Đánh giá ảnh hưởng của việc thu hồi đất, giải phóng mặt bằng tới sinh kế của người dân tại dự án xây dựng khu đô thị mới quận hải an, thành phố hải phòng








i hc Khoa hc T nhiên
 ngành:  chính; 60 44 80

 2012

Abstract: 






Keywords: ; ; ; ; 

Content
MỞ ĐẦU
-  (CNH - (TH) là
TH 
h CNH-HH
TH
T 
thành các khu (KCN) 
 th hóa
KT-  







2

h







 






 tôi
“Đánh giá ảnh hưởng của việc thu hồi đất, giải phóng
mặt bằng tới sinh kế của người dân tại dự án xây dựng khu đô thị mới quận Hải An, thành
phố Hải Phòng”.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
- 
 

- 

1.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
-    

- 

- GPMB

-                  
GPMB 

3
Chương 1
TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ THU HỒI ĐẤT, GPMB VÀ TÁC ĐỘNG TỚI SINH KẾ
CỦA NGƯỜI DÂN TRONG CÔNG CUỘC ĐÔ THỊ HÓA Ở VIỆT NAM
1.1 Vài nét về quá trình đô thị hóa ở Việt Nam hiện nay
1.1.1. Định nghĩa đô thị hóa
 
  

-   



.  



1.1.2. Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến phát triển kinh tế-xã hội

Trong quá trình CNH- , 
 
 
 , CNH
 
- 

 






 
sinh mâu 
C phát

4


1.1.3. Thực trạng quá trình đô thị hóa ở Việt Nam trong những năm gần đây
Quá trình  

 
-

 
                  



2]
  c
 
     
 

- 
 
 làn sóng di
 




1.2.Thực trạng công tác thu hồi đất, GPMB ở Việt Nam
* Thực trạng công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng tại Việt Nam
- Về diện tích đất nông nghiệp, đất ở bị thu hồi để phát triển các khu công nghiệp, đô
thị và các công trình công cộng




5


         
28]
Bảng 1.2. Diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi ở một số địa phương trên cả nước
(Tính đến tháng 6/2009)

STT

Tỉnh, thành phố
Tổng diện tích
đất nông nghiệp
Diện tích đất nông
nghiệp bị thu hồi
Tỷ lệ đất nông
nghiệp bị thu hồi
ha
%
1
Tuyên Quang
518.311,22
83.216,86
16,06
2

45.772,96
13.789,87
30,13
3

84.984,13
11.679,02
13,74
4

60.101,4

16.434,34
27,34
5

107.964,05
21.458,48
19,88
6
Hà Nam
57.903,48
16.247,74
28,06
7

94.445,48
29.844,18
31,60
8

50.489,5
35.398,38
70,11
9

349.812,57
63.914,8
18,27
10

631.370.35

140.631,00
22,27
11

277.073,38
22.225,79
8,02
12
Kiên Giang
576.492,49
42.679,58
7,40
(Nguồn: Tổng cục quản lý đất đai, năm 2010)

, 

Kiên Giang




70-

[5]

6
               
 




-


* Thực trạng công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng ở thành phố Hải Phòng
 



 
 
 ,12%.[34]
,GPMB 

 
- ; t
 th hóa 
 





               
,GPMB 

       

1.3. Vấn đề sinh kế và những tác động của việc thu hồi đất tới sinh kế của người
dân

7
1.3.1. Khái niệm về sinh kế
   inh nhai hay



.
             

Sinh kế của một hộ gia đình, hay một cộng đồng còn gọi là
kế sinh nhai hay phương cách kiếm sống của hộ gia đình hay cộng đồng đó. Khái niệm về
sinh kế có thể miêu tả như là một tập hợp của các nguồn lực và khả năng của con người có
thể kết hợp được với những quyết định và những hoạt động mà họ sẽ thực hiện để không
những kiếm sống mà còn đạt đến mục tiêu và ước nguyện (tham vọng) của họ [2]

 





1.3.2. Các nguồn lực để đảm bảo sinh kế
   

-
-
- 
- 
-


1.3.3. Thực trạng sinh kế của người nông dân sau khi bị thu hồi đất nông nghiệp
trong quá trình đô thị hóa ở Việt Nam




8


 


     


 







 [28]
Chương 2
KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN - KINH TẾ XÃ HỘI, SỬ DỤNG ĐẤT ĐAI VÀ
DỰÁN XÂY DỰNG KHU ĐÔ THỊ MỚI QUẬN HẢI AN
2.1 Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội quận Hải An
          -   


   


là 104.070 
.
- 
iao công

2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội theo hướng đô thị hóa giai đoạn 2005-2010
- Lao động:         70.037     
82,39% m 2005,

9
ng . T4.572 
6,53%.


