Giải pháp hoàn thiện hoạt động huy động vốn của ngân hàng thương mại Việt Nam

HUTECH


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC K THUT CÔNG NGH TP. HCM










LUN VN TT NGHIP





Gii pháp hoàn thin hot đng huy đng vn ca
Ngân Hàng Thng Mi Vit Nam

 Tài:





Ngành: Qun Tr Kinh Doanh

Chuyên ngành: Qun Tr Doanh Nghip



Ging viên hng dn : TS. Trng Quang Dng
Sinh viên thc hin : Nguyn Th Thu Ngân
MSSV: 0854010204 Lp: 08DQD1




TP. H Chí Minh, 2012
HUTECH
i

Li cam đoan




Em xin cam đoan nhng ni dung, s liu đc trình bày trong chuyên đ này là
đúng s tht. Em xin chu hoàn toàn trách nhim v ni dung ca chuyên đ này.




Sinh viên thc hin
Nguyn Th Thu Ngân.

HUTECH
ii

Li cm n

Em xin chân thành cm n thy cô giáo trong khoa Qun tr Kinh d oanh đã to
điu kin giúp đ trong quá trình hc tp và hoàn thành chuyên đ chuyên ngành
này.Và em xin gi li cm n sâu sc ti các anh ch trong Ngân hàng đã tn tình to
điu kin giúp đ, hng dn và gii thích c th trong vic thc hin chuyên đ.
Tuy nhiên, do hn ch v thi gian nghiên cu và phân tích nên chc chn chuyên
đ này s không tránh khi s sai sót nht đnh. Em rt mong nhn đc s quan tâm
xem xét và nhng ý kin đóng góp quý báu ca các thy cô giáo.
HUTECH
iii

Nhn xét ca giáo viên hng dn

TP. HCM, Ngày …. tháng … nm 2012
Xác nhn ca GV.

HUTECH
iv

Danh mc các t vit tt
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
TCKT T chc kinh t
TCTD T chc tín dng
TGTK Tin gi tit kim
NH Ngân hàng
KH Khách hàng
DN Doanh Nghip
KHCN Khách hàng cá nhân
LSHV Lãi sut huy đng vn
HV Huy đng vn

HUTECH
v


Danh mc các bng
Bng 2.1. Tình hình huy đng vn theo c cu đng tin 35
Bng 2.2. Kt qu huy đng vn ca Vietcombank theo k hn 38
Bng 2.3. Kt qu huy đng vn ca Sacombak theo k hn 40
Bng 2.4. Kt qu huy đng vn ca Militarybank theo k hn 41
Bng 2.5. Kt qu huy đng vn theo thành phn kinh t ca Vietcombank 43
Bng 2.6. Kt qu huy đng vn theo thành phn kinh t ca Vietcombank 44

HUTECH
vi

Danh mc các biu đ, đ th

Biu đ 2.1. Qui mô ngành ngân hàng 2007-2011 27
Biu đ 2.2. Top 5 tng trng tài sn ngành NH 28
Biu đ 2.3. Qui mô ngành ngân hàng mt s quc gia 29
Biu đ 2.4. Tc đ tng trng tín dng và huy đng vn 2007-2010 30
Biu đ 2.5 Tng trng li nhun mt s ngân hàng 2008-2010 32
Biu đ 2.6. S lng chi nhánh, PGD, ATM ca 6NH ln nm 2010 32
Biu đ 2.7. Th phn doanh s th và ATM 2010 34
Biu đ 2.8. Huy đng vn t nn kinh t 35
Biu đ 2.9. Huy đng vn theo nhóm các TCTD 36
Biu đ 2.10. Kt qu HV ca Vietcombank 39
Biu đ 211. Kt qu HV ca Sacombank 40
Biu đ 2.12. Kt qu HV ca Militarybank 41
S đ 3.1. Các nhân t nh hng 49
Biu đ 3.1. Tc đ tng trng GDP, CPI ca Vit Nam 2007-2011 51
Biu đ 3.2. T l lm phát Vit Nam 2007-2011 52

HUTECH
vii

Mc lc
Li cam đoan i
Li cm n ii
Nhn xét ca giáo viên hng dn iii
Danh mc các t vit tt iv
Danh mc các bng v
Danh mc các biu đ, đ th vi
Li M u 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng, phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. Kt cu khóa lun 3
Chng 1: Lý lun chung v hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Thng mi
3
1.1. Khái quát v Ngân hàng Thng mi 4
1.1.1.
Khái nim Ngân hàng Thng mi 4
1.1.2. Phân loi Ngân Hàng Thng Mi 5
1.1.3. Vai trò ca Ngân hàng Thng Mi 7
1.1.4. Các nghip v ca Ngân Hàng Thng Mi 8

1.2. Hot đng huy đng vn ca Ngân Hàng Thng Mi 18
1.2.1.
Khái nim v huy đng vn 18
1.2.2. i tng huy đng vn 19
1.2.3. Nghip v huy đng vn 19
1.3. Các ch tiêu đánh giá hot đng huy đng vn 24
1.3.1.
Ch tiêu vn huy đng trên tng ngun vn 24
1.3.2. Ch tiêu vn huy đng trên vn t có 24
1.3.3. Ch tiêu tc đ tng huy đng vn 25
1.3.4. T trng các loi tin gi 25
1.3.5. Mt s ch tiêu khác 26
Chng 2: Thc trng hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Thng Mi Vit
Nam 27
2.1. Tng quan tình hình hot đng và phát trin ca NHTM Vit Nam (2008-
2010) 27
HUTECH
viii

