LUẬN VĂN:
Một số biện pháp hoàn thiện hoạt động nhập
khẩu thiết bị điện ở Trung tâm thiết bị lưới
điện phân phối
Lời mở đầu
Trong nền kinh tế hội nhập hiện nay, nước ta đang tiến lên theo con đường xã hội
chủ nghĩa thì việc tích cực mở rộng hội nhập là một yếu tố không thể thiếu. Với một môi
trường cạnh tranh ngày càng quyết liệt hiện nay thì việc các doanh nghiệp gặp nhiều khó
khăn là rất lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực xuất
nhập khẩu.Vì vậy, Nhà nước rất chú trọng tới vấn đề bởi lĩnh vực này có phát triển thì
mới có cơ hội chiếm lĩnh trên thị trường quốc tế.
Công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hoá nói chung là một việc hết sức to lớn đối
với tình hình kinh tế nước ta hiện nay. Trong đó, có sự đóng góp to lớn và cơ bản của
ngành điện bởi ngành điện là một ngành không thể thiếu đối với các hoạt động sản xuất
kinh doanh của các ngành sản xuất vật chất khác cũng như việc phục vụ đời sống sinh
hoạt của con người.
Là một đơn vị xuất nhập khẩu của công ty sản xuất thiết bị điện thuộc Tổng công
ty điện lực Việt Nam , Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối giữ vai trò hết sức quan
trọng trong việc cung cấp các loại vật tư thiết bị điện cho ngành điện nói chung và một
số ngành khác nói riêng chính những điều này đã góp một phần vào công cuộc công
nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước.
Để nâng cao hơn nữa vai trò của hoạt động nhập khẩu vật tư thiết bị điện của
Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối thì cần phải đảm bảo khả năng phục vụ kịp thời,
chính xác những yêu cầu của hoạt động nhập khẩu đề ra. Vì vậy, đây là lý do mà em chọn
đề tài “ Một số biện pháp hoàn thiện hoạt động nhập khẩu thiết bị điện ở Trung tâm
thiết bị lưới điện phân phối “ làm đề tài thực tập tốt nghiệp.
Nội dung của đề tài được trình bày theo kết cấu:
Chương I-Thực trạng hoạt động nhập khẩu thiết bị điện ở Trung tâm thiết bị
lưới điện phân phối
Chương II - Phương hướng và biện pháp hoàn thiện hoạt động nhập khẩu thiết
bị điện ở Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối trong thời gian tới.
Chương I
Thực trạng hoạt động nhập khẩu thiết bị điện ở Trung tâm thiết bị lưới điện phân
phối
I. Tổng quan về Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối
1. Quá trình hình thành của Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối
Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối là đơn vị trực thuộc Công ty sản xuất
thiết bị lưới điện là một doanh nghiệp Nhà Nước, được thành lập ngày 30/4/1988
tại Hà Nội theo quyết định số 553/NL-TCCB-LĐ của Bộ Thương mại và quyết
định thành lập lại doanh nghiệp Nhà Nước số 1170/NL-TCCB-LĐ ngày 24/6/1993
theo nghị định 388/CP của Chính Phủ .Trung tâm hoạt động dưới sự quản lý toàn
diện của Công ty sản xuất thiết bị điện và chịu sự quản lý của Nhà Nước về hoạt
động kinh doanh xuất nhập khẩu thiết bị điện.
Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối là một doanh nghiệp có tư cách
pháp nhân ,hoạt động theo chế độ hạch toán kinh tế độc lập ,có tài khoản riêng tại
ngân hàng ,có con dấu riêng để giao dịch theo điều lệ tổ chức và hoạt động của
Trung tâm đã được công ty và Bộ Thương mại phê duyệt .
Tên đăng ký doanh nghiệp: Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối.
Địa chỉ :số 36 phố Bích Câu ,phường Quốc Tử Giám ,quận Đống Đa ,Hà Nội .
Tên giao dịch :CENPON .
Cơ cấu tổ chức của Trung Tâm được sơ đồ hoá như sau:
Giám đốc
Phòn
g
kinh
doan
h
Phòn
g
tài
chín
Phòn
g tổ
chức
hành
Phòn
g kế
hoạc
h
Phòn
g dự
toán
đ
ầu
Xưởn
g
sản
xu
ất
Phó giám đ
ốc
2. Quá trình phát triển của Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối
+Giai đoạn 1 :Từ năm 1988 đến năm 1991, hoạt động của Trung tâm hoàn toàn phụ
thuộc vào sự bao cấp của Công ty sản xuất thiết bị điện trực thuộc Tổng Công ty Điện lực
Việt Nam
Hoạt động của Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối lúc này là tiếp nhận, duy
trì và là đầu mối phối hợp hoạt động giữa các ngành thực hiện công trình sản xuất thiết bị
điện ,vật liệu kỹ thuật điện từ KW trở xuống .
Đặc biệt Trung tâm có chức năng quan hệ ký kết trực tiếp hợp đồng nhập khẩu
nguyên vật liệu và thiết bị với Liên Xô cũ ,sau đó phân phối sản phẩm đến các công ty
điện lực trong nước .
Được sự chỉ đạo của công ty sản xuất lưới điiện ,Trung tâm thiết bị lưới điiện phân
phối đã hoàn thành tốt việc thực hiện về chương trình 35 KW với Liên Xô giai đoạn từ
năm 1988 đến năm 1990 và quyết toán báo cáo lên toàn bộ chủ quản
+Giai đoạn 2 :Từ năm 1991 cho đến nay ,Trung tâm đã phát huy những kết quả đã
được của giai đoạn 1 và tiếp tục phát huy tốt những kế hoạch đề ra của giai đoạn 2 .Trung
tâm duy trì mục tiêu và vươn lên mục tiêu cao hơn là chế tạo phụ kiện ,thiết bị cho lưới
điện truyền tải ngay trong thị trường trong nước ,đồng thời nhập nguyên vật liệu và các
trang thiết bị cần thiết để phục vụ cho các dự án lưới điện ở tầm cao hơn như phục vụ
cho các dự án lưới điện quốc gia .