- 



- 
 
cho các doa

2.1.2.2.Quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế chung của quận
 
n
Bảng 2.2. Tổng giá trị sản xuất các ngành kinh tế quận Hải An

qua các năm 2005, 2008, 2010
Tổng giá trị sản xuất
Năm 2005
Năm 2008
Năm 2010
GDP
(tỷ đồng)
%
GDP
(tỷ đồng)
%
GDP
(tỷ đồng)
%

160,71
29,45
200,7
27,24
248,23
26,4
- xây d
250,25
45,9
352,07
47,9
457,64
48,7
- 
134,83

24,65
182,9
24,86
234,21
24,9

545,79
100
735,67
100
940,08
100
(Nguồn số liệu: Phòng Thống kê quận Hải An, năm 2010)
 
- - 
    
ngành , 
vùng;


2.1.2.3.Quá trình phát triển sản xuất từng ngành kinh tế tại quận Hải An

10



.
2.1.2.4. Thực trạng cơ sở hạ tầng đô thị








ay, các công trình




- 

2.2. Tình hình sử dụng và biến động đất đai của quận Hải An giai đoạn 2005-2010
n t u dit nông nghip gim t
38,07% xung còn 32%dit    6,6% lên 6,97%, t
 nh t 17,18% lên 32,85%, t sn xut kinh doanh phi nông nghip
nh t t có m 6,23% lên 7,86%.
Tng din tt t nhiên ca qun gii là do nm 2009 iu cha gii hành chính
gia qun Hi An và qun Ngô Quyn, Pht giáp danh 0.04ha t gia phng Hi
1 qun Hi An c bàn giao sang cho phng Khê qun Ngô Quy thun tin
cho vic qun lý và s dng
 


. 


11

, 




.Ngoài ra 







   
  
                   
3000m
2


2

2





2.2.3.2. Công tác bồi thường, GPMB quận Hải An năm 2011
- Những kết quả đạt được





- Những vấn đề tồn tại vướng mắc





12



             

2.3. Khái quát về dự án xây dựng khu đô thị mới quận Hải An





hông


 








                



2
 
2


Chương 3
ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA VIỆC THU HỒI ĐẤT NÔNG NGHIỆP CHO DỰ ÁN
XÂY DỰNG KHU ĐÔ THỊ MỚI QUẬN HẢI AN ĐẾN SINH KẾ NGƯỜI DÂN VÀ ĐỀ
XUẤT GIẢI PHÁP
3.1.Thực trạng diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi, số tiền bồi thường và hỗ trợ cho
người dân bị thu hồi đất

13


là 152m
2

2


2

2
.

Bảng 3.1.Số hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp
ở các mức quy mô diện tích khác nhau
STT


2
)

 
106
100%
1
<50m
2

2
1.2
2
50m
2
 200m
2

5
4.87
3
200m
2
 500m
2

53
50
4
500m
2
 700 m
2

19
18.3
5
700m
2
 1000m
2

18
17.1
6
1000m
2
 1500m
2

8
7.3
7
1500m
2

 2000m
2

1
1.23
(Nguồn: tổng hợp từ phương án bồi thường GPMB của dự án)

 


43,454,070
12,588,665
6,703,774
6,324,120
40,691,593
0
5,000,000
10,000,000
15,000,000
20,000,000
25,000,000
30,000,000
35,000,000
40,000,000
45,000,000
50,000,000













Các mục
hỗ trợ
Số tiền (VND)

Hình 3.2.Biểu đồ thể hiện bình quân số tiền bồi thường, hỗ trợ cho mỗi hộ dân theo các
mục



14
Bảng 3.3. Mức tiền bồi thường đất của các hộ dân
STT
Mức bồi thường
Số hộ
Tỷ lệ
1

34
32,07
2
50-
35

33,02
3
100-
15
14,15
4
150-
8
7,5
5
200-
11
10,38
6
250-
2
1,94
7

1
0,94
(Nguồn: tổng hợp từ phương án bồi thường GPMB của dự án)
7 
      00 ,        
324.478.000 



 


3.2. Tác động của việc thu hồi đất nông nghiệp tới sinh kế của các hộ dân bị thu hồi đất
3.2.1 Tác động của việc thu hồi đất nông nghiệp tới chuyển đổi nghề nghiệp của
người dân


n.