2.1.1. Quy mô ngành 27
2.1.2. Tc đ tng trng 29
2.1.3. tng trng li nhun và kh nng sinh li 31
2.1.4. Mng li hot đng 32
2.2. Thc trng tình hình huy đng vn ca h thng NHTM (2007-2011) . 33
2.2.1.
Xét theo c cu đng tin 35
2.2.2. Xét theo các nhóm TCTD 36
2.2.3. Xét theo tính cht k hn 38
2.2.4. Xét theo thành phn kinh t 43
2.3. ánh giá 45

2.3.1.
u đim 45
2.3.2. Nhc đim 46
Chng 3: Gii pháp nâng cao hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Thng
Mi 49
3.1. Các ngân t nh hng đn hot đng huy đng vn ca Ngân Hàng
Thng Mi 49
3.1.1.
Môi trng v mô 49
3.1.2. Môi trng vi mô 56
3.2. Gii pháp 59
3.2.1. a dng hóa hot đng huy đng vn
59
3.2.2. Phát trin và nâng cao cht lng các dch v 61
3.2.3. Nâng cao cht lng phc v. 62
3.2.4. Phát trin hot đng Marketing 63
3.2.5. M rng mng li hot đng, nâng cp công ngh 64
3.2.6. Nâng cao trình đ nhân viên 64
3.3. Kin ngh 65
3.3.1. i vi chính ph
65
3.3.2. i vi Ngân Hàng Nhà Nc 67
Kt Lun 68
Tài Liu Tham Kho 69
HUTECH
1

Li M u
1. Lý do chn đ tài
Ngân hàng thng mi là mt doanh nghip đc bit, kinh doanh trên lnh vc tin

t, nhim v thng xuyên và ch yu là huy đng vn, cho vay và cung cp các sn
phm dch v Ngân hàng. i vi hot đng Ngân hàng, vn là yu t quyt đnh mi
hot đng kinh doanh.Thc t ti các Ngân hàng thng mi c phn hin nay vn t
có ch chim mt t l nh còn li là vn huy đng, vn đi vay và vn khác.Trong đó,
vn huy đng luôn chim t trng ln nht và n đnh nht. Do vy có th khng đnh
vn huy đng hay công tác huy đng vn có vai trò to ln quyt đnh đn kh nng
hot đng và phát trin ca Ngân hàng.
Ti Vit Nam, vic huy đng vn (khai thác lng tin tm thi nhàn ri trong công
chúng h gia đình, ca các t chc kinh t xã hi hay các t chc tín dng khác) ca
Ngân hàng thng mi còn nhiu bt hp lý. iu này dn ti chi phí vn cao, quy mô
không n đnh,vic tài tr cho các danh mc tài sn không còn phù hp vi quy mô,
kt cu t đó làm hn ch kh nng sinh li,buc ngân hàng phi đi mt vi các ri
ro…Do đó,vic tng cng huy đng vn vi chi phí hp lý và s n đnh cao là yêu
cu ngày càng tr nên cp thit và quan trng
đn kh nng hot đng và phát trin ca
ngân hàng.
Quá trình đi mi kinh t  Vit Nam đã và đang khng đnh v trí và vai trò ca
các Ngân hàng thng mi, vi nhng nghip v không ngng đc ci thin và m
rng cho phù hp, nhm đáp ng nhu cu vn và cung cp các dch v ngân hàng cho
nn kinh t và dân c. Vic làm này ca các N gân hàng thng mi đã to điu kin
cho các thành phn kinh t đy mnh xut khu, đu t sn xut, đi mi thit b, hin
đi hoá công ngh, m rng quy mô sn xut, góp phn thc hin công nghip hoá,
hin đa hoá đt nc, cng nh góp phn tích cc thc hin đng ni đi mi ca
ng và Nhà nc.  có th thc hin đc tt c các nhim v trên, Ngân hàng cn
phi có ngun vn.
Vn huy đng tr thành ngun vn ch yu cung cp ngun vn
cho toàn b nn kinh t. Nht là trong giai đon hin nay khi mà m ca, hi nhp là
HUTECH
2

điu kin tt yu ca bt kì quc gia nào mun phát trin. S hi nhp s làm phân b
ngun vn trong xã hi mt cách hp lý. Vi s xut hin ca các t chc tài chính
nc ngoài, các t chc tài chính mi trong nc, ngun vn chy vào các Ngân hàng
thng mi s theo đó mà gim dn. Chính vì th, mun tn ti và đng vng trong
môi trng mi, các Ngân hàng luôn luôn cn có ngun vn di dào. Khi đó, huy đng
vn tr thành mt bin pháp hu hiu cho các Ngân hàng thng mi thc hin các
chin lc ca mình.
Xut phát t thc tin trên em đã chn đ tài “Gii pháp hoàn thin hot đng huy
đng vn ca Ngân Hàng Thng Mi Vit Nam” làm đ tài nguyên cu cho mình.
2. Mc tiêu nghiên cu
+ Mc tiêu chung
- ánh giá hot đng huy đng vn ca h thng Ngân hàng thng mi Vit
Nam, t đó đ xut nhng gii pháp nhm ti u hóa h thng huy đng vn ca
NHTM.
+ Mc tiêu c th
- Phân tích tình hình huy đng vn ca NHTM Vit Nam t 2008-2011
- Phân tích nhng yu t ni ti ca ngành Ngân hàng, t đó tìm ra nhng đim
mnh, đim yu ca ngành Ngân hàng nhm xác đnh mc tiêu huy đng vn ca Ngân
hàng trong thi gian ti 2012-2015.
- Phân tích môi trng bên ngoài nhm xác đnh nhng c hi và thách thc, t
đó làm c s cho vic xây dng chin lc huy đng vn có hiu qu cho ngân hàng.
- T mc tiêu và c s nhn đnh trên, đa ra mt s gii pháp cho hot đng huy
đng vn. T đó đánh giá, lc chn nhng gii pháp phù hp và da vào thc trng đ
đa ra mt s bin pháp thc hin.
3. i tng, phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu
Chin lc huy đng vn ti các NHTM Vit Nam đã và đang áp dng, và nhng
yu t nh hng đn chin lc huy đng vn.
- Phm vi nghiên cu
HUTECH

