Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh trường trung học phổ thông chuyên khoa học tự nhiên thuộc trường đại học khoa học tự nhiên – đại học quốc gia hà nội

Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
của học sinh trường Trung học phổ thông
chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc trường Đại
học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà
Nội
Nguyễn Thị Hà
Trường Đại học Giáo dục
Luận văn Thạc sĩ ngành: Quản lý giáo dục; Mã số: 60 14 05
Người hướng dẫn: PGS.TS. Trần Thị Tuyết Oanh
Năm bảo vệ: 2011
Abstract: Nghiên cứu cơ sở lý luận về việc quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp (GDNGLL) của học sinh trường Trung học phổ thông (THPT) Chun. Phân tích,
đánh giá thực trạng cơng tác quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh trường THPT
Chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia
(KHTN – ĐHQG) Hà Nội. Đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động GDNGLL của
học sinh trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc Trường ĐHKHTN - ĐHQG
Hà Nội.
Keywords: Quản lý hoạt động giáo dục; Quản lý giáo dục; Trung học phổ thông; Học
sinh; Giáo dục trung học
Content
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đất nước ta trong thời kỳ hội nhập để phát triển kinh tế xã hội. Trong đó, quan trọng
hàng đầu là sự phát triển của nguồn lực con người. Con người vừa là mục tiêu, vừa là động
lực của mọi sự phát triển. Vì vậy muốn phát triển xã hội phải phát triển giáo dục và đào tạo để
phát triển con người. Hiến pháp nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam tại điều 35 đã
khẳng định vai trò của giáo dục: “Giáo dục-Đào tạo là quốc sách hàng đầu”. Điều 27, luật
giáo dục 2005 đã nêu: “Mục tiêu của giáo dục phổ thơng là giúp học sinh phát triển tồn diện
về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính
năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng
tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh học tiếp lên hoặc đi vào cuộc sống lao

động, tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.


Hệ thống các trường THPT chuyên có nhiệm vụ bồi dưỡng và phát triển năng khiếu
học sinh các môn văn hóa, trên cơ sở giáo dục tồn diện, góp phần tạo nguồn nhân lực chất
lượng cao và bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Để thực hiện mục tiêu giáo dục tồn diện
trong nhà trường, để hình thành nhân cách con người mới XHCN và bồi dưỡng nhân tài cho
đất nước thì ngồi việc trang bị cho học sinh chun những kiến thức, kỹ năng trong giờ lên
lớp cần chú trọng tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
(HĐGD NGLL).
Nhận thức rõ ý nghĩa và vai trò quan trọng của HĐGD NGLL trong giai đoạn hiện
nay, trường trung học phổ thông chuyên Khoa học Tự nhiên đã rất quan tâm chỉ đạo, quản lý,
tổ chức chương trình và đã gặt hái được thành công và hiệu quả nhất định. Tuy nhiên trong
quá trình thực hiện, nhà trường gặp khó khăn về nhiều mặt: điều kiện tự nhiên, xã hội, con
người (giáo viên, học sinh), cơ sở vật chất, kinh phí, nội dung, hình thức tổ chức… làm hiệu
quả HĐGD NGLL chưa cao. Xuất phát từ những lý do trên tác giả chọn đề tài : “Quản lý
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh trường THPT Chuyên Khoa học Tự
nhiên thuộc Trường Đại học KHTN – ĐHQG Hà Nội”.
2. Mục đích nghiên cứu
- Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh và nghiên cứu
thực trạng quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh trường THPT Chuyên KHTN thuộc
Trường Đại học KHTN – ĐHQG Hà Nội, Đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động
GDNGLL của học sinh Trường THPT chuyên KHTN nhằm nâng cao chất lượng học tập của
học sinh góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của Trường.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
- Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh Trường THPT Chuyên.
- Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh trường THPT
Chuyên KHTN thuộc Trường ĐH KHTN – ĐHQG Hà Nội.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là hoạt động tiếp nối của hoạt động dạy – học

trên lớp. Nếu xây dựng được biện pháp quản lý hoạt động GDNGLL khoa học, đồng bộ, phù
hợp với đặc thù của Trường THPT Chuyên KHTN thì chất lượng học tập của học sinh sẽ
được nâng cao, đáp ứng mục tiêu giáo dục toàn diện học sinh của nhà trường.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về việc quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh trường THPT
Chuyên.
2


- Phân tích, đánh giá thực trạng cơng tác quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh trường
THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học KHTN – ĐHQG Hà Nội
- Đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động GDNGLL của học sinh trường THPT Chuyên
Khoa học Tự nhiên thuộc Trường ĐHKHTN - ĐHQG Hà Nội.
6. Phạm vi nghiên cứu
- Khảo sát và xác định các biện pháp quản lý hoạt động GDNGLL đối với học sinh Trường
THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên.
- Số liệu khảo sát từ năm học 2008 – 2009 đến năm học 2010 - 2011
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phối hợp nhiều phương pháp nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn của
khoa học giáo dục:
7.1. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lý luận
7.2. Nhóm các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.3. Thống kê tốn học
8. Cấu trúc luận văn
Ngồi phần mở đầu, kế luận, khuyến nghị và tài liệu tham khảo. Nội dung của luận
văn gồm 3 chương:
Chương 1 : Cơ sở lý luận về việc quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học
sinh trường trung học phổ thông Chuyên.
Chương 2 : Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh
trường trung học phổ thông Chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc Trường đại học Khoa học Tự

nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội.
Chương 3 : Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh
Trường trung học phổ thông Chuyên Khoa học thuộc Trường đại học Khoa học Tự nhiên –
Đại học Quốc gia Hà Nội.
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VIỆC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP CỦA HỌC SINH
TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN
1.1. Tổng quan nghiên cứu
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài

3


Trong lịch sử quá trình phát triển của khoa học giáo dục đã có những nghiên cứu đề
cập đến vấn đề giáo dục hình thành nhân cách ở nhiều mặt. Rabơle (1494-1553) là một trong
những đại biểu xuất sắc của chủ nghĩa nhân đạo Pháp. Ơng địi hỏi việc giáo dục phải bao
hàm các nội dung: “trí dục, đạo đức, thể chất và thẩm mĩ và đã có sáng kiến tổ chức các hình
thức giáo dục như ngồi việc học ở lớp và ở nhà, cịn có các buổi tham quan các xưởng thợ,
các cửa hàng, tiếp xúc với các nhà văn, các nghị sĩ, đặc biệt là mỗi tháng một lần thầy và trị
về sống ở nơng thơn một ngày”. Cơrúpxcaia (1869-1939) là nhà hoạt động chính trị xuất sắc
của Đảng và Nhà nước Xơ Viết, đã có những đóng góp kiệt xuất cả về lý luận lẫn thực tiễn.
Để đào tạo con người phát triển toàn diện, Cơrúpxcaia quan tâm tới tất cả mọi mặt giáo dục:
Đức, trí, thể, mĩ, quân sự và giáo dục lao động, giáo dục kĩ thuật tổng hợp. Theo Makarenco,
một trong những logic của quá trình sư phạm là: “quá trình tổ chức hợp lý hoạt động của học
sinh tham gia vào cách mạng xã hội, lao động sản xuất, các hoạt động tập thể như vui chơi,
thể dục thể thao, tham quan du lịch, văn hoá nghệ thuật”. Các nghiên cứu của các nhà giáo
dục trên đều nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục ngoại khố. Để học sinh có thể phát
triển tồn diện, các thầy cơ giáo khơng phải chỉ cần quan tâm đến việc cung cấp tri thức trong
các giờ học trên lớp mà còn phải coi trọng các hoạt động tập thể, vui chơi giải trí, văn nghệ,

