Đánh giá khả năng các ngân hàng thương mại cổ phần đạt mục tiêu tăng vốn điều lệ theo Nghị định 141/2006/NĐ-CP

B GIỄO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH


CHNGăTRỊNHăGINGăDYăKINHăTăFULBRIGHT

PHMăLểăNGUYểNăTHO

ÁNHăGIÁăKHăNNGăCÁCăNGỂNăHÀNGăTHNGăMIă
CăPHNăTăMCăTIểUăTNGăVNăIUăLă
THEOăNGHăNHă141/2006/N-CP

Chuyên ngành: Chính Sách Công
Mưăs:ă 603114

LUNăVNăTHCăS KINHăT

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN QUC TOÀN


Thành ph H Chí Minh - Nm 2010
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s
liu s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong
phm vi hiu bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca
Trng i hc Kinh t thành ph H Chí Minh hay Chng trình ging dy kinh
t Fulbright.
Thành ph H Chí Minh - nm 2010
MCăLC

LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CỄC Kụ HIU, T VIT TT
DANH MC CỄC BNG BIU
DANH MC CỄC HỊNH V,  TH

TịM TT
PHN M U
CHNGă1 TNGăQUANăVăQUÁăTRỊNHăQUYăNHăVNăPHÁPăNHă
IăVIăCÁCăTăCHCăTệNăDNGăTIăVITăNAMăVÀăăMTăSăNC1
1.1 Các quy đnh v vn pháp đnh đi vi các TCTD ti Vit Nam 1
1.2 Quy đnh v vn pháp đnh ti mt s nc 2
CHNGă2 KHOăSÁTăTHCăTRNGă TNGă VNăIUă LăCAă CÁCă
NGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHN 8
2.1 Quá trình tng vn ca các NHTMCP trong thi gian qua 8
2.2 Kt qu t quá trình tng vn va qua 14
CHNGă3 ÁNHă GIÁă KHă NNGă Tă MCă TIểUă CAă NGHă NHă
141/2006/N-CPăNMă2010 19
3.1 Mc tiêu vn pháp đnh 3.000 t đng nm 2010 19
3.1.1 K hoch tng vn điu l ca mt s NHTMCP hin nay 19
3.1.1.1 Phát hành c phn 19
3.1.1.2 Phát hành trái phiu chuyn đi 22
3.1.1.3 Sáp nhp và hp nht các NHTMCP 24
3.1.1.4 Các bin pháp khác 27
3.2 Mc tiêu tng cng nng lc tài chính, qun lỦ và qun tr ri ro 28
3.2.1 Nng lc tài chính 28
3.2.2 Qun tr ri ro 33
3.2.3 Nng lc qun tr điu hành 35
CHNGă4 ÁNHă GIÁă TÁCă NGă Iă VIă THă TRNGă KHIă VNă
PHÁPăNHăTNGăLểNă3.000ăTăNG 38

4.1 Trng hp tt c ngân hàng đu có đ vn pháp đnh 3.000 t nm 2010 38
4.2

Trng hp các ngân hàng không tng đ vn pháp đnh 3.000 t nm 2010
40
CHNGă5 KINăNGHăCHệNHăSÁCH 45
5.1 To điu kin đ các NHTMCP có k hoch s dng vn kh thi tng vn
đúng thi hn 45
5.2 Giưn thi hn thc hin Ngh đnh 46
5.3 Sáp nhp, hp nht các ngân hàng không đ vn pháp đnh 46
5.4 Xây dng l trình áp dng Basel II 48
KT LUN 50
TÀI LIU THAM KHO 52
PH LC 57

DANHăMCăCÁCăKụăHIU,ăTăVITăTT
ABBANK: Ngân hàng thng mi c phn An Bình
ACB: Ngân hàng thng mi c phn Ễ Châu
BaoVietBank, BVB: Ngân hàng thng mi c phn Bo Vit
Dai A Bank: Ngân hàng thng mi c phn i Ễ
DongA Bank, DAB: Ngân hàng thng mi c phn ông Ễ
Eximbank, EIB: Ngân hàng thng mi c phn Xut nhp khu
FICOMBANK: Ngân hàng thng mi c phn  Nht
GiadinhBank: Ngân hàng thng mi c phn Gia nh
GP.Bank: Ngân hàng thng mi c phn Du khí Toàn Cu
Habubank, HBB: Ngân hàng thng mi c phn Nhà Hà Ni
HDBank: Ngân hàng thng mi c phn Phát trin Nhà TPHCM
KienLongBank: Ngân hàng thng mi c phn Kiên Long
LienVietBank: Ngân hàng thng mi c phn Liên Vit
Maritime Bank, MSB: Ngân hàng thng mi c phn Hàng hi Vit Nam

