Thực tiễn vận dụng lợi thế so sánh nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trung quốc trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và những gợi ý đối với việt nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNGăIăHCăNGOIăTHNG
o0o



CÔNG TRÌNH THAM D CUC THI
Sinh viênănghiênăcuăkhoaăhcăTrngăiăhcăNgoiăthngă2013

Tên công trình: THCăTIN VNăDNGăLIăTHăSOăSỄNHăNHMă
THÚC YăTNG TRNGăKINHăTăTRUNGăQUCăTRONGăBIă
CNHăKINHăTăQUCăTăVẨăMTăSăGIăụăIăVIăVITăNAM
Nhóm ngành: KINH DOANH VÀ QUN LÝ 3 (KD3)





Hà Ni, tháng 05 nm 2013

1



LI M U
Nh Paul Samuelson đã vit: "Mc dù có nhng hn ch, lý thuyt
li th so sánh vn là mt trong nhng chân lý sâu sc nht ca mi môn
kinh t hc. Các quc gia không quan tâm đn li th so sánh đu phi tr
mt cái giá rt đt bng mc sng và tng trng kinh t ca chính

mình." Nghiên cu li th so sánh đem li nhng li ích thit thc cho
quc gia và các doanh nghip tham gia hot đng ngoi thng. Vi
doanh nghip, vic nghiên cu li th so sánh giúp đa ra chin lc sn
xut hàng hóa phù hp vi nhu cu và thc t ca th trng th gii.
Khai thác ti đa li th ngun lc sn có trong nc. Vi quc gia, vic
nghiên cu đa ra nhng li th ca đt nc v t nhiên nh Tài
nguyên, khí hu, đt đai…, nhng li th t to nh ngun nhân lc giá
r, ngun vn đu t hay khoa hc công ngh. T đó có hng sn xut
tp trung, hiu qu hn thúc đy xut nhp khu phát trin. Mt khác
khc phc nhng đim yu ca nn kinh t trong nc, to ra các li th
khác bng các chính sách đu t chính ph, doanh ngip thong qua chin
lc c cu và mc đ cnh tranh ca ngành.
Bên cnh đó nguyên tc li th so sánh đã đc WTO bo h t rt
nhiu nm qua vi khong 500 trang hip đnh và 23000 trang cam kt
vi 153 thành viên và s thành viên này đang ngày càng tng lên. WTO
chim ti 95% thng mi toàn cu. iu đó cho thy, mt quc gia đ
tham gia trit đ và sâu rng vào nn thng mi toàn cu nhm tn dng
mi li ích t th ch này mang li, bi vy nghiên cu nguyên tc li
th so sánh ít nhiu đem li li ích trong quá trình hi nhp và khai thác
ngun li trong WTO.
Trung Quc là mt trong nhng quc gia có li th so sánh v nhiu
mt hàng hàng đu th gii. T s tng quan v c s kinh t và truyn
2



thng vn hóa xa xa gia Vit Nam và Trung Quc chúng ta có th hc
tp  Trung Quc nhng đim tin b đ phat trin kinh t nc nhà.
S yu kém trong lnh vc này có th gây lãng phí tài nguyên ngun
lc trong nc và vn đu t, khin xut nhp khu trì tr, nh hng ti

uy tín ca Vit Nam trên trng quc t, không thu hút đc vn và đu
t nc ngoài…., nh hng ln ti s phát trin kinh t ca Vit Nam.
Xut phát t nhng vn đ nêu trên đã gi m cho chúng tôi ý tng
la chn nghiên cu đ tài “Thc tin vn dng li th so sánh nhm
thúc đy tng trng kinh t Trung Quc trong bi cnh hi nhp kinh
t quc t và nhng gi ý đi vi Vit Nam”.

3



1. TínhăcpăthităcaăđătƠi
Thng mi quc t đóng vai trò quan trng trong nn kinh t, góp
phn m rng phm vi trao đi hàng hóa gia các quc gia, nâng cao kh
nng tiêu dùng ca mt nc. Ngoi thng cho phép mt nc tiêu
dùng các mt hàng nhiu hn mc có th tiêu dùng trong gii hn kh
nng sn xut ca nc đó trong trng hp không tham gia vào buôn
bán quc t.
Thc t lch s đã chng minh, các nc đi nhanh trên con đng
tng trng và phát trin kinh t là các nc có nn ngoi thng mnh.
Khi nói đn thng mi quc t, không th không nhc ti lý thuyt li
th so sánh ca David Ricardo, đây là quy lut c bn trong trao đi quc
t, mang tính khách quan, n đnh và lâu dài. Các quc gia dù  trình đ
phát trin nào, nu tuân theo nguyên tc này khi tham gia vào thng mi
quc t đu thu đc li ích. Do đó, đi sâu nghiên cu s phát trin ca
lý thuyt li th so sánh s đem li nhng li ích thit thc cho quc gia
và các doanh nghip tham gia hot đng thng mi quc t.
Theo thng kê ca t chc WTO, trong nhng nm tr li đây,
Trung Quc là mt trong nhng quc gia đng đu trong lnh vc sn
xut và xut nhp khu. ó là nh Trung Quc đã áp dng thành công li

