Một số lý luận cơ bản về chiến lược và quản lý chiến lược

CHƯƠNG I
Một số lý luận cơ bản về chiến lợc và quản lý
chiến lợc
I - Những lý luận cơ bản về chiến lợc kinh doanh
1. Khái niệm về chiến lợc kinh doanh
1.1. Các quan điểm về chiến l ợc kinh doanh
Trên thực tế có rất nhiều quan điểm khác nhau về chiến lợc. Tuỳ theo
mục đích nghiên cứu khác nhau và vào từng thời kỳ phát triển khác nhau mà
các nhà kinh tế có những quan niệm khác nhau về chiến lợc.
Theo General Ailleret, chiến lợc là việc xác định những con đờng và
những phơng tiện vận dụng để đạt tới các mục tiêu đã đợc xác định thông qua
các chính sách.
F.J.Gouillart lại cho rằng chiến lợc của các nhà doanh nghiệp là toàn bộ
các quyết định nhằm vào việc chiếm đợc các vị trí quan trọng, phòng thủ và
tạo các kết quả khai thác và sử dụng ngay đợc.
Chiến lợc là nghệ thuật phối hợp các hành động và điều khiển chúng
nhằm đạt tới các mục tiêu dài hạn (G. Hissh).
Chiến lợc của doanh nghiệp là nhằm phác hoạ những quĩ đạo tiến triển
đủ vững chắc và lâu dài, chung quanh quĩ đạo đó có thể sắp xếp những quyết
định và những hành động chính xác của doanh nghiệp ( Alain Charlec
Martinet).
Một số nhà kinh tế trên thế giới đã thống nhất chiến lợc kinh doanh với
chiến lợc phát triển doanh nghiệp. Đại diện cho quan niệm này là các nhà kinh
tế của BCG, theo đó họ cho rằng chiến lợc phát triển là chiến lợc chung của
doanh nghiệp, bao gồm các bộ phận của chiến lợc thứ cấp là: chiến lợc
marketing, chiến lợc tài chính, chiến lợc nghiên cứu và phát triển...
Nhng đối với M. Parter và K. Ohmac, mục đích của chiến lợc kinh doanh
là mang lại những điều kiện thuận lợi nhất nhằm tạo lập lợi thế cạnh tranh cho
doanh nghiệp.
Theo cách tiếp cận thông thờng, chiến lợc là hệ thống các mục tiêu dài
hạn, các chính sách và biện pháp chủ yếu về sản xuất kinh doanh về tài chính

và về giải quyết nhân tố con ngời nhằm đa doanh nghiệp phát triển lên một b-
ớc mới về chất.
1.2. Khái niệm về chiến l ợc
Từ các quan niệm khác nhau về chiến lợc, chúng ta có thể rút ra đợc một
khái niệm chung nhất về chiến lợc nh sau:
Chiến lợc là hệ thống các quan điểm, các mục đích và các mục tiêu cơ
bản cùng các giải pháp, các chính sách nhằm sử dụng một cách tốt nhất các
nguồn lực, lợi thế, cơ hội của doanh nghiệp để đạt đợc các mục tiêu đề ra
trong một thời hạn nhất định.
Chiến lợc kinh doanh mang các đặc điểm :
- Chiến lợc kinh doanh là các chiến lợc tổng thể của doanh nghiệp xác
định các mục tiêu và phơng hớng kinh doanh trong thời kỳ tơng đối dài (5;10
năm...) và đợc quán triệt một cách đầy đủ trong tất cả các hoạt động sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp nhằm đảm bảo cho doanh nghiệp phát triển bền
vững.
- Chiến lợc kinh doanh chỉ phác thảo các phơng hớng dài hạn, có tính
định hớng, còn trong thực hành kinh doanh phải thực hiện việc kết hợp giữa
mục tiêu chiến lợc với mục tiêu tình thế, kết hợp giữa chiến lợc và chiến thuật,
giữa ngắn hạn và dài hạn. Từ đó mới đảm bảo đợc hiệu quả kinh doanh và
khắc phục đợc các sai lệch do chiến lợc gây ra.
- Mọi quyết định quan trọng trong quá trình xây dựng, quyết định, tổ
chức thực hiện và kiểm tra, đánh giá, điều chỉnh chiến lợc đều phải tập trung
vào ngời lãnh đạo cao nhất của doanh nghiệp. Điều này đảm bảo cho tính
chuẩn xác của các quyết định dài hạn, cho sự bí mật về thông tin.
- Chiến lợc kinh doanh luôn đợc xây dựng dựa trên cơ sở các lợi thế so
sánh. Điều này đòi hỏi trong quá trình xây dựng chiến lợc, doanh nghiệp phải
đánh giá đúng thực trạng sản xuất kinh doanh của mình để tìm ra các điểm
mạnh, điểm yếu và thờng xuyên soát xét lại các yếu tố nội tại khi thực thi
chiến lợc.
- Chiến lợc kinh doanh trớc hết và chủ yếu đợc xây dựng cho các ngành

nghề kinh doanh, các lĩnh vực kinh doanh chuyên môn hoá, truyền thống thế
mạnh của doanh nghiệp. Điều này đặt doanh nghiệp vào thế phải xây dựng,
phải lựa chọn và thực thi chiến lợc cũng nh tham gia kinh doanh trên những
thơng trờng đã có chuẩn bị và có thế mạnh.
2. Nội dung của chiến lợc
2.1. Các quan điểm tồn tại và phát triển
Chiến lợc kinh doanh trớc hết thể hiện quan các điểm, t tởng tồn tại và
phát triển của doanh nghiệp. Các quan điểm phát triển tồn tại và phát triển
khẳng định vai trò và nhiệm vụ của doanh nghiệp. Nó trả lời cho các câu hỏi:
- Doanh nghiệp tồn tại vì mục đính gì?
- Doanh nghiệp tồn tại trong lĩnh vực nào ?
- Và định hớng phát triển của doanh nghiệp là gì?
2.2. Các mục tiêu cơ bản của doanh nghiệp trong một thời gian
nhất định
Mục tiêu chính là trạng thái mong đợi, cần phải có và có thể có của
doanh nghiệp sau một thời gian nhất định.
Mục tiêu đợc thực hiện trong chiến lợc kinh doanh trả lời câu hỏi: doanh
nghiệp cần đạt đợc những gì và cần đi đến đâu sau một thời gian nhất định?
Các mục tiêu cơ bản là: Doanh thu, lợi nhuận, nộp ngân sách, thu nhập
bình quân của ngời lao động..., đối với các doanh nghiệp ngoài nhiệm vụ kinh
doanh còn nhiệm vụ phục vụ nh Tổng công ty Bu chính-Viễn thông Việt Nam
thì bên cạnh đó còn bao gồm các chỉ tiêu phục vụ nh: mật độ điện thoại, bán
kính phục vụ, mật độ phục vụ...
Mục tiêu của chiến lợc đề ra phải vừa trên cơ sở cái cần phải có của
doanh nghiệp (xuất phát từ yêu cầu của môi trờng cơ hội, và của bản thân
doanh nghiệp vấn đề), vừa trên cơ sở cái có thể có (nguồn lực và tiềm năng)
của doanh nghiệp. Đó mới là mục tiêu hợp lý.
2.3. Các giải pháp và công cụ chiến l ợc
Giải pháp và công cụ của chiến lợc là tổng thể các chính sách, các thủ
đoạn, các phơng tiện mà doanh nghiệp sử dụng để đạt đợc các mục tiêu cơ bản

của chiến lợc.
Giải pháp chiến lợc trả lời câu hỏi: Làm thế nào để doanh nghiệp thực
hiện đợc mục tiêu? Đó là:
Cơ cấu của bộ máy phải xác định nh thế nào?
Ngân sách để thực hiện mục tiêu lấy ở đâu?
Phân bổ, quản lý ra sao cho hiệu quả nhất?
Cái cần phải có (cơ hội và
vấn đề )
Cái có thể có
(nguồn lực và tiềm
năng )
Mục tiêu
chiến lược
Công cụ của chiến lợc giúp chúng ta trả lời câu hỏi: doanh nghiệp đạt đợc
mục tiêu bằng gì?
Tóm lại, chiến lợc kinh doanh bao gồm ba nội dung chủ yếu sau:

