TIỂU LUẬN ý NGHĨA LỊCH sử và tác ĐỘNG của CÁCH MẠNG THÁNG 10 NGA năm 1917 đến PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG dân tộc TRÊN TOÀN THẾ GIỚI

TIỂU LUẬN-Ý NGHĨA LỊCH SỬ VÀ TÁC ĐỘNG CỦA
CÁCH MẠNG THÁNG 10 NGA NĂM 1917 ĐẾN PHONG
TRÀO GIẢI PHÓNG DÂN TỘC TRÊN TỒN THẾ GIỚI

MƠN: LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI

Chín mươi năm đã trơi qua kể từ ngày cuộc khởi nghĩa vũ
trang của cơng nhân, binh lính ở thành phố Petrograt dưới sự lãnh
đạo của Đảng Bônsevich Nga do Lênin đứng đầu giành thắng lợi.
Có thể nói khơng một thế kỷ nào trong lịch sử nhân loại lại được
chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ và sâu rộng của cao trào cách
mạng thế giới như thế kỷ XX và một trong những biến cố vĩ đại
nhất, lớn lao nhất và mang nhiều giá trị, ý nghĩa đối với thời đại
nhât chính là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga
năm 1917. Cuộc cách mạng này đã “mở ra con đường giải phóng
cho các dân tộc và cả loài người, mở ra một thời đại mới trong
lịch sử, thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội
trên tồn thế giới” (1) . Đó chính là lí do vì sao em chọn đề tài “Ý
0


nghĩa lịch sử của cuộc Cách mạng tháng Mười Nga và tác
động của nó đến phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế
giới”. Với đề tài này trước hết chúng ta phải nêu lên được ảnh
hưởng trước tiên của nó đối với nước Nga, sau đó với phong trào
giải phóng dân tộc và sau này là sự thiết lập hệ thống xã hội chủ
nghĩa trên toàn thế giới. Những bài học kinh nghiệm để lại của
thắng lợi cách mạng tháng Mười là tiền đề để các nước thực hiện
cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa mà thể hiện khá rõ nét ở cuộc
cách mạng Việt Nam . Đặc biệt tính triệt để sâu sắc mà chưa một
cuộc cách mạng nào lúc bấy giờ đạt được cho thấy tầm vóc lớn

lao, dấu ấn không thể phai mờ của cách mạng tháng Mười trong
lịch sử thế giới hiện đại.

1


Cách mạng tháng Mười Nga không phải xảy ra một cách
ngẫu nhiên. Là một nước yếu kém nhất trong hệ thống tư bản chủ
nghĩa trong lòng nước Nga đã bộc lệ đến đỉnh điểm các mâu
thuẫn đối kháng giữa công nhân với tư bản, giữa nông dân với
địa chủ, giữa quần chúng lao khổ bị áp bức với nhà nước thống
trị. Những tiền đề đó đã hịa quyện vào nhau và trở thành thực
tiễn của cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản Nga. Kết
quả là dẫn tới sự thắng lợi của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
và sự ra đời của một loại hình chính quyền kiểu mới, đó là các
Xơ viết và hình thành một Nhà nước kiểu mới là Nhà nước xã
hội chủ nghĩa.
Vì vậy Cách mạng tháng Mười Nga thành công đã mở ra
một thời kỳ mới, một kỷ nguyên mới cho nước Nga, nhân dân
lao động Nga được giải phóng khỏi chế độ Nga Hàng, đưa giai
cấp công nhân Nga lên một vị trí mới trên vũ đài chính trị. Từ
đây, nhân dân lao động Nga thật sự được làm chủ cuộc sống của
mình một chế độ xã hội mới tự do, dân chủ và hạnh phúc. Như
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết “Lần đầu tiên trong lịch sử loài
người, nhân dân lao động đã bắt tay vào xây dựng xã hội xã hội
chủ nghĩa khơng có bóc lột và áp bức dân tộc” (2) .
2


Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi đã khẳng định chân

lý: Dưới sự lãnh đạo của một Đảng Cộng sản chân chính, hết
lịng vì lợi ích, hạnh phúc của nhân dân, tồn tâm, tốn ý phục vụ
nhân dân thì lý tưởng cách mạng xã hội chủ nghĩa mới có thể
thực hiện đến cùng, mới đem lại được tự do, bình đẳng thực sự
cho mọi người, Đảng Bônsevich đã đưa nước Nga từ lạc hậu,
khủng hoảng, nhanh chóng, trở thành một nước có nền khoa học
tiên tiến hàng đầu thế giới, có hệ thống giáo dục phổ thơng và đại
học chất lượng cao, có một nền y tế, một hệ thống chăm sóc sức
khỏe miễn phí cho mọi người một thời cả thế giới khâm phục.
Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi cho chúng ta thấy, trong
thời đại ngày nay, sự kết hợp tất yếu và tự nhiên giữa cuộc đấu
tranh vì dân chủ và cuộc đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội, giữa dân
chủ và chủ nghĩa xã hội chẳng những là mục tiêu mà còn là động
lực thúc đẩy tiến bộ xã hội, đưa loài người tới tự do, hạnh phúc,
dân chủ, văn minh.
Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp lớn lao đến bản thân nước
Nga, Cách mạng tháng Mười Nga còn là một mốc đánh dấu thời
kỳ đấu tranh cách mạng mới vì những mục tiêu của thời đại là
hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
3


Cách mạng tháng Mười Nga không chỉ đánh sự ra đời của
Nhà nước vô sản đầu tiên trên thế giới mà cịn đặt nền móng cho
một chế độ xã hội phù hợp nhất với các lợi ích cơ bản của con
người. Với việc đánh đổ chủ nghĩa tư bản ở một khâu quan trọng
của nó là đế quốc Nga làm cho chủ nghĩa tư bản khơng cịn là hệ
thống duy nhất trên thế giới. Do vậy lần đầu tiên trong lịch sử
nhân loại Cách mạng tháng Mười Nga đã khẳng định sự thiết lập
một nền chun chính vơ sản - đó là Nhà nước dân chủ kiểu mới.

Lê nin tuyên bố “Chúng ta đã sáng lập ra một nhà nước kiểu Xơ
Viết, do đó đã mở ra một thời đại mới trong lịch sử thế giới, thời
đại thống trị chính trị của giai cấp vô sản, thay thế cho thời đại
thống trị của giai cấp tư sản” (3).
Với những thắng lợi đã giành được của Cách mạng tháng
Mười Nga cùng với việc thiết lập nên chính quyền Xơ Viết ở trên
khắp lãnh thổ và những sắc lệnh đầu tiên về hịa bình, ruộng đất,
dân tộc… khơng ai có thể phủ nhận được tính tất yếu của hình
thái kinh tế xã hội chủ nghĩa thay thế cho kinh tế - xã hội tư bản
chủ nghĩa, khơng ai có thể hồi nghi về ý nghĩa của cuộc cách
mạng đó, một cuộc cách mạng đã “làm rung chuyển thế giới”.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga, sự ra đời của Liên
4


bang các nước cộng hịa xã hội chủ nghĩa Xơ Viết, những thành
quả trong việc xây dựng trên tất cả các mặt chính trị, quân sự,
ngoại giao, kinh tế, văn hóa xã hội…. ở Liên Xơ đã tạo nên sức
mạnh thời đại nhằm bảo vệ hịa bình và an ninh thế giới, đẩy lùi
và ngăn chặn nguy cơ chiến tranh, thúc đẩy phong trào đấu tranh
vì hịa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội…
Cách mạng tháng Mười Nga trên thực tế là thắng lợi vĩ đại
nhất không chỉ của giai cấp vô sản và nhân dân các dân tộc Nga
mà cịn là thắng lợi của giai cấp vơ sản, nhân dân lao động và các
dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới như lời Lênin đã từng khẳng
định “Khơng thể có bức tường ngăn cách giữa những chiến thắng
của Cách mạng tháng Mười Nga và những chiến thắng của cách
mạng xã hội chủ nghĩa quốc tế” (4) .
Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi đã tạo cơ sở, điều
kiện cho nhân loại thực hiện bước quá độ lịch sử từ chủ nghĩa tư

bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi tồn thế giới. Với chính
sách dân tộc được ban hành, với những kết quả của việc thực
hiện quyền dân tộc tự quyết, Cách mạng tháng Mười Nga đã thức
tỉnh ý thức dân tộc của các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc trên
toàn thế giới.
5


Từ sau Cách mạng tháng Mười Nga, cách mạng giải phóng
dân tộc thường phải gánh vác hai nhiệm vụ: chống đế quốc và
chống phong kiến, giai cấp vô sản ở các nước thuộc địa phải nắm
lấy ngọn cờ dân tộc để làm cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đá khẳng định: “Muốn giải phóng
dân tộc khơng cịn con đường nào khác con đường cách mạng vơ
sản”.
Chính xuất phát từ những ảnh hưởng của tư tưởng Cách
mạng tháng Mười Nga về quyền tự quyết của các dân tộc nên
ngay sau Cách mạng tháng Mười Nga đến lượt “Châu Á thức
tỉnh”. Mông cổ là một điểm mốc đầu tiên trong tiến trình thức
tỉnh ở châu Á và đã thành lập nước Cộng hịa Mơng Cổ. Phong
trào cách mạng của quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của
giai cấp vô sản đã bùn lên ở Trung Quốc - một đất nước có bề
dày lịch sử và số dân đông nhất thế giới, ở Ấn Độ, Iran, Thổ Nhĩ
Kì. Ở Đơng Nam Á cũng bắt đầu nhen nhóm những ngọn lửa đầu
tiên của cao trào cách mạng vô sản.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười của công cuộc xây
dựng Nhà nước Xô Viết và đặc biệt là chiến thắng lịch sử của
nhân dân Liên Xô chống lại bọn phát xít trong chiến tranh thế
6

