(tiểu luận cán bộ quản lý giáo dục) xây DỰNG PHONG CÁCH LÃNH đạo CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG học PHỔ THÔNG NGUYỄN hữu THỌ, QUẬN 4, THÀNH PHỐ hồ CHÍ MINH, năm học 2021 2022
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (998.87 KB, 36 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG CÁN BỘ QUẢN LÝ GIÁO DỤC TP. HỒ CHÍ MINH
TIỂU LUẬN CUỐI KHĨA
Lớp bồi dưỡng Cán bộ quản lý trường mầm non, phổ thông
Tên tiểu luận:
XÂY DỰNG PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CHO HIỆU TRƯỞNG
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NGUYỄN HỮU THỌ,
QUẬN 4, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM HỌC 2021 - 2022
Học viên: LƯU THỊ ÁNH
Đơn vị công tác: Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ
Quận 4, Tp. Hồ Chí Minh
Tp. Hồ Chí Minh, Tháng 8 /2021
download by :
LỜI CẢM ƠN
Tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc và lời cảm ơn chân thành đến:
Ban lãnh đạo trường Cán bộ quản lý giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh đã giúp đỡ
và tạo điều kiện cho tơi hồn thành khố học này.
Q Thầy, Cơ trường Cán bộ quản lý giáo dục Thành phố Hồ Chí Minh đã nhiệt
tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức khoa học, kinh nghiệm q báu giúp tơi hồn thành
khóa học và để có thể vận dụng linh hoạt sáng tạo vào thực tiễn công tác quản lý nhà
trường phổ thông;
Sở Giáo dục và Đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh; Ban Giám hiệu và các thầy cô
đồng nghiệp tại trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ Quận 4, Thành phố Hồ Chí
Minh đã tạo điều kiện giúp đỡ cũng như đã cung cấp các thông tin, số liệu cần thiết giúp
tơi hồn thành bài tiểu luận cuối khóa này;
Trong q trình học tập, nghiên cứu dù đã có nhiều cố gắng nhưng bài tiểu luận
vẫn cịn những thiếu sót và hạn chế. Rất mong nhận được sự góp ý của Q thầy cơ để bài
tiểu luận được hồn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày tháng 8 năm 2021
Người viết
Lưu Thị Ánh
2
download by :
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................................. 2
MỤC LỤC ....................................................................................................................................... 3
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................................. 4
DANH MỤC CÁC BẢNG .............................................................................................................. 5
1. Lý do chọn chủ đề tiểu luận......................................................................................................... 6
1.1. Lý do pháp lý........................................................................................................................ 6
1.2. Lý do lý luận ........................................................................................................................ 8
1.3. Lý do thực tiễn ................................................................................................................... 12
2. Phân tích tình hình thực tế về thực trạng phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng trường trung
học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh ............................................ 13
2.1. Khái quát về trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí
Minh .......................................................................................................................................... 13
2.1.1. Về đội ngũ cán bộ - giáo viên - nhân viên; học sinh và cơ sở vật chất ...................... 14
2.1.2. Một số thành tích nổi bật: .......................................................................................... 17
2.2. Thực trạng phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng trường trung học phổ thông Nguyễn
Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh ............................................................................. 18
2.3. Những điểm mạnh, điểm yếu .............................................................................................. 20
2.3.1. Điểm mạnh ................................................................................................................. 20
2.3.2. Điểm yếu ..................................................................................................................... 21
2.3.3. Cơ hội ......................................................................................................................... 21
2.3.4. Thách thức .................................................................................................................. 22
2.4. Kinh nghiệm thực tế của Hiệu trưởng về việc vận dụng phong cách lãnh đạo trong quản lý
nhà trường ................................................................................................................................ 22
2.4.1. Thành công – Nguyên nhân ........................................................................................ 22
2.4.2. Chưa thành công – Nguyên nhân ............................................................................... 24
2.4.3. Bài học kinh nghiệm ................................................................................................... 24
3. Kế hoạch hành động để xây dựng phong cách lãnh đạo của Hiệu trường trung học phổ thơng
Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh .................................................................... 25
4. Kết luận và kiến nghị ................................................................................................................. 31
4.1. Kết luận .............................................................................................................................. 31
4.2. Kiến nghị ............................................................................................................................ 33
4.2.1. Đối với Bộ Giáo dục và đào tạo ................................................................................. 33
4.2.2. Đối với Sở giáo dục và đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh.......................................... 33
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................................. 35
3
download by :
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CBQL
Cán bộ quản lí
CB-GV-CNV
Cán bộ, giáo viên, công nhân viên
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
SL
Số lượng
THPT
Trung học phổ thông
TLTN
Trợ lý thanh niên
4
download by :
DANH MỤC CÁC BẢNG
Tên bảng
TT
1
2
3
4
5
6
7
Bảng 2.1.a: Số lượng giáo viên và đảng viên phân theo tổ bộ môn
Bảng 2.1.b: Số lượng cán bộ - nhân viên và đảng viên phân theo
bộ phận
Bảng 2.1.c: Số lớp và số lượng học sinh phân theo khối
Bảng 2.1.d: Số lượng các phòng chức năng cùng diện tích/Qui cách
kỹ thuật/Cơng dụng
Bảng 2.1.e: Kết quả các cuộc thi của học sinh, năm học 2020 - 2021
Bảng 2.1.g: Kết quả xếp loại học lực – hạnh kiểm của học sinh, năm
học 2020 -2021
Bảng 3: Kế hoạch hành động từ ngày 15/8/2021 đến hết ngày
30/5/2022
Trang
14
15
16
16
17
18
25
5
download by :
1. Lý do chọn chủ đề tiểu luận
1.1. Lý do pháp lý
Tầm quan trọng của giáo dục phổ thông được khẳng định trong Nghị quyết
29-NQ/TW ngày 04/11/2013, Hội nghị lần thứ 8 của Ban chấp hành trung ương Khóa XI:
“Giáo dục và đào tạo, cùng với khoa học công nghệ phải thực sự trở thành quốc
sách hàng đầu”;
“…Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm
năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống
tốt và làm việc hiệu quả. Đối với giáo dục phổ thơng, tập trung phát triển trí tuệ, thể chất,
hình thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định hướng
nghề nghiệp cho học sinh. Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chú trọng giáo dục lý
tưởng, truyền thống, đạo đức, lối sống, ngoại ngữ, tin học, năng lực và kỹ năng thực hành,
vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Phát triển khả năng sáng tạo, tự học, khuyến khích học
tập suốt đời…”.
Phát triển giáo dục đào tạo trở thành một trong những động lực quan trọng thúc đẩy
sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Vì vậy, nâng cao chất lượng giáo dục,
đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống trường lớp và hệ thống quản lý giáo
dục. Trong việc đổi mới hệ thống quản lý giáo dục, cần chú ý tới chất lượng đội ngũ cán
bộ lãnh đạo, quản lý. Đối với nhà trường phổ thông, Hiệu trưởng là người cán bộ lãnh đạo,
quản lý đứng đầu đơn vị, chịu trách nhiệm cao nhất trước Đảng và Nhà nước về giáo dục
toàn diện của nhà trường.
