Tài liệu Báo cáo " Hoàn thiện pháp luật về trợ giúp xã hội trong hệ thống pháp luật an sinh xã hội Việt Nam " pdf

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2007 43





Ths. Nguyễn Hiền Phơng *
rong h thng phỏp lut an sinh xó hi
ca cỏc quc gia, tr giỳp xó hi l mt
trong nhng b phn cu thnh quan trng.
Cựng vi cỏc b phn khỏc, phỏp lut v tr
giỳp xó hi cú vai trũ quan trng trong vic
bo m quyn con ngi, n nh i sng
ti thiu cho mt b phn nhng thnh viờn
yu th trong xó hi, gim khong cỏch
giu nghốo, gúp phn thỳc y cụng bng v
tin b xó hi.
Vi vic nhn thc ỳng n vai trũ ca
phỏp lut tr giỳp xó hi, ng v Nh nc
ta ó ban hnh cỏc quy nh phỏp lut, t
chc trin khai thc hin v ngy cng hon
thin nhm ỏp ng yờu cu ca thc tin
khỏch quan. Tuy nhiờn, thc trng phỏp lut
tr giỳp xó hi cũn bc l nhiu hn ch.
Nhng hn ch c bn th hin s bt hp
lớ trong vic quy nh tiờu chớ xỏc nh i
tng tr giỳp xó hi, phm vi i tng tr
giỳp xó hi; mc tr cp cũn quỏ thp,

khụng m bo cuc sng ti thiu ca i
tng, lm gim ý ngha, vai trũ ca tr cp;
bt hp lớ trong vic phõn b ngun ti chớnh
thc hin tr giỳp xó hi; thiu cỏc quy nh
trong gii quyt tranh chp, khiu t v tr
giỳp xó hi Nhng hn ch ny ó nh
hng khụng nh n mc ớch ca tr giỳp
xó hi núi riờng v an sinh xó hi núi chung.
Vỡ vy, hon thin phỏp lut tr giỳp xó hi
l yờu cu cú tớnh khỏch quan trong bi cnh
hin nay.
1. Hon thin c ch huy ng ngun
lc v qun lớ s dng ngun lc tr giỳp
xó hi
Theo phỏp lut hin hnh, ti chớnh thc
hin tr giỳp xó hi c m bo t ngõn
sỏch nh nc phõn b cho hai ch tr
cp thng xuyờn v t xut. Vic qun lớ
v s dng ngun ti chớnh ny c thc
hin theo c ch lờn k hoch cp i vi tr
cp thng xuyờn v ch ng chi t ngõn
sỏch a phng i vi tr cp t xut.
Nh vy, s ph thuc nhiu vo ngõn sỏch
a phng dn n s khỏc nhau trong mc
hng ca cỏc i tng, thm chớ nhng
a phng ngun thu ớt, liờn tip gp ri ro,
thiờn tai, i tng cu tr nhiu li cng
khú khn hn trong vic m bo tr cp.
Mt khỏc, chỳng ta li cha cú c ch qun
lớ v s dng ngun ti chớnh phự hp v

hiu qu dn n nhng khú khn trong vic
huy ng ngun lc cng ng, hn ch
ỏng k cho cụng tỏc xó hi hoỏ hot ng
tr giỳp xó hi.
Gii phỏp cho nhng hn ch ny c
c th hoỏ bng vic gp rỳt ban hnh quy
nh thnh lp qu tr giỳp xó hi thng nht
T