giới thứ II thực sự đã đưa cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bước
sang một giai đoạn mới . Ngay sau khi chiến tranh thế giới thứ II
kết thúc, một loạt các nước châu Á đã giành lại nền độc lập dân
tộc cho mình, kết thúc sự thống trị của chủ nghĩa thực dân. Với
việc ra đời của các nhà nước dân chủ nhân dân ở Việt Nam,
Trung Quốc, sau đó là ở Triều Tiên, với việc thành lập các chính
quyền quốc gia dân tộc ở Ấn Độ, Inđơnêxia… bộ mặt thế giới
thực sự đã bắt đầu thay đổi, một thời đại lịch sử mới dần dần
hình thành. Đường lối nhận định của Lênin rằng với thành quả
của Cách mạng tháng Mười, trong tương lai: “Tất cả các dân tộc
đều sẽ đi đến chủ nghĩa xã hội, đó là điều không tránh khỏi” (5).
Từ cuối những năm 50 - đầu những năm 60, phong trào giải
phóng dân tộc theo gương Cách mạng tháng Mười Nga lại bùng
lên mạnh mẽ ở châu Phi - một châu lục mà phần lớn các dân tộc
đều bị chủ nghĩa đế quốc áp bức bóc lột đến tột cùng. Năm 1960
đã đi vào lịch sử với tên gọi “Năm châu Phi” với hàng loạt nước
giành được độc lập dân tộc. Vào những năm 70, hệ thống thuộc
địa cũ của thực dân Bồ Đào Nha ở châu lục này cũng hoàn toàn
sụp đổ. Nhân dân các nước Đơng Dương đã giành thắng lợi hồn
tồn, trọn vẹn trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của mình.
7


Phong trào giải phóng dân tộc sau tác động của cuộc Cách
mạng tháng Mười Nga thật sự bùng nổ mạnh mẽ ở khắp các châu
lục Á, Phi, Mĩ Latinh, tiến công cả các thế lực phản động trong
nước và các nước thâm Mĩ, giai cấp vô sản đã nắm vai trò lãnh
đạo cách mạng. Các Đảng Cộng sản lần lượt được thành lập ở
một loạt nước: Đảng Cộng sản Ai Cập, Braxin (1922), Cu Ba

(1925)… Ý chí đấu tranh được xác định và rất khác với giai đoạn
trước.
Có thể nói rằng Cách mạng tháng Mười Nga đã mở ra một
xu hướng mới, một thời kỳ gắn bó kết hợp chặt chẽ phong trào
giải phóng ở các nước thuộc địa với phong trào công nhân ở các
nước tư bản. Cách mạng tháng Mười Nga và việc phổ biến những
tư tưởng của Lênin đã mở đầu một q trình chính trị quan trọng
về mặt lịch sử ở các nước thuộc địa, phụ thuộc. Đó là sự hình
thành các Đảng Cộng sản và sự củng cố các Đảng về mặt tổ chức
và tư tưởng. Phong trào giải phóng dân tộc sau chiến tranh thế
giới thứ II nhờ tác động của Cách mạng tháng Mười Nga đã thật
sự mang một khí thế mới, làm rung chuyển cả hệ thống thuộc địa
của chủ nghĩa đế quốc.

8


Riêng đối với Việt Nam, cuộc Cách mạng tháng Mười Nga
đã có ảnh hưởng trực tiếp và lớn đến sự phát triển của cách mạng
nước ta. Khi cách mạng Việt Nam đang khủng hoảng sâu sắc về
đường lối và giai cấp lãnh đạo thì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết
định sáng suốt, lựa chọn hướng đi cho cách mạng Việt Nam theo
con đường Cách mạng tháng Mười, theo chủ nghĩa Mác-Lênin.
Lựa chọn con đường đúng đắn này, cách mạng Việt Nam đã thắng
lợi được Đảng Cộng sản chân chính của mình, làm nên những kì
tích ở thế kỷ XX. Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam thành công
chấm dứt kiếp nơ lệ xiềng xích cho dân tộc Việt Nam. Chúng ta
lần lượt đánh bại hai kẻ thù xâm lược hùng mạnh làm nên chiến
thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu và Đại thắng mùa xuân
1975 đánh bại đế quốc Mỹ. Và hiện nay đất nước ta đang tiếp tục