Trong xu thế hội nhập và đổi mới giáo dục của nước ta hiện nay, người làm công
tác quản lý giáo dục đóng một vai trị quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp và quyết định đến
sự thành bại của nhà trường. Chính u cầu này đã địi hỏi người cán bộ lãnh đạo, quản lý
nhà trường, nhất là Hiệu trưởng phải thường xun học tập để nâng cao trình độ chun
mơn nghiệp vụ cũng như trang bị những kỹ năng quản lý và xây dựng cho mình một phong
cách lãnh đạo phù hợp với tình hình thực tế nhà trường, có khả năng thích nghi với những
thay đổi, những thách thức của thời đại một cách hiệu quả.
6
download by :
Luật Giáo dục 2019 tại Điều 56, mục 1, Luật số 43/2019/QH14 ban hành ngày 14
tháng 6 năm 2019 quy định: “Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt
động của nhà trường, do cơ quan Nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, cơng nhận”.
Thơng tư số 29/2009/TT-BGD ĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Bộ Giáo dục và
Đào tạo về việc Ban hành Quy định chuẩn hiệu trưởng trường trung học cơ sở, trường
trung học phổ thông. Tại các điều 4, điều 5, điều 6 quy định về phẩm chất chính trị và đạo
đức nghề nghiệp; năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sự phạm; năng lực quản lý nhà trường.
Điều 19, Thông tư số 12/2011/TT-BGD ĐT ngày 28 tháng 3 năm 2011 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về Ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung
học phổ thông và trường trung học có nhiều cấp học quy định những nhiệm vụ và quyền
hạn của Hiệu trưởng gồm:
a/ Xây dựng, tổ chức bộ máy nhà trường;
b/ Thực hiện các quyết nghị của Hội đồng trường;
c/ Xây dựng quy hoạch phát triển nhà trường; xây dựng và tổ chức thực hiện kế
hoạch nhiệm vụ năm học; báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện trước Hội đồng trường và
các cấp có thẩm quyền;
d/Thành lập các tổ chun mơn, tổ văn phịng và các hội đồng tư vấn trong nhà
trường; bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó; đề xuất các thành viên của Hội đồng trường trình cấp
có thẩm quyền quyết định;
đ/ Quản lý giáo viên, nhân viên, quản lý chuyên môn;
e/ Quản lý học sinh và các hoạt động của học sinh do nhà trường tổ chức;
g/ Quản lý tài chính, tài sản của nhà trường;
h/ Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên, nhân viên, học
sinh; Tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường; Thực hiện cơng
tác xã hội hóa giáo dục của nhà trường;
i/ Chỉ đạo thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động của ngành; Thực
hiện công khai đối với nhà trường;
k/ Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chun mơn, nghiệp vụ và hưởng các
chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật;
7
download by :
Như vậy để hoàn thành tốt nhiệm vụ xây dựng và phát triển nhà trường, Hiệu
trưởng cần phải có lề lối, phương pháp làm việc với cấp dưới một cách khoa học. Điều này
góp phần thúc đẩy đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên làm việc tích cực, đồng lòng chung
tay xây dựng và phát triển nhà trường; tạo nét riêng trong phong cách lãnh đạo, quản lý.
Chính là xây dựng phong cách lãnh đạo của người Hiệu trưởng.
1.2. Lý do lý luận
Theo Đại từ điển Tiếng Việt (1999): Phong cách là vẻ riêng trong lối sống; cách
làm việc của một người hay một kiểu loại người nào đó.
Theo tài liệu bồi dưỡng CBQL của trường Cán bộ quản lý giáo dục Thành phố Hồ
Chí Minh có thể hiểu và khái quát lãnh đạo là việc đề ra tầm nhìn chiến lược để định
hướng phát triển cho tổ chức cũng như sử dụng các kỹ năng lãnh đạo nhằm khích lệ, động
viên cấp dưới tích cực làm việc để đạt được những mục tiêu trong chiến lược đã đề ra.
Phong cách lãnh đạo là kiểu hoạt động đặc thù của người lãnh đạo, được hình thành
trên cơ sở của sự kết hợp chặt chẽ giữa yếu tố tâm lý chủ quan của người lãnh đạo và yếu
tố môi trường xã hội trong hệ thống quản lý. Trong đó yếu tố tâm lý chủ quan của người
lãnh đạo là những phẩm chất tâm lý cá nhân (xu hướng, tính cách, tính chất, năng lực của
cá nhân) là yếu tố tương đối ổn định, cịn yếu tố mơi trường xã hội là yếu tố ln biến
động và có tính chất tình huống.
Phong cách lãnh đạo của người cán bộ quản lý giáo dục là kiểu hoạt động đặc thù
của người quản lý giáo dục được hình thành trên cơ sở của sự kết hợp chặt chẽ giữa yếu tố
tâm lý chủ quan của người quản lý trong ngành giáo dục với yếu tố mơi trường.
Như vậy có thể hiểu phong cách lãnh đạo là cách thức mà nhà lãnh đạo thể hiện vai
trị lãnh đạo của mình. Hay nói cách khác, phong cách lãnh đạo là dạng hành vi mà nhà
lãnh đạo thể hiện nỗ lực ảnh hưởng đến hoạt động của người khác.
Dựa vào các tiêu chí mà có nhiều cách phân loại phong cách lãnh đạo khác nhau.
Cụ thể:
+ Căn cứ vào hai tiêu chí cơ bản trong hoạt động quản lý – đó là: sự cam kết và
hợp tác, tác giả Dominique Chalvin (Pháp) đã phân chia phong cách lãnh đạo thành 5 cặp
đối xứng nhau:
8
download by :
(1)- Phong cách của người lãnh đạo có đầu óc tổ chức > < Phong cách của người
lãnh đạo quan liêu.
(2)- Phong cách của người lãnh đạo cùng tham gia với cấp dưới > < Phong cách của
người lãnh đạo gia trưởng, mỵ dân.
(3)- Phong cách của người lãnh đạo mạnh dạn > < Phong cách của người lãnh đạo
chuyên chế, nặng kỷ luật.
(4)- Phong cách của người lãnh đạo có xu hướng cực đại chủ nghĩa > < Phong cách
của người lãnh đạo không tưởng.
(5)- Phong cách của người lãnh đạo có đầu óc thực tế > < Phong cách của người
lãnh đạo cơ hội chủ nghĩa.
+ Căn cứ vào hành vi của người lãnh đạo, đó là các hành vi: quan tâm đến công
việc và quan tâm đến con người, Robert Blake và Jane Mouton đã đề xuất các phong cách
lãnh đạo khách nhau theo ô bàn cờ quản lý, có bốn phong cách lãnh đạo cực đoan:
(1)- Phong cách lãnh đạo quan tâm tới công việc thấp và con người thấp.
(2)- Phong cách lãnh đạo quan tâm tới công việc thấp và con người cao.
(3)- Phong cách lãnh đạo quan tâm tới công việc cao và con người thấp.
(4)- Phong cách lãnh đạo quan tâm tới công việc cao và con người cao.
+ Căn cứ vào các mức độ trưởng thành (phát triển) của cấp dưới đòi hỏi người
lãnh đạo phải có hành vi phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của nhân viên, từ đó
nâng cao hiệu quả của tổ chức. Các tác giả Hersey và Blanchard (Mỹ) đã phân chia
phong cách lãnh đạo gồm:
(1)- Phong cách chỉ đạo.
