KHẢO SÁT MỘT SỐ CHỈ TIÊU SINH SẢN CỦA CÁC NHÓM GIỐNG HEO NÁI TẠI TRẠI CHĂN NUÔI HEO TÂN TRUNG, HUYỆN CỦ CHỈ, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
TRƯ NG Đ I H C NƠNG LÂM THÀNH PH H

CHÍ MINH

KHĨA LU N T T NGHI P

KH O SÁT M T S

CH TIÊU SINH S N C A CÁC NHÓM

GI NG HEO NÁI T I TR I CHĂN NUÔI HEO TÂN TRUNG,
HUY N C CHI, THÀNH PH

H

CHÍ MINH

H và tên sinh viên : LÊ TH MINH TÂM
Ngành

: Thú Y

Niên khóa

: 2003 – 2008

Tháng 9/2008


KH O SÁT M T S

CH TIÊU SINH S N C A CÁC NHÓM GI NG

HEO NÁI T I TR I CHĂN NUÔI HEO TÂN TRUNG, HUY N C CHI,
THÀNH PH

H

CHÍ MINH

Tác gi

LÊ TH MINH TÂM

Khóa lu n đư c ñ trình ñ ñáp ng yêu c u c p b ng Bác s
ngành Thú Y

Giáo viên hư ng d n
TS. TR N VĂN CHÍNH

Tháng 9/2008
i


L I C M ƠN
Thành kính ghi ơn
Cha m , ngư i ñã sinh thành giáo dư ng, lo l ng, ñ ng viên, và hy sinh su t ñ i
đ con có đư c ngày hơm nay.
Chân thành bi t ơn
Th y Tr n Văn Chính đã t n tình hư ng d n, giúp đ em trong su t th i gian

th c t p và hoàn thành lu n văn này.
Chân thành c m ơn
Ban Giám Hi u Trư ng Đ i H c Nông Lâm Thành Ph H Chí Minh.
Ban Ch Nhi m Khoa Chăn Ni Thú Y.
B Môn Di Truy n Gi ng Đ ng V t – Khoa Chăn Ni Thú Y.
Cùng tồn th q Th y, Cơ đã truy n đ t ki n th c cũng như kinh nghi m quí
báu cho em trong su t th i gian h c t p.
Ban Lãnh Đ o Tr i Heo Tân Trung, cùng tồn th các Cơ, Chú, Anh Ch cơng
nhân viên t i Tr i Chăn Nuôi Heo Tân Trung. Đã t o m i ñi u ki n thu n l i, giúp đ
cho tơi trong su t th i gian th c t p t i tr i.
C m ơn
T t c nh ng ngư i thân, b n bè thân u, nh ng ngư i ln chia s!, đ ng viên
và giúp đ tơi trong su t th i gian h c t p và th c hi n ñ tài t t nghi p.
LÊ TH MINH TÂM

ii


TĨM T T LU N VĂN
Đ tài đư c th c hi n t" ngày 25/02/2008 ñ n ngày 7/6/2008 t i tr i chăn nuôi
heo Tân Trung. N i dung c a lu n văn là kh o sát và ñánh giá m t s ch# tiêu sinh s n
c a m t s nhóm gi ng nái hi n có $ tr i, nh m đóng góp cơ s$ d li u cho cơng tác
gi ng đ c i thi n và nâng cao hơn n a năng su t sinh s n c a ñàn heo nái c a tr i.
S li u thu th p 185 nái thu c 8 nhóm gi ng nái thu n và lai 2, 3 máu khác nhau:
Nhóm gi ng DD:
7 con
Nhóm gi ng LL:
21 con
Nhóm gi ng YY:
11 con

Nhóm gi ng LY:
78 con
Nhóm gi ng YL:
47 con
Nhóm gi ng L(YD):
9 con
Nhóm gi ng L(YSp):
5 con
Nhóm gi ng Y(LD):
7 con
K t qu trung bình chung v s ch# tiêu sinh s n trên heo nái c a 8 gi ng trên
ñư c ghi nh n như sau:
Tu&i ph i gi ng l n ñ u (267,86 ngày), tu&i ñ! l a ñ u (396,53 ngày), s heo
con ñ! ra trên & (9,30 con/&), s heo con sơ sinh còn s ng (8,85 con/&), s heo con sơ
sinh cịn s ng đã ñi u ch#nh (9,50 con/&), s heo con ch n nuôi (8,31 con/&), s heo
con giao nuôi (9,31 con/&), tr ng lư ng tồn & heo con sơ sinh cịn s ng (13,79 kg/&),
tr ng lư ng bình quân heo con sơ sinh còn s ng (1,57 kg/con), tu&i cai s a heo con
(25,92 ngày tu&i), s heo con cai s a (7,70 con/&), tr ng lư ng toàn & heo con cai s a
(52,32 kg/&), tr ng lư ng bình quân heo con cai s a (6,79 kg/con), tr ng lư ng tồn &
heo con đã đi u ch#nh (51,62 kg/&), s l a ñ! c a nái trên năm (2,24 l a/năm), s heo
con cai s a c a nái trên năm (17,33 con).
D a vào tính tốn ch# s sinh s n heo nái SPI (Sow Productivity Index SPI)
theo phương pháp M (NSIF, 2004) kh năng sinh s n c a ñàn heo nái kh o sát ñư c
x p h ng như sau:
H ng I: Nhóm gi ng L(YSp) 113,5 đi m.
H ng II: Nhóm gi ng YL 102,57 đi m.
H ng III: Nhóm gi ng LY 100,73 đi m.
H ng IV: Nhóm gi ng Y(LD) 99,29 đi m.
H ng V: Nhóm gi ng LL 99,24 ñi m.
H ng VI: Nhóm gi ng L(YD) 98,34 ñi m.