* Ging viờn Khoa phỏp lut kinh t
Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
44 tạp chí luật học số 11/2007

t trung ng n a phng lm c s huy
ng ngun lc, qun lớ v iu tit ti
chớnh, m bo chi tr tr cp cụng bng,
kp thi cho i tng. Qu c phõn b
theo hai ni dung chớnh l tr giỳp thng
xuyờn v tr giỳp t xut tng ng vi
hai ni dung chớnh ca ch tr giỳp xó
hi. Ngun hỡnh thnh qu khụng ch t
ngõn sỏch nh nc m cũn bao gm c
ngun lc t s úng gúp, h tr ca t
chc, cỏ nhõn trong v ngoi nc. Cn cú
nhng quy nh thụng thoỏng, trỏnh gõy
phin h, rc ri, phc tp cho cỏc t chc,
cỏ nhõn cú lũng ho tõm t nguyn úng

gúp, h tr qu nhng phi cú c ch cụng
khai ti chớnh, kim tra, thanh tra cht ch
nhm m bo s dng ỳng mc ớch, ỳng
i tng to lũng tin cho cng ng dõn
chỳng. Ngun chi ca qu ch yu m bo
cỏc ch tr cp cho cỏc i tng trờn c
s mc tr cp ti thiu c phỏp lut quy
nh, cn c vo kh nng ti chớnh c th
ca qu nõng cao quyn li hng cho
i tng. Vic qun lớ qu c thc hin
theo ch ti chớnh ca Nh nc v nờn
giao cho B LTB&XH trc tip qun lớ
nhm khc phc tỡnh trng mt c quan thc
hin (B LTB&XH), mt c quan qun lớ
ti chớnh (B ti chớnh) dn n nhiu bt
cp nh hin nay.
õy cn phi coi l gii phỏp c bn,
cú ý ngha quyt nh i vi ton b
hot ng tr giỳp bi mi quy nh cú
liờn quan s tr nờn hỡnh thc nu khụng
c m bo thc hin bi ngun ti
chớnh n nh, mnh ỏp ng cỏc nhu
cu tr giỳp.
2. M rng phm vi, i tng hng
tr giỳp xó hi cú tớnh n kh nng ỏp
ng ca iu kin kinh t xó hi hin nay
M rng phm vi i tng bo v ca
phỏp lut tr giỳp xó hi l mong mun
khụng ch ca riờng quc gia no, c bit
Vit Nam vi nhu cu tr giỳp rt ln. Tuy

nhiờn, do nhng hn ch nht nh v iu
kin kinh t, phỏp lut hin hnh mi ch
quy nh phm vi ỏp dng cú gii hn nht
nh theo nguyờn tc u tiờn v mc khú
khn. Mt b phn dõn c khụng nh cú nhu
cu tr giỳp, thm chớ ỏp ng c yờu cu
th hng theo lut nh vn cha tip cn
c vi ch ny. Hn na, ngay trong
nhúm i tng thuc phm vi ỏp dng cng
cú nhiu bt hp lớ th hin vic cha xỏc
nh v phõn loi ỳng i tng dn n
lóng phớ ngun ti chớnh vn ó eo hp.
Theo chỳng tụi, trong gii phỏp m
rng phm vi i tng tr giỳp cn thc
hin song song hai ni dung: Mt l, b
sung thờm mt s i tng thc s cú nhu
cu tr giỳp; hai l, r soỏt li cỏc tiờu chớ
xỏc nh i tng hng trong tng nhúm
sa i, b sung m bo tớnh cụng
bng, hp lớ.
Trờn c s kh nng ỏp ng ca iu
kin kinh t v nhu cu m m bo cuc
sng ca mt s nhúm i tng, trong thi
gian ti cn m rng i tng tr giỳp xó
hi, bao gm:
- Ngi cú thu nhp thp. Cn xỏc nh
l ngi cú thu nhp di 1/2 mc chun
nghốo do khụng tỡm c vic lm, tht
nghip theo quy nh phỏp lut hoc vic
lm bp bờnh.