3. Các yêu cầu và căn cứ để xây dựng chiến lợc kinh doanh
3.1. Các yêu cầu
Một chiến lợc kinh doanh đề ra phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Một chiến lợc kinh doanh phải đảm bảo tăng thế lực của doanh nghiệp
và giành đợc lợi thế cạnh tranh. Muốn vậy khi xây dựng chiến lợc, doanh
nghiệp phải triệt để khai thác lợi thế so sánh cuả mình.
- Chiến lợc kinh doanh phải dảm bảo sự an toàn kinh doanh cho doanh
nghiệp. Chiến lợc kinh doanh phải xác định đợc vùng an toàn, phạm vi kinh
doanh và xác định đợc độ rủi ro cho phép. Để đáp ứng đợc yêu cầu này doanh
nghiệp phải tiến hành nghiên cứu và dự đoán môi trờng kinh doanh trong tơng
lai. Dự đoán càng chính xác, khả năng an toàn của doanh nghiệp càng cao.
Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có một khối lợng thông tin và tri thức nhất
định.

- Chiến lợc kinh doanh phải xác định rõ mục tiêu và những điều kiện cơ
bản để thực hiện mục tiêu.
- Phải xây dựng đợc chiến lợc dự phòng, chiến lợc thay thế. Sở dĩ phải
nh vậy vì môi trờng luôn luôn biến đổi, còn chiến lợc lại là quyết định của t-
ơng lai, thực tế ở tơng lai có thể khác với dự đoán của chiến lợc.
- Phải biết kết hợp giữa thời cơ và sự chín muồi. Có nghĩa là một chiến l-
ợc kinh doanh đợc xây dựng và triển khai đúng với thời cơ. Một chiến lợc dù
hoàn hảo đến đâu mà đợc đề ra khi thời cơ đã qua đi thì cũng vô nghĩa.
3.2. Những căn cứ
Qúa trình xây dựng chiến lợc kinh doanh chịu tác động của rất nhiều yếu
tố. Ngời ta khái quát các yếu tố tác động đến chiến lợc nh sau:
Chiến lược
Các quan điểm
tư tưởng
Các mục tiêu
Các giải pháp và
công cụ
- Đờng lối cuả doanh nghiệp: Sứ mệnh của doanh nghiệp tác động đến
mục tiêu của chiến lợc. Chiến lợc kinh doanh đợc xây dựng và triển khai phải
trên cơ sở đờng lối của doanh nghiệp, phải hớng vào việc thực hiện mục tiêu
tối cao của doanh nghiệp.
- Nguồn lực của doanh nghiệp xác định chiến lợc kinh doanh còn phải
căn cứ vào thực lực của doanh nghiệp, bởi vì nó liên quan tính khả thi của
chiến lợc. Chiến lợc kinh doanh chỉ thực hiện đợc trên cơ sở những cái có thể
có của doanh nghiệp. Đó là năng lực của doanh nghiệp về vốn, con ngời và
công nghệ.
- Các yếu tố chủ yếu của môi trờng kinh doanh:
Trong điều kiện cạnh tranh nh hiện nay, hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp phụ thuộc ngày càng chặt chẽ với môi trờng. Các quyết định của doanh
nghiệp không chỉ căn cứ vào năng lực của mình mà phải tính đến những tác

động của môi trờng trong mối quan hệ với bản thân doanh nghiệp. Các yếu tố
chủ yếu là:
+) Khách hàng:
Khách hàng là cơ sở tồn tại của doanh nghiệp, vì thế quyết định đến
chiến lợc kinh doanh của doanh nghiệp. Để xây dựng đợc chiến lợc kinh
doanh, doanh nghiệp phải nghiên cứu số lợng khách hàng đối với sản phẩm
của mình, thị hiếu, thu nhập của khách hàng. Trên cơ sở đó doanh nghiệp sẽ
phân đoạn thị trờng, xây dựng mục tiêu đáp ứng thị trờng, doanh số cần đạt,
điều chỉnh danh mục và quy mô sản phẩm ...
+) Các đối thủ cạnh tranh
Doanh nghiệp nào hoạt động kinh doanh cũng đều có đối thủ cạnh tranh.
Trong khi xây dựng chiến lợc kinh doanh các nhà hoạch định chiến lợc còn
phải nghiên cứu, so sánh khả năng của doanh nghiệp với các đối thủ cạnh
tranh để tìm ra lợi thế, tận dụng triệt để các lợi thế đó.
Lợi thế của doanh nghiệp so với doanh nghiệp khác thể hiện ở u thế vô
hình và u thế hữu hình. Ưu thế vô hình là u thế không thể định lợng đợc nh: uy
tín của doanh nghiệp, các mối quan hệ, địa điểm kinh doanh, trình độ lành
nghề của lao động, kĩ năng và kinh nghiệm quản lí. Ưu thế hữu hình thờng đợc
lợng hoá bằng các chỉ tiêu nh: khối lợng và chất lợng sản phẩm, cơ sở vật chất
(nhà xởng, máy móc thiết bị ), công nghệ sản xuất, giá cả sản phẩm ...
+) Các yếu tố nh môi tr ờng chính trị, pháp luật, các chính sách kinh tế, xã
hội của Nhà n ớc, sự phát triển khoa học công nghệ ...
II - Quá trình quản lý chiến lợc
1. Khái niệm về quản lý chiến lợc
Quản lý chiến lợc là một khái niệm còn mới, cha thông dụng nh khái
niệm chiến lợc . Và cũng nh chiến lợc, có rất nhiều quan điểm khác nhau về
quản lý chiến lợc:
Quản lý chiến lợc là quá trình quản lý việc theo đuổi chức năng, nhiệm
vụ của một tổ chức trong khi quản lý mối quan hệ của tổ chức đó với môi tr-
ờng của nó .

Theo quan điểm này quản lý chiến lợc là làm cho công ty hoạt động theo
định hớng của môi trờng, khai thác cơ hội, né tránh rủi ro để thực hiện chức
năng nhiệm vụ của công ty.
Quản lý chiến lợc là tập hợp các quan điểm và hành động quản lý quyết
định sự thành công lâu dài của công ty .
Quan điểm này cho rằng các nhà quản trị phải xác định chính xác mục
tiêu của công ty, và sử dụng hiệu quả hơn các nguồn lực của tổ chức.
Quản lý chiến lợc là tập hợp các quyết định và biện pháp hành động dẫn
đến việc hoạch định và thực hiện các chiến lợc nhằm đạt đợc mục tiêu của tổ
chức .
Từ các quan điểm trên về quản lý chiến lợc, chúng ta có thể có những
khái niệm sau:
- Quản lý chiến lợc là quá trình nghiên cứu các môi trờng hiện tại cũng
nh tơng lai, hoạch định các mục tiêu của tổ chức; đề ra, thực hiện và kiểm tra
việc thực hiện các quyết định nhằm thực hiện đợc các mục tiêu đó trong môi
trờng hiện tại cũng nh tơng lai.
Nh vậy, quản lý chiến lợc phân tích các điều kiện bên ngoài và khả năng
bên trong của công ty. Nhờ đó, các mặt mạnh và yếu nội tại của công ty có thể
đợc xác định giải quyết để tranh thủ các cơ hội bên ngoài và giảm thiểu các
vấn đề nội tại.
2. Sự cần thiết phải quản lý chiến lợc trong doanh nghiệp.
Quản lý chiến lợc đang ngày càng khẳng định rõ vai trò của mình đối với
sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. Một doanh nghiệp nếu không quản
lý chiến lợc sẽ thờng định hớng kế hoạch bằng sự phân tích nguồn lực, lập kế
hoạch theo giả định hoàn cảnh môi trờng ổn định và kế hoạch dài hạn sẽ gặp
nhiều hạn chế. Và nh vậy trong điều kiện môi trờng cạnh tranh ngày càng
khốc liệt, doanh nghiệp sẽ bị thất bại và không thể linh hoạt thích nghi theo
những hoạt động của môi trờng. Công tác quản lý chiến lợc tốt sẽ đem đến cho
công ty nhiều cơ hội và chủ động chiếm u thế cạnh tranh.
Quản lý chiến lợc có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự sống còn của