th so sánh. Là mt quc gia đang phát trin, li là nc lân cn, có nhiu
đim tng đng v điu kin t nhiên, con ngi cho đn vn hóa –
chính tr - xã hi vi Trung Quc, Vit Nam có th tip thu nhiu bài hc
kinh nghim trên con đng phát trin kinh t đnh hng Xã hi Ch
ngha.
Nhng yêu cu thc t cn phi nghiêm túc nghiên cu tìm ra con
đng phát trin thng mi quc t ca Vit Nam đã gi m nhóm
nghiên cu la chn đ tài: “Thcătinăvnădngăliăthăsoăsánhănhmă
thúcăđyătngătrngăkinhătătrongăbiăcnhăhiănhpăKinhătăQucă
4



tă caă Trungă Qucă vƠă nhngă giă Ủă đi viă Vită NamẰă làm đ tài
nghiên cu khoa hc ca mình.
2. Tngăquanătìnhăhìnhănghiênăcu
Nguyên tc li th so sánh là nguyên tc quan trng trong thng
mi quc t, đã có nhiu đ tài nghiên cu; tuy nhiên mi ch dng li 
nghiên cu riêng r lý thuyt, cha đi sâu vào mt quc gia c th. Vi
mong mun ci thin sc cnh tranh ca Vit Nam trên trng quc t
trong thi kì toàn cu hóa, đ tài đi sâu nghiên cu s tng trng mnh
m ca nn kinh t Trung Quc, đánh giá li v nn kinh t t Vit Nam
và đa ra mt s gi ý cho s tng trng và phát trin bn vng.
3. Mcătiêuănghiênăcu
3.1.ăMcătiêuăchung
Cung cp nhng cái nhìn c bn nhât v lý thuyt li th so sánh
trong nn Thng mi Quc t hin đi, t đó đi sâu phân tích thc tin
vn dng các li th so sánh nhm thúc đy s tng trng ca nn kinh
t Trung Quc, t đó rút ra bài hc kinh nghim cho Vit Nam nhm
nâng cao sc cnh tranh và hiu qu cho nn kinh t Vit Nam.

3.2.ăMcătiêuăcăth
Vi mc tiêu trên, trong quá trình trin khai nghiên cu đ tài s tp
trung gii quyt các mc tiêu c th sau.
- Nghiên cu Lý thuyt Li th so sánh ca David Ricardo và s
phát trin ca Lý thuyt.
- Áp dng Lý thuyt Li th so sánh phân tích, gii thích s tng
trng ca Trung Quc và mt trái ca nó; nhng nh hng đi ti nn
kinh t mt quc gia đang phát trin nh Vit Nam.
- Nhìn li nn kinh t trong nc, làm rõ nhng mt còn yu kém,
đng thi đ xut nhng gii pháp có th hc tp t Trung Quc.
4. Phngăphápănghiênăcu
5



Do đ tài mang tính v mô, nhóm nghiên cu ch yu ly ngun
thông tin th cp qua Tng cc Thng kê Vit Nam và Tng Cc thng
kê Trung Quc, các t chc quc t có uy tín nh IMF, World Bank,…
hay nhng c quan Nhà nc nh B K hoch và u t, B Tài
chính,… Ngoài ra đ tài còn s dng mt s tài liu có liên quan, các bn
báo cáo và ý kin chuyên gia đ làm c s lý lun và tham kho.
5. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
Không gian: Nn kinh t Trung Quc và Vit Nam.
Thi gian: t nm 1978 - nm Trung Quc ra nhp thc hin chính
sách M ca - đn nay.
6. Kt cu caăđ tài
Ngoài li nói đu, kt lun và tài liu tham kho, kt cu ca đ tài
đc chia làm 3 chng nh sau:
Chng I: mt s lý lun chung v li th so sánh và vn đ tng
trng kinh t ca các nc trong bi cnh hi nhp kinh t quc t

Chng II: thc tin vn dng li th so sánh nhm thúc đy tng
trng kinh t trong bi cnh hi nhp kinh t quc t ca trung quc t
nm 2001 đn nay
Chng III: mt s bài hc đi vi vit nam t thc tin vn dng
li th so sánh nhm phát trin kinh t bn vng


6



NI DUNG NGHIÊN CU
CHNG I: LÝ THUYT CHUNG V LI TH SO SÁNH VÀ
VNă TNGă TRNG KINH T CAă CỄCă NC TRONG
BI CNH HI NHP KINH T QUC T
1.1. CăS LÝ LUN V LI TH SO SÁNH
1.1.1. Lý thuyt c đin v li th so sánh ca David Ricardo
Lý thuyt li th tuyt đi ca Adam Smith cho thy mt nc có
li th tuyt đi so vi nc khác v mt loi hàng hoá, nc đó s thu
đc li ích t ngoi thng, nu chuyên môn hoá sn xut theo li th
tuyt đi. Tuy nhiên ch da vào lý thuyt li th tuyt đi thì không gii
thích đc vì sao mt nc có li th tuyt đi hn hn so vi nc khác,
hoc mt nc không có mt li th tuyt đi nào vn có th tham gia và
thu li trong quá trình hp tác và phân công lao đng quc t đ phát
trin mnh các hot đng thng mi quc t.  khc phc nhng hn
ch ca lý thuyt li th tuyt đi và cng đ tr li cho câu hi trên, nm
1817, trong tc phm ni ting ca mình "Nhng nguyên lý ca kinh t
chính tr", nhà kinh t hc c đin ngi Anh David Ricardo đã đa ra lý
thuyt li th so sánh nhm gii thích tng quát, chính xác hn v s xut
hin li ích trong thng mi quc t.

