Xác định tiềm năng các ngành hàng xuất khẩu của việt nam sang liên minh châu âu dựa trên mô hình hấp dẫn

1




B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC NGOI THNG
o0o




Công trình tham d Cuc thi
Sinh viên nghiên cu khoa hc Trng i hc Ngoi thng 2013




Tên công trình
Xác đnh tim nng các ngành hàng xut khu ca Vit Nam sang Liên minh
Châu Âu da trên mô hình hp dn



Nhóm ngành: KD2

Hà Ni, tháng 5 nm 2013


1

MC LC
A. LI M U 3
B. NI DUNG 7
Chng I:Thc trng xut khu ca Vit Nam vào EU 7
1. Th trng EU và tình hình xut khu chung ca Vit Nam vào EU 7
2. Các ngành xut khu ch lc ca Vit Nam sang EU 11
2.1 Thu hi s
àCà17
ààGà
2.4 Hàng dà
2.5 Xut khà g và ni tht

Chng II: Mô hình hp dn cho các ngành hàng xut khu ca Vit Nam
vào EU 33
1.Gii thiu v mô hình hp dn 33
1.1 Khái nim và tính ch
1.1.1 Gii thi
1.1.2 Phân tích các yu t càà5
1.1.2.1 Bin ph thu5
1.1.2.2 Biàc l 36
a. Các bin có àng c nh 36
b. Các yu t hp dn
c. Mààài
d. Cààài
1.2 Tng quan nghiên cu v mô hình hp dn
1.2.1 Bin giá tr xut nhp khu
2

1.2.2 Bin khong cách
1.2.3 Bin dân s
1.2.4 Bin GDP
2.c lng 52
Chng III: Kt qu nghiên cu 53
1. Mô t và đánh giá din bin xut nhp khu ca Vit Nam vào EU 53
1.1 Dân s
àGDP
2. Các vn đ còn tn ti và kin ngh 62
2.1 Tn t
2.2 Kin ngh
C. KT LUN 77
D. TÀI LIU THAM KHO 80

3

A. LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài:
Trong thp k va qua, Vit Nam đư tng cng m rng quan h thng
mi vi các nc trên th gii, trong đó ni lên mi quan h hp tác ngày càng
có hiu qu ca Vit Nam và EU. Hai bên đư bình thng hóa quan h (10-1990)
và cao hn na là Hip đnh khung (17/7/1995) là nn tng, c s pháp lý cho
vic thúc đy quan h, đc bit là quan h thng mi vi s gia tng nhanh
chóng ca các mt hàng xut khu t Vit Nam sang EU. Mi quan h gia Vit
Nam và EU đư nâng cao v th ca Vit Nam trên trng quc t, góp phn phát
trin kinh t và đy mnh quá trình công nghip hóa, hin đi hóa cng nh s
hi nhp kinh t quc t ca Vit Nam thi gian gn đây.
Tuy nhiên, trong trao đi thng mi vi th trng EU, đc bit là lnh vc
xut khu hàng hóa, dch v, bên cnh nhng li ích trông thy, chúng ta cng
gp phi nhiu khó khn, thách thc bi EU là mt trong nhng đi tác chu nh
hng nng n nht ca khng hong kinh t - tài chính toàn cu và tng đi
khó tính trong lnh vc nhp khu. Chính vì vy vic tìm hiu mi quan h
thng mi tim nng này bng vic đánh giá ngành nào, mt hàng xut khu
nào mang li li th cho Vit Nam trong bi cnh hin nay là vô cùng cp thit
và quan trng. Hin nay mô hình lc hp dn vi tính u vit ca nó đư tr thành
mt trong nhng công c hu ích giúp phân tích hiu qu nhiu bin s kinh t,
mang li tính ng dng trong nhiu lnh vc trong đó có thng mi nói chung
và xut nhp khu nói riêng.
T vic nhn thc đc tm quan trng ca quan h thng mi gia Vit
Nam vi EU cng nh nhng li ích trong vic nghiên cu các ngành xut khu
ca nc ta sang th trng này và da trên nhng hiu bit v mô hình lc hp
4