3

 tài đc đt trong bi cnh các Ngân hàng trong nc đang chun b các ngun
lc v vn, nhân lc, công ngh mi đ m rng thêm nhiu dch v, tin ích ngân
hàng mi, qua đó nâng cao kh nng cnh tranh ca Ngân hàng Vit Nam, chun b
nhng bc tích cc đ tham gia vào cuc cnh tranh trên thng trng th gii.
Chính vì th, đ tài nguyên cu trên phm vi rng_ h thng NHTM Vit Nam đ có
tm nhìn tng quát, toàn din v hot đng ca toàn ngành.
4. Phng pháp nghiên cu
- Phng pháp thu nhp s liu
- S liu th cp t các bng báo cáo tài chính, bng kt qu hot đng kinh
doanh, và bng lu chuyn tin t ca ngân hàng.
- S liu th cp t các kt qu đt đc v s phát trin kinh t- xã hi, và các
ch tiêu phát trin đ ra trong nm ti.
- Phng pháp phân tích s liu
- Phng pháp so sánh: dùng bng biu, đ th đánh giá tì nh hình tng, gim qua
các nm t 2008 đn 2011 đ tìm ra nhng yu t tn ti nh hng đn hot đng huy
đng vn.
- Phng pháp thng kê mô t và x lý s liu v tình hình huy đng vn da trên
nhng thông tin đc cung cp t phòng tín dng, phòng k toán ca ngân hàng.
- Phng pháp phân tích- đánh giá: cn c vào nhng đim mnh, đim yu, c
hi, thách thc và tình hình thc t đ đa ra đánh giá, nhm đa ra gii pháp phù hp
cho hot đng huy đng vn ca ngân hàng.
5. Kt cu khóa lun
Ni dung đ tài gm ba phn:
Chng 1: Lý lun chung v hot đng huy đng vn ca Ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng hot đng huy đng vn ca ngân hàng thng mi Vit Nam
2008-2011.
Chng 3:Gii pháp nâng cao hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Thng Mi.

HUTECH
4

Chng 1: Lý lun chung v hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Thng mi
1.1. Khái quát v Ngân hàng Thng mi
1.1.1. Khái nim Ngân hàng Thng mi
Ngân hàng thng mi đã hình thành, tn ti và phát trin hàng trm nm gn
lin vi s phát trin ca nn kinh t hà ng hoá. S phát trin h thng N gân hàng
thng mi (NHTM) đã có tác đng rt ln và quan trng đn quá trình phát trin ca
nn kinh t hàng hoá, ngc li kinh t hàng hoá phát trin mnh m đn giai đon cao
nht là nn kinh t th trng thì NHTM cng ngày càng đc hoàn thin và tr thành
nhng đnh ch tài chính không th thiu đc. Tuy nhiên, cho ti hin nay vn cha
có mt khái nim nào thng nht v Ngân hàng thng mi.
-  M: NHTM là công ty kinh doanh tin t, chuyên cung cp dch v tài chính
và hot đng trong ngành công nghip dch v tài chính.
-  Pháp: NHTM là nhng xí nghip và c s nào thng xuyên nhn ca công
chúng di hình thc ký thác hay hình thc khác các s tin mà h dùng cho chính h
vào nghip v chit khu, tín dng hay dch v tài chính.
-  n : NHTM là c s nhn các khon ký thác đ cho vay hay tài tr đu t.
-  Th Nh K: NHTM là hi trách nhim hu hn thit lp nhm mc đích
nhn tin ký thác và thc hin các nghip v hi đoái, nghip v công hi phiu, chit
khu, và nhng hình thc vay mn khác.
- Theo Pháp lnh Ngân hàng nm 1990 ca Vit Nam: “Ngân hàng thng mi là
mt t chc kinh doanh tin t mà nghip v thng xuyên và ch yu là nhn tin gi
ca khách hàng vi trách nhim hoàn tr và s dng s tin đó đ cho vay, chit khu
và làm phng tin thanh toán”.
- Theo lut Các t chc tín dng Vit Nam có hiu lc vào tháng l0/1998: “Ngân
hàng là loi hình t chc tín dng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và các
hot đng kinh doanh khác có liên quan”.
- Theo ngh

 đnh ca Chính ph s 49/20001N-CP ngày 12/9/2000 đnh ngha:
“Ngân hàng thng mi là ngân hàng đc thc hin toàn b hot đng ngân hàng và
HUTECH
5

các hot đng kinh doanh khác có liên quan vì mc tiêu li nhun, góp phn thc hin
các mc tiêu kinh t ca nhà nc ".
T nhng nhn đnh trên có th thy, NHTM là mt trong nhng đnh ch tài
chính mà đc trng là cung cp đa dng các dch v tài chính vi nghip v c bn là
nhn tin gi, cho vay và cung ng các dch v thanh toán. Ngoài ra, NHTM còn cung
cp nhiu dch v khác nhm tho mãn ti đa nhu cu v sn phm, dch v ca xã hi.
1.1.2. Phân loi ca Ngân Hàng Thng Mi
+ Da vào hình thc s hu: h thng NHTM đc chia làm bn loi
- NHTM quc doanh
Là NHTM do Nhà nc đu t vn, thành lp và t chc hot đng kinh doanh, góp phn
thc hin mc tiêu kinh t ca Nhà nc. Phn vn ca Nhà nc ti các Ngân hàng
thng mi quc doanh sau khi đã c phn hoá s đc gim dn so vi t l 51%
đang d kin vi Ngân hàng Ngoi thng Vit Nam (VCB).Tng s vn c phn mà
các bên nc ngoài đc phép nm gi trong mt Ngân hàng vn s b gii hn  mc
30%. Trong đó, mi nhà đu t là pháp nhân nc ngoài ch đc nm ti đa là 10%.

