Tài liệu Tài chính công( Cao học)_ Chương 2 ppt

HÀNG HÓA CÔNG
PGS.TS SỬ ĐÌNH THÀNH
11/13/2009
1Hàng hóa công - Tài chính công
DẪN NHẬP
 Một vài thị trường hoạt động không có hiệu quả
bởi vì một số đặc tính của hàng hóa công .
 Ví dụ, ở Dhaka, Bangladesh, những nỗ lực tư
nhân hóa dịch vụ thu rác công không mang lại kết
quả như mong muốn của chính phủ .
 Vấn đề khó khăn thu rác của khu vực tư là hiện
tượng “hưởng thụ không trả tiền” - the
f
ree rider
problem.
 Đơn giản là mọi người lén lút/bỏ rác vào người
hàng xóm bên cạnh để không trả tiền rác hàn
g

tháng ?
11/13/2009
2Hàng hóa công - Tài chính công
DẪN NHẬP
 Mọi người không sẵn lòng tự nguyện trả
tiền thu gom rác .
 Thực tế, hầu như mọi công dân đều có động
cơ “free ride.”
 Theo điều tra, chỉ có 50 trong số 1,100 tự
nguyện trả tiền.
11/13/2009
3Hàng hóa công - Tài chính công

DẪN NHẬP
 Bài học này cho thấy vai trò của chính phủ tron
g

việc cung cấp hàng hóa công và cho thấ
y
khu
vực tư có khuynh hướng cung cấp dưới mức tiềm
năng của họ .
 Từ đây nẩy sinh khái niệm “chèn lấn” “crowd-
out” nghĩa là ở đâu có sự cung cấp công thì sẽ
dẫn đến thay thế cung cấp tư nhân.
11/13/2009
4Hàng hóa công - Tài chính công
 Vai trò hàng hóa là rất quan trọng trong nền
kinh tế. Bài học sau đónẩy sinh ra vấn đề có
liên quan .
 Phân tích chi phí và lợi ích (Cost-benefit
analysis);
 Kinh tế chính trị -lựa chọn công (Political
economy);
 Chính quyền địa phương và trung ương;
 Giáo dục.
DẪN NHẬP
11/13/2009
5Hàng hóa công - Tài chính công
CUNG CẤP TỐI ƯU
HÀNG HÓA CÔNG
 Hàng hóa công thuần túy có hai đặc điểm :
 Không có cạnh tranh trong tiêu dùng: chi

phí biên của một người thêm vào tiêu dùng
hàng hóa đó là zero, và không gây ảnh
hưởng cơ hội của anh đến tiêu dùng hàng
hóa đó.
 Không loại trừ (non-excludable): Không có
cách nào để từ chối một người khác có cơ
hội để tiêu dùng hàng hóa đó.


B
B
ả
ả
ng 1
ng 1
11/13/2009
6Hàng hóa công - Tài chính công
Bảng 1
Định nghĩa hàng hóa công thuần túy và không
thuần túy
Tính cạnh tranh
Có Không
Có Ice cream
Truyền hình cáp
Tính loại trừ
Kg
Đường đi bộ Quốc phòng
11/13/2009
7Hàng hóa công - Tài chính công
 Rất hữu ích để cho rằng hàng hóa công như

là hàng hóa có ngoại tác tích cực và phạm vi
rộng lớn .
CUNG CẤP TỐI ƯU HÀNG
HÓA CÔNG
11/13/2009
8Hàng hóa công - Tài chính công
Cung cấp tối ưu hàng hóa tư
 Hãy xem xét hàng hóa tư thuần túy: cookies
và ice cream.


H
H
ì
ì
nh 1
nh 1 cho thấy thị trường ice cream.
 Để đơn giản có thể giả sử, giá cả hàng hóa
cookies là $1 (còn gọi là -
numeraire good)
11/13/2009
9Hàng hóa công - Tài chính công
Quantity
of ice
cream
Price
of ice
cream
0
Q

BEN
SMB =D
BEN+JERRY
Q
TOTAL
$2
S=SMC
$3
D
BEN
D
JERRY
Q
JERRY
Hình 1
Cầu hàng hóa tư
11/13/2009
10Hàng hóa công - Tài chính công
 Trong
h
h
ì
ì
nh 1
nh 1, khi giá cả được điều chỉnh,
mỗi người thay đổi số lượng hàng hóa tiêu
thụ của mình.
 Đối với hàng hóa tư, người tiêu dùng có nhu
cầu số lượng hàng hóa khác nhau ở cùng
mức giá thị trường.

Cung cấp tối ưu hàng hóa tư
11/13/2009
11Hàng hóa công - Tài chính công
 Chúng ta cũng có thể biểu thị mối quan hệ
này theo toán học.
 Ben có sở thích về cookies C) và ice cream
(IC):
 Jerry cũng như vậy:
(
)
UCIC
B
,
(
)
UCIC
J
,
Cung cấp tối ưu hàng hóa tư
11/13/2009
12Hàng hóa công - Tài chính công
 Tối đa hóa thỏa dụng đòi hỏi đường đẳng
dụng của mỗi người tiếp tuyến với đường
ngân sách.
 Đối với Ben, chúng ta có :
 Đối với Ferry, chúng ta có :
MU
MU
MRS
P

