Luận văn Ứng dụng hệ thống dự báo ô nhiễm công nghiệp IPPS đánh giá tải lượng ô nhiễm do hoạt động công nghiệp tại TP. HCM và đề xuất các giải pháp quản lý phù hợp

HUTECH
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC K THUT CÔNG NGH TP.HCM







LÊ CÔNG THNH

NG DNG H THNG D BÁO Ô NHIM
CÔNG NGHIP IPPS ÁNH GIÁ TI LNG Ô
NHIM DO HOT NG CÔNG NGHIP TI
TP.HCM VÀ  XUT CÁC GII PHÁP QUN
LÝ PHÙ HP



LUN VN THC S
CHUYÊN NGÀNH: CÔNG NGH MÔI TRNG
MÃ S NGÀNH: 608506







TP. H CHÍ MINH, Tháng 03/2012

HUTECH

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC K THUT CÔNG NGH TP.HCM







LÊ CÔNG THNH

NG DNG H THNG D BÁO Ô NHIM
CÔNG NGHIP IPPS ÁNH GIÁ TI LNG Ô
NHIM DO HOT NG CÔNG NGHIP TI
TP.HCM VÀ  XUT CÁC GII PHÁP QUN
LÝ PHÙ HP



LUN VN THC S
CHUYÊN NGÀNH: CÔNG NGH MÔI TRNG
MÃ S NGÀNH: 608506



HNG DN KHOA HC
TS. THÁI VN NAM

HUTECH
CÔNG TRÌNH C HOÀN THÀNH TI
TRNG I HC K THUT CÔNG NGH TP.HCM
Cán b hng dn khoa hc: TS. Thái Vn Nam
(Ghi rõ h, tên, hc hàm, hc v và ch ký)
Cán b nhn xét 1: GS.TSKH. Nguyn Công Hào
(Ghi rõ h, tên, hc hàm, hc v và ch ký)
Cán b nhn xét 2: TS. Nguyn Xuân Trng
(Ghi rõ h, tên, hc hàm, hc v và ch ký)
Lun vn thc s đc bo v ti Trng i hc K thut công ngh TP.
HCM ngày
24 tháng 04 nm 2012.
Thành phn Hi đng đánh giá Lun vn Thc s gm:
(Ghi rõ h, tên, hc hàm, hc v ca Hi đng chm Lun vn Thc s)
1. PGS.TS. Lê Mnh Tân
2. GS.TSKH. Nguyn Công Hào
3. TS. Nguyn Xuân Trng
4. GS.TS. Hoàng Hng
5. TS. Nguyn Th Hai
Xác nhn ca Ch tch Hi đng đánh giá lun vn và Khoa qun lý chuyên ngành sau
khi Lun vn đã đc sa cha (nu có).


Ch tch Hi đng đánh giá LV Khoa qun lý chuyên ngành

HUTECH
TRNG H K THUT CÔNG NGH TP.HC
M
PHÒNG QLKH - TSH

CNG HÒA XÃ HI CH NGHA VIT NAM
c lp – T do – Hnh phúc

TP.HCM, ngày ….tháng… nm 2012
NHIM V LUN VN THC S
H tên hc viên: Lê Công Thnh Gii tính: Nam
Ngày, tháng, nm sinh: 19/02/1981 Ni sinh: Bình nh
Chuyên ngành: Công ngh môi trng MSHV: 1081081016
I – TÊN  TÀI:
NG DNG H THNG D BÁO Ô NHIM CÔNG NGHIP IPPS ÁNH GIÁ TI
LNG Ô NHIM DO HOT NG CÔNG NGHIP TI TP.HCM VÀ  XUT
CÁC GII PHÁP QUN LÝ PHÙ HP
II - NHIM V VÀ NI DUNG:
- Tng hp và k tha các nghiên cu, tài liu có liên quan.
- S dng b d liu h s phát thi (IPPS) đ tính toán và đánh giá ti lng ô nhim do
hot đng công nghip ti TP.HCM, trên c s đó ta xác đnh đc:
 Cht gây ô nhim chính  tng môi trng thành phn (không khí, nc).
 Ngành gây ô nhim chính  tng môi trng thành phn (không khí, nc).
 Sp xp th t u tiên theo khi lng và đc tính.
-  xut các bin pháp nhm gim thiu ô nhim ca ngành công nghip ch to và ch
bin ti TP.HCM.
III – NGÀY GIAO NHIM V: 15/09/2011
IV – NGÀY HOÀN THÀNH NHIM V: 15/03/2012
V – CÁN B HNG DN: TS. THÁI VN NAM
CÁN B HNG DN KHOA QUN LÝ CHUYÊN NGÀNH
(H tên và ch ký) (H tên và ch ký)
HUTECH
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu, kt qu trong
Lun vn là trung thc và cha tng đc ai công b trong bt k công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rng mi s giúp đ cho vic thc hin Lun vn này đã đc cm
n và các thông tin trích dn trong Lun vn đã đc ch rõ ngun gc.

Hc viên thc hin Lun vn
(Ký và ghi rõ h tên)




Lê Công Thnh
HUTECH
LI CM N
Tôi xin chân thành cm n đn quý Thy/Cô trng i hc K thut Công ngh
TP.HCM đã ging dy và to điu kin cho tôi trong sut thi gian hc tp ti trng.
c bit cho tôi gi li cm n chân thành nht đn:
1. Thy TS. Thái Vn Nam là ngi đã tn tình giúp đ Tôi trong sut thi gian
thc hin Lun vn này.
2. Anh Nguyn Thà
nh Trung là ngi đã giúp Tôi hoàn thành b d liu công
nghip trong Lun vn.
3. Anh Bùi Quang Thng là ngi đã to điu kin và thi gian cho Tôi thc
hin Lun vn này.
Cui cùng cho phép tôi gi li cm n đn gia đình, ngi thân và bn bè đã đng
viên, to điu kin và giúp đ Tôi trong thi gian đã qua.