Thuc loi này gm:
• Ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam (Bank for Agriculture
and Rural Development_ Agribank), c phn hóa vào 2008.
• Ngân hàng công thng Vit nam (Industrial and commercial Bank of viet nam
– ICBV) gi tt là Vietinbank, c phn hóa vào 2007.
• Ngân hàng đu t và phát trin vit nam (Bank for Investement and
Development of Viet nam – BIDV), c phn hóa vào 2012.
• Ngân hàng ngoi thng Vit nam (Bank for Foreign Trade of Viet nam –
Vietcombank), c phn hóa vào nm 2007.

• Ngân hàng Phát trin Nhà ng Bng Sông Cu Long (Housing Bank Of
Mekong Delta), vit tt MHB vào nm 2010.
- NHTM c phn (joint Stock Commercial bank)
Là Ngân hàng thng mi đc thành lp di hình thc công ty c phn. Trong đó
mt cá nhân hay pháp nhân ch đc s hu mt s c phn nht đnh theo qui đnh
ca Ngân hàng nhà nc Vit nam (Thông t s 09/2010/TT/NHNN). Loi hình ngân
HUTECH
6

hàng này hin ti nh hn Ngân hàng thng mi Nhà nc v quy mô nhng s lng
thì nhiu hn và ngày càng t ra nng đng và nhanh chóng đi mi công ngh nhm
mc tiêu hi nhp. Hin ti, gm có 35 NHTM c phn: Sacombank, DongAbank,
Eximbank, ACB, Techcombank,…
- NHTM liên doanh: (thuc loi hình t chc tín dng liên doanh).
Là Ngân hàng đc thành lp bng vn liên doanh gia mt bên là ngân hàng
thng mi Vit nam và bên khác là ngân hàng thng mi nc ngoài có tr s đt ti
Vit nam, hot đng theo pháp lut  Vit nam. n 15/06/2012, hin ti có 4 ngân
hàng liên doanh: VID Public Bank, INDOVINA Bank Limitted, Vit Thái Vinasiam
Bank, Viet Nam- Russia Join Venture Bank.
- Các chi nhánh NHTM nc ngoài
Là Ngân hàng đc thành lp theo pháp lut nc ngoài, đc phép m chi nhánh
ti vit nam, hot đng theo pháp lut V it nam. Hin ti, có 5 ngân hàng: HSBC,
Standard Chartered, Shinhan Vietnam, ANZ, Hong Leong.
+ Da vào chin lc kinh doanh
- Ngân hàng bán buôn
Hot đng Ngân hàng bán buôn là dch v ngân hàng dành cho các đnh ch tài
chính và nhng dch v ngân hàng đc cung ng vi s lng ln. Có th bao gm
hot đng bán buôn tín dng ODA, nhng giao dch ln trên th trng liên ngân hàng,
các giao dch ln trên th trng công c n chính ph, hot đng đng tài tr và mt
s hot đng khác. Trong s đó, hot đng bán buôn ngun vn ODA là đáng chú ý và

có ý ngha thc tin nht.
- Ngân hàng bán l
Hot đng Ngân hàng bán l là các dch v ngân hàng nhm đn đi tng khách
hàng cá nhân, thay vì nhóm khách hàng doanh nghip. Các dch v ch yu ca ngân
hàng bán l là tit kim, thanh toán, cho vay tiêu dù ng, th tín dng, th ghi n.
(Sacombank đc danh hiu “Ngân Hàng bán l tt nht Vit Nam 2012”).


HUTECH
7

1.1.3. Vai trò ca Ngân hàng Thng Mi
1.1.3.1. Tp trung vn ca nn kinh t
Trong nn kinh t có nhng ch th có d tin và khon tin đó cha đc s
dng mt cách trit đ (ví d nh vn còn ct giu trong nhà cha đc mang ra lu
thông) nhng h cng mun tin này sinh li cho mình, và h ngh là cho vay và có
nhng ch th cn tin đ hot đng kinh doanh. Nhng nhng ch th này không
quen bit nhau và cng có th không tin tng nhau nên tin vn cha đc lu thông.
Ngân hàng thng mi vi vai trò trung gian ca mình, nhn tin t ngi mun cho
vay, tr lãi cho h và đem s tin y cho ngi mun vay vay. Thc hin đc điu
này NHTM đã huy đng và tp trung các ngun vn nhàn ri trong nn kinh t, mt
khác vi s vn này NHTM s đáp ng đc nhu cu vn ca nn kinh t đ sn xut
kinh doanh. Vi chc nng này, N gân hàng thng mi v a đóng vai trò là ngi đi
vay, va đóng vai trò là ngi cho vay và hng li nhun là khon chênh lch gia lãi
sut nhn gi và lãi sut cho vay và góp phn to li ích cho tt c các bên tham ngi
gi tin và ngi đi vay. Vai trò trung gian này tr nên phong phú hn vi vic phát
hành thêm c phiu, trái phiu,… NHTM có th làm trung gian gia công ty và các nhà
đu t; chuyn giao mnh lnh trên th trng chng khoán, đm nhn vic mua trái
phiu công ty…
1.1.3.2. Trung gian thanh toán và qun lý các phng tin thanh toán