thể dục thể thao.
1.1.2. Ở Việt Nam
Nghị quyết 14/TƯ ngày 11/1/1979 của Bộ chính trị về cải cách giáo dục đã khẳng
định: “Nội dung giáo dục ở trường phổ thông trung học mang tính chất tồn diện và kĩ thuật
tổng hợp, nhưng có chú ý hơn đến việc phát huy sở trường và năng khiếu cá nhân…Ở trường
phổ thông trung học, cần coi trọng giáo dục thẩm mĩ (âm nhạc, mĩ thuật…), giáo dục và rèn
luyện thể chất, hoạt động văn hoá nghệ thuật, thể dục thể thao và luyện tập quân sự”. Từ đây,
đã có nhiều nghiên cứu xung quanh việc xác định khái niệm “hoạt động giáo dục ngoài giờ
lên lớp”, cũng như những nghiên cứu nhằm tổ chức có chất lượng HĐGD NGLL trong nhà
trường.
PGS. Hà Nhật Thăng, đã dự thảo chương trình khung “Tổ chức HĐGD NGLL ở
trường THCS” vào năm 1998. Nhóm nghiên cứu gồm GS. Đặng Vũ Hoạt, Nguyễn Đăng
Thìn, Lê Thanh Sử, Nguyễn Thị Kỷ về HĐGD NGLL ở trường THCS, đã điểm qua về vị trí,
nhiệm vụ của HĐGD NGLL, các hình thức và con đường chủ yếu thực hiện HĐGD NGLL ở
trường THCS. Nhóm tác giả Nguyễn Dục Quang, Trần Quốc Thành, Lê Thanh Sử đã nêu
được mục tiêu, nội dung và phương pháp tổ chức HĐGD NGLL. Các cơng trình nghiên cứu
trên đã đi sâu nghiên cứu cơ bản về HĐGD NGLL, nghiên cứu thực nghiệm, tổng kết kinh

4


nghiệm thực tiễn nhằm xây dựng quy trình tổ chức và đổi mới nội dung phương pháp HĐGD
NGLL.
Nhiều luận văn Thạc sỹ chuyên ngành Quản lý giáo dục đã nghiên cứu đề tài HĐGD
NGLL ở trường THPT, THCS và tiểu học. Các nghiên cứu này chủ yếu vào các đối tượng học
sinh ở phạm vi các trường ở một thành phố hoặc quận, huyện như: Lê Thị Hoài Thu với
nghiên cứu “quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tại các trường THPT huyện An
Dương thành phố Hải Phịng”. Tơ Trung Tuyền với nghiên cứu “Biện pháp quản lý hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp tại trường THPT Hồng Bàng Thành phố Hải Phòng”. Khuất Cao
Bắc với nghiên cứu “Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp ở các trường

trung học phổ thơng huyện Phúc Thọ thành phố Hà Nội trong giai đoạn hiện nay”.
Tuy nhiên, hiện chưa có tác giả nào nghiên cứu về thực trạng, tổng kết kinh nghiệm
thực tiễn và đề xuất các biện pháp ở các trường THPT chuyên, đặc biệt là trường THPT
chuyên trong trường Đại học. Đồng thời, chưa có nghiên cứu nào về HĐGD NGLL ở trường
THPT chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc trường Đại học Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc
gia Hà Nội. Tác giả rất tâm đắc và thấy được sự cần thiết về việc nghiên cứu cơ bản về thực
trạng quản lý HĐGD NGLL ở trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc trường Đại học
Khoa học Tự nhiên – Đại học Quốc gia Hà Nội, từ đó đề xuất một số biện pháp quản lý
HĐGD NGLL.
1.2 Các khái niệm cơ bản của việc quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học
sinh trƣờng THPT chuyên
1.2.1. Quản lý, quản lý giáo dục, quản lý nhà trường
1.2.1.1. Quản lý
Quản lý là tổ hợp các tác động có chủ đích của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý
và đối tượng quản lý nhắm phát huy tiềm năng của các yếu tố, các mối quan hệ chức năng, sử
dụng có hiệu quả các nguồn lực và cơ hộicủa tổ chức/hệ thống… trên cơ sở đó đảm bảo cho
tổ chức/ hệ thống hoạt động tốt, đạt được các mục tiêu đã đề ra với chất lượng hiệu quả tối ưu
trong điều kiện cụ thể của đời sống xã hội.
1.2.1.2. Quản lý giáo dục
- QLGD là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ
thể quản lý lên khách thể quản lý (hệ thống giáo dục, quá trình giáo dục, người được giáo
dục…) nhằm làm cho hệ thống vận hành tốt, tiến lên trạng thái mới về chất nhằm đạt được
các mục tiêu phát triển của đơn vị, của tổ chức… mà tâm điểm hội tụ là quá trình giáo dục
dạy học thế hệ trẻ.
1.2.1.3 Quản lý nhà trường
5


- Quản lý nhà trường chính là quản lý giáo dục trong một phạm vi xác định, đó là quản
lý giáo dục trong một đơn vị giáo dục (nhà trường), là việc vận dụng tất cả các nguyên lý

chung của quản lý giáo dục để đẩy mạnh mọi hoạt động của nhà trường theo mục tiêu đào tạo.
Nhà trường vừa là khách thể chính của mọi cấp quản lý từ trung ương tới địa phương, vừa là
hệ thống độc lập trong xã hội, song trước hết và cơ bản là chức trách của ban lãnh đạo nhà
trường.
1.2.2. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh
1.2.2.1. Giờ lên lớp
Giờ lên lớp (hay còn gọi là giờ học trên lớp) là một hình thức tổ chức dạy học mà thời
gian học tập được quy định một cách xác định và ở một địa điểm riêng biệt, GV chỉ đạo hoạt
động nhận thức có tính chất tập thể ổn định, có thành phần khơng đổi, đồng thời chú ý đến
những đặc điểm của từng học sinh để sử dụng các PP và phương tiện dạy học nhằm tạo điều
kiện thuận lợi cho HS nắm vững tài liệu học tập một cách trực tiếp cũng như làm phát triển
năng lực nhận thức và giáo dục họ tại lớp.
1.2.2.2. Ngoài giờ lên lớp
Hình thức dạy học ngồi giờ lên lớp là một hình thức tổ chức dạy học trong đó giáo
viên tổ chức, chỉ đạo hoạt động học tập của học sinh ở địa điểm ngoài lớp học nhằm tạo điều
kiện thuận lợi cho HS nắm vững, mở rộng kiến thức thông qua các hoạt động và các mối quan
hệ đa dạng từ mơi trường học tập.
1.2.2.3. Hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp của học sinh
HĐGD NGLL là một hoạt động giáo dục được thực hiện một cách có mục đích, có kế
hoạch, có tổ chức nhằm góp phần thực thi quá trình đào tạo học sinh, đáp ứng những nhu cầu
đa dạng của đời sống xã hội. Hoạt động này do nhà trường quản lý, tiến hành ngoài giờ dạy
học trên lớp (theo chương trình, kế hoạch dạy học). Nó được tiến hành xen kẽ hoặc nối tiếp
chương trình dạy học trong phạm vi nhà trường hoặc trong đời sống xã hội, được diễn ra
trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè để khép kín q trình giáo dục, làm cho q trình
đó có thể được thực hiện mọi nơi, mọi lúc.
1.2.3. Quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh
Quản lý HĐGD NGLL ở trường THPT là các thao tác, hành động quản lý nhà nước ở
bậc giáo dục THPT, của chủ thể quản lý đến đối tượng và khách thể quản lý nhằm thực hiện
HĐGD NGLL. Các biện pháp quản lý thực hiện HĐGD NGLL được thực hiện song song với
hoạt động giáo dục ở trên lớp là sự bổ trợ, củng cố những tri thức học sinh đã được học trên

lớp và rèn luyện các kĩ năng nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện cho học sinh bậc
THPT.
6


1.3. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh các trƣờng THPT Chuyên
1.3.1.