Từ nỗ lực của Trung tâm ,hiện nay ngoài lĩnh vực kinh doanh nhập khẩu nguyên
vật liệu thiết bị điện ,Trung tâm đã có thêm xưởng sản xuất dây đồng dẹt đặt tại huyện
Đông Anh –Hà Nội đi vào hoạt động từ quý 4/2001 .Trung tâm đã trực tiếp sản xuất được
những sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa .
Năm 2002 ,Trung tâm đã bắt đầu thực hiện xuất khẩu sản phẩm thiết bị điện sang
thị trường Lào ,đồng thời mở rộng ngành nghề kinh doanh ,cung cấp xe chuyên dụng cho
ngành điện .
Trung tâm đang từng bước khẳng định bản thân trên con đường phát triển, tiếp tục
những bước đii vững chắc tạo thế và lực cũng như uy tín của mình trên thị trường, đồng
thời góp một phần nhỏ bé vào sự nghiệp chung của ngành điện nước ta, vào công cuộc
công nghiệp hoá hiện đại hóa của đất nước.
3 Chức năng và nhiệm vụ của Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối
3.1 Chức năng
Trung tâm thiết bị lưới điiện phân phối được thành lập và hoạt động với 2 chức
năng chủ yếu :
-Dịch vụ uỷ thác nhập khẩu, cung ứng vật tư, nguyên vật liệu và tiêu thụ sản phẩm
cho các đơn vị để cung cấp cho việc xây lắp lưới điện và sản xuất thiết bị điện trong nước
.
-Sản xuất thiết bị điiện, vật liệu kỹ thuật điện, đồng thời Trung tâm là đầu mối
phối hợp hoạt động giữa các ngành thực hiện chương trình sản xuất thiết bị điện, vật liệu
kỹ thuật điện 35 KV trở xuống .
3.2.Nhiệm vụ
Để thực hiện tốt những chức năng trên, Trung tâm có những nhiệm vụ chủ yếu
sau:
-Xây dựng và tổ chức một cách có hiệu qủa các kế hoạch sản xuất kinh doanh
trong đó đặc biệt là kế hoạch nhập khẩu các thiết bị điện cần thiết phục vụ cho các công
trình lưới điiện lớn đang trong giai đoạn thi công nhằm đáp ứng yêu cầu của toàn ngành
về phát triển mạng lưới điiện quốc gia .
-Cùng với công ty sản xuất thiết bị điện tiến hành nhập khẩu nguyên vật liệu sản
xuất các thiết bị điện truyền thống và mở rộng sản xuất, cung cấp sản phẩm cho các đơn
vị kinh tế cơ sở hoàn thành các công trình lưới điện.
-Hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch do cấp trên đề ra, thực hiện đúng tiến độ công
việc.
-Chấp hành nghiêm chỉnh các quy định về hợp đồng nhập khẩu và giao dịch đối
ngoại.
-Thực hiện tốt nghĩa vụ nộp ngân sách đối với Nhà Nước.
II. Thực trạng hoạt động nhập khẩu của Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối
trong thời gian vừa qua
1. Mô hình tổ chức hoạt động nhập khẩu thiết bị điện
1.1 Bộ máy tổ chức sản xuất
Việc tổ chức hoạt động sản xuất bao gồm việc thực hiện các hoạt động xuất
nhập khẩu theo sự chỉ đạo quản lý của tổng công ty sản xuất điện. Trung tâm chủ
yếu thực hiện công việc nhập khẩu hàng hoá và vận tải hàng hoá để phục vụ cho nhu
cầu của ngành điện.
Bên cạnh đó Trung tâm còn có một xưởng sản xuất vật tư thiết bị điện mới đi
vào hoạt động sản xuất trong thời gian chưa lâu nhưng đã phần nào đáp ứng được
nhu cầu của ngành điện. Ngoài ra Trung tâm còn thực hiện các hoạt động nhập khẩu
như đại lý bán hàng, đấu thầu đấu giá, đại lý bán hàng…cho các doanh nghiệp và các
tổ chức, các đơn vị trong và ngoài ngành có nhu cầu về vật tư thiết bị điện.
1.2 Bộ máy tổ chức quản lý
Bộ máy tổ chức quản lý được thực hiện thống nhất từ trên xuống dưới đứng
đầu là giám đốc, sau đó là phó giám đốc rồi cuối cùng là các phòng ban và xưởng sản
xuất. Mọi công việc đều được sự chỉ đạo kịp thời và sát sao của lãnh đạo cấp trên
kiểm tra xem xét. Phó giám đốc là người tham mưu cho giám đốc giúp giám đốc thực
hiện một số công việc cần thiết, nếu cần thiết có thể thay mặt giám đốc thực hiện
công tác quản lý kịp thời.
Bộ máy quản lý được tổ chức theo cơ cấu quản lý trực tuyến chức năng, mối
quan hệ giữa các bộ phận phòng ban là bình đẳng vì thế việc hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau
giữa các phòng là rất kịp thời. Mỗi phòng ban hoạt động theo nhiệm vụ công việc của
mình do đó việc hoàn thành công việc là rất nhanh chóng, kịp thời. Hơn nữa bộ máy
tổ chức gọn nhẹ, giám đốc đứng đầu điều hành mọi hoạt động của Trung tâm, chịu
trách nhiệm trước tổng công ty sản xuất điện …Chính điều này mà trách nhiệm là rất
lớn đã thúc đẩy hoạt động có hiệu quả của bộ máy quản lý của Trung tâm từ trên
xuống dưới.
2 .Đặc điểm hàng hoá nhập khẩu
2.1 Đặc điểm về kỹ thuật
Sản phẩm nhập khẩu của Trung tâm chủ yếu là các linh kiện vật tư thiết bị điện
của một số nước ở Tây Âu có trình độ phát triển kinh tế cao. Do đó các sản phẩm vật tư
thiết bị điện của các quốc gia này được sản xuất trên dây chuyền máy móc trang thiết bị
hiện đại, có hiệu suất cao, sản phẩm đồng bộ. Vì thế, các sản phẩm này đều đạt tiêu
chuẩn chất lượng quốc tế và có ưu thế vượt trội so với các sản phẩm trong nước về trình
độ kỹ thuật cũng như khả năng chịu được những biến đổi của môi trường bên ngoài tác
động vào. Nhờ vào những điều kiện kỹ thuật tiên tiến nên các sản phẩm nhập khẩu của
Trung tâm có khả năng thay thế được một cách dễ dàng thuận tiện so với các sản phẩm
khác.