thực hiện sáng tạo cơng cuộc đm, cơng nghiệp hố, hiện đại hố
đất nước hịa nhập với tồn cầu.
Dưới góc độ thời đại Cách mạng tháng Mười Nga đã mở ra
một trang sử đầy mới mẻ và mang những giá trị nhân văn sâu sắc
với việc thiết lập nền chuyên chính vơ sản, giải phóng nhân loại
bị áp bức khỏi chế độ tư bản đế quốc. Tuy nhiên, đây là một q
trình lịch sử lâu dài, cần có thời gian để trải nghiệm với biết bao
9


gập ghềnh, gian lao, thử thách… mà sự sụp đổ chủ nghĩa xã hội ở
Liên Xô và Đông Âu là minh chứng. Chủ nghĩa xã hội khơng cịn
tồn tại với tư cách là hệ thống thế giới, sự chững lại của phong
trào cộng sản quốc tế đã làm chậm bước tiến của chủ nghĩa xã
hội… Nhưng đó chỉ là sự sụp đổ của các mơ hình, các con đường
xây dựng chủ nghĩa xã hội khác nhau nà thơi. Khơng vì thế mà
phủ nhận thành quả của Cách mạng tháng Mười Nga. Lý tưởng
tốt đẹp của chủ nghĩa xã hội vẫn còn nguyên giá trị. Chủ nghĩa xã
hội vẫn sẽ là xu thế phát triển tất yếu của lịch sử nhân loại. lịch
sử thế giới đang trải qua những bước quanh co, nhưng loài người
cuối cùng nhất định sẽ tiến tới chủ nghĩa xã hội, vì đó là quy luật
tiến hóa của lịch sử.
Cách mạng tháng Mười Nga là thắng lợi đầu tiên nhưng
chưa phải là thắng lợi cuối cùng. Cách mạng tháng Mười Nga là
sự mở đầu sự nghiệp vô sản hóa tồn cầu. Năm 1967, nhân kỷ
niệm 50 năm Cách mạng tháng Mười Nga, Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã nhận định: “Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng tháng
Mười chiếu sáng khắp Năm châu, thức tỉnh hàng triệu, hàng triệu
người bị áp bức bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người

10


chưa từng có cuộc cách mạng nào có ý nghĩa to lớn và sâu sắc
như thế” (6).
Một điều không thể khơng nói đến đó là Cách mạng tháng
Mười Nga đã thể hiện sự triệt để sâu sắc của nó. Các cuộc cách
mạng trước đây là các cuộc cách mạng thay thế hình thức bóc lột
từ phong kiến sang tư sản nhưng Cách mạng tháng Mười Nga là
lật đổ hoàn toàn hình thức bóc lột, đem lại quyền lợi cho nhân
dân lao động, giải phóng con đường ra khỏi mọi ách áp bức bóc
lột của lồi người, đưa nhân dân lên làm chủ.
Kinh nghiệm thực tiễn của Cách mạng tháng Mười Nga của
sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới và Việt Nam
với những thăng trầm gần một thế kỷ qua cho thấy chủ nghĩa xã
hội vẫn đầy sức sống. Việt Nam, Trung Quốc, Cu Ba, Cộng hóa
dân chủ nhân dân Lào, Triều Tiên và giờ đây là làn sóng phong
trào cánh tả lên cầm quyền lãnh đạo đất nước đi theo con đường
chủ nghĩa xã hội ở Mỹ Latinh, đã cho thấy sự trở lại, phục hồi và
phát triển của lý tưởng cộng sản thế giới. Đó là sự tiếp nối, sự
phát triển thành quả của Cách mạng tháng Mười ở thời kỳ lịch sử
mới cho dù phía trước cịn biết bao chơng gai, thử thách bởi sự
chống phá quyết liệt của các thế lực đế quốc phản động. Cách
11


mạng tháng Mười đã đi vào lịch sử như một thành quả lớn cao
của chủ nghĩa xã hội, vì thế những người cộng sản chân chính và
nhân loại tiến bộ trên khắp thế giới sẽ không ai được phép lãng
quên, phủ nhận, dù “cách mạng xã hội chủ nghĩa quốc tế sẽ có

