Xây dựng và sử dụng bản đồ khái niệm trong dạy học chương chuyển hóa vật chất và năng lương sinh học 11 trung học phổ thông với sự hỗ trợ của các phần mềm cmap tools








i hc Giáo dc
 ngành: c; 60 14 10

 2011

Abstract: 
               




 



Keywords: ; ; ; ; 
Cmap

Content
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Xuất phát từ tính cấp thiết của việc đổi mới PPDH trong trường phổ thông hiện nay:




1.2. Xuất phát từ tâ
̀
m quan tro
̣
ng cu
̉
a dạy học KN trong da
̣
y ho
̣
c Sinh ho
̣
c ơ
̉
trươ
̀
ng phổ
thông: 
 

1.3. Xuất phát từ thực trạng dạy và học bộ môn Sinh học ở trường phổ thông hiện nay:
Tình     

2


1.4. Xuất phát từ ưu điểm của BĐKN: 
t  nhau trong quá


1.5. Xuất phát từ nội dung kiến thức chương “Chuyển hóa vật chất và năng lượng ”
Sinh học 11 THPT:    

 ,  Xây dựng và sử dụng BĐKN
trong dạy học chương “chuyển hóa vật chất và năng lượng” sinh học 11 THPT với sự hỗ
trợ của các phần mềm Cmap Tools.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
2.1. Trên thế giới
             David Ausubel,
Joseph D. Novak, Gowin , Mintzes, Wandersee        
 

         : J.D Novak (1980), Soyibo
(1995), Ian M. Kinchin (2000), Firas Corri & Radwan O. AL-
 
ng, 
 
2.2. Ở Việt Nam

. Các

DH.
3. Mục đích nghiên cứu

   ,  
THPT
4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu:

 , THPT

4.2. Khách thể nghiên cứu: 

3
5. Giả thuyết khoa học
 Sinh
 - 
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- .
- 
- 
-  .
- .
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
, p, p
a, pm và p.
8. Dự kiến những đóng góp mới của luận văn
- 

- 

-  

-  
 
- 

9. Cấu trúc của luận văn
,  và khuy ngh, tài li tham kh, ph l, n dung
chính c lu vn  trình bày trong 


c
 s map Tools





4
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Cơ sở lý luận của đề tài
1.1.1. Khái niệm



.

- 
 
- 
.
-  : 

























.
: 

- 
ánh trong KN.
- 

    :          


, q, q
, q, q, q,
q .
1.1.1.5. Cách phân chia KN

* Cơ sở phân chia : , p.
* Qui tắc phân chia KN : , p,
p , c chia ra ph hi
 
1.1.1.6
 
 
 

5

logic  
 . 
ngh.
1.1.1.7 : , p
, c

1.1.2. Bản đồ khái niệm
 



  
.

   
không 

* : 
 



1.1.2
* Đối với GV: , c, k
saiánh giá, l.
* Đối với HS: ,  n

1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài
1.2.1. Thực trạng dạy học môn Sinh học 11 (đặc biệt việc sử dụng BĐKN)


           

 phân tích và
, c

6
 NhPPDH 
 
1.2.2. Thực trạng hiểu biết của GV về tiếp cận dạy học KN Sinh học ở cấp độ cơ thể, Sinh
học 11
S ít k 
 6.2% .
1.2.3. Thực trạng về thái độ, phương pháp và kết quả học tập bộ môn của HS ở trường
THPT
, 10.8% HS không thích


7
CHƢƠNG 2

XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG BẢN ĐỒ KHÁI NIỆM TRONG DẠY HỌC
CHƢƠNG “CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƢỢNG”
SINH HỌC 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHẦN MỀM CMAP TOOLS
2.1. Phân tích lôgic cấu trúc nội dung dạy học các khái niệm Sinh học ở cấp độ cơ thể,
Sinh học 11 theo tiếp cận Sinh học hệ thống











 , 

 . 






























2.2. Các nguyên tắc dạy học khái niệm Sinh học ở trƣờng THPT
2.2.1. Nguyên tắc quán triệt mục tiêu, chương trình đào tạo

 

2.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính chính xác, khoa học của nội dung


nghiên .
2.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và tính kế thừa
M


2.2.4. Nguyên tắc phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh

8



2.2.5. Nguyên tắc dạy học phù hợp với nhận thức của học sinh

 

2.2.6. Nguyên tắc đảm bảo việc đánh giá và tự đánh giá của học sinh


 
DH.
2.3. Qui trình xây dựng BĐKN
- 
- 
- 
- 
2.4. Xây dựng bản đồ khái niệm chƣơng Chuyển hóa vật chất và năng lƣợng bằng phần
mềm Cmap Tools
2.4.1. Giới thiệu về phâ
̀
n mê
̀
m Cmap Tools : 




.
2.4.2. Xây dư
̣
ng BĐKN bằng phần mềm Cmap Tools
2.4.2.1. Xây d











, 
2.4.2.2. 

 
 
2.5. Phƣơng pháp sử dụng BĐKN trong dạy học chƣơng Chuyển hóa vật chất và năng
lƣợng
2.5.1. Sử dụng BĐKN trong khâu dạy kiến thức mới



9



: 
trình là gì?  
 