doanh nghiệp.
- Qúa trình quản lý chiến lợc giúp cho doanh nghiệp thấy rõ đợc mục
đích và hớng đi của mình. Việc doanh nghiệp xác định đợc rõ ràng mục đích
và hớng đi sẽ giúp cho cả lãnh đạo và nhân viên biết đợc, nắm vững những gì
cần đạt tới và cần làm những gì để thành công. Có hớng đi, có mục đích, lãnh
đạo doanh nghiệp sẽ dễ dàng hơn trong việc xây dựng và triển khai thực hiện
các kế hoạch ngắn hạn. Quản lý chiến lợc sẽ giúp cho toàn doanh nghiệp biết
đợc mình đang ở đâu, đã đi đến đâu trên chặng đờng tiến tới mục đích.
- Bất kỳ một tổ chức nào cũng đều hoạt động trong môi trờng của mình,
doanh nghiệp cũng vậy. Và điều kiện môi trờng luôn luôn biến đổi. Những
biến đổi của môi trờng luôn tạo ra cho doanh nghiệp những biến đổi và nguy
cơ mới, đặc biệt là những cơ hội và nguy cơ bất ngờ khi môi trờng có sự thay
đổi nhanh. Vấn đề đặt ra là trong một môi trờng đầy biến động, làm thế nào để
tận dụng đợc những cơ hội và hạn chế, khắc phục những nguy cơ. Các nhà
quản lý doanh nghiệp có thể xác định đợc trớc cơ hội và nguy cơ nhờ quản lý
chiến lợc. Qúa trình quản lý chiến lợc luôn chú ý đến tơng lai. Quản lý chiến l-
ợc buộc nhà quản lý doanh nghiệp phải phân tích và dự báo các điều kiện môi
trờng trong tơng lai. Nhờ đó mà doanh nghiệp có thể hình dung và dự đoán đ-
ợc tơng lai để nắm bắt tốt nhất các cơ hội, tận dụng cơ hội và giảm tối đa các
tác động của nguy cơ. Các doanh nghiệp vận dụng quản lý chiến lợc thờng có
nhiều khả năng giành đợc vị trí chủ động đối với những biến động của môi tr-
ờng. Ngợc lại, các doanh nghiệp không vận dụng quản lý chiến lợc luôn ra các
quyết định phản ứng thụ động, tức là chỉ khi môi trờng thay đổi mới thông qua
hành động.
- Quản lý chiến lợc giúp cho doanh nghiệp thực hiện chiến lợc có kế
hoạch nhằm thực hiện mục tiêu một cách hiệu quả nhất. Quản lý chiến lợc sẽ
phối hợp chặt chẽ và thống nhất các bộ phận, các nguồn lực của doanh nghiệp
để đi đến các mục tiêu. Quản lý chiến lợc sẽ giảm đi sự chồng chéo công việc
giữa các bộ phận, phân bổ các nguồn lực hợp lý hơn và hoạt động kiểm tra,
kiểm soát cũng dễ dàng hơn.

Tóm lại, quản lý chiến lợc ngày nay thực sự đã trở thành một phần quan
trọng trong hoạt động quản lý doanh nghiệp. Nếu không có quản lý chiến lợc
và chiến lợc, doanh nghiệp sẽ hoạt động phân tán và chồng chéo, không trong
một khuôn khổ hành động nào. Do đó rất khó tồn tại lâu dài để đi tới mục tiêu.
Tuy nhiên, doanh nghiệp sẽ chỉ thành công khi có năng lực quản lý chiến
lợc tốt. Nếu quá trình quản lý chiến lợc là không hợp lý, doanh nghiệp sẽ có
thể đi ngợc mục tiêu và chệch hớng so với đòi hỏi của qui luật.
Các doanh nghiệp hiện nay phần lớn chỉ có tiến hành xây dựng chiến lợc
mà cha chú ý đến việc thực hiện các chiến lợc. Hoạch định chiến lợc là giai
đoạn quan trọng nhất của quá trình quản lý chiến lợc, nhng nếu không thực
hiện tốt thì chiến lợc chỉ là kết quả trên giấy mà thôi.
Mặt khác, để thiết lập đợc quá trình quản lý chiến lợc, doanh nghiệp cần
rất nhiều thời gian và nỗ lực. Nhng xét về lợi ích lâu dài, các doanh nghiệp vẫn
phải vận dụng quản lý chiến lợc.
3. Các cấp quản lý chiến lợc
Trong doanh nghiệp quản lý chiến lợc có thể tiến hành ở các cấp độ khác
nhau. Thông thờng ngời ta đa ra ba cấp chiến lợc:
3.1. Chiến l ợc cấp công ty
Chiến lợc cấp công ty là chiến lợc kinh doanh tổng thể áp dụng cho toàn
bộ công ty. Nó xác định và vạch rõ mục đích, mục tiêu của công ty, xác định
ngành kinh doanh mà công ty đang hoặc sẽ tiến hành.
Chiến lợc cấp công ty đợc xác định vị trí của công ty, của ngành kinh
doanh trong môi trờng kinh doanh, vai trò của ngành đối với doanh nghiệp.
Các chiến lợc cấp công ty bao gồm:
a. Chiến lợc tăng trởng: là chiến lợc cấp doanh nghiệp khi doanh nghiệp
muốn tìm kiếm sự tăng trởng. Chiến lợc tăng trởng theo chiều rộng sẽ bao
gồm các mục tiêu: tăng sản lợng, tăng doanh thu, tăng số lao động, tăng thị
phần theo quan điểm tăng trởng theo qui mô. Chiến lợc tăng trởng theo chiều
sâu sẽ tìm cách để đa dạng hoá loại hình sản phẩm, nâng cao chất lợng sản
phẩm. Phơng thức hành động cơ bản của chiến lợc có thể là:

- Phát triển đầu t: mở rộng qui mô về vốn, lao động, công nghệ
- Sát nhập các doanh nghiệp hoặc liên doanh liên kết
- Đa dạng hoá các hoạt động kinh doanh
b. Chiến lợc ổn định
Mục tiêu của chiến lợc là đảm bảo sự ổn định, tồn tại một cách vững chắc
và giữ vững vị trí của mình trên thị trờng.
Doanh nghiệp theo đuổi chiến lợc ổn định thờng đầu t thận trọng có trọng
điểm, giữ vững danh mục sản phẩm hiện có, giữ nguyên thị phần.
c. Chiến lợc thu hẹp: là chiến lợc đợc lựa chọn khi mục tiêu của doanh
nghiệp là bảo toàn lực lợng và tập trung sức mạnh vào những khâu xung yếu
nhất nhằm tiếp tục đứng vững trên thị trờng.
Doanh nghiệp thực hiện chiến lợc bằng cách cắt giảm qui mô và độ đa
dạng hoạt động của doanh nghiệp.
d. Chiến lợc hỗn hợp: là chiến lợc cấp doanh nghiệp theo đuổi đồng thời
hai hoặc ba chiến lợc: chiến lợc ổn định, chiến lợc tăng trởng và chiến lợc thu
hẹp. Doanh nghiệp có thể kết hợp các chiến lợc đó với nhau vì mỗi tổ chức bao
giờ cũng là tổ chức đa mục tiêu.
3.2. Chiến l ợc cấp kinh doanh (SBU)
Là chiến lợc xác định doanh nghiệp sẽ cạnh tranh nh thế nào trong một
ngành hàng kinh doanh.
Đối với một doanh nghiệp đa ngành, đa lĩnh vực chiến lợc cấp kinh
doanh còn xác định việc lựa chọn sản phẩm hoặc dạng cụ thể thị trờng cho
từng đơn vị kinh doanh chiến lợc (SBU) độc lập tơng đối với nhau và nội bộ
doanh nghiệp. Mỗi SBU tự xác định chiến lợc kinh doanh cho đơn vị mình
trong mối quan hệ thống nhất với toàn doanh nghiệp.
Nếu doanh nghiệp là đơn ngành thì thông thờng chiến lợc cấp đơn vị kinh
doanh có thể đợc coi là chiến lợc cấp công ty.
Các chiến l ợc cấp kinh doanh:
a. Các chiến lợc cạnh tranh:
Các chiến lợc cạnh tranh phân tích đồng thời hai yếu tố lợi thế cạnh tranh

