Tieu luan lanh dao quan ly bao chi truyen thong tác ĐỘNG của LÃNH đạo, QUẢN lý báo CHÍ đối với HOẠT ĐỘNG của NHÀ báo

TIỂU LUẬN
MƠN: LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ BÁO CHÍ TRUYỀN THƠNG

Đề tài:
TÁC ĐỘNG CỦA LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ BÁO CHÍ ĐỐI VỚI HOẠT
ĐỘNG CỦA NHÀ BÁO

1


MỞ ĐẦU
Trong giai đoạn đất nước đang trên đà phát triển, báo chí nước ta
đã và đang đứng trước nhiều thời cơ, thuận lợi và cả những khó khăn,
thách thức khơng nhỏ. Vì vậy, để tiếp tục phát triển sự nghiệp báo chí,
cần tăng cường lãnh đạo, quản lý cơng tác báo chí, đáp ứng yêu cầu,
nhiệm vụ đặt ra trong tình hình mới. Các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo
chí, cơ quan chủ quản và các cơ quan báo chí cần bám sát những nhiệm
vụ trọng tâm của cơng tác tư tưởng nói chung, của báo chí nói riêng; tích
cực tun truyền, cổ vũ thành tựu của cơng cuộc đổi mới; phát hiện, biểu
dương các nhân tố mới, điển hình tiên tiến; đấu tranh chống tham
nhũng, lãng phí, quan liêu, các tiêu cực và tệ nạn xã hội; kế thừa và phát
huy các giá trị quý báu của tinh hoa văn hóa nước nhà; tiếp nhận, phát
huy tinh hoa văn hóa nhân loại
Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ, không ngừng của khoa học công
nghệ trên thế giới. Sự gắn kết giữa nội dung thông tin và hạ tầng truyền thông
ngày càng trở lên chặt chẽ và phổ biến. Cơng chúng có thể đón nhận thơng tin
từ nhiều nguồn, nhiều chiều, nhiều cấp độ và nhiều phương thức, phương tiện
khác nhau.
Để giúp người nhận thơng tin có định hướng và lựa chọn thật tốt thơng
tin hữu ích, yêu cầu về quản lý nhà nước đối với hoạt động trong lĩnh vực Báo
chí truyền thơng này cần phải được quan tâm.

Với môn học LÃNH ĐẠO QUẢN LÝ BÁO CHÍ TRUYỀN THƠNG
là một mơn học bao hàm rộng và có nhiều khía cạnh nghiên cứu khác nhau.
Học viên lựa chọn nội dung làm tiểu luận là: “Tác động của lãnh đạo quản
lý tạo hành lang, môi trường pháp lý như thế nào cho nhà báo hoạt động ?
”
I- Tác động thông qua các chỉ thị, nghị quyết của Đảng:

2


Đảng lãnh đạo báo chí bằng việc định hướng chính trị, bằng và thông
qua nhà nước, thông qua công tác tổ chức - cán bộ, thông qua giám sát, kiểm
tra hoạt động thường xuyên trong thực tiễn. Quản lý nhà nước về báo chí cịn
bằng sức mạnh của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng.
“Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ
khí sắc bén của họ”. Mỗi nhà báo là một cán bộ hoạt động trong lĩnh vực cơng
tác tư tưởng - văn hóa của Đảng, là nhà truyền thong - vận động xã hội dưới
sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của nhà nước. Nhà báo là chủ thể tích cực
trong q trình họat động báo chí cũng như quản lý nhà nước về báo chí.
Một số Nghị quyết, văn kiện của Đảng liên quan tới báo chí và hoạt
động nhà báo
Nghị quyết TW 5 (khoa X): “Về công tác tư tưởng, lý luận và báo chí
trước yêu cầu mới”
2. Nghị quyết TW 4 (khoa XI): “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng
Đảng hiện nay”
3. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI.
4. Nguyễn Phú Trọng: “Quyết tâm làm cho Đảng ngày càng trong sạch
hơn, vững mạnh hơn; mỗi cán bộ, đảng viên ngày càng tiến bộ hơn; nội bộ
đoàn kết hơn; nhiệm vụ hồn thành xuất sắc hơn”; tạp chí Cộng sản số 834,
4/2012.

5. Nghị quyết TW 6 (lần 2) (khóa VIII) về một số vấn đề cơ bản và cấp
bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay;
6. Chỉ thị 08 của Bộ Chính trị khóa VII về tăng cương cơng tác quản lý
báo chí và xuất bản;
7. Chỉ thị Chỉ thị số 22-CT/TW của Bộ Chính trị tiếp tục đổi mới và
tăng cường sự lãnh đạo, quản lý cơng tác báo chí, xuất bản; ngày 17-10-1997
8- Bộ Chính trị đã có các thơng báo về một số biện pháp tăng cường
lãnh đạo và quản lý báo chí; Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số
37/2006/CT-TTg ngày 29/11/2006 về việc thực hiện kết luận của Bộ Chính trị
3


về một số biện pháp tăng cường lãnh đạo và quản lý báo chí, trong đó giao
cho Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Thông tin và Truyền thơng) “tiến hành
tổng kết việc thi hành Luật Báo chí hiện hành để có kiến nghị, đề xuất sửa
đổi, bổ sung phù hợp”.
- Đặc biệt, một trong các nhiệm vụ trong phần cơng tác đối với báo chí
của Nghị quyết Hội nghị Trung ương 5, khóa X về cơng tác tư tưởng, lý luận
và báo chí trước yêu cầu mới, có nêu rõ: “Nghiên cứu bổ sung, sửa đổi Luật
Báo chí và các văn bản quy phạm pháp luật liên quan”.
II. Quản lý nhà nước thông qua hệ thống văn bản quy phạm pháp
luật
Văn bản quy phạm pháp luật. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của
Việt Nam: Hiến pháp, Luật, Pháp lệnh, Lệnh Chủ tịch nước,….
1. Cơ sở từ Hiến pháp
Hiến pháp năm 1946 ( Điều 10, Công dân Việt Nam có quyền tự do
ngơn luận, tự do xuất bản)
Hiến pháp năm 1992 (Điều 69, cơng dân có quyền tự do ngơn luận, tự
do báo chí)
Hiến pháp sửa đổi 2013 (Điều 23, cơng dân có quyền tự do ngơn luận,

tự do báo chí, tiếp cận thơng tin)
2. Cơ sở luật Báo chí
Điều 14,15,16 chương 4 có nêu Luật báo chí các năm 1989, 1992, 1999,
2013
Điều 14. Nhà báo
Nhà báo phải là người có quốc tịch Việt Nam, có địa chỉ thường trú tại
Việt Nam, có đủ các tiêu chuẩn chính trị, đạo đức và nghiệp vụ báo chí do
Nhà nước quy định, đang hoạt động hoặc công tác thường xuyên với một cơ
quan báo chí Việt Nam và được cấp thẻ nhà báo.
Điều 15. Quyền và nghĩa vụ của nhà báo
Nhà báo có quyền và nghĩa vụ sau đây:
4