trải qua những đột biến gian khổ đến mấy đi nữa”. Nhưng với
Cách mạng tháng Mười “Cách mạng quốc tế tương lai sẽ xây
dựng lên lâu đài xã hội chủ nghĩa của mình” (7) .
Cách mạng tháng Mười Nga đã diễn ra cách đây 90 năm,
chủ nghĩa xã hội trên quê hương của Cách mạng tháng Mười đã
sụp đổ nhưng Cách mạng tháng Mười Nga sẽ không bao giờ bị
qn lãng. Nó và những lí tưởng cao đẹp của nó là bất tử và sẽ
thực hiện thành cơng chức năng là nhân tố thúc đẩy lịch sử nhân
loại phát triển theo đúng quỹ đạo của nó. Cách mạng tháng Mười
vẫn đang và sẽ cổ vũ nhân loại tiến đến đich thành công của chủ
nghĩa xã hội mà đỉnh cao là chủ nghĩa cộng sản với những giá trị
ưu việt và tính nhân văn cao cả vì con người.
Như vậy, với vị trí là cuộc cách mạng xã hội to lớn, sâu sắc
và triệt để nhất thế kỷ XX, Cách mạng tháng Mười đã tiên phong
khai phá một con đường giải phóng xã hội, xây dựng đất nước
hồn tồn mới mẻ trong lịch sử nhân loại - con đường xã hội chủ
12


nghĩa. Ánh hào quang của Cách mạng tháng Mười Nga vẫn là
mặt trời chói lọi của thời đại ngày nay. Nó khơng chỉ mang ý
nghĩa của một cuộc cách mạng chính trị mà cịn là thành quả của
văn hóa, văn minh nhân loại. Nắm vững và vận dụng sáng tạo
chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện thực tiễn trong bối cảnh mới,
những người cộng sản chân chính sẽ đưa nhân loại đến đích cuối
cùng: chủ nghĩa xã hội mà đỉnh cao là chủ nghĩa cộng sản trong
tương lai.
Chú thích:
(1) Hồ Chí Minh tồn tập, tập 10, Nxb Chính trị Quốc gia,
Hà Nội , 1996, tr 427.

(2) Hồ Chí Minh tồn tập tập 7, Nxb Sự thật, Hà Nội 1987,
tr 865.
(3) Lênin V.I “Toàn tập” - Nxb Tiến bộ, tập 44, 1978, tr
513.
(4) Lênin toàn tập, tập 36, Nxb tiến Bộ, Matxcơva 1978, tr
615.
(5) Lênin V.I toàn tập, Nxb Tiến bộ, Matxcơva, 1978, tr 160.
(6) Hồ Chí Minh tồn tập, tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia,
Hà Nội, 1996, tr 300.
13


(7) Lênin Toàn tập, tập 36, Nxb Tiến Bộ, Matxcơva 1978, tr
473.
Chín mươi năm đã trơi qua kể từ ngày cuộc khởi nghĩa vũ
trang của cơng nhân, binh lính ở thành phố Petrograt dưới sự lãnh
đạo của Đảng Bônsevich Nga do Lênin đứng đầu giành thắng lợi.
Có thể nói khơng một thế kỷ nào trong lịch sử nhân loại lại được
chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ và sâu rộng của cao trào cách
mạng thế giới như thế kỷ XX và một trong những biến cố vĩ đại
nhất, lớn lao nhất và mang nhiều giá trị, ý nghĩa đối với thời đại
nhât chính là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa tháng Mười Nga
năm 1917. Cuộc cách mạng này đã “mở ra con đường giải phóng
cho các dân tộc và cả loài người, mở ra một thời đại mới trong
lịch sử, thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội
trên toàn thế giới” (1) . Đó chính là lí do vì sao em chọn đề tài “Ý
nghĩa lịch sử của cuộc Cách mạng tháng Mười Nga và tác
động của nó đến phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế
giới”. Với đề tài này trước hết chúng ta phải nêu lên được ảnh
hưởng trước tiên của nó đối với nước Nga, sau đó với phong trào

giải phóng dân tộc và sau này là sự thiết lập hệ thống xã hội chủ
nghĩa trên toàn thế giới. Những bài học kinh nghiệm để lại của
14


thắng lợi cách mạng tháng Mười là tiền đề để các nước thực hiện
cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa mà thể hiện khá rõ nét ở cuộc
cách mạng Việt Nam . Đặc biệt tính triệt để sâu sắc mà chưa một
cuộc cách mạng nào lúc bấy giờ đạt được cho thấy tầm vóc lớn
lao, dấu ấn khơng thể phai mờ của cách mạng tháng Mười trong
lịch sử thế giới hiện đại.