phạm vi ngành và lợi thế cạnh tranh sảm phẩm, bao gồm:
Lợi thế cạnh tranh
+ Chi phí thấp + Tính độc đáo của SP
+ Phạm vi rộng toàn
ngành
- Chiến lợc hớng vào chi
phí
(chiếm lĩnh thị trờng,
tăng lợi nhuận)
- Chiến lợc khác biệt hoá
(đảm bảo và mở rộng sức
cạnh tranh )
+ Phạm vi hẹp (Phân
đoạn thị trờng)
- Chiến lợc tiêu điểm dựa
vào chi phí
- Chiến lợc tiêu điểm dựa
vào sự độc đáo của sản
phẩm
b. Các chiến lợc thích ứng với sự thay đổi của thị trờng (của đối thủ
cạnh tranh)
- Chiến lợc ng ời hộ vệ : là chiến lợc theo đuổi sự ổn định, có hiệu quả
bằng cách tạo ra các hàng rào về giá hay chiến lợc sản phẩm nhằm bảo vệ thị
trờng, bảo vệ sản phẩm, ngăn chặn sự xâm nhập của đối thủ canh tranh.
- Chiến lợc ng ời tìm kiếm : là chiến lợc với mục tiêu mở rộng thị trờng
nâng cao sức cạnh tranh bằng tìm kiếm và tận dụng các cơ hội mới trên thị tr-
ờng.
- Chiến lợc ng ời phân tích : là chiến lợc tìm cách giảm độ mạo hiểm
tới mức tối thiểu bằng cách theo dõi, phân tích sự thành công và thất bại của
đối thủ cạnh tranh.

- Chiến lợc ng ời phản ứng : là chiến lợc mà các quyết định của nó
không ổn định, đối phó một cách nhất thời với những hành động của đối thủ
cạnh tranh. Chiến lợc này chỉ hớng vào những mục tiêu ngắn hạn.
3.3. Chiến lợc cấp chức năng
Chiến lợc cấp chức năng là chiến lợc cấp thấp hơn chiến lợc cấp kinh
doanh, xây dựng cho từng bộ phận chức năng nhằm thực hiện chiến lợc cấp
kinh doanh. Bao gồm:
Chiến lợc Marketing
Chiến lợc nghiên cứu và phát triển
Chiến lợc tài chính
Chiến lợc phát triển nhân lực
Chiến lợc phát triển sản xuất
....
Qúa trình quản lý chiến lợc ở các cấp đều giống nhau nhng nội dung vấn
đề trọng tâm của mỗi cấp chiến lợc là khác nhau, ngoài ra các cấp quyết định
kế hoạch chiến lợc cũng khác nhau.
4. Qúa trình quản lý chiến lợc
Qúa trình quản lý chiến lợc thực chất là một quá trình quản lý, nó cũng
thực hiện bốn chức năng của quản lý. Đó là:
Lập kế hoạch chiến lợc Tổ chức Chỉ đạo thực hiện Kiểm tra
Ngời ta chia quá trình quản lý chiến lợc thành hai giai đoạn:
+) Hoạch định chiến lợc: thực hiện chức năng lập kế hoạch chiến lợc.
+) Tổ chức thực hiện chiến lợc (theo nghĩa rộng ): thực hiện ba chức
năng còn lại của quản lý:
Tổ chức
Chỉ đạo thực hiện chiến lợc
Kiểm tra
Qúa trình quản lý chiến lợc đợc biểu diễn dới sơ đồ sau:

Khẳng định đường lối của

doanh nghiệp
Nghiên cứu và dự báo
Xác định mục tiêu
chiến lược
Xác định các phương án
chiến lược
Lựa chọn phương án chiến
lược
Quyết định và thể chế hoá
chiến lược
Xây dựng bộ máy thực
hiện chiến lược
Chỉ đạo thực hiện chiếc lược
Kiểm tra đánh giá và điều
chỉnh chiến lược
Giai
đoạn tổ
chức
thực
hiện
chiến
lược
Giai
đoạn
hoạch
định
chiến
lược
4.1. Qúa trình xây dựng chiến l ợc kinh doanh
Xây dựng chiến lợc kinh doanh là quá trình xác định những nhiệm vụ,

những mục tiêu cơ bản trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp với
những phơng thức tốt nhất để thực hiện những mục tiêu và nhiệm vụ đó.
Xây dựng chiến lợc là giai đoạn quan trọng nhất của quá trình quản lý
chiến lợc. Vì kết quả của giai đoạn này là một bản chiến lợc với các mục tiêu
và phơng thức thực hiện mục tiêu. Các kết quả của giai đoạn này có ảnh hởng
trực tiếp tới sự thành công hay thất bại của doanh nghiệp. Giai đoạn này tiêu
tốn thời gian và nguồn lực nhiều nhất. Do đó năng lực hoạch định chiến lợc là
yêu cầu quan trọng hàng đầu đối với các cán bộ quản lý.
Qúa trình xây dựng chiến lợc đợc thực hiện thông qua các bớc sau:
4.1.1. Khẳng định đờng lối của doanh nghiệp
Một trong các căn cứ để xây dựng chiến lợc là đờng lối của doanh nghiệp
vì thế trong khi xây dựng chiến lợc cần phải khẳng định lại sứ mệnh, mục tiêu
tối cao của doanh nghiệp.
Sứ mệnh của doanh nghiệp là một khái niệm dùng để chỉ mục đích của
doanh nghiệp. Nó là lí do, là ý nghĩa sự tồn tại của doanh nghiệp.
+ Sứ mệnh của doanh nghiệp đựơc khẳng định với các nội dung sau:
- Mục đích tồn tại của doanh nghiệp: trả lời câu hỏi doanh nghiệp vì mục
đích gì? Vai trò, nhiệm vụ của doanh nghiệp đối với xã hội là gì?
- Khách hàng của doanh nghiệp là ai?
- Ai là ngời tiêu thụ chủ yếu sản phẩm của doanh nghiệp?
- Thị trờng: Doanh nghiêp hoạt động trên thị trờng nào? phục vụ những ai
?
- Công nghệ của doanh nghiệp: Doanh nghiệp sử dụng công nghệ gì để
thực hiện các họat động kinh doanh của mình?
- Triết lí kinh doanh của doanh nghiệp: thể hiện niềm tin cơ bản, giá trị
nguyện vọng, quan điểm t tởng phát triển của doanh nghiệp.
+ Sứ mệnh của doanh nghiệp là yếu tố rất quan trọng đối với doanh
nghiệp. Nó có vai trò định hớng cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.
Sứ mệnh của doanh nghiệp đảm bảo sự thống nhất về mục đích của doanh
nghiệp; hớng toàn bộ doanh nghiệp vào một khuôn khổ hành động thống nhất