Military Bank, MB: Ngân hàng thng mi c phn Quân i
MyXuyenBank, MXB: Ngân hàng thng mi c phn M Xuyên
Nam A Bank: Ngân hàng thng mi c phn Nam Ễ
NaViBank: Ngân hàng thng mi c phn Nam Vit
NHNN: Ngân hàng nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
Ocean Bank: Ngân hàng thng mi c phn i Dng
Oricombank, OCB: Ngân hàng thng mi c phn Phng ông
PG Bank: Ngân hàng thng mi c phn Xng du Petrolimex
Sacombank: Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
Saigonbank: Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn Công Thng
SCB: Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn
SHBank, SHB: Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn-Hà Ni
SeABank: Ngân hàng thng mi c phn ông Nam Ễ
Southern Bank, PNB: Ngân hàng thng mi c phn Phng Nam
TCTD: T chc tín dng
Techcombank: Ngân hàng thng mi c phn K Thng Vit Nam
TienPhongBank: Ngân hàng thng mi c phn Tiên Phong
TrustBank: Ngân hàng thng mi c phn i Tín
TTCK: Th trng chng khoán
VIBBank, VIB: Ngân hàng thng mi c phn Quc tVietABank, VAB: Ngân
hàng thng mi c phn Vit Ễ
VietBank: Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Thng tín
Vietcombank: Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng
VietinBank: Ngân hàng Công Thng Vit Nam
Vietnam Tin Nghia Bank: Ngân hàng thng mi c phn Vit Nam Tín Ngha
VPBank: Ngân hàng Các doanh nghip Ngoài quc doanh
Western Bank: Ngân hàng thng mi c phn Min Tây
WTO: T chc Thng mi Th gii (World Trade Organization)

DANHăMCăCÁCăBNGăBIU
Bngă3.1: Các ngân hàng có vn điu l di 3.000 t đng phát hành trái phiu
chuyn đi 23
Bngă3.2: Các hot đng mua bán c phn cho đi tác nc ngoài 24
Bngă3.3: Các hot đng mua bán c phn ca các ngân hàng trong nc 26
Bngă3.4 Các ch tiêu trung bình v nng lc tài chính ca các ngân hàng thuc
nhóm 1 và 2 29
Bngă3.5: Các ch tiêu trung bình v h s an toàn vn ca ca các ngân hàng thuc
nhóm 1 và 2 33
Bngă3.6: Các ch tiêu trung bình v nng lc qun tr, điu hành ca các ngân hàng
thuc nhóm 1 và 2 35









DANHăMCăCÁCăHỊNHăV,ăăTH
Hình 2.1: Vn điu l ca mt s NHTMCP nm 2004-2005 9
Hình 2.2: Vn điu l ca các ngân hàng trên 3.000 t đng vào cui nm 2008 11
Hình 2.3: Vn điu l ca các ngân hàng trên 2.000 t di 3.000 t đng vào cui
nm 2008 12
Hình 2.4: Vn điu l ca các ngân hàng di 2.000 t đng vào cui nm 2008.11