1- Nhà báo có quyền và nghĩa vụ thơng tin trung thực, phản ánh ý kiến,
nguyện vọng của nhân dân, góp phần thực hiện quyền tự do báo chí, quyền tự
do ngơn luận trên báo chí của cơng dân;
2- Nhà báo có quyền hoạt động báo chí trên lãnh thổ Cộng hoà xã hội
chủ nghĩa Việt Nam;
3- Nhà báo chịu trách nhiệm về nội dung tác phẩm báo chí của mình; có
quyền khước từ việc biên soạn hoặc tham gia biên soạn tác phẩm báo chí trái
với Luật này;
4- Nhà báo được hưởng một chế độ ưu tiên, ưu đãi cần thiết cho hoạt
động báo chí theo quy định của Hội đồng bộ trưởng;
Không ai được đe doạ, uy hiếp tính mạng, xúc phạm danh dự, nhân
phẩm của nhà báo hoặc phá huỷ, thu giữ phương tiện, tài liệu, cản trở nhà báo
trong hoạt động nghề nghiệp đúng pháp luật.
Không ai được lạm dụng danh nghĩa nhà báo để làm việc vi phạm pháp
luật.
. Bằng dư luận xã hội và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp

Xây dựng chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp: theo các quy định về
đạo đức nghề nghiệp của nhà báo Việt Nam
Phản hồi của công chúng và dư luận xã hội. Vai trị của cơng
chúng như là lực lượng xã hội quan trọng quyết định vai trò, vị thế và sức
mạnh xã hội của cơ quan báo chí. Cơng chúng là người giám sát mọi hoạt
động của nhà báo, dánh giá và thẩm định sản phẩm báo chí.
4. Bằng sức mạnh của hệ thống chính trị
Vai trị của các tổ chức Đảng trong hệ thống chính trị Các cấp ủy
đảng, chính quyền, trong đó cơ sở đảng của cơ quan báo chí và cơ quan chủ
quản báo chí có vai trị rất quan trọng.
Vai trị của Hội nhà báo Việt Nam: Vai trò của các tổ chức chính trị
- xã hội, trong đó vai trị của Hội Nhà báo Việt Nam, chi hội nhà báo cơ sở
cần đươc thể hiện và phát huy. Mỗi tòa soạn báo chí và chi hội nhà báo có vai
5


trò quan trọng trong việc tuyền truyền, giáo dục, giúp đỡ thành viên của mình,
cũng như kiểm tra, giám sát mọi hoạt động chấp hành pháp luật và quy ước
đạo đức nghề nghiệp của nhà báo
* Một số văn bản cụ thể:
- Nghị định số 51/2002/NĐ-CP ngày 26-4-2002 của Chính phủ quy định
chi tiết thi hành Luật Báo chí; Nghị định số 187/2007/NĐ-CP ngày 25-122007 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ
chức của Bộ Thông tin và Truyền thông; Nghị định số 50/2011/NĐ-CP ngày
24-6-2011 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số 187/2007/NĐ-CP
ngày 25-12-2007 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và
cơ cấu tổ chức của Bộ Thông tin và Truyền thông, Chỉ thị số 10/2000/CTTTg, ngày 26-4-2000 của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường quản lý và đẩy
mạnh công tác thông tin đối ngoại, Quy chế hoạt động của báo chí Việt Nam
liên quan đến nước ngoài...
- Đặc biệt, sự ra đời của Luật Báo chí ngày 28-12-1989 đã đánh dấu một
mốc quan trọng trong quản lý nhà nước bằng pháp luật

- Hơn nữa, các quy phạm về báo chí được quy định trong nhiều văn bản,
phân tán, chồng chéo cần được pháp điển hóa đưa vào luật để nâng cao tính
pháp lý và thuận lợi cho việc triển khai thực hiện.
- Về nội dung, các văn bản quy phạm pháp luật đã tương đối bao quát
được những vấn đề cơ bản của hoạt động báo chí, thể hiện được sự lãnh đạo
của Đảng, Nhà nước đối với báo chí
- pháp luật về báo chí của nước ta tuy đã có nhiều tiến bộ, đã đóng góp
phần quan trọng chấn chỉnh, hạn chế các tác động của cơ chế thị trường đối
với hoạt động báo chí. Tuy nhiên, trong thời kỳ đất nước mở cửa, hội nhập, hệ
thống pháp luật này vẫn ở trong tình trạng ít về số lượng, hạn chế về chất
lượng, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra trong thực tế
- Để thực hiện quy định về nhiệm vụ và quyền của báo chí tại Điều 6
Luật Báo chí, đặc biệt là “thơng tin trung thực về tình hình trong nước và thế
6


giới phù hợp với lợi ích của đất nước và của nhân dân”, “đấu tranh phòng,
chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực xã hội khác”,
báo chí phải được quyền tiếp cận thơng tin một cách kịp thời, đầy đủ và
chính xác. Từ quy định có tính ngun tắc của Luật, Thủ tướng Chính phủ đã
ban hành Quy chế về chế độ phát ngôn và cung cấp thơng tin cho báo chí của
các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành
phố trực thuộc Trung ương (theo Quyết định số 77/2007/QĐ-TTg ngày
28.5.2007). Theo Quy chế này, cơ quan hành chính nhà nước có trách nhiệm
cung cấp thơng tin định kỳ cho báo chí, đồng thời, “người phát ngơn có trách
nhiệm phát ngôn và cung cấp thông tin kịp thời, chính xác cho báo chí trong
các trường hợp […] xảy ra vụ việc cần có ngay ý kiến ban đầu của cơ quan
hành chính thì người phát ngơn có trách nhiệm chủ động phát ngôn, cung cấp
thông tin cho báo chí trong thời gian chậm nhất là hai (02) ngày, kể từ khi vụ
việc xảy ra […]; khi cơ quan báo chí hoặc cơ quan chỉ đạo, quản lý nhà nước

về báo chí có u cầu phát ngơn hoặc cung cấp thông tin về các sự kiện, vấn
đề của cơ quan, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý của cơ quan được nêu trên
báo chí. (Điều 4 Quy chế).
* Hạn chế, bất cập trong các văn bản pháp luật.
- Tuy nhiên, thực tế, việc báo chí tiếp cận thơng tin, tiếp cận với người
phát ngơn thường gặp nhiều khó khăn nhất là những vấn đề nhạy cảm, liên
quan đến tiêu cực
- Về cơ quan quản lý nhà nước về báo chí, tại Điều 8, mục 3, Dự thảo
luật quy định: Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực
hiện quản lý nhà nước về báo chí đối với cơ quan báo chí của địa phương; văn
phịng đại diện, phóng viên thường trú của các cơ quan báo chí hoạt động tại
địa phương.
Điều này khơng thống nhất với mục 2, Điều 8, quy định Bộ Thông tin và
Truyền thơng chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước
về báo chí. Cũng giống như các bộ, ngành khác, các tỉnh, thành phố trực
7