C s ca lý thuyt này chính là lun đim ca D.Ricardo v s
khác bit gia các nc v điu kin t nhiên, cht lng ngun nhân lc
và điu kin sn xut; bt k quc gia nào cng có th tìm thy s khác
bit này và chuyên môn hoá sn xut nhng sn phm nht đnh dù có
hay không li th v t nhiên, khí hu, tay ngh. D.Ricardo cho rng, trên
thc t li th tuyt đi ca mi quc gia không nhiu, hn na thc t
cho thy là phn ln các quc gia tin hành buôn bán vi nhau không ch
7



 nhng mt hàng có li th tuyt đi mà còn đi vi c nhng mt hàng
da trên li th so sánh. Bng cách chuyên môn hoá sn xut mt s loi
sn phm nht đnh ca mình đ trao đi ly hàng nhp khu thông qua
con đng ngoi thng, mi quc gia không ch thu đc nhng ngun
li nht đnh mà còn cho phép ngi dân ca mt nc tiêu dùng ngoài
gii hn kh nng sn xut ca nc đó.
T lý thuyt c đin ca D. Ricardo có th kt lun:
− Khi các quc gia tp trung chuyên môn hóa sn xut
đ trao đi các mt hàng có bt li nh nht hoc có li nht thì tt
c các quc gia đu thu đc li ngay c khi không có các li th
tuyt đi. Do đó, trong trao đi quc t, c s quan trng nht, cn
quan tâm đu tiên là s phân công lao đng và chuyên môn hóa
sn xut.
− Li th so sánh là điu kin cn và đ đi vi li ích
ca các thành phn kinh t trong Thng mi Quc t, là c s đ
thc hin vic phân công lao đng quc t.
Li th tuyt đi có th coi là mt trng hp đc bit ca li th so
sánh. V c bn, lý thuyt ca D.Ricardo không có gì khác vi A.smith:
ng h t do hoá XNK, khuyn cáo các chính ph tích cc thúc đy,

khuyn khích t do hoá thng mi quc t.
Cùng vi s phát trin c v chiu rng và chiu sâu ca Thng
mi Quc t, lý thuyt c đin v li th so sánh ca D. Ricardo vn còn
nhng hn ch:
− Trên khía cnh chuyên môn hóa, D. Ricardo gii thích
lý thuyt ch yu da trên giá tr lao đng. iu đó đng ngha vi
vic chp nhn: (1) hoc lao đng là yu t duy nht đ sn xut ra
8



hàng hóa hoc lao đng đc s dng vi mt t l c đnh nh
nhau  tt c các loi hàng hoá và (2) lao đng là đng nht (ngha
là ch có mt loi lao đng). Tuy nhiên c hai gi thit này không
hp lý. C th, lao đng không phi là yu t sn xut duy nht và
nó cng không th s dng vi mt t l nht đnh nh nhau  tt
c các loi hàng hóa. Hn na, luôn tn ti kh nng thay th gia
vn, lao đng và các yu t sn xut khác trong vic sn xut hàng
hóa; ngay bn thân lao đng cng luôn có s khác bit do đào to,
nng sut và mc lng.
− Xét v mt trao đi, có th thy rng t l trao đi
trong thc t đc quyt đnh bi cung - cu và s phân chia tng
li ích có đc t thng mi ca các quc gia. Khi xây dng lý
thuyt, D. Ricardo cha tính đn điu này. Do đó, không th da
vào lý thuyt ca ông đ đnh giá tng đi ca các mt hàng trao
đi trên th trng quc t.
− Các phân tích ca D. Ricardo không đ cp ti
chi phí vn ti, bo him hàng hoá và hàng rào bo h mu dch
mà các nc dng lên. Các yu t này nh hng quyt đnh đn
hiu qu ca thng mi quc t.

1.1.2. S phát trin ca lý thuyt v li th so sánh
Nhn ra nhng hn ch t Lý thuyt c đin ca D. Ricardo, các
nhà kinh t hc hin đi tip tc nghiên cu li th so sánh da trên các
cách tip cn khác hn và m rng mô hình nghiên cu.
1.1.2.1. Quan đim ca Karl Marx
Karl Marx cho rng, trong quan h quc t, các quc gia hot đng
ngoi thng đu có li nhun và bao gi cng xut khu nhng hàng
hóa dch v th mnh và nhp khu nhng hàng hóa dch v còn hn ch.
9



Bn cht ca li nhun chính là nh bit li dng s chênh lch ca tin
công và nng sut lao đng gia dân tc và quc t.
1.1.2.2. Quan đim ca G. Haberler v Chi phí c hi
T góc đ chi phí c hi ca G. Haberler, li th so sánh ca mt
mt hàng th hin  chi phí c hi thp hn ca mt hàng đó so vi chi
phí c hi ca mt hàng khác hay giá tng đi ca mt hàng thp hn.
Cách tip cn này đã khc phc đc phn nào hn ch ca mô hình D.
Ricardo ch xem xét li th so sánh thun tuý t góc đ chi phí lao đng.
Vi cách tip cn li th so sánh t góc đ chi phí c hi, có th s dng
đ th đ minh ho các khon li ích thu đc t thng mi và xây dng
mô hình lý thuyt thng mi chun có tính đn c yu t cung và yu t
cu thông qua vic s dng các đng mô phng nh đng gii hn kh
nng sn xut và đng bàng quan.
1.1.2.3. Lý thuyt Hecksher-Ohlin
Hai nhà kinh t hc Thu in: Eli Hecksher (1879-1852) và
B.Ohlin(1899-1979) trong tác phm: “Thng mi liên khu vc và quc
t”, xut bn nm 1933 đã phát trin lý thuyt li th so sánh ca
D.Ricardo thêm mt bc bng vic đa ra mô hình H-O (tên vit tt ca

hai ông) đ trình bày Lý thuyt u đãi v các ngun lc sn xut vn có
(hay lý thuyt H-O). Lý thuyt này đã gii thích hin tng Thng mi
Quc t là do trong mt nn kinh t m ca, mi nc đu hng ti
chuyên môn hoá các ngành sn xut mà cho phép s dng nhiu yu t
sn xut đi vi nc đó là thun li nht khin cho nc đó có chi phí
c hi thp hn (so vi vic sn xut các sn phm hàng hoá khác) trong
sn xut nhng sn phm nht đnh.
10