TịMăTT

Ngày 22/11/2006, Th tng Chính ph ban hành Ngh đnh 141/2006/N-CP quy
đnh mc vn pháp đnh đi vi các t chc tín dng thành lp và hot đng ti Vit
Nam nhm thúc đy các t chc này nâng cao nng lc tài chính, qun tr, qun lỦ
ri ro, bc vào môi trng cnh tranh sau khi gia nhp T chc Thng mi Th
gii. Theo Ngh đnh trên, các ngân hàng thng mi c phn (NHTMCP) phi có
vn pháp đnh 1.000 t đng chm nht vào ngày 31 tháng 12 nm 2008 và 3.000 t
đng vào ngày 31 tháng 12 nm 2010.
Yêu cu vn pháp đnh 1.000 t đng cui nm 2008 đư đc đa s các NHTMCP
hoàn thành đúng thi hn, các ngân hàng còn li cng đư hoàn tt quá trình nâng
vn ca mình trong nm tip theo. T cui nm 2008 đn nay, nn kinh t th gii
và trong nc gp phi khng hong, th trng chng khoán vn cha phc hi sau
thi k st gim mnh. Trong bi cnh đó, liu các NHTMCP có th hoàn thành
mc tiêu tng vn điu l lên 3.000 t đng vào cui nm 2010 và đng thi tng
cng đc nng lc tài chính, qun tr, qun lỦ ri ro theo Ngh đnh
141/2006/N-CP hay không? Mc đích ca nghiên cu này nhm đánh giá kh
nng các NHTMCP hoàn thành mc tiêu ca Ngh đnh 141/2006/N-CP vào cui
nm 2010 và đa ra mt s khuyn ngh chính sách nâng cao tính kh thi, hiu qu
ca quá trình thc hin Ngh đnh.
u tiên, nghiên cu s đánh giá kh nng tt c các NHTMCP đt đc vn pháp
đnh 3.000 t đng vào cui nm 2010; tip theo, nghiên cu s xem xét kh nng
nâng cao nng lc tài chính, qun tr và qun lỦ ri ro khi các NHTMCP tng vn
pháp đnh lên 3.000 t đng; cui cùng, nghiên cu s đánh giá tác đng đi vi th
trng khi vn pháp đnh tng lên 3.000 t đng.
Quá trình đánh giá vic tng vn pháp đnh 3.000 t đng ca các NHTMCP vào
cui nm 2010 đư dn đn kt lun rng kh nng tt c các NHTMCP đáp ng
đc yêu cu v vn pháp đnh theo Ngh đnh 141/2006/N-CP là khó kh thi.
Tip theo, quá trình xem xét các ch s liên quan đn nng lc tài chính, kh nng
qun lỦ và qun tr ri ro ca các NHTMCP trong thi gian va qua đư cho thy u
th ca các NHTMCP có vn điu l trên 3.000 t đng. Tuy nhiên, quá trình phân
tích cng cho thy nhiu trng hp ngân hàng tng vn điu l đt ngt ln gp

nhiu ln so vi vn hin có đư gây khó khn cho vic s dng vn tng thêm mt
cách hiu qu.
Cui cùng, trong nm 2010 th trng chng khoán Vit Nam chc chn s đón
nhn mt lng c phiu ln ngành ngân hàng do các NHTMCP phát hành đ tng
vn pháp đnh lên 3.000 t đng. Các NHTMCP phi tng vn ln trong nm 2010
cng thêm các điu kin kinh doanh không còn thun li nh trc s nh hng
đn hiu qu ca lng vn tng thêm này. Thêm vào đó, các ngân hàng không đáp
ng đc vn pháp đnh theo đúng thi hn s gp phi nhng khó khn trong hot
đng qun lỦ điu hành, kinh doanh ca mình và nu không có nhng gii pháp kp
thi thì s nh hng tiêu cc đn toàn b h thng ngân hàng.
T bài hc kinh nghim ca các nc và kt qu ca quá trình phân tích trên,
nghiên cu đ xut mt s kin ngh nhm nâng cao tính kh thi và hiu qu ca
Ngh đnh 141/2006/N-CP, bao gm: (1) To điu kin đ các NHTMCP tng vn
đúng thi hn nhng đng thi phi kim soát cht ch k hoch s dng vn tng
thêm nhm đm bo tính an toàn và hiu qu ca các ngân hàng; (2) Giưn tin đ
thc hin Ngh đnh do tình hình kinh t th gii và trong nc gp phi khng
hong trong thi gian va qua đư nh hng đn kh nng tng vn điu l ca các
NHTMCP; (3) Có c ch khuyn khích đ các ngân hàng ch đng sáp nhp, hp
nht; (4) Xây dng l trình ng dng Basel II vào qun lỦ ri ro thay cho vic qun
lỦ ri ro bng các quy đnh v vn pháp đnh.


PHNăMăU
1. Tngăquan
 thúc đy các ngân hàng Vit Nam nâng cao nng lc tài chính, qun tr và qun
lỦ ri ro, bc vào môi trng cnh tranh sau khi gia nhp T chc Thng mi
Th gii (WTO), ngày 22/11/2006, Th tng Chính ph ban hành Ngh đnh
141/2006/N-CP quy đnh mc vn pháp đnh đi vi các t chc tín dng (TCTD)
thành lp và hot đng ti Vit Nam; theo đó các ngân hàng thng mi c phn
(NHTMCP) phi có mc vn pháp đnh 1.000 t đng chm nht vào ngày 31 tháng