thuộc trung ương chỉ là cơ quan chủ quản báo chí địa phương mình. Chỉ có
vậy mới đảm bảo cho các nhà báo hoạt động một cách khách quan khi đánh
giá về các vấn đề liên quan đến địa phương nào đó.
III - Phân chia quyền lực trong bộ máy nhà nước để kiểm soát hoạt
động báo chí
1. Ban Tuyên giáo
- Hướng dẫn, kiểm tra, định hướng chính trị, tư tưởng trong hoạt động
của các cơ quan báo chí, xuất bản, văn hố, văn nghệ, các cơ quan thơng tin,
tun truyền đối ngoại ở Trung ương và địa phương. Khi cần thiết chủ trì hoặc
phối hợp kiểm tra về mặt quan điểm chính trị, tư tưởng các cơng trình nghiên
cứu khoa học; các tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí, xuất bản...
- Hướng dẫn, kiểm tra việc tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị,

quyết định của Đảng về lĩnh vực tư tưởng, lý luận, báo chí, xuất bản, văn hố,
văn nghệ, khoa học - cơng nghệ, mơi trường, giáo dục - đào tạo, y tế, thể dục
thể thao...
2. Bộ Thông tin và Truyền thông
Là cơ quan của Chính phủ, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về
báo chí; xuất bản; bưu chính và chuyển phát; viễn thơng và Internet; truyền
dẫn phát sóng; tần số vơ tuyến điện; công nghệ thông tin, điện tử; phát thanh
và truyền hình và cơ sở hạ tầng thơng tin truyền thơng quốc gia; quản lý nhà
nước các dịch vụ công trong các ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà
nước của Bộ.
Nội dung 2: Các mối quan hệ công việc của nhà báo cần xử lý trong
quá trình tác nghiệp và nhìn nhận mối quan hệ ấy dưới góc độ pháp lý và
nghề nghiệp
1. Mối quan hệ công việc của nhà báo cần xử lý trong quá trình tác
nghiệp
8


- Nhà báo với Tổ quốc, đất nước: Bảo vệ lợi ích của quốc gia, dân tộc
ln cân nhắc trước khi thơng tin lên mặt báo:
Ví dụ: Bưởi năm roi gây ung thư
Ăn vải đau đầu, không tốt cho sức khỏe
- Nhà báo với chính quyền địa phương, cơ quan, tổ chức đến tác nghiệp
- Nhà báo với nguồn tin (TTV, CTV)
Báo chí có quyền và nghĩa vụ khơng tiết lộ người cung cấp thơng tin nếu
xét thấy có hại cho người đó
Bảo vệ bí mật nguồn tin là quy ước đạo đức nghề nghiệp báo chí được
pháp luật bảo vệ
- Nhà báo với nhân vật trong tác phẩm: Nhân vật trong tác phẩm báo chí
là nhân vật có thật, vì vậy nhà báo cần phải cân nhắc kỹ lưỡng xem nên đưa

thơng tin gì và khơng nên đưa thơng tin gì để khơng gây hại cho nhân vật
- Nhà báo với công chúng; Công chúng là người giám át mọi hoạt động
của nhà báo và thẩm định sản phẩm báo chí
- Nhà báo với cơ quan cơng an: có những trường hợp tác nghiệm phải có
sự phối hợp
- Nhà báo với cơ quan báo chí chủ quản
+ Với Ban BT, Phịng ban chun mơn: lãnh đạo, chỉ đạo và phục tùng
+ Đồng nghiệp: phối hợp, giúp đỡ
2. Nhìn nhận mối quan hệ cơng việc của nhà báo dưới góc độ pháp
lý và nghề nghiệp.
- Chưa thực hiện tốt những nghĩa vụ, trách nhiệm do pháp luật yêu
cầu đối với một nhà báo. Trong thời gian gần đây, hàng loạt những sai phạm
về vi phạm pháp luật trong tác nghiệp báo chí đã khiến nhiều độc giả mất dần
niềm tin vào báo chí nước nhà. Vi phạm trong tác nghiệp báo chí khơng chỉ
dừng lại ở cơng nghệ xao tin mà cịn thể hiện ở nhiều khía cạnh. Hiện tượng
một số ít trường hợp đăng tải bài viết thơng tin một chiều, chưa đúng với sự
thật không phải không xảy ra
9


- Cấp thu hồi thẻ nhà báo: Dưới góc độ quản lý, quy định 3 năm liên tục
mới được cấp thẻ nhà báo cịn tạo ra khó khăn cho cơ quan báo chí về vấn đề
sử dụng nguồn nhân lực là phóng viên trẻ đi tác nghiệp độc lập ở địa bàn xa,
hay đi thường trú để rèn luyện. Bên cạnh đó, cơng tác quản lý cịn lỏng lẻo
nên một số nhà báo lợi dụng thẻ nhà báo làm việc vi phạm pháp luật:
Ví dụ: Nhà báo Trung báo Cơng luận huy động tiền người nghèo; Sử
dụng thẻ nhà báo đối phó cảng sát giao thơng khi vi phạm,
- Khơng bảo vệ được những quyền, lợi ích hợp pháp của một nhà báo
do pháp luật quy định.
+ mặc dù có đầy đủ hệ thống pháp lý, luật sở hữu trí tuệ nhưng khả năng

thực thi, bảo hộ quyền tác giả trong lĩnh vực báo chí hầu như là khơng thể
+ Thực tế cho thấy, trong vài năm trở lại đây, các vụ việc, hành vi ngăn
chặn, cản trở, thậm chí là hành hung, truy sát nhà báo tác nghiệp diễn ra ngày
càng nhiều, mức độ và tính chất vi phạm ngày càng lớn nhưng các điều kiện,
quy định xử phạt cịn mơ hồ và thiếu cơ sở, khơng đảm bảo an toàn cho nhà
báo tác nghiệp, thực hiện trách nhiệm xã hội của mình.
Ví dụ: Vụ nhà báo Nguyễn Ngọc Quang Đài PTTH Thái Nguyên
Nội dung 3: Từ hai mối quan hệ trên đặt ra những thuận lợi, khó
khăn, vấn đề đặt ra trong tác nghiệp báo chí hiện nay?
I, Những khó khăn trong quá trình tác nghiệp của nhà báo hiện nay
- Pháp luật trao cho báo chí nhiều quyền lợi nhằm phục vụ cho công
việc và nhiệm vụ của mình. Tuy nhiên, khi đi vào thực tế, có nhiều vấn đề xảy
ra khiến cho nhà báo không thể thực hiện chức năng phản biện xã hội.
- Phương thức, năng lực lãnh đạo, quản lý của Đảng và Nhà nước đối
với báo chí chậm đổi mới, có mặt cịn lúng túng, bất cập, chưa có các quyết
sách cơ bản, lâu dài, có biểu hiện vừa bng lỏng, hữu khuynh, vừa áp đạt,
khiên cưỡng.