 đây, NHTM đóng vai trò là th qu cho các doanh nghip và cá nhân, thc
hin các thanh toán theo yêu cu ca khách hàng nh trích tin t tài khon tin gi
ca h đ thanh toán tin hàng hóa, dch v hoc nhp vào tài khon tin gi ca khách
hàng tin thu bán hàng và các khon thu khác theo lnh ca h. Các NHTM cung cp
cho khách hàng nhiu phng tin thanh toán tin li nh séc, y nhim chi, y nhim
thu, th rút tin, th thanh toán, th tín dng… Tùy theo nhu cu, khách hàng có th
chn cho mình phng thc thanh toán phù hp. Nh đó mà các ch th kinh t không
phi gi tin trong túi, mang theo tin đ gp ch n, gp ngi phi thanh toán dù 
gn hay xa mà h có th s dng mt phng thc nào đó đ thc hin các khon
HUTECH
8

thanh toán. Do vy các ch th kinh t s tit kim đc rt nhiu chi phí, thi gian, li
đm bo thanh toán an toàn. Chc nng này vô hình chung đã thúc đy lu thông hàng
hóa, đy nhanh tc đ thanh toán, tc đ lu chuyn vn, t đó góp phn phát trin
kinh t.
1.1.3.3. To tin cho nn kinh t
To tin là mt chc nng quan trng, phn ánh rõ bn cht ca NHTM. Vào
cui th k 19, h thng ngân hàng hai cp đc hình thành, các ngân hàng không còn
hat đng riêng l na mà to thành h thng, trong đó Ngân hàng trung ng là c
quan qun lý v tin t, tín dng là ca các ngân hàng. Vi mc tiêu là tìm kim li
nhun nh là mt yêu cu chính cho s tn ti và phát trin ca mình, các NHTM vi
nghip v kinh doanh mang tính đc thù ca mình đã vô hình chung thc hin chc
nng to tin cho nn kinh t. Chc nng to tin đc thc thi trên c s hai chc
nng khác ca NHTM là chc nng tín dng và chc nng thanh toán. Thông qua chc
nng trung gian tín dng, ngân hàng s dng s vn huy đng đc đ cho vay, s tin
cho vay ra li đc khách hàng s dng đ mua hàng hóa, thanh toán dch v trong khi
s d trên tài khon tin gi thanh toán ca khách hàng vn đc coi là mt b phn
ca tin giao dch, đc h s dng đ mua hàng hóa, thanh toán dch v… Vi chc
nng này, h thng NHTM đã làm tng tng phng tin thanh toán trong nn kinh t,

đáp ng nhu cu thanh toán, chi tr ca xã hi. Ngân hàng thng mi to tin ph
thuc vào t l d tr bt buc ca Ngân hàng trung ng đã áp dng đi vi NHTM.
Do vy, Ngân hàng trung ng có th tng t l này khi lng cung tin vào nn kinh t
ln.
1.1.4. Các nghip v ca Ngân Hàng Thng Mi
1.1.4.1. Nghip v ngun vn (tài sn n) ca NHTM
Nghip v huy đng ngun vn là hot đng tin đ có ý ngha đi vi bn thân
ngân hàng cng nh đi vi xã hi. Trong nghip v này, Ngân hàng thng mi đc
phép s dng nhng công c và bin pháp cn thit mà lut pháp cho phép đ huy đng
HUTECH
9

các ngun tin nhàn ri trong xã hi làm ngun vn tín dng đ cho vay đi vi nn
kinh t.
Thành phn ngun vn ca Ngân hàng thng mi gm:
- Vn ch s hu (Statutory Capital)
- Vn huy đng (Mobilized Capital)
- Vn đi vay (Bonowed Capital)
- Vn tip nhn (Trust capital)
- Vn khác (Other Capital)
1.1.4.1.1. Vn ch s hu
+ Khái nim
Vn ch s hu là điu kin đu tiên đ ngân hàng đc lut pháp cho phép hot
đng và đây là loi vn ngân hàng có th s dng lâu dài, hình thành nên trang thit b,
nhà ca. Ngun hình thành nên vn ch s hu gm ngun hình thành ban đu, ngun
vn b sung trong quá trình hot đng, ngun vay n có kh nng chuyn đi thành c
phn và các qu.
+ Các thành phn vn ca ch s hu và đc đim ca chúng:
- Vn ban đu
Hình thành khi ngân hàng bt đu hot đng vi tính cht s hu và ngu n hình

thành khác nhau. Nu là n gân hàng t nhân thì đó là vn do cá nhân t b ra; nu là
ngân hàng thuc s hu Nhà nc thì do ngân sách Nhà nc cp; nu là ngân hàng c
phn thì do
c đông thông qua mua các c phn (hoc c phiu); nu là ngân hàng liên
doanh thì do các bên tham gia liên doanh góp.Trng hp ca ngân hàng c phn có
th đc hình thành t c phn thng và c phn u đãi.
Vn ban đu thng phi tuân th các qui đnh ca NHNN. Các qui đnh thng
nêu rõ s vn ti thiu - vn pháp đnh mà ch ngân hàng cn phi có đ bt đu kinh
doanh ngân hàng. NHNN, lut NHNN có qui đnh c th cho tng loi ngân hàng trong
tng điu kin c th.Vn thng không phi hoàn tr. Các c đông có th bán c
phiu trên th trng vn (th trng chng khoán). Các c phn thng đc hng
c tc cao hay thp tu thuc vào kt qu kinh doanh và chính sách phân chia li
nhun ca ngân hàng.
HUTECH
10