(2)- Phong chác kèm cặp/ hướng dẫn.
(3)- Phong cách hỗ trợ.
(4)- Phong cách ủy quyền.
+ Căn cứ vào tính chất của mối quan hệ giữa người quản lý với những người cấp
dưới, Kurt Lewin đã chia ra ba loại phong cách lãnh đạo gồm:
(1)- Phong cách lãnh đạo dân chủ.
(2)- Phong cách lãnh đạo độc đáo.
(3)- Phong cách lãnh đạo tự do.
9
download by :
Cụ thể:
* Phong cách lãnh đạo dân chủ: nhà quản lý đưa ra quyết định sau khi bàn bạc, trao
đổi và tham khảo ý kiến của cấp dưới.
+ Ưu điểm: Khai thác tối đa các nguồn lực của tập thể, tạo điều kiện cho các thành
viên phát huy tính chủ động, sáng tạo, độc lập của từng thành viên trong việc tham gia bàn
bạc, thảo luận và đưa ra các giải pháp để giải quyết vấn đề. Phong cách lãnh đạo dân chủ
cịn tạo bầu khơng khí làm việc thoải mái, dễ chịu, mọi người gắn bó, đồn kết, hỗ trợ và
tin tưởng lẫn nhau. Quyết định của Hiệu trưởng luôn được ủng hộ, tin tưởng và làm theo.
+ Hạn chế: Không đạt được hiệu quả cao đối với những tập thể có trình độ phát triển
thấp, các thành viên chưa tự giác thực hiện nhiệm vụ của mình, chưa thống nhất mục tiêu
của tập thể, chưa ủng hộ người lãnh đạo, chưa có sự đồn kết, hỗ trợ nhau trong việc thực
hiện nhiệm vụ giữa các thành viên. Trong những trường hợp khẩn cấp cần có quyết định
ngay để giải quyết vần đề thì phong cách lãnh đạo dân chủ khó đem lại hiệu quả tốt. Ngồi
ra, do có sự tham gia rộng rãi của các thành viên nên trong một số trường hợp sẽ khơng
đảm bảo được tính bí mật của cơng việc cần phải có. Mặt khác, trong nhiều trường hợp nếu
người lãnh đạo thiếu tính quyết đốn sẽ dễ dẫn tới việc theo đi cấp dưới, thỏa hiệp, vô
nguyên tắc.
Như vậy, phong cách lãnh đạo dân chủ còn được gọi là phong cách lãnh đạo tập thể.
Phong cách lãnh đạo dân chủ là phong cách mà trong đó nhà quản lý ra quyết định sau khi
bàn bạc, trao đổi và tham khảo ý kiến của cấp dưới nhưng địi hỏi người lãnh đạo bên cạnh
có năng lực chun mơn vững vàng cịn phải có năng lực tư duy sắc bén, sự điềm tĩnh và
có khả năng tổ chức, điều hành, kiểm sốt tốt mọi tình huống phát sinh.
* Phong cách lãnh đạo độc đoán là phong cách nhà quản lý ra quyết định mà không
cần tham khảo ý kiến của người dưới quyền.
+ Ưu điểm: Trong những tình huống đặc biệt, khẩn cấp cần phải có quyết định ngay
thì phong cách này mang lại hiệu quả nhanh chóng, kịp thời. Ngồi ra, đối với những tập
thể đang ở giai đoạn rất thấp, nội bộ đang tan rã, có nhiều phần tử chống đối hoặc nhân
viên cịn hạn chế về kinh nghiệm làm việc, thiếu kỹ năng cần thiết để hồn thành cơng việc
thì phong cách làm việc độc đốn lúc này sẽ giúp ổn định tình hình, đưa tập thể vào nề nếp,
các thành viên làm việc theo nguyên tắc và quy củ.
10
download by :
+ Hạn chế: Mang tính chủ quan, chuyên quyền, áp đặt, mọi quyền hành đều tập trung
vào nhà quản lý. Khơng phát huy được tính dân chủ, kinh ngiệm và năng lực làm việc của
các thành viên. Không tạo điều kiện thuận lợi để các cá nhân có thể phát huy tối đa trí tuệ,
sự sáng tạo và chủ động khi tham gia giải quyết các vấn đề; ít có được sự đồng tình, ủng hộ
của tập thể, từ đó khơng nâng cao được tinh thần tự giác, sự tích cực, nhiệt tình của các
thành viên, làm cho tập thể trở nên thụ động, chây ì; nội bộ mất đồn kết dẫn đến sự hình
thành của các phe phái, nhóm lợi ích.
Như vậy, phong cách lãnh đạo độc đáo thường áp dụng trong những trường hợp đặc
biệt, khẩn cấp cần người quản lý phải đưa ra quyết định nhanh chóng, kịp thời. Bên cạnh
đó cũng có thể được áp dụng trong những tập thể đang ở giai đoạn phát triển thấp, nội bộ
mất đoàn kết, rất nhiều phần tử chống đối hoặc nhân viên còn hạn chế về kinh nghiệm làm
việc, thiếu kỹ năng cần thiết để hồn thành cơng việc thì việc áp dụng phương pháp này sẽ
phần nào mang lại hiệu quả quản lý.
* Phong cách lãnh đạo tự do là phong cách mà nhà quản lý sử dụng rất ít quyền
hành, thường cho phép người một sự tự do trong việc quyết định và hồn thành cơng việc
theo cách mà họ cho là tốt nhất.
+ Ưu điểm: Phát huy được tối đa sự sáng tạo, chủ động của các thành viên. Mỗi người
sẽ trở thành một chủ thể độc lập, tự do phát huy ý tưởng của mình, từ đó nhà quản lý có thể
có nhiều sự lựa chọn để giải quyết vấn đề. Tạo được bầu khơng khí làm việc thoải mái, cởi
mở, khơng bị gị bó nên hiệu quả cơng việc đạt được sẽ cao hơn.
+ Hạn chế: Tạo sự dân chủ quá đà, mỗi người một ý kiến khác nhau nên có khó có
thể đưa quyết định chung, ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả, khơng hồn thành cơng
việc dẫn đến khơng đạt được mục tiêu chung đã đề ra trước đó.
Như vậy, phong cách lãnh đạo tự do chỉ thực sự phù hợp và phát huy tối đa hiệu quả
quản lý của nó khi được áp dụng trong một tập thể đã ở giai đoạn phát triển cao. Mỗi thành
viên đều có năng lực chun mơn và nghiệp vụ tốt, có tinh thần trách nhiệm cao, tự giác,
chủ động trong việc thực hiện mọi nhiệm vụ được giao. Nhà quản lý hoàn toàn tin tưởng
vào khả năng tự giác, năng lực tự giải quyết các vấn đề của cấp dưới trong đó nhà quản lý
chỉ đóng vai trị định hướng các nhiệm vụ cho tổ chức và các cá nhân, các bộ phận thực
11
download by :
hiện. Tuy nhiên, nhà quản lý cần phải linh hoạt và sử dụng hợp lý phong cách này trong
hoạt động quản lý của mình.