10


- việc cung cấp thong tin cho báo chí, thực hiện cơ chế người phát ngôn
của ngành, địa phương cơ quan, đơn vị cịn nhiều sơ hở. Luật Báo chí (năm
1989) được bổ sung, sửa đối năm 1999, đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, hạn
chế, nhất là ở loại hình báo chí điện tử, phát thanh, truyền hình.
- Năng lực, bản lĩnh, trách nhiệm cửa đội ngũ những người làm báo,
nhất là người đứng đầu cơ quan báo chí cịn bất cập, hạn chế. Việc nhìn nhận,
chọn lọc, xứ lý thông tin, nhất là những thông tin quan trọng, phức tạp, nhạy
cảm cịn lúng túng.
- Cơng tác đào tạo, giáo dục, tiếp nhận, sử dụng cán bộ, phóng viên,

nhân viên ở một số cơ quan báo chí chưa tốt. cả nước có ba cơ sở đào tạo
phóng viên báo chí ở trình độ đại học, sau đại học, nhưng chưa có cơ sở đào
tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cơ quan báo chí.
- Cơng tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận về báo chí khơng theo
kịp sự phát triển cửa báo chí.
- Mâu thuẫn giữa chức năng tư tưởng, văn hóa với hoạt động kinh tế cửa
báo chí, giữa thơng tin, tuyên truyền và thương mại cửa báo chí ngày càng
gay gắt.
- Chiến lược thông tin quốc gia, công tác quy hoạch phát triển báo chí
chưa theo kịp bước phát triển của ngành.
- Cơng tác xây dưng Đảng, vai trị cửa tổ chức đảng, các đồn thể chính
trị - xã hội ở một số cơ quan báo chí chưa được coi trọng đúng mức.
- Tác động tiêu cực từ bên ngoài, khi ngấm, lúc lộ liễu.
- Nhà báo dũng cảm đấu tranh, đưa các vấn đề nhức nhối của xã hội lên
báo chí nhưng chưa được bảo đảm về an tồn cá nhân của chính mình. Nhiều
nhà báo chống tham nhũng dễ bị trù dập, bị tước đi những quyền lợi về mặt
nghề nghiệp
- Tổ chức, cá nhân né tránh cung cấp thông tin, từ chối tiếp xúc với nhà
báo hoặc không tạo điều kiện tốt để tác nghiệp như khơng có chỗ ngồi riêng,

11


bị hạn chế quay phim chụp ảnh, không được cung cấp tài liệu, thông tin hoặc
bị cung cấp thông tin giả, khơng chính xác.
- Một bộ phận nhà báo vi phạm đạo đức nghề nghiệp hay nhiều trường
hợp mạo danh người làm báo (đe dọa, xin quảng cáo) đã tạo ra ấn tượng
khơng tốt cho chính quyền, cơ quan, đơn vị, tổ chức, người dân nên khi đi tác
nghiệp, nhiều nhà báo chân chính khơng nhận được sự hợp tác của .
- Dưới góc độ quản lý, quy định 3 năm liên tục mới được cấp thẻ nhà

báo còn tạo ra khó khăn cho cơ quan báo chí về vấn đề sử dụng nguồn nhân
lực là phóng viên trẻ đi tác nghiệp độc lập ở địa bàn xa, hay đi thường trú để
rèn luyện (80% đối tượng bị cản trở tác nghiệp, thậm chí hành hung là những
phóng viên chưa được cấp thẻ nhà báo).
- Việc quản chặt báo chí, không cho phép đề cập đến các vấn đề nhạy
cảm, trong khi vẫn thả lỏng cho các trang mạng vô hình trung sẽ khiến độc
giả khơng đọc báo chí chính thống mà quay sang tìm kiếm thơng tin trên
mạng để thỏa mãn nhu cầu
- Nên coi tác nghiệp của nhà báo là những người thi hành công vụ
- Bổ sung tội cản trở nhà báo tác nghiệp
II, Những thuận lợi trong quá trình tác nghiệp của nhà báo hiện
nay:
•

Đảng ta ln quan tâm đến hoạt động của báo chí, đảm bảo

quyền tự do của nhà báo nhưng vẫn trong khuôn khổ pháp luật của Nhà nước
xã hội chủ nghĩa.
•

Trang thiết bị được hỗ trợ tốt hơn, giao thông ngày càng được

thuận lợi nhất là những nơi vùng sâu vùng xa, giúp nhà báo tiếp cận một vấn
đề, sự kiện một cách nhanh nhất.
•

Mạng lưới cộng tác viên báo chí ngày một nhiều. Một mơi

trường báo chí tự do đích thực mang lại đầy đủ tính nhân văn của nó phải là
cơng việc của tồn xã hội.

12


•

Hiện nay, sự tham gia tích cực và thường xuyên của đông đảo

quần chúng nhân dân vào các hoạt động báo chí ngày một nhiều. Nó giúp nhà
báo khi tác nghiệp dễ dàng tiếp cận vấn đề một cách nhanh chóng và kịp thời
•

Với sự phát triển của thời đại, các phương tiện kĩ thuật ngày một

cải tiến và tham gia trực tiếp, trở thành điều kiện không thể thiếu trong q
trình tác nghiệp của nhà báo. Đó là thành quả chung của cả ekip phối hợp với
nhau.
•

Hoạt động báo chí ở nước ta cịn bộc lộ khơng ít non kém,

khuyết điểm. Một số cơ quan báo chí thiếu nhạy bén chính trị, chưa làm tốt
chức năng tư tưởng, văn hóa, có biểu hiện xa rời sự lãnh đạo cửa Đảng, sự
quản lý cửa Nhà nước, xa rời tôn chỉ, mục đích, thơng tin khồng trung thực,
thiều chính xác, phản ánh nhiều về tiêu cực và tệ nạn xã hội, ít tuyên truyền
các điểnhình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt, cố vũ phong trào thi đua yêu
nước, khuynh hướng tư nhân hóa, thương mại hóa báo chí, tư nhân núp bóng
đế ra báo, kinh doanh báo chí ngày càng tăng. Một số báo ngành, đoàn thể,
địa phương đã vượt ra khỏi phạm vi tơn chỉ, mục đích để trở thành (hoặc
muốn trở thành) một tờ báo chính trị - xã hội cửa cả nước. Điều này dẫn tới

việc các báo ít nhiều sao những nhiệm vụ chính cửa mình, đề cập quá nhiều
các vần đề cửa các ngành, đoàn thế, địa phương khác, nội dung thong tin trên
báo chí thường giống nhau, bắt chước hoặc sao chép nhau, nhất là khi có các
vấn đề phức tạp, nhạy cảm, các vụ việc giật gân, câu khách. Bên cạnh đó, việc
xây dựng, thanh, truyền hình cịn nhiều lúng túng, bất cập, gây lãng phí,
toosnkesm, nhất là việc xã hội hóa hoạt động truyền hình vẫn có tình trạng
bng lỏng, khơng tn thủ những nguyên tắc cơ bản, vừa “khoán trắng” cho
đối tác liên kết, thậm chí “bán kênh”, “bán song” cho tư nhân…”.
•