Nu  mô hình nghiên cu ca Ricardo vi ch mt yu t sn xut
đó là lao đng thì Heckscher – Ohlin đã nghiên cu li th so sánh vi
mô hình hai yu t sn xut, đó là lao đng và vn trong điu kin chi phí
c hi tng. Mô hình thng mi ca Heckscher - Ohlin còn gi là mô
hình 2 x 2 x 2. T góc đ mc đ di dào tng đi ca các yu t v
lao đng hoc vn nh là s ban phát t t nhiên đi vi mt quc gia
ca lý thuyt Hecskcher- Ohlin, mt hàng có li th so sánh là mt hàng
s dng tng đi nhiu các yu t tng đi di dào ca mt quc gia
nh vn hay lao đng. Quc gia có ngun lao đng di dào tng đi s
xut khu nhng mt hàng s dng tng đi nhiu lao đng còn quc
gia di dào tng đi v vn s xut khu nhng mt hàng s dng tng
đi nhiu vn. Nh vy, s di dào v các yu t là ngun gc còn hàng
hoá s dng nhiu yu t di dào nh là kt qu phát sinh t s di dào
tng đi tác yu t. Chng hn, Vit Nam là mt quc gia giàu lao đng
tng đi so vi phn còn li ca th gii cho nên Vit Nam nên xut
khu nhng mt hàng s dng nhiu lao đng nh hàng dt may, giày
dép và nhp khu nhng mt hàng s dng nhiu vn nh máy bay, tàu
thu Cách tip cn ca Hecskcher- Ohlin chu s ràng buc ca rt
nhiu gi đnh nh thng mi hoàn toàn t do, không có chi phí vn ti,

cán cân thng mi cân bng ây là nhng ràng buc đ làm bc l rõ
hn bn cht và c ch xut hin li th so sánh nhng rt khó có th đt
đc.
Tuy còn có nhng khim khuyt lý lun trc thc tin phát trin
phc tp ca Thng mi Quc t ngày nay, song quy lut H-O vn là
quy lut chi phi đng thái phát trin và đc nhiu quc gia vn dng
trong hoch đnh chính sách Công nghip và Thng mi. S la chn
các sn phm xut khu phù hp vi các li th so sánh v các ngun lc
11



sn xut vn có theo thuyt H-O s là điu kin cn thit đ các nc
đang phát trin có th nhanh chóng hi nhp vào s phân công lao đng
và hp tác Thng mi Quc t, và trên c s li ích thng mi thu
đc s thúc đy nhanh s tng trng và phát trin kinh t  nhng
nc này.
1.1.2.4. Lý thuyt ca Paul R. Krugman
Khác vi Heckscher - Ohlin, Paul R. Krugman xem xét li th so
sánh trong trng hp nhiu hàng hóa và nhiu nc.
Li th so sánh trong trng hp nhiu mt hàng
 xác đnh đc nc nào có li th so sánh v sn xut hàng hòa
nào cn phi đt trong mi quan h gia mc lng ni đa và nc
ngoài – P. R. Krugman đã ch rõ đim then cht đ xác đnh li th so
sánh trong trng hp nhiu mt hàng.
“Nc nào sn xut hàng hoá gì ph thuc vào t l lng gia Ni
đa và Nc ngoài. Ni đa s có li th chi phí  hàng hoá nào có nng
sut lao đng tng đi cao hn mc lng tng đi ca nó, và Nc
ngoài s có li th  s hàng hoá khác.” Theo quy lut ca li th so
sánh, bng vic chuyên môn hóa và thc hin trao đi quc t, c Ni đa

và Nc ngoài đu hng li.
Li th so sánh trong trng hp nhiu nc
Trong quy mô hai nc, mô hình thng mi luôn đúng. Vi hai
loi hàng hoá, mô hình thng mi đc quyt đnh bi li th so sánh
da trên đi lng tng đi v lao đng. Trong mô hình nhiu nc, có
s xut hin ca tin, mô hình thng mi đc quyt đnh bi tin
12



lng và chi phí lao đng tng đi. Tuy nhiên, khi ba nc đc đa ra
xem xét, chuyên môn hoá trong mô hình không đúng.
Mc tiêu trao đi ch xy ra vi hai nc có giá tr trc thng mi
chênh lch ln nht.  đây, vai trò ca nc trung gian không có câu tr
li, vic tham gia thng mi ca quc gia đó ph thuc vào điu kin
trao đi quc t. Khi t l trao đi Thng mi Quc t đc xác đnh, ta
s bit đc nc nào là nc trung gian. Và thng mi s xy ra ch
khi t l trao đi trên th gii ln hn hoc nh hn t l giá trao đi ni
đa.
1.1.2.5. S bin mt ca lý thuyt c đin
Cuc Cách mng khoa hc k thut ln 2 đã làm thay đi cn bn b
mt th gi, hàng lot phát minh mi ra đi trên tt c mi lnh vc, đc
bit khoa hc công ngh thông tin đã cho ra đi nhiu phát minh mi, sn
phm, cht liu mi. Nn kinh t ca th gii cng phát trin mt cách
vt bc, sn xut vt cht đc đy mnh và nhu cu đt ra là cn có
nguyên liu và th trng tiêu th đy mnh sn phm.
Các quc gia trên th gii không ngng liên kt − hp tác đ cùng
phát trin và vn dng ngày càng nhiu công ngh thông tin và sn xut,
liên kt đã thành mt “Th gii phng”.
Hc thuyt c đin v Li th so sánh đã không còn phù hp na.