H ng VII: Nhóm gi ng YY 95,97 đi m.
H ngVIII: Nhóm gi ng DD 76,93 đi m.
iii


M CL C
Trang
Trang t a...........................................................................................................................i
L i c m ơn...................................................................................................................... ii
Tóm t t lu n văn ............................................................................................................ iii
M'c l'c .......................................................................................................................... iv
Danh m'c các t" vi t t t .............................................................................................. viii
Danh sách các b ng ....................................................................................................... ix
Danh sách các hình và sơ ñ ......................................................................................... xi
Danh sách các bi u ñ .................................................................................................. xii
Chương 1. M

Đ U......................................................................................................1

1.1. Đ(T V)N Đ* ..........................................................................................................1
1.2. M+C ĐÍCH VÀ U C,U.....................................................................................2
1.2.1. M'c đích ................................................................................................................2
1.2.2. u c u ..................................................................................................................2
Chương 2. T NG QUAN..............................................................................................3
2.1. GI-I THI.U SƠ LƯ1C V* TR2I CHĂN NI HEO TÂN TRUNG .................3
2.1.1. V trí đ a lý.............................................................................................................3
2.1.2. Quá trình hình thành..............................................................................................3
2.1.3. Nhi m v' ch c năng..............................................................................................4
2.1.4. Cơ c u qu n lý .......................................................................................................4
2.1.5. Cơ c u ñàn heo c a tr i .........................................................................................4

2.2. CÔNG TÁC GI4NG 5 TR2I HEO TÂN TRUNG ................................................5
2.2.1. Gi i thi u ngu n g c m t s gi ng heo c a tr i ...................................................5
2.2.2. Các bư c ti n hành công tác ch n gi ng...............................................................5
2.2.3. Công tác ph i gi ng $ tr i .....................................................................................6
2.3. Y6U T4 7NH HƯ5NG Đ6N KH7 NĂNG SINH S7N C8A HEO NÁI ............6
2.3.1. Y u t di truy n .....................................................................................................6
2.3.2. Y u t ngo i c nh..................................................................................................6
2.3.2.1. Y u t thiên nhiên ..............................................................................................7
2.3.2.2. Y u t chăm sóc ni dư ng..............................................................................7
iv


2.4. M9T S4 BI.N PHÁP NÂNG CAO KH7 NĂNG SINH S7N C8A NÁI ............8
Chương 3. N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP KH O SÁT ......................................9
3.1. TH:I GIAN VÀ Đ;A ĐI3.2. PHƯƠNG PHÁP KH7O SÁT.................................................................................9
3.3. Đ4I TƯ1NG KH7O SÁT.......................................................................................9
3.4. ĐI*U KI.N CHĂM SĨC NI DƯ=NG ĐÀN HEO KH7O SÁT ...................10
3.4.1. Chu ng tr i ..........................................................................................................10
3.4.2. Ni dư ng chăm sóc..........................................................................................13
3.4.2.1. Nái đ! và ni con............................................................................................13
3.4.2.2. Heo con theo m ...............................................................................................14
3.4.2.3. Heo nái khô.......................................................................................................14
3.4.2.4. Heo nái mang thai.............................................................................................14
3.4.3. Th c ăn ................................................................................................................15
3.4.4. Quy trình v sinh thú y – tiêm phịng ..................................................................15
3.4.4.1. V sinh th c ăn .................................................................................................15
3.4.4.2. V sinh ngu n nư c..........................................................................................15
3.4.4.3. V sinh chu ng tr i...........................................................................................15
3.4.4.4. V sinh công nhân và khách tham quan ...........................................................16

3.4.4.5. V sinh d'ng c' thú y.......................................................................................16
3.4.4.6. Qui trình tiêm phịng m t s b nh $ tr i. .........................................................17
3.5. CÁC CH> TIÊU KH7O SÁT.................................................................................17
3.5.1. Tu&i ph i gi ng l n ñ u.......................................................................................17
3.5.2. Tu&i ñ! l a ñ u ....................................................................................................17
3.5.3. S heo con ñ! ra trên & ........................................................................................18
3.5.4. S heo con sơ sinh còn s ng................................................................................18
3.5.5. S heo con sơ sinh còn s ng ñã ñi u ch#nh .........................................................18
3.5.6. S heo con sơ sinh ch n nuôi ..............................................................................18
3.5.7. S heo con sơ sinh giao ni ...............................................................................18
3.5.8. Tr ng lư ng tồn & heo con sơ sinh còn s ng.....................................................18
3.5.9. Tr ng lư ng bình qn heo con sơ sinh cịn s ng...............................................18
3.5.10. Tu&i cai s a heo con..........................................................................................18
v


3.5.11. S heo con cai s a .............................................................................................19
3.5.12. Tr ng lư ng toàn & heo con cai s a ..................................................................19
3.5.13. Tr ng lư ng bình quân heo con cai s a ............................................................19
3.5.14. Tr ng lư ng toàn & heo con cai s a ñã ñi u ch#nh............................................19
3.5.15. S l a ñ! c a nái trên năm ...............................................................................20
3.5.16. S heo con cai s a c a nái trên năm..................................................................20
3.5.17. Ch# s SPI và x p h ng kh năng sinh s n các gi ng heo nái...........................20
Chương 4. K T QU VÀ TH O LU N..................................................................21
4.1. TU?I PH4I GI4NG L,N Đ,U ...........................................................................21
4.2. TU?I Đ@ LAA Đ,U .............................................................................................22
4.3. S4 HEO CON Đ@ RA TRÊN ? ............................................................................24
4.3.1. So sánh gi a các nhóm gi ng..............................................................................24
4.3.2. So sánh gi a các l a ñ! .......................................................................................26
4.4. S4 HEO CON SƠ SINH CÒN S4NG ..................................................................27