H và tên ca Hc viên


Lê Công Thnh

HUTECH
i

TÓM TT
Nhng qui đnh v môi trng  các quc gia phát trin nhìn chung thng thiu các
thông tin cn thit nhm thit lp th t u tiên các vn đ môi trng cng nh các
chin lc và hành đng nhm gim thiu tác đng ca các vn đ đó. Khi các vn đ
môi trng, bao gm c ngun gây ô nhim, cht gây ô nhim, khu vc gây ô nhim,
công đon gây ô nhim – gi chung là các đim nóng – cha đ
c xác đnh thì vic
phân b ngun lc và kinh phí nhm gim thiu tác đng s b phân tán và không
mang li hiu qu cao.  nc ta hin nay xy ra tình trng đánh đng gia các thông
s ô nhim trong cùng mt ngành và gia các ngành vi nhau. Hin nay mc dù nhà
nc đã có nhiu vn bn, lut pháp qui đnh vic bo v môi trng đi vi các c s
sn xut ch bin nh:
thu phí nc thi và sp ti là khí thi, ban hành các qui chun
mi đc thù cho tng loi hình ngun thi khác nhau. Nhng trong các ngành sn xut;
ngành nào, công đon nào cn đc bit lu tâm? Hay trong các cht ô nhim, cht nào
cn đc u tiên qun lý và x lý trc vn là mt vn đ cha đc gii quyt đi
vi toàn ngành công nghip ch bin và ch to  Vit Nam
nói chung và tng ngành
nói riêng. Chính vì th, vic phân cp th t u tiên cho các cht ô nhim là vn đ
cn đc quan tâm nhm giúp các nhà qun lý tp trung các ngun lc và gii pháp
phù hp nhm làm gim bt các tác đng đn môi trng, đ có th phân b kinh phí
và vic qun lý s có tính đnh hng và thc t hn.
H thng d báo ô nhim công nghip là mô hình kt hp s liu v ngành công
nghip (nh lao đng và sn xut) và s liu v ti lng ô nhim. T cng đ ô
nhim v
à d liu ca tng cc thng kê Vit Nam v s lng nhân công, ta tính đc
ti lng phát thi ca tng cht ô nhim trong tng phân ngành và toàn ngành. Sau

đó, so sánh ti lng ô nhim theo khi lng và theo đc tính. Cui cùng t nhng s
liu đã tính toán ta phân hng ô nhim
cho tng phân ngành và các cht ô nhim.
Da trên kt qu nghiên cu tôi đ xut mt s gii pháp qun lý và k thut phù hp
vi xu hng phát trin trong tng lai. ng thi đó là c s khoa hc đ có th m
ra cho các nghiên cu sâu hn v cht lng các ch s trong môi trng thành phn
(không khí và nc) nhm mang li kt qu chính xác hn và to ra mt sn phm
thân thin vi môi trng tr
ong quá trình sn xut.
HUTECH
ii

ABSTRACT
Environmental regulations in developing countries have generally lack necessary
information to set up priority of environmental issues as well as the strategies and
actions to minimize the impact areas. Environmental problems including pollution
sources, pollutants, pollution regional, polluted secdirs – are called “Hot Spots”. When
they haven’t been confirmed from all of us, the allocation of resources and funding to
reduce the impact will be dispersed and could not be efficiency. Pollution data in Viet
Nam is put in the same basket between the same sectors and other sectors. Currently,
the gorvement has many legal document issues for protection environment with
facilities, such as: waste water charges, exhaust air charges and issues many
specifications with each of kind waste generator. However, in line of production we
wonder in which of facilities, sectors must be noted? Or in all of kind pollutants in
which should be given in priority In total, this is still the unsolve problems with Viet
Nam industry in general and with each sector in particular. Because of these, the order
of priority pollutants is a matter which need to be noted from all the manager. Its need
to confus on manpower and good solultions to reduce the affection with environment
so that we would divide the funds, our the management will be oriented and realistic.
The forecasting system of industrial pollution is the mock-up data including the

industry (labor and production) data and pollution load data. From the data of polluted
intensity and from the workers data of Viet Nam General Statistics Office, we loaded
the emissions of each pollutant in each sub-sector and sector. After that, we would like
to compare the pollution load regarding to the quantity and Toxicity. Finally, from
these data we calculated the classification for each sub-sector pollution and pollutants.
Based on these results I propose some solutions and management techniques
consistent with trends in future. Besides, there is scientific basis to open further
research on quality indicators of environmental components (air and water) to bring
more accurate results and create many environmental product which is green product
in proccessing.
HUTECH
iii

MC LC
DANH MC CH VIT TT vii
DANH MC CÁC BNG viii
DANH MC CÁC BIU ,  TH, S , HÌNH NH ix
M U
1. Tính cp thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu ca đ tài 2
4. Ni dung nguyên cu 3
5. Phng pháp nghiên cu 4
6. Ý ngha khoa hc thc tin 4
CHNG 1: TNG QUAN V HIN TRNG Ô NHIM CÔNG NGHIP TI
TP.HCM VÀ CÁC GII PHÁP HIN NAY

1.1 c đim t nhiên và điu kin kinh t - xã hi 6
1.1.1 V trí đa lý 6
1.1.2 c đim đa hình 6
1.1.3 Khí hu 7