dn, nhóm nghiên cu chn đ tài: ”ánh giá hiu qu các ngành xut khu ca
Vit Nam sang EU da trên mô hình hp dn”.
2. Tng quan tình hình nghiên cu
Mô hình hp dn là mt mô hình thc nghim thành công trong kinh t. Cuc
kho sát Leamer và Levisohn (1995) nhn đnh quan đim mô hình hp dn đư
đa ra đc nhng phát kin ni bt nht trong kinh t. Thành công ca mô hình
là đa ra cách lý gii và đánh giá tác đng ca các nhân t ti quan h thng
mi gia hai quc gia, khu vc. Bt đu vi Timbergan(1962), qua na th k
phát trin, mô hình hp dn đư đc đ cp ti qua rt nhiu bài nghiên cu bao
ph rt nhiu lnh vc, vùng min và thi gian. Anderson (1979) đư đa ra lý
thuyt nn tng cho mô hình này, sau đó mô hình đc phát trin vi nhiu bin
s và kt qu mi vi các tác gi nh Bergstrand và cng s (2001) vi nghiên
cu v s phát trin ca thu quan, chi phí vn chuyn, thu nhp tng đng
trong quan h thng mi th gii; Keithand JohnRies (2008) vii nghiên cu v
đu ra ca th trng lý thuyt và thc t; hay Bergrstrand và cng s (2011) vi
nghiên cu v mô hình hp dn và va chm kinh t trong nn kinh t th giiầ
Tuy các tài liu nghiên cu v mô hình này khá nhiu nhng li cha có tác gi
nào nghiên cu di góc nhìn v ngành hàng xut khu, trong khi vic nghiên
cu này có vai trò đánh giá, d đoán quan trng cho chin lc xut khu, đó
cng là mt trong s nhng lý do nhóm nghiên cu chn đ tài này.
3. i tng nghiên cu và mc tiêu nghiên cu
* i tng nghiiên cu: các ngành xut khu ca VN sang EU: hàng may sn,
hàng thy sn, giày dép, go, cà phê , hàng th công m ngh, hàng m ngh,
cao su, than đá, hàng rau qu, đc bit là các ngành ch lc là giy dép, thy hi
5

sn, đ ni tht, may mc và cà phê, đây là nhng ngành tiêu biu và chim t
trng ln trong xut khu ca Vit Nam sang EU.
*Mc tiêu: đánh giá các ngành xut khu v tính hiu qu mà Vit Nam đư và
đang thc hin cng nh đa ra nhng đánh giá, d báo, đ xut da trên mô

hình hp dn.
4. Phng pháp nghiên cu
 tài nghiên cu có k tha và s dng kt qu nghiên cu v các mô hình hp
dn ,s dng phn mm stata đ tính toán và c lng hiu qu xut khu ca
Vit Nam và EU làm c s lý lun và tham kho.
Hiu qu xut khu hàng hóa Vit Nam sang th trng EU chu tác đng ca
nhiu yu t,phng pháp đc s dng ch yu đng thi kt hp thu thp d
liu,nghiên cu trng hp,tình hung c th đ đánh giá.
5. Phm vi nghiên cu
 tài nghiên cu thuc chuyên ngành KT&KDQT, tp trung vào đánh giá hiu
qu ca các ngành xut khu ca Vit Nam vào th trng EU.
V không gian: Ch yu tp trung vào tình hình xut khu ca Vit Nam vào 7
nc châu Âu ch yu là c, Anh, Hà Lan, Pháp, I ta li a, Tây Ban Nha, B.
Bên cnh đó, nghiên cu mun xác đnh giá tr xut khu ca Vit Nam vào
nhng nc gia nhp sau nhm đánh giá trên phng din trc và sau khi nc
đó gia nhp EU.
V thi gian: Tính t nm 1986, tp trung ch yu vào các ct mc kinh t quan
trng : nm 1995, Vit Nam gia nhp ASEAN, nm 1997 khng hong tàu chính
Châu Á, nm 2006 gia nhp WTO, nm 2008 khng hong kinh t th gii t
nm 2011 đn nay cuc khng hong n công châu Âu
6

6. Kt cu ca đ tài
Chng I:Thc trng xut khu ca Vit Nam vào EU
1. Th trng EU và tình hình xut khu chung ca Vit Nam vào EU
2. Các ngành xut khu ch lc ca Vit Nam sang EU
Chng II: Mô hình hp dn cho các ngành hàng xut khu
ca Vit Nam vào EU
1. Gii thiu v mô hình hp dn
2. Ế lng

Chng III: Kt qu nghiên cu
1. Mô t và đánh giá ếin bin xut nhp khu ca Vit Nam vào EU
2. Các vn đ còn tn ti và kin ngh