Đặc điểm trường THPT Chuyên

Tại điều 62 Luật giáo dục 2005 đã ghi: “ Trường THPT Chuyên được thành lập ở cấp
THPT dành cho những học sinh đạt kết quả xuất sắc trong học tập nhằm phát triển năng khiếu
của các em về một số môn học trên cơ sở đảm bảo giáo dục phổ thơng tồn diện. Trường
THPT Chun (trường chun) thuộc loại hình trường chuyên biệt, cho nên ngoài các nhiệm
vụ chung của trường THPT được quy định tại điều 3 Điều lệ trường TH, THPT và trường có
nhiều cấp học (gọi tắt là Điều lệ trường THPT), Trường THPT chun cịn có những nhiệm
vụ riêng được quy định tại điều 2 quy chế của trường THPT Chuyên là:
* Bồi dưỡng và phát triển năng khiếu của học sinh về một số môn học nhất định gọi là
môn chuyên; đồng thời đảm bảo thực hiện đầy đủ kế hoạch và chương trình giáo dục tồn
diện của giáo dục phổ thơng.
* Tổ chức các hoạt động phù hợp với trình độ và tâm sinh lý học sinh.
Vị trí, vai trị của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với học sinh Trường

1.3.2.

THPT Chun
1.3.2.1.

Vị trí

Q trình dạy học và q trình giáo dục là những bộ phận của quá trình sư phạm tổng
thể. Trong q trình dạy học, ngồi việc truyền thụ cho HS những tri thức khoa học cơ bản và
có hệ thống cịn phải ln mang lại hiệu quả giáo dục nhân cách cho các em. Ngược lại, trong
quá trình giáo dục, ngồi việc hình thành cho HS ý thức và niềm tin, về thái độ ứng xử đúng
đắn trong các quan hệ giao tiếp hàng ngày, về hành vi và kỹ năng hoạt động còn phải tạo cơ
sở để HS bổ sung và hoàn thiện những tri thức đã học ở trên lớp. Quá trình dạy học giáo dục
diễn ra ở hai hoạt động chủ yếu: Hoạt động dạy học trên lớp và HĐGD NGLL. Vì thế, HĐGD
NGLL là một bộ phận cấu thành trong hoạt động giáo dục. Vì vậy, HĐGD NGLL đối với học
sinh THPT chuyên có vị trí then chốt trong q trình giáo dục, nhằm điều chỉnh, định hướng
q trình giáo dục tồn diện đạt hiệu quả và nâng cao chất lượng bồi dưỡng nhân tài.
1.3.2.2. Vai trò
HĐGD NGLL giúp học sinh bổ sung, củng cố và hoàn thiện những tri thức đã được
học trên lớp (qua các hình thức sinh hoạt câu lạc bộ, tham quan, ngoại khố, thi tìm hiểu,..).
Giúp học sinh biết vận dụng những tri thức đã học để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đời
sống đặt ra. HĐGD NGLL thu hút và phát huy được tiềm năng của các lực lượng giáo dục
trong và ngoài nhà trường để nâng cao hiệu quả giáo dục HS. Đồng thời cũng giúp các nhà
giáo dục phát hiện được năng khiếu của HS, giúp các em phát triển năng khiếu, sở thích của
bản thân trong học tập và cuộc sống. Vai trò quan trọng nhất của HĐGD NGLL là góp phần
7


phát triển tâm lực, yếu tố nội lực tạo ra động cơ của sự phát triển nhân cách, khai thác nguồn
tài nguyên người.
1.4. Lý luận về quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh ở các Trƣờng
THPT Chuyên
1.4.1. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh ở các trường
THPT Chuyên
Quản lý HĐGD NGLL là quá trình người CBQL hoạch định, tổ chức, điều khiển,
kiểm tra HĐGD NGLL của nhà trường nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra. Trong tồn bộ q
trình quản lý nhà trường thì quản lý HĐGD NGLL của Hiệu trưởng là hoạt động không thể

thiếu và rất quan trọng. Quản lý HĐGD NGLL ở trường THPT bao gồm các nội dung sau:
1.4.1.1. Xây dựng kế hoạch tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
1.4.1.2. Tổ chức chỉ đạo thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
1.4.1.3. Quản lý về kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chương trình hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp
1.4.1.4. Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên và Ban chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
1.4.1.5. Xây dựng điều kiện hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp
1.4.1.

Vai trị chủ thể của quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh

trường THPT Chuyên
1.4.2.1. Hiệu trưởng
Hiệu trưởng trường THPT chuyên là chủ thể của quá trình quản lý HĐGD NGLL. Tuy
nhiên, cũng như đối với các quá trình quản lý khác trong công tác quản lý của nhà trường,
hiệu trưởng thực hiện chức trách của mình chủ yếu bằng vai trị người tổ chức, lãnh đạo thơng
qua một hệ thống cơ cấu chức năng quản lý do chính hiệu trưởng thiết lập nên: Đoàn Trường,
Ban chỉ đạo HĐGD NGLL, giáo viên chủ nhiệm lớp.
1.4.2.2. Giáo viên chủ nhiệm
Giáo viên chủ nhiệm lớp là người thay mặt hiệu trưởng đảm nhận vai trò chủ đạo
trong việc quản lý, tổ chức, giáo dục học sinh trong một lớp. Hoạt động GDNGLL của nhà
trường thành công hay không là do một phần ở khâu quản lý, tổ chức lớp của giáo viên chủ
nhiệm.
1.4.2.3. Đoàn Trường
Để hoạt động GDNGLL phong phú, đa dạng và hiệu quả Bí thư Đồn trường cần phối
hợp chặt với Hiệu trưởng trong việc lập kế hoạch hoạt động. Chương trình hoạt động của
Đồn trường chủ yếu là thực hiện chương trình hoạt động của Trung ương Đồn, Tỉnh Đồn
nhưng dựa vào tình hình cụ thể của nhà trường, Bí thư Đồn trường có thể bổ sung hoặc điều
8

chỉnh một số hoạt động phù hợp với thực tiễn trường mình. Đồn trường phối hợp với giáo
viên chủ nhiệm lớp và Ban chỉ đạo các hoạt động GDNGLL trong việc để tổ chức tốt các hoạt
động GDNG LL. Cùng đánh giá các hoạt động.
1.4.2.4. Ban chỉ đạo hoạt động GDNGLL
Ban chỉ đạo HĐGD NGLL kết hợp với Đoàn trường thực hiện nhiệm vụ xây dựng kế
hoạch HĐGD NGLL đẩy đủ về nội dung, phong phú về hình thức và đặc biệt là phù hợp với
đặc điểm nhà trường THPT chuyên. Ban chỉ đạo HĐGD NGLL thừa lệnh hiệu trưởng, căn cứ
vào kế hoạch và thực tế để kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh các hoạt động. Ban chỉ đạo
HĐGD NGLL hỗ trợ giáo viên chủ nhiệm lớp trong việc tổ chức các hoạt động GDNGLL.
1.4.2.5. Các giáo viên
Kết quả giáo dục toàn diện của một học sinh phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong đó một
phần quan trọng phụ thuộc vào năng lực phẩm chất của các giáo viên bộ mơn nhất là giáo
viên bộ mơn chun vì giáo viên bộ môn chuyên là người được học sinh THPT chuyên rất
ngưỡng mộ về trình độ kiến thức, sự say mê tìm tịi nghiên cứu khoa học, là tấm gương để
học sinh phấn đấu.
Tiểu kết chƣơng 1
HĐGD NGLL là hoạt động giáo dục có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức được thực
hiện trong các hoạt động thực tiễn về khoa học-kỹ thuật, lao động cơng ích, hoạt động xã hội,
văn hoá nghệ thuật, hoạt động thể thao, vui chơi giải trí,…được thực hiện ngồi giờ lên lớp,
nhằm hình thành và phát triển tồn diện nhân cách học sinh. HĐGD NGLL có ý nghĩa quan
trọng trong việc góp phần phát triển nhân cách của học sinh. HĐGD NGLL là một bộ phận
của quá trình giáo dục trong nhà trường, không chỉ là sự nối tiếp hoạt động dạy học trên lớp.
Nội dung quản lý HĐGD NGLL của các trường THPT chuyên hiện nay bao gồm: Xây
dựng kế hoạch tổ chức HĐGD NGLL, Tổ chức chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp,
Quản lý về kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chương trình HĐGD NGLL, Bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên và Ban chỉ đạo HĐGD NGLL, Xây dựng điều kiện HĐGD NGLL.
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ LÊN LỚP CỦA
HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG CHUYÊN KHOA HỌC TỰ