Hin nay kinh t th gii đang phát trin vi mt tc đ nhanh chóng,
đóng góp vào đó là các ngành sn xut da trên sc mnh ca trí não, các
sn phm hin đi s dng rt ít tài nguyên thiên nhiên. Vi vic phát
minh ra các ngành da trên khoa hc trong th k XX, vic tìm tòi, phát
minh ra các sn mi tr nên quan trng. Nhng ngi phát minh ra sn
phm có th có đc thu nhp cao. Tuy nhiên vic phát trin ngh thut
13



bt chc và các công ty đang áp dng công ngh ca dòng công ngh
sn phm mi lu chuyn kháp th gii cng nhanh dn bng các dòng
vn tài nguyên. Li ích thu đc t các công ngh và sn phm mi
không còn nht thit s thuc v ni đã phát minh ra các sn phm mà
phi có các tri thc và k nng trong toàn b h thng đ t chc sn xut
vi chi phí thp và gn kt đc toàn b h thng.
Vic liên kt khu vc, liên kt nhóm quc gia dn đn s ph thuc
ln nhau gia các quc gia, làm lu m đi li th so sánh v tài nguyên
thiên nhiên. Theo s phát trin qua tng thi kì, li th cnh tranh gia
các quc gia ngày càng ph thuc vào nhiu yu t khác. Theo Porter –
nhà kinh t hc ngi M, nhng ngun lc v các điu kin sn xut
vn có (con ngi, tài nguyên thiên nhiên, v trí đa lý,…) là nhân t c
bn, cng là nhân t đu tiên đ xem xét mt quc gia có li th hay
không, và li th nh th nào trên th gii. Porter xp nhng nhân t này
vào loi li th tnh – hay li th cp thp, thc cht đây là li th v chi
phí sn xut. Trong giao lu kinh t các nc thì các ngành s dng
nhiu nguyên liu, lao đng có li th là chi phí sn xut thp, hàng hoá
xut khu s có sc cnh tranh trên th trng khu vc và quc t. ng
thi s hp dn và thu hút nc ngoài trc tip đu t (FDI) đ s dng
các ngun lc đó. Song các li th này không tn ti lâu dài do s hn

ch ca tài nguyên, lao đng và s phát trin ca khoa hc k thut. Do
vy, li th này khó cnh tranh ni vi nhng nc có li th cp cao
(vn, lao đng, trình đ khoa hc k thut cao ) trong khu vc.
Hn na, trong các lý thuyt v li th so sánh mi ch đ cp đn
nhng ngun lc c th nh: vn, hao phí lao đng, nguyên vt liu tc
là nhng ngun lc c th có hình hài, cân đong đo đm đc, tính đc
h s so sánh mà ta gi đó là ngun lc hu hình. Bên cnh đó còn có
14



ngun lc vô hình, khó đo đm (v trí đa lý, tim nng du lch, ngun
nhân lc trí tu) cn đc đánh giá đúng tm quan trng ca chúng đ có
bin pháp khai thác. Tuy vy, các ngun lc hu hình có th d đoán
đc kt qu nhng ngun lc vô hình thì khó d đoán c th. Bi vì sc
mnh ngun lc vô hình có th tng nhanh và hiu qu kinh t ln khi
khai thác, đôi khi có th tng đt bin. Vn đ đt ra là cn đu t đc
bit cho ngun nhân lc, khai thác trit đ yu t thun li v v trí đa lý
ca đt nc.
1.1.3. Các phng pháp tính toán li th so sánh
Có mt s phng pháp xác đnh li th so sánh và mi cách thc
xác đnh da vào mt khía cnh nht đnh hoc da vào các yu t hình
thành li th so sánh.
Balassa và công thcăxácăđnh li th so sánh hin hu RCA:
Công thc đc s dng khá ph bin trong vic xác đnh li th so
sánh ca tng mt hàng c th trong tng thi k nht đnh. Công thc
này là mt trong công c đc s dng đ xây dng c s d liu v li
th so sánh ca các thành viên trong T chc Thng mi th gii
(WTO).
   




Trong đó:
RCA là ch s li th so sánh hin hu
ca mt hàng i ca nc j trong mt thi
k nht đnh.
Xij là kim ngch xut khu mt hàng i
ca nc j trong thi k tng ng.
15



w - th gii.
t - tng kim ngch xut khu toàn th
gii.
Ch s này đa ra cách xác đnh mc đ li th so sánh t quan
đim cc b và cách nhìn có tính đn l mc dù đã có bc tin đáng k
trong vic khc phc viêc xem xét li th so sánh ch t góc đ ngun
cung to ra li th so sánh.
Ch s Balassa hay còn gi là BalasaIndex đc s dng ph bin
trong vic xác đnh li th so sánh đi vi tng mt hàng ca mt quc
gia hoc doanh nghip, ngành hàng đn tng th trng c th mà không
tính đc cho c mt danh mc hay mt gói hàng hoá và dch v ca mt
quc gia khi thc hin giao dch vi tng đi tác c th. Quan h thng
mi vi tng đi tác trong nhiu trng hp có ý ngha quyt đnh đn
trình đ phát trin c v chiu rng và chiu sâu s phát trin thng mi
ca các quc gia mà chí s này cha phn ánh đc mt cách trit đ và
toàn din. Bên cnh đó, ch s này ph thuc rt nhiu vào kim ngch
xut khu ca mt quc gia, s bin đng ca giá tr tin t và mc đ