1.2 Tng quan v ngành công nghip ti Thành ph H Chí Minh 8
1.2.1 Cu trúc công nghip 8
1.2.2 nh hng phát trin 10
1.3 Các khu vc gây ô nhim môi trng 13
1.3.1 Các khu công nghip 13
1.3.2 Vùng kinh t trng đim (KTT) 15
1.4 Các cht ô nhim s dng trong c tính ti lng ô nhim bng h thng
IPPS 17

1.4.1 Các cht gây ô nhim không khí 17
1.4.1.1 Nit đioxit (NO
2
) 17
1.4.1.2 Sunphua điôxít (SO
2
) 18
1.4.1.3 Cácbon ôxít (CO) 19
HUTECH
iv

1.4.1.4 Các cht hu c bay hi (VOC) 20
1.4.1.5 Tng bi và bi mn có kích thc di 10 µm (TSP, PM -10) 20
1.4.1.6 Các cht hóa hc nguy hi 21
1.4.1.7 Kim loi có kh nng tích ly sinh hc 21
1.4.2 Các cht gây ô nhim nc 22
1.4.2.1 Nhu cu oxy sinh hc (BOD) 22
1.4.2.2 Tng các cht rn l lng (TSS) 22
1.4.2.3 Hóa cht và kim loi gây ô nhim môi trng nc 23
1.5 Mt s gii pháp gim thiu ô nhim hin nay 24
1.5.1 Di di các c s gây ô nhim 24

1.5.2 X lý cui đng ng 26
1.5.3 Các vn bn pháp lý trong qun lý ô nhim công nghip 29
CHNG 2: NI DUNG VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU
2.1 Khung nghiên cu 35
2.2 H thng d báo ô nhim công nghip (IPPS) 36
2.3 X lý s liu thô trong 3 nm (2005 -2007) 39
2.4 Các phng pháp tính toán và đánh giá 40
2.4.1 Hin trng phát thi trong 3 nm 2005 – 2007 40
2.4.1.1 Xác đnh ti lng ô nhim theo khi lng 40
2.4.1.2 Xác đnh ti lng ô nhim theo đc tính 42
2.4.2 Xác đnh cht gây ô nhim chính ca tng môi trng thành phn 45
2.4.2.1 Xác đnh ti lng ô nhim theo khi lng 45
2.4.2.2 Xác đnh ti lng ô nhim theo đc tính 45
2.4.3 Xác đnh các phân ngành gây ô nhim chính 45
2.4.3.1 Da trên ti lng ô nhim theo khi lng 45
2.4.3.2 Da trên ti lng ô nhim theo đc tính 46
2.5 So sánh các cht ô nhim và phân ngành theo đc tính và khi lng 47
CHNG 3: KT QU TÍNH TOÁN VÀ PHÂN TÍCH
3.1 Hin trng phát thi trong 3 nm (2005 – 2007) 48
HUTECH
v

3.1.1 Xác đnh ti lng ô nhim theo khi lng 48
3.1.1.1 Phát thi ra không khí 48
3.1.1.2 Phát thi ra môi trng nc 49
3.1.2 Xác đnh ti lng ô nhim theo đc tính 50
3.1.2.1 Phát thi vào không khí 50
3.1.2.2 Phát thi vào nc 51
3.2 Xác đnh các cht gây ô nhim chính 51
3.2.1 Da vào ti lng ô nhim theo khi lng 51

3.2.1.1 Phát thi vào môi trng không khí 51
3.2.1.2 Phát thi vào môi trng nc 53
3.2.2 Da vào ti lng ô nhim theo đc tính 54
3.2.2.1 Phát thi vào môi trng không khí 54
3.2.2.2 Phát thi vào môi trng nc 56
3.3 Xác đnh các phân ngành gây ô nhim chính 56
3.3.1 Da trên ti lng ô nhim theo khi lng 56
3.3.1.1 Phát thi vào môi trng không khí 56
3.3.1.2 Phát thi vào môi trng nc 61
3.3.2 Xác đnh ti lng ô nhim theo đc tính 64
3.3.2.1 Phát thi vào môi trng không khí 64
3.3.2.2 Phát thi vào môi trng nc 67
3.4 Sp xp th t gây ô nhim ra không khí và nc 67
3.4.1 Xác đnh th t gây ô nhim theo khi lng 68
3.4.1.1 Phát thi vào môi trng không khi 68
3.4.1.2 Phát thi vào môi trng nc 71
3.4.2 Xác đnh th t gây ô nhim theo đc tính 74
3.4.2.1 Phát thi vào môi trng không khí 74
3.4.2.2 Phát thi vào môi trng nc 76
3.5 So sánh các phân ngành theo đc tính và khi lng 76
3.5.1 So sánh các phân ngành theo mc đ ô nhim không khí 77
HUTECH
vi

3.5.2 So sánh các phân ngành theo mc đ ô nhim nc 79
3.6 Tóm tt các kt qu chính đt đc sau khi phân tích 79
CHNG 4:  XUT CÁC GII PHÁP QUN LÝ VÀ K THUT PHÙ HP
CHO NGÀNH CÔNG NGHIP CH TO VÀ CH BIN TI TP.HCM

4.1 Mt s hn ch và bt cp chung trong công tác qun lý môi trng 81

4.2 Gii pháp chung trong vic qun lý môi trng 82
4.3 Gii pháp qun lý và x lý các cht ô nhim u tiên theo ti lng và đc tính
ln nht 83

4.3.1 i vi môi trng không khí 84
4.3.1.1 i vi khí SO
2
84
4.3.1.2 i vi bi (PM -10 và TSP) 88
4.3.2 i vi môi trng nc 91
4.4 Gii pháp qun lý và x lý các phân ngành gây ô nhim u tiên 93
4.4.1 i vi môi trng không khí 93
4.4.2 i vi môi trng nc 95
4.5  xut các gii pháp qun lý phù hp vi xu hng phát trin trong tng lai 95
4.5.1 u tiên s dng các bin pháp can thip đi vi ngành công gây ô nhim
chính nghip nhm qun lý môi trng 96