15


Cách mạng tháng Mười Nga không phải xảy ra một cách
ngẫu nhiên. Là một nước yếu kém nhất trong hệ thống tư bản chủ
nghĩa trong lòng nước Nga đã bộc lệ đến đỉnh điểm các mâu
thuẫn đối kháng giữa công nhân với tư bản, giữa nông dân với
địa chủ, giữa quần chúng lao khổ bị áp bức với nhà nước thống
trị. Những tiền đề đó đã hịa quyện vào nhau và trở thành thực
tiễn của cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản Nga. Kết
quả là dẫn tới sự thắng lợi của cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa
và sự ra đời của một loại hình chính quyền kiểu mới, đó là các
Xơ viết và hình thành một Nhà nước kiểu mới là Nhà nước xã
hội chủ nghĩa.
Vì vậy Cách mạng tháng Mười Nga thành công đã mở ra
một thời kỳ mới, một kỷ nguyên mới cho nước Nga, nhân dân
lao động Nga được giải phóng khỏi chế độ Nga Hàng, đưa giai
cấp công nhân Nga lên một vị trí mới trên vũ đài chính trị. Từ

đây, nhân dân lao động Nga thật sự được làm chủ cuộc sống của
mình một chế độ xã hội mới tự do, dân chủ và hạnh phúc. Như
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết “Lần đầu tiên trong lịch sử loài
người, nhân dân lao động đã bắt tay vào xây dựng xã hội xã hội
chủ nghĩa khơng có bóc lột và áp bức dân tộc” (2) .
16


Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi đã khẳng định chân
lý: Dưới sự lãnh đạo của một Đảng Cộng sản chân chính, hết
lịng vì lợi ích, hạnh phúc của nhân dân, tồn tâm, tốn ý phục vụ
nhân dân thì lý tưởng cách mạng xã hội chủ nghĩa mới có thể
thực hiện đến cùng, mới đem lại được tự do, bình đẳng thực sự
cho mọi người, Đảng Bônsevich đã đưa nước Nga từ lạc hậu,
khủng hoảng, nhanh chóng, trở thành một nước có nền khoa học
tiên tiến hàng đầu thế giới, có hệ thống giáo dục phổ thơng và đại
học chất lượng cao, có một nền y tế, một hệ thống chăm sóc sức
khỏe miễn phí cho mọi người một thời cả thế giới khâm phục.
Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi cho chúng ta thấy, trong
thời đại ngày nay, sự kết hợp tất yếu và tự nhiên giữa cuộc đấu
tranh vì dân chủ và cuộc đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội, giữa dân
chủ và chủ nghĩa xã hội chẳng những là mục tiêu mà còn là động
lực thúc đẩy tiến bộ xã hội, đưa loài người tới tự do, hạnh phúc,
dân chủ, văn minh.
Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp lớn lao đến bản thân nước
Nga, Cách mạng tháng Mười Nga còn là một mốc đánh dấu thời
kỳ đấu tranh cách mạng mới vì những mục tiêu của thời đại là
hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
17

Cách mạng tháng Mười Nga không chỉ đánh sự ra đời của
Nhà nước vô sản đầu tiên trên thế giới mà cịn đặt nền móng cho
một chế độ xã hội phù hợp nhất với các lợi ích cơ bản của con
người. Với việc đánh đổ chủ nghĩa tư bản ở một khâu quan trọng
của nó là đế quốc Nga làm cho chủ nghĩa tư bản khơng cịn là hệ
thống duy nhất trên thế giới. Do vậy lần đầu tiên trong lịch sử
nhân loại Cách mạng tháng Mười Nga đã khẳng định sự thiết lập
một nền chun chính vơ sản - đó là Nhà nước dân chủ kiểu mới.
Lê nin tuyên bố “Chúng ta đã sáng lập ra một nhà nước kiểu Xơ
Viết, do đó đã mở ra một thời đại mới trong lịch sử thế giới, thời
đại thống trị chính trị của giai cấp vô sản, thay thế cho thời đại
thống trị của giai cấp tư sản” (3).
Với những thắng lợi đã giành được của Cách mạng tháng
Mười Nga cùng với việc thiết lập nên chính quyền Xơ Viết ở trên
khắp lãnh thổ và những sắc lệnh đầu tiên về hịa bình, ruộng đất,
dân tộc… khơng ai có thể phủ nhận được tính tất yếu của hình
thái kinh tế xã hội chủ nghĩa thay thế cho kinh tế - xã hội tư bản
chủ nghĩa, khơng ai có thể hồi nghi về ý nghĩa của cuộc cách
mạng đó, một cuộc cách mạng đã “làm rung chuyển thế giới”.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga, sự ra đời của Liên
18


bang các nước cộng hịa xã hội chủ nghĩa Xơ Viết, những thành
quả trong việc xây dựng trên tất cả các mặt chính trị, quân sự,
ngoại giao, kinh tế, văn hóa xã hội…. ở Liên Xơ đã tạo nên sức
mạnh thời đại nhằm bảo vệ hịa bình và an ninh thế giới, đẩy lùi
và ngăn chặn nguy cơ chiến tranh, thúc đẩy phong trào đấu tranh
vì hịa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội…