bin đng ca nhu cu th trng nhp khu v mt hàng.
1.2. MT S VNă  CHUNG V TNGă TRNG KINH T TRONG BI
CNH HI NHP KINH T QUC T
1.2.1. Khái nim tng trng kinh t
Qui mô ca mt nn kinh t th hin bng tng sn phm quc ni
(GDP) hoc tng sn phm quc gia (GNP), hoc tng sn phm bình
quân đu ngi hoc thu nhp bình quân đu ngi (Per Capita Income,
PCI).
16



Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Products, GDP) hay
tng sn sn phm trong nc là giá tr tính bng tin ca tt c sn phm
và dch v cui cùng đc sn xut, to ra trong phm vi mt nn kinh t
trong mt thi gian nht đnh (thng là mt nm tài chính).
Tng sn phm quc gia (Gross National Products, GNP) là giá tr
tính bng tin ca tt c sn phm và dch v cui cùng đc to ra bi
công dân mt nc trong mt thi gian nht đnh (thng là mt nm).
Tng sn phm quc dân bng tng sn phm quc ni cng vi thu nhp
ròng.
Thu nhp bình quân đu ngi là tng sn phm quc gia chia cho
dân s.
Tng trng kinh t là s gia tng ca GDP hoc GNP hoc thu
nhp bình quân đu ngi trong mt thi gian nht đnh. Tng trng
kinh t th hin s thay đi v lng ca nn kinh t và đc xem xét
trên hai biu hin: đó là tng tuyt đi hay mc tng phn trm (%) hàng
nm, hoc bình quân trong mt giai đon.
S tng trng đc so sánh theo các thi đim liên tc trong mt
giai đon nht đnh, s cho ta khái nin tc đ tng trng − s tng thêm

sn lng nhanh hay châm so vi thi đim gc.
1.2.2. Các nhân t nh hng đn tng trng kinh
t
Sau khi nghiên cu v tng trng kinh t ca các nc phát trin
ln các nc đang phát trin, nhng nhà kinh t hc đã phát hin ra rng
đng lc ca phát trin kinh t phi đc đi cùng bn nhân t ca tng
trng kinh t là ngun nhân lc, ngun tài nguyên, t bn và công ngh.
17



Bn nhân t này khác nhau  mi quc gia và cách phi hp gia chúng
cng khác nhau đa đn kt qu tng ng.
 Ngun nhân lc: cht lng đu vào ca lao đng tc là k nng,
kin thc và k lut ca đi ng lao đng là yu t quan trng nht ca
tng trng kinh t. Hu ht các yu t khác nh t bn, nguyên vt liu,
công ngh đu có th mua hoc vay mn đc nhng ngun nhân lc
thì khó có th làm điu tng t. Các yu t nh máy móc thit b,
nguyên vt liu hay công ngh sn xut ch có th phát huy đc ti đa
hiu qu bi đi ng lao đng có trình đ vn hóa, có sc khe và k lut
lao đng tt. Thc t nghiên cu các nn kinh t b tàn phá sau Chin
tranh th gii ln th II cho thy mc dù hu ht t bn b phá hy nhng
nhng nc có ngun nhân lc cht lng cao vn có th phc hi và
phát trin kinh t mt cách ngon mc.
 Ngun tài nguyên thiên nhiên: là mt trong nhng yu t sn xut
c đin, nhng tài nguyên quan trng nht là đt đai, khoáng sn, đc bit
là du m, rng và ngun nc. Tài nguyên thiên nhiên có vai trò quan
trng đ phát trin kinh t, có nhng nc đc thiên nhiên u đãi mt
tr lng du m ln có th đt đc mc thu nhp cao gn nh hoàn
toàn da vào đó nh  rp Xê út. Tuy nhiên, các nc sn xut du m là

ngoi l ch không phi quy lut, vic s hu ngun tài nguyên thiên
nhiên phong phú không quyt đnh mt quc gia có thu nhp cao. Nht
Bn là mt nc gn nh không có tài nguyên thiên nhiên nhng nh tp
trung sn xut các sn phm có hàm lng lao đng, t bn, công ngh
cao nên vn có nn kinh t đng th hai trên th gii v quy mô.
 T bn: là mt trong nhng nhân t sn xut, tùy theo mc đ t
bn mà ngi lao đng đc s dng nhng máy móc, thit b nhiu
hay ít (t l t bn trên mi lao đng) và to ra sn lng cao hay thp.
18