7

B. Ni dung
Chng I:Thc trng xut khu ca Vit Nam vào EU
1. Th trng EU và tình hình xut khu
chung ca Vit Nam vào EU
Trong giai đon t 2011 – 2013, Vit Nam đc hng u đưi thu quan
(GSP) vi mc thu sut gim trung bình 3,5 đim %, vi t trng mt hàng
đang đc hng GSP là khong 25% tng kim ngch xut khu ca Vit Nam
vào EU. EU cng đang có ý đnh xem xét và điu chnh quy đnh GSP cho giai
đon 2013 theo xu hng gim u đưi cho nhng nc có kh nng cnh tranh,
to điu kin cho doanh nghip  các nc đang phát trin (trong đó có Vit
Nam) nâng cao tính cnh tranh.
Nh  bng sau cho thy c hàng xut khu và nhp khu đu tng đáng k:
xut khu tng 20,31% và nhp khu tng 13,48%. Nm 2011, xut khu ca
Vit Nam vào EU đt 16,5 t USD và nhp khu đt 7,74 t USD trong khi nm
2012 là 20,32 và 8,79 t đng.
Kim ngch XNK Vit Nam - EU

2012
2011
Tng/gim
XK
20.320,82
16.545,28

20,31%
NK
8.791,34
7.747,06
13,48%
Tng KN
29.094,16
24.292,34
19,77%
Ngun: B công thng

Các nc EU là mt trong nhng đi tác thng mi hàng đu ca Vit
Nam, kim ngch hai chiu luôn tng trng  mc cao. Trong nm 2011, các
mt hàng xut khu sang EU ch yu là giày dép 2,61 t USD, dt may 2,57 t
8

USD, thy sn 1,36 t USD, cà phê 1,07 t USD, vali, ví,túi xách, m & ô dù
441 triu USD Do phát huy đc li th so sánh ca mình trong vic tp trung
xut khu mt s mt hàng có th mnh vào th trng EU, kim ngch xut khu
hàng hóa ca Vit Nam sang EU không ngng tng vi tc đ khá cao, nm
2001 đt 3 t USD, đn nm 2004 đt trên 4,9 t USD và nm 2005 đt 5,5 t
USD. Trong 6 tháng đu nm 2012, tng kim ngch thng mi gia EU và
Vit Nam đt hn 10 t euro, trong đó, VN nhp khu t EU đt hn 2 t euro,
còn xut khu t Vit Nam vào EU đt hn 8 t, tng 41,43% so vi cùng kì
nm 2011.
Các mt hàng xut khu ch yu ca Vit Nam sang EU trong nm 2012
bao gm: giày dép đt khong 1,6 t USD, dt may đt 2,4 t USD, đin thoi và
linh kin đt 5,3 t USD, cà phê đt 1,3 t USD, hi sn đt 1,25 t USD, máy vi
tính và linh kin đt 1,6 t USD, g và các sn phm t g đt 698 triu USD.
Kim ngch xut khu sang các nc EU nm 2012

TH
TRNG
T12/2012
Nm 2012

Tr giá (USD)
Tr giá (USD)
c
377.522.974
4.095.247.034
Anh
302.286.162
3.033.585.926
Hà Lan
244.424.456
2.476.305.760
Italia
164.885.906
1.876.669.404
Tây Ban
Nha
203.968.510
1.793.732.814
Pháp
233.935.975
2.163.596.623
9

Áo

153.517.947
1.065.231.610
Thy in
82.349.737
673.769.525
Ba Lan
31.0302.214
328.165.106
Slovakia
31.836.301
290.935.399
an Mch
26.817.570
276.068.019
Séc
15.348.707
180.053.491
B ào
Nha
19.016.028
173.337.007
Ixraen
25.218.377
170.750.038
Hy Lp
16.222.865
150.576.368
Phn Lan
8.099.039
99.695.311

Rumani
7.178.633
80.605.700
Latvia
5.713.544
72.513.943
Hungari
4.951.216
57.576.917
Bungari
3.081.478
37.016.279
Lítva
2.034.856
36.880.978
Slôvenia
4.687.521
35.445.672
Lucxmbua
2.151.097
29.073.657
Manta
1.660.919
19.843.409
Síp
1.603.697
17.661.448
Extonia
1.337.501
11.538.125

