CHUONG 1: XÃ HỘI HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC

XÃ HỘI HỌC ĐẠI CƯƠNG
Ths. Nguyễn Thị Hải Hà
Học viện Hành chính
0904386367,

Ch­¬ng­1/LLCS


• Địa vị xã hội mà các bạn
hy vọng đạt tới sau khi ra
trường càng cao bao
nhiêu, càng có uy thế bao
nhiêu thì những kiến thức
xã hội học đối với bạn càng
có ích lợi và quan trọng
bấy nhiêu”
Jojesh Fighter


CHƯƠNG I: XÃ HỘI HỌC LÀ
MỘT KHOA HỌC
I. XÃ HỘI HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC
II. NHỮNG ĐIỀU KIỆN, TIỀN ĐỀ RA ĐỜI
CỦA XÃ HỘI HỌC
III. ĐÓNG GÓP CỦA CÁC NHÀ SÁNG
LẬP RA XÃ HỘI HỌC


I.­XÃ HỘI HỌC LÀ MỘT KHOA HỌC
1. Xã hội học là gì?
2. Đối tượng nghiên cứu

3. Mối quan hệ của XHH với các khoa học khác
4. Chức năng và nhiệm vụ của XHH


Ch­¬ng­1/LLCS


NHỮNG QUAN NIỆM VỀ XÃ HỘI HỌC

 . Comte: Nghiên cứu tổ chức xã hội, hệ thống xã hội
 . Durkheim: Nghiên cứu sự kiện xã hội
 . Weber: nghiên cứu hành động xã hội
 . Châu Âu: Nghiên cứu về hệ thống xã hội

 . Mĩ: Nghiên cứu về hành vi xã hội của con người
 . Hiện nay: Nghiên cứu về mối quan hệ giữa con
người – xã hội


ĐỊNH NGHĨA XÃ HỘI HỌC
• Định nghĩa của Jatốp
XHH là khoa học về sự hình thành, phát triển và vận
hành của các cộng đồng xã hội, các tổ chức xã hội và
các q trình xã hội với tính cách là các hình thức tồn
tại của chúng; là khoa học về các quan hệ xã hội với
tính cách là các cơ chế liên hệ và tác động qua lại giữa
các cá nhân và cộng đồng; là khoa học về các quy luật
của các hành động xã hội và các hành vi của quần
chúng
(V.I Jatốp : Suy nghĩ về đối tượng của XHH. Tạp chí

nghiên cứu XH, 1990, trang 3-11).
• Định nghĩa của G.V. Osipov
XHH là khoa học về các quy luật và tính quy luật xã hội
chung và đặc thù của sự phát triển và vận hành của các
hệ thống xã hội xác định về mặt lịch sử; là khoa học về
các cơ chế tác động và các hình thức biểu hiện của các
quy luật đó trong hoạt động của các cá nhân, các nhóm
xã hội, các giai cấp và dân tộc.
(Trích theo G.V.Osipov, 1992, " XHH và Chủ nghĩa XH" ;
Xã hội học và thời đại, tập 3, số 23/1992, trang 8).
Ch­¬ng­1/LLCS


- Giáo trình XHH đại cương:
XHH là một mơn khoa học thuộc lĩnh vực
khoa học xã hội, nghiên cứu các tương tác xã
hội, đặc biệt đi sâu nghiên cứu một cách có
hệ thống sự phát triển, cấu trúc, mối tương
quan xã hội và hành vi, hành động của con
người trong các tổ chức nhóm xã hội. Mối
tương tác này liên hệ với nền văn hố rộng
lớn cũng như tồn bộ cơ cấu xã hội. (Trang 4)
- Xã hội học giúp ta có cái nhìn tồn diện,
biện chứng về xã hội và đó là cái nhìn trung
thành với xã hội thực tại hơn cả.

Ch­¬ng­1/LLCS


ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

CÁC QUAN NIỆM VỀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU CỦA XHH
Vĩ mô:
Vi mô:

Nghiên cứu về hệ thống xã hội
Nghiên cứu hành vi xã hội của con người

TỔNG HỢP:

Tích hợp của 2 cách tiếp cận

trên

➘

Đối tượng nghiên cứu của XHH hiện nay
XHH

Con người……mối quan hệ……Xã hội


• Đối tượng nghiên cứu của XHH chính
là:
- Hành vi xã hội của con người, của các
hoạt động tương tác giữa người với
người trong những nhiệm vụ, chức
năng xã hội phân theo những dấu hiệu
đặc thù.

- XHH nghiên cứu những quy luật và
tính quy luật chi phối mối quan hệ và
liên hệ tạo thành hệ thống tổng thể
XH.


Giả thuyết: Một vụ tự sát tại New York
• Bất kỳ đơn vị nào trong vùng lân cận phố
thứ 79, 50 Đơng phải đối phó với tiếng
súng nổ trong căn hộ 17 – B. Tiếng nói
lốp bốp vang ra từ chiếc radio gắn trong
ô tô khiến các sĩ quan cảnh sát phải tỉnh
táo, căn hộ đang nghi vấn chỉ cách phía
trước có hai dãy nhà. Lái chiếc xe tuần
tiễu qua dòng khách bộ hành và xe cộ
dày đặc vào một buổi chiều mùa hè mạn
phía đơng Manhattan, hai viên sĩ quan sẽ
có mặt tại đó trong chốc lát.


• Rời khỏi xe, họ lao nhanh về phía
hành lang của một chung cư cao tầng
và lách mình vào thang máy. Căng
thẳng, im lặng, họ lên đến tầng 17,
không biết chuyện gì sẽ xảy ra khi
cửa thang máy vừa mở.
• Trong căn hộ số 17, trên sàn nhà là
một thi thể của một người đàn ông
trung niên đang nằm bất động. Ơng
mặc bộ quần áo ngủ và khốc chiếc

áo chồng, một khẩu súng lục nòng
nhỏ chỉ cách tay phải của ông vài
phân


3. MỐI QUAN HỆ CỦA XHH VỚI
CÁC KHOA HỌC KHÁC
Xhh - Triết học
- Tâm lý học – Sử học
- Kinh tế học
- Luật học
- Chính trị học
- Hành chính học


4. Chức năng của Xã hội học
❦ Nhận thức

❦ Thực tiễn

❦ Tư tưởng


CUỘC KHẢO SÁT XHH: THAM NHŨNG TỪ
GĨC NHÌN CỦA NGƯỜI DÂN, DOANH NGHIỆP
VÀ CÁN BỘ, CÔNG CHỨC, VIÊN CHỨC
- Đơn vị tiến hành: Thanh tra chính phủ;
Văn phịng Ban chỉ đạo TƯ về phòng chống
tham nhũng; Ngân hàng thế giới
- Cuộc khảo sát tiến hành trên 5460 người

(2.601 người dân; 1.058 DN; 1.801 CBCC)
- Khảo sát tại 10 tỉnh/thành và 5 bộ/ngành
- Tham nhũng là vấn đề được xã hội quan
tâm


Kết quả điều tra XHH về: “Tham nhũng nhìn từ góc nhìn của
người dân, doanh nghiệp và cán bộ, cơng chức, viên chức”.


- 15% DN trải qua tình huống bị CB,