4.5.2 Tng cng giám sát và cng ch trong qun lý ô nhim công nghip 98
4.5.3 Hp lý hóa ch tiêu và hot đng qun lý và kim soát ô nhim 100
KT LUN VÀ KIN NGH
1. Kt lun 101
2. Kin ngh 102
3. Phng hng phát trin 104
TÀI LIU THAM KHO 105

HUTECH
vii

DANH MC CH VIT TT
BKH: B khoa hc

BKHCN&MT: B khoa hc công ngh và môi trng
BTN&MT: B tài nguyên môi trng
BVMT: Bo v môi trng
CN: Công nghip
CP: Chính ph
CTR: Cht thi rn
DN: Doanh nghip
GDP: Tng sn phm quc ni
GSO: Tng cc thng kê Vit Nam
IPPS: H thng d báo ô nhim công nghip
KCN: Khu công nghip
KCX: Khu ch xut
KTT: Kinh t trng đim
KH&T: Khoa hc và đu t
KHCN&MT: Khoa hc công ngh và môi trng
NN&PTNT: Nông nghip và phát trin nông t
hôn
MT: Môi trng
QCVN: Quy chun Vit Nam
Q: Quyt đnh
SXSH: Sn xut sch hn
TCTK: Tng cc thng kê
TCVN: Tiêu chun Vit Nam
TN&MT: Tài nguyên và môi trng
TP.HCM: Thành ph H Chí Minh
TT: Thông t
XLNT: X lý nc thi
HUTECH
viii

DANH MC CÁC BNG
Bng 1.1: S liên quan gia môi trng và kinh doanh 28
Bng 1.2: Các vn bn pháp lý trong qun lý ô nhim công nghip 29
Bng 2.1: H s hiu chnh trong 2 môi trng đi vi các thông s ô nhim 42
Bng 3.1: Ti lng trung bình ca cht gây ô nhim chính phát thi vào môi trng
không khí trong 3 nm (2005 – 2007) 51

Bng 3.2: Ti lng trung bình ca cht gây ô nhim chính phát thi vào môi trng
nc trong 3 nm (2005-2007) 53

Bng 3.3: Ti lng trung bình ca cht gây ô nhim chính đã hiu chnh phát thi vào
môi trng không khí trong 3 nm (2005-2007) 54

Bng 3.4: Ti lng trung bình ca các phân ngành gây ô nhim chính phát thi vào
môi trng không khí trong 3 nm (2005 – 2007) 57

Bng 3.5: Ti lng trung bình ca các phân ngành gây ô nhim chính phát thi vào
môi trng nc trong 3 nm (2005-2007) 61

Bng 3.6: Ti lng trung bình đã hiu chnh ca các phân ngành gây ô nhim phát
thi vào môi trng không khí trong 3 nm (2005-2007) 65

Bng 3.7: Sp xp th t u tiên ca các phân ngành gây ô nhim vào môi trng
không khí 69

Bng 3.8: Sp xp th t u tiên ca các phân ngành gây ô nhim vào môi trng
nc 72

Bng 3.9: Ti lng ô nhim trung bình đã hiu chnh qua 3 nm ca các phân ngành
phát thi vào môi trng không khí 74

Bng 3.10: Ti lng ô nhim đánh giá theo đc tính và khi lng thông qua các h
s phát thi vào môi trng không khí 77

Bng 3.11: Bng tóm tt các kt qu chính theo đc cht 79
HUTECH
ix

DANH MC CÁC BIU ,  TH, S , HÌNH NH

Hình 1.1: Bn đ các khu công nghip  Thành ph H Chí Minh 13

Hình 1.2. Nhng cách tip cn v qun lý và bo v môi trng 27
Hình 2.1: Mô hình nghiên cu 35
Hình 3.1: Biu đ th hin ti lng ô nhim phát thi ca các cht gây ô nhim vào
môi trng không khí trong 3 nm (2005-2007) 48

Hình 3.2: Biu đ th hin ti lng ô nhim phát thi vào môi trng nc trong 3
nm (2005-2007) 49

Hình 3.3: Biu đ th hin ti lng phát thi ca các cht gây ô nhim vào môi
trng không khí đã đc hiu chnh trong 3 nm (2005-2007) 50

Hình 3.4: Biu đ th hin ti lng trung bình ca cht gây ô nhim chính phát thi
vào môi trng không khí 52

Hình 3.5: Biu đ th hin ti lng trung bình ca cht gây ô nhim chính phát thi
vào môi trng nc trong 3 nm (2005-2007) 53

Hình 3 6: Biu đ th hin ti lng trung bình ca cht gây ô nhim chính đã hiu

chnh phát thi vào môi trng không khí trong 3 nm (2005-2007) 55

Hình 3.7: Biu đ th hin ti lng trung bình ca các phân ngành gây ô nhim chính
phát thi vào môi trng không khí trong 3 nm (2005 – 2007) 58

Hình 3.8: Biu đ th hin ti lng trung bình ca các phân ngành gây ô nhim chính
phát thi vào môi trng nc trong 3 nm (2005-2007) 62

Hình 3.9: Biu đ th hin tng ti lng trung bình đã hiu chnh ca các cht gây ô
nhim phát thi vào môi trng nc trong 3 nm 66