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2007 45
- Ph n n thõn nuụi con nh. Cn xỏc
nh h phi thuc din úi nghốo (cn c
vo mc chun nghốo) v tui ngi con
di 15 tui. Rt nhiu quc gia quy nh
i tng ny c hng ch tr cp gia
ỡnh, Vit Nam khụng quy nh ch ny.
Theo iu tra thc t cho thy mt b phn
ph n n thõn nuụi con nh cú hon cnh
kinh t khú khn cha c s bo v ca h
thng an sinh, h thc s cú nhu cu tr giỳp
nhm m bo cuc sng v h tr phỏt trin
th h tng lai ca t nc.
- Ngi b nhim HIV/AIDS sng ti
cng ng. Hin nay, i tng b nhim
HIV/AIDS c hng tr giỳp xó hi l
nhng i tng sng trong cỏc trung tõm,
c s bo tr xó hi ca Nh nc (theo
Quyt nh s 313/2005/Q-TTg). Nhúm
i tng nhim HIV/AIDS khụng c tip
nhn vo c s bo tr l nhng ngi b
gim hoc mt kh nng lao ng, sng
trong h gia ỡnh nghốo hoc khụng cú gia
ỡnh, thõn nhõn chm lo cng thc s cn
c tr giỳp. Vi mc ớch nhõn o chỳng
ta cn thc hin tr giỳp cho nhúm i tng
ny nhm m bo cuc sng cho h.

- Cỏ nhõn v gia ỡnh nhn nuụi dng
ngi gi cụ n khụng ni nng ta. Hin
nay, chỳng ta ó thc hin tr cp cho cỏc cỏ
nhõn, h gia ỡnh nhn nuụi dng tr em
m cụi, tr em b b ri (Quyt nh s
38/2004/Q-TTg ngy 17/3/2004). Do vy,
vic b sung thờm nhúm i tng ny l
hon ton hp lớ v cú tớnh kh thi cao, phự
hp vi ch trng xó hi hoỏ cụng tỏc tr
giỳp xó hi.
- H gia ỡnh nghốo cú t hai ngi tr
lờn b tn tt nng khụng cũn kh nng lao
ng. Thc t i sng ca cỏc h gia ỡnh
nghốo vn d ó rt vt v, khú khn. Trng
hp li cú thờm nhng ngi tn tt nng,
khụng cú kh nng lao ng li cng y
cuc sng ca h vo cnh khn cựng. Vic
tr giỳp cho cỏc gia ỡnh ny xut phỏt t nhu
cu m bo cuc sng ca h. Hn na,
chỳng ta cng ó thc hin ch tr giỳp
i vi h gia ỡnh cú t hai ngi tr lờn
khụng t phc v c do hu qu cht c
hoỏ hc ca M s dng trong chin tranh
Vit Nam (Quyt nh s 16/1004/Q-TTg
ngy 5/2/2004). Vic b sung thờm tiờu chớ
h gia ỡnh nghốo, cú 2 ngi tn tt nng
khụng cú kh nng lao ng hng tr
cp l cụng bng, hp lớ.
Cựng vi vic b sung i tng hng
tr giỳp xó hi cng cn xem xột, sa i

cỏc tiờu chớ xỏc nh i tng ny theo
phỏp lut hin hnh theo hng linh hot,
mm do hn, loi b nhng iu kin
khụng cn thit. C th:
- Gim tui hng tr cp i vi i
tng l tr em m cụi xung di 15 tui
nhm phự hp vi thc t khỏch quan v quy
nh v tui lao ng ti thiu trong phỏp
lut lao ng;
- Phõn loi i tng tr em cú hon
cnh c bit khú khn thnh nhng trng
hp c th xỏc nh hỡnh thc tr giỳp
phự hp;
- Xem xột nõng tui hng tr cp
ca ngi gi cụ n khụng ni nng ta
cú tớnh n cỏc iu kin khỏc nh sc kho
kộm khụng th t lao ng kim sng, khụng
cú thu nhp v cuc sng di mc chun


nghiên cứu - trao đổi
46 tạp chí luật học số 11/2007

nghốo, khụng cú ngi thõn mi c hng
tr cp nhm trỏnh tỡnh trng tr giỳp cha
ỳng i tng, thiu hiu qu.
3. Thc hin cỏc gii phỏp ci cỏch v
mc tr cp tr giỳp xó hi
a. i vi tr giỳp xó hi thng xuyờn
cn xỏc nh mc tr cp chun, trờn c s