Cơng nghệ hổ trợ tích cực giúp việc hình thành một tác phẩm

báo chí trở nên đơn giản có vẻ đã khiến nhiều người trẻ nghĩ rằng nghề báo
rất dễ dàng. Điều đó thậm chí cịn gây ra ảo tưởng cho những người trẻ khi

13


tiếp cận với nghề nghiệp, đặc biệt là khi chức năng giải trí có phần lớn mạnh
hơn trong hoạt động truyền thơng.
III, Một số đề xuất
1. về phía lãnh đạo, quản lý:
•

Cần có quy định để tránh can thiệp q sâu vào hoạt động của

phóng viên báo chí, nên giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho những
người đứng đầu cơ quan báo chí nhiều hơn.
•

Cần đề cập rõ vấn đề bảo vệ nhà báo trong hoạt động tác nghiệp.

Đặc biệt, trong tình hình hiện nay, nếu khơng có cơ chế bảo vệ thì nhà báo tác
nghiệp rất khó khăn.
•

Cần phải quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan chủ quản,

cơ quan bảo vệ pháp luật trong bảo vệ nhà báo.
•

Địa vị pháp lý của nhà báo cũng cần được xác định rõ: khi tác

nghiệp, nhà báo có là (hoặc coi như là) cơng chức, viên chức nhà nước thi
hành công vụ không? Và, như vậy, trong khi tác nghiệp mà nhà báo bị cản trở,
bị xúc phạm, hành hung thì có coi những hành vi này là "chống lại người thi
hành cơng vui khơng?
•

Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần nghiên cứu hồn thiện

những quy định pháp luật về báo chí nói riêng và về thơng tin, truyền thơng
nói chung, nhằm tạo dựng một hành lang pháp lý an tồn cho tác nghiệp của
phóng viên
•

Cần, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ, văn hóa pháp luật của nhà

báo, giúp họ nhận thức rõ được rằng pháp luật có vai trị cực kỳ quan trọng
trong quản lý xã hội và cũng hữu dụng với chính mơi trường tác nghiệp của

họ.
•

Cần lên tiếng kịp thời, mạnh mẽ trước các hành vi cản trở, thố

mạ, hành hung phóng viên nhà báo trong khi họ tác nghiệp hợp pháp, cũng
như có những quan điểm cụ thể, rõ ràng để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp,

14


chính đáng của nhà báo trong các vụ xử lý hành chính hoặc các vụ án, mà các
nhà báo là đương sự, bị can, bị cáo.
•

Phải quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan chủ quản, cơ

quan bảo vệ pháp luật trong bảo vệ nhà báo. Nhà báo hoạt động trong phạm vi
cả nước, thậm chí cả nước ngồi, thì trách nhiệm của các cơ quan này trong
bảo vệ nhà báo thế nào?
•

Các cơ quan nhà nước cần quan tâm mạnh mẽ hơn tới luật báo

chí hiện hành, cũng như dự án luật sửa đổi đều quy định các tổ chức trong
phạm vi quyền hạn, nhiệm vụ của mình có quyền và nghĩa vụ cung cấp thơng
tin minh bạch, tạo mơi trường tốt cho báo chí hoạt động.
•

Tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng, sự quản lý của Nhà nước đối

với báo chí càng được đặt ra một cách cấp thiết.
•

Mở rộng nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm quản lý, đào tạo báo

chí với các nước trong khu vực và trên thế giới.
•

Cần ngăn chặn có hiệu quả hoạt động xâm nhập báo chí nước ta

của các thế lực thù địch, phản động từ bên ngồi.
•

Tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật, và điều kiện hoạt động cho

các cơ quan báo chí. Nghiên cứu, đổi mới cơng nghệ, thiết bị theo hướng hiện
đại
•

Nâng cao hơn nữa vai trị của hội Nhà báo, các cơ quan quản lí

báo chí, phát hiện và xử lí kịp thời những hành vi cản trở quá trình hoạt động
của nhà báo theo pháp luật.
•

Cần tăng cường khả năng làm việc, hỗ trợ, bảo vệ nhà báo,

phóng viên trước các hành vi cản trở hoạt động báo chí.
* Để nhà báo tác nghiệp, hoạt động tốt hơn:

- Nên coi tác nghiệp của nhà báo là những người thi hành công vụ

15


- Bổ sung tội cản trở nhà báo tác nghiệp bởi hành lang pháp lý mong
manh cũng sẽ khiến các nhà báo ngần ngại hơn với các vụ điều tra tiêu cực.
Vai trị phản biện của báo chí vì thế cũng sẽ bị suy giảm.
- Cần có quy định để tránh can thiệp quá sâu vào hoạt động của phóng
viên báo chí, nên giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho những người
đứng đầu cơ quan báo chí nhiều hơn.
- Cần đề cập rõ vấn đề bảo vệ nhà báo trong hoạt động tác nghiệp. Đặc
biệt, trong tình hình hiện nay, nếu khơng có cơ chế bảo vệ thì nhà báo tác
nghiệp rất khó khăn.
- Cần phải quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan chủ quản, cơ
quan bảo vệ pháp luật trong bảo vệ nhà báo.
- Địa vị pháp lý của nhà báo cũng cần được xác định rõ: khi tác nghiệp,
nhà báo có là (hoặc coi như là) công chức, viên chức nhà nước thi hành công
vụ không? Và, như vậy, trong khi tác nghiệp mà nhà báo bị cản trở, bị xúc
phạm, hành hung thì có coi những hành vi này là "chống lại người thi hành
cơng vui khơng?
•

Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cần nghiên cứu hoàn thiện

những quy định pháp luật về báo chí nói riêng và về thơng tin, truyền thơng
nói chung, nhằm tạo dựng một hành lang pháp lý an tồn cho tác nghiệp của
phóng viên
•

Cần, bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ, văn hóa pháp luật của nhà

báo, giúp họ nhận thức rõ được rằng pháp luật có vai trò cực kỳ quan trọng
trong quản lý xã hội và cũng hữu dụng với chính mơi trường tác nghiệp của
họ.
•

Cần lên tiếng kịp thời, mạnh mẽ trước các hành vi cản trở, thố

mạ, hành hung phóng viên nhà báo trong khi họ tác nghiệp hợp pháp, cũng
như có những quan điểm cụ thể, rõ ràng để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp,
chính đáng của nhà báo trong các vụ xử lý hành chính hoặc các vụ án, mà các
nhà báo là đương sự, bị can, bị cáo.
16


•

Phải quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan chủ quản, cơ

quan bảo vệ pháp luật trong bảo vệ nhà báo. Nhà báo hoạt động trong phạm vi
cả nước, thậm chí cả nước ngồi, thì trách nhiệm của các cơ quan này trong
bảo vệ nhà báo thế nào?
•

Các cơ quan nhà nước cần quan tâm mạnh mẽ hơn tới luật báo

chí hiện hành, cũng như dự án luật sửa đổi đều quy định các tổ chức trong
phạm vi quyền hạn, nhiệm vụ của mình có quyền và nghĩa vụ cung cấp thông
tin minh bạch, tạo môi trường tốt cho báo chí hoạt động.