HUTECH
1

M U
1. Tính cp thit ca đ tài
 các nc, vic nghiên cu xác đnh h s phát thi ca ngành công nghip đã đc
quan tâm t nhng thp k trc. Mt trong nhng tài liu k thut rt công phu và có
ý ngha thc tin giúp đánh giá nhanh ô nhim CTR là “Rapid Inventory Techniques
in Environmental Pollution” (part 1&2) do WHO thit lp và phát hành nm 1993 có
đ cp đn các h s phát thi khí thi, nc thi, cht thi rn ca nhiu ngành công
nông nghip và dch
v khác nhau. Các tip cn xây dng h s ô nhim ca WHO là
tin hành kho sát thu thp và phân loi s liu theo tng ngành sn xut trên c s
điu tra h s phát thi ti mi công đon trong quy trình sn xut và x lý cui đng
ng. Trong nhng nm gn đây, vn đ hin đi hóa h s phát thi ca WHO đã đc
các t chc q
uc t ln nh: WHO, EPA, ADB, WB, UNEP… đc bit quan tâm (S
K hoch và u t TP.HCM, nm 2007).
Trong quá trình phát trin, nht là trong thp k va qua, các đô th ln nh Hà Ni,

thành ph H Chí Minh, đã gp phi nhiu vn đ môi trng ngày càng nghiêm
trng, do các hot đng sn xut công nghip, nông nghip, giao thông vn ti và sinh
hot gây ra. Ti thành ph H C
hí Minh có 25 khu công nghip tp trung hot đng
vi tng s 611 nhà máy trên din tích 2,298 ha đt. Theo kt qu tính toán, hot đng
ca các khu công nghip này cùng vi 195 c s trng đim bên ngoài khu công
nghip, thì mi ngày thi vào h thng sông Sài Gòn - ng Nai tng cng 1,740,000
m
3
nc thi công nghip, trong đó có khong 671 tn cn l lng, 1,130 tn BOD
5

(làm gim nhu cu ôxy sinh hoá), 1,789 tn COD (làm gim nhu cu ôxy hoá hc),
104 tn Nit, 15 tn photpho và kim loi nng (S K hoch và u t TP.HCM, nm
2010). Lng cht thi này gây ô nhim cho môi trng nc ca các con sông vn là
ngun cung cp nc sinh hot cho mt ni đa bàn dân c rng ln, làm nh hng
đn các vi sinh vt và h sinh thái vn là tác nhân thc hin quá trình phân hu và làm
sch các dòng sông. Ti thành ph H Chí Minh và vùng kinh t trng đim ph
ía Nam,
đn nm 2012, nu tt c 74 khu công nghip đu s dng ht din tích, thì các xí
HUTECH
2

nghip s thi ra mt lng cht thi rn lên ti khong 3,500 tn/ngày tc là gp 29
ln, trong đó có khong 700 tn cht thi đc hi
Quá trình đô th hóa, hin đi hóa các ngành công nghip phát trin nhanh chóng,
lng cht thi phát sinh ra khó mà kim soát đc. Hin nay, TP.HCM cha xác đnh
đc vn đ u tiên gii quyt ô nhim, cht ô nhim, ngành gây ô nhim. c bit,
cht ô nhim TP.HCM phát ra rt nha
nh và bin đi theo thi gian cho nên cn phi

đa ra các công c kim soát theo lng ô nhim phát ra. Bên cnh đó, đ kim soát
đc các cht ô nhim thì cn phi xác đnh xem các ngành nào là ngành gây ô nhim
nhiu nht và cht nào là cht gây ô nhim nht đ có gii pháp kim soát phù hp.
Hin nay, Thành ph H Chí Minh và  mt s tnh lân cn đã s dng h thng d
báo ti lng ô nhim nh: Long An s dng h thng d bá
o ti lng ô nhim theo
đn v kg/ha/ngày nhm d báo các cht ô nhim phát thi ra t các khu công nghip;
ng Nai s dng h thng d báo ti lng ô nhim m
3
/ngày đêm. Vic s dng h
thng d báo nh trên ch xác đnh trên din rng ch cha xác đnh c th đc tng
cht và tng ngành gây ô nhim. Vì vy, mt h thng d báo ti lng ô nhim và
phù hp hn cn đc nghiên cu và áp dng. H thng d báo ô nhim công nghip
IPPS là mt trong s nhng h thng đã và đang đc áp dng rng rãi trên th gii,
đc bit  các quc gia đang phát trin, ni mà mng li quan trc còn yu và thiu
nên tm q
uan trng ca h thng này là ti quan trng. Chính vì các lý do trên, tôi đã
chn đ tài “ng dng h thng d báo ô nhim công nghip IPPS đ đánh giá ti
lng ô nhim do hoat đng công nghip ti TP.HCM và đ xut các gii pháp
qun lý phù hp” làm lun vn tt nghip thc s vi m
ong mun bc đu áp dng
h thng IPPS vào áp dng thc t ti Thành ph H Chí Minh.
2. Mc tiêu ca đ tài
Theo thng k mi nht ca nc ta hin nay thì vic thu thp các thông s ô nhim
ca các ngành công nghip đ đánh giá thông s nào là thông s ô nhim chính và so
sánh các thông s liên quan đ xác đnh ngành gây ô nhim thì cha có. Chính vì th,
vic tp trung gii quyt các vn đ ô nhim ca các ngành công nghip theo tng giai