ú quy nh mc tr cp c th cho tng
nhúm i tng.
Mc chun tr cp xó hi c hiu l
mc tr cp thp nht dnh cho i tng tr
giỳp xó hi cú hon cnh khú khn ớt nht so
vi cỏc i tng khỏc sng ti cng ng.
Nguyờn tc xỏc nh mc chun tr cp
xó hi l phi m bo tớnh khỏch quan,
khoa hc v thc tin, hn ch tỡnh trng ỏp
t ý chớ ch quan ca cỏc c quan hoch
nh chớnh sỏch. Vic tớnh toỏn mc chun
phi da vo mc ớch m bo cỏc nhu cu
sinh sng ti thiu cho i tng, trong ú
mt phn l trỏch nhim tr giỳp ca Nh
nc, mt phn l trỏch nhim ca bn thõn
i tng v gia ỡnh. Trng hp i tng
khụng cũn gia ỡnh, thõn nhõn thỡ Nh nc
phi cung cp bng mc sng ti thiu.
Mc chun tr cp xó hi phi phự hp vi
tỡnh hỡnh phỏt trin kinh t xó hi cho tng
thi kỡ (nh tc tng trng kinh t, thu
nhp bỡnh quõn u ngi, tc tng tin
lng ti thiu ) v t trong mi quan h
hi ho vi cỏc tr cp khỏc trong h thng
an sinh xó hi.
Cú th xut ba phng phỏp tớnh mc
chun tr cp xó hi nh sau:
- Xỏc nh mc chun tr cp xó hi da
vo chi phớ ti thiu cn thit duy trỡ cuc
sng cho mt ngi trong 1 thỏng. Mc chi

phớ ny ớt nht phi bng chun nghốo ỏp
dng nụng thụn trong cỏc giai on (giai
on 2006-2010 l 200.000/thỏng) bi
chun nghốo ó c tớnh toỏn trờn c s
mc chi tiờu ti thiu duy trỡ cuc sng.
Tuy nhiờn, mc ny c xỏc nh theo giai
on 5 nm/ln nờn rt cú th khụng m
bo tớnh kp thi, phự hp.
- Xỏc nh mc chun tr cp xó hi da
vo mc tin lng ti thiu chung. Mc
chun tr cp xó hi xut bng 40-50%
tin lng ti thiu. Phng phỏp ny cú u
im l khi kinh t tng trng, i sng
nhõn dõn tng lờn dn n tin lng ti
thiu tng thỡ tr cp xó hi cng tng theo
nh ú m bo tớnh kp thi v cụng bng
xó hi. Nhc im ca cỏch tớnh ny l tin
lng ti thiu b chi phi bi nhiu yu t
ca sn xut kinh doanh v mc tng trng
kinh t, do ú khú ỏp dng cho i tng
hng tr giỳp bi hu ht h u khụng
tham gia quan h lao ng.
- Xỏc nh mc chun tr cp xó hi da
vo mc sng trung bỡnh ca dõn c. Mc
chun tr cp xó hi thp nht thụng thng
cng bng 30% - 40% mc sng trung bỡnh
ca cng ng dõn c. Cỏc tớnh ny cú u
im l sỏt vi thc t cuc sng bi c
tớnh toỏn trờn c s nhu cu chi tiờu cho i
sng. Tuy nhiờn, s liu v mc sng trung

bỡnh ca cng ng dõn c hai nm mi
cụng b mt ln (theo s liu ca Tng cc
thng kờ) v thng cụng b chm sau 1
nm nờn tin cy v s liu cha cao.
Mi phng phỏp u cú u, nhc
im riờng. V lớ thuyt, phng phỏp th ba
c tớnh toỏn khoa hc, phự hp nhng vp