12 nm 2008 và 3.000 t đng vào ngày 31 tháng 12 nm 2010.
Mc 1.000 t đng nm 2008 đư đc đa s các ngân hàng hoàn thành đúng thi
hn, các ngân hàng còn li cng đư hoàn tt quá trình nâng vn ca mình trong nm
tip theo nh điu kin kinh t phát trin thun li, th trng chng khoán (TTCK)
đang  giai đon tng trng mnh m và ngành ngân hàng đang có li nhun cao.
Tuy nhiên, tình hình kinh t t cui nm 2008 ti nay đư có nhiu bin đi, đc bit
là nhng nh hng tiêu cc ca khng hong kinh t th gii đn nn kinh t Vit
Nam và s suy gim ca TTCK trong nc. Trong bi cnh đó, liu các NHTMCP
có th hoàn thành mc tiêu tng vn điu l lên 3.000 t đng và tng cng đc
nng lc tài chính, qun tr, qun lỦ ri ro theo Ngh đnh 141/2006/N-CP
1
hay


1
Trnh Minh c (2006). ắThi đim thích hp đ các ngân hàng tng vn”. Công ty C phn OTC Vit
Nam, truy cp ngày 10/6/2008 ti đa ch
/>hang-tang-von/ct-296032


phi sáp nhp, hp nht đ tng quy mô đúng theo yêu cu ca Ngh đnh. Mc đích
ca lun vn này nhm đánh giá kh nng hoàn thành mc tiêu Ngh đnh
141/2006/N-CP ca các NHTMCP và đa ra mt s khuyn ngh chính sách nâng
cao tính kh thi và hiu qu ca quá trình thc hin Ngh đnh.
2. PhngăphápălunăvƠăngunăthôngătin
Nghiên cu đư s dng phng pháp đnh tính và ngun thông tin đc công b ti
website và báo cáo tài chính ca các NHTMCP Vit Nam v quá trình tng vn
điu l ca các ngân hàng này t 1997 đn 2009 nhm rút ra các u, nhc đim
ca quá trình tng vn, các bin pháp tng vn ph bin đi vi tng quy mô ngân
hàng. Da trên kinh nghim ca quá trình tng vn va qua và k hoch đư tuyên b

ca mt s ngân hàng, cng nh tình hình kinh t trong, ngoài nc, nghiên cu s
đánh giá quá trình tng vn tip theo trong nm 2010 đ tr li câu hi liu tt c
các NHTMCP có th đáp ng đc vn pháp đnh theo Ngh đnh 141/2006/N-CP
hay không. ng thi, nghiên cu s đánh giá kh nng đt mc đích nâng cao nng
lc tài chính, qun tr và qun lỦ ri ro khi tng vn pháp đnh lên 3.000 t đng
bng cách so sánh các ch tiêu liên quan đn các mc tiêu này ca nhóm các
NHTMCP đư đt vn pháp đnh 3.000 t đng và nhóm các NHTMCP cha đt vn
pháp đnh 3.000 t đng trong các nm 2007, 2008 vi s liu đc tính toán da
trên báo cáo tài chính ca các ngân hàng này. Tip theo, nghiên cu s đánh giá tác
đng đi vi th trng khi các NHTMCP tng vn pháp đnh lên 3.000 t đng.
Cui cùng, nghiên cu s đa ra các khuyn ngh chính sách nhm nâng cao tính
kh thi và hiu qu ca quá trình thc hin Ngh đnh 141/2006/N-CP.


3. GiiăhnăvƠăhnăchăcaănghiênăcu
Trong 39 NHTMCP Vit Nam tính đn nm 2010, nghiên cu ch quan sát quá
trình tng vn điu l ca 37 ngân hàng do VietcomBank và Vietinbank là hai
NHTM mà nhà nc vn gi phn ln c phn nên hai ngân hàng trên đc xem
nh là hai NHTM nhà nc. Do khó khn trong vic thu thp đy đ báo cáo tài
chính ca các ngân hàng nên trong phn so sánh các tiêu chí v nng lc tài chính,
qun tr và qun lỦ ri ro ca hai nhóm NHTMCP nh đư nêu trên, nghiên cu ch
tính toán s liu da trên báo cáo tài chính ca 30 NHTMCP trong nm 2007 và
2008.
4. Ktăcuăcaălunăvn
Lun vn đc kt cu gm 5 chng. Chng 1 trình bày tng quan quá trình quy
đnh vn pháp đnh đi vi các TCTD ti Vit Nam và mt s nc. Chng 2 trình
bày quá trình tng vn điu l ca NHTMCP Vit Nam trong giai đon 1997 đn
2009. Chng 3 s đánh giá kh nng các NHTMCP đáp ng mc tiêu vn pháp
đnh 3.000 t đng vào nm 2010 và các mc tiêu nâng cao nng lc tài chính, qun
tr, qun lỦ ri ro theo Ngh đnh 141/2006/N-CP. Chng 4 đánh giá tác đng đi

vi th trng khi vn điu l tng lên 3.000 t đng. Chng 5 s trình bày các
khuyn ngh chính sách nhm nâng cao tính kh thi và hiu qu ca quá trình thc
hin Ngh đnh 141/2006/N-CP.