HUTECH
3

đon cha đc trin khai  Vit Nam.  Nht giai 1970 -1980 ngi ta tp trung gii
quyt v vn đ kim loi nng gây ra mt s bnh v tay chân và ming, các giai đon
tip theo là tp trung gii quyt các vn đ v cht hu c, cht đc. Gn đây nht, là
vic tp trung gii quyt các vn đ phát thi ca các khí gây hiu ng nhà kí
nh.
Nghiên cu ng dng h thng d báo ô nhim công nghip da trên ti lng ô
nhim t các ngành công nghip thuc khu vc TP.HCM, nhm tìm ra cht gây ô
nhim chính do các hot đng công nghip và ngành sn xut gây ô nhim chính ti
Thành ph H Chí Minh. Trên c s đó, ta xác đnh đc:
 Cht gây ô nhim chính  tng môi trng thành phn (không khí, nc) phát
thi ra do các hot đng ca ngành công nghip ch bin và c
h to ti Thành
ph H Chí Minh.
 Ngành gây ô nhim chính  tng môi trng thành phn (không khí, nc) phát
thi ra do các hot đng ca ngành công nghip ch bin và ch to ti Thành
ph H Chí Minh.
 Cui cùng là đ xut đc các gii pháp qun lý phù hp vi xu hng phát
trin hin nay.
3. i tng và phm vi nghiên cu
 Các doanh nghip, xí nghip đang hot đng sn xut ti TP.HCM.
 Các thông s ô nhim
, ngành gây ô nhim và khu vc ô nhim.
 Phm vi nghiên cu: toàn b khu vc TP.HCM.
4. Ni dung nguyên cu
 Tng quan các ngun gây ô nhim ti các đô th, các nghiên cu v tính toán h
s phát thi và các gii pháp gim thiu ô nhim.
 Xác đnh các thông s phát thi cht ô nhim do hot đng công nghip 
TP.HCM.
 S dng b d liu h s phát thi IP

PS đ tính toán ti lng ô nhim do hot
đng công nghip ti TP.HCM.
HUTECH
4

 Nghiên cu các thông s ô nhim da trên ti lng ô nhim và ti lng ô
nhim đã hiu chnh theo đc tính t ngành công nghip ch to và ch bin.
 Xác đnh các cht gây ô nhim ln nht v khi lng và đc tính, và ngành
gây ô nhim nht do các hot đng ca ngành công nghip ch to và ch bin
ti thành ph H Chí Minh.
 T đó đ xut các bin pháp nhm g
im thiu ô nhim ca mt s ngành công
nghip ti TP.HCM.
5. Phng pháp nghiên cu
 đt đc mc tiêu trên và các ni dung đ ra, đ tài đã s dng các phng pháp c
th nh sau (các phng pháp s trình bày chi tit  chng 2):
- Phng pháp thu thp, tng hp tài liu: Tng hp các tài liu trong và ngoài nc
v các ngun gây ô nhim, các nghiên cu xác đnh h s phát thi cht ô nhim do
hot đng công nghip. Thu thp các tài liu gii thiu c s lý thuyt ca các mô hình
đ
c s dng trong nghiên cu.
- Phng pháp thng kê và x lý s liu: ánh giá hin trng cht lng các ngun
gây ô nhim  các thành ph ln đc bit là Tp HCM. S dng các phng pháp thng
kê và các phn mm liên quan …đ x lý s liu và tính toán h s phát thi, so sánh,
đánh giá kt qu mô
phng và đo đc thc t.
- Phng pháp ng dng h thng d báo ô nhim công nghip IPPS đ đánh giá ti
lng ô nhim do các hot đng công nghip. Chi tit các phng pháp s đc trình
bày  chng 2.
6. Ý ngha khoa hc thc tin

“ng dng h thng d báo ô nhim công nghip đ đánh giá ti lng ô nhim” có
ý
ngha ht sc quan trong, bi đây là mt trong nhng bin pháp gii quyt các vn
đ ô nhim môi trng có hiu qu nht hin nay, nó ch đng phân cp đc các
cht ô nhim trong mt ngành và đng thi phân cp ti lng ô nhim ca các thông
s ô nhim t các ngành khác nhau. Qua đó, xác đnh phí phát thi ô nhim ca nc
thi và khí thi đi vi tng ngành khác nhau cn phi khác nha
u.
HUTECH
5

Vic áp dng “h thng d báo ô nhim công nghip” là mt chin lc ngn nga
tng hp đ gim ri ro cho con ngi và môi trng. Thc hin “d báo ô nhim
công nghip” là yêu cu cp bách đi vi ngành công nghip ca nc ta. Xác đnh
phng pháp cho các nhà qun lý môi trng, nhm qun lý và gim thiu ô nhim tt
hn.
HUTECH
6

CHNG 1: TNG QUAN V HIN TRNG Ô NHIM CÔNG
NGHIP TI TP.HCM VÀ CÁC GII PHÁP HIN NAY
1.1 c đim t nhiên và điu kin kinh t - xã hi
1.1.1 V trí đa lý
Thành ph H Chí Minh có đa gii hành chính chung vi các tnh Bình Dng  phía
Bc, Tây Ninh  phía Tây Bc, phía ông và ông Bc giáp ng Nai, phía ông
Nam giáp Bà Ra - Vng Tàu, phía Tây và Tây Nam giáp Long An và Tin Giang,
phía Nam giáp bin ông vi chiu dài b bin khong 15 km.
Thành ph H Chí Minh nm  trung tâm Nam B, cách th đô Hà Ni 1.738 km v
phía ông Nam
. Là thành ph cng ln nht đt nc, hi t đ các điu kin thun