4.4.1. So sánh gi a các nhóm gi ng nái ........................................................................27
4.4.2. So sánh gi a các l a ñ! .......................................................................................28
4.5. S4 HEO CON SƠ SINH CÒN S4NG ĐÃ ĐI*U CH>NH ...................................30
4.6. S4 HEO CON CHBN NUÔI .................................................................................31
4.6.1. So sánh gi a các nhóm gi ng..............................................................................31
4.6.2. So sánh gi a các l a ñ! .......................................................................................33
4.7. S4 HEO CON GIAO NUÔI ..................................................................................34
4.7.1. So sánh gi a các nhóm gi ng..............................................................................34
4.7.2. So sánh gi a các l a đ! .......................................................................................35
4.8. TRBNG LƯ1NG TỒN ? HEO CON SƠ SINH CÒN S4NG ..........................36
4.8.1. So sánh gi a các nhóm gi ng..............................................................................37
4.8.2. So sánh gi a các l a đ! .......................................................................................38
4.9. TRBNG LƯ1NG BÌNH QN HEO CON SƠ SINH CỊN S4NG ...................39
4.9.1. So sánh theo nhóm gi ng ....................................................................................40
4.9.2. So sánh gi a các l a ñ! .......................................................................................41
4.10. TU?I CAI SCA HEO CON.................................................................................42
4.10.1. So sánh gi a các nhóm gi ng............................................................................42
vi


4.10.2. So sánh gi a các l a ñ! .....................................................................................44
4.11. S4 HEO CON CAI SCA .....................................................................................45
4.11.1. So sánh gi a các nhóm gi ng............................................................................45
4.11.2. So sánh gi a các l a đ! .....................................................................................46
4.12. TRBNG LƯ1NG TỒN ? HEO CON CAI SCA .............................................48
4.12.1. So sánh gi a các nhóm gi ng............................................................................48
4.12.2. So sánh gi a các l a ñ! .....................................................................................49
4.13. TRBNG LƯ1NG BÌNH QUÂN HEO CON CAI SCA......................................50
4.13.1. So sánh gi a các nhóm gi ng............................................................................51
4.13.2. So sánh gi a các l a đ! .....................................................................................52

4.14. TRBNG LƯ1NG TỒN ? HEO CON ĐÃ ĐI*U CH>NH ...............................53
4.15. S4 LAA Đ@ C8A NÁI TRÊN NĂM..................................................................54
4.16. S4 HEO CON CAI SCA C8A NÁI TRÊN NĂM..............................................56
4.17. CH> S4 SINH S7N (SPI) VÀ X6P H2NG KH7 NĂNG SINH S7N CÁC
NHÓM GI4NG HEO NÁI....................................................................................57
Chương 5. K T LU N VÀ Đ NGH ......................................................................65
5.1. K6T LUDN ............................................................................................................65
5.2. Đ* NGH;................................................................................................................65
TÀI LI U THAM KH O...........................................................................................67
PH B NG ..................................................................................................................69

vii


DANH M C CÁC T

VI T T T

TLBQHCSSCS : Tr ng lư ng bình qn heo con sơ sinh cịn s ng
TLBQHCCS

: Tr ng lư ng bình quân heo con cai s a

SLĐN/N

: S l a ñ! nái trên năm

SHCCSN/N

: S heo con cai s a nái trên năm

Ctv

: C ng tác viên

TSTK

: Tham s th ng kê

X

: Trung bình

SD

: Đ l ch chuEn (Standard deviation)

CV

: H s bi n d (Coefficient of variation)

SPI

: Ch# s sinh s n heo nái (Sow Productivity Index)

DD

: Heo Duroc

LL

: Heo Landrace

YY

: Heo Yorkshire

LY

: Heo có cha là gi ng Landrace, m là gi ng Yorkshire

YL

: Heo có cha là gi ng Yorkshire, m là gi ng Landrace

L(YD)

: Heo có cha là gi ng Landrace, m là heo lai Yorkshire x Duroc

L(YSp)

: Heo có cha là gi ng Landrace, m là heo lai Yorkshire x Sp

Y(LD)

: Heo có cha là gi ng Yorkshire, m là heo lai Landrace x Duroc

TP.HCM

: Thành ph H Chí Minh

x

: Giao ph i (lai)

viii


DANH SÁCH CÁC B NG
Trang
B ng 3.1: Phân b s lư ng nái và & ñ! kh o sát theo các gi ng heo nái và l a ñ! .......9
B ng 3.2: Quy trình tiêm phịng m t s b nh t i tr i ....................................................17
B ng 3.3: H s ñi u ch#nh s heo con sơ sinh còn s ng theo l a ñ!...........................18
B ng 3.4: H s ñi u ch#nh tr ng lư ng toàn & heo con cai s a v 21 ngày tu&i .........19
B ng 3.5: H s đi u ch#nh tr ng lư ng tồn & heo con cai s a 21 ngày tu&i v cùng s
con giao ni chuEn...............................................................................................19
B ng 3.6: H s đi u ch#nh tr ng lư ng toàn & heo con cai s a 21 ngày tu&i, cùng s
heo con giao ni chuEn v cùng l a đ! chuEn .....................................................20
B ng 4.1: Tu&i ph i gi ng l n ñ u ................................................................................21
B ng 4.2: Tu&i ñ! l a ñ u .............................................................................................23
B ng 4.3: S heo con ñ! ra trên & theo nhóm gi ng .....................................................25
B ng 4.4: S heo con đ! ra trên & theo l a....................................................................26
B ng 4.5: S heo con sơ sinh cịn s ng theo nhóm gi ng.............................................28
B ng 4.6: S heo con sơ sinh còn s ng theo l a ...........................................................29
B ng 4.7: S heo con sơ sinh cịn s ng đi u ch#nh .......................................................30
B ng 4.8: S heo con ch n ni theo nhóm gi ng........................................................32
B ng 4.9: S heo con ch n nuôi theo l a......................................................................33
B ng 4.10: S heo con giao ni theo nhóm gi ng.......................................................34
B ng 4.11: S heo con giao nuôi theo l a.....................................................................36
B ng 4.12: Tr ng lương toàn & heo con sơ sinh cịn s ng theo nhóm gi ng ................37