 có đc t bn, phi thc hin đu t ngha là hy sinh tiêu dùng cho
tng lai. iu này đc bit quan trng trong s phát trin dài hn, nhng
quc gia có t l đu t tính trên GDP cao thng có đc s tng trng
cao và bn vng. Tuy nhiên, t bn không ch là máy móc, thit b do t
nhân du t cho sn xut nó còn là t bn c đnh xã hi, nhng th to
tin đ cho sn xut và thng mi phát trin. T bn c đnh xã hi
thng là nhng d án quy mô ln, gn nh không th chia nh đc và
nhiu khi có li sut tng dn theo quy mô nên phi do chính ph thc
hin. Ví d: h tng ca sn xut (đng giao thông, mng li đin quc
gia ), sc khe cng đng, thy li
 Công ngh: trong sut lch s loài ngi, tng trng kinh t rõ
ràng không phi là s sao chép gin đn, là vic đn thun ch tng thêm
lao đng và t bn, ngc li, nó là quá trình không ngng thay đi công
ngh sn xut. Công ngh sn xut cho phép cùng mt lng lao đng và
t bn có th to ra sn lng cao hn, ngha là quá trình sn xut có hiu
qu hn. Công ngh phát trin ngày càng nhanh chóng và ngày nay công
ngh thông tin, công ngh sinh hc, công ngh vt liu mi có nhng
bc tin nh v bão góp phn gia tng hiu qu ca sn xut. Tuy

nhiên, thay đi công ngh không ch thun túy là vic tìm tòi, nghiên
cu; công ngh có phát trin và ng dng mt cách nhanh chóng đc là
nh "phn thng cho s đi mi" - s duy trì c ch cho phép nhng
sáng ch, phát minh đc bo v và đc tr tin mt cách xng đáng.
1.2.3. Các ch tiêu, công thc tính toán tng trng
kinh t
 đo lng tng trng kinh t có th dùng mc tng trng tuyt
đi, tc đ tng trng kinh t hoc tc đ tng trng bình quân hàng
nm trong mt giai đon.
19



Mc tng trng tuyt đi là mc chênh lch quy mô kinh t gia
hai k cn so sánh.
Tc đ tng trng kinh t đc tính bng công thc:
 


 




(Trong đó Y là qui mô ca nn kinh t, và y
là tc đ tng trng).
Nu quy mô kinh t đc đo bng GDP (hay GNP) danh ngha, thì
s có tc đ tng trng GDP (hoc GNP) danh ngha. Còn nu quy mô
kinh t đc đo bng GDP (hay GNP) thc t, thì s có tc đ tng
trng GDP (hay GNP) thc t. Thông thng, tng trng kinh t dùng

ch tiêu thc t hn là các ch tiêu danh ngha.
Hn ch ca các ch tiêu tng trng kinh t
Các ch tiêu đo lng mc tng trng kinh t đc s dng làm
thc đo trình đ phát trin nn kinh t mt cách c th, d hiu và nó tr
thành mc tiêu phn đu ca mt chính ph vì nó là tiêu chí đ ngi dân
đánh giá hiu qu điu hành đt nc ca chính ph.
Nhng tng trng kinh t không phn nh đc chính xác phúc li
ca các nhóm dân c khác nhau trong xã hi, chênh lch giàu nghèo có
th tng lên, chênh lch gia nông thôn và thành th có th tng cao và
bt bình đng xã hi cng có th tng. Tng trng có th cao nhng cht
lng cuc sng có th không tng, môi trng có th b hy hoi, tài
nguyên b khai thác quá mc, cn kit, ngun lc có th s dng không
hiu qu, lãng phí.
1.3. Ý NGHAăCA VIC VN DNG LI TH SO SÁNH VÀO QUÁ TRÌNH
TNGăTRNG KINH T
20



Thc tin nghiên cu cho thy vic vn dng li th so sánh vào quá
trình tng trng kinh t có ý ngha vô cùng quan trng, đóng góp đáng
k vào s tng trng ca nn kinh t, c th:
− a ra cái nhìn toàn cnh v nng lc sn xut cng nh
cnh tranh ca các lnh vc sn xut kinh doanh trong nc. Lng hóa
c th li th so sánh,hiu qu kinh t xã hi và v th cnh tranh ca các
ngành trên th trng th gii. T đó đa ra nhng quyt đnh, chính sách
nhm:
 Tp trung phát trin, hoàn thin nhng ngành, lnh
vc có li th so sánh.
 Tìm ra đim yu ca sn xut trong nc, đa ra các

bin pháp khc phc và ci thin nng lc sn xut ca doanh
nghip trong nc.
− Ly đó làm c s đ xây dng,điu tit phi hp các chính
sách thng mi, tài chính và đu t quc t ca Vit Nam sao cho hp
lý, thun li nht cho s giao dch, lu chuyn hàng hóa…
− To ra s dch chuyn li th so sánh đúng quy lut, nhanh
chóng và hiu qu nht trong điu kin có th.
− Có nhng đnh hng, k hoch hu hiu đ phát trin,thúc
đy hiu qu xuât nhp khu trong thi gian ti.
− Nhng ngành, sn phm có chi phí thp, li th so sánh và
kh nng cnh tranh cao có c hi thu hút vn đu t t nc ngoài. Qua
đây ta có th tip tc nâng cao sc cnh tranh cho sn phm, to c hi
chuyn giao công ngh,phát trin c s h tng.
21



− Nâng cao kh nng hi nhp kinh t th gii cho kinh t Vit
Nam.