NHIÊN THUỘC TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN – ĐẠI HỌC QUỐC
GIA HÀ NỘI
2.1. Khái quát về Trƣờng THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên – ĐHKHTN – ĐHQG Hà
Nội
2.1.1. Sơ lược sự phát triển của nhà trường
9


Năm 1965, đánh dấu mốc quan trọng đó là, cố Phó Thủ tường Phạm Văn Đồng đã kí
quyết định thành lập “Lớp toán đặc biệt” đầu tiên của trường Đại học Tổng hợp, sau này là
khối chuyên Toán -Tin, lớp học gồm 38 học sinh có năng khiếu về Tốn học được tuyển sinh
trên toàn quốc. Các khối chuyên Vật lý, chuyên Hóa học, chuyên Sinh học lần lượt được
thành lập vào những năm 80, 90, khi thành lập trực thuộc như một Bộ mơn vào các Khoa
Tốn – Cơ –Tin học, Khoa Vật lý, Khoa Hóa học và Khoa Sinh học.
Vào ngày 18 tháng 6 năm 2010, UBND Thành phố Hà Nội đã ban hành quyết định
thành lập trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên chịu sự quản lý trực tiếp toàn diện của ban
giám hiệu trường ĐH Khoa học Tự nhiên- Đại học Quốc gia Hà Nội và chịu sự quản lý về
chuyên môn của Sở GD-ĐT Hà Nội.
Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên ra đời là sự tiếp nối, kế thừa và phát huy
truyền thống trên 40 năm phát triển và trưởng thành của Khối Chuyên Toán – Tin và các Khối
Chuyên khác trong trường Đại học Khoa học Tự nhiên. Hiện tại trường có 5 chun (Tốn,
Tin, Lý, Hóa, Sinh), quy mơ đã được mở rộng với số lượng lớp chuyên là 30 lớp và thêm 4
lớp không chuyên chất lượng cao (2 lớp 10 và 2 lớp 11), các lớp không chuyên được đào tạo
hướng theo nhu cầu của học sinh và phụ huynh, ngồi chương trình học cơ bản như học sinh
THPT, học sinh được học tăng cường môn Tiếng Anh và học các mơn Tốn, Lý, Hóa, Sinh
bằng tiếng Anh.
Có thể khẳng định rằng, trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên là trường chuyên
hàng đầu trong cả nước và khu vực về chất lượng giáo dục học sinh giỏi, một môi trường giáo
dục tích cực được xã hội tin tưởng, ủng hộ, đáp ứng yêu cầu phát hiện và bồi dưỡng nhân tài
cho đất nước, góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giáo dục phổ thông.

2.1.1.1. Mục tiêu chiến lược phát triển của Trường
* Tầm nhìn: Là một trong những trường có chất lượng tiên tiến hàng đầu của cả nước mà
học sinh sẽ lựa chọn để học tập và rèn luyện, nơi giáo viên và học sinh luôn có khát vọng
vươn tới xuất sắc.
* Sứ mệnh: Xây dựng Trường THPT Chuyên - Đại học Khoa học Tự nhiên thành trường
THPT chuyên tiên tiến, ngang tầm với các trường trung học tiên tiến trong khu vực và quốc
tế; là trung tâm hàng đầu của Việt Nam về phát hiện và đào tạo tài năng về khoa học tự
nhiên, là nơi tạo nguồn cho các trường đại học khoa học cơ bản và các trường đại học tiên
tiến trong nước và quốc tế, góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội của đất
nước.
2.1.1.2. Cơ cấu tổ chức và đội ngũ cán bộ
* Cơ cấu tổ chức
10


* Đội ngũ cán bộ của trường
Số lượng cán bộ, giáo viên được phân bổ ở các tổ như bảng sau:
Bảng 1.1: Cơ cấu cán bộ, giáo viên trường THPT chun KHTN
TT

Tổ

1

Tốn

2

Tổng số

Trình độ

Nam

Nữ

13

10

3

Tin

5

3

2

3

Lý

5

5

4

Hóa

6

5

5

Sinh

5

1

6

Văn

6

6

4

2

7

Khoa học
xã hội

7

7

5

2

8

Văn phịng

5

5

1

4

9

Thí nghiệm

2

2

2

Tổng

54

GV

24

Tiến sĩ

Thạc sĩ

Cử nhân

3

5

5

2

3

1

1

3

1

2

3

1

4

1

4

30

7

27

20

Về phẩm chất, đạo đức, tư tưởng: Đội ngũ giáo viên nhà trường có phẩm chất, đạo đức
tốt, có lập trường tư tưởng vững vàng, là những người yêu nghề, tâm huyết với sự nghiệp phát
hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi, có ý thức phấn đấu vươn lên, tích cực tự bồi dưỡng và học
tập để nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ; đồn kết giúp đỡ nhau và cùng chia sẻ. Về
trình độ chun mơn: Giáo viên của trường đều có trình độ đào tạo đạt chuẩn và trên chuẩn,
có năng lực chun mơn, nghiệp vụ vững vàng, có kiến thức sâu rộng, có phương pháp và
hình thức tổ chức dạy học phát huy được năng lực tự học, tự nghiên cứu, tính chủ động, sáng

tạo của học sinh và niềm say mê u thích mơn học nhất là các môn chuyên. Về công tác
nghiên cứu khoa học: Nghiên cứu khoa học là một nhiệm vụ đối với giáo viên trường chuyên
đặc biệt là trường chuyên trong trường đại học. Giáo viên dạy môn chuyên phải tổ chức,
hướng dẫn cho học sinh tập dượt nghiên cứu khoa học.
2.1.2. Đặc điểm học sinh Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc Trường
ĐHKHTN - ĐHQG Hà Nội
- Đặc điểm về thể chất, tâm lý lứa tuổi
- Đặc điểm về nhận thức, tình cảm và năng lực sáng tạo: Do học sinh trường THPT chuyên
KHTN là những học sinh giỏi được tuyển chọn ở khắp các tỉnh thành để đào tạo chuyên sâu ở

11


một mơn học khoa học tự nhiên (mơn chun: Tốn, Tin, Lý, Hóa, Sinh) nên các em có
những biểu hiện đặc trưng nổi bật của học sinh chuyên về các mặt nhận thức, tình cảm và
năng lực sáng tạo trong quá trình học tập.
- Đặc điểm về quan hệ thầy và trò trong trường THPT chuyên KHTN: Ở trường THPT chun
KHTN, cả thầy và trị ở các mơn chun đều say mê dạy, say mê học. Trong quá trình dạy và
học cả thầy và trò như những người bạn cùng tìm tịi, khám phá tri thức. Trị học thầy nhưng
trong nhiều trường hợp, thầy cũng học ở trị. Có thể nói, quan hệ thầy trị ở Trường THPT
chun KHTN với những đặc thù riêng trên tạo ra hiệu quả trong dạy học, góp phần bồi
dưỡng, phát triển năng khiếu của học sinh cũng như nhân cách của các em trong bước đường
trưởng thành sau này...
2.2. Thực trạng công tác quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh
Trƣờng THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc trƣờng Đại học KHTN – ĐHQG Hà
Nội
2.2.1. Thực trạng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh Trường THPT
Chuyên thuộc Đại học KHTN – ĐHQG Hà Nội
2.2.1.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tại
trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên

2.2.1.2. Thực trạng nhận thức về vị trí, vai trò của HĐGD NGLL
Đa số cán bộ giáo viên nhận thức đúng đắn về vị trí, vai trị của HĐGD NGLL. PHHS
và HS vẫn chưa nhận thức đúng về vị trí, vai trị của HĐGD NGLL.
2.2.1.3. Thực trạng về nội dung, hình thức thực hiện hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Những nội dung thường xuyên được diễn ra trong giờ chào cờ đầu tuần thường là: Cán
bộ Đoàn tổng kết các mặt thi đua của cá lớp; tuyên dương, khen thưởng các cá nhân, tập thể
có thành tích trong tuần; phê bình, khiển trách những cá nhân vi phạm nội quy của trường;
phổ biến công việc tuần tới, nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của trường; đại
diện BGH phát biểu ý kiến, nhắc nhở học sinh. Các HĐGD NGLL khác cho toàn trường được
tổ chức vào thời gian tuần cuối của tháng 8 hàng năm: nội dung như dạy kĩ năng mềm cho
học sinh, nói chuyện về an tồn giao thơng, phịng chống ma túy HIV/AIDS… tổ chức 02
ngày cho học sinh đi tham quan thực tế.
2.2.1.4. Thực trạng về việc tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Ban chỉ đạo HĐGD NGLL, GVCN và cán bộ Đoàn đã làm rất tốt các khâu xây dựng
kế hoạch, triển khai các hoạt động, lồng ghép các hoạt động Đoàn với các HĐGD NGLL,
phân công cán bộ chuẩn bị cho các hoạt động và sử dụng trang thiết bị. Tuy nhiên các khâu

12


quan trọng khác được tiến hành chưa đều như phối hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà
trường, rút kinh nghiệm để tổ chức các hoạt động sau tốt hơn.
Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học sinh Trường

2.2.2.

THPT Chuyên thuộc Đại học KHTN – ĐHQG Hà Nội
2.2.2.1. Thực trạng về công tác lập kế hoạch quản lý các hoạt động GDNGLL
Theo đánh giá chung, các cán bộ chỉ đạo và GVCN đều có sự thống nhất trong xây
dựng kế hoạch và tổ chức quản lý thực hiện chương trình HĐGD NGLL. Các cán bộ Ban chỉ

đạo và giáo viên đều thống nhất xây dựng kế hoạch theo kế hoạch năm học. Lãnh đạo nhà
trường đã vận dụng một cách hết sức linh hoạt về nội dung, chương trình tổ chức HĐGD
NGLL và đều có sự thống nhất cao trong tổ chức chỉ đạo việc thực hiện kế hoạch HĐGD
NGLL. Kế hoạch xây dựng cho cả năm học, cho từng tuần, tháng theo từng chủ đề của trường
được làm rất tốt . Tuy nhiên, kế hoạch cho việc tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ thực hiện
HĐGD NGLL chưa được quan tâm đúng mức, kế hoạch kiểm tra, đánh giá, kế hoạch sử dụng
kinh phí và kế hoạch phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường chưa
được xây dựng cụ thể. Điều này dẫn đến khó khuyến khích được các cán bộ, giáo viên chủ
nhiệm nhiệt tình, đầu tư công sức cho các hoạt động.
2.2.2.2. Thực trạng công tác chỉ đạo tổ chức các hoạt động GDNGLL
Nhà trường đang thực hiện chỉ đạo theo các nội dung sau:
-

Chỉ đạo HĐGD NGLL theo chủ đề

-

Chỉ đạo tổ chức HĐ chào mừng các ngày lễ trong năm

-

Thực hiện phân công, phân nhiệm trong tổ chức HĐGD NGLL

-

Tổ chức lực lượng theo dõi, giám sát thực hiện chương trình tổ chức HĐGD
NGLL.

2.2.2.2. Thực trạng công tác kiểm tra đánh giá các hoạt động GDNGLL
Việc kiểm tra của BGH về các nội dung của HĐGD NGLL còn hạn chế Hầu như

trường chỉ mới dừng ở việc kiểm tra tổng quan như kiểm tra xếp loại thi đua của các lớp, cá
nhân thông qua thi đua của Đồn, thơng qua kết quả 2 mặt giáo dục chứ chưa đi vào kiểm tra
chi tiết hoạt động.
2.2.3.

Thực trạng cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo tổ chức các hoạt động GDNGLL
Lãnh đạo nhà trường đã lên kế hoạch đề nghị với cấp trên quan tâm xây dựng trang bị

cho nhà trường, song do điều kiện thực tế thực sự các thiết bị phục vụ cho hoạt động này chưa
đầy đủ, chưa đồng bộ và diện tích nhà trường vẫn cịn chật hẹp.
2.2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của học
sinh Trường THPT Chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học KHTN – ĐHQG Hà Nội
2.2.4.1. Mặt mạnh
* Về mặt nhận thức
13


CBQL, GV, HS có nhận thức đúng về vị trí, vai trò ý nghĩa của HĐGD NGLL đối với
việc giáo dục toàn diện HS. PHHS sẵn sàng hỗ trợ, giúp đỡ nhà trường về vật chất lẫn tinh
thần. GV trẻ rất nhiệt tình là nịng cốt trong việc tổ chức HĐGD NGLL. HS rất thích tham gia
HĐGD NGLL. Các hoạt động nhà trường tổ chức đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng được HS
hướng ứng rất sôi nổi.
* Về mặt quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp
Đã xây dựng kế hoạch HĐGD NGLL theo kế hoạch năm học và chỉ đạo GVCN xây
dựng kế hoạch chủ nhiệm. Căn cứ đặc điểm, tình hình, điều kiện thực tế của trường đã có
những hoạt động phù hợp phát huy hiệu quả của hoạt động và thu hút được sự tham gia của
học sinh.
2.2.4.2. Mặt hạn chế
* Về mặt nhận thức
Một bộ phận nhỏ GV chỉ chú tâm truyền thụ tri thức khoa học và bỏ qua hoàn toàn

việc tổ chức HĐGD NGLL cho HS. Một số PHHS do bị áp lực về thi cử đã khơng muốn con
em mình tham gia HĐGD NGLL vì sợ tốn thời gian.
* Về mặt quản lí hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp
Việc xây dựng kế hoạch HĐGD NGLL đã được thống nhất và có nhiều cố gắng nhưng
thực chất cũng chưa bài bản và chưa đạt yêu cầu về mặt chất lượng. Việc bồi dưỡng năng lực
tổ chức, năng lực chuyên môn của GV và HS vẫn chưa được đầu tư đúng mức. Hình thức và
nội dung cịn chưa phong phú, hấp dẫn nên hiệu quả chưa cao và chưa thu hút được sự tham
gia của HS. Hơn nữa trường cũng chưa chọn được thời gian tổ chức phù hợp nên chất lượng
hiệu quả của hoạt động chưa cao. Sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngồi nhà trường
cịn rất thấp. Chưa phát huy được tiềm năng, sức mạnh của PHHS. Sân trường chật hẹp,
khơng có phịng chức năng. Kinh phí dành cho HĐGD NGLL cịn thiếu, phải kêu gọi sự đóng
góp của PHHS nên chưa ổn định.
2.2.4.3. Nguyên nhân của hạn chế
* Nguyên nhân chủ quan
Công tác tuyên truyền cho phụ huynh và học sinh hiểu được vai trò của HĐGD NGLL
chưa tốt. GV và HS còn bị áp lực về thi cử, chất lượng của các bộ môn văn hoá nên chưa thật
sự đầu tư cho hoạt động này. Đa số đều thực hiện và tham gia một cách hình thức, qua loa
chưa quan tâm đến chất lượng của hoạt động.
Sự phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường chưa chặt chẽ chưa phát
huy được hết tiềm năng của các lực lượng giáo dục.
Hình thức hoạt động chưa phong phú, nội dung nghèo nàn, chưa phù hợp với nguyện
vọng nên chưa lôi cuốn, tạo sức hấp dẫn đối với HS. Nhà trường chưa dành nhiều kinh phí
cho hoạt động, ngại tốn kém. Tổ chức quản lý chưa chặt chẽ, việc kiểm tra, đánh giá chưa