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 11/2007 47
phi hn ch ln l s ph thuc vo s liu
ca Tng cc thng kờ. Phng phỏp ny
cng ó tng c xut tớnh tr cp
cho i tng ngi cú cụng nhng cng
vp phi nhng khú khn trong thc tin
khin khụng thc hin c. Trờn c s cõn
nhc gia cỏc phng phỏp, phng phỏp
th 2 (da vo tin lng ti thiu) l phự
hp vi nguyờn tc xỏc nh mc tr cp
chun v cú tớnh kh thi hn c bi cng
c tớnh toỏn ch yu trờn c s nhu cu
chi tiờu, m bo cụng bng, vn dng linh
hot theo s bin ng ca tng trng kinh
t, giỏ c sinh hot cho tng thi kỡ. Mt
khỏc, cỏch tớnh ny cng m bo s phự
hp vi cỏch tớnh chung ca cỏc ch tr
cp khỏc trong h thng an sinh xó hi nh
tr cp bo him xó hi, u ói xó hi.
Trờn c s mc chun tr cp xó hi,

phỏp lut s quy nh h s tr cp cho tng
nhúm i tng c th cn c vo cỏc yu t
c bn nh:
- Mc khú khn ca cuc sng do iu
kin tui tỏc, sc kho, bnh tt, gii tớnh;
- Hon cnh kinh t ca gia ỡnh v bn
thõn i tng;
- Nhu cu chi tiờu m bo nhu cu sinh
sng ti thiu ca tng nhúm i tng.
iu ny s khc phc c tỡnh trng
bỡnh quõn hoỏ tr cp, tr giỳp xó hi, m
bo cụng bng v hiu qu trong thc hin
ch tr giỳp xó hi.
b. i vi mc tr cp t xut, cn cú
nhng quy nh c th v mc tr cp chung
v nhng quy nh riờng cn c vo nhng
c im v vựng, min nhm trỏnh tỡnh
trng chờnh lch gia cỏc a phng v
mc tr cp (cỏc a phng ch ng tng
mc tr cp ph thuc vo ngõn sỏch a
phng). Trờn c s quy nh chung v
riờng theo khu vc, vựng, min ny cỏc a
phng c phộp ch ng xỏc nh mc
c th cho phự hp vi iu kin thc t ca
a phng nhng khụng thp hn mc do
Nh nc quy nh.
Cng cn lu ý khi quy nh v mc tr
cp núi chung phi chỳ trng n kh nng
vn lờn ca i tng, khụng nng v tớnh
cu t, tr giỳp trc mt nh hin nay. Vic

thc hin tr giỳp cn da trờn quan im
giỳp cho h cỏi cn cõu ch khụng phi xõu
cỏ chỳ trng n cỏc hỡnh thc tr giỳp
khỏc nh b tỳc vn hoỏ, hc ngh, to vic
lm, t vn hng nghip
4. Cn chỳ trng n vn xó hi
hoỏ cụng tỏc tr giỳp xó hi
Thi gian qua, bờn cnh nhng thnh
cụng ca cụng tỏc tr giỳp xó hi do Nh
nc m bo thc hin khụng th khụng k
n s úng gúp to ln ca cng ng.
Trong iu kin hin nay, khi nhng giỏ tr
o c, truyn thng ngy cng b m nht
do nh hng tiờu cc ca s phỏt trin nn
kinh t th trng cng ũi hi phỏp lut
phi cú nhng quy nh nhm khuyn
khớch, phỏt huy nhng giỏ tr cao p ca
con ngi. Xó hi hoỏ cụng tỏc tr giỳp xó
hi cn phi c chỳ trng trong cỏc quy
nh phỏp lut v tr giỳp. Cú th xut
mt s gii phỏp sau:
- Thit lp cỏc mụ hỡnh chm súc i
tng tr giỳp ti cng ng. i vi cỏc i
tng iu kin c sinh sng v chm
súc ti cỏc c s bo tr xó hi ca Nh