 .

Ví dụ 3: Bản đồ khái niệm Quang hợp ở Thực vật

               
: 
ra sao?       
?
 



Ví dụ 4: Bản đồ khái niệm quá trình cân bằng nội môi




2.5.2. Sử dụng BĐKN trong khâu củng cố, hoàn thiện kiến thức

Ví dụ 5: Bản đồ khái niệm Hô hấp ở Động vật





Ví dụ 6: Bản đồ khái niệm quá trình quang hợp ở thực vật C3
 



10

Ví dụ 7: Bản đồ khái niệm quá trình hấp thụ nước và ion khoáng ở TV



2.5.3. Sử dụng BĐKN trong khâu kiểm tra, đánh giá

Ví dụ 8: Bản đồ khái niệm quá trình tiêu hóa ở động vật




Ví dụ 9: Bản đồ khái niệm quá trình vận chuyển các chất trong cây




Ví dụ 10: Bản đồ khái niệm mối quan hệ giữa quang hợp - hô hấp ở Thực vật

* 
* 


2.5.4. HS tự xây dựng BĐKN

 


i.

- 
- 

- 
- 
- 
- 

11
- 
CHƢƠNG 3
THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
3.1. Mục đích thực nghiệm
- 

3.2. Nội dung thực nghiệm
3.2.1. Các bài thực nghiệm
- 
- 
3.2.2. Đề kiểm tra thực nghiệm
 
và sau TN.
3.3. Phƣơng pháp thực nghiệm
 ),
  


 
3.4. Kết quả thực nghiệm
3.4.1. Phân tích định lượng

3.4.1.2. 










 
X
TN
>
X

, t

3.4.1.3. 
0



0


 
Sau khi x
0


3.4.1.4. Analysis of Variance = ANOVA)

A
hai


A


3.4.2. Phân tích định tính

12
-  
- :  ,  . 



- : 












 
 ,  . 











- 

 



KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
- 





- 



-       

- 
 
      

hình thành và phát

2. Khuyến nghị
- 
- 
- 

13
- 


References
A. Tài liệu tiếng Việt
1.  


2.         

3. - [internet], )

4. 
Tr 56-
5. 

6.  
, (46), Tr35.
7.      
, (89), Tr.28.
8. nh (2005), , Nxb Giáo

9. 
(210), Tr18-20
10. Hoàng Chúng (1982), , Nxb.
Giá
11.  
 

12. , Nxb K

13.  
(2006),  11, 
14.  
(2006), Sách GV  11, N
15. tr.25

14
16. 

17. 


18. 
 (160), Tr 39 - 41.
19.          
  

- 37
20. 
 (192), Tr. 40 - 42.
21. 

22. 
23. Phillips, W.D.Chilton, I.I. (1999), 
24. 
- 
25. 
-21
26. h
, 
27. 
, 
28.  
 
29. 

(2000), 






, 



.
30. ,

31. ,
[internet]
32.          
(2002),  7

15
33.  

B. Tài liệu tiếng Anh
34. Alberto J. Cañas         
Technical Report IHMC CmapTools 2006-01 Rev 01-2008, Florida
Institute for Human and Machine Cognition.
35.        Los map as conceptuales herramienta
poderosa en la resoluciún alternativa de conflictos
Gonzolez (Eds.), Concept maps: Theory, methodology, technology. Proceedings of the
1st international conference on concept mapping (Vol. I).
36. Firas Corri & Radwan O. AL-Abed (2008), Using concept maps Action research.
37. Hagit Yarden, Gili Marbach-Ad & Jonathan M. Gershoni (2004
Map Technique in Teaching Introductory Cell Biology to College FreshmenBioscene:
juonnal of biology teaching, Volume 30 Issue 1, [internet]
38. James H Mc Millan (2005), 
39. J. D. Novak (1998), Learning, Creating, and using Knowbge: Concept Maps as
kacilitative Tools in Schools an Corporations, Lawrence Erlbaum Associates,

NewYork
40. Joseph D. Novak & Alberto J. Cañas 
Technical Report IHMC CmapTools 2006-01 Rev 01-
2008, Florida Institute for Human and Machine Cognition, [internet]
41. Kathleen M. Fisher, James H. Wandersee, David E. Moody (2000), Mapping biology
knowledge, Kluwer Academic Publishers, Netherland
42. 
conceptual ecology analogy for teachers of biology", Journal of Biological
Education, Vol. 34 No.4, pp.178-83
43.    The active use of concept mapping to promote meaningful
learning in biological science     
Guildford.
44. Maria Birbili (2007       
Early Childhood Research & Practice (ECRP) Vol.8 No.2 Fall 2
45. - Learning
[internet], (2008 January), [cited 2008 January].

16
46. Michael Zeilik   Classroom
Assessment Techniques (CATs), [internet], (2008 January April).
47. Winnie Wing Mui SO (2004),     
   Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching,
Volume 5, Issue 2, Article 8, [internet], (2008 January), [cited 2008 January].