B ng 4.13: Tr ng lư ng toàn & heo con sơ sinh còn s ng theo l a ..............................38
B ng 4.14: Tr ng lư ng bình quân heo con sơ sinh cịn s ng theo nhóm gi ng..........40
B ng 4.15: Tr ng lư ng bình quân heo con sơ sinh còn s ng theo l a ........................41
B ng 4.16: Tu&i cai s a heo con theo nhóm gi ng .......................................................43
B ng 4.17: Tu&i cai s a heo con theo l a .....................................................................44
B ng 4.18: S heo con cai s a theo nhóm gi ng ..........................................................46
B ng 4.19: S heo con cai s a theo l a.........................................................................47
B ng 4.20: Tr ng lư ng toàn & heo con cai s a theo nhóm gi ng................................48
B ng 4.21: Tr ng lư ng toàn & heo con cai s a theo l a..............................................50
ix


B ng 4.22: Tr ng lư ng bình quân heo con cai s a theo nhóm gi ng .........................51
B ng 4.23: Tr ng lư ng bình quân heo con cai s a theo l a........................................52
B ng 4.24: Tr ng lư ng tồn & heo con cai s a đã đi u ch#nh .....................................54
B ng 4.25: S l a ñ! c a nái trên năm..........................................................................55
B ng 4.26: S con cai s a c a nái trên năm..................................................................57
B ng 4.27: Ch# s sinh s n heo nái SPI c a các nhóm gi ng........................................58
B ng 4.28: Danh sách nái v i ch# s SPI và x p h ng trong cùng nhóm gi ng. ..........59
B ng 4.29: S lư ng và t# l đàn heo nái các nhóm gi ng theo tiêu chuEn ngành........64

x


DANH SÁCH CÁC HÌNH VÀ SƠ Đ
Trang
Hình 2.1: C&ng tr i heo và hư ng vào khu v c nuôi heo ...............................................3
Hình 3.1: Dãy B và ơ chu ng ni nái đ! .....................................................................10
Hình 3.2: Ơ nái mang thai .............................................................................................11
Hình 3.3: Chu ng ni đ c h u b ................................................................................12

Hình 3.4: Ơ chu ng ni heo con cai s a .....................................................................12
Hình 3.5: Ơ ni nái h u b và nái khơ .........................................................................13
Hình 3.6: H sát trùng trư c cFa vào mGi dãy chu ng .................................................16
Sơ ñ 2.1: Cơ c u t& ch c $ tr i Tân Trung ....................................................................4

xi


DANH SÁCH CÁC BI U Đ
Trang
Bi u ñ 4.1: Tu&i ph i gi ng l n ñ u ............................................................................22
Bi u ñ 4.2: Tu&i ñ! l a ñ u .........................................................................................23
Bi u ñ 4.3: S heo con ñ! ra trên & theo nhóm gi ng .................................................25
Bi u đ 4.4: S heo con ñ! ra trên & theo l a................................................................27
Bi u ñ 4.5: S heo con sơ sinh còn s ng trên & theo gi ng.........................................28
Bi u ñ 4.6: S heo con sơ sinh cịn s ng theo l a .......................................................29
Bi u đ 4.7: S heo con sơ sinh cịn s ng đã ñi u ch#nh ..............................................31
Bi u ñ 4.8: S heo con ch n ni theo gi ng..............................................................32
Bi u đ 4.9: S heo con ch n ni theo l a đ! .............................................................33
Bi u đ 4.10: S heo con giao ni theo nhóm gi ng ..................................................35
Bi u ñ 4.11: S heo con giao ni theo l a.................................................................36
Bi u đ 4.12: Tr ng lương tồn & heo con sơ sinh cịn s ng theo nhóm gi ng............38
Bi u đ 4.13: Tr ng lư ng tồn & heo con sơ sinh cịn s ng theo l a ..........................39
Bi u ñ 4.14: Tr ng lư ng bình qn heo con sơ sinh cịn s ng theo gi ng ................41
Bi u ñ 4.15: Tr ng lư ng bình qn heo con sơ sinh cịn s ng theo l a ....................42
Bi u ñ 4.16: Tu&i cai s a heo con theo nhóm gi ng ...................................................44
Bi u đ 4.17: Tu&i cai s a heo con theo l a .................................................................45
Bi u ñ 4.18: S heo con cai s a theo nhóm gi ng ......................................................46
Bi u đ 4.19: S heo con cai s a theo l a ....................................................................47
Bi u ñ 4.20: Tr ng lư ng toàn & heo con cai s a theo nhóm gi ng ...........................49

Bi u đ 4.21: Tr ng lư ng toàn & heo con cai s a theo l a..........................................50
Bi u ñ 4.22: Tr ng lư ng bình qn heo con cai s a theo nhóm gi ng .....................51
Bi u đ 4.23: Tr ng lư ng bình quân heo con cai s a theo l a....................................53
Bi u ñ 4.24: Tr ng lư ng toàn & heo con cai s a ñã ñi u ch#nh .................................54
Bi u ñ 4.25: S l a ñ! c a nái trên năm......................................................................56
Bi u ñ 4.26: S con cai s a c a nái trên năm..............................................................57
Bi u ñ 4.27: Ch# s sinh s n heo nái c a các nhóm gi ng ..........................................59

xii


Chương 1
M

Đ U

1.1. Đ T V N Đ
Trong xu th h i nh p cùng v i th gi i, n n kinh t Vi t Nam cũng đang có
nh ng bư c phát tri n. Cu c s ng c a ngư i dân vì v y cũng đư c nâng cao hơn v
m i mHt tiêu dùng trong ñó có lương th c, th c phEm. Các bà n i tr gia đình cũng đã
quan tâm hơn đ n b a ăn, thành ph n các ch t dinh dư ng có trong th c phEm h ng
ngày. Mà th t là th c phEm không th thi u trong th c ñơn thư ng ngày c a m i nhà,
trong đó th t heo đư c sF d'ng nhi u nh t. Đáp ng nhu c u này các nhà chăn ni
nư c ta đang t"ng bư c phát tri n đàn heo v i qui mơ l n t p trung hơn, ñ gia tăng s
lư ng và nâng cao ch t lư ng th t lên, khơng ch# ph'c v' trong nư c mà cịn hư ng
ñ n xu t khEu thu ngo i t . Mu n v y, c n có nh ng con gi ng t t thích nghi đư c
đi u ki n chăn nuôi khác nhau, sinh s n nhi u, nuôi con t t, tI l heo con s ng cao,
tiêu t n th c ăn ít, tăng tr ng nhanh,…. Do đó, vi c tuy n ch n gi ng cũng là m t
khâu quan tr ng trong qui trình chăn ni, thư ng xun theo dõi kh o sát ñánh giá
m t s ch# tiêu sinh s n c a đàn heo nái đ có cơ s$ d li u khoa h c cho vi c ch n