Qua học tập và nghiên cứu chuyên đề 19: Phong cách lãnh đạo, tôi nhận thấy rằng
mỗi phong cách lãnh đạo có những ưu điểm và hạn chế riêng, khơng có phong cách lãnh
đạo nào là tối ưu và hoàn hảo. Mỗi phong cách lãnh đạo chỉ có thể phát huy tác dụng trong
những trường hợp cụ thể và nhất định. Chính vì vậy, việc xây dựng phong cách lãnh đạo
phù hợp với môi trường lãnh đạo sẽ có ý nghĩa vơ cùng quan trọng trong việc nâng cao uy
tín và hiệu quả quản lý của người Hiệu trưởng.
Trong bối cảnh đổi mới quản lý giáo dục hiện nay, người cán bộ quản lý trường phổ
thông cần loại bỏ phong cách lãnh đạo độc đoán quan liêu, máy móc, chuyên quyền. Phong
cách lãnh đạo mà hiệu trưởng hướng tới là phong cách dân chủ vì phong cách này phù hợp
với môi trường lãnh đạo, phù hợp với trình độ phát triển tập thể sư phạm, đặc điểm tâm lý
cấp dưới và phù hợp với từng tình huống quản lý cụ thể. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã khẳng định: “Dân chủ, sáng kiến, hăng hái, ba điều đó rất quan hệ với nhau. Có dân
chủ mới làm cho cán bộ và quần chúng đề ra sáng kiến”.
Việc nghiên cứu để nắm vững những cơ sở lý luận về phong cách lãnh đạo chính là
một trong những điều kiện tiên quyết không thể thiếu được nhằm giúp cho người Hiệu
trưởng chọn và sử dụng phong cách lãnh đạo phù hợp mang lại hiệu quả trong quá trình
điều hành, quản lý nhà trường.
Từ những lí do như trên cho thấy nghiên cứu lý luận để xây dựng một phong cách
lãnh đạo phù hợp cho Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Hữu Thọ Quận 4, Thành phố Hồ
Chí Minh là cấp thiết và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng và phát triển
nhà trường trong thời gian tới.
1.3. Lý do thực tiễn
Trong thực tế hoạt động quản lý nhà trường, phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng
trường THPT Nguyễn Hữu Thọ Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh sử dụng là phong cách
dân chủ đã góp phần mang lại những hiệu quả cao trong quá trình quản lý nhà trường và
thúc đẩy sự phát triển về giáo dục của nhà trường; đáp ứng được những yêu cầu đổi mới về
giáo dục. Bên cạnh đó Hiệu trưởng cũng đã sử dụng cả phong cách lãnh đạo độc đoán và
phong cách lãnh đạo tự do dẫn đến một vài kế hoạch, mục tiêu chưa đạt được và kết quả
12
download by :
thu về chưa đáp ứng sự mong đợi, sự kỳ vọng của Hiệu trưởng muốn mang lại cho tập thể
sư phạm nhà trường.
Qua quá trình tham gia học tập và nghiên cứu các chuyên đề của lớp Bồi dưỡng
CBQL trường mầm non, phổ thông tại trường Cán bộ quản lý giáo dục Thành phố Hồ Chí
Minh, đặc biệt là chuyên đề 19 về Phong cách lãnh đạo, tôi nhận thức rằng một trong
những nguyên nhân cơ bản làm giảm hiệu quả lãnh đạo, quản lý của Hiệu trường THPT
Nguyễn Hữu Thọ Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh đó là việc Hiệu trưởng chưa xây dựng
được phong cách lãnh đạo khoa học, phù hợp với thực tiễn của nhà trường.
Chính vì những lý do trên, tơi lựa chọn đề tài: “Xây dựng phong cách lãnh đạo cho
Hiệu trưởng trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố
Hồ Chí Minh, năm học 2021-2022” để nghiên cứu. Thơng qua đề tài này, khơng chỉ giúp
tơi hồn thành tiểu luận cuối khóa của lớp bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục mà còn khắc
phục được những hạn chế về phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng, nhằm từng bước đưa
trường THPT Nguyễn Hữu Thọ Quận 4 Thành phố Hồ Chí Minh có sự thay đổi, có những
bước chuyển biến mới và xây dựng được môi trường làm việc thân thiện, tích cực, hợp tác,
đồn kết, dân chủ, trách nhiệm và hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của sự
nghiệp giáo dục.
2. Phân tích tình hình thực tế về thực trạng phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng
trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
2.1. Khái quát về trường trung học phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành
phố Hồ Chí Minh
Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ vinh dự được mang tên nhà trí thức, nhà yêu nước,
nhà cách mạng lỗi lạc: luật sư Nguyễn Hữu Thọ. Trường được thành lập năm 2003 tại địa
chỉ 209, Tôn Thất Thuyết, Phường 3, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh. Lúc đầu trường có
2 cấp học, đến năm 2011 -2012 trường chỉ cịn khối cấp 3 cho đến ngày nay. Ngày
31/8/2013 trường Nguyễn Hữu Thọ khánh thành cơ sở mới tọa lạc tại số 02 Bến Vân Đồn,
Phường 13, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh.
Trường THPT Nguyễn Hữu Thọ là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Giáo dục và Đào
tạo Thành phố Hồ Chí Minh; nằm ngay trong khu hành chính của Quận 4 nên có vị trí khá
tốt cho việc phát triển nhà trường cũng như đảm bảo về an ninh trật tự và nhận được sự
13
download by :
quan tâm đặc biệt của chính quyền địa phương. Với qui mơ hiện đại, tổng diện tích xây
dựng gần 11.400m2 với nhiều tiện ích hiện đại đáp ứng đầy đủ cho việc học tập và sinh
hoạt của học sinh. Vốn đầu tư hơn 162,4 tỷ đồng từ ngân sách Thành phố. Trường có 45
phịng học, nhiều phịng chức năng, trang thiết bị hiện đại, sân tập thể dục thể thao, cây
xanh, thảm cỏ….được trang bị đầy đủ các dụng cụ học tập và thực hành thí nghiệm và tầng
hầm để xe rộng rãi mà ít trường nào trong trung tâm thành phố có được. Ngồi ra trường
cịn có các phịng hội họp, phòng hội trường khá lớn nhằm phục vụ các hội nghị của các
ban ngành đoàn thể trong Quận và Thành phố. Trong tương lai gần, trường sẽ có thêm 01
nhà thi đâu TDTT đa năng nhằm giúp cho các em học sinh có mơi trường vui chơi, rèn
luyện sức khỏe tốt hơn. Có thể khẳng định, trường THPT Nguyễn Hữu Thọ sẽ là một ngôi
trường nổi bật của Quận 4 nói riêng và Thành phố Hồ Chí Minh nói chung trong những
năm sắp tới.