Vì thế Trung tâm một mặt luôn luôn tìm hiểu nghiên cứu thị trường quen thuộc
của sản phẩm chặt chẽ vừa đảm bảo các yêu cầu về trình độ kỹ thuật của sản phẩm nhập
khẩu, mặt khác Trung tâm luôn tìm cách mở rộng thị trường nhập khẩu để có thể nhập
khẩu được những vật tư thiết bị điện có trình độ kỹ thuật tương xứng với tiềm năng của
mình, đáp ứng nhu cầu của ngành điện.
2.2 Đặc điểm về chất lượng
Do mặt hàng nhập khẩu của Trung tâm là các vật tư thiết bị điện chủ yếu là từ các
nước có trình độ phát triển kinh tế cao, vì thế Trung tâm xác định sản phẩm vật tư thiết
bị điện nhập khẩu phải có chất lượng tốt, đạt tiêu chuẩn quốc tế. Có như vậy, các sản
phẩm này mới có thể đáp ứng được nhu cầu về chất lượng ngành điện nói riêng và đối
với công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hóa đất nước nói chung. Chất lượng của sản
phẩm phải đạt được những tiêu chuẩn đề ra dựa trên cơ sở:
Đáp ứng được các yêu cầu về kỹ thuật
Đáp ứng được các yêu cầu về khả năng chịu sự biến đổi của môi trường
Đáp ứng được các yêu cầu về thời gian sử dụng
Đáp ứng được các yêu cầu về hoạt động khi đưa vào sử dụng
Do đó, Trung tâm xác định mỗi khi nhập khẩu một loại mặt hàng vật tư thiết bị
điện nào đó thì tiêu chuẩn đầu tiên đề ra là loại mặt hàng đó có chất lượng ra sao, có đáp
ứng được các yêu cầu đã đề ra hay chưa để có biện pháp giải quyết kịp thời.
Các yêu cầu về chất lượng của các vật tư thiết bị nhập khẩu của Trung tâm đều
được yêu cầu theo hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001: 2000 do vậy đã đáp ứng được
những yêu cầu về cả mặt chất lượng cũng như về kích thước chủng loại. Đây chính là
những thế mạnh mà Trung tâm có thể cạnh tranh được với các đối thủ cạnh tranh trên thị
trường.
2.3 Đặc điểm về giá cả
Với Trung tâm thì khi nhập khẩu một loại mặt hàng vật tư thiết bị điện thì yếu tố
về giá cả là một yếu tố cần phải xem xét kỹ lưỡng. Nhập khẩu những vật tư thiết bị điện
có chất lượng tốt nhưng về giá cả thì phải tương đối phù hợp. Do đó, Trung tâm không
ngừng tìm hiểu các thị trường một cách sát thực và trong thời gian gần đây Trung tâm đã
tìm kiếm được một số thị trường tiềm năng có khả năng cung ứng những vật tư thiết bị
điện với giá cả phải chăng mà vẫn đáp ứng được yêu cầu về chất lượng như Malaixia,
Trung Quốc.
Trung tâm luôn tìm cách định hướng chiến lược giá một cách hợp lý trên cơ sở so
sánh giá cả giữa các thị trường nghiên cứu để có phương án kinh doanh tốt nhất. Trong
việc định hướng chiến lược giá của mình Trung tâm xác định phải nhập khẩu những vật
tư thiết bị điện có giá cả vừa rẻ mà vẫn đảm bảo chất lượng nhưng những vật tư thiết bị
điện cần thiết quan trọng thì không phải thị trường nào cũng có thể cung ứng được. Vì
thế, Trung tâm vẫn phải có biện pháp giải quyết riêng cho việc nhập khẩu những vật tư
thiết bị điện này mặc dù giá cả tương đối là cao song phải có sự hỗ trợ kịp thời của Tổng
công ty sản xuất thiết bị điện.
2.4 Đặc điểm thị trường nhập khẩu
Trong những năm qua, Trung tâm luôn luôn nỗ lực khai thác mở rộng thị trường
xuất nhập khẩu và đã đạt được những thành tựu đáng kể. Một số thị trường quen thuộc
Trung tâm đã giữ vững được và duy trì tạo lập được uy tín và vị thế của mình, song song
với đó là việc mở rộng các thị trường mới cũng đạt được một số chuyển biến thuận lợi.
Thị trường nhập khẩu của Trung tâm chủ yếu là các quốc gia có nền kinh tế phát
triển trong đó nổi bật là các quốc gia thuộc tây Âu và một số quốc gia khác có nền kinh tế
tương đối phát triển.
Thị trường Nga: Đây là thị trường nhập khẩu chính của Trung tâm và là thị
trường quen thuộc, thị trường này đã gắn bó với Trung tâm từ khi mới thành lập cho tới
nay. Thị trường này là một thị trường rộng lớn và do đặc điểm hàng hoá vật tư thiết bị
điện của Nga rất phù hợp với việc sản xuất lắp đặt các thiết bị điện ở nước ta, giá cả lại
hợp lý. Các vật tư thiết bị điện mà Trung tâm nhập khẩu ở thị trường này chủ yếu là thiết
bị đường dây, các thiết bị cho thi công đường dây tải điện, máy ép dầu cốp…
Với tình hình hiện nay khi mà nền kinh tế Nga ngày càng khởi sắc thì thị trường
Nga ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng nhập khẩu của Trung tâm
trong thời gian tới. Điều này cho phép Trung tâm đạt được những mục tiêu đã đề ra một
cách tốt nhất.