nghiên cứu - trao đổi
48 tạp chí luật học số 11/2007

nc thay vỡ a vo cỏc c s vn ó quỏ
ti hin nay, chỳng ta nờn vn ng, khuyn
khớch cỏc gia ỡnh, cỏ nhõn nhn nuụi
dng, chm súc. Mụ hỡnh ny cũn c gi
l mụ hỡnh chm súc thay th v thc hin
rt thnh cụng cỏc nc cú h thng an
sinh xó hi tin b nh Thu in, an
Mch Trong khu vc, Thỏi Lan cng l
quc gia bt u ỏp dng mụ hỡnh ny. i
tng tr giỳp trong mụ hỡnh ny ch yu l
tr em m cụi, tr em b b ri, ngi gi cụ
n Chi phớ nuụi dng v chm súc c
Nh nc m bo bng khon tr cp nuụi
dng hng thỏng v tr cp h tr chm súc
i tng. Cỏc gia ỡnh, cỏ nhõn nhn nuụi
dng, chm súc i tng phi tho món
mt s iu kin nht nh nhm trỏnh li
dng, trc li hoc vỡ cỏc mc ớch khỏc
khụng cú tớnh nhõn o. Hng u tiờn l
la chn cỏc gia ỡnh h hng, ngi giỏm
h, u ca i tng. Vic nuụi
dng, chm súc ti cỏc gia ỡnh ny t
di s qun lớ, kim tra, giỏm sỏt ca c
quan chuyờn mụn (cú th giao cho cỏc c s
bo tr xó hi hoc nhõn viờn xó hi).
Mụ hỡnh ny cú nhiu u im nh to
cho i tng khụng gian sng ho nhp,
tỡnh cm nh nhng ngi thõn trong gia
ỡnh, c chm súc, giỏo dc kp thi, gim
ti gỏnh nng cho Nh nc Chỳng ta cng

ang bc u nghiờn cu thớ im mụ hỡnh
chm súc ny di s h tr hp tỏc ca
Chớnh ph Thu in i vi i tng tr
em m cụi, b b ri 4 tnh Nng, Tha
Thiờn Hu, ng Nai v Bỡnh Dng. Trc
nhng u im v tớnh kh thi ca mụ hỡnh
ny, trong tng lai chỳng ta cn m rng
phm vi thc hin. õy c coi l gii phỏp
quan trng nhm xó hi hoỏ cụng tỏc tr
giỳp xó hi tin ti m bo thc hin ch
i vi cỏc i tng iu kin (theo Bỏo
cỏo tng kt cụng tỏc tr giỳp xó hi nm
2005 ca V bo tr xó hi B
LTB&XH, chỳng ta mi m bo thc
hin ch cho 52,67% i tng cú nhu
cu tr giỳp thng xuyờn).
Mt gii phỏp na l thit lp mụ hỡnh
nh xó hi cỏc a phng nuụi dng
v chm súc i tng tr giỳp. i tng
sng trong nh xó hi ny l nhng i
tng iu kin tip nhn vo c s bo
tr xó hi ca Nh nc song do quy mụ,
iu kin hn ch ca cỏc c s, khụng
kh nng tip nhn nuụi dng v chm súc
nờn h c tip nhn vo nh xó hi. Cỏc
i tng ny c hng tr cp hng
thỏng v c chm súc bi cỏc nhõn viờn
xó hi. Nh xó hi c thnh lp cỏc a
phng v do a phng qun lớ, t chc
thc hin. Cú th s dng cỏc hỡnh thc liờn

kt, hp tỏc gia chớnh quyn a phng v
cỏc t chc on th nh hi ph n, hi cu
chin binh, hi ngi cao tui, cỏc t chc
tụn giỏo, chựa chin hp tỏc thc hin.
- Thit lp h thng mng li nhõn viờn
xó hi. Mng li nhõn viờn xó hi bao gm
nhõn viờn lm vic ti cng ng, nhõn viờn
lm vic trong cỏc c s bo tr xó hi, cỏc
trung tõm chm súc tr em, trung tõm t vn
tõm lớ, sc kho, trong cỏc nh xó hi, t vn
cho cỏc gia ỡnh nhn nuụi i tng Bờn
cnh yờu cu v t cỏch o c, tỡnh
thng yờu, cỏc nhõn viờn xó hi cn cú
nhng k nng nht nh trong vic nuụi