•

Tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng, sự quản lý của Nhà nước đối

với báo chí càng được đặt ra một cách cấp thiết.
•

Mở rộng nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm quản lý, đào tạo báo

chí với các nước trong khu vực và trên thế giới.
•

Cần ngăn chặn có hiệu quả hoạt động xâm nhập báo chí nước ta

của các thế lực thù địch, phản động từ bên ngồi.
•

Tăng cường cơ sở vật chất, kỹ thuật, và điều kiện hoạt động cho

các cơ quan báo chí. Nghiên cứu, đổi mới công nghệ, thiết bị theo hướng hiện
đại
•

Nâng cao hơn nữa vai trị của hội Nhà báo, các cơ quan quản lí

báo chí, phát hiện và xử lí kịp thời những hành vi cản trở q trình hoạt động
của nhà báo theo pháp luật.
•

Cần tăng cường khả năng làm việc, hỗ trợ, bảo vệ nhà báo,

phóng viên trước các hành vi cản trở hoạt động báo chí.

17


NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI HOẠT ĐỘNG BÁO CHÍ
VÀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỢNG BÁO CHÍ Ở NƯỚC TA TRONG
GIAI ĐOẠN HIỆN NAY.
1.

Những vấn đề đặt ra đối với hoạt động quản lý báo

chí và lãnh đạo, quản lý hoạt động báo chí.
Để khơng ngừng phát huy vai trò của báo chí phục vụ tốt hơn cho
sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong thời kỳ đổi mới,
cần tập trung giải quyết một số vấn đề cấp thiết, chủ yếu sau đây:
a.

Đối với vấn đề quản lý về nội dung của báo chí:

Nhìn vào thực tế hoạt động báo chí ở nước ta cho thấy, báo chí đang
tờn tại hiện tượng vừa thiếu lại vừa thừa. Thừa bởi vì nhiều tờ báo có nội
dung gần trùng nhau, còn thiếu là vì trong nội dung còn nhiều mảng đề
tài chưa đề cập tới.Thừa, thiếu còn biểu hiện ở chỡ báo chí được xuất
bản, phát hành phân bổ không đồng đều giữa nông thôn với thành thị,
nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới hải đảo…
Hoạt động báo chí ở nước ta còn hiện tượng xa rời tơn chỉ, mục
đích của báo chí cách mạng và xa rời đối tượng phục vụ.Biểu hiện của
hiện tượng này là né tránh, đề cập hời hợt những chủ đề, những sự kiện

chính trị quan trọng trong nước cũng như trên thế giới. Một số tờ báo lại
hay sa đà vào việc khai thác những thông tin ngoài ngành, ngoài địa
phương mình mà ít quan tâm tới đối tượng phục vụ chủ yếu.
Một số tờ báo ít quan tâm khai thác, biểu dương gương người tốt
việc tốt, ít cổ động cho những nhân tố mới mang tính tích cực trong sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, mà
thường nặng về phê phán những khiếm khuyết, những non yếu trong khi
18


thực hiện nhiệm vụ chính trị. Thậm chí có cơ quan báo chí còn bán lại
giấy phép bản phụ san, chuyên đề cho tư nhân gây nhiều khó khăn đối
với hoạt động quản lý báo chí trong điều kiện mới.
Báo chí đã đi đầu trong việc đấu tranh chống quan liêu, tham
nhũng, chống lại các tệ nạn tiêu cực trong xã hội, góp phần làm trong
sạch đội ngũ cán bộ, đảng viện, loại trừ những phần tử thoái hóa biến
chất trong các cơ quan, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với
sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của nhà nước, làm lành mạnh hóa
các quan hệ xã hội… Tuy nhiên, có nhiều trượng hợp báo chí thơng tin
thiếu tính chính xác, thiếu tính khách quan, gây nhiễu thông tin, gây trở
ngại cho các cơ quan thực thi pháp luật của nhà nước. Cá biệt có trường
hợp thơng tin làm lộ bí mật quốc gia làm cho kẻ thù dễ lợi dụng để chống
phá chế độ và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Vẫn còn hiện tượng của quyền, vi phạm dân chủ, vi phạm đạo
đức nghề nghiệp. Bên cạnh số đơng các nhà báo có lương tâm, đạo đức
trong sáng lại xuất hiện một số nhà báo thiếu trung thực, bẻ cong ngòi
bút, lợi dụng dân chủ móc nối với nhau để đưa ra những thơng tin, bình
luận khơng khách quan về một vấn đề, một vụ việc, một cơ quan hay một
địa phương để vụ lợi. Mặc dù số lượng nhà báo này khơng nhiều, nhưng
nó lại gây ra tác hại không nhỏ tới xã hội, gây mất uy tín của tờ báo.

Ngoài những nội dung trên, chúng ta thấy còn một bộ phận báo
chí quá nhấn mạnh lợi nhuận, dẫn đến tình trạng thương mại hóa báo
chí. Tuy nhiên trong điều kiện mới, với cơ chế mới để tờn tại và phát triển
báo chí cần phải nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ, đổi mới ky
thuật thơng tin, nâng cao tính hấp dẫn, thỏa mãn nhu cầu ngày càng cao
của công chúng nhưng cũng cần nâng cao hiệu quả chính trị – tư tưởng
và hiệu quả kinh tế. Điều đó khơng đờng nghĩa với thương mại hóa báo
chí. Vì đề cao thái qua lợi nhuận, nhiều tờ báo coi nhẹ chức năng giáo
dục chính trị tư tưởng mà chạy theo thị hiếu tầm thường của một bộ
19


phận công chúng. Một số nhà báo thường khai thác các đề tài bạo lực,
khiêu dâm, giật gân, vụ án, chuyện đời tư… mà không chú ý đến tác hại
của những thơng tin đó đối với xã hội.
b.