P
IC
B
C
B
IC C
B
IC
C
==
,
MU
MU
MRS
P
P
IC
J
C
J
IC C
J
IC
C
==
,
Cung cấp tối ưu hàng hóa tư
11/13/2009
13Hàng hóa công - Tài chính công
 Hãy nhớ lại, tại điểm cân bằng, giá cả ice

cream là $2, và giá cả của cookies là $1.
 Tại điểm cân bằng, mỗi người chắc chắn
không quan tâm giữa việc đổi 2 cookies để
lấy 1 ice cream.
 Nếu Ben thích ice cream thì sẽ sẵn lòng đổi
lấy 2 ice cream.
 Ferry không thích ice cream thì sẵn lòng đổi
1 ice cream để lấy 2 cookies
Cung cấp tối ưu hàng hóa tư
11/13/2009
14Hàng hóa công - Tài chính công
 Xét khía cạnh cung, hàng hóa ice cream
được sản xuất cho đến chi phí biên bằng với
lợi ích biên hay là bằng với giá cả thị trường
(thị trường hiệu quả).
 Hãy nhớ lại P
C
=$1, nghĩa là :
MC P
IC IC
=
MRS MRS P MC
IC C
B
IC C
J
IC IC
,,
===
Cung cấp tối ưu hàng hóa tư

11/13/2009
15Hàng hóa công - Tài chính công
 Trong điều kiện không có thất bại thị trườn
g
,
sự cân bằng thị trường tư nhân phản ảnh hiệu
quả xã hội.
 MRS = SMB
 Tương tự, MC = SMC
Cung cấp tối ưu hàng hóa tư
11/13/2009
16Hàng hóa công - Tài chính công
 Bây giờ hãy xem xét sự lựa chọn hàng hóa
công (như tên lửa) và hàng hóa tư như
cookies.


H
H
ì
ì
nh 2:
nh 2: thị trường tên lửa.
 Giả sử giá cả hàng hóa cookies là $1.
Cung cấp tối ưu hàng hóa công
11/13/2009
17Hàng hóa công - Tài chính công
$2$2
Quantity of
missiles

Price of
missiles
0
SMB=D
BEN+JERRY
$4
S=SMC
$6
D
BEN
D
JERRY
1
$3
$1
5
Hình 2
Cầu hàng hóa công
11/13/2009
18Hàng hóa công - Tài chính công
 Không giống như trường hợp hàng hóa tư, ở
đótổng cầu được xác định bằng việc tổng
cộng nhu cầu các cá nhân theo chiều ngang,
trong khi đó hàng hóa công, tổng cầu được
xác định bằng việc tổng cộng theo chiều
dọc.
 Nghĩa là, nếu giữ số lượng cố định, thì mỗi
người sẵn lòng chi trả bao nhiêu.
Cung cấp tối ưu hàng hóa công
11/13/2009

19Hàng hóa công - Tài chính công
 Chúng ta cũng có thể miêu tả mối quan hệ
này bằng toán học. Ben có sở thích cookies
(C) và missiles (M):
 Jerry cũng vậy:
(
)
UCM
B
,
(
)
UCM
J
,
Cung cấp tối ưu hàng hóa công
11/13/2009
20Hàng hóa công - Tài chính công
 Đối với Ben, missile biên có giá trị:
 Đối với Jerry, missile biên có giá trị :
MU
MU
MRS
M
B
C
B
MC
B
=

,
MU
MU
MRS
M
J
C
J
MC
J
=
,
Cung cấp tối ưu hàng hóa công
11/13/2009
21Hàng hóa công - Tài chính công
 Lợi ích biên xã hội (SMB) của tên lửa là
tổng cộng tỷ suất thay thế biên của Ben và
Jerry:
 Trong đó, “i” phản ảnh mỗi người trong xã
hội .
MRS
MC
i
i
,
∑
Cung cấp tối ưu hàng hóa công
11/13/2009
22Hàng hóa công - Tài chính công
 Chí phí xã hội biên (SMC) là giống như

trước đó: chi phí biên sản xuất một tên lửa:
 Hiệu quả yêu cầu :
MC
M
MRS MC
MC
i
i
M
,
∑
=
Cung cấp tối ưu hàng hóa công
11/13/2009
23Hàng hóa công - Tài chính công
 Nghĩa là, hiệu quả xã hội được tối đa hóa
khi chi phí biên được thiết lập bằng tổng
cộng tỷ suất biên thay thế .
 Hàng hóa công không có cạnh tranh, vì thế
một đơn vị hàng hóa công cung cấp có thể
được mọi người tiêu dùng.
 Xã hội muốn “người sản xuất” nên quan
tâm đến tất cả sở thích “người tiêu dùng” .
Cung cấp tối ưu hàng hóa công
11/13/2009
24Hàng hóa công - Tài chính công
CUNG CẤP TƯ HÀNG HÓA CÔNG
Cung cấp không đầy đủ khu vực tư
 Nói chung, khu vực tư không cung cấp đầy
đủ hàng hóa công vì vấn đề “free rider”.

(Cá nhân sẽ cung cấp/đầu tư dưới mức tiềm
năng).
 Hãy xem xét 2 người, Ben và Jerry, và 2
hàng hóa: ice cream và fireworks. Trong đó
fireworks là hàng hóa công.
 Sắp xếp giá cả của mỗi hàng hóa ở mức $1.
Giả sử Ben và Jerry có sở thích giống nhau.
11/13/2009
25Hàng hóa công - Tài chính công