gi ng và nhân gi ng, nh m phát tri n v ng ch c ñàn heo t i các tr i chăn ni l n là
đi u r t c n thi t.
Xu t phát t" nh ng v n ñ trên, ñư c s ñ ng ý c a Khoa Chăn Nuôi Thú Y
thu c Trư ng Đ i h c Nơng Lâm Thành ph H Chí Minh, ñư c s phân công c a B
Môn Di Truy n Gi ng Đ ng V t và dư i s hư ng d n c a TS. Tr n Văn Chính, cùng
v i s hG tr và giúp đ c a Tr i Chăn Nuôi Heo Tân Trung, chúng tơi ti n hành đ
tài: “Kh o sát m!t s" ch# tiêu sinh s n c$a các nhóm gi"ng heo nái t%i Tr%i Chăn
Nuôi Heo Tân Trung, huy'n C$ Chi, Thành ph" H( Chí Minh”.

-1-


1.2. M C ĐÍCH VÀ U C U
1.2.1. M)c đích
Đánh giá m t s ch# tiêu sinh s n c a các nhóm gi ng nái hi n có t i Tr i Chăn
Ni Heo Tân Trung. T" đó có nh ng so sánh, khuy n cáo góp ph n c i thi n và nâng
cao s c sinh s n c a các nhóm nái, nh m ph'c v' vi c s n xu t kinh doanh c a tr i.
1.2.2. Yêu c+u
Th c hi n kh o sát, thu th p s li u và so sánh m t s ch# tiêu sinh s n c a ñàn
heo nái các nhóm gi ng hi n có t i tr i trong th i gian th c t p.

-2-


Chương 2
T NG QUAN
2.1. GI,I THI U SƠ LƯ-C V TR I CHĂN NI HEO TÂN TRUNG

Hình 2.1: C&ng tr i heo và hư ng vào khu v c nuôi heo
2.1.1. V. trí đ.a lý

Tr i chăn ni heo Tân Trung thu c p 4 xã Hòa Phú, huy n C Chi, thành ph
H Chí Minh. Di n tích tr i kho ng hơn 6 hecta. C&ng tr i hư ng mHt B c cách tr'c
ñư ng là t#nh l 8 kho ng 500 m, phía Đơng giáp xã Hịa Phú, Tây giáp xã Tân Th nh
Đơng, phía sau tr i là cánh đ ng tr ng.
2.1.2. Q trình hình thành
Tr i b t ñ u ñi vào ho t ñ ng năm 1979, lúc ñó là tr i gi ng c p 2 v i nhi m v'
cung c p con gi ng cho huy n C Chi. Tháng 11/1983 tr i tr$ thành nông trư ng qu c
doanh, ñ n năm 1998 là Công Ty D ch V' Cơng Nơng Nghi p huy n C Chi. Tr i
đư c sát nh p vào Công Ty Gia C m Thành ph H Chí Minh vào tháng 9/2000, đ n
tháng 7/2001 tr i tách ra sát nh p vào Xí Nghi p Chăn Nuôi Heo Phư c Long thu c
T&ng cơng ty Nơng Nghi p Sài Gịn cho đ n nay.

-3-


2.1.3. Nhi'm v) ch/c năng
Ni heo đ c gi ng cung c p tinh cho tr i, xí nghi p heo Phư c Long và các h
chăn nuôi heo quanh vùng.
Ni nái sinh s n đ cung c p heo con gi ng h u b , heo con gi ng nuôi th t
thương phEm và heo th t cho công ty ch bi n th c phEm Nam Phong, th trư ng thành
ph và các vùng lân c n.
2.1.4. Cơ c0u qu n lý
Ban Giám Đ c

Các phòng ch c năng

Phịng hành chánh

Thư
ký

Phịng k thu t

K
tốn

Th
quI

T& nái
mang
thai

T& ph i

T& nái
đ!-ni
con

T& heo
cai s a

T& heo
h ubnái khơ

Sơ đ( 2.1: Cơ c u t& ch c $ tr i Tân Trung
2.1.5. Cơ c0u đàn heo c$a tr%i
Tính đ n ngày 30/5/2008, t&ng ñàn heo c a tr i là 4849 con g m có:
Đ c gi ng

: 20 con và 1 đ c thí tình

H ub

: 1489 con (67 đ c, 1422 nái)