1

CHNGă1
TNGăQUANăVăQUÁăTRỊNHăQUYăNHăVNăPHÁPăNHă
IăVIăCÁCăTăCHCăTệNăDNGăTI VITăNAM VÀ
MTăSăNC
1.1 Các quyăđnh v vnăphápăđnh điăviăcácăTCTD ti VităNam
Sau 20 nm k t ngày h thng ngân hàng Vit Nam chính thc chuyn t h
thng ngân hàng mt cp sang hai cp, h thng các TCTD Vit Nam đư có nhng
thay đi ln. Ngày 26/3/1988, Ngh đnh 53/HBT ca Hi đng B trng ra đi
đánh du bc chuyn bin đu tiên ca ngành Ngân hàng. Theo Ngh đnh này,
NHNN Vit Nam là ngân hàng hai cp và cho phép tt c các t chc kinh t, bao
gm c các đn v kinh t ngoài quc doanh, đu có th kinh doanh tin t và không
quy đnh v vn ti thiu. 7.180 qu tín dng và hp tác xư tín dng đc thành lp
và hot đng sau khi Ngh đnh 53/HBT ra đi nhng đn nm 1990 h thng các
qu tín dng đ b và ch còn li 160 qu và hp tác xư tín dng hot đng
2
.
Rút ra bài hc t s đ b h thng các qu tín dng, NHNN đư đa ra các quy
đnh điu tit đ các TCTD hot đng an toàn hn mà mt trong s đó là các quy
đnh v vn pháp đnh. Quá trình ra đi các quy đnh liên quan đn vn pháp đnh
đi vi các TCTD  Vit Nam có th đc tóm tt nh biu đ sau:



2

Nguyn Xuân Thành (2003)

2















Hình 1.1:
Các quy đnh liên quan đn vn pháp đnh đi vi các TCTD  Vit Nam

Ngun: Tng hp ca tác gi
1.2 Quyăđnhăvăvn phápăđnhăti mtăsănc
Vic quy đnh vn pháp đnh đi vi các t chc kinh doanh đư đc áp dng rng
rưi ti nhiu quc gia trên th gii. Vi hai chc nng chính là quy đnh mc vn ti
thiu phi có theo quy đnh ca pháp lut đ thành lp doanh nghip và bo đm
trách nhim ca doanh nghip trc quyn li ca nhng t chc, cá nhân có mi
quan h vi doanh nghip, vn pháp đnh đc quy đnh khác nhau đi vi mi loi
hình t chc và quy mô kinh doanh
3

. Tuy nhiên, gn đây mt s nc đư bưi b quy
đnh v vn pháp đnh đi vi đa s loi hình kinh doanh vì chi phí xư hi mà nó


3
Xem: Wolfgang Schon (2004)

7.180 Qu- HTX



48 NHTMCP
46 NHTMCP
40 NHTMCP

160 Qu- HTX
1988
1990
1996
1998
2008
Nghăđnhă
53/HBT:
Không quy
đnh vn
pháp đnh
Phápălnhă
NH, HTXTD,
cty tài chính:
Vn pháp đnh

đc công b
vào đâu mi
nm tài chính
Quytăđnhă
67/Q-NH5:
Vn pháp
đnh t
50-150 t
đng
Nghăđnhă
82/1998/N
-CP:
Vn pháp
đnh t
50- 70 t
đng
Nghăđnhă
141/2006/
N-CP:
NHTMCP
- Vn pháp
đnh 1.000
t đng

3

gây ra do hn ch s gia nhp ca doanh nghip mi vào các hot đng kinh doanh
ca nn kinh t
4
. Ví d nh ti Châu Ểu, Anh đư bưi b quy đnh v vn pháp đnh

đi vi các doanh nghip t nhân và tng t nh vy  Hoa K cng đư bưi b quy
đnh này
5
.
Quy đnh v vn pháp đnh đang dn đc bưi b đi vi các doanh nghip, tuy
nhiên đi vi các TCTD, vic quy đnh vn pháp đnh vn còn đc duy trì do tm
quan trng đi vi nn kinh t ca các t chc này.