Các mt hàng nhp khu chính ca Vit Nam t EU trong nm 2012 bao gm:
máy móc và thit b đt 2,1 t USD, dc phm đt 932 triu USD, sa và sn
10

phm sa đt 301 triu USD, sn phm hoá cht đt 364 triu USD, phng tin
vn ti đt 1,26 t USD.
Cán Ếân thng mi hàng h́a Ếa Vit Nam vi EU luôn đt thng ế và
tng liên tẾ qua ẾáẾ nm.C th, mc xut siêu vi các nc thành viên EU
trong nm 2005 ch là 2,92 t USD, đn nm 2010 con s này đư lên đn hn 5
t USD, tng gp gn 2 ln so vi nm 2010 và nm 2011 mc thng d đt gn
8,8 t USD, tng 75% so vi nm trc.
Tính đn ht nm 2012, cán cân thng mi ca Vit Nam vi EU đt con
s thng d lên đn 11,51 t USD, tng 30,8% so vi nm 2011.Trong tng s
27 th trng ca khi EU thì có ti 23 th trng Vit Nam xut siêu (dn đu là
4 th trng Anh, Hà Lan, c, Tây Ban Nha vi tng mc xut siêu đt 7,49 t
USD, chim 65,1% mc thng d ca Vit Nam vi tt c thành viên EU) và ch
có 3 th trng nhp siêu (nhp siêu t Ailen đng đu vi 566 triu USD) .

Cán cân thng mi ca Vit Nam vi các th trng thuc khi EU nm
2012
11


Ngun: Tng cc Hi quan

Trong giai đon kinh t th gii đang gp khó khn, mt s nc thành viên EU
đang phi đi din vi khng hong n công, vic kim ngch hai chiu tip tc
tng trng và hai Bên chính thc tin hành đàm phán Hip đnh Thng mi t
do là các tín hiu tích cc, cho thy s hp tác gia EU và Vit Nam đang ngày
càng phát trin.

2. Các ngành xut khu ch lc ca Vit Nam sang EU
2.1 Thy hi sn

12

Vit Nam nm trong s mi nc xut khu thu hi sn hàng đu th gii.
Vit Nam có đng b bin dài khong 3300km và có vùng thu triu ln, to ra
nhng điu kin thun li cho ngành đánh bt hi sn. Vit Nam cng s hu
nhng vùng nc ngt và nc l phù hp cho nuôi trng thu sn. Vit Nam
nuôi trng thu sn ngoài khi, vùng b bin và vùng nc ngt. Hi sn bao
gm cá, tôm, đng vt thân mm nh bch tuc và mc, và các loi đng vt
thân mm khác. Ngành thu sn có đóng góp ln cho nn kinh t Vit Nam.
Lnh vc này rt quan trng trong vic thu hút nhân công, vi lc lng lao đng
khong 3,4 triu ngi và có vai trò tích cc trong xoá đói gim nghèo cho c
dân vùng bin. Hot đng trong ngành này ch yu là nhng doanh nghip t
nhân c nh.
Sn xut ch yu phc v th trng ni đa, tuy nhiên xut khu ca Vit Nam
cng phát trin khá nhanh. Hin nay thu sn là mt trong nhng mt hàng xut
khu đem li doanh thu ln nht cho Vit Nam, bên cnh du thô, hàng may mc
và giày dép. T khi thc hin chính sách “i mi” t gia nhng nm 1980,
xut khu hi sn hàng nm đu tng. T l tng trng trung bình mi nm t
nm 1990 đn 2004 khong 20%. Theo các s liu thng kê ca Vit Nam, nm
2004 Vit Nam đư xut khu hi sn tr giá xp x 2,4 triu USD.
Phân tích SWOT mt hàng thu hi sn
im mnh
Các điu kin t nhiên thun li cho
đánh bt và nuôi trng hi sn:
đng b bin dài (3.260km) và các
im yu
Thiu ngun nguyên liu gia hai

mùa thu hoch
Giá tr gia tng thp, do Vit Nam
13

vùng nc ngt, nc l ln
Vit Nam có nhiu loi thu sn có
giá tr cao nh tôm, cá vây, các loài
đng vt thân mm
Nhiu công ty đáp ng đc yêu cu
ca các th trng quc t v cht
lng, mc đ an toàn v sinh thc
phm, an toàn hi sn, đáp ng các
tiêu chun HACCP
Có kinh nghim trong nuôi trng các
sn phm hu c (đc bit tôm hùm,
hin nay đư có kinh nghim trong
nuôi trng nhiu sn phm khác)
Ngành nuôi trng thu sn d đnh
s phát trin mt cách bn vng và
ng dng các thc tin nuôi trng
thu sn hiu qu và Lut qun lý
nuôi trng thu sn.
ch yu xut khu hi sn di dng
nguyên liu thô
Hin nay cht lng sn phm vn
còn cha đng nht
Ch có khong 60% các nhà máy ch
bin đáp ng các tiêu chun v v
sinh và các quy đnh v an toàn hi
sn