- Vn ch s hu hình thành trong quá trình hot đng
Bao gm c phn phát hành thêm (hoc ngân sách cp thêm) trong quá trình hot
đng, li nhun tích lu, thng d vn, các qu C phn phát hành thêm, ngân sách
cp thêm: Ngân hàng có th phát hành thêm c phn (thng là c phn u đãi) hoc
xin cp thêm vn t ngân sách đ m rng quy mô hot đng, hoc đ chng đ ri ro
trong trng hp cn phi duy trì th giá ca c phiu Huy đng vn c phn t cán
b công nhân viên ngân hàng mình: Hình thc huy đng này huy đng vn t chính
nhng cán b công nhân viên trong ngân hàng mình, làm cho h tr thành nhng c
đông ca ngân hàng và gn cht quyn li vi quyn li chung ca ngân hàng. ây là
hình thc mang tính lâu dài và n đnh cn đc chú trng.Huy đng t li nhun b
sung VCC, các qu d phòng tài chính, qu tr cp, qu khen thng là các loi qu
khác: Nu nh li nhun đ li ca ngân hàng đ đ đáp ng nhu cu gia tng vn ca
mình thì thông thn g đây chính là ngun b sung quan trng nht. Ngun b sung
này có th ly trc tip t các qu nh: Qu d phòng tài chính, qu tr cp.v.v. Mc

dù vy khó nht là phi xác đnh đc khi nào thì đc phép trích lp t các qu trên
đ làm ngun vn b sung, t l trích lp ra sao cho hp lý. Vn b sung bng phát
hành giy n có kh nng chuyn đi thành c phiu: Mt s ngân hàng coi c phn
u đãi có thi hn, các trái phiu dài hn cng thuc VCC mc dù chúng mang nhiu
tính cht ca mt khon n. Tuy nhiên, phn này thng b gii hn và kim soát cht
ch.
+ Vai trò
Vn ch s hu ch chim mt phn nh so vi vn n, do đc trng trong kinh
doanh ngân hàng là huy đng đ cho vay. Theo quy đnh ca NHNN Vit Nam t l
Vn ch s hu/tin gi ti thiu là 1/20. Tuy chim t trng nh, song Vn ch s
hu có vai trò rt quan trng.Vn ch s hu có vai trò bo v ngi gi tin: Kinh
doanh ngân hàng thng xuyên đi đu vi ri ro. Các khon tn tht ca ngân hàng s
đc bù đp bng vn ch s hu.Nh vy, nu quy mô vn ch s hu ln, ngi gi
tin và ngi cho vay s cm thy an tâm hn v ngân hàng.
Vn ch s hu có vai trò to lp t cách pháp nhân và duy trì hot đng cho ngân
hàng: Nh đã phân tích  trên, đ hot đng điu kin đu tiên là ngân hà ng phi có
HUTECH
11

đc s vn ti thiu ban đu. S vn này đc s dng đ mua sm trang thit b,
nhp công ngh, xây thêm chi nhánh, m vn phòng đi din
Ngoài ra, Vn ch s hu có vai trò điu chnh các hot đng ca ngân hàng: Rt
nhiu quy đnh v hot đng ca ngân hàng có liên
quan cht ch vi Vn ch s hu
nh quy mô ngun tin gi đc tính theo t l vi Vn ch s hu Vì vy quy mô
và cu trúc hot đng ca ngân hàng đc điu chnh theo vn ch s hu.
1.1.4.1.2. Vn huy đng
+ Khái nim
Khác vi các loi hình doanh nghip khác, vn n ca NHTM chim t trng ln
hn nhiu so vi vn ca ch và đây là loi vn c bn đ tài tr cho các danh mc tài

sn ca NHTM. Vn n đc huy đng t các ngun tin gi, vay và mt s loi khác.
+ Các thành phn vn n và đc đim ca chúng
- Tin gi
c đim chung ca tin gi là chúng phi thanh toán khi khách hàng yêu cu ngay
c khi đó là tin gi có k hn cha đn hn.Quy mô tin gi rt ln so vi các ngun
khác. Thông thng ngun chim hn 50% tng ngun vn và là mc tiêu tng trng
hàng nm ca ngân hàng.Tin gi là đi tng phi d tr bt buc, do vy chi phí tin
gi thng cao hn lãi tr cho tin gi.Tin gi nht là tin gi ngn hn thng nhy
cm vi các bin đng v lãi sut, t giá, thu nhp và nhiu nhân t khác. Lãi sut cao
là yu t kích thích các doanh nghip, dân c gi và cho vay. Thu nhp gia tng là điu
kin đ gia tng quy mô và thay đi k hn ngun tin gi. Các yu t khác nh đa
đim ngân hàng, các loi hình huy đng đu nh hng ti quy mô và cu trúc ca
ngun tin.
- Tin vay
T trng ngun này thp hn so vi ngun tin gi. Khác vi nhn tin gi, ngân
hàng không nht thit phi đi vay thng xuyên ch vay lúc cn thit và hoàn toàn ch
đng quyt đnh khi lng vay phù hp vi nhu cu s dng. Các khon vay thng
có thi hn ngn, ch nhm đm bo thanh toán tc thi khi nhu cu thanh toán ca
khách hàng tng cao. Hn na vay NHNN ph thuc rt ln vào chính sách tin t
trong tng thi k.
HUTECH
12

1.1.4.1.3. Ngun đi vay và nghip v đi vay ca NHTM
Tin gi là ngun quan trng nht ca NHTM. Tuy nhiên khi cn, ngân hàng
thng vay mn thêm. Ti nhiu nc ngân hàng Trung ng thng quy đnh t l
gia ngun tin huy đng và vn ch s hu. Do vy nhiu ngân hàng vào nhng giai
đon c th phi vay mn thêm đ đáp ng nhu cu chi tr khi kh nng huy đng b
hn ch.
- Vay NHNN (vay ngân hàng Trung ng)