Hin nay, nhiu nc vn duy trì quy đnh v vn pháp đnh đi vi ngân hàng nh
mt trong nhng tiêu chun v bo đm hot đng an toàn ca h thng. Nu ngân
hàng kinh doanh ri ro và b thua l thì phn vn pháp đnh s là mt trong nhng
khon đc dùng đ chi tr cho các t chc, cá nhân liên quan. Bên cnh đó, vn
pháp đnh còn có vai trò là c s to nên ngun lc tài chính ca ngân hàng vì đây
là mt trong nhng thành phn cu thành vn t có ca ngân hàng. Vn t có đc
s dng đ đu t vào tài sn c đnh, đu t dài hn, ngn hn đ sinh li, là ngun
vn n đnh, luôn tng trng trong quá trình hot đng và tham gia vào quá trình
kinh doanh ca ngân hàng. Vn t có quyt đnh quy mô hot đng ca ngân hàng
nh các gii hn huy đng vn, gii hn cho vay và bo lưnh vì hot đng ca các
ngân hàng thng mi (NHTM) phi chu s chi phi ca các quy đnh pháp lut


4
Xem: John Armour (2006)
5
Xem: John Armour (2006)

4

da trên cn c là quy mô vn t có.
Ti Trung Quc, Lut ngân hàng thng mi (1995) quy đnh vn ti thiu đ thành

lp NHTM là 1 t Yuan (tng đng 2.627,450 t VND). Ti Malaysia, quy đnh
v vn ti thiu ca NHTM phi bng 2 t Ringgit (10.446,54 t VND). Lut ngân
hàng chung (2000) ca Philippines yêu cu vn ca NHTM nc này ít nht phi
bng 2,8 t Pesos (1.103,164 t VND).
Yêu cu vn pháp đnh đi vi NHTM ca các nc này đc đt ra trong bi cnh
các nc này đang trong quá trình cng c h thng ngân hàng sau cuc khng
khong ông Ễ nm 1997. Cng nh các quc gia lân cn, Malaysia và Philippines
đư phi tri qua cuc khng hong tin t và ngân hàng. Nn kinh t chu s suy
thoái nng n mà mt phn nguyên nhân là do thiu c ch giám sát và tình trng
yu kém ca h thng ngân hàng. Nm 1998, Malaysia đư đa ra nhiu bin pháp
đ n đnh khu vc ngân hàng, quá trình cng c khu vc ngân hàng đc thc hin
thông qua vic sáp nhp các ngân hàng bên cnh nhng yêu cu đm bo hot đng
an toàn khác. Các ngân hàng ni đa ca Malaysia đc yêu cu vn ti thiu phi
là 2 t Ringgit (10.446,54 t VND), các ngân hàng không đ vn ti thiu buc
phi sáp nhp vào 10 ngân hàng do chính ph ch đnh. Quá trình sáp nhp này
đc hoàn tt vào nm 2001
6
. Cui nm 2008, Malaysia có 9 NHTM ni đa, 13
ngân hàng nc ngoài vi tng tài sn trung bình 91.6 t Ringgit (478.452,532 t


6
Xem: Takatoshi Ito and Yoko Hashimoto (2007)

5

VND), t l vn ch s hu trên tng tài sn là 6.7%, ROA và ROE ln lt là
0.96% và 13.26%
7
.

Tng t nh Malaysia, khu vc ngân hàng ca Philippines cng chu nh hng
nng n t cuc khng hong 1997 vi kt cc là nhiu ngân hàng phi đóng ca,
n xu gia tng.  cng c ngành ngân hàng, chính ph Philippines đư đa ra
nhiu bin pháp trong đó yêu cu vn ti thiu ca NHTM là 2,8 t Pesos
(1.103,164 t VND) nhm đ ci thin nng lc tài chính, buc các ngân hàng phi
có trách nhim hot đng an toàn hn và chm dt s tn ti ca các ngân hàng có
quy mô quá nh. n cui nm 2008, tng tài sn trung bình ca các NHTM ti
Philippines khong 774,388 t Pesos (305.099,043 t VND), t l vn ch s hu
trên tng tài sn là 14,66%, ROA và ROE ln lt là 0,95% và 6.61%
8
.
Sau khng hong tài chính ông Ễ 1997, cng nh các nc khác trong khu vc,
Trung Quc phi n lc tái cu trúc li h thng ngân hàng ca mình nhm nâng
cao nng lc tài chính đng thi chun b cho quá trình t do hóa ngành ngân hàng
theo cam kt vi WTO. Tng tài sn trung bình ca các NHTM Trung Quc đt
28,68 t Yuan (75.355,266 t VND) vào nm 2007, ROA đt mc 1,02% và ROE
là 16,34%
9
.
Trái ngc vi yêu cu v vn pháp đnh ln nh các quc gia trên, ti Hoa K và


7
Tính toán ca tác gi t ngun báo cáo thng niên ca các NHTM Malaysia
8
Ngân hàng trung ng Philippines
9
Ngân hàng Nhà nc Trung quc