Thị trường Hàn Quốc: Đây là thị trường có nhiều tiềm năng về các mặt hàng như:
Khí cụ đo lường, các loại máy công cụ chuyên dùng, vật liệu cách điện, sứ đường dây,
dây thép mạ kẽm, dây đồng … Thị trường này ngày càng chiếm lĩnh được nhu cầu của
các khách hàng do các mặt hàng của thị trường này đáp ứng rất tốt về trình độ kỹ thuật
cũng như các điều kiện tiêu chuẩn khác. Do đó, thị trường này là có vị trí chiến lược
trong kế hoạch phát triển của Trung tâm trong thời gian tới.
Thị trường Đức: Đây là một thị trường lớn có nhiều sức hút đối với các khách
hàng. Thị trường này có khối lượng hàng hoá rất lớn, chất lượng hàng hoá tốt, giá cả hợp
lý vì thế nó đáp ứng được nhiều nhu cầu của khách hàng. Các mặt hàng của thị trường
này chủ yếu là các vật tư thiết bị điện chuyên dùng trong ngành điện, các loại dây dẫn
điện, dây bọc điện, các loại máy móc như máy cắt dầu chân không, các loại máy biến
áp…Thị trường rộng lớn này có tính chất quan trọng trong hoạt động nhập khẩu của
Trung tâm và đây là thị trường mà Trung tâm xác định lâu dài.
Thị trường úc: Đây là thị trường ổn định với nhiều loại mặt hàng đa dạng và nhiều
chủng loại. Chất lượng hàng hoá ở thị trường này tương đối tốt và rất thích hợp cho việc
hoạt động kinh doanh của Trung tâm . Mặt hàng của thị trường này chủ yếu là các linh
kiện phụ kiện dây điện như dây đồng, phụ kiện đường dây, dây điện từ bọc giấy, thiết
bị…Với thị trường này thì Trung tâm xác định đây là một thị trường có nhiều đặc điểm
mà Trung tâm có thể thích nghi một cách dễ dàng do vậy khả năng chiếm lĩnh thị trường
này là rất có tiềm năng.
Ngoài ra còn có một số thị trường như Anh, Pháp…. cung cấp vật tư thiết bị điện
cho Trung tâm nhưng với khối lượng không nhỏ trong mặt hàng nhập khẩu của Trung
tâm.
Như vậy, với thị trường rộng lớn kể trên sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho Trung tâm
trong việc nhập khẩu được những mặt hàng có chất lượng cao, đảm bảo, giá cả lại hợp lý.
Đây có thể coi là nhân tố quyết định quan trọng đến khả năng cạnh tranh của Trung tâm
trên thị trường trong việc cung cấp vật tư thiết bị điện cho thị trường trong nước đặc biệt
là trong ngành điện, là điều kiện để thúc đẩy Trung tâm ngày càng phát triển và mở rộng
quy mô hoạt động sản xuất kinh doanh nhập khẩu.
Bảng 1: Cơ cấu thị trường nhập khẩu của Trung tâm trong giai đoạn 2002-2004
Tên thị trường Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004
GT(USD)
%
GT(USD)
%
GT(USD)
%
Pháp 64894.5 0,99% 218728.35
3,6% 208188 3,8%
Hàn Quốc 146482.5 2,2%
Hồng Kông 303780 4,62% 144356.45
2,5% 296009 5,3%
Ân Độ 993403.66
15,1% 98020.64 1,6% 658249 11,82%
Nh
ật Bản
12592
0,19%
275302
4,62%
197014
3,34%
Phần Lan 754322.51
12,9% 489186 8,8%
Trung Qu
ốc
12582
0,19%
209180.51
3,4%
940700
16,9%
Ukraina 46767.55 0,72% 31563 0,56%
Hà Lan
1218441
20%
Canada 543403 8,27% 367056 6% 939326 16,9%
Nga
558251
8,5%
754342.51
12,4%
Đức 2556852 34,3% 214341 3,7% 563218 10,14%
Italia 255656 3,9% 146254 2,4% 295149 5,2%
úc 8204900 12,47%
982416 16,24%
Thuỵ Điển 454986 6,9% 852309 14% 958179 17,1%
Tổng kim
ngạch nhập
khẩu
6574550,2
100% 6088793 100% 5558781 100%
Nguồn: báo cáo kết quả nhập khẩu giai đoạn 2002-2004 của phòng kinh doanh
Nhìn vào bảng ta thấy kết quả thực hiện nhập khẩu của Trung tâm là tương đối
rộng nhưng giữa các thị trường là không đồng đều thậm chí là chênh lệch rất lớn. Oác thị
trường mà Trung tâm nhập khẩu chủ yếu là Nga, Đức, Canada, úc: tổng kim ngạch nhập
khẩu của 4 thị trường này đã chiếm tới 63,54% trong tổng kim ngạch nhập khẩu của
Trung tâm trong năm 2002, điều này cho thấy đây là các thị trường chính của Trung tâm
cung cấp phần lớn các vật tư thiết bị điện cho Trung tâm. Trong khi tất cả các thị trường
còn lại chỉ chiếm 1/3 trong tổng giá trị kim ngạch nhập khẩu chứng tỏ những thị trường
trên còn chưa được khai thác nhiều mà mới chỉ một phần nhỏ.
Tổng giá trị kim ngạch nhập khẩu của Trung tâm qua mấy năm liên tục bị giảm
sút điều này cho thấy sự tác động ảnh hưởng của chính sách nhập khẩu của Trung tâm và
một phần tác động của các nguyên nhân khách quan. Hơn nữa, với việc trang bị các máy
móc công nghệ hiện đại để đưa vào sản xuất với việc mở rộng quy mô doanh nghiệp đã
làm giảm bớt vật tư thiết bị điện nhập khẩu bởi tự bản thân Trung tâm và tổng công ty
sản xuất điện cũng đã sản xuất được một số mặt hàng có chất lượng đáp ứng được nhu
cầu tiêu dùng trong nước.
Từ bảng báo cáo nhập khẩu trên nguyên nhân làm cho Trung tâm không nhập
khẩu các mặt hàng thiết bị điện của một số thị trường tuỳ theo năm cho thấy được sự đa
dạng của các thị trường bởi lượng hàng hoá là rất đa dạng và phong phú. Chính vì lý do
này mà Trung tâm đã tìm kiếm những thị trường nào có khả năng giảm được chi phí về
giá cả, hoặc mặt hàng phù hợp trên cơ sở so sánh lợi thế so sánh giữa các thị trừờng để có
biện pháp giải quyết phù hợp.