Nái sinh s n

: 448 con

Heo th t

: 1260 con
-4-

T& th c
ăn và
b o trì


Heo cai s a

: 831 con

Heo con theo m : 800 con
2.2. CÔNG TÁC GI NG

TR I HEO TÂN TRUNG

2.2.1. Gi1i thi'u ngu(n g"c m!t s" gi"ng heo c$a tr%i

Trư c năm 2004 t i tr i có m t s gi ng heo thu n g m heo Yorkshire, heo
Landrace, heo Duroc và heo Sp có ngu n g c t" Pháp. Kho ng tháng 10/2004 tr i
nh p v 110 con heo ñ c và cái thu n thu c gi ng Yorkshire, Landrace, Duroc,
Pietrain c a M . Hi n nay, nhóm heo c a M đang là nhóm heo h t nhân t i tr i, bên
c nh đó heo c a Pháp v n cịn t n t i trong di truy n c a nh ng heo lai 2 máu tr$ lên.
2.2.2. Các bư1c ti n hành công tác ch n gi"ng
Bư c 1: Lúc heo con m i sinh
Xem lý l ch: là heo con c a nh ng nái có kh năng sinh s n cao, cho s a t t,
s c kháng b nh cao, m thu n hay lai 2, 3 máu (Landrace, Yorkshire, Duroc, Sp).
Xem b ph n sinh d'c: cơ quan sinh d'c phát tri n bình thư ng và ph i l rõ
các ñHc ñi m gi i tính.
Ch n nh ng con có tr ng lư ng sơ sinh l n hơn 800g khJe m nh, linh ho t, có
ngo i hình đ p, nhanh nh n, chân khJe, mơng vai n$ nang, da lơng bóng mư t.
B m s tai cho t t c các b y heo con ñư c sinh ra lúc 1-3 ngày tu&i. Nh ng
b y heo d ñ nh ch n làm h u b có k ho ch t" trư c sK báo cho công nhân, sK không
thi n nh ng con đ c trong b y đó.
Bư c 2: lúc heo con cai s a
Trư c khi cai s a cho heo kho ng 3 ngày, cán b k thu t sK xem xét l i nh ng
b y ñã d ñ nh ch n h u b và ch n ra nh ng con t t nh t trong b y đó và b m thêm
bơng ghi s th t c a con ñư c ch n trong b y. N u th y phát tri n khơng t t như m
y u, cịi, thì báo cho công nhân và ti n hành thi n nh ng con đ c b lo i, chuy n sang
ni th t.
Đ n ngày cai s a nh ng con có bơng đ t tr ng lư ng 6,5 kg tr$ lên, ngo i hình
đ p, nhanh nh n,… đư c ch n và nh t riêng theo nhóm gi ng, thu n l i cho bư c
ch n sau này.

-5-


Bư c 3: lúc heo ñư c sáu tháng tu&i

Cán b k thu t sK xem xét l i ngo i hình, tình tr ng s c khJe m t l n n a đ
quy t đ nh có ch n làm h u b không, r i ti n hành đ m vú l i, đo vịng ng c, r ng
hơng, vịng xương ng, cân tr ng lư ng thư ng ph i ñ t 85kg tr$ lên.
Heo ñư c ch n h u b sau giai ño n này ñư c l p phi u cá th ñ ghi nh n đ y
đ gia ph đ i ơng bà, cha m , phân chia nhóm gi ng rõ ràng chính xác vào s& sách đ
t" đó có k ho ch ph i gi ng tránh ñư c s ñ ng huy t.
2.2.3. Công tác ph"i gi"ng 2 tr%i
Công tác ph i gi ng $ tr i ñư c ti n hành ngày 2 l n vào lúc 9h30 sáng và 15h
chi u, b ng phương pháp gieo tinh nhân t o. MGi nái ñư c ph i lHp ba l n vào mGi chu
kỳ ñ ng d'c.
2.3. Y U T

NH HƯ NG Đ N KH NĂNG SINH S N C A HEO NÁI

2.3.1. Y u t" di truy3n
Đây là kh năng truy n cho con cháu nh ng đHc tính chung mà cha m t& tiên
đã có, đư c ñánh giá b ng h s di truy n. Trong cùng m t gi ng, các dòng khác nhau
sK cho năng su t sinh s n khác nhau vì đó là đHc tính di truy n c a chúng (Ph m Tr ng
Nghĩa, 2002).
Theo Morrow (1986), kh năng sinh s n c a m t s gi ng ñư c ñánh giá theo
th t t" x u ñ n t t như sau: Duroc, Yorkshire, Landrace. Thư ng heo nái lai có kh
năng đ u thai t t và s heo con ñ! ra trong m t l a nhi u hơn so v i heo nái gi ng
thu n. Theo Galvil và ctv (1993) (trích d n c a Võ Th Tuy t, 1996), cho r ng tính
m n ñ! c a heo nái ph n l n là do ki u di truy n c a nó, đHc tính này khơng th thay
đ&i đư c mHc dù ñã có nh ng bi n pháp khác như dinh dư ng và k thu t ph i gi ng
t t. Ngoài ra, s sai l ch v di truy n ch u trách nhi m ñ n 50% c a s phôi thai ch t,
dù v t nuôi $ ngo i c nh t t nh t cũng không làm cho con v t vư t khJi ti m năng di
truy n c a b n thân nó.
2.3.2. Y u t" ngo%i c nh
Theo Ph m Tr ng Nghĩa (2005), m t ki u di truy n t t n u khơng có ngo i

c nh t t thì sK ñem l i m t hi u qu kém. Như v y, y u t ngo i c nh là m t y u t
quan tr ng tác ñ ng m nh mK ñ n kh năng sinh s n c a heo nái. Y u t ngo i c nh
đư c chia thành 2 nhóm chính là y u t thiên nhiên và y u t chăm sóc nuôi dư ng.
-6-


2.3.2.1. Y u t" thiên nhiên
Như nhi t ñ , ánh sáng, Em đ , đ thơng thống, ch t khí và b'i,… sK nh
hư$ng nhi u đ n s c phát d'c và sinh s n c a heo nái.
Nhi t ñ quá cao hay quá th p cũng ñ u dN làm cho thú b stress nhi t hay b
b nh, làm gi m kh năng sinh s n c a nái. Theo Phillips và Bickert (2000) (trích d n
c a H Th Kim Hoa, 2000), nái nuôi con và nái chFa có nhi t đ t i ưu v i chu ng
heo là 160C.
Ánh sáng cũng gi vai trị quan tr ng trong vi c kích thích, phát hi n và quan
sát rõ vi c nái lên gi ng. Nh ng heo nái h u b sinh ra trong mùa đơng và mùa xn
thì đ ng d'c l n ñ u ch m hơn nh ng nái h u b ñư c sinh ra trong các mùa khác
trong năm (Fajersson, 1992).
Đ thơng thống, ki u chu ng,… cũng nh hư$ng ñ n năng su t sinh s n c a
heo nái. N u chu ng s ch sK, đ thơng thống t t, khơng Em th p,… sK ñưa năng su t
sinh s n c a heo nái lên t" 10 - 15%, ngư c l i gi m t"15 - 30% (NguyNn Ng c Tuân
và Tr n Th Dân, 1999).
2.3.2.2. Y u t" chăm sóc ni dư4ng
Dinh dư ng: là y u t quan tr ng nh hư$ng l n ñ n s c sinh s n c a đàn nái.
KhEu ph n ăn thích h p, ngon mi ng giúp cho đàn nái duy trì ñư c tr ng lư ng và s c
khJe, nuôi con t t hơn. N u khEu ph n thi u dư ng ch t c n thi t sK làm cho nái: cơ
th b suy như c, ch m hoHc khơng lên gi ng, heo con đ! ra có tr ng lương th p, tI l
còn s ng th p,…. Vì v y, th c ăn c n đ y ñ các thành ph n dinh dư ng c n thi t,
cũng như ph i cung c p v i s lư ng phù h p v i t"ng giai ño n sinh s n c a nái.
B nh t t: nh hư$ng ñ n năng su t sinh s n c a nái m t cách rõ r t, tuy nhiên
cịn ph' thu c vào m c đ b nh và tùy vào b nh lý. Theo NguyNn Như Pho (2004),