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 11/2007 49
dưỡng và chăm sóc đối tượng. Họ có thể là
những người được hưởng lương từ ngân sách
nhà nước, người làm việc theo hợp đồng
trong các cơ sở nuôi dưỡng hoặc có thể là
các nhân viên tình nguyện.
Ở các quốc gia phát triển, quan hệ xã hội
được chú trọng, trong hệ đào tạo đại học có
cả chuyên ngành đào tạo cán bộ nhân viên
xã hội (Đại học Stockholm - Thuỵ Điển).
Việt Nam chúng ta có trường Đại học lao
động - xã hội, có đầy đủ điều kiện để đào tạo
và thiết lập hệ thống nhân viên xã hội có

chuyên môn nghiệp vụ đảm nhiệm công việc
này. Nếu thiết lập được mạng lưới nhân viên
xã hội vận hành tốt có thể tính tới việc trao
cho họ một số quyền hỗ trợ trong lĩnh vực
kiểm tra, giám sát việc nuôi dưỡng, chăm
sóc đối tượng tại các gia đình, nhà xã hội,
các cơ sở bảo trợ xã hội ngoài công lập
nhằm mục đích chung là thực hiện tốt pháp
luật trợ giúp xã hội.
5. Hoàn thiện các quy định về việc giải
quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo trong
lĩnh vực trợ giúp xã hội
Như đã đề cập, đây là mảng nội dung
còn nhiều quan điểm và hạn chế trong pháp
luật hiện hành về trợ giúp xã hội nói riêng và
pháp luật an sinh xã hội nói chung.
Tại nhiều quốc gia (Đức, Thuỵ Điển,
Singapore ) việc giải quyết các tranh chấp
trong lĩnh vực này thực hiện theo thủ tục
khiếu nại, tố cáo hoặc tố tụng đơn giản bởi
họ có hệ thống toà xã hội hoặc toà an sinh xã
hội chuyên trách. Tại Việt Nam, cơ chế giải
quyết khiếu nại, tố cáo được vận hành tương
đối thuận lợi. Tuy nhiên, cơ chế giải quyết
bằng con đường tố tụng với việc thiết lập hệ
thống toà án mới trong điều kiện hiện nay là
không đơn giản, thiếu tính khả thi. Nên
chăng, có thể tính đến giải pháp linh hoạt là
những tranh chấp về trợ giúp có liên quan
đến việc sử dụng ngân sách nhà nước sẽ do

toà hành chính giải quyết, những tranh chấp
xuất phát từ việc sử dụng nguồn tài chính
của các tổ chức, cá nhân sẽ do chính các tổ
chức đó giải quyết. Trường hợp có dấu hiệu
vi phạm pháp luật có thể bị xử phạt vi phạm
hành chính, thậm chí truy cứu trách nhiệm
hình sự nếu đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm.
Muốn vậy, cần có quy định về việc xử phạt
vi phạm hành chính trong lĩnh vực trợ giúp
xã hội nói riêng, lĩnh vực an sinh xã hội nói
chung làm căn cứ để các cơ quan có thẩm
quyền xử lí vi phạm.
Hệ thống thanh tra chuyên trách cũng
cần nhanh chóng được thiết lập nhằm thanh
tra, xử lí vi phạm, giải quyết các khiếu nại,
tố cáo trong lĩnh vực này. Hiện nay, chúng
ta đã có thanh tra bảo hiểm xã hội, nên
chăng có thể giao thêm nhiệm vụ thanh tra
lĩnh vực trợ giúp xã hội, ưu đãi xã hội cho
các thanh tra này để họ có thẩm quyền giải
quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực an
sinh xã hội nói chung.
Song song với việc hoàn thiện các quy định
nội dung, về hình thức cần tiến tới ban hành
Luật trợ giúp xã hội, tạo cơ sở pháp lí quan
trọng để công tác trợ giúp xã hội được thực hiện
tốt. Đây sẽ là cơ sở pháp lí quan trọng điều
chỉnh một cách bao quát các quan hệ xã hội
trong lĩnh vực này, khắc phục tình trạng
manh mún, chắp vá, thiếu đồng bộ hiện nay./.