Cách mạng tháng Mười Nga trên thực tế là thắng lợi vĩ đại
nhất không chỉ của giai cấp vô sản và nhân dân các dân tộc Nga
mà cịn là thắng lợi của giai cấp vơ sản, nhân dân lao động và các
dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới như lời Lênin đã từng khẳng
định “Khơng thể có bức tường ngăn cách giữa những chiến thắng
của Cách mạng tháng Mười Nga và những chiến thắng của cách
mạng xã hội chủ nghĩa quốc tế” (4) .
Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi đã tạo cơ sở, điều
kiện cho nhân loại thực hiện bước quá độ lịch sử từ chủ nghĩa tư
bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi tồn thế giới. Với chính
sách dân tộc được ban hành, với những kết quả của việc thực
hiện quyền dân tộc tự quyết, Cách mạng tháng Mười Nga đã thức
tỉnh ý thức dân tộc của các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc trên
toàn thế giới.
19


Từ sau Cách mạng tháng Mười Nga, cách mạng giải phóng
dân tộc thường phải gánh vác hai nhiệm vụ: chống đế quốc và
chống phong kiến, giai cấp vô sản ở các nước thuộc địa phải nắm
lấy ngọn cờ dân tộc để làm cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đá khẳng định: “Muốn giải phóng
dân tộc khơng cịn con đường nào khác con đường cách mạng vơ
sản”.
Chính xuất phát từ những ảnh hưởng của tư tưởng Cách
mạng tháng Mười Nga về quyền tự quyết của các dân tộc nên
ngay sau Cách mạng tháng Mười Nga đến lượt “Châu Á thức
tỉnh”. Mông cổ là một điểm mốc đầu tiên trong tiến trình thức
tỉnh ở châu Á và đã thành lập nước Cộng hịa Mơng Cổ. Phong
trào cách mạng của quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của

giai cấp vô sản đã bùn lên ở Trung Quốc - một đất nước có bề
dày lịch sử và số dân đông nhất thế giới, ở Ấn Độ, Iran, Thổ Nhĩ
Kì. Ở Đơng Nam Á cũng bắt đầu nhen nhóm những ngọn lửa đầu
tiên của cao trào cách mạng vô sản.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười của công cuộc xây
dựng Nhà nước Xô Viết và đặc biệt là chiến thắng lịch sử của
nhân dân Liên Xô chống lại bọn phát xít trong chiến tranh thế
20


giới thứ II thực sự đã đưa cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc bước
sang một giai đoạn mới . Ngay sau khi chiến tranh thế giới thứ II
kết thúc, một loạt các nước châu Á đã giành lại nền độc lập dân
tộc cho mình, kết thúc sự thống trị của chủ nghĩa thực dân. Với
việc ra đời của các nhà nước dân chủ nhân dân ở Việt Nam,
Trung Quốc, sau đó là ở Triều Tiên, với việc thành lập các chính
quyền quốc gia dân tộc ở Ấn Độ, Inđơnêxia… bộ mặt thế giới
thực sự đã bắt đầu thay đổi, một thời đại lịch sử mới dần dần
hình thành. Đường lối nhận định của Lênin rằng với thành quả
của Cách mạng tháng Mười, trong tương lai: “Tất cả các dân tộc
đều sẽ đi đến chủ nghĩa xã hội, đó là điều không tránh khỏi” (5).
Từ cuối những năm 50 - đầu những năm 60, phong trào giải
phóng dân tộc theo gương Cách mạng tháng Mười Nga lại bùng
lên mạnh mẽ ở châu Phi - một châu lục mà phần lớn các dân tộc
đều bị chủ nghĩa đế quốc áp bức bóc lột đến tột cùng. Năm 1960
đã đi vào lịch sử với tên gọi “Năm châu Phi” với hàng loạt nước
giành được độc lập dân tộc. Vào những năm 70, hệ thống thuộc
địa cũ của thực dân Bồ Đào Nha ở châu lục này cũng hoàn toàn
sụp đổ. Nhân dân các nước Đơng Dương đã giành thắng lợi hồn
tồn, trọn vẹn trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của mình.