ây là khon vay nhm gii quyt nhu cu cp bách trong chi tr ca NHTM.
Trong trng hp thiu ht d tr (thiu ht d tr bt buc, d tr thanh toán),
NHTM thng vay NHNN. Hình thc cho vay ch yu ca NHNN là tái chit khu
(hoc tái cp vn). Các thng phiu đã đc các ngân hàng thng mi chit khu
(hoc tái chit khu) tr thành tài sn ca h. Khi cn tin, ngân hàng mang nhng
thng phiu này lên tái chit khu ti NHNN. Nghip v này làm thng phiu ca
NHTM gim đi và d tr (tin mt hoc tin gi ti NHNN) tng lên. NHNN điu
hành vay mn này mt cách cht ch, NHTM phi thc hin các điu kin đm bo
và kim soát nht đnh. Thông thng NHNN ch tái chit khu cho nhng thng
phiu có cht lng (thi gian đáo hn ngn, kh nng tr n cao) và phù hp vi mc
tiêu ca NHNN trong tng thi kì. Trong điu kin cha có thng phiu, NHNN cho
NHTM vay di hình thc tái cp vn theo hn mc tin dng nht đnh.
- Vay các t chc tín dng khác
ây là ngun các ngân hàng vay mn ln nhau và vay các t chc tin dng
khác trên th trng liên ngân hàng. Các ngân hàng
đang có d tr vt yêu cu do có
kt d gia tng bt ng v các khon tin huy đng hoc gim cho vay s có th sn
lòng cho các ngân hàng khác vay đ tìm kim lãi sut cao hn. Ngc li, các ngân
hàng đang thiu ht d tr có nhu cu vay mn tc thi đ đm bo thanh khon.
Nh vy, ngun vay mn t các ngân hàng khác là đ đáp ng nhu cu d tr và chi
tr cp bách và trong nhiu trng hp nó b sung hoc thay th cho ngun vay mn
t NHNN. Quá trình vay mn rt đn gin. Ngân hàng vay ch cn liên h trc tip
vi ngân hàng cho vay hoc thông qua ngân hàng đi lý (hoc NHNN). Khon vay có
HUTECH
13

th không cn đm bo, hoc đc đm bo bng các chng khoán ca kho bc. Kt
qu là d tr ca ngân hàng cho vay gim đi vay ca ngân hàng đi vay tng lên.
- Vay trên th trng vn
Ging nh các doanh nghip khác. Các ngân hàng cng vay mn bng cách

phát hành các giy n (kì phiu, tín phiu,t rái phiu) trên th trng vn. Rt nhiu
NHTM thiu ngun tin gi trung và dài hn dn đn không đáp ng đc nhu cu cho
vay trung và dài hn. Do vy, các khon vay trung và dài hn nhm b sung cho các
ngun tin gi, đáp ng nhu cu cho vay và đu t trung và dài hn. Thông thng đây
là khon vay không có bo đm. Nhng ngân hàng có uy tín hoc tr lãi sut cao s
vay mn đc nhiu hn. Các ngân hàng nh thng khó v ay mn trc tip bng
cách này, h thng phi thông qua các ngân hàng đi lý hoc đc bo lãnh ca Ngân
hàng u t. Kh nng vay mn còn ph thuc vào trình đ phát trin ca th trng
tài chính, to kh nng chuyn đi cho các công c n dài hn ca ngân hàng. Nghip
v vay mn tng đi phc tp. Ngân hàng cn nghiên cu k th trng đ quyt
đnh quy mô, mnh giá, lãi sut và thi hn vay mn thích hp. Các vn đ chuyn
nhng, điu chnh lãi sut, bo qun h…cng đc ngân hàng quan tâm.
1.1.4.1.4. Ngun huy đng vn bng ni t và ngoi t
- Huy đng vn ni t
Tin gi bng ni t ca các tng lp dân c: ây ch yu là tin gi tit kim,
ngun này có qui mô, c cu ln trong tng ngun huy đng bng ni t nhng tng
trng không n đnh.Nhc đim huy đng tin gi tit kim có lãi sut huy đng
bình quân cao, kì hn tin gi danh ngha ca ngi dân thng ngn (kì hn nh hn
12 tháng). iu này đã nh hng ti kh nng s dng vn, kh nng dch chuyn kì
hn d n, kt qu kinh doanh và sc cnh tranh ca Ngân hàng thng mi.Ti n gi
bng ni t ca các t chc kinh t xã hi: Ngun tin này cng có qui mô, c cu ln
trong tng ngun huy đng. Tin gi này thng là tin gi giao dch hoc có kì hn
ngn, hng lãi sut thp. Nu ngân hàng huy đng đc nhiu đ cho vay và đu t
thì không nhng kéo dài đc chênh lch lãi sut hai đu trn và sàn, gim đc chi
phí vn bình quân, tng li nhun.Tin gi bng ni t ca các t chc khác: tin này
có qui mô, c cu nh trong tng ngun tin gi bng ni t. Ngun tin gi ca các t
HUTECH
14

chc tín dng khác thng có mc đ tng trng khá cao nhng ch yu là ngun

trong thanh toán, ngân hàng cng không s dng nhiu ngun này đ cho vay và đu
t.
i vay bng ni t: Tin gi là ngun quan trng nht ca NHTM. Tuy nhiên,
khi cn ngân hàng có th vay mn thêm. Ti nhiu nc, NHTM thng qui đnh t
l gia ngun tin huy đng và vn ch s hu. Do vy nhiu NHTM vào nhng giai
đon c th phi vay mn thêm đ đáp ng nhu cu chi tr khi kh nng huy đng b
hn ch. Vic đi vay bng đng ni t ch yu là đ đáp ng nhu cu thiu ht d tr.
- Huy đng vn bng ngoi t
Tin gi bng ngoi t cu các tng lp dân c: Tin gi bng ngoi t ca các
tng lp dân c chim t trng nh. Vic huy đng vn bng ngoi t luôn b tác đng
mnh bi lãi sut ngoi t trên th trng quc t và tình trng khan him tin đng
VND.