Đối với cơng tác quản lý cán bộ lãnh đạo, đội ngũ phóng viên,

biên tập viên hoạt động trong lĩnh vực báo chí.
Sản phẩm báo chí là kết quả của sự phối, kết hợp trí tuệ và sức
lao động của nhiều người. Mỡi tờ báo ra đời là sự kết tinh trí tuệ của cả
tập thể mà người đứng đầu là tổng biên tập của tờ báo. Tổng biên tập có
vai trò rất quan trọng trong việc cho ra đời tờ báo tuân thủ theo đúng tơn
chỉ, mục đích, phục vụ đúng đối tương. Do đó, việc quản lý, hướng dẫn,
và chỉ đạo các tổng biên tập, đội ngũ phóng viên, biên tập viên là rất cần
thiết.
Tổng biên tập là người lãnh đạo, điều hành và chịu trách nhiệm
về mọi hoạt động của cơ quan báo chí.Ngoài các tiêu chuẩn về chính trị
do Đảng nhà nước quy định cũng cần phải có những tiêu chuẩn cần thiết

khác như:
-Có học vấn cơ bản, có kinh nghiệm thực tiễn về hoạt động báo chí,
được tham gia học tập tại các lớp bồi dưỡng về nghiệp vụ và quản lý.
-Có khả năng gánh vác cơng việc của người lãnh đạo, biết cách tổ
chức điều hành cơ quan báo chí, có tinh thần trách nhiệm, có khả năng
ủy thác trách nhiệm và quyền hạn khi cần thiết.
-Biết phân tích, tổng hợp, đánh giá tình hình, có khả năng thuyết
phục và viết bài khi cần thiết.
-Có khả năng hưỡng dẫn nghề nghiệp và truyền đạt kinh nghiệm
cho phóng viên trẻ mới vào nghề báo.
-Có tư tưởng tiến bộ, sẵn sàng tiếp thu cái đúng, cái mới, có sáng
kiến, sáng tạo trong hoạt động nghiệp vụ và hoạt động quản lý
20


-Có thái độ khiêm tốn, phong cách lịch sự, hiện đại, và gần gũi với
đồng nghiệp, công chúng
Tuy nhiên, hiện nay ở một số cơ quan báo chí, một số ngành địa
phương cố tìm ra mọi cách cho ra đời một tờ báo khi chưa chuẩn bị đầy
đủ đội ngũ cán bộ hoặc chưa đào tạo được những cán bộ có năng lực,
phẩm chất để thực hiện cơng việc này. Do đó dễ xảy ra hiện tượng chạy
theo lợi nhuận, đưa tin bài xa lạ với mục đích và đối tượng phục vụ,
không đảm nhiệm hết số phụ san, chuyên đề… nên đã nhượng giấy phép
hoạt động cho những người khơng có chức năng, khơng có trách nhiệm
trong việc ra báo.
Hơn nữa, ở nước ta chỉ có các cơ sở đào tạo đội ngũ nhà báo
nhưng lại khơng có trung tâm nghiên cứu, bời dưỡng để khơng ngừng
nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý và đội ngũ phóng
viên. Những yếu kém này cũng dễ tạo ra sơ hở, gây ra sự bất thường, sự
nhức nhối trong cơng tác quản lý hoạt động báo chí ở nước ta hiện nay.

c.

Đối với vấn dề đầu tư của Nhà nước cho hoạt động báo chí

và cơng tác thanh tra, kiêm tra hoạt động báo chí.
Tại đại hội lần thứ 3 Hội nhà báo Việt Nam, chủ tích Hờ Chí Minh
đã cho rằng nhiệm vụ của người làm báo là quan trọng, là vẻ vang.
Nhưng Người cũng nhắc nhở: “ làm báo phải hết sức cẩn thận về hình
thức,về nội dung, về cách viết…, các báo thường có ảnh và tranh vẽ. Đó
là tiến bộ nhưng ảnh thì thường lèm nhèm, vẽ thì chưa khé lắm. Cần phải
cố gắng nhiều hơn nữa “. Ngày nay khi khoa học cơng nghệ phát triển ở
trình độ cao và hoạt động báo chí cũng tiếp thu, áp dụng được nhiều
thành tựu khoa học – cơng nghệ hiện đại vào quá trình in ấn, ra báo,
phát sóng… Tại nghị quyết hội nghị trung ương 5 khóa 8, Đảng ta nhấn
21


mạnh: cần phải quản lý tốt và coi trọng vai trò công nghệ mới trong lĩnh
vực thông tin đại chúng. Đồng thời phải : “sắp xếp lại và quy hoạch hợp
lý hệ thống truyền hình, phát thanh, thơng tấn, báo chí, xuất bản, thơng
tin mạng nhằm hiệu quả thơng tin, tránh lãng phí. Chăm lo cho ky thuật
hiện đại đối với truyền hình là loại hình báo chí có ưu thế lớn, có sức hút
cơng chúng đơng đảo” Rõ ràng để báo chí phát huy tốt ưu thế của mình,
để khơng bị tụt hậu, hoạt động báo chí ở nước ta cần được đầu tư trang
thiết bị hiện đại. Tuy nhiên để mua sắm được các thiết bị hiện đại, lại rất
tốt kém về kinh phí.
Hiện nay Nhà nước vẫn phải đầu tư khá lớn cho báo chí với cơ
cấu ngân sách gờm có: Ngân sách nhà nước chi cho phát thanh và truyền
hình, ngân sách nhà nước chi cho báo in, ngân sách nhà nước chi cho báo
điện tử. Trong đó phần chi cho phát thanh truyền hình khá lớn, do các

phương tiện trang thiết bị ban đầu rất đắt tiền.
Như vậy có thể nói, đa số các báo đều hoạt động và duy trì hoạt
động của mình dựa trên ngân sách Nhà nước. Nếu tính cả ngân sách cấp
cho các đài phát thanh – truyền hình từ Trung ương xuống các địa
phương trung bình mỡi năm gần hai trăm tỉ đồng. Như vậy nhà nước vẫn
cấp ngân sách nhưng phải tính toán đến các tiêu chí như: mức trợ cấp,
đối tượng, thời gian, trợ cấp không hoàn lại hoặc cho vay ban đầu nhưng
với lãi xuất thấp để báo chí hoạt động đúng tơn chỉ, mục đích, đúng định
hướng, đúng luật pháp, có hiệu quả. Đây cũng là thách thức khơng nhỏ
đối với các cơ quan báo chí, nhất là những cơ quan báo chí chưa quen
hạch toán, kém năng động hoặc đối với những tờ báo chuyên biệt chỉ
phục vụ cho một khu vực độc giả hạn hẹp.
Hoạt động thanh tra, kiêm tra báo chí ngày càng đi vào nền nếp
và thực hiện đúng chức năng. Một số cơ quan báo chí bị nhắc nhở, cảnh
cáo, phạt hành chính, bị đình bản, bị thu hời giấy phép… nhưng hiện
tượng vi phạm Luật báo chí, vi phạm luật của Nhà nước vẫn chưa được
22


ngăn chặn một cách có hiệu quả. Một số nhà báo vẫn lợi dụng uy tín nghề
nghiệp làm trái với đạo đức, trách nhiệm của người làm báo.
Trong thời gian tới, để nâng cao chất lượng quản lý hoạt động
báo chí, đòi hỏi chúng ta phải xây dựng chiến lược đầu tư, xây dựng kế
hoạch và quy hoạch phát triển báo chí một cách hợp lý hơn.