Nhng khó khn trong kim soát vi
lng kháng sinh, cht cn trong hi
sn xut khu
Thiu hp tác gia các nhà xut
khu, do đó không có th mnh trong
vic mc c giá
Các đc đim v đóng gói và tin li
ca sn phm cha phù hp
Hu nh không có thng hiu, và
hu nh không có danh ting
Hu nh không có nhng thông tin
v th trng nhp khu
Thiu kinh nghim và k nng trong
14

các k hoch sn xut dài hn
Thiu vn đu t
C hi
Các ngun tài nguyên bin  đ sâu
ln vn cha đc khai thác
Sn xut nuôi trng thu sn có th
tng gp đôi
Nhp khu hi sn vn đang tng
trên các th trng quc t
Nhu cu ngày càng tng v các mt
hàng thu sn sch và hu c  các
th trng phng tây
a dng hoá sn phm đ thích nghi
vi nhu cu đang thay đi (các sn
phm n lin hoc đư ch bin đóng

gói nh đ bán ti các ca hàng bán
l)
S tng trng ca các nn kinh t
Trung Quc và n  đư làm tng
nhu cu trong dài hn (nhng không
tng s cnh tranh)
Thách thc
Cnh tranh toàn cu ngày càng tng
Giá hi sn có xu hng gim
Các v kin chng phá giá đi vi cá
da trn ca Vit Nam (tra hoc basa)
và tôm
15

U ban Thu sn EU quyt đnh hn
ch hn ngch đánh bt t do

EU là đi tác tiêu th thy sn ln nht ca Vit Nam. Vit Nam cung cp
nhiu loi sn phm khác nhau đn th trng này, tuy nhiên xut khu cá tra
chim u th tuyt đi và góp phn gia tng giá tr xut khu t Vit Nam vào
EU, đa EU tr thành th trng tiêu th cá tra ln nht ca Vit Nam. Cá tra
xut khu sang EU tng đi n đnh v sn lng, song giá bin đng theo
chiu hng ngày càng thp hn. Nm 2011 là nm đu tiên trong vòng 3 nm
qua, xut khu cá tra sang th trng này gim hn 1 %.
Bù li, xut khu tôm vào EU đư có du hiu tt trong 2 nm gn đây và d
báo s tip tc tng nhanh trong nhng nm ti. Nm 2011, xut khu tôm vào
EU tng 20,3% so vi nm 2010, đa Vit Nam vào v trí th 5 trong nhóm xut
khu tôm hàng đu vào EU vi th phn tng t 6, 1% nm 2010 lên 7,5% nm
2011.
C cu các mt hàng XK vào EU nm 2011: cá tra 39,5% (-1%), tôm 31%

(+20,3%), cá ng 5,97% (+19,2%), mc bch tuc 9.28% (+29,6%); nhuyn th
2 mnh v 3.87% (-6,89%); hi sn khác: 10.38% (tính theo giá tr).

16



Theo s liu ca Hi quan và tng hp ca VASEP, Giá tr xut khu thy
sn 8 tháng đu nm 2012 sang EU và Nga vn tip tc st
gim, ln lt là 13,7% và 19,5% so vi cùng k nm ngoái. Trong đó,
xut khu thy sn sang 5 nc nhp khu chính trong khi EU (c, Italia, Hà
Lan, Tây Ban Nha và Pháp) đu gim t 7 – 19% v giá tr so vi cùng k nm
trc. áng chú ý là k t đu nm xut khu thy sn sang 5 Vit Nam ch tng
trong tháng 2, còn li các tháng khác đu gim, dn đn nhp khu thy sn ca
EU t Vit Nam tip tc st gim, trong 8 tháng đu nm ch đt 755,3 triu
USD, gim 19,5% so vi cùng k nm 2011 . ây là mt trong nhng lý do
khin M vt EU tr thành th trng nhp khu hàng đu ca thy sn Vit
Nam vi giá tr đt 809,6 triu USD, tng 10,8% so vi cùng k nm ngoái.
17