2.1.1. Về đội ngũ cán bộ - giáo viên - nhân viên; học sinh và cơ sở vật chất
• Về đội ngũ cán bộ - giáo viên – nhân viên
+ Về giáo viên
Bảng 2.1.a: Số lượng giáo viên và đảng viên phân theo tổ bộ môn
Số giáo viên
TT
Tổ
Giáo viên
bộ môn
T.số
Nữ
Đảng Biên chế Hợp
viên (cơ hữu) đồng
thỉnh
giảng
Trình độ chun
mơn
>ĐH
ĐH
6
6
1
Ngữ văn
12
10
2
Lịch sử
4
3
4
4
3
Địa lí
4
3
4
4
4
GDCD
3
3
3
2
1
5
T.Anh
12
9
12
2
10
6
Tốn
14
8
5
14
5
9
7
Vật lí
9
6
2
9
4
5
8
Hóa học
10
9
5
10
6
4
9
Sinh học
6
4
3
6
1
5
10
KTCN
2
2
4
12
2
CĐ
2
14
download by :
11
KTNN
2
1
12
TD-QP
9
5
4
9
13
Tin học
4
2
2
4
90
64
21
90
Cộng
2
2
2
7
4
22
68
+ Về cán bộ - nhân viên
Bảng 2.1.b: Số lượng cán bộ - nhân viên và đảng viên phân theo bộ phận
Số cán bộ - nhân viên
TT
Bộ
Số lượng
phận
T.số
Nữ
1
Đảng
Biên
Hợp
viên
chế (cơ
hữu)
đồng
thỉnh
giảng
1
BGH
2
2
TLTN
1
3
Kế tốn
2
2
4
Thủ quỹ
1
1
5
Thư viện
1
1
6
Văn phịng
1
1
7
Học vụ
1
1
8
Y tế
1
9
Văn thư
1
10
Bảo vệ
4
11
Phục vụ
5
12
Giám thị
2
Cộng
22
Trình độ
>ĐH
2
2
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
1
4
4
5
5
2
10
4
9
CĐ
2
1
1
ĐH
13
2
3
7
12
• Về học sinh
Trường ln đảm bảo mức tương đối cho các năm học nhằm đảm bảo
cả về số lượng cũng như về chất lượng. Tạo mọi điều kiện tốt nhất cho học sinh về học tập
và rèn luyện kỹ năng. Với sứ mệnh “Xây dựng môi trường học tập về nề nếp, kỷ cương có
chất lượng giáo dục cao, để mỗi học sinh đều có cơ hội phát triển tài năng, tư duy sáng tạo
và tiềm lực của mình” và hệ thống giá trị cơ bản, cốt lõi là “Tính đồn kết, tinh thần trách
15
download by :
nhiệm, lịng tự trọng, tính trung thực, lịng nhân ái, sự hợp tác, tính sáng tạo và khát vọng
vươn lên”. Chính vì vậy, số học sinh đạt học lực Khá-Giỏi và đạt hạnh kiểm Khá-Tốt cũng
như đạt HSG cấp thành phố, Olympic và các hội thi khác đều tăng.
Bảng 2.1.c: Số lớp và số lượng học sinh phân theo khối
Học sinh
Khối
Số lớp
Tổng số
Nữ
Dân
Sĩ số TB
Sĩ số HS
HS/lớp
lưu ban
Ghi chú
tộc
K.10
13
584
315
6
41.2
2
K.11
12
522
276
4
42.1
1
K.12
15
619
333
7
42.0
Cộng
40
1725
924
17
41.8
3
• Cơ sở vật chất
Bảng 2.1.d: Số lượng các phòng chức năng cùng diện tích/Qui cách
kỹ thuật/Cơng dụng
Chỉ danh
Số lượng
Diện tích/Qui cách kỹ thuật/Cơng dụng
Diện tích trường
01
13.980m2
Phịng học
40
1.827m2 (60m2/phịng)
Phịng thí nghiệm Lý
01
60m2
Phịng thí nghiệm Hóa
01
60m2
Phịng thí nghiệm Sinh
01
60m2
Phịng TH dinh dưỡng
01
60m2
Phịng Vi tính
01
208,8m2 (45 máy/phịng)
Phịng Đa năng
01
69,6m2 (phục vụ dạy giáo án điện tử)
Hội trường
01
790,7m2 (224 chỗ ngồi)
Thư viện
01
90m2
Phòng Giáo viên
01
63m2
Phòng y tế
01
25,2m2
16
download by :
2.1.2. Một số thành tích nổi bật:
Cùng với sự nỗ lực và phấn đấu của toàn thể đội ngũ cán bộ - giáo viên – nhân viên,
trường THPT Nguyễn Hữu Thọ ln ln là trường đạt nhiều thành tích nổi bật của Quận
và của Sở Giáo dục đào tạo Thành phố Hồ Chí Minh.
Năm học 2020 - 2021 là năm học đặc biệt mà ngành giáo dục nước ta nói chung và
trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng phải vừa dạy
học, phải vừa phòng - chống dịch Covid-19. Với trách nhiệm của người lái đò, bằng sự nỗ
lực tận tâm với nghề và học sinh. Những kết quả đạt được như một sự ghi nhận những
công lao to lớn của tập thể sư phạm nhà trường, đặc biệt là sự lãnh đạo tài tình trước mọi
tình huống của Hiệu trưởng.
Một số kết quả và thành tích đạt được của tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên và học
sinh trong năm học 2020 – 2021:
+ Trường: Tập thể xuất sắc của Sở Giáo dục – Đào tạo Tp. Hồ Chí Minh.
+ Cơng đồn: Bằng khen của Liên đoàn Lao động Thành phố.
+ Chiến sĩ thi đua Thành phố: 14 CB-GV-NV.
+ Lao động tiên tiến: 112 CB-GV-NV.
+ Tỉ lệ HS đậu tốt nghiệp: 100%
+ Tỉ lệ HS đạt học lực Khá - Giỏi: 1402 HS (82.5%); Hạnh kiểm Khá - Tốt: 1619 HS
(95.24%).
+ Kết quả cụ thể:
Bảng 2.1.e: Kết quả các cuộc thi trong năm học 2020-2021
Các cuộc thi cấp Thành phố
Năm học
HS Giỏi
Olympic
Khoa học
HSG giải
Đầu bếp
Thể thao
K.12
K.10&K.11
kỹ thuật
tốn trên
trẻ
học sinh
máy tính
2020 - 2021
Tổng
1 Nhất
1 Vàng
3 Nhì
9 Bạc
1 Nhì
14 Đồng
1 Ba
4 giải
24 giải
20 Vàng
2 giải
5 Ba
5 giải
1 Nhì
32 Bạc
1 KK
30 Đồng
2 giải
82 giải
17
download by :
Bảng 2.1.g: Kết quả xếp loại học lực – hạnh kiểm của học sinh
Kết quả xếp loại năm học 2020 – 2021
Xếp
loại
Tổng
số
Giỏi/Tốt
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Học
lực
1700
412
24.24
990
58.24
278
16.35
17
1
3
0.18
Hạnh
1700
1410
82.94
209
12.29
72
4.24
9
0.53
-
-
Khá
Yếu
Trung bình
Kém
kiểm
Những thành tích này đã tạo tiền đề, động lực cho tập thể sư phạm nhà trường, cho
mỗi giáo viên của trường cố gắng để đạt được những thành tích và kết quả cao hơn nữa
trong những năm học kế tiếp. Bên cạnh đó, cơng tác quản lý nhà trường của Hiệu trưởng
thể hiện ngày càng hợp lý hơn, khoa học hơn và tạo được nét riêng trong phong cách lãnh
đạo.