li v giao thông đng b, đng thu, đng st, đng hàng không, là mt đu
mi giao thông kinh t ln ni lin vi các đa phng trong nc và quc t. Ngày
05/11/2003, Chính ph ban hành Ngh đnh s 130/2003/N – CP v vic thành lp
các qun Bình Tân, Tân Phú và các phng trc thuc; điu chnh đa gii hành chính
các phng thuc qun Tâ
n Bình; thành lp xã, th trn thuc các huyn Bình Chánh,
Cn Gi và Hóc Môn, thành ph H Chí Minh. Nh vy, hin nay thành ph H Chí
Minh có 19 qun và 5 huyn (B K hoch và u t TP.HCM, nm 2010).
1.1.2 c đim đa hình
a hình thành ph H Chí Minh phn ln bng phng, có ít đi núi  phía Bc và
ông Bc, vi đ cao gim dn theo hng ông Nam. Nhìn c
hung có th chia đa
hình thành ph H Chí Minh thành 4 dng chính có liên quan đn chn đ cao b trí
các công trình xây dng: dng đt gò cao ln sóng (đ cao thay đi t 4 đn 32 m,
trong đó 4 – 10 m chim khong 19% tng din tích. Phn cao trên 10 m chim 11%,
phân b phn ln  huyn C Chi, Hóc Môn, mt phn  Th c, Bình Chánh); dng
đt bng phng thp (đ cao xp x 2 đn 4 m, điu kin tiêu t
hoát nc tng đi
thun li, phân b  ni thành, phn đt ca Th c và Hóc Môn nm dc theo sông
Sài Gòn và nam Bình Chánh chim 15% din tích); dng trng thp, đm ly phía tây
HUTECH
7

nam (đ cao ph bin t 1 đn 2 m, chim khong 34% din tích); dng trng thp
đm ly mi hình thành ven bin (đ cao ph bin khong 0 đn 1 m, nhiu ni di 0
m, đa s chu nh hng ca thu triu hàng ngày, chim khong 21% din tích).
1.1.3 Khí hu
Thành ph nm trong vùng nhit đi gió mùa, mang tính cht cn xích đo. Lng bc
x di dào, trung bình khong 140 kcal/cm
2

/nm, nng trung bình 6,8 gi/ngày. Nhit
đ trung bình nm khong 27,5
0
C. Biên đ trung bình gia các tháng trong nm thp
là điu kin thun li cho s tng trng và phát trin quanh nm ca đng thc vt.
Ngoài ra, thành ph có thun li là không trc tip chu tác đng ca bão lt.
Nm  h lu ca h thng sông ng Nai – Sài Gòn vi đa hình tng đi bng
phng, ch đ thu vn, thu lc ca kênh rch và sông ngòi không nhng chu nh
hng mnh ca thu triu bin ông mà còn chu tác đng rt rõ nét ca vic khai

thác các bc thang h cha  thng lu hin nay và trong tng lai (nh các h chc
Tr An, Du Ting, Thác M…).
Thành ph nm gia hai con sông ln là: sông Sài Gòn, sông Vàm C ông và chu
nh hng ln ca sông ng Nai, sông Sài Gòn là sông có đ dc nh, lòng dn hp
nhng sâu,
ít khu cha nên thu triu truyn vào rt sâu và mnh. Ch đ thu vn,
thu lc ca kênh rch trong thành ph chu nh hng ch yu ca sông Sài Gòn.
Sông Vàm C ông rt sâu, nhng li nghèo v ngun nc do vy vào mùa khô mn
thng xâm nhp sâu vào đt. Vàm C ông có rt nhiu nhánh và kênh rch ni vi
sông Vàm C Tây và ng Tháp Mi. Do vy, khi dòng triu truyn vào b bin
dng và gim b
iên đ đáng k. Sông ng Nai là ngun nc ngt chính ca thành
ph vi din tích lu vc khong 45.000 km
2
, hàng nm cung cp khong 15 t m
3

nc. Trong tng lai khi có h cha Phc Hoà, sông Sài Gòn s đc b sung mt
lu lng khong 42 m
3

/s góp phn đáp ng yêu cu cp nc ca thành ph.

HUTECH
8

H thng kênh rch ca thành ph có hai h thng chính. H thng các kênh rch đ
vào sông Sài Gòn vi hai nhánh chính là: rch Bn Cát và kênh Nhiêu Lc - Th Nghè.
H thng các kênh rch đ vào sông Bn Lc, và kênh ôi – kênh T nh: rch Tân
Kiên, rch Bà Hom, rch Tân Hoá – Lò Gm…(B K hoch và u t TP.HCM,
nm 2010).
1.2 Tng quan v ngành công nghip ti Thành ph H Chí Minh
1.2.1 Cu trúc công nghip
Chuyn dch c cu kinh t theo hng nâ
ng cao t trng nhng nhóm ngành công
nghip, dch v có giá tr gia tng cao, có hàm lng khoa hc k thut cao trong c
cu sn phm đã đc TPHCM đ ra và thc hin trong 10 nm qua. Trong đó, Thành
ph đã đnh hng 4 nhóm ngành công nghip mi nhn gm: c khí; đin t, vin
thông và công ngh thông tin; hóa cht - nha - cao su; ch bin tinh lng thc - thc
phm. Vic chuyn đi c cu ki
nh t là nhm nâng cao li th cnh tranh, đ kinh t
TP.HCM th hin đc vai trò mt đu tàu kinh t ca c nc.
Theo nhn đnh ca S KH-T Thành ph H Chí Minh, qua 5 nm trin khai thc
hin, chng trình h tr chuyn dch c cu kinh t đã góp phn thúc đy c cu kinh
t Thành ph phát trin theo hng tích cc; đã có s chuyn bin theo hng tng
dn t trng các ngành dch v, gim dn t trng các ngành nông - lâm - n
g nghip,
dn đa Thành ph tr thành trung tâm thng mi - dch v, công nghip - công ngh
cao ca c nc. Ni b các ngành kinh t cng đã có s chuyn dch tích cc, tng t
trng các sn phm hàng hóa, dch v có giá tr gia tng cao, hàm lng khoa hc - k
thut cao; gim các ngành ngh thâm dng lao đng, gây ô nhim mô