cho r ng nhi u nguyên nhân làm gi m sút thành tích sinh s n c a heo nái và s c s ng
c a heo con có th là do nhiNm trùng b u vú, tF cung c a heo nái gây nên ch ng viêm
vú, viêm tF cung, kém hoHc m t s a và lo n khuEn ñư ng ru t trên heo con do các vi
sinh v t cơ h i có mHt trong chu ng. Ngoài ra, m t s b nh gây nh hư$ng nhi u ñ n
kh năng sinh s n và làm gi m s c ñ kháng c a nái như: b nh sEy thai truy n nhiNm,
h i ch ng r i lo n sinh s n trên heo (PRRS), b nh kí sinh trùng,….

-7-


Chu ng tr i ph i ñư c xây d ng ñúng k thu t phù h p v i th i ti t c a t"ng
vùng, có ánh sáng ñ y ñ , ñ m b o ñ thông thống khơng đ lư ng khí đ c t n t i
trong chu ng, sK t o ñi u ki n cho nái phát tri n t t. Chăm sóc qu n lý có tác d'ng
khơng nhJ đ n s c s n xu t c a nái. Vi c chăm sóc t t sK giúp pháp hi n k p th i heo
m c b nh và ñi u tr hi u qu làm gi m tI l heo con ch t ng p, heo con b m ñè do
can thi p không k p. Theo Whittemore (1993), n u m t tr i chăn ni có tI l heo con
hao h't t" sơ sinh ñ n cai s a 8-10% là tr i có trình đ qu n lý t t.
2.4. M T S

BI N PHÁP NÂNG CAO KH NĂNG SINH S N C A NÁI

Chú tr ng khâu ch n và nhân gi ng nh m ch n ra nh ng cá th có th tr ng t t
ñ làm gi ng là m t bi n pháp nâng cao s c sinh s n c a heo nái.
Bên c nh đó, ch n nh ng gi ng có kh năng sinh s n t t làm gi ng n n như:
Landrace, Yorkshire… ñ t o heo lai có kh năng sinh s n t t như: Landrace x
Yorkshire, Yorkshire x Landrace.
Th c hi n ch ñ dinh dư ng phù h p cho t"ng giai ño n ni dư ng đ i v i
heo h u b , nái mang thai, nái nuôi con,….
Qu n lý heo nái theo nhóm cùng vào cùng ra đ có th tách ghép b y dN dàng
khi c n thi t và thu n l i cho sát trùng chu ng tr i nh m c t đ t vịng ñ i các m m

b nh ti m En.
Theo dõi chHt chK khi heo nái sinh con, cho bú s a ñ u s m, ghép b y h p lý.
Phát hi n lên gi ng, ph i gi ng ñúng th i ñi m, ñúng k thu t tránh làm tr y
xư t ñư ng sinh d'c c a nái.
SF d'ng heo ñ c gi ng hay tinh heo ñ c gi ng ch t lư ng cao.
Đ m b o t t ti u khí h u chu ng ni phù h p, và các đi u ki n v sinh chăm
sóc, thú y t t.

-8-


Chương 3
N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP KH O SÁT
3.1. TH I GIAN VÀ Đ A ĐI M
Th i gian: T" ngày 25/2/2008 ñ n ngày 7/6/2008
Đ a ñi m: t i tr i chăn nuôi heo Tân Trung, p 4, xã Hòa Phú, huy n C Chi,
thành ph H Chí Minh.
3.2. PHƯƠNG PHÁP KH O SÁT
L p phi u cá th cho mGi nái, trên phi u ghi lý l ch và thành tích s n xu t c a
nái theo dõi, thu th p s li u h ng ngày trong th i gian th c t p.
SF d'ng thêm tài li u lưu tr c a nái theo dõi liên quan ñ n m t s ch# tiêu s c
sinh s n c a các l a trư c.
3.3. Đ I TƯ-NG KH O SÁT
T t c heo nái đang đ! và ni con, heo con theo m ñ n cai s a t i tr i trong
th i gian th c t p.
B ng 3.1: Phân b s lư ng nái và & ñ! kh o sát theo các gi ng heo nái và l a ñ!
Nhóm
gi"ng

S" nái (con)

T6ng c!ng

L/a ñ5 (6)
1

2

3

4

5

6

7

8

(6)

DD

7

7

2

1

-

-

-

-

-

10

LL

21

21

14

11

10

8

2

-

-

66

YY

11

11

9

8

5

1

1

1

-

36

LY

78

78

50

37

28

23

13

9

4

242

YL

47

47

35

20

19

7

-

-

-

128

L(YD)

9

9

9

6

5

3

3

1

-

36

L(YSp)

5

5

4

3

3

3

2

2

1

23

Y(LD)