2.2. Thực trạng phong cách lãnh đạo của Hiệu trưởng trường trung học phổ
thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Lãnh đạo nhà trường điều hành công việc dựa trên các văn bản pháp quy, quy định
của nhà nước và của ngành như Luật giáo dục, Điều lệ trường phổ thông và dựa vào các cơ
chế của cá nhận, sự trải nghiệm thực tiễn để đưa ra nhiều hướng giải quyết thuyết phục.
Qua quá trình học lớp Bồi dưỡng cán bộ quản lý; qua nghiên cứu lý luận và qua tình hình
thực tế, trên cơ sở ba loại phong cách lãnh đạo cơ bản đề cập trong chuyên đề 19 là phong
cách lãnh đạo dân chủ, phong cách lãnh đạo độc đoán và phong cách lãnh đạo tự do. Nhìn
lại thành quả hoạt động của Hiệu trưởng trong thời gian qua, chủ yếu vận dụng phong cách
lãnh đạo dân chủ và trong một số tình huống cụ thể có linh hoạt vận dụng phối hợp nhiều
phong cách lại với nhau như phong cách độc đoán, phong cách tự do.
Vì lợi ích chung của tập thể, Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4,
Thành phố Hồ Chí Minh thường cơng khai, bày tỏ ý kiến, quan điểm của mình; bàn bạc và
trao đổi với cấp dưới về những công việc, hoạt động chung của tập thể; ln lắng nghe ý
kiến của tập thể và tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của từng cá nhân trước khi ra những
quyết định quan trọng trong nhà trường.
18
download by :
Dưới đây là một số tình huống cụ thể mà hiệu trưởng đã vận dụng linh hoạt phong
cách lãnh đạo để giải quyết kịp thời:
- Hiệu trưởng sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ trong trường hợp:
Ví dụ 1: Về việc xây dựng kế hoạch năm học, Hiệu trưởng thường tổ chức cuộc họp
với Phó hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn cùng các thành viên trong hội đồng trường để
đóng góp ý kiến và thống nhất ý kiến sau đó mới đưa vào thực hiện.
Ví dụ 2: Xây dựng hoàn chỉnh và tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt
động nhà trường hay việc xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ của trường, Hiệu trưởng phối
kết hợp với phịng Hành chính – Kế tốn soạn thảo các định hướng chi tiêu, phân bổ các
nguồn thu – chi theo quy định và gửi đến các thành viên cốt cán (Phó hiệu trưởng, Tổ
trưởng chun mơn, Chủ tịch cơng đồn,…) nghiên cứu trước rồi sau đó tổ chức họp để
thống nhất trước khi đưa ra hội đồng sư phạm nhà trường.
Ví dụ 3: Về vấn đề tài chính và sử dụng tài sản công; quy chế đánh giá thi đua và
khen thưởng,.. trong nhà trường cũng được hiệu trưởng công khai, minh bạch và dán công
khai tại bảng tin tại phịng hội đồng, phịng tài vụ.
Ví dụ 4: Về phân công giảng dạy các khối lớp; phân công chủ nhiệm và bồi dưỡng
các đội tuyển học sinh giỏi, Olympic cũng được Hiệu trưởng thực hiện khảo sát (lần 1)
bằng phiếu thăm dò ý kiến của từng thành viên trên cơ sở ứng dụng công nghệ thông tin
(google form); tiếp đến hiệu trưởng tổ chức họp với phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên
môn và các bộ phận liên quan để bàn bạc và thống nhất rồi mới đưa ra quyết định thực
hiện trong toàn trường.
- Hiệu trưởng sử dụng phong cách lãnh đạo độc đốn trong trường hợp:
Ví dụ: Quyết định cử cô T là giáo viên trẻ tham dự hội thi giáo viên giỏi cấp Thành
phố thay cho cơ X đã lớn tuổi và có nhiều kinh nghiệm ở các hội thi.
Ví dụ: Việc sửa chữa và mua bán thêm các trang thiết bị, máy móc do Hiệu trưởng
tự quyết định lựa chọn thương hiệu và đơn vị cung cấp.
- Hiệu trưởng sử sử dụng phong cách lãnh đạo tự do trong trường hợp:
Ví dụ: Cuối năm học, nhà trường thường tổ chức cho giáo viên đi du lịch hè nhằm
tạo điều kiện cho giáo vui vui chơi giải trí và tăng thêm sự đồn kết giữa các thành viên
trong Hội đồng sư phạm. Địa điểm tham quan du lịch thì Hiệu trưởng lập bảng danh sách
19
download by :
cho giáo viên tự chọn đăng ký địa điểm du lịch hè, hạn cuối đăng ký là 10 ngày từ khi ra
thông báo. Nếu đa số giáo viên chọn địa điểm du lịch nào đó thì Hiệu trưởng chốt địa điểm
đó để lên kế hoạch tổ chức cho giáo viên đi du lịch hè.
Như vậy, phong cách lãnh đạo chủ đạo của Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Hữu
Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời gian quan là phong cách dân chủ. Trong
quá trình quản lý, Hiệu trưởng luôn tham khảo ý kiến của đội ngũ cấp dưới trước khi đưa
ra quyết định quản lý. Ngoài ra, Hiệu trưởng thường xuyên quan tâm, động viên, khuyến
khích các bộ phận và từng cá nhân trong làm việc và tạo điều kiện tốt nhất để họ hồn
thành cơng việc được giao. Điều này cho thấy, phong cách dân chủ mà Hiệu trưởng áp
dụng là phù hợp với tập thể sư phạm và phù hợp với thực tiễn trình độ phát triển của nhà
trường. Tuy nhiên bên cạnh đó, có những trường hợp do tính quyết đốn chưa cao, cịn cả
nể và chưa tìm hiểu kỹ vấn đề nên đưa ra những quyết định mang tính áp đặt hoặc giải
quyết thiếu kịp thời dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao, chưa đáp ứng được mong muốn
của tập thể sư phạm nhà trường,..
2.3. Những điểm mạnh, điểm yếu
2.3.1. Điểm mạnh
Được tham gia học tập lớp bồi dưỡng cán bộ quản lý với nhiều chuyên đề quản lý
quan trọng và thiết thực trong công tác quản lý. Đặc biệt, với chuyên đề 19: Phong cách
lãnh đạo, bản thân đã tiếp thu và nắm được cơ bản kiến thức lý luận về phong cách lãnh
đạo; hiểu được các loại phong cách lãnh đạo cùng các ưu điểm, nhược điểm của từng loại
phong cách lãnh đạo. Từ đó có thể nâng cao trình độ chuyên môn, khả năng nắm bắt công
việc, tạo nhiều mối quan hệ với bạn bè đồng nghiệp, xây dựng bầu khơng khí làm việc
thoải mái trong tập thể sư phạm nhà trường; nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của cấp
dưới,..
Bản thân luôn chấp hành tốt các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà
nước; Thực hiện nghiêm túc quy chế của Ngành, quy định của cơ quan, đơn vị.
Có tư tưởng chính trị vững vàng, có tinh thần trách nhiệm cao trong cơng việc; Có
trình độ chun môn nghiệp vụ và không ngừng tự học để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ
của bản thân đáp ứng yêu cầu đổi mới của ngành giáo dục. Luôn gương mẫu, tiên phong
20
download by :
trong mọi hoạt động của nhà trường và của ngành; Tính tình vui vẻ, thân thiện, hịa đồng,
gần gũi và được tập thể hội đồng sư phạm quý mến và tín nhiệm cao.