Eu là th trng ln th 2 sau M nhp khu cá ng ca Vit Nam, trong đó
Tây Ban Nha là thtrng có tc đ tng trng giá tr NK cá ng t Vit Nam
mnh nht, lên ti 4 con s. Ngoài ra, c và Italy là hai th trng ln trong
khi EU cng tng giá tr NK mt hàng này t Vit Nam ln lt là 141,4% và
82,2% so vi cùng k nm ngoái. Tính chung, giá tr XK cá ng sang EU trong
tháng 8 tng ti 75,9% và 8 tháng đu nm nay tng 51,5% so vi cùng k nm
2011.
Trái vi xu hng đi lên ca cá ng, xut khu 2 mt hàng ch lc là tôm
và cá tra liên tc gim và cha có du hiu phc hi
2.2 Cà phê

Cà phê là mt trong nhng mt hàng nông sn xut khu quan trng nht ca
Vit Nam. Nm 2001, ngành cà phê thu hút 600.000 lao đng lâu dài và
khong gn 1 triu lao đng bán thi gian, vì th góp phn gim đói nghèo 
khu vc nông thôn. Lnh vc cà phê ca Vit Nam luôn hng v xut khu,
vi lng hàng xut khu chim ti 95% sn lng. Sn xut cà phê, ch yu
là cà phê Robusta, đư tng rt nhanh k t cui nhng nm 1980 và có mt
thi k ngn, Vit Nam là quc gia ln trong s các nc xut khu ca c
th gii. Hin nay Vit Nam là nc xut khu ln th hai xét v mt khi
lng (sau Brazil vi th phn trên th gii khong 15%) và là nc xut
khu ln th ba xét v mt giá tr (sau Brazil và Columbia).
Vit Nam là mt nc sn xut và xut khu cà phê có kh nng cnh tranh
cao do điu kin khí hu và môi trng thun li, chi phí sn xut thp, và
sn lng thuc dng ln nht trên th gii. Tuy nhiên, cà phê Vit Nam vn
 th hng thp do các thit b sy khô và ch bin và công ngh hu thu
hoch nghèo nàn; cà phê Vit Nam không có thng hiu và các nhà xut
18

khu vn còn hn ch v k nng marketing. Do đó, cà phê Vit Nam có giá
thp hn so vi mc trung bình ca th gii. Vit Nam có tim nng nâng cao
cht lng ca cà phê xanh xut khu thông qua đu t nghiên cu, đu t
vào công ngh hu thu hoch, d tr và ch bin, và bng cách chuyn sang
sn xut các loi cà phê Arabica là loi cà phê có giá cao hn. Có nhng la
chn khác nh nhng loi cà phê ngách nh cà phê hu c, nhng s lng
còn nh. Ch bin ni đa cà phê hoà tan đang đc phát trin.
Do Vit Nam có v trí quan trng trên th trng th gii và có nhiu c hi
nhm nâng cao cht lng trong quá trình ch bin và hu thu hoch, tim
nng xut khu ca ngành cà phê đc coi là cao, tuy nhiên nhu cu phát
trin xut khu ch  mc trung bình.
Phân tích SWOT cho cà phê và các sn phm t cà phê Vit Nam
im mnh

Các điu kin t nhiên phù hp cho
cà phê
Chi phí sn xut và lao đng thp
Sn lng cao do đt đai màu m
Có kinh nghim trong trng cà phê
Sn xut tp trung gn cng
Khong cách vn chuyn trên đt
lin ngn nh hng tích cc đn
im yu
Thiu h thng ti tiêu, lm dng
thuc tr sâu và phân bón
Din tích trng cà phê quá bành
trng
Thiu phng tin d tr, dch v
marketing
Thiu qun lý ri ro (ví d bo him
cho ngi trng cà phê)
Th trng tng lai, sàn giao dch
19

phn thu t giá xut khu mà ngi
nông dân Vit Nam nhn đc
Th phn xut khu ln, đc bit là
cà phê Robusta
Phát trin xut khu t nhân
kém phát trin
Các tiêu chun Vit Nam cha tng
xng vi các tiêu chun quc t
Không có thng hiu cho cà phê
xut khu, vì th xut khu qua trung

gian
C hi
S phc hi ca th trng th gii
a dng hoá th trng xut khu
Phát trin k thut ch bin t
H tr ca chính ph đ phát trin
thng hiu, xúc tin thng mi
Thách thc
S cnh tranh t các mt hàng khác
S cnh tranh t các nc xut khu
khác
Din tích trng cà phê Robusta quá
bành trng
K hoch phát trin cà phê Arabica
không hiu qu
Giá xut khu không n đnh
Hn hán
Hn ch ngun nc