Ngoài ra còn một số lý do là do quá trình nghiên cứu thu thập thông tin về thị
trường của Trung tâm chưa sát thực nên việc nhập khẩu các mặt hàng thiết bị điện còn
chưa đồng đều và liên tục giữa các thị trường. Điều này có thể gây ảnh hưởng không tốt
đến mối quan hệ làm ăn giữa các đối tác vì việc không quan hệ thường xuyên sẽ làm mất
đi những bạn hàng truyền thống mà để đi tìm thị trường mới thì đòi hỏi cần phải có thời
gian tìm hiểu nghiên cứu thì sẽ tốn nhiều tiền của công sức. Do vậy những điểm này là
rất đáng quan tâm có như vậy thì việc quan hệ hợp tác với các bạn hàng ngày càng được
mở rộng và nó sẽ tạo điều kiện cho việc nâng cao uy tín và vị thế của Trung tâm ngày
càng cao hơn.
2.5 Đặc điểm về phương thức nhập khẩu
Trong những năm gần đây hoạt động kinh doanh của Trung tâm chủ yếu là hoạt
động kinh doanh nhập khẩu theo phương thức nhập khẩu uỷ thác và nhập khẩu trực tiếp.
Bên cạnh đó Trung tâm cũng thực hiện thêm một số hình thức nhập khẩu khác như nhập
khẩu trực thông qua trung gian hoặc làm đại lý bán hàng cho các doanh nghiệp tổ chức
trong nước cũng như nước ngoài để tận dụng được lợi thế của mình trên thị trường nhờ
sự am hiểu thị trường so với các đối thủ cạnh tranh.
Trong thời gian vừa qua Trung tâm đã hoạt động ở những hình thức nhập khẩu
khác nhau và đã đạt được một số kết quả. Tuy nhiên những kết quả này vẫn còn rất nhỏ,
chưa thể tương xứng với năng lực và trình độ của Trung tâm.
2.6 Mục đích của việc nhập khẩu
Mặc dù là một tổ chức kinh tế kinh doanh hoạt động xuất nhập khẩu thiết bị điện
nhưng trong thời gian vừa qua Trung tâm chủ yếu là hoạt động trong lĩnh nhập khẩu.
Trong tình hình hiện nay của đất nước ta thì việc hoạt động kinh doanh của Trung tâm
hiện nay rất có ý nghĩa to lớn và chiếm vị trí quan trọng trong ngành điện.
Thứ nhất : Nhập khẩu sẽ thúc đẩy việc sử dụng có hiệu quả các nguồn lực như
nguồn vốn, nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng vật chất để dành những nguồn lực này đầu
tư vào các lĩnh vực khác mà chúng ta có lợi thế so sánh. Nhập khẩu sẽ tiết kiệm được
nguồn ngoại tệ để phục vụ cho việc mở rộng tái sản xuất cho các ngành sản xuất vật chất.
Hơn nữa nhập khẩu sẽ đảm bảo được yêu cầu là phát triển cân đối giữa các ngành trong
nền kinh tế, ngành nào mà chúng ta có lợi thế thì chúng ta sẽ đi sâu vào nghiên cứu sản
xuất để chuyên môn hoá. Ngành nào mà chúng ta thiếu hoặc không đủ tiềm lực để sản
xuất hoặc không có lợi thế thì việc nhập khẩu sẽ giúp chúng ta thoả mãn được nhu cầu
của mình.
Thứ hai: Trong nền kinh tế nước ta hiện nay thì việc ưu tiên công nghiệp hoá hiện
đại hoá đất nước là việc làm cần thiết. Những ngành nắm vai trò nòng cốt trong nền kinh
tế của chúng ta như ngành điện, nước, năng lượng và nhất là ngành điện, đây là ngành
quan trọng nhất trong các ngành kinh tế hiện nay bởi không có điện thì việc sản xuất kinh
doanh của các ngành khác sẽ ngừng trệ. Hơn nữa, ngành điện nước ta còn ở trình độ thấp
chưa thể đáp ứng hết được các nhu cầu của công nghiệp hoá . Bởi vậy, Trung tâm với
hoạt động nhập khẩu thiết bị điện của mình sẽ góp phần vào việc tăng cường hiệu quả
của việc thoả mãn các nhu cầu về điện của nền kinh tế nói chung.
3. Những yếu tố ảnh hưởng thuận lợi và không thuận lợi đến hoạt động nhập khẩu
của Trung tâm
3.1 Nhân tố khách quan
3.1.1 Chính sách pháp luật trong nước và quốc tế
Chính sách pháp luật ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của
mỗi doanh nghiệp. Đây là những điều bắt buộc mỗi doanh nghiệp khi tham gia phải tuân
thủ thực hiện và chấp hành theo đúng quy định. Chính điều này gây lên một số khó khăn
cho các doanh nghiệp khi muốn tham gia vào một thị trường và chính sách pháp luật ở
quốc gia đó không có lợi cho bản thân doanh nghiệp nhưng lại có lợi cho doanh nghiệp
khác. Đối với các doanh nghiệp nhập khẩu thì tác động này là rất lớn bởi hoạt động của
các doanh nghiệp này được thực hiện với các doanh nghiệp của nước khác và chịu sự
ảnh hưởng luật pháp của quốc gia mỗi nước mà còn phải tuân thủ theo những quy định
chung của luật pháp quốc tế.