để thực hiện mục tiêu. Nó là cơ sở để doanh nghiệp đề ra các chiến lợc; huy
động và phân bổ các nguồn lực một cách hiệu qủa nhất để từng bớc đi đến
mục tiêu.
Vì thế phạm vi của sứ mệnh không nên quá rộng hoặc quá hẹp. Nếu quá
rộng nó sẽ trở nên mơ hồ, khó xác định đợc mục tiêu và động lực cho doanh
nghiệp trong qúa trình phát triển. Còn nếu quá hẹp, sứ mệnh sẽ trở nên cứng
nhắc, trói buộc các hoạt động của doanh nghiệp và có thể bỏ qua những cơ hội
do môi trờng đem lại.
Nội dung sứ mệnh cũng phải đợc xác định rõ ràng để toàn bộ nhân viên
của doanh nghiệp hiểu rõ và nắm đợc. Bởi vì hiểu rõ sứ mệnh của doanh
nghiệp, nhân viên sẽ ý thức đợc vai trò của họ và xác định các hoạt động của
họ theo định hớng của doanh nghiệp.
4.1.2 . Nghiên cứu và dự báo
a) Nghiên cứu và dự báo môi trờng
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp bao giờ cũng gắn liền với môi
trờng. Trong xu thế hiện nay, môi trờng luôn luôn có những biến đổi nhanh và
ảnh hởng lớn đến hoạt động của doanh nghiêp. Mỗi biến đổi của môi trờng có
thể đem đến cho doanh nghiệp những cơ hội và nguy cơ. Vì vậy, để đảm bảo
thành công doanh nghiệp phải phân tích và dự báo đúng, đầy đủ về môi trờng.
Môi trờng bên ngoài bao gồm môi trờng quốc tế, môi trờng trong nớc và môi
trờng cạnh tranh nội bộ ngành.
Qúa trình nghiên cứu, dự báo môi trờng đợc tiến hành theo các nội dung:
- Phân tích và dự báo các xu hớng của nền kinh tế thế giới có thể ảnh h-
ởng tới các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
- Phân tích và dự báo các yếu tố kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội trong
nớc có thể tác động tới doanh nghiệp
- Phân tích và dự báo các nhân tố của môi trờng cạnh tranh của ngành mà
doanh nghiệp đang tham gia
Hoạt động nghiên cứu và dự báo phải có đợc thông tin về quá khứ. hiện
tại để phân tích, trên cơ sở đó dự báo cho tơng lai của môi trờng.

Các kết quả phân tích và dự báo sẽ đợc tổng hợp lại. Từ đó các chuyên
gia có thể xác định đợc các cơ hội và nguy cơ môi trờng có thể đem đến cho
doanh nghiệp, làm cơ sở cho việc đề ra các mục tiêu, giải pháp chiến lợc nhằm
tận dụng cơ hội, và phòng tránh, hạn chế nguy cơ.
b) Nghiên cứu nội lực doanh nghiệp
Việc nghiên cứu và dự báo nội lực của doanh nghiệp nhằm xác định
những điểm mạnh, điểm yếu của doanh nghiệp. Doanh nghiệp nào cũng có
những lợi thế và hạn chế nhất định, vì thế các chuyên gia chiến lợc phải nắm
đợc thực lực và thực trạng của doanh nghiệp để có những giải pháp nhằm phát
huy thế mạnh và khắc phục những điểm yếu.
Nội dung chủ yếu của nghiên cứu nội lực doanh nghiệp bao gồm:
- Nghiên cứu thực trạng tổ chức và lãnh đạo, xem xét cơ cấu tổ chức,
cách thức ra quyết định của lãnh đạo và việc thực hiện các quyết định.
- Nghiên cứu tình hình tài chính: phân tích các chỉ tiêu tài chính nh tổng
tài sản, tổng nguồn vốn, khả năng thanh toán, các chỉ số lợi nhuận...
- Nghiên cứu nguồn nhân lực: các hoạt động quản lý nguồn nhân lực nh
tuyển lao động, đào tạo lao động, tiền công...; tổng số lao động, cơ cấu lao
động...
- Nghiên cứu năng lực công nghệ, năng lực nghiên cứu và phát triển
- Nghiên cứu về lĩnh vực marketing của doanh nghiệp: thị phần hiện tại,
uy tín với khách hàng...
- Nghiên cứu hiện trạng về sản xuất: quy mô công nghệ, quy mô sản
xuất, khả năng mở rộng sản xuất...
Thông thờng ngời ta tổng hợp các yếu tố của môi trờng vào bảng tổng
hợp môi trờng kinh doanh, và các yếu tố thuộc nội bộ doanh nghiệp vào bảng
tổng hợp tình hình nội bộ của doanh nghiệp theo mẫu sau:
Bảng tổng hợp môi trờng kinh doanh /tình hình nội bộ doanh nghiệp:
1 2 3 4 5
Các yếu tố
thuộc môi tr-

ờng/ nội bộ
doanh nghiệp
Mức độ quan
trọng của yếu
tố đối với
ngành
Tác động đối
với doanh
nghiệp
Tính chất
tác động
Điểm
Liệt kê các
yếu tố
Mức độ quan
trọng của mỗi
yếu tố :
rất quan trọng
=3
quan trọng
vừa =2
quan trọng ít
=1
không quan
trọng =0
Mức độ quan
trọng của mỗi
yếu tố
nhiều=3
trung bình=2

ít =1
không tác
động =0
Mô tả tính
chất tác
động
tốt =+
xấu =-
(5)= +/-(2)*(3)
c) Các phơng pháp nghiên cứu và dự báo
Có rất nhiều phơng pháp dự báo khác nhau về mức độ phức tạp, độ tin
cậy cũng nh u điểm và nhợc điểm. Căn cứ vào từng quá trình và mục tiêu của
dự báo mà lựa chọn phơng pháp thích hợp.
Ngời ta thờng thực hiện một số phơng pháp thích hợp sau:
- Phơng pháp chuyên gia
- Phơng pháp ngoại suy xu hớng
- Sử dụng các mô hình kinh tế lợng, các mô hình toán kinh tế
4.1.3. Xác định mục tiêu chiến lợc
Mục tiêu là những trạng thái, những tiêu thức cụ thể mà doanh nghiệp
muốn đạt đợc trong một thời gian nhất định. Xác định mục tiêu là một bớc hết
sức quan trọng trong quá trình xây dựng chiến lợc. Bởi vì việc xác định đúng
đắn mục tiêu sẽ cho phép định hớng đúng các hành động chiến lợc, nó xác
định các bớc tiếp theo của giai đoạn xây dựng cũng nh thực hiện chiến lợc.
Mục tiêu còn là căn cứ để đánh giá và điều chỉnh chiến lợc.
* Hệ thống mục tiêu chiến lợc của doanh nghiệp thờng đợc chia làm hai
loại: mục tiêu dài hạn và mục tiêu ngắn hạn.
- Mục tiêu dài hạn là các kết quả mong muốn đợc đề ra cho một thời
gian tơng đối dài. Mục tiêu dài hạn là sự cụ thể hoá mục tiêu tối cao (sứ mệnh)
của doanh nghiệp, thờng đợc xác định theo các yếu tố sau:
Mức lợi nhuận

Năng suất lao động
Vị trí cạnh tranh (thị phần)
Vấn đề việc làm cho lao động
Các trách nhiệm khác đối với xã hội
- Mục tiêu ngắn hạn là các kết quả cụ thể mà doanh nghiệp dự định đạt
đợc trong một chu kì ngắn (thờng là một năm). Mục tiêu ngắn hạn phải hết sức
cụ thể, các kết quả tiêu đích phải đợc nêu ra một cách chi tiết.
* Cơ sở xác định mục tiêu chiến lợc:
- Sứ mệnh của doanh nghiệp: vì mục tiêu là sự cụ thể hoá sứ mệnh,
thực hiện mục tiêu chính là từng bớc thực hiện sứ mệnh.
- Kết quả của quá trình nghiên cứu và dự báo
- Vấn đề của doanh nghệp
Vấn đề của doanh nghiệp là những mâu thuẫn nảy sinh trong quá trình
hoạt động của doanh nghiệp đòi hỏi doanh nghiệp phải giải quyết vì sự tồn tại
và phát triển của mình.
Vấn đề có thể đem đến những nguy cơ và cũng có thể là những cơ hội đối
với doanh nghiệp. Trong hoạt động của doanh nghiệp bao giờ cũng tồn tại
nhiều vấn đề cùng một lúc. Vì vậy doanh nghiệp phải xác định đâu là vấn đề u
tiên. Doanh nghiệp lựa chọn vấn đề dựa vào tầm quan trọng và tính bức xúc
của vấn đề. Vấn đề đợc lựa chọn đó là khâu xung yếu của doanh nghiệp, là cơ
sở để doanh nghiệp xác định mục tiêu, giải pháp và công cụ chiến lợc. Vì suy
cho cùng chiến lợc là để giải quyết các vấn đề cho sự tồn tại và phát triển của
tổ chức.
* Để xác định đợc mục tiêu đúng cần phải thoả mãn các yêu cầu sau:
- Mục tiêu chiến lợc phải hớng vào việc thực hiện mục tiêu tối cao (sứ
mệnh) của doanh nghiệp.
- Mục tiêu chiến lợc đợc lựa chọn phải là mục tiêu lớn, dài hạn nhng
phải cụ thể, đảm bảo tính linh hoạt và có thể định lợng đợc.
- Mục tiêu đề ra phải đợc đảm bảo bằng nguồn lực vật chất cụ thể của
doanh nghiệp.