14


thường xuyên, công tác tổng kết, rút kinh nghiệm chưa được quan tâm đúng mức. Phần lớn
GV thực hiện HĐGD NGLL không được đào tạo nghiệp vụ tổ chức HĐGD
* Nguyên nhân khách quan

HĐGD NGLL chưa thật sự là một tiêu chuẩn quan trọng trong đánh giá thi đua của
các trường chuyên. Việc đánh giá nhà trường, đánh giá GV, HS chủ yếu căn cứ vào kết quả
của hoạt động dạy-học, điều này làm cho các trường ít tập trung quan tâm đến HĐGD NGLL
mà chỉ tập trung vào chất lượng dạy học.
Ngành giáo dục chưa có sự chỉ đạo rõ ràng sâu sát. Chuẩn kiểm tra đánh giá, khen
thưởng cho hoạt động này chưa rõ ràng, chưa có tác dụng thúc đẩy hoạt động đạt hiệu quả và
chất lượng, chưa có sự phân loại giữa các trường có phong trào HĐGD NGLL thực hiện tốt
và thực hiện chưa tốt.
Tiểu kết chƣơng 2
Đội ngũ CBQL, GV đã phần nào nhận thức được vị trí, vai trị của HĐGD NGLL nên
cũng đã cố gắng trong xây dựng kế hoạch, tổ chức HĐGD NGLL ở trường trong điều kiện
cho phép.
HĐGD NGLL được thực hiện linh hoạt dựa trên chương trình của Bộ GD&ĐT và
điều kiện của trường. Tuy nhiên, Nhà trường chưa chú ý đổi mới hình thức, phương pháp hoạt
động nên chưa phát huy được tính chủ động, sáng tạo của HS. Tuy nhiên,HĐGD NGLL ở
trường vẫn chưa được chỉ đạo một cách đồng đều, các hoạt động chưa thật sự đi vào nề nếp và
chưa được đông đảo các lực lượng giáo dục xác định là trọng tâm của nhà trường, do đó chưa
góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện học sinh. Vì vậy, cần có những biện pháp
quản lý HĐGD NGLL một cách hợp lý và khoa học để khắc phục những hạn chế, tồn tại nêu
trên để HĐGD NGLL thực sự không thể thiếu trong việc hình thành và phát triển nhân cách
tồn diện của học sinh.
CHƢƠNG 3
CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ
LÊN LỚP CỦA HỌC SINH TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
CHUYÊN KHOA HỌC TỰ NHIÊN THUỘC TRƢỜNG ĐẠI HỌC
KHOA HỌC TỰ NHIÊN – ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
3.1. Nguyên tắc xác định các biện pháp
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

3.1.4. Nguyên tắc thực hiện mục tiêu giáo dục
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo sự huy động các chủ thể cùng tham gia

15


3.2.

Một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục của học Trƣờng THPT Chuyên

Khoa học Tự nhiên thuộc trƣờng ĐHKHTN – ĐHQG Hà Nội
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh về
vị trí vai trị của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp đối với giáo dục toàn diện cho học
sinh ở trường THPT chuyên
3.2.1.1. Mục tiêu
Nhận thức có vai trị quyết trong việc định hướng cho hành động. Nâng cao nhận thức
là cơ sở để tập hợp các lực lượng, phát huy tính chủ động, để thực hiện mục tiêu chung.
3.2.1.2. Nội dung
Ban giám hiệu phải nhận thức đúng đắn về vai trị, vị trí của HĐGD NGLL đối với việc
giáo dục toàn diện cho học sinh nhằm phục vụ cho sự nghiệp CNH-HĐH. Có trách nhiệm quản lý
thực hiện tốt HĐGD NGLL để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh. Mỗi
CB, GV cần phải nhận thức rõ vai trò trách nhiệm của mình. Nhiệm vụ của một giáo viên ngồi
việc cung cấp kiến thức khoa học bộ mơn mà cịn phải làm tốt cơng tác giáo dục tồn diện cho
học sinh.
3.2.1.3. Cách thực hiện
Để nâng cao nhận thức, cần phải thông qua nhiều hình thức hoạt động khác nhau như
tổ chức hoặc kết hợp với các buổi sinh hoạt chính trị, nghe thời sự, học nghị quyết, họp hội
đồng giáo dục, tổ chức hội thảo, trao đổi kinh nghiệm quản lí, tổ chức ngoại khoá các chuyên
đề về văn hoá giáo dục, đạo đức, pháp luật, phối hợp với các tổ chức chính quyền, đồn thể
chính trị xã hội tun truyền vận động mọi lực lượng tham gia các hoạt động giáo dục ngoài

giờ lên lớp.
3.2.2. Biện pháp 2: Củng cố ban chỉ đạo và các cá nhân tổ chức hoạt động GDNGLL
3.2.2.1. Mục tiêu
Củng cố lại Ban chỉ đạo HĐGD NGLL, thành lập các tiểu ban hoạt động nhỏ. Phân
cấp quản lý cụ thể để giúp cho việc triển khai các HĐGD NGLL tiến hành một cách có kế
hoạch, thường xuyên, liên tục và có sự thống nhất từ Ban giám hiệu, Bí thư Đồn, GVCN lớp
cho đến học sinh.
3.2.2.2. Nội dung
Ban chỉ đạo hoạt dộng giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm:
- Trưởng ban: Hiệu trưởng hoặc Phó Hiệu trưởng
- Các thành viên: Bí thư Đồn trường, Bí thư Chi đoàn giáo viên, Tổ trưởng các tổ bộ mơn,
đại diện Ban chấp hành Cơng đồn, đại diện Cha Mẹ học sinh, một số giáo viên có năng lực
trong lĩnh vực hoạt động.
16


3.2.2.3. Cách thực hiện
Để nâng cao chất lượng quản lý HĐGD NGLL, Ban chỉ đạo cần xác định rõ nhiệm vụ
và phân cấp trách nhiệm cho từng tiểu ban.
3.2.3. Biện pháp 3: Kế hoạch hóa hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp
3.2.3.1. Mục tiêu
Kế hoạch hóa là cơng cụ để quản lý, giúp CBQL tập trung vào mục tiêu đã xác định
đồng thời hướng mọi cố gắng của các thành viên vào mục tiêu chung. Tạo ra sự đồng bộ, tính
hiệu quả cao trong sự phối hợp giữa các hoạt động của các tổ chức, các bộ phận hướng đến
thực hiện mục tiêu cụ thể và mục tiêu chung.
3.2.3.2. Nội dung
Kế hoạch HĐGD NGLL được đưa vào kế hoạch nhà trường vào đầu năm học. Kế
hoạch phải có sự thống nhất cao từ BGH cho đến từng CBGV trong nhà trường. Cần xây
dựng kế hoạch HĐGD NGLL thành một văn bản riêng bao gồm đầy đủ các mặt hoạt động và
có phân chia thời gian thực hiện từng thời kỳ, từng tháng, phải được đặt trong mối tương quan