6

Anh Quc, vn pháp đnh đc yêu cu đi vi các NHTM dng nh ch còn
mang tính hình thc mà thay vào đó, đ đm bo h thng ngân hàng hot đng an
toàn thì các quc gia này đư sm đa ra quy đnh phi áp dng hip c Basel II
vào vic qun tr ri ro. Tính hình thc trong vic yêu cu vn pháp đnh có th thy
ti quy đnh vn ti thiu ca bang Maryland t nm 1982 và duy trì cho đn hin
nay, đi vi ngân hàng thng mi, vn ti thiu phi bng 750 ngàn USD (13,848
t VND) nu hot đng trong khu vc có dân s ít hn 50 ngàn ngi và 1,5 triu
USD (27,697 t VND) nu hot đng trong khu vc có hn 50 ngàn ngi. Ti
Delaware, vn ti thiu đi vi mt NHTM ti khu vc có ít hn 50 ngàn ngi ch
là 250 ngàn USD (4,616 t VND), 350 ngàn USD (6,462 t VND) nu ti khu vc
có 50 ngàn ngi và 500 ngàn USD (9,232 t VND) đi vi khu vc có trên 50
ngàn ngi. Còn ti Anh, yêu cu v vn ti thiu ca mt ngân hàng phi bng 5
triu Euro
10
(128,619 t VND).

Vi nguyên lỦ chính là hot đng kinh doanh càng ri ro thì bt buc ch s hu
càng phi tng vn t có ca hip c Basel. Vì vy, nu quy đnh áp dng Basel II
thì các ngân hàng s t đng tng vn điu l ca mình lên mt mc phù hp vi
các hot đng kinh doanh hin có ca ngân hàng mà không nht thit phi có các
quy đnh v vn ti thiu đ kim soát quy mô cng nh tính an toàn ca hot đng
ngân hàng.


10
ắUnited Kingdom”. European Commonwealth Members, truy cp ngày 12/11/2009 ti đa ch


7

Nh vy, trong giai đon mà h thng ngân hàng cn đc cng c nhm nâng cao
nng lc tài chính, kh nng qun tr và qun lỦ ri ro thì cn có nhng quy đnh v
vn điu l đ ln đ buc các ngân hàng phi tng quy mô và hot đng an toàn
hn bi nu ngân hàng hot đng ri ro dn đn thua l thì ch s hu s phi mt
vn nhiu hn. Tip theo đó, đ đm bo cho các ngân hàng này hot đng an toàn,
tránh tâm lỦ ắquá ln đ tht bi” ( too big to fail) và chun b cho h thng ngân
hàng hi nhp vào hot đng tài chính quc t thì cn phi có các quy đnh cht ch
điu tit hot đng ca ngân hàng mà mt trong s đó là hip c Basel II hin đang
đc s dng ph bin ti các nc có h thng ngân hàng phát trin hin đi.












8

CHNGă2
KHOăSÁTăTHCăTRNGăTNGăVNăIUăLăCAăCÁCă
NGỂNăHÀNGăTHNGăMIăCăPHN
2.1 Quá trìnhătngăvnăcaăcácăNHTMCP trongăthiăgianăqua
Tình hình sápănhp,ăhpănht caămtăsăNHTMCP t 1997 đnă2003:
Trong giai đon 1997-2003, ngành ngân hàng đư gp không ít khó khn do nh

hng ca bt n kinh t v mô trong nc và đc bit là nh hng ca cuc khng
hong tài chính  ông Ễ. Cuc khng hong này đư tác đng tiêu cc đn h
thng ngân hàng Vit Nam, t hn 50 NHTMCP buc phi c cu li ch còn 37
ngân hàng vào nm 2004 thông qua sáp nhp, gii th, hp nht đ tránh đ v và
tng quy mô. Mt s ví d mua bán, sáp nhp din ra trong thi gian này nh
NHTMCP Phng Nam trong giai đon 1997-2003 đư sáp nhp vi NHTMCP
ng Tháp (1997), i Nam (1999), Nông Thôn Châu Phú (2001), Nông Thôn Cái
Sn - Cn Th (2003) và mua li Qy Tín Dng Nhân Dân nh Công Thanh Trì
Hà Ni (2000); NHTM c phn Thng Tín sáp nhp vi NHTM c phn Thnh
Thng - Cn Th, ngân hàng i Nam sáp nhp vào ngân hàng Phng Nam;
NHTMCP ông Ễ mua NHTMCP T Giác Long Xuyên; Ngân hàng quc t Hà
Ni cng đư mua li NHTMCP Mekong
11
.