- Các mục tiêu phải hợp lí, thống nhấtvới nhau và có tính khả thi cao
4.1.4. Xây dựng các phơng án chiến lợc
Thực chất của bớc này là đề ra hệ thống các giải pháp và công cụ để thực
hiện mục tiêu của chiến lợc.
* Căn cứ để xây dựng phơng án chiến lợc:
- Mục tiêu của chiến lợc: bởi vì các giải pháp và công cụ chiến lợc đợc
xác định là để thực hiện mục tiêu.
- Nguồn lực của doanh nghiệp: các phơng án chiến lợc phải đợc dựa
trên cơ sở nguồn lực của doanh nghiệp để đảm bảo tính hợp lí và tính khả thi
của các giải pháp và công cụ, đảm bảo hiệu lực và hiệu quả của chiến lợc.
Các phơng án của chiến lợc còn đợc xây dựng trên cơ sở phân tích, ứng
dụng các mô hình chiến lợc lý thuyết, kinh nghiệm, ý kiến của các chuyên gia,
các nhà quản lí. Chiến lợc kinh doanh là chiến lợc cấp công ty nên có thể ứng
dụng các mô hình chiến lợc tổng quát cấp công ty nh: chiến lợc ổn định, chiến
lợc tăng trởng, chiến lợc thu hẹp và chiến lợc hỗn hợp.
Căn cứ vào mục tiêu đã đợc xác định của chiến lợc, nguồn lực của doanh
nghiệp, các nhà hoạch định đề xuất các giải pháp và đa ra công cụ càng nhiều
càng tốt.
Trên cơ sở đó các nhà hoạch định sẽ phân tích, tổng hợp các phơng pháp
và công cụ. Sau đó soạn thảo thành các phơng án chiến lợc.
4.1.5. Lựa chọn các phơng án chiến lợc
Kết quả của bớc trên là hình thành nên nhiều phơng án chiến lợc khác
nhau. Nhiệm vụ của bớc tiếp theo là doanh nghiệp phải lựa chọn một phơng án
chiến lợc hợp lí nhất và khả thi nhất.
Việc lựa chọn phơng án chiến lợc là quá trình xem xét đánh giá các ph-
ơng án nhằm đa ra một phong án chiến lợc tối u.
Thông thờng đánh giá các phơng án là để trả lời các câu hỏi sau:
- Phơng án đó có tác động vào nguyên nhân của vấn đề và giải quyết đ-
ợc vấn đề không? nh thế nào?
- Phơng án đó có hiệu quả không? Hậu quả của phơng án là gì?

- Các giải pháp chiến lợc có khả thi, có phù hợp với doanh nghiệp
không?
Các mô hình phân tích chiến lợc mà các doanh nghiệp thờng áp dụng:
- Mô hình phân tích danh mục vốn đầu t: ma trận BCG, lới kinh doanh
của hãng General Electric
- Mô hình phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và nguy cơ: ma trận
SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats)
4.1.6. Quyết định chiến lợc và thể chế hoá chiến lợc
Sau năm bớc trên, các nhà hoạch định đã lựa chọn và đa ra đợc một bản
thảo chiến lợc mang tính tối u nhất. Tuy nhiên để chính thức trở thành định h-
ớng cho toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp, chiến lợc kinh doanh phải do
lãnh đạo công ty ra quyết định chiến lợc và thể chế hoá chiếc lợc thông qua
văn bản.Văn bản chiến lợc là cơ sở pháp lí để triển khai chiến lợc, là phơng
tiện để phổ biến chiến lợc cho những đối tợng liên quan.
4.2. Quá trình tổ chức thực hiện chiến l ợc
Là sự kết hợp, phối hợp hoạt động của các cá nhân, các bộ phận, các
nguồn lực của doanh nghiệp thông qua các hoạt động thực tế nhằm thực hiện
các mục tiêu của chiến lợc kinh doanh. Đây là giai đoạn hành động của quản
lý chiến lợc, nó đảm bảo cho chiến lợc đợc thực hiện thành công.
Các bớc tổ chức thực hiện chiến lợc :
4.2.1. Xây dựng bộ máy tổ chức thực hiện chiến lợc
Bộ máy tổ chức thực hiện chiến lợc là tổng hợp các bộ phận (đơn vị và cá
nhân) khác nhau, có mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau, đợc chuyên môn hoá và
có những quyền hạn, trách nhiệm nhất định, đợc bố trí theo cấp và những
khâu khác nhau nhằm đảm bảo thực hiện các mục tiêu và mục đích đã đợc xác
định của chiến lợc.
Xây dựng bộ máy tổ chức thực hiện chiến lợc là bớc đầu tiên quan trọng
của giai đoạn thực hiện chiến lợc. Nhiệm vụ của bớc này là phải xác định đợc
những cá nhân, bộ phận nào chịu trách nhiệm triển khai và thực hiện chiến l-
ợc; các cá nhân bộ phận nào có trách nhiệm phối hợp để thúc đẩy việc thực

hiện chiến lợc; chức năng và nhiệm vụ của từng bộ phận, từng cá nhân đó. Nội
dung của bớc xác định bộ máy tổ chức thực hiện chiến lợc bao gồm:
- Xác định cơ cấu bộ máy
Việc xác định cơ cấu bộ máy phải căn cứ vào chiến lợc và đợc điều chỉnh
cho phù hợp với chiến lợc
- Quản lý và phân bổ các nguồn lực của chiến lợc.
Thông thờng bộ máy tổ chức thực hiện chiến lợc kinh doanh bao gồm cấp
lãnh đạo công ty: Tổng giám đốc trực tiếp chỉ đạo thực hiện, bộ phận phụ
trách các phòng ban chức năng và giám đốc cấp kinh doanh chịu trách nhiệm
triển khai.
4.2.2 . Chỉ đạo thực hiện chiến lợc
Chỉ đạo thực hiện chiến lợc thực chất là việc triển khai chiến lợc, đa
chiến lợc vào thực hiện trong thực tiễn. Nội dung của việc chỉ đạo thực hiện
chiến lợc bao gồm:
- Vận hành hệ thống thông tin: hệ thống thông tin giúp cho việc thực
hiện chiến lợc thông suốt.
Thông tin phổ biến cho các bộ phận chịu trách nhiệm thực hiện chiến lợc
về nhiệm vụ của mỗi bộ phận và sự phối hợp giữa các bộ phận nh thế nào.
Thông tin từ môi trờng và từ nội bộ doanh nghiệp để phản ánh tình hình
thực hiện chiến lợc cho bộ máy quản lý chiến lợc.
- Xây dựng và triển khai các kế hoạch tác nghiệp, các chơng trình, dự
án của chiến lợc.
- Tổ chức và vận hành các quĩ: thực chất là phân bổ, sử dụng và quản lí
vốn, lao động, tài nguyên, thời gian.
- Phối hợp hoạt động giữa các bộ phận: phải có kế hoạch và cơ chế phối
hợp cụ thể giữa các bộ phận.
4.2.3. Kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh chiến lợc
Đây là bớc cuối cùng của công tác tổ chức thực hiện chiến lợc. Tất cả các
chiến lợc đều đợc xây dựng cho tơng lai, các yếu tố bên trong và bên ngoài lại
thay đổi thờng xuyên nên việc kiểm tra, đánh giá chiến lợc là cần thiết nhằm