EU là th trng chim t trng 40-50% kim ngch xut khu cà phê ca
VN. Ni bt là nm 2003, cà phê Vit Nam xut khu sang th trng này là
391.000 tn, đt 262 triu USD, chim trên 50% t trng cà phê xut khu.
20

lng cà phê xut khu trong tháng 5/2012 là hn 203 nghìn tn, tng 21%
so vi tháng trc. Tng lng xut khu nhóm hàng này ca nc ta trong 5
tháng qua là 904 nghìn tn, tr giá là 1,89 t USD, tng 12,9% v lng và tng
8% v tr giá so vi 5 tháng/2011.

Biu đ: Lng xut khu cà phê các tháng t nm 2010 đn tháng 5/2012

Ngun: Tng cc Hi quan
Thu nhp khu ca EU đi vi nhom mt hàng cà phê là rt thp (
cà phê ht là 0%) . Nh vy là cà phê là mt hàng tim nng, giúp đy
mnh xut khu vào EU, nht là đi vi nguyên liu và bán thành phm

2.3 Giày dép:
Xut khu da giày ca Vit Nam đư tri qua mt quá trình tng trng
mnh m k t đu nhng nm 90. Trong cha đy mt thp k, ngành da giày
đư ni lên nh là mt trong nhng ngành xut khu quan trng nht ca Vit
21

Nam. Nm 2003 kim ngch xut khu đt 2.9 t USD, khin Vit Nam tr thành
nhà xut khu giày dép ln th t trên th gii. T nm 1999 đn 2003 tng
trng trung bình đt ti mc k lc là 18%/nm, điu này khá quan trng xét v
đc thù là ngành có kh nng cnh tranh cao. Theo các s liu thng kê ca Vit
Nam, nm 2004 xut khu da giày đư vt mc tiêu ti 100 triu USD. Th
trng xut khu hàng đu là EU, chim khong 80% tng kim ngch xut khu
ca Vit Nam. Vit Nam là nhà sn xut có kh nng cnh tranh cao trên th
trng EU, đng th hai sau Trung quc. Sau khi Hoa k thc hin ch đ ti
hu quc MFN đi vi Vit Nam, khi lng giày dép xut khu ca Vit Nam
sang th trng này đư tng đt bin.

Tính cnh tranh ca Vit Nam nm trong s kt hp ca mt bên là chi phí
nhân công thp nht Châu á và mt bên là lc lng lao đng có trình đ vn
hóa, d đào to và có tính k lut. Tuy nhiên, nng sut trong ngành công nghip
này ca Vit Nam đc xem là khá thp, to thành mt cái vòng lun qun: đ
duy trì cnh tranh thì tin lng vn tip tc thp. Ngành công nghip da giày
ca Vit Nam da phn ln vào hp đng gia công, các đi tác đang dn đu th
trng này cung cp kiu dáng, nguyên vt liu và đôi khi là c máy móc. Da
giày là mt ngành công nghip l thuc nhiu vào nhp khu, t l nhp khu

chim khong 80% tr giá đu ra.

Theo Hip hi Da giày Vit Nam, tim nng xut khu da giày đc coi là
cao, mc dù ngành này s phi tp trung vào nhng sn phm ch cht, có kh
nng cnh tranh và hp thi trang, nhm giành đc mc tiêu tng trng xut
khu. Ngành công nghip này đư yêu cu Chính ph ban hành các chính sách u
đưi nhm thu hút đu t nc ngoài trong sn xut nguyên vt liu thô và các
22

ph kin trong nc, nhm làm gim chi phí đu vào. Phát trin xut khu cn
phi tp trung tng cng cung cp đu vào trong nc đ sn xut, nâng cao
nng sut, đa dng hóa sn xut đ có đc nhng sn phm có giá tr cao hn,
khai thác các k nng ca lao đng Vit Nam bng vic nâng cao kh nng thit
k, gim chi phí, to thng hiu riêng cho sn phm và tng cng hot đng
marketing.
Phân tích SWOT đi vi ngành da giày

im mnh
- Chí phí nhân công thp
- Cht lng sn phm cao
- Chi phí cho các phng tin
giao thông vn ti và chuyên
ch quc t hp lý
- Tng cng sn xut da thuc
t nm 2004
im yu
- Ngành công nghip non tr vi
s thiu ht v kinh nghim,
thiu bí quyt trong thit k và
marketing