Bản thân ln ý thức được với trách nhiệm và vai trò của một hiệu trưởng là
người trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo quản lý các hoạt động trong nhà trường, là người
chịu trách nhiệm chính với cấp trên, với ngành giáo dục và địa phương.
2.3.2. Điểm yếu
Chưa có tầm nhìn chiến lược trong xây dựng phong cách lãnh đạo và chưa vận dụng
linh hoạt các phong cách lãnh đạo trong giải quyết một số các tình huống nhất định và đôi khi
chưa phù hợp với thực tiễn của đơn vị.
Tính quyết đốn chưa cao trong một số tình huống, dẫn đến việc triển khai cơng
việc chậm và xử lý công việc chưa dứt điểm, thiếu kịp thời.
Tuy đã làm tốt công tác phân công và giao nhiệm vụ nhưng đơi khi cịn chồng chéo
dẫn đến tình trạng có giáo viên kiêm nhiệm nhiều vị trí, cơng việc cùng lúc. Khâu kiểm tra,
đôn đốc và đánh giá đôi lúc còn lơ là, thiếu kịp thời và chưa chặt chẽ.
Ngồi ra, việc xử lý cơng việc thường nặng về tình cảm, dẫn đến một số giáo viên ỷ
lại, kết quả công việc chưa cao.
2.3.3. Cơ hội
Được sự quan tâm chỉ đạo và giúp đỡ của các cấp ủy Đảng, Chính quyền địa
phương và có sự chỉ đạo, hướng dẫn kịp thời của Sở GD&ĐT Tp.Hồ Chí Minh.
Sự phối hợp và thống nhất hiệu quả của các tổ chức và các bộ phận trong nhà
trường như Ban chấp hành Công đoàn, Đoàn thanh niên; Chi đoàn giáo viên cùng các tổ
chun mơn.
Sự ủng hộ nhiệt tình của Ban đại diện cha mẹ học sinh; các doanh nghiệp địa
phương và các mạnh thường quân, cựu học sinh về tinh thần và cơ sở vật chất. Đây là một
nguồn lực rất lớn và cần thiết đóng góp vào những hoạt động giáo dục nhà trường.
Bên cạnh những truyền thống nhà trường luôn được gìn giữ và phát huy thì cơ sở
vật chất, máy móc, trang thiết bị phục vụ cho giảng dạy ngày càng hiện đại và được chú
trọng đầu tư đầy đủ.
Tập thể sư phạm nhà trường đang ở giai đoạn phát triển cao, phần lớn đội ngũ cán
bộ - giáo viên – nhân viên đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn; có chun mơn nghiệp vụ
21
download by :
vững vàng; có trách nhiệm cao đối với cơng việc. Ngồi ra, hiệu trưởng ln ủng hộ,
khuyến khích và động viên từng cá nhân nhất là đội ngũ giáo viên trẻ trong việc nâng cao
trình độ kiến thức và bồi dưỡng các kỹ năng sư phạm, kỹ năng mềm,..
2.3.4. Thách thức
Sự bùng nổ của cuộc cách mạng 4.0 cùng với sự đổi mới và hội nhập nền kinh tế xã hội thì bên cạnh những cơ hội nhiều thách thức đã và đang diễn ra nhất là các tệ nạn xã
hội cũng đã ảnh hưởng và tác động đến học sinh nhà trường.
Cịn một số gia đình thiếu sự quan tâm đến việc học và sự thay đổi tâm sinh lý của
học sinh do cha mẹ mải lo làm kinh tế hoặc có hồn cảnh đặc biệt (mồ cơi, cha mẹ ly
hơn,..).
Bên cạnh đó, dịch bệnh Covid -19 với nhiều diễn biến phức tạp và khó lường đã
ảnh hưởng khơng nhỏ đến các hoạt động giáo dục của nhà trường trong những năm học
vừa qua.
Ngồi ra, các cơng việc trong một năm học khá nhiều cùng với việc tham gia các
lớp tập huấn, các lớp học tập nâng cao trình độ đã ảnh hưởng đến công tác kiểm tra, giám
sát và đôn đốc cấp dưới cũng như giải quyết các vấn đề phát sinh chưa kịp thời.
2.4. Kinh nghiệm thực tế của Hiệu trưởng về việc vận dụng phong cách lãnh
đạo trong quản lý nhà trường
2.4.1. Thành công – Nguyên nhân
* Thành công
Trong thời gian qua phong cách lãnh đạo của hiệu trưởng nhà trường đã thực hiện là
phong cách lãnh đạo dân chủ phù hợp với tập thể sư phạm phát triển ở trình độ cao của nhà
trường. Các tình huống cụ thể có sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ của Hiệu trưởng đó
là xây dựng kế hoạch năm học; quy chế chi tiêu nội bộ; thực hiện quy chế dân chủ; phân
công nhiệm vụ (giảng dạy, bồi dưỡng đội tuyển, giáo viên chủ nhiệm,..);… Điều này đã
mang lại hiệu quả cao trong hoạt động giáo dục của nhà trường; tạo được sự đồng thuận,
tín nhiệm của đại đa số thành viên trong nhà trường và nhận được sự ủng hộ cao của cha
mẹ học sinh.
Ngoài ra, Hiệu trưởng vẫn sử dụng phong cách lãnh đạo độc đoán đối với một số
vấn đề. Cụ thể, Hiệu trưởng đã sử dụng phong cách lãnh đạo độc đoán với các giáo viên
22
download by :
trẻ, giáo viên mới chưa có kinh nghiệm và những người khơng có tính tự chủ, thiếu nghị
lực và tính sáng tạo.
Ví dụ: Hiệu trưởng sử dụng phong cách lãnh đạo độc đốn đó là việc cử cơ T giáo
viên trẻ tham gia hội thi giáo viên giỏi cấp Thành phố và cô T đạt giải Ba của hội thi cho
thấy quyết định tuy độc đoán nhưng hiệu trưởng tin tưởng, đã nắm năng lực của cô T và
biết được cơ T cịn thiếu tự tin ở bản thân do chưa có nhiều kinh nghiệm giảng dạy.
Hiệu trưởng sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ đối với giáo viên cốt cán của nhà
trường (Phó hiệu trưởng, Tổ trưởng chuyên môn) và luôn tin tưởng khi giao công việc cho
họ hoặc những giáo viên lớn tuổi, những người có tinh thần hợp tác và có lối sống tập thể.
Ví dụ: Hiệu trưởng giao quyền cho Tổ trưởng chuyên môn tự chọn giáo viên trong
tổ làm Khối trưởng chuyên môn.
* Nguyên nhân thành công
Tập thể sư phạm trường THPT Nguyễn Hữu Thọ đang ở giai đoạn phát triển cao,
đa số đội ngũ giáo viên, nhân viên nhà trường đạt chuẩn và trên chuẩn về chuyên môn
nghiệp vụ; kinh nghiệm công tác lâu năm, nhiệt tình, tích cực và có ý thức trách nhiệm cao
trong cơng việc. Vì vậy, khi Hiệu trưởng tổ chức họp đóng góp ý kiến trong đội ngũ đều
nhận được những phản hồi tích cực và có sự thống nhất cao giúp Hiệu trưởng đưa ra quyết
định quản lý đúng đắn và nhận được sự ủng hộ của các thành viên nhà trường.