22



CHNG II: THC TIN VN DNG LI TH SO SÁNH
THÚCăYăTNGăTRNG KINH T TRONG BI CNH HI
NHP KINH T QUC T CA TRUNG QUC T I MI
N NAY
2.1. LI TH SO SÁNH CA TRUNG QUC

2.1.1. Li th ngun lao đng:
Vi đt nc đông dân đng đu th gii này, li th v ngun nhân
lc là tt yu. Cng vi nhng chính sách đu t phát trin ca nc này
t sau cuc ci cách giáo dc toàn din và h thng nm 1980 cho đn
nhng thp niên gn đây, Trung Quc đang to ra đi ng nhân lc
không nhng đông đo mà có cht lng cao, có trình đ, tay ngh.
2.1.2. Li th v tài nguyên thiên nhiên:
Trung Quc có tài nguyên khoáng sn phong phú, chim 12% tng
lng th gii, đng th 3 trên th gii. Cho đn nay, Trung Quc phát
hin 171 loi khoáng sn, trong đó có 158 loi khoáng sn đã đc khám
phá rõ tr lng󲔧khoáng sn nng lng 10 loi, khoáng sn kim loi
màu đen 5 loi, khoáng sn kim loi màu 41 loi, khoáng sn kim loi
quý 8 loi, khoáng sn phi kim loi 91 loi, khoáng sn dng khí khác 3
loi. Trung Quc đã tr thành mt trong nhng ít nc có tng lng tài
nguyên khoáng sn phong phú, chng loi m tng đi đy đ và có
mc đ đng b khá cao trên th gii. Tính theo tr lng khám phá rõ,
25 loi khoáng sn trong 45 loi khoáng sn ch yu Trung Quc đng
ngôi th 3 tr lên trên th gii, trong đó 12 loi khoáng sn nh nguyên
t đt him, thch cao, vanađi, titan, tantan, vonfram, graphit, sunfat natri
ngm nc, barit, qung magnesit, stibi,…đng đu th gii.
23



2.1.3. Li th v v trí đa lý:
Vi din tích 9.6 triu km², CHNDTH là quc gia ln th ba hoc
th t th gii v tng din tích và ln th hai v din tích đt. ây là
quc gia có đa hình đa dng vi vi cao nguyên và sa mc  khu vc
phía bc gn Mông C và Siberi ca Nga, rng cn nhit đi  min nam
gn Vit Nam, Lào, Myanma. a hình  phía tây g gh vi các dãy núi

cao Himalaya và Thiên Sn hình thành biên gii t nhiên vi n  và
các quc gia thuc khu vc Trung Á. Ngc li, phía đông là vùng đng
bng thp và có 14.500 km chiu dài b bin. Các bin tip giáp vi
Trung Quc là Bt Hi, Hoàng Hi, bin Hoa ông và bin ông. Trung
Quc có b bin phía ông dài 9000km, m rng ra Thái Bình Dng,
rt thun li cho vic giao lu quc t ca Trung Quc và phát trin các
ngành kinh t bin. Ngoài ra, Trung Quc còn gn lãnh th các quc gia
có nn kinh t nng đng nh Nht Bn, Hàn Quc, khu vc
ASEAN rt thun li cho các mi quan h hp tác, giao lu kinh t.
2.2. ThcătinătngătrngăkinhătăTrungăQucătrongă
côngăcucăhiănhpăKinhătăQucătă(tăsauăchínhăsáchăMăcaă
1978ăđnănay):
2.2.1. Bi cnh th gii (1978 - nay):
− Cách mng Khoa hc – Công ngh vn đang trên đà phát trin
mnh m c v chiu sâu ln chiu rng, cho ra đi nn kinh t tri thc
ti Trung Quc, theo đó, hot đng R&D đc chú trng tng cng t
nhng nm 1990. S phát trin mnh m ca Công ngh thông tin (IT)
dn đn xu hng phân b ngun lc bên ngoài quc gia, vùng lãnh th
(Out-soursing) ngày càng phát trin và tr thành xu th chính trong
24



tng lai, và th trng lao đng đông dân đng đu th gii này nghim
nhiên tr thành mc tiêu tuyn dng ca nhiu công ty ln toàn th gii.
− Xu hng toàn cu hóa kinh t giúp cho thng mi quc t, mu
dch t do, dòng vn FDI ngày càng có điu kin phát trin. Bên cnh
đó, xu hng to lp liên minh kinh t, t chc, khi kinh t…giúp
cng quc này ci thin đc nhiu mi quan h vi nhiu nc. Vi
mc tiêu gim mâu thun, tng hp tác, các mi quan h ài Loan –

Trung Quc, Trung Quc - ASEAN…mang li cho nc này nhiu li
th. Gia nhp WTO giúp Trung Quc xóa b nhiu hàng rào thu quan,
giá tr xut, nhp khu theo đó tng lên nhanh chóng.
− Cuc khng hong tài chính Châu Á nm 1997 bt đu t Thái
Lan, lan sang Philipin, Indonesia, Hàn Quc, Nht…ri toàn Châu Á đc
bit là các nc ông Bc Á làm Trung Quc phi xem xét, ci cách,
nâng cp li b máy qun lý tài chính. Và vi nhng điu chnh đúng
đn, Trung Quc vc dy nhanh chóng, đ tr thành đim sáng hi hu
trong tình hình suy thoái toàn Châu Á, cho nc này c hi thu hút FDI
toàn th gii, ngay c ca Nht Bn.
2.2.2. Con đng tng trng kinh t ca Trung
Quc vn dng li th so sánh
− Chính ph cam kt phát trin các ngành công nghip công
ngh cao: công nghip ô tô, công nghip sn xut thit b công ngh
thông tin, vin thông…Vi li th nhân công trình đ cao giá r, các mt
hàng đin t ca Trung Quc đc a chung, có giá c rt cnh tranh,
th trng các loi mt hàng này ngày càng đc m rng.
− Tn dng s bùng n công ngh thông tin toàn cu, Trung
Quc phát trin mnh ngành công nghip ch to, lp ráp, gia công các