7

7

7

6

6

4

-

-

-

30

T&ng c ng

185

185 130 92

76

49

21

13

5

571

-9-


3.4. ĐI U KI N CHĂM SĨC NI DƯ7NG ĐÀN HEO KH O SÁT
3.4.1. Chu(ng tr%i
Tr i xây d ng g m có 13 dãy chu ng, mGi dãy cách nhau kho ng 4 – 7 m. C u
trúc chung c a mGi dãy chu ng là có mái đơi l p b ng tôn; n n chu ng xi măng có đ
nhám nh t đ nh khơng gây trơn tr t cho heo, ñ d c kho ng 3-5% đ thốt nư c dN
dàng; tư ng bao quanh có ñ cao khác nhau tùy vào ñHc ñi m nuôi heo giai ño n nào;
ñ u mGi dãy ñ u có h sát trùng; h th ng đi n th p sáng và qu t mát cũng ñư c b trí
phù h p; heo sF d'ng núm u ng t ñ ng; có t ñ thu c và d'ng c' đi u tr riêng; có 2
vịi nư c máy l n ñ t m cho heo hay rFa chu ng h ng ngày. Nư c th i mGi dãy thì
đư c ñ& v h th ng c ng chung ch y qua 2 ñ u c a mGi dãy chu ng, r i ñ& v b
ch a l c, ñư c xây phía cu i tr i. Gi a các dãy có tr ng cây xanh che mát. Các
chu ng ñư c phân b như sau:
Dãy A và B: nuôi nái ñ! và heo con theo m . Tư ng bao quanh dãy chu ng xây
cao kho ng 1,4 m. Trong dãy này có 4 dãy nhJ khác khác, c 2 dãy quay đ u vào
nhau, mGi dãy có 25 ô chu ng nuôi mGi cá th nái ñ! và heo con sơ sinh. Ơ chu ng
đư c làm b ng s t, sàn chu ng cách n n kho ng 30 cm, heo nái n m gi a ngăn cách
heo con $ 2 bên b ng các thanh s t đ gi m tình tr ng heo con b m đè. MGi ơ chu ng
khi heo con đư c ñ! ra công nhân ñHt m t t m nh a d!o $ cu i ô chu ng, bên trên treo
ñèn h ng ngo i sư$i m heo con. Máng ăn và núm u ng t ñ ng ñư c l p riêng cho
heo m và heo con. Trên n n chu ng có 4 rãnh thốt nư c nhJ ch y v 2 c ng l n $
mGi ñ u dãy. 5 cu i dãy B có 4 ơ chu ng nuôi heo nái trên sàn, nh m nh t nh ng nái

b u s p ñ! ñư c ñưa lên nhưng b ñau chân hay stress không th nh t trên ơ chu ng
riêng đư c.

Hình 3.1: Dãy B và ơ chu ng ni nái đ!
- 10 -


Dãy C và D: nuôi nái mang thai (m t ph n chu ng dãy D nuôi nái khô ch
ph i). MGi dãy cũng có 4 dãy nhJ, mGi dãy nhJ cũng có kho ng 50 ơ chu ng. Chu ng
cho nái mang thai là chu ng cá th ñư c làm b ng s t, có máng ăn núm u ng riêng.
Heo đư c ni trên sàn xi măng. Có 4 rãnh nư c ch y qua bên dư i c a 4 dãy chu ng,
có nh ng t m xi năng có khe tr ng đ y lên trên rãnh nư c, đ cho heo đi phân thốt
xu ng rãnh ñư c dN dàng. Nơi c&ng vào dãy và cu i dãy thì tư ng đư c xây cao
kho ng 1,4 m, d c theo chi u dài dãy chu ng thì đư c rào b ng nh ng thanh s t song
song nhau cũng cao 1,4 m, t o đ thống mát cho chu ng nái h n ch nái b stress
nhi t. D c theo dãy chu ng cũng có h th ng xáo đ che mưa và gió lùa làm l nh nái.

Hình 3.2: Ơ nái mang thai
Dãy E và F: ni heo đ c gi ng. Chu ng đư c xây khép kín. Chu ng ñư c làm
mát b ng h th ng phun sương hi n đ i, có qu t hút khơng khí nóng ra ngồi đHt cu i
dãy, nh m t o ra ti u khí h u t t nh t cho n c gi ng. MGi ñ c gi ng đư c nh t trong
m t ơ riêng, ngăn cách nhau b ng nh ng song s t l n,di n tích mGi ơ kho ng 2,5 x 2,5
m2, th c ăn ñư c cho ăn tr c ti p trên sàn, có núm u ng t đ ng ñHt cao kho ng 50 cm
phù h p khi n c ñ ng u ng. Trong mGi dãy E và F có 20 ơ chu ng nh t đ c gi ng,
phân thành 2 dãy. Có rãnh thốt nư c ch y qua cu i mGi ơ chu ng, đư c đ y b ng t m
xi măng có khe h$, thư ng thì đ c gi ng sK đi phân $ đó.

- 11 -

Hình 3.3: Chu ng ni đ c h u b
Dãy 1 và 2: nuôi heo con cai s a. 5 hai ñ u dãy tư ng ñư c xây cao 4 m, hai
bên đ tr ng nhưng có h th ng màn sáo che khi c n thi t. Ki u chu ng thi t k d ng
l ng s t li n nhau, cách mHt sàn xi măng kho ng 25-35cm. MGi ơ nh t trung bình 10 15 heo con. Máng ăn b ng s t ñHt d c theo l i đi, có 2-4 núm u ng t đ ng đHt xung
quanh mGi ơ.

Hình 3.4: Ơ chu ng nuôi heo con cai s a
Dãy 3, 4, 6, 7: ni heo th t. Hai đ u dãy xây tư ng cao có cFa ra, ngăn cách
gi a các ô chu ng trong dãy, cFa c a ô chu ng và rào d c theo dãy là nh ng song s t
cao kho ng 1m. Di n tích mGi ô chu ng kho ng 25-30 m2 và nh t kho ng 18-24 heo.
Th c ăn ñư c ñ& tr c ti p ra sàn hay máng ăn trịn đHt gi a hai ơ. Có 5 núm u ng t
đ ng. Nư c th i ch y xu ng 2 r nh ch y d c theo dãy nhà.
- 12 -