2.

Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả lãnh đạo,

quản lý hoạt động báo chí ở nước ta trong giai đoạn hiện nay

Đổi mới phương thức và nâng cao hiệu quả lãnh đạo của Đảng, sự
quản lý của Nhà nước đối với hoạt động báo chí.
Ở Việt Nam, báo chí dù của bất kỳ một tổ chức nào đều chịu sự lãnh
đạo, quản lý của Đảng ở đây có nghĩa là: Giữ vững vai trò lãnh đạo của
Đảng và nâng cao hơn nữa hiệu quả sự lãnh đạo của Đảng trong tình
hình mới. Mặt khác, đổi mới là cụ thể hóa phương thức lãnh đạo của
Đảng sao cho phù hợp với tình hình đất nước trong thời kỳ đẩy mạnh sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thời kỳ mở cửa, liên kết, liên doanh
để phát triển đất nước, thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế, thời kỳ mà lĩnh
vực và đối tượng lãnh đạo ngày càng phong phú, đa dạng hơn.
Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng với báo chí là một nội
dung trong đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng. Đổi mới phương
thức lãnh đạo của Đảng đối với báo chí là làm cho hoạt động báo chí
nước ta ngày càng phù hợp hơn, hiệu quả hơn trong việc tuyên truyền, cổ
động, và tổ chức quần chúng nhân dân thực hiện chủ trương, đường lối,
chính sách của Đảng và Nhà nước.
Sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đối với báo
chí là nguyên tắc hàng đầu và là nguyên tắc bất di, bất dịch của báo chí
23


cách mạng. Sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước càng hoàn
thiện thì càng tạo ra những điều kiện thuận lợi cho đội ngũ phóng viên
báo chí hoạt động đúng tơn chỉ, mục đích và có hiệu quả hơn. Trong điều
kiện thực hiện cơ chế kinh tế thành nhiều phần, nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa và thời kỳ mở cửa, hội nhập thì sự lãnh đạo
của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đối với hoạt động báo chí lại càng
cấp thiết hơn bao giờ hết. Bởi vì lãnh đạo và quản lý báo chí vừa đảm bảo
cho sự thống nhất về tư tưởng, yêu cầu tập trung cổ vũ, động viên, tổ
chức quần chúng nhân dân thực hiện hóa nhiệm vụ chính trị của Đảng

trong những giai đoạn cách mạng nhất định lại vừa đảm bảo sự tự do tư
tưởng, sáng tạo và nhạy bén của báo chí, sự quy chụp đối với người làm
báo, sự hạn chế thông tin nhiều chiều và năng động khi phân tích đánh
giá các sự kiện của người làm báo. Đồng thời sự lãnh đạo, quản lý đó còn
giúp cho báo chí nước ta không bị động trước sự tấn công của báo chí tư
sản và của các thế lực thù địch. Do vậy, sự lãnh đạo của Đảng và sự quản
lý của Nhà nước đơi với các hoạt động báo chí là vấn đề cốt lõi trong tình
hinh hiện nay ở nước ta.
Đảng lãnh đạo báo chí bằng định hướng chính trị, định hướng tư
tưởng, định hướng thông tin, bằng hệ thống quan điểm của Đảng về báo
chí. Hiệu quả của sự lãnh đạo đó được thể hiện bằng việc đề ra những
định hướng, quan điểm đúng đắn và khoa học, bằng phẩm chất, năng lực
và sức chiến đấu của tổ chức Đảng cũng như của đội ngũ cán bộ, đảng
viên. Hơn nữa, Đảng lãnh đạo báo chí bằng việc chăm lo, đào tạo và bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ lãnh đạo trong cơ quan báo chí. Sự lãnh đạo của
Đảng khơng sa vào việc cụ thể, hoặc can thiệp quá sâu vào nghiệp vụ
chuyên môn.
Đối với phương thức và nâng cao hiệu quả sự lãnh đạo của Đảng
đối với báo chí, trước hết là Đảng phải có chủ trương, đường lối đúng
đắn với đội ngũ những người làm báo. Đồng thời Đảng phải luôn kiểm
24


tra thực hiện những chủ trương, đường lối của Đảng trong hoạt động báo
chí, kịp thời bổ sung dể hoàn thiện đường lối, chủ trương cho phù hợp
với thực tiễn cách mạng. Đảng cầm quyền chủ yếu lãnh đạo thông qua
việc thi hành luật pháp và sự quản lý của Nhà nước. Đổi mới phương
thức và nâng cao hiệu quả lãnh đạo của Đảng đơi với hoạt động báo chí
còn thể hiện trong việc Đảng luôn đặc biệt chú ý, chăm lo đến công tác
xây dựng Đảng đối với đội ngũ phóng viên và các cơ quan báo chí. Bởi vì,

cùng với việc củng cố tổ chức Đảng, nâng cao năng lực sức chiến đấu của
tổ chức Đảng, chỉ có chú trọng phát triển đảng viên trong số những
phóng viên trẻ, có đức có tài thì tổ chức Đảng mới đủ điều kiện lãnh đạo
báo chí hoàn thành nhiệm vụ của mình trong giai đoạn cách mạng mới.
Đơi với hoạt động báo chí dưới sự lãnh đạo của Đảng, trước hết
đòi hỏi mỗi tờ báo phải xác định rõ tôn chỉ, mục đích của mình, ch̉n bị
các phương tiện ky thuật mới, tiếp thu và áp dụng những thành tựu khoa
học cơng nghệ hiện đại vào hoạt động báo chí, đảm bảo thơng tin trên
báo chí nhanh chóng chính xác, đúng định hướng. Quản lý nhà nước thể
hiện trong việc sắp xếp và quy hoạch lại hệ thống phát thanh, truyền
hình, thơng tấn, báo chí, đảm bảo cho hệ thống này phát triển và có đủ
khả năng nhận thức, phân tích, đánh giá các sự kiện, những diễn biến
xảy ra trong nước và trên thế giới, đủ sức định hướng xã hội và tập hợp,
động viên cơng chúng báo chí hành động theo mục tiêu và nhiệm vụ
chính trị của Đảng, Nhà nước.
Tuy nhiên, cũng nên hiểu “ lãnh đạo và quản lý” là sự “ bó hẹp
và thắt chặt”, quản lý khơng đờng nhất với quản lý hành chính. Nhà
nước quản lý báo chí là giúp báo chí nhanh chóng sửa chữa những
khuyết điểm, lệch lạc,yếu kém, quản lý còn là sự thảo luận, giúp đỡ,
hướng dẫn báo chí giữ vững định hướng chính trị, giữ gìn bản sắc văn
hóa, đạo đức, truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nâng cao trình độ dân trí,
củng cố niềm tin, hoàn thiện nhân cách con người mới.
25