Hình 3.4. Biểu đồ thể hiện cơ cấu lao động phân theo trình độ văn hóa

15

xâ                  
65,9%. T

y, xí

          
     

.




Chí
 

ình.



 

-



 


16



Hình 3.5. Biểu đồ thể hiện cơ cấu lao động theo việc làm của các hộ dân trước và sau khi
thu hồi đất tại dự án



nhi















3.2.2. Tác động của việc thu hồi đất nông nghiệp đến thu nhập của người dân
 
               

Bảng 3.6. Tình hình thu nhập của các hộ sau khi thu hồi đất

17
STT
Chỉ tiêu
Tổng số
Tỷ lệ %


106
100
1

75
70,75
2

25
23,58
3

6
5,66

(Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra, phỏng vấn nông hộ, năm 2012)
 




 






3.2.3. Biến đổi tài sản của các hộ dân sau khi thu hồi đất nông nghiệp



 
Bảng 3.9. Phương thức sử dụng tiền bồi thường các hộ dân sau khi bị thu hồi đất

Phương thức sử
dụng tiền
Số tiền bình
quân sử dụng
để mua sắm
(VND)
Tỷ lệ % so
với số tiền
đền bù
bình quân

các hộ được
nhận
Số hộ
Tỷ lệ %
trong 106
hộ được
đền bù đất
nông
nghiệp
1
Xây nhà
173.165.000
202,06
55
51,49
2

24.930.000
29,09
9
7,92
3
Mua xe máy
15.040.000
17,55
44
41,58
4

1.817.000

2,12
18
16,83

18
5
Mua ti vi
2.245.000
2,62
63
59,41
6

38.762.000
45,23
15
13,86
7

153.000.000
178,52
14
13,2
8

32.571.000
38
18
16,98
7

Khác
52.186.000
60,89
12
11,32
(Nguồn: Tổng hợp từ kết quả điều tra phỏng vấn các hộ, năm 2012)


 2,
, 

này nói 



 


3.2.4.Đánh giá nguồn lực đảm bảo sinh kế của người dân sau khi bị thu hồi
đất




3.2.5. Ý kiến của người dân về quá trình triển khai, GPMB dự án và giá bồi thường



-




3.3. Một số giải pháp trong công tác bồi thường, GPMB khi thu hồi đất nông nghiệp của
người dân

19
 


- 

3.3.1. Tổ chức và quản lý
- - 



- 

 



- 



3.3.2. Công tác chỉ đạo và thực hiện
- 



- 
     

3.3.3. Đối với việc hỗ trợ đào tạo nghề cho người bị thu hồi đất
- 












, 





































.
- 
.
- 35 

, 










. Nên

20














, . 
sách nhà n


































, 











, 




, 








KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận




* Về chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp trên địa
bàn quận:
               

- 




:
* Những vấn đề hạn chế, bất cập trong quá trình chuyển đổi việc làm cho người có
đất nông nghiệp bị thu hồi:
      
     


    
  


 



* Những thay đổi về mức thu nhập và tài sản của người dân

21
   


 

hàng ngày.




 
* Nguồn lực đảm bảo sinh kế của người dân sau khi bị thu hồi đất

              




 




2. Kiến nghị
-

- 
- 
-  

- .

References

I.Tiếng Việt
1. Đô thị hóa và vấn đề tam nông",


22
2.  Nghiên cứu đề xuất các giải pháp đảm bảo sinh kế bền
vững cho người nông dân bị thu hồi đất trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa",
- phát

3.    Thông tư số 116/2004/TT-BTC hướng dẫn thực hiện Nghị định
197/2004/NĐ – CP
4. Đề án tìm hiểu thực trạng đời sống và việc làm
của người dân khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng các khu công nghiệp mới, Hà

5. 