Những thay đổi của chính sách trên đã gây ảnh hưởng không tốt đến hoạt động sản
xuất kinh doanh của Trung tâm trong tình hình hiện nay. Bởi Trung tâm là một tổ chức
thực hiện hoạt động nhập khẩu mà chỉ cần một thay đổi như việc cấm nhập hoặc cấm
xuất một loại hàng hóa nào đó sẽ đẩy Trung tâm vào việc không có mặt hàng để nhập
khẩu gây lên việc ảnh hưởng dây chuyền đến toàn bộ hoạt động của Trung tâm. Đó là
việc kéo theo sự thiếu nguồn hàng, các hợp đồng ký kết bị vi phạm dẫn tới việc làm suy
giảm uy tín cũng như mất đi những bạn hàng quan trọng do không thể đáp ứng được nhu
cầu của họ. Thêm vào đó là một loạt các ảnh hưởng khác đến việc hoạt động kinh doanh
nhập khẩu của Trung tâm như việc lại phải tìm kiếm thêm nhiều thị trường sẽ tốn rất
nhiều công sức tiền của cũng như thời gian tìm hiểu Chính những tác động trên có tác
động rất lớn đến việc hoạt động kinh doanh nhập khẩu của Trung tâm đòi hỏi Trung tâm
phải có sự đối phó kịp thời.
3.1.2 Môi trường cạnh tranh
Khi tham gia vào một thị trường bản thân doanh nghiệp phải chịu rất nhiều áp lực
từ nhiều phía, bên cạnh các quy định bắt buộc chung thì một nhân tố mà doanh nghiệp
luôn phải quan tâm sát sao đó là sự cạnh tranh trên thị trường.
Cạnh tranh ở đây không chỉ giữa các doanh nghiệp cùng ngành trong cùng một
nước mà còn phải cạnh tranh với các doanh nghiệp từ nước ngoài, chính vì điều này mà
sự cạnh tranh là rất gay gắt. Nếu doanh nghiệp có chiến lược kinh doanh phù hợp thì
doanh nghiệp đó sẽ có khả năng chiếm lĩnh được thị trường hoặc ngược lại, chiến lược
kinh doanh của doanh nghiệp đó không phù hợp thì sẽ mất đi khả năng cạnh tranh và lúc
này việc chiếm lĩnh được thị trường là hết sức khó khăn. Chính vì điều này buộc các
doanh nghiệp phải xem xét kỹ càng mỗi khi đưa ra các chiến lược kinh doanh hợp lý,
nghiên cứu nhu cầu thị trường tỷ mỉ, khoa học để vừa chiếm lĩnh được thị trường vừa
phù hợp với khả năng của doanh nghiệp.
3.1.3 Sự phát triển của khoa học công nghệ kỹ thuật
Trong điều kiện hiện nay với sự phát triển mạnh mẽ của nền khoa học công
nghệ kỹ thuật trên thế giới. Điều này có tác động rất lớn đến các doanh nghiệp khi tham
gia vào thị trường. Cùng với việc phát minh ra nhiều các sản phẩm máy móc thiết bị hiện
đại và sự bùng nổ của hệ thống thông tin liên lạc một kỷ nguyên mới của cách mạng công
nghiệp đã mở ra. Đây là những yếu tố tác động mạnh mẽ đến chiến lược, sản phẩm của
mỗi doanh nghiệp. Điều này cho phép mỗi doanh nghiệp có khả năng ứng dụng các công
nghệ khoa học kỹ thuật mới vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ giá thành
sản phẩm. Vì thế, doanh nghiệp nào có khả năng ứng dụng những thành tựu khoa học
công nghệ tiên tiến vào sản xuất sẽ có lợi thế cạnh tranh. Điều này giúp cho doanh nghiệp
tạo ra được ưu thế trước các đối thủ. Việc nắm bắt được thông tin kịp thời cho phép các
doanh nghiệp có thể đưa ra được những biện pháp thích hợp để có thể đáp ứng tốt nhất
các nhu cầu từ phía khách hàng.
Thực tế cho thấy, sự phát triển của hệ thống thông tin liên lạc đã làm đơn giản hoá
các công việc của hoạt động nhập khẩu, làm giảm đi chi phí có liên quan, nâng cao hiệu
quả sản xuất kinh doanh giúp cho việc kinh doanh nhanh gọn, kịp thời.
3.1.4 Cầu thị trường
Với đà phát triển kinh tế hiện nay, nguồn của cải vật chất ngày càng phong phú và
đa dạng , chất lượng ngày càng được nâng cao thì nhu cầu của con người cũng không
ngừng đòi hỏi. Do đó, mỗi doanh nghiệp khi tham gia vào thị trường thì vấn đề xem xét
nhu cầu của thị trường là không thể xem nhẹ và đây là nhân tố vô cùng quan trọng nhất là
đối với các doanh nghiệp nhập khẩu. Việc xem xét nhu cầu thị trường cho phép doanh
nghiệp có biện pháp điều chỉnh kịp thời chiến lược chính sách kinh doanh của mình để
đáp ứng nhanh nhất tốt nhất nhu cầu của khách hàng.
Thực tế cho thấy đối với mỗi doanh nghiệp nhập khẩu thì việc nghiên cứu nhu cầu
khách hàng có tính chất quyết định tới hoạt động của doanh nghiệp bởi hoạt động của
doanh nghiệp là nhập khẩu hàng hoá về để cung cấp cho các khách hàng, vì thế nắm bắt
được nhu cầu và thị hiếu của khách hàng thì thành công là điều đương nhiên.
3.2 Nhân tố chủ quan
3.2.1 Quy mô của doanh nghiệp
Trong những năm vừa qua, tình hình sản xuất của Trung tâm lưới điện phân phối
liên tục đạt được những bước tăng trưởng đáng kể. Tuy nhiên để đạt hiệu quả cao hơn
nữa thì việc đòi hỏi nguồn vốn để mở rộng kinh doanh là hết sức cần thiết. Hiện nay, với
nguồn vốn của Trung tâm hiện có thì việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng chưa đáng kể
bởi Trung tâm mới chỉ đáp ứng được nhu cầu của các đơn vị trong ngành điện trong khi
nhu cầu của một số đơn vị ngoài ngành là rất đáng kể. Vì thế với quy mô của doanh
nghiệp hiện nay thì việc đáp ứng nhu cầu khách hàng là chưa tương xứng với khả năng
của Trung tâm, do vậy Trung tâm cần có sự hỗ trợ hơn nữa để tăng cường khả năng mở
rộng sản xuất kinh doanh của mình.
Hiện nay, Trung tâm đã có một nhà máy sản xuất thiết bị điện đang vận hành
tương đối hiệu quả, trong thời gian sắp tới Trung tâm còn tiếp tục xây dựng thêm một số
xưởng sản xuất nữa để nâng cao hiệu quả sản xuất xứng đáng với tiềm năng của Trung
tâm.