21


Phong trào giải phóng dân tộc sau tác động của cuộc Cách
mạng tháng Mười Nga thật sự bùng nổ mạnh mẽ ở khắp các châu
lục Á, Phi, Mĩ Latinh, tiến công cả các thế lực phản động trong
nước và các nước thâm Mĩ, giai cấp vô sản đã nắm vai trò lãnh
đạo cách mạng. Các Đảng Cộng sản lần lượt được thành lập ở
một loạt nước: Đảng Cộng sản Ai Cập, Braxin (1922), Cu Ba
(1925)… Ý chí đấu tranh được xác định và rất khác với giai đoạn
trước.
Có thể nói rằng Cách mạng tháng Mười Nga đã mở ra một
xu hướng mới, một thời kỳ gắn bó kết hợp chặt chẽ phong trào
giải phóng ở các nước thuộc địa với phong trào công nhân ở các
nước tư bản. Cách mạng tháng Mười Nga và việc phổ biến những
tư tưởng của Lênin đã mở đầu một q trình chính trị quan trọng
về mặt lịch sử ở các nước thuộc địa, phụ thuộc. Đó là sự hình
thành các Đảng Cộng sản và sự củng cố các Đảng về mặt tổ chức
và tư tưởng. Phong trào giải phóng dân tộc sau chiến tranh thế
giới thứ II nhờ tác động của Cách mạng tháng Mười Nga đã thật
sự mang một khí thế mới, làm rung chuyển cả hệ thống thuộc địa
của chủ nghĩa đế quốc.

22


Riêng đối với Việt Nam, cuộc Cách mạng tháng Mười Nga
đã có ảnh hưởng trực tiếp và lớn đến sự phát triển của cách mạng
nước ta. Khi cách mạng Việt Nam đang khủng hoảng sâu sắc về
đường lối và giai cấp lãnh đạo thì Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết

định sáng suốt, lựa chọn hướng đi cho cách mạng Việt Nam theo
con đường Cách mạng tháng Mười, theo chủ nghĩa Mác-Lênin.
Lựa chọn con đường đúng đắn này, cách mạng Việt Nam đã thắng
lợi được Đảng Cộng sản chân chính của mình, làm nên những kì
tích ở thế kỷ XX. Cách mạng tháng Tám ở Việt Nam thành công
chấm dứt kiếp nơ lệ xiềng xích cho dân tộc Việt Nam. Chúng ta
lần lượt đánh bại hai kẻ thù xâm lược hùng mạnh làm nên chiến
thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu và Đại thắng mùa xuân
1975 đánh bại đế quốc Mỹ. Và hiện nay đất nước ta đang tiếp tục
thực hiện sáng tạo cơng cuộc đm, cơng nghiệp hố, hiện đại hố
đất nước hịa nhập với tồn cầu.
Dưới góc độ thời đại Cách mạng tháng Mười Nga đã mở ra
một trang sử đầy mới mẻ và mang những giá trị nhân văn sâu sắc
với việc thiết lập nền chuyên chính vơ sản, giải phóng nhân loại
bị áp bức khỏi chế độ tư bản đế quốc. Tuy nhiên, đây là một q
trình lịch sử lâu dài, cần có thời gian để trải nghiệm với biết bao
23


gập ghềnh, gian lao, thử thách… mà sự sụp đổ chủ nghĩa xã hội ở
Liên Xô và Đông Âu là minh chứng. Chủ nghĩa xã hội khơng cịn
tồn tại với tư cách là hệ thống thế giới, sự chững lại của phong
trào cộng sản quốc tế đã làm chậm bước tiến của chủ nghĩa xã
hội… Nhưng đó chỉ là sự sụp đổ của các mơ hình, các con đường
xây dựng chủ nghĩa xã hội khác nhau nà thơi. Khơng vì thế mà
phủ nhận thành quả của Cách mạng tháng Mười Nga. Lý tưởng
tốt đẹp của chủ nghĩa xã hội vẫn còn nguyên giá trị. Chủ nghĩa xã
hội vẫn sẽ là xu thế phát triển tất yếu của lịch sử nhân loại. lịch
sử thế giới đang trải qua những bước quanh co, nhưng loài người
cuối cùng nhất định sẽ tiến tới chủ nghĩa xã hội, vì đó là quy luật

tiến hóa của lịch sử.
Cách mạng tháng Mười Nga là thắng lợi đầu tiên nhưng
chưa phải là thắng lợi cuối cùng. Cách mạng tháng Mười Nga là
sự mở đầu sự nghiệp vô sản hóa tồn cầu. Năm 1967, nhân kỷ
niệm 50 năm Cách mạng tháng Mười Nga, Chủ tịch Hồ Chí Minh
đã nhận định: “Giống như mặt trời chói lọi, Cách mạng tháng
Mười chiếu sáng khắp Năm châu, thức tỉnh hàng triệu, hàng triệu
người bị áp bức bóc lột trên trái đất. Trong lịch sử loài người

24