6. Nghị định số 90/1994/NĐ – CP về việc đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu
hồi đất để sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy
sản trong các doanh nghiệp Nhà nước
7. Nghị định số 22/1998/NĐ – CP về việc đền bù thiệt hại khi Nhà nước thu
hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công
cộng, ngày 2
8. Nghị định số 197/2004/NĐ – CP về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất
9. Nghị định số 17/2006/NĐ – CP về sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị
định 187/2004/NĐ-CP, ra 
10. Chính ph, Nghị định số 84/2007/NĐ-CP của Chính phủ về cấp giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng đất, trình tự thủ tục bồi

thường, hỗ trợ và TĐC khi Nhà nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai, ra
ngày 25/5/1007, Hà N.
11. Phát triển khu công nghiệp Đồng bằng sông Hồng và vấn
đề nông dân mất đất nông nghiệp
12. Vấn đề nông nghiệp, nông dân và nông thôn – nhìn từ góc độ giữ vững
định hướng xã hội chủ nghĩa" - 

13. Chính sách đền bù khi thu hồi đất của một số nước trong khu vực và Việt
Nam 
14. Tiến trình phân tích sinh kế bền vững cho người dân vùng cao ở Thừa Thiên
Huế
15. Vấn đề nông nghiệp, nông thôn và nông dân: kinh nghiệm của
Trung Quốc và Việt Nam

23


16. DFID.
17. Giúp nông dân chủ động trước vấn đề dành đất cho công nghiệp
và đô thị" - 
18. Ước muốn của nông dân bị thu hồi
đất
19. - Nông dân thời công nghiệp hóa
20.   Đô thị Việt Nam      trình

21. Lê Du Phong (2007) "Thu nhập, đời sống, việc làm của người có đất bị thu hồi để xây
dựng các khu công nghiệp, khu đô thị, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, các công trình
công cộng phục vụ lợi ích quốc giac gia, H.
22. Đời sống văn hóa đô thị và khu công nghiệp
Việt Nam

23. Luật đất đai sửa đổi 
24. Định hướng phát triển đô thị Việt Nam và tác động của nó đến
văn hóa
25. Tác động của công nghiệp hóa và đô thị hóa đến sinh kế nông dân
Việt Nam: trường hợp một làng ven đô Hà Nội"
26. Nghiên cứu tác động của việc chuyển đổi sử dụng đất
nông nghiệp đến người nông dân ven đô Hà Nội trong quá trình đô thị hóa (lấy xã Mễ
Trì, huyện Từ Liêm làn ví dụ)

27. "Giúp nông dân chủ động trước vấn đề dành đất cho
công nghiệp và đô thị
28.  
(2005) "Quản lý và sử dụng đất đai ở nông thôn Miền Bắc nước ta

29. Sinh kế người dân thị trấn Lao Bảo, Quảng Trị trong quá
trình phát triển khu kinh tế - Thương mại đặc biệt Lao Bảo

30. Quyết định số 485/QĐ-UBND quy định cụ thể về hỗ trợ
và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hải Phòng, ra ngày

31. UBND thành ph H Phòng, Quyết định số 1761/2007/QĐ-UB về việc ban hành Quy
định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành
phố Hải Phòng, ngày 19/9/2007, H Phòng.

24
32. UBND thành ph H Phòng, Quyết định số 1704/2008/QĐ- UBND về việc sửa đổi
bổ sung một số điều tại Quyết định số 1761/2007/QĐ-UBND ngày 19/9/2007, ngày

33. UBND thành ph H Phòng, Quyết định số 877/QĐ-UBND ban hành quy định trình
tự thủ tục về thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, chuyển

nhượng tài sản trên đất thuê, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất về bồi thường
hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn Thành phố Hải Phòng,
ngày 28/5/2008 
34. UBND thành ph H Phòng (2009), Báo cáo tổng kết công tác bồi thường, giải
phóng mặt bằng của thành phố Hải Phòng trong giai đoạn 2005-2009, H Phòng.
35. UBND qu Hi An (2010), Báo cáo quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội
quận Hải An, thành phố Hải Phòng đến năm 2020, H Phòng.
II. Tiếng Anh
36. Brian J.L.Berry, Urbanization and counter-urbanization, volume 11, urban affairs
annual reviews, sage publications, Lndon, 1976, 334p
37. Brian J.L.Berry, Urbanization, USA, 2003, p36-42
38. Brian Robert and Trevor Kanaley (edited), Urbanization and sustainability in Asia,
Asia Development Bank, Philippines, 2006.
39. UNDP, UNISDR, IRP, Guidance Note on Recovery livehood, 2010.