3.2.2 Chính sách nhập khẩu của Trung tâm .
Kể từ khi thành lập cho đến nay thì hoạt động nhập khẩu của Trung tâm chủ yếu
là nhập khẩu vật tư thiết bị điện từ các nước có nền kinh tế tương đối phát triển chủ yếu
là các nước như Nga, Anh, Pháp….Thời gian gần đây Trung tâm đã tìm hiểu một số thị
trường mới giàu tiềm năng để có thể đáp ứng được nhu cầu của mình vừa tận dụng được
lợi thế cạnh tranh.
Trung tâm chủ yếu nhập khẩu những trang thiết bị máy móc, vật tư thiết bị điện
hiện đại phục vụ cho nhu cầu của ngành điện trong nước trên cơ sở nhập khẩu phải có sự
chọn lọc kỹ càng, tránh nhập khẩu những vật tư trang thiết bị lạc hậu mà các nước thải ra.
Trung tâm xác định những mặt hàng nhập khẩu phù hợp với kế hoạch phát triển của
Trung tâm để từ đó có thể tiết kiệm được nguồn ngoại tệ dùng cho việc nhập khẩu những
trang thiết bị máy móc hiện đại phù hợp với yêu cầu mở rộng và phát triển cùng với sự
lớn mạnh của ngành điện Việt Nam. Trên cơ sở đó, Trung tâm đang cố gắng đẩy mạnh
sản xuất vật tư thiết bị của xưởng sản xuất để từ đó giảm bớt các vật tư trang thiết bị nhập
khẩu từ nước ngoài vào mà Trung tâm có thể tự sản xuất được đáp ứng nhu cầu tiêu
dùng trong nước.
Tuy vậy, ngoài những yếu tố không thuận lợi thì còn có những ảnh hưởng thuận
lợi đến hoạt động kinh doanh nhập khẩu của Trung tâm. Điều này được thể hiện ở việc
Trung tâm có thể thích nghi được với những thay đổi của môi trường để có những biện
pháp điều chỉnh một cách kịp thời. Nhờ sự thay đổi kịp thời mà Trung tâm có thể tạo
dựng được cho mình có vị trí trên thị trường để chiếm lĩnh thị trường. Ví dụ như một thay
đổi cấm xuất khẩu các mặt hàng thiết bị điện công nghệ cao mà một số nước không thể
hoặc chưa có điều kiện áp dụng như các thiết bị điện phục vụ cho việc dùng điện từ lò
phản ứng điện nguyên tử . Điều này sẽ tạo cơ hội cho Trung tâm tiếp cận được thị trường
đó và phát huy được những thế mạnh của mình.
Trong hoạt động nhập khẩu hàng hoá của mình thì Trung tâm luôn được sự hỗ trợ
kịp thời của tổng công ty sản xuất điện. Điều này giúp cho việc nhập khẩu hàng hoá đúng
tiến độ. Bên cạnh sự hỗ trợ của tổng công ty sản xuất điện thì việc nhập khẩu của Trung
tâm cũng gặp nhiều thuận lợi do nhu cầu về vật tư thiết bị điện tăng nhanh, điều này làm
cho thị trường nhập khẩu ngày càng được mở rộng. Do đó việc nhập khẩu ngày càng dễ
dàng thuận tiện hơn, vì thế việc so sánh giá cả giữa các thị trường nhập khẩu để ra quyết
định nhập khẩu hàng hóa có nhiều phương án và nhiều sự lựa chọn hơn từ đó tránh bị
hiện tượng ép giá của đối tác.
Hiện nay, cơ chế đối với hàng hoá nhập khẩu cũng ngày càng được đổi mới theo
hướng có lợi cho việc nhập khẩu các hàng hoá giữa các quốc gia với nhau. Vì thế, những
rào cản và sự hạn chế về nhập khẩu cúng được giảm bớt đi nhiều tạo thuận lợi cho việc
kinh doanh của các chủ thể. Trong tình hình này Trung tâm đã dựa vào những điều kiện
có lợi này mà phát huy được tiềm năng của mình để xâm nhập các thị trường giàu tiềm
năng trong việc mở rộng thị trường nhập khẩu, tìm kiếm nhiều đối tác làm ăn mới.
Mặc dù hoạt động nhập khẩu của Trung tâm có nhiều thuận lợi nhưng bên cạnh đó
thì còn không ít khó khăn do nhiều nguyên nhân khách quan cũng như những nguyên
nhân chủ quan. Những nguyên nhân này tác động gây ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt
động nhập khẩu vật tư thiết bị điện của Trung tâm như việc thay đổi chính sách nhập
khẩu đối với một số mặt hàng của một số quốc gia nhằm bảo hộ cho sản xuất của quốc
gia đó. Ngoài sự thay đổi chính sách xuất nhập khẩu của một số quốc gia thì việc tình
hình chính trị xã hội cũng tác động một phần gây nhiều cản trở khó khăn cho hoạt động
nhập khẩu.
Ngoài những nguyên nhân khách quan trên thì nguyên nhân chủ quan như các yếu
tố môi trường của thị trường nhập khẩu, các đối thủ cạnh tranh …cũng làm cho việc kinh
doanh nhập khẩu của Trung tâm gặp nhiều khó khăn làm giảm bớt lợi thế của Trung tâm.
Cạnh tranh là hết sức gay gắt vì thế buộc Trung tâm phải có hướng đi, kế hoạch đúng
đắn kịp thời nếu không chỉ một sự thay đổi nhỏ cũng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng
đến hoạt động sản xuất kinh doanh.
III. Tình hình nhập khẩu thiết bị điện ở Trung tâm thiết bị lưới điện phân phối
1. Tổ chức hoạt động nhập khẩu thiết bị điện
Trung tâm tổ chức hoạt động nhập khẩu thiết bị điện trên cơ sở việc nghiên cứu thị
trường một cách kịp thời chính xác và có những biện pháp kế hoạch phù hợp trong việc
đưa ra chiến lược của mình. Việc tổ chức hoạt động nhập khẩu thiết bị điện được chỉ đạo
xem xet một cách kỹ càng và được thống nhất từ trên xuống. Đầu tiên là việc tim hiểu
nhu cầu của các khách hàng thông qua bộ phận Marketting nghiên cứu thị trường, sau đó
là các chiến lược định vị thị trường rồi từng bước đáp ứng các nhu cầu của thị trường
đó.