phát hiện ra các vấn đề, từ đó có những phát hiện để đảm bảo thực hiện chiến
lợc thành công. Qúa trình kiểm tra phải đợc lập kế hoạch cụ thể, phải lựa chọn
những hình thức kiểm tra phù hợp để đảm bảo cho việc thực hiện chiến lợc
đúng theo định hớng và không bị cản trở.
Nội dung bớc này:
- Giám sát việc thực hiện chiến lợc thông qua hệ thống thông tin phản
hồi
- Đo lờng và đánh giá kết quả đạt đợc
- Xem xét các vấn đề
- Tiến hành điều chỉnh chiến lợc
Tuy nhiên việc điều chỉnh sẽ bị xáo trộn phần nào các kế hoạch của chiến
lợc và thực hiện chiến lợc. Vì thế chỉ điều chỉnh khi thực sự thấy cần thiết. Hệ
thống luôn có khả năng tự thích nghi nên có những trờng hợp nó sẽ tự điều
chỉnh mà không cần sự tác động của chủ thể quản lý.
Các hình thức điều chỉnh có thể là:
+ Điều chỉnh mục tiêu chiến lợc: rất ít khi xảy ra trờng hợp này
+ Điều chỉnh giải pháp và công cụ chiến lợc
+ Điều chỉnh việc tổ chức thực hiện chiến lợc
+ Điều chỉnh ngân sách cho chiến lợc
+ Xoá bỏ việc thực hiện chiến lợc: đây là trờng hợp xấu nhất chỉ xảy
ra khi việc thực hiện chiến lợc không những không đem lại kết qủa mà còn
gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp.
Tóm lại, các hoạt động cơ bản của việc thực hiện chiến lợc là thiết lập
các mục tiêu ngắn hạn, đa ra các chính sách, phân phối các nguồn tài nguyên
và động viên phối hợp nguồn nhân lực nhằm từng bớc đi đến mục tiêu của
chiến lợc.
Cho đến nay các công ty thờng đầu t quá nhiều vào giai đoạn hoạch định
chiến lợc mà không chú trọng giai đoạn thực hiện chiến lợc. Họ cho rằng chỉ
cần đề ra đợc chiến lợc tốt, còn việc thực hiện chiến lợc đó sẽ diễn ra một cách
nghiễm nhiên. Vì thế nhiều công ty đã đề ra đợc chiến lợc tởng chừng nh tối u

nhng hoạt động vẫn không có hiệu quả. Chỉ trong giai đoạn thực hiện, các kế
hoạch chiến lợc mới đợc chuyển hoá thành hành động, nếu không chiến lợc
vẫn chỉ là trên giấy tờ mà thôi.
Chơng 2
Thực trạng về quản lí chiến lợc của
tổng công ty bu chính viễn thông Việt nam
I- Giới thiệu khái quát về tổng công ty bu chính viễn
thông Việt nam
1. Quá trình hình thành và phát triển của Tổng công ty Bu
chính Viễn thông Việt nam
Tổng công ty Bu chính Viễn thông Việt Nam hiện nay đợc thành lập
ngày 29/4/1995 theo quyết định số 249/TTg của Thủ tớng Chính phủ. Tiền
thân của nó là Tổng công ty Bu chính Viễn thông trực thuộc Tổng cục Bu điện
thành lập theo mô hình Tổng công ty 90. Sau đó theo quyết định 28/CP, tháng
5/1993, Tổng công ty Bu chính Viễn thông đợc sát nhập vào Tổng cục Bu
điện, hoạt động dới tên Tổng công ty Bu chính Viễn thông trực thuộc Bộ Giao
thông vận tải và Bu điện cho đến năm 1995.
Tổng công ty Bu chính Viễn thông Việt Nam hiện nay đợc thành lập
nhằm tăng cờng tích tụ, tập trung, phân công chuyên môn hoá và hợp tác hoá
sản xuất để thực hiện nhiệm vụ Nhà nớc giao, nâng cao khả năng và hiệu quả
kinh doanh trên cơ sở tổ chức sắp xếp lại các đơn vị dịch vụ, sản xuất, lu thông
và sự nghiệp về Bu chính Viễn thông Việt Nam, thuộc Tổng cục Bu điện.
Tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Bu chính Viễn thông Việt Nam
là:
Vietnam Posts and Telecommunications corporation, viết tắt là
VNPT.
Trụ sở chính vủa VNPT tại 18 Nguyễn Du - Hà nội, trụ sở 2 tại 57A
Huỳnh Thúc Kháng -Hà nội.
Kèm theo quyết định 249/TTg là Nghị định 51/CP ngày 1/8/1995 nhằm
thực hiện việc thành lập Tổng công ty. Tổng công ty Bu chính Viễn thông hoạt

động theo điều lệ tổ chức đợc phê chuẩn trong Nghị định 51/CP.
VNPT hoạt động theo hớng tập đoàn, là đơn vị chủ đạo hoạt động kinh
doanh trong tất cả các lĩnh vực thuộc ngành Bu điện:
- Kinh doanh các dịch vụ Bu chính Viễn thông
- Kinh doanh xuất nhập khẩu, sản xuất và cung ứng vật t thiết bị Bu chính
Viễn thông
- Thiết kế, xây dựng các công trình Bu chính Viễn thông
- Nghiên cứu, t vấn, đào tạo về lĩnh vực Bu chính Viễn thông.
Nhiệm vụ của VNPT là vừa kinh doanh, vừa phục vụ về Bu chính Viễn
thông:
- Tham gia sản xuất, kinh doanh các dịch vụ Bu chính Viễn thông
- Xây dựng, phát triển mạng lới Bu chính Viễn thông công cộng
- Đảm bảo thông tin liên lạc phục vụ công tác quản lí của Đảng và Nhà
nớc; phục vụ quốc phòng, an ninh và ngoại giao.
Ngành Bu điện chỉ thực sự có đợc những bớc đi đột phá sau khi thực hiện
chính sách đổi mới, với việc phân tách chức năng quản lí nhà nớc về Bu điện
do Tổng cục Bu điện thực hiện với chức năng quản lí kinh doanh dịch vụ Bu
điện do Tổng công ty Bu chính Viễn thông đảm trách.
Trong những năm qua, Tổng công ty đã góp phần to lớn vào thành quả
phát triển của ngành Bu điện. Tổng công ty đã phát triển mạng lới Bu chính
Viễn thông rộng khắp cả nớc và nối mạng Bu chính Viễn thông quốc tế, các
loại hình dịch vụ ngày càng đa dạng với tinh thần nhanh chóng hiện đại hoá
thông tin liên lạc theo hớng số hoá. Tổng công ty đã mạnh dạn thu hút vốn đầu
t nớc ngoài, đa thẳng thiết bị kĩ thuật số vào Bu chính Viễn thông, lấy Viễn
thông quốc tế làm bớc đột phá khẩu, nhằm đa trình độ Bu chính Viễn thông
Việt nam tơng xứng với trình độ công nghệ Bu chính Viễn thông thế giới,
nhanh chóng hoà mạng Bu chính Viễn thông quốc tế.
Cho đến nay, Bu chính Viễn thông đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn
với mức độ phát triển công nghệ nhanh chóng nhất, hiện đại nhất phục vụ
công tác lãnh đạo và quản lí của Đảng và chính quyền, phục vụ sự nghiệp