Cc d tr liên bang M (FED) liên tc ct gim lãi sut cho vay t đó lãi sut
huy đng bng USD ca các ngân hàng luôn gim mnh, h qu là ngi dân chuyn
sang dùng đng tin có giá (đi USD sang VND chuyn sang gi tit kim bng đng
VND đ hng lãi sut cao hn).
Tin gi bng ngoi t ca các TCKT-XH: ây ch yu là các khon tin gi
trong thanh toán, tin gi có k hn ngn thng t 1-3 tháng.
Tin gi bng ngoi t ca các TCTD khác: Ngun tin này chim t trng cao
nht trong tng s vn huy đng bng ngoi t. Ti Vit Nam đi tng cho vay ch
yu là các NHTM nhà nc.
Tin vay bng ngoi t cng ging nh tin vay bng ni t, ch khi tht s cn
thit NHTM mi đi vay nht là bng ngoi t vi lãi sut cao và đy bin đng. Do
vy, lng vay này thng nh.
1.1.4.1.5. Ngun khác
- Ngun u thác
NHTM thc hin các dch v u thác nh u thác cho vay, u thác cp phát, u thác
gii ngân và thu h… Các hot đng này to nên ngun u thác ti ngân hàng. Ví d,
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn cho vay u thác h cho Nhà nc đi

HUTECH
15

vi mt s d án trng rng vi ngun Ngân sách hoc ngun ODA. Theo hp đng
gia các bên, các ngun vn trên đc chuyn v Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin Nông thôn, đ t đó chuyn ti đn đa đim đã đc xác đnh trc. Cùng vi s
phát trin các mi quan h đa phng, rt nhiu t chc kinh t xã hi có cùng mc
tiêu phát trin nh ca ngân hàng, có ngun tài chính, đã s dng mng li ngân hàng
nh các kênh dn vn ti các m c tiêu. Kt qu là hình thành ngun u thác, làm gia
tng ngun vn ca ngân hàng.
- Ngun trong thanh toán
Các hot đng thanh toán không dùng tin mt có th hình thành ngun trong
thanh toán (séc trong quá trình chi tr, tin kí qu đ m
L/C…) Nhng ngân hàng là
ngân hàng đu mi trong đng tài tr có kt s d t tin ca các ngân hàng thành viên
chuyn v đ thc hin cho vay.
1.1.4.2. Nghip v s dng vn – tài sn Có ( cp tín dng và đu t)
Nghip v cho vay và đu t là nghip v s dng vn quan trng nht, quyt
đnh đn kh nng tn ti và hot đng ca Ngân hàng thng mi. Ðây là các nghip
v cu thành b phn ch yu và quan trng ca tài sn Có ca ngân hàng. Thành phn
tài sn Có ca ngân hàng bao gm:
- D tr (Reserves)
- Cho vay(loans)
- Ðu t (Investment)
- Tài sn Có khác (Other Assets)
1.1.4.2.1. D tr:
Hot đng tín dng ca ngân hàng nhm mc đích kim li, song cn phi bo đm
an toàn đ gi vng đ c lòng tin ca khách hàng. Mun có đc s tin cy v phía
khách hàng, trc ht ph i bo đm kh nng thanh toán, đáp ng đc nhu cu rút
tin ca khách hàng. Mun vy các ngân hàng phi đ dành mt phn ngun vn

không s dng, đ sn sàng đáp ng nhu cu thanh toán. Phn vn đ dành này gi là
d tr. Ngân hàng trung ng đc phép n đnh mt t l d tr bt buc theo tng
HUTECH
16

thi k nht đnh, vic tr lãi cho tin gi d tr bt buc do chính ph qui đnh. D
tr bao gm:
- D tr s cp (Primary Reserves): bao gm tin mt, tin gi ti ngân hàng T, ti
các ngân hàng khác.
- D tr th cp (Secondary Reserves): (cp hai) là d tr không tn ti bng tin mà
bng chng khoán, ngha là các chng khoán ngn hn có th bán đ chuyn thành
tin mt cách thun li. Thuc loi này gm:
• Tín phiu kho bc
• Hi phiu đã chp nhn
• Các giy n ngn hn khác
Gi là d tr th cp bi nó ch đc s dng khi các khon mc d tr s cp b cn
kit. Khi qun lý d tr bt buc, ngân hàng TW có th áp dng 1 trong 3 phng
pháp:
- Phng pháp phong to: Theo đó toàn b mc d tr bt buc phi gi vào mt tài
khon ti ngân hàng TW và s b phong to đ đm bo thc hin đúng mc d tr.
- Phng pháp bán phong to: Theo đó mt phn ca mc d tr bt buc s đc
qun lý và phong to ti mt tài khon riêng  NHTW.
- Phng pháp không phong to: theo phng p háp này tin d tr đc tính và thc
hin hàng ngày trên c s s d thc t v tin gi không k hn và tin gi có k
hn. Toàn b mc d tr s không b phong to, nó có th tn ti di hình thc tin
mt hay tin gi ngân hàng TW hay di dng chng khoán ngn hn là tu NH
thng mi, tuy nhiên đn cui mi tháng NHTW s kim tra vic thc hin d tr
bt buc, nu các NHTM không thc hin đúng d b pht (cnh cáo, pht tin nu tái
phm)
1.1.4.2.2. Cp tín dng(Credits):

S ngun vn còn li sau khi đ dành mt phn d tr, các ngân hàng thng mi
có th dùng đ cp tín dng cho các t chc, cá nhân bao gm:
- Cho vay (Loans):
Là tín dng nghip v ca ngân hàng thng mi. Trong đó, ngân hàng thng mi
s cho ngi đi vay vay mt s vn đ sn xut kinh doanh, đu t hoc tiêu dùng. Khi