Trung tâm luôn luôn chú trọng xem xét trong việc thực hiện các quy trình của hoạt
động nhập khẩu sao cho phù hợp.
Kim ngạch nhập khẩu qua các năm :
Bảng 2: Kim ngạch nhập khẩu giai đoạn 2002-2004
Kim ngạch
nhập khẩu
Năm 2002 2003 2004
đơn v
ị/USD
6574550,2
6088793
5558
781
Nguồn: Báo cáo kết quả kinh doanh giai đoạn 2002-2004
Nhìn vào bảng số liệu ta có thể thấy được kim ngạch nhập khẩu của những năm về
sau giảm so với những năm trước, cụ thể năm 2003 giảm so với năm 2002 là hơn 7%
trong tổng giá trị kim ngạch nhập khẩu, năm 2004 đã giảm tới 11,7%. Nguyên nhân
của vấn đề này là việc nhập khẩu thiét bị điện của Trung tâm ngày càng giảm sút do
Trung tâm giờ đây đang có xu hướng nhập khẩu nguyên vật liệu về để sản xuất chú
không còn nhập khẩu thành phẩm nhiều như trước kia. Điều này được thể hiện bởi
Trung tâm đang xây dựng thêm một xưởng sản xuất mới nhằm hạn chế bớt dần những
thành phẩm nhập khẩu. Đây chính là điểm mạnh mà Trung tâm đã và đang thực hiện
được trong giai đoạn hiện nay.
2. Cơ cấu mặt hàng nhập khẩu
Bảng 3: Cơ cấu mặt hàng nhập khẩu của Trung tâm giai đoạn 2002-2004
Mặt hàng Năm 2002 Năm 2003 Năm 2004
GT(USD) % GT(USD)
% GT(USD)
%
Máy biến áp 537790 8,18% 453615 7,45% 229021 4,12%
Dây dẫn
điện
856460 13% 773276 12,7% 461378 8,3%
Vật liệu
cách điện
963840 14,67% 1524024 25,03% 1411930 25,4%
Dây điện từ 456494 6,95% 416908 7,5%
Đ
ồng
nguyên liệu
57495
0,88%
46274
0,76%
73375
1,32%
V
ật liệu chế
tạo các thiết
bị
975746
14,85%
809809
13,3%
709300
12,76%
Các mặt
hàng khác
2726595 41,47% 2481790 40,76% 2256865 40,6%
Kim ngạch
nhập khẩu
6574550,2
100% 6088793 100% 5558781 100%
Nguồn báo cáo kết quả nhập khẩu của phòng kinh doanh trong giai đoạn 2002-2004
Hiện nay, Trung tâm nhập khẩu hơn 60 loại mặt hàng thiết bị điện, một số nguyên
liệu… để cung ứng cho nhu cầu sản xuất của các đơn vị trong và ngoài ngành điện. Tuy
nhiên Trung tâm chủ chú trọng nhập khẩu một số mặt hàng mà Trung tâm có thế mạnh
như:
Máy biến áp: bao gồm máy biến áp truyền tải phụ kiện, máy biến áp đặc biệt.
Những mặt hàng này chủ yếu phục vụ cho nhu cầu của một số nhà máy điện lớn như nhà
máy thuỷ điện Hoà Bình. Những loại mặt hàng này có thông số kỹ thuật cao nên Trung
tâm chủ yếu nhập khẩu từ các nước có nền kinh tế phát triển như Anh , Pháp, Đức…Tỷ
trọng giá trị của loại mặt hàng này so với tổng kim ngạch nhập khẩu không cao do nhu
cầu về loại hàng hoá này chỉ một số nhà máy thuỷ điện lớn mới thoả mãn được. Vì thế,
trong năm 2002 giá trị kim ngạch của nó chiếm tới 8,18% trong tổng giá trị kim ngạch
nhập khẩu thì tới năm 2003 chỉ còn 7,45% và năm 2004 giảm đáng kể chỉ còn 4,12%.
Tuy nhiên loại mặt hàng trong thời gian tới sẽ tăng đáng kể do nhu cầu đang tăng.
Dây dẫn điện: Đây là loại mặt hàng nhập khẩu chủ yếu để đáp ứng nhu cầu cho
các nhà máy sản xuất lắp đặt, chế tạo các sản phẩm về điện. Những mặt hàng này có chất
lượng cao chủ yếu được nhập khẩu từ các nước như Đài Loan, Hàn Quốc…Giá trị kim
ngạch của mặt hàng này cũng chiếm một tỷ lệ trung bình trong tổng giá trị kim ngạch
nhập khẩu cho thấy đây là mặt hàng có thể nhập khẩu từ nhiều thị trường có nền kinh tế
tương đối phát triển. Vì thế có thể thấy được lý do vì sao mà tỷ trọng của nó lại giảm sút
trong các năm tiếp theo, cụ thể năm 2002 là 13% thì tới năm 2003 chỉ còn 12,7% và năm
2004 là8,3%.
Vật liệu cách điện: Đây là các nguyên liệu dùng cho một số nhà máy sửa chữa, sản
xuất các hàng hoá về điện chủ yếu là các nhà máy cơ điện. Loại hàng này chủ yếu được
nhập từ thị trường Nga, Trung Quốc và nó chiếm tỷ lệ tương đối cao so với các mặt hàng
khác. Sự tăng trưởng nhập khẩu của loại mặt hàng này là chưa cao năm 2002 đạt 14,67%
thì tới năm 2003 nhu cầu về loại hàng này lại tăng vọt lên tới 25,03% nhưng qua đó ta
gcũng thấy được nhu cầu về loại mặt hàng này đối với nước ta là tương đối nhiều bởi nó
phù hợp với quá trình phát triển kinh tế trong giai đoạn hiện nay.