công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc.
2. Cơ cấu tổ chức của VNPT.
Tổ chức bộ máy của Tổng công ty bao gồm:
* Hội đồng quản trị: là cấp lãnh đạo cao nhất, thực hiện chức năng định
hớng chiến lợc phát triển và quản lí hoạt động của Tổng công ty theo nhiệm vụ
Nhà nớc giao. Các thành viên của Hội đồng quản trị do Thủ tớng Chính phủ bổ
nhiệm.
Giúp việc cho Hội đồng quản trị là Ban kiểm soát thực hiện nhiệm vụ
điều tra, giám sát đối với mọi hoạt động điều hành của Tổng giám đốc, bộ
máy giúp việc và các đơn vị thành viên Tổng công ty trong việc thực hiện các
nghị quyết và quyết định của Hội đồng quản trị.
* Tổng giám đốc: do Hội đồng quản trị cử ra, điều hành trực tiếp mọi
hoạt động kinh doanh của Tổng công ty theo đúng kế hoạch và chiến lợc đề ra.
Giúp việc cho Tổng giám đốc có 5 phó Tổng giám đốc và bộ máy giúp
việc với các ban chuyên môn:
- Văn phòng
- Ban Viễn thông
- Ban Bu chính và phát hành Báo chí
- Ban Kế hoạch
- Ban Giá cớc
- Ban Tổ chức cán bộ
- Ban Kế toán tài chính
- Ban Hợp tác quốc tế
...
* Các đơn vị thành viên của Tổng công ty
Hiện nay Tổng công ty có 107 đơn vị thành viên đợc chia thành các
nhóm nh sau:
(1) Khối các đơn vị hạch toán độc lập
( gồm 16 đơn vị: công ty VMS, công ty tem, các đơn vị công nghiệp Bu
chính Viễn thông,...)

Các đơn vị thuộc khối này đợc tự chủ hoạt động kinh doanh theo lĩnh
vực phụ trách và chịu trách nhiệm về tình hình tài chính của mình.
(2) Khối các đơn vị hạch toán phụ thuộc
( gồm 70 đơn vị: 61 Bu điện tỉnh thành phố, cục Bu điện Trung ơng, các
công ty dọc VPS, VTI, VTN, VDC,...)
Các đơn vị hạch toán phụ thuộc đợc quyền chủ động trong điều hành
công việc nhng thực hiện kết toán tài chính tập trung, do Tổng công ty điều
vốn đầu t và tổ chức nhân lực.
Sở dĩ Tổng công ty thực hiện chế độ hạch toán tập trung là do tính chất
dây chuyền trong sản xuất của sản phẩm dịch vụ Bu điện: để cung cấp một sản
phẩm cần có sự tham gia của nhiều đơn vị, có khi trong cùng một lúc.
(3) Khối sự nghiệp phục vụ cho các hoạt động nghiên cứu, đào tạo theo
chiến lợc phát triển của Tổng công ty bao gồm: các đơn vị đào tạo Bu chính
Viễn thông, trung tâm thông tin Bu điện...(có 9 đơn vị ).
(4) 8 công ty liên doanh và 4 công ty cổ phần.
Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Tổng công ty nh sau:
3. Đặc điểm sản phẩm Bu chính Viễn thông.
Sản phẩm ngành Bu điện thuộc loại sản phẩm dịch vụ truyền thông, là
hạng mục năng động nhất trong nhóm dịch vụ kinh doanh. Nó vừa là dịnh vụ
tiêu dùng, vừa là dịch vụ sản xuất.
Sản phẩm Bu điện là dịch vụ tiêu dùng khi nó đáp ứng các nhu cầu về
thông tin liên lạc trong đời sống sinh hoạt hàng ngày của dân c. Nó là dịch vụ
sản xuất khi nó tham gia vào quá trình sản xuất lu thông, truyền tải các thông
tin dịch vụ cần thiết phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh.
* Dịch vụ ngành Bu điện mang đầy đủ tính chất chung của sản phẩm dịch
vụ:
- Tính phi vật chất của sản phẩm.
- Tính không tách rời nguồn gốc
- Qúa trình sản xuất diễn ra đồng thời với quá trình tiêu thụ sản phẩm
- Chất lợng sản phẩm bị ảnh hởng do các yếu tố khách quan nh: thời tiết,

khí hậu...
* Ngoài những tính chất trên, sản phẩm dịch vụ Bu điện còn có một số
đặc thù riêng:
- Tính chất dây chuyền trong sản xuất dịch vụ:
Đối với ngành Bu điện, sự liên kết trong tác nghiệp để thực hiện hoàn
chỉnh một công việc đòi hỏi phải trải qua nhiều khâu, nhiều công đoạn đan
chéo nhau. Để cung cấp một dịch vụ đòi hỏi sự tham gia của nhiều đơn vị,
nhiều bộ phận ở những vị trí cách xa nhau, có khi trong cùng một lúc.
- Tính không đồng đều về thời gian và không gian
Tính chất đa dạng về nhu cầu khiến cho mạng lới dịch vụ Bu điện luôn
luôn phải đảm bảo đợc độ tin cậy và an toàn mạng lới để hoạt động trong mọi
điều kiện, mọi hoàn cảnh. Vì thế mạng lới hoạt động phải đủ lớn và hiện đại
để đảm bảo lu thoát hết khối lợng nghiệp vụ trong những ngày, giờ có tải trọng
lớn.
4. Một số kết quả đạt đợc của VNPT (giai đoạn chiến lợc
1996-2000)
Giai đoạn 1996-2000 là giai đoạn 2 của thời kì tăng tốc độ phát triển Bu
chính Viễn thông (1993-1995; 1996-2000). Đây là giai đoạn chiến lợc cuối
chuẩn bị bớc sang thiên niên kỉ mới nên có nhiều thách thức lớn đối với Bu
điện Việt Nam.
Tháng 5-1996, Tổng công ty Bu chính Viễn thông Việt Nam đã xây dựng
xong bản chiến lợc kinh doanh cho giai đoạn 1996-2000. Đến nay Tổng Công
ty đã hoàn thành việc thực hiện chiến lợc, kết thúc thời kì tăng tốc độ phát
triển Bu chính Viễn thông. Sau 5 năm thực hiện quản lí chiến lợc kinh doanh,
Tổng Công ty đã đạt đợc một số kết quả chủ yếu nh sau:
4.1. Các chỉ tiêu chiến l ợc đã thực hiện đ ợc

4.2. Một số kết quả khác
Tính đến năm 2000, Tổng Công ty đã xây dựng đợc một mạng lới Bu
chính Viễn thông phát triển rộng khắp cả nớc.

- Mạng điện thoại phủ 85.8% số xã trên toàn quốc;
- Có 7 điểm in báo từ xa, đảm bảo phục vụ cho 60/61 tỉnh, thành phố có
báo hàng ngày;
- Có gần 8000 điểm phục vụ (bao gồm cả Bu cục, Bu điện Văn hoá xã và
đại lý);
- Năng lực mạng lới đợc củng cố mở rộng, nâng cao chất lợng
dịch vụ với cơ sở vật chất kĩ thuật bao gồm:
một số chỉ tiêu về mạng lới cơ sở vật chất kĩ thuật
bu điện
TT Chỉ tiêu
Số lợng
Đơn vị Tính đến năm
1 Tổng số Bu cục
Tổng Bu điện văn hoá xã và đại lý
3000
4895
Bu cục
điểm 2000
2 Tuyến đờng th bay
-trong nớc
-quốc tế
9
20
tuyến 2000
3 Tuyến đờng th sử dụng xe chuyên
ngành
30 (cấp I )
302 (cấp II)
cái 2000
4 Máy in cớc thay tem 1292 cái 1999

5 Máy xoá tem 97 cái 1999
6 Ôtô phục vụ BC-PHBC 697 cái 1999
7
Máy tính phục vụ
-sản xuất
-quản lí
4890
4609
cái 1999
8 Mạng Viễn thông đi quốc tế 5540 kênh 2000
9 Mạng Viễn thông đi trong nớc 2242 tổng đài 2000
10 Số trạm thông tin vệ tinh 8 trạm 1999
11 Số kênh thông tin vệ tinh 2972 kênh 1999
12 Máy phát vô tuyến điện 226 cái 1999
13 Máy thu vô tuyến điện 97 cái 1999
14 Máy thu vô tuyến điện liên hợp 1077 cái 1999
15 Số trạm điện thoại thẻ 6074 trạm 2000
16 Số trạm phát nhắn tin 85 cái 2000
17 Số tổng đài PABX 6955 1999