với các kế hoạch khác như kế hoạch dạy học, bồi dưỡng học sinh giỏi, xây dựng CSVC..
3.2.3.3. Cách thực hiện
Ngay từ đầu năm học, Ban chỉ đạo HĐGD NGLL phải lên kế hoạch cho cả năm học
cho toàn trường dựa trên chương trình quy định của Sở Giáo dục & Đào tạo. Kế hoạch phải
cụ thể trong từng tháng, từng tuần của năm học.
* Với Ban chỉ đạo hoạt động
* Với giáo viên chủ nhiệm
3.2.4. Biện pháp 4: Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động GDNGLL.
3.2.4.1. Mục tiêu
Nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở các trường phổ thông rất đa dạng và
phong phú, thường diễn ra trong một không gian rộng, thời gian không cố định. Do đó, muốn
thu hút học sinh tham gia đầy đủ các hoạt động cần phải thường xuyên đổi mới hình thức tổ
chức hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp tuỳ theo tính chất, mức độ của mỗi hoạt động.
3.2.4.2. Nội dung
Từ việc nắm vững nội dung chủ điểm, BCĐ, GV cụ thể hóa thành nội dung của từng
tuần, đảm bảo tính thống nhất và chặt chẽ giữa các nội dung hoạt động với nhau.
3.2.4.3. Cách thực hiện
Khuyến khích GVCN đổi mới các hình thức tổ chức đa dạng như hội thi, văn nghệ,
thời trang, tham quan di tích lịch sử. Khuyến khích giáo viên mỗi hoạt động khác nhau nên tổ
chức hình thức khác nhau.
17


3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho hoạt động
GDNGLL
3.2.5.1. Mục tiêu
Xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo để tổ chức các HĐGD NGLL đa dạng,
phong phú, thu hút đơng đảo học sinh tham gia.
3.2.5.2. Nội dung
Duy trì và sử dụng có hiệu quả các điều kiện CSVC đã có; khuyến khích, động viên

giáo viên và học sinh tìm tịi, tự tạo ra những trang thiết bị, phương tiện đơn giản phục vụ cho
hoạt động. Xây dựng và tổ chức thực hiện một kế hoạch dài hạn về tăng cường cơ sở vật chất.
3.2.5.3. Cách thực hiện
3.2.6. Biện pháp 6: Phối hợp các lực lượng tham gia vào tổ chức các hoạt động GDNGLL
3.2.6.2. Mục tiêu
HĐGD NGLL đa dạng, phong phú về nội dung và hình thức. Giáo viên là người tổ
chức hoạt động nhưng không được đào tạo và đơi khi năng lực cịn hạn chế về lĩnh vực phải
tổ chức hoạt động. Vì vậy, để đảm bảo tính đa dạng, phong phú của nội dung và hình thức
hoạt động, nhà trường phải phối hợp các lực lượng trong và ngoài nhà trường. Thu hút sự
quan tâm, hỗ trợ của lực lượng khác nhằm đẩy mạnh HĐGD NGLL trong nhà trường.
3.2.6.2. Nội dung
Sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, các đơn vị trong trường Đại học Khoa học Tự nhiên
và trong Đại học quốc gia Hà Nội. Sự phối hợp của các lực lượng trong nhà trường, ban
ngành.
3.2.6.3. Cách thực hiện
Bí thư Đồn làm tốt cơng tác tham mưu, đề xuất với các lãnh đạo Đoàn cấp trên trong
việc lập kế hoạch hoạt động Đoàn trong năm học. Thường xun thơng tin tình hình học tập
của học sinh thông qua GVCN lớp, GV bộ môn và các lực lượng giáo dục khác của nhà
trường (Đoàn thanh niên, Hội chữ thập đỏ,…). Trao đổi với Ban đại diện Cha Mẹ học sinh về
tình hình học tập, HĐGDNGLL và đề ra ra những biện pháp cụ thể trong giáo dục với Ban đại
diện PHHS.
3.2.7. Biện pháp 7: Tổ chức kiểm tra, đánh giá các kết quả của HĐGD NGLL
3.2.7.1. Mục tiêu
Kiểm tra, đánh giá để xác định giá trị thực trạng về mức độ hoàn thành nhiệm vụ, chất
lượng và hiệu quả công việc để phát hiện ra những mặt tốt để kịp thời động viên, khuyến
khích và tìm ra những sai sót, những gì cịn chưa đạt so với mục tiêu dự kiến. Từ đó, điều

18

chỉnh kế hoạch, điều chỉnh những biện pháp quản lý, phát huy những nhân tố tích cực, khắc
phục khuyết điểm.
3.2.7.2. Nội dung
3.2.7.3. Cách thực hiện
* Kiểm tra đánh giá giáo GVCN trong việc thực hiện HĐGD NGLL
* Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động của học sinh
3.3. Lấy ý kiến về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp
Đánh giá tính cần thiết của các biện pháp mà tác giả luận văn đưa ra, đa số ý kiến cho
rằng các biện pháp này đều rất cần thiết, trong đó có đến 89% người được hỏi cho rằng biện
pháp nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ giáo viên, cán bộ Đoàn, phụ huynh học sinh về
vị trí, vai trị của HĐGDNGLL và biện pháp đổi mới hình thức tổ chức HĐGDNGLL là rất
cần thiết. Khơng có ý kiến nào cho rằng các biện pháp mà tác giả luận văn đưa ra là không
cần thiết. Qua thống kê cho thấy, tuy có một số ý kiến cho rằng các biện pháp 5, 6, 7 không
khả thi song hầu hết đều đánh giá cao tính khả thi của các biện pháp quản lý HĐGDNGLL mà
đề tài đã đề xuất.
Do đó, có thể nói rằng, nếu trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên thực hiện tốt các
biện pháp đã được đề xuất ở trên thì cơng tác quản lý, triển khai HĐGDNGLL sẽ có chất
lượng, hiệu quả hơn trong việc giáo dục toàn diện học sinh.
Tiểu kết chƣơng 3
Sau khi nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế, dựa trên các nguyên tắc để đảm bảo
tính khả thi của các biện pháp, chúng tôi đã đề xuất 07 biện pháp quản lý HĐGD NGLL nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh ở trường THPT chuyên. Chúng ta thấy
trong thời gian qua, HĐGD NGLL ở trường THPT chun ln bị xem nhẹ, ít được quan tâm.
Chính vì vậy việc đề ra các biện pháp để quản lý tốt hoạt động này sẽ khắc phục được những
hạn chế trước đây và đồng thời sẽ phát huy hết hiệu quả, ý nghĩa, mục tiêu của hoạt động. Tuy
nhiên các biện pháp trên phải được tiến hành song song, khơng được xem nhẹ biện pháp nào
thì mới đạt hiệu quả mong muốn.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
HĐGDNGLL là bộ phận hữu cơ trong quá trình giáo dục ở trường phổ thông, là bộ

phận không thể thiếu được trong kế hoạch giáo dục - đào tạo của nhà trường, tạo sự thống
nhất giữa giáo dục trong nhà trường và giáo dục ngoài nhà trường. Bởi vậy để nâng cao chất
lượng giáo dục toàn diện cho học sinh, các trường phổ thơng chun phải xác định đúng vị trí
vai trò của HĐGDNGLL trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục. Trên cơ sở phân tích lý luận
19