- Chi phí sn xut cao bi nhp
khu hóa cht, máy móc và
ph kin
- K thut nghèo nàn lc hu
C hi
- c đi x u đưi thu quan
ph cp t EU (GSP)
- Thu sut thp trong th
trng AFTA ti nm 2006
- Thu quan cc k thp trong
th trng Hoa K nh vào
Thách thc
- S cnh tranh mnh m t
Trung quc bi chi phí sn
xut ca nc này thp

23

hip đnh thng mi song
phng (USBTA)

Giày dép là mt trong nhng mt hàng xut khu ch đo ca Vit Nam
vào th trng EU. T ngày 01/07/1999, bng vic đc hng ch đ u đưi
thu ph cp GPS, giày dép Vit Nam xut khu sang th trng EU đc hng
mc thu nhp khu thp hn các nc khác, ch bng 70% mc thu thông
thng. Chính điu này đư giúp giày dép ca Vit Nam nâng cao sc cnh tranh
v giá c cng nh các li th so sánh khác. Theo thng kê ca Tng cc hi
quan, kim ngch xut khu mt hàng này 6 tháng đu nm 2011 lên đn gn 920
triu euro, và đt gn 960 triu euro trong 6 tháng đu nm 2012, tng 4,2% so
vi cùng kì nm trc. Có th nói, EU cng đng thi là th trng trng tâm,

tiêu th s lng ln nht hàng giày dép ca Vit Nam so vi các th trng ln
khác nh Hoa K, Trung Quc, Nht Bn.
Nm 2006, Vit Nam b EU áp đt thu chng bán phá giá lên mt hàng
giày dép, thu này ht hn vào 1/4/2011. Tuy nhiên khi tr li th cnh tranh
công bng vi các nc xut khu giày dép trên th trng EU, kim ngch xut
khu mt hàng này vn tng trng khá chm, nguyên nhân là do s canh tranh
ca các mt hàng đn t Trung Quc, vi u đim là s đa dng và đp v mu
mã, trong khi công ngh ca chúng ta cha cao, sn phm cha có s khác bit
ln.

Kim ngẾh xut khu ẾáẾ mt hàng Ếh lẾ vào EU giai đon 2009-2010
n v tính: Kim ngch: triu USD; tng %

24

Ni dung
Nm 2008
Nm 2009
Nm 2010
2009-2010

Tr giá
Tng
Tr giá
Tng
Tr giá
Tng
Tr giá
tng
Tng KN XK

vào EU
10.000
17,6
10.600
6,0
12.100
14,2
22.700
6,7
KNXK các
mt hàng ch
lc
6.990
17,6
7.430
6,3
8.300
11,7
15.730
6,0
Dt May
1.750
20,7
1.850
5,7
2.100
13,5
3.950
6,4
Giày dép

2.600
21,3
2.750
5,8
3.000
9,1
5.750
5,0
Thu sn
1.100
20,6
1.250
13,6
1.450
16,0
2.700
9,9
Cà phê
820
-2,4
800
-2,4
850
6,3
1.650
1,3
Sn phm g
720
20,0
780

8,3
900
15,4
2.400
7,9

Hin nay, cn thit phi có s tng cng xut khu giày dép vào th trng
EU, vì mt s lí do sau:
- Eu là mt th trng ln, tiêu th hàng đu mt hàng giày dép ca Vit
Nam, là mt trong nhng mc tiêu quan tâm hàng đu ca các nc trên th gii.
- EU là mt th trng rt khó tính vi các hàng rào k thut và th hiu
ngi tiêu dung tng đi cao, nhu cu giày dép đ đi li thì ít mà làm đp thì
nhiu. Vì vy, nu đáp ng đc các yêu cu ca th trng nêu trên, không
nhng chúng ta có ch đng trong th trng EU mà còn d dàng thâm nhp các
th trng khác trên th gii, đây là phng pháp đi vòng mà Nht Bn đư tng
áp dng.