Việc xây dựng kế hoạch năm học, kế hoạch chi tiêu nội bộ, phân công, phân
nhiệm trong giảng dạy và kiêm nhiệm,…là những công việc quan trọng nên khi Hiệu
trưởng sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ đã đem lại những hiệu quả tích cực trong
quản lý và đáp ứng được mong muốn của tập thể.
Ở các tình huống cần thiết, Hiệu trưởng áp dụng phong cách lãnh đạo độc đoán
cũng đã giúp giải quyết nhiệm vụ một cách nhanh chóng.
Với những giáo viên trẻ dù họ còn thiếu về kinh nghiệm và non nớt trong xử lý các
tình huống nhưng Hiệu trưởng đã tin tưởng giao việc, gần gũi, động viên và tạo điều kiện
thuận lợi để họ hồn thành cơng việc.
Với các giáo viên có kinh nghiệm và có năng lực trình độ cao Hiệu trưởng sử dụng
phong cách tự do ủy quyền cho họ giúp họ thoái mái và phát huy được năng lực của mình
miễn là mang lại hiệu quả cao trong công việc.
23
download by :
2.4.2. Chưa thành công – Nguyên nhân
* Chưa thành công
Do trình độ phát triển của tập thể khơng đồng bộ, cịn nhiều thành viên chưa tích cực,
chưa tự giác thực hiện nhiệm vụ của mình nên hiệu trưởng chưa thành cơng trong cơng tác
quản lý, chưa phát huy được tính sáng tạo của giáo viên trẻ.
Do đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường đơng nên rất khó hài lòng và làm
thỏa mãn nguyện vọng hết tất cả nên khi Hiệu trưởng sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ
trong việc lấy ý kiến tổ chức du lịch hè kết hợp với giao lưu học hỏi và trải nghiệm phát sinh
nhiều ý kiến khác nhau hoặc số lượng tham gia cịn lại ít.
Trong việc sửa chữa, mua sắm trang thiết bị việc sử dụng phong cách lãnh đạo độc
đốn là thiếu phù hợp của Hiệu trưởng bởi vì nếu việc sửa chữa, mua sắm mang lại hiệu quả
thấp thì uy tín của Hiệu trưởng sẽ bị ảnh hưởng và giảm sút.
Việc sử dụng phong cách lãnh đạo tự do của Hiệu trưởng trong việc ủy quyền và tin
tưởng tuyệt đối vào một số thành viên cũng có thể dẫn đến sự bê trễ trong công việc; sự tự
cao, tự kiêu của giáo viên đó và làm cho các giáo viên khác khơng hài lịng, ganh tị.
* Ngun nhân chưa thành công
Áp dụng các phong cách lãnh đạo chưa phù hợp với trình độ của tập thể sư phạm
nhà trường, đặc điểm tâm lý của giáo viên, nhân viên và đặc điểm tình huống quản lý.
Trong cơng tác, hiệu trưởng có phân cơng phân nhiệm nhưng cơng tác kiểm tra, đánh giá
đôi lúc chưa chặt chẽ.
Hiệu trưởng đã sử dụng phong cách độc đoán đối với việc sửa chữa, mua sắm
trang thiết bị là chưa hợp lí vì vấn đề này liên quan đến lợi ích tập thể; việc mua sắm
không phù hợp, sản phẩm chất lượng thấp và mang lại hiệu quả sử dụng thấp sẽ gây ảnh
hưởng cơng việc chung, dẫn đến uy tín của Hiệu trưởng suy giảm.
2.4.3. Bài học kinh nghiệm
Trong thực tiễn làm quản lý nhà trường, với chức năng, nhiệm vụ là một cán bộ quản
lý để có thể xây dựng được một tập thể làm việc chủ động, sáng tạo và không ngừng đổi
mới; đáp ứng được những yêu cầu của ngành giáo dục đề ra thì người Hiệu trưởng cần
phải sử dụng phong cách lãnh đạo dân chủ là chủ yếu.
24
download by :
Hiệu trưởng cần phải khơng ngừng tìm hiểu những đặc điểm về mơi trường giáo dục
của đơn vị mình, những tâm tư nguyện vọng cũng như đặc điểm tâm lý của từng thành
viên trong tập thể sư phạm nhà trường, xây dựng môi trường làm việc ngày càng thân
thiện, thoải mái, tạo tâm lí chủ động, sáng tạo, tự tin đối với cấp dưới, đặc biệt là phải xây
dựng được sự tin tưởng lẫn nhau giữa các thành viên trong tập thể sư phạm nhà trường,
giữa Hiệu trưởng và cấp dưới trong q trình làm việc.
Bên cạnh đó, Hiệu trưởng cũng phải có sự linh hoạt và sáng tạo trong việc vận dụng
các phong cách lãnh đạo khác nhau tùy vào từng tình huống cụ thể để có thể đạt được hiệu
quả cao nhất trong quá trình quản lý. Từ đó mới có thể xây dựng được một tập thể sư phạm
đoàn kết, thống nhất và ngày càng phát triển cao.
Để hình thành được phong cách lãnh đạo theo hướng tích cực cho bản thân, phải tích
lũy bằng nhiều con đường khác nhau, bằng con đường tự giáo dục, qua giao lưu học hỏi,
đặc biệt tự tích lũy kinh nghiệm cho mình qua các hoạt động trải nghiệm thực tế trong
cơng việc, từ đó rút ra những bài học q báu, bổ ích cho bản thân trong cơng tác quản lý
nhà trường.
3. Kế hoạch hành động để xây dựng phong cách lãnh đạo của Hiệu trường trung học
phổ thông Nguyễn Hữu Thọ, Quận 4, Thành phố Hồ Chí Minh
Từ lý luận và thực tiễn phong cách lãnh đạo, tôi xây dựng kế hoạch hành động để
đổi mới phong cách lãnh đạo, hình thành phong cách lãnh đạo dân chủ phù hợp với môi
trường lãnh đạo.
Bảng 3: Kế hoạch hành động từ ngày 15/8/2021 đến hết ngày 30/5/2022
Nội dung
công việc
Mục tiêu
cần đạt
Người
thực
hiện/phối
Điều kiện
thực hiện
Cách thức Dự kiến Biện pháp
thực hiện khó khăn, khắc phục
rủi ro
hợp
1.
Nghiên
cứu lý
luận về
phong
cách lãnh
Nắm bắt
sâu hơn về
cơ sở lí
luận về
phong cách
lãnh đạo.
-Hiệu
trưởng.
-Phó hiệu
trưởng.
-Tổ trưởng
chun
-Tài liệu,
đề cương
bài giảng;
mạng
internet.
-Sự ủng hộ
-Họp nhóm
phổ biến
tài liệu.
-Cá nhân
nghiên cứu
tài liệu.
Đầu năm
học trường
có nhiều
cơng việc
(tuyển sinh
10, phân
Phân bố
thời gian
hợp lý để
vừa hồn
thành
nhiệm vụ
25
download by :