và thực tiễn, tác giả đề xuất hệ thống 7 biện pháp quản lý HĐGDNGLL thật sự cần thiết và
khả thi tại trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên thuộc trường Đại học Khoa học Tự nhiên
– Đại học quốc gia Hà Nội nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này, góp phần nâng cao
chất lượng giáo dục tồn diện nhân cách học sinh.
2. Khuyến nghị
2.1. Đối với Bộ giáo dục và Đào tạo và sở Giáo dục và đào tạo
- Cần đổi mới phương pháp đánh giá học sinh chuyên, đưa tiêu chí chất lượng
HĐGDNGLL vào chuẩn đánh giá chất lượng các trường THPT chuyên để các trường chú ý
giáo dục học sinh phát triển nhân cách toàn diện. Có kế hoạch đào tạo đội ngũ GV phụ trách
chuyên về HĐGD NGLL. Cần cung cấp sách tham khảo, các tài liệu về hoạt động GDNGLL
này cho các trường THPT
- Cần có nguồn chi ngân sách cho tổ chức HĐGD NGLL, tăng cường CSVC thiết bị
cho tổ chức HĐGD NGLL. Hằng năm cần có sơ kết, tổng kết, khen thưởng các trường có
HĐGD NGLL tốt có hiệu quả. Cần tổ chức hội nghị về công tác quản lý HĐGD NGLL, báo
cáo kinh nghiệm các trường làm tốt, rút kinh nghiệm quản lý chỉ đạo của Sở. Có chế độ khen
thưởng xứng đáng cho những đơn vị làm tốt.
2.2. Đối với Trường Đại học Khoa học Tự nhiên và Đại học quốc gia Hà Nội
- Hiện nay, đánh giá, thi đua khen thưởng của Đại học quốc gia là tiêu chí chung dành
cho giảng viên nên giáo viên dạy trường chun hầu như khơng đạt u cầu. Do đó, cần xây
dựng tiêu chí đánh giá thi đua riêng phù hợp với đặc thù công việc của giáo viên dạy tại
trường THPT chun.
- Cần có nguồn kinh phí dành riêng cho HĐGDNGLL ở trường THPT chuyên nhằm
đảm bảo cho hoạt động được triển khai hiệu quả.

2.3. Đối với trường Trung học phổ thông chuyên Khoa học Tự nhiên
BGH nhà trường cần phải tổ chức tuyên truyền cho PHHS và HS về vị trí, vai trị của
HĐGDNGLL đối với sự phát triển tồn diện học sinh để từ đó phối hợp giáo duc học sinh.
Thực hiện công tác quản lý HĐGDNGLL một cách linh hoạt, sáng tạo,… phù hợp với điều
kiện cụ thể của nhà trường. Dành một phần kinh phí trong ngân sách chi thường xuyên, quỹ
phúc lợi cho việc đầu tư cơ sở vật chất phục vụ HĐGDNGLL..
Nhà trường cần tăng cường chỉ đạo, kế hoạch tổ chức thực hiện HĐGDNGLL. Đội
ngũ cán bộ Đoàn trường cần chủ động phối hợp với ban chỉ đạo và GVCN để triển khai hoạt
động cũng như lồng ghép các hoạt động tập thể vào HĐGDNGLL nhằm đạt được mục tiêu
giáo dục toàn diện học sinh. Đội ngũ GVCN cần thường xuyên tự bồi dưỡng, nâng cao năng

20


lực tổ chức, cố vấn hoạt động cho học sinh. Huy động các nguổn lực trong và ngoài nhà
trường tham gia vào tổ chức HĐGDNGLL.
Đối với học sinh, các em phải nhận thức được vai trò quan trọng của HĐGDNGLL đối
với bản thân mình, ý thức được trách nhiệm của mình trong việc triển khai tổ chức
HĐGDNGLL, tích cực tham gia các đợt tập huấn nhằm hoàn thiện nhân cách và nâng cao kĩ
năng tổ chức hoạt động của mình.
References
1. Bộ Giáo dục và đào tạo. Quy chế tổ chức và hoạt động của trường THPT Chuyên, 2008.
2. Bộ giáo dục và Đào tạo. Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường THPT có nhiều
cấp học. Ban hành kèm theo quyết định số: 07/2007/QĐ-BGDĐT, ngày 02/4/2007.
3. Bộ giáo dục và Đào tạo. Quy chế trường THPT chuyên. Ban hành kèm theo quyết định
số: 05/2002/QĐ-BGD&ĐT, ngày 11/3/2002.
4. Bộ giáo dục và Đào tạo. Kỷ yếu hội nghị toàn quốc các trường THPT chuyên. Nhà xuất
bản Giáo dục, 2007
5. Quốc hội. Luật giáo dục. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 2005.
6. Đặng Quốc Bảo. Chuyên đề Quản lý nhà nước về giáo dục và xã hội của phát triển giáo

dục. Tài liệu dành cho học viên cao học Quản lý giáo dục Khóa 9, Đại học Giáo dục.
7. Đặng Quốc Bảo – Nguyễn Đắc Hƣng. Giáo duc Việt Nam hướng tới tương lai – Vấn đề
và giải pháp. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 2004.
8. Các Mác và Ph Ăng Ghen tồn tập. tập 23, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội, 1993.
9. Nguyễn Quốc Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc . Đại cương khoa học quản lý. Nhà xuất bản
Đại học Quốc gia Hà Nội, 2010.
10. Nguyễn Đức Chính. Tập bài giảng Chất lượng và kiểm định chất lượng giáo dục, 2008.
11. Nguyễn Đức Chính. Tập bài giảng Đo lường và đánh giá trong giáo dục và dạy học,
2008.
12. Vũ Cao Đàm. Phương pháp nghiên cứu khoa học. Nhà xuất bản Giáo dục, 2009.
13. Trần Khánh Đức. Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ XXI. Nhà xuất
bản Giáo dục Việt Nam, 2009.
14. Đặng Xuân Hải (2010), Tập bài giảng về quản lý sự thay đổi trong giáo dục, Chuyên đề
cao học QLGD, Hà Nội.
15. Đặng Vũ Hoạt - Hà Thế Ngữ. Giáo dục học tập 1-2, Nxb giáo dục, Hà Nội, 1998.
16. Trần Kiểm. Quản lý giáo dục nhà trường. Học viện quản lý giáo dục, Hà Nội, 2007.

21


17. Đặng Bá Lãm - Phạm Thanh Nghị. Chính sách và kế hoạch trong quản lý giáo dục.
Nxb giáo dục, Hà Nội, 1999.
18. Nguyễn Văn Lê - Đỗ Hữu Tài. Chuyên đề quản lý trường học, Nxb Giáo dục Hà Nội,
1996.
19. Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Tâm lý học quản lý. Tài liệu giảng dạy các lớp cao học chuyên
ngành Quản lý giáo dục. Đại học Giáo dục, 2010.
20. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2008), Quản lý nguồn nhân lực, Tài liệu bài giảng cao học QLGD,
Hà Nội.
21. M.I.Kônđacốp. Cơ sở lý luận của quản lý khoa học giáo dục, trường cán bộ quản lý
giáo dục TW. Hà Nội, 1984

22. Trần Thị Tuyết Oanh. Giáo dục học tập 1. NXB Đại học sư phạm, 2011.
23. Trần Thị Tuyết Oanh. Giáo dục học tập 2. NXB Đại học sư phạm, 2010.
24. Võ Quang Phúc. Nói chuyện giáo dục thế giới đời xưa, Sở GD&ĐT TPHCM, Câu lạc
bộ Quản lý giáo dục, 1992
25. Nguyễn Dục Quang - Ngơ Quang Quế. Giáo trình HĐGDNGLL, Nxb ĐHSPHN, 2007.
26. Phan Thế Sủng. Quản lý HĐGDNGLL, Học viện quản lý giáo dục.
27. T.A.Ilina. Giáo dục học tập 3, NXBGD, 1978.
28. Hà Nhật Thăng, Đào Thanh Âm. Lịch sử giáo dục, NXB Giáo dục.
29. Hà Nhật Thăng . Giáo dục hệ thống giá trị đạo đức nhân văn. NXBGD, 1998.
30. Tô Trung Tuyền. Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp tại trường
THPT Hồng Bàng Thành phố Hải Phòng. Luận văn thạc sỹ QLGD, Đại học Giáo dục,
2008.
31. Phạm Viết Vƣợng, Quản lý hành chính nhà nước và quản lý ngành giáo dục và đào tạo,
NXB ĐHSP
32. Wikipedia. Thƣ viện học liệu mở, Internet.

22