11
Xem: Lê Th Ễi Linh (2009)

9

QuáătrìnhătngăvnăđiuălăcaămtăsăNHTMCPătă2004ăđn 2005:
Trong giai đon 2004-2005, h thng ngân hàng Vit Nam đư bt đu n đnh và
phát trin. Tuy nhiên quy mô các NHTMCP trong giai đon này vn rt nh, ngân
hàng có vn điu l ln nht cng ch đt 1.250 t đng. Tng th phn tin gi ca
các NHTMCP chim 14,6%, th phn tín dng chim 16,5% so vi NHTMNN ln
lt là 75,5% và 73,1%, d n ca toàn b h thng ngân hàng đi vi nn kinh t
là 65,6% GDP
12

.
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
NamA Bank
SeA Bank
OricomBank
HD Bank
HaBu Bank
VP Bank
Saigon Bank
Military Bank
DongA Bank
VIB Bank
Southern Bank
Exim Bank
Techcom Bank
ACB
Sacom Bank
2004
2005

Hình 2.1: Vn điu l ca mt s NHTMCP nm 2004-2005
Ngun: T các website ca Ngân hàng
QuáătrìnhătngăvnăđiuălăcaămtăsăNHTMCPăt 2006 đnă2008:

Ngày 22/11/2006, Th tng Chính ph ban hành Ngh đnh 141/2006/N-CP quy
đnh mc vn pháp đnh đi vi các TCTD thành lp và hot đng ti Vit Nam.


12
Xem: Nguyn Vit Hùng (2008)

10

Ngay sau đó, các NHTMCP đư rm r trin khai tng vn.
Theo Ngh đnh 141/2006/N-CP, đn nm 2008 các NHTMCP phi đt mc vn
pháp đnh là 1.000 t đng và nm 2010 là 3.000 t đng. Tuy nhiên đn nm 2008
đư có rt nhiu ngân hàng vt mc 1.000 t đng và đc bit là có đn 7 ngân hàng
đư đt mc 3.000 t đng.
Trong s các ngân hàng có vn điu l trên 3.000 t đng đn cui nm 2008 thì
Eximbank là ngân hàng có vn điu l ln nht. T 1.688 t đng vn điu l nm
2006, trong nm 2007, Eximbank phát hành thêm 158.762.900 c phn tng vn
điu l lên 2.800 t đng. n nm 2008, Eximbank tng vn điu l lên đn 7.380
t đng bng các ngun bán c phn cho đi tác nc ngoài, tr c tc bng c
phiu, kt chuyn Thng d vn c phn, Qu d tr b sung vn điu l và chuyn
đi trái phiu thành c phiu.
Tip theo là ACB, ngân hàng có vn điu l ln th hai vào cui nm 2008. T
1.100 t đng vn điu l nm 2006, vn điu l ca ACB ln lt tng lên 2.630 t
và 6.355 t vào các nm 2007 và 2008. Trong nm 2008, ACB đư chuyn đi
550,023 t đng trái phiu thành c phiu ph thông và phát hành thêm 3.175,730
t đng c phiu thng t ngun Qu d tr b sung vn điu l (1.471,533 t) và
thng d vn c phn (1.704,197 t).

11

0
1,000
2,000
3,000
4,000
5,000
6,000
7,000
8,000
LienViet Bank
Military Bank
Techcombank
SeA Bank
Sacom Bank
ACB
Eximbank
2006
2007
2008

Hình 2.2: Vn điu l ca các ngân hàng trên 3.000 t đng vào cui nm 2008

Trong nhóm ngân hàng có vn điu l trên 2.000 t đng và di 3.000 t đng vào
cui nm 2008 thì có đn 3 ngân hàng có vn điu l xp x 3.000 t đng, đó là
DongABank, HaBuBank, ABBank. Nm 2007, DongABank đư có hai đt tng vn
điu l, đt 1 tng t 880 t đng lên 1.400 t đng vào tháng 5 và đt 2 tng 1.600
t đng vào tháng 12; đn nm 2008, vn điu l ca DongABank tng lên đn
2.889 t đng t ngun thng d vn c phn và Qu b sung vn điu l. Trong
khi đó, HaBuBank và ABBank tng vn điu l t 2.000 t và 1.131 t đng lên
2.800 t và 2.705 t đng bng các ngun nh phát hành thêm c phn mi, bán c

phn cho c đông chin lc nc ngoài, kt chuyn t thng d vn c phn và
Qu b sung vn điu l.
Ngun: T các website ca Ngân hàng