i trng, dn
hình thành các loi hình dch v cht lng cao.
Trong 4 nhóm ngành công nghip, t trng đã nâng lên t 45% lên gn 60% tng giá
tr sn phm công nghip toàn Thành ph. Bt chp suy gim kinh t giai đon 2008 -
2009, dch v thng mi vn duy trì tc đ tng trng rt cao, chim t trng ln
nht trong c cu kinh t ca TP.HCM vi 54.
5%, d kin nm 2010 s tip tc tng
HUTECH
9

và chim 55.2% GDP. iu này cho thy chuyn dch c cu kinh t chung và c cu
các ngành dch v, công nghip tip tc theo đúng đnh hng ca thành ph.
Ngành công nghip và dch v ti Thành ph đóng góp ti hn 90% tng tng trng
GDP nm 2010. S tng trng ca khu vc t nhân chính là mt trong nhng đc
đim ni bt ca s phát trin kinh t  Vit nam
trong sut hn mt thp k qua. Khu
vc t nhân và vn đu t nc ngoài đã chim hn mt na GDP nm 2007. Các c
tính s b ch ra rng doanh nghip t nhân to ra gn 90% trong tng s 7.5 triu vic
làm đc to ra trong sut 5 nm t 2005-2010. Mt phn ln trong s 1.6 triu vic
làm mi  Vit Nam cn to ra mi nm t 2006 đn 2010 đc
trông cy vào khu
vc t nhân. Tuy vy, vic thiu lao đng có tay ngh đã tr thành mt vn đ ln nh
hin nay. Các nhà chc trách ca các khu công nghip và khu ch xut ti thành ph
H Chí Minh cho bit các trng dy ngh trong thành ph ch đáp ng đc khong
15% trong s lng 500,000 công nhân mà ngành công nghip ca thành ph có kh
nng s cn đn qua 2010.
Trong c cu ngà
nh công nghip ni lên mt s ngành trng đim, ngành trng đim
là ngành có th mnh lâu dài, mang li hiu qu kinh t cao và có tác đng mnh m
đn vic phát trin các ngành kinh t khác. Có th coi các ngành công nghip trng

đim ca Thành ph H Chí Minh là công nghip ch bin nông, lâm, thu sn; công
nghip sn xut hàng tiêu dùng; công nghip c khí và đin t; công nghip du khí;
đin; hoá c
ht và sn xut các loi vt liu xây dng (Vin Nghiên cu phát trin kinh
t - xã hi TP.HCM, nm 2010 ).
u th ca công nghip ch bin nông, lâm, thu sn là có ngun nguyên liu phong
phú. Vic đnh hng thc hin ba chng trình kinh t (sn xut lng thc, thc
phm; sn xut hàng tiêu dùng và hàng xut khu) to điu kin cho ngành này có v
trí quan trng tr
ong nn kinh t quc dân.
Công nghip sn xut hàng tiêu dùng mà ni bc là các hàng dt, may mc có nhiu li
th phát trin mnh: ngun lao đng di dào và th trng rng ln. Trên c s phát
HUTECH
10

huy tim nng lao đng và kh nng ca tt c các thành phn kinh t, vic phát trin
ngành công nghip này nhm tho mãn nhu cu ca nhân dân trong nc và góp phn
đy mnh xut khu ra nc ngoài.
V chc nng ca thành ph H Chí Minh trong tng lai, các nhà kinh t cho rng c
cu ca thành ph H Chí Minh t lâu đã hình thành hai khu vc chính yu: thng
mi - dch v và công nghip (ch yu là c
ông nghip nh). Trong các nm qua, t l
công nghip đang có xu hng tng dn trong c cu tng sn phm ni đa (GDP);
còn khu vc dch v có tc đ tng trng chm hn nên t l trong c cu GDP có
gim chút ít. Xu hng trên s tip tc din ra trong giai đon 1996 - 2000. Nhng đn
giai đon 10 nm sau (2001 - 2010) thì khu vc thng mi - dch v s có tc đ phát

trin tip tc tng, trong khi đó khu vc công nghip gim dn, nên t l ca mi khu
vc trong c cu GDP s đc điu chnh li. Xu hng phát trin này phù hp vi li
th so sánh ca thành ph H Chí Minh hin nay.

Cho đn nm 2010, thành ph H Chí Minh vn là mt trong nhng trung tâm công
nghip hàng đu ca Vit Nam, xét v t l, mc dù trong thi k nà
y s hình thành
nhiu khu công nghip ln khác, trong c nc. Tuy nhiên, vai trò này s gim dn 
thi k sau nm 2010. Toàn thành ph ch có 10% c s công nghip có trình đ công
ngh hin đi. Trong đó, có 21/212 c s ngành dt may, 4/40 c s ngành da giày,
6/68 c s ngành hóa cht, 14/144 c s ch bin thc phm, 18/96 c s cao su nha,
5/46 c s ch to máy có trình đ công ngh, k thut sn xut tiên tin. C s h
tng ca thành ph lc hu, quá ti, ch giá tiêu dùng c
ao, t nn xã hi, hành chính
phc tp cng gây khó khn cho nn kinh t. Ngành công nghip thành ph hin
đang hng ti các lnh vc cao, đem li hiu qu kinh t hn (Báo cáo khoa hoc Ths.
Phm Anh Tun, nm 2009).
1.2.2 nh hng phát trin
K hoch
Phát trin Kinh t - Xã hi (KHPTKTXH) đã đ ra nhng mc tiêu và d
kin phát trin ngành công nghip trong giai đon 2010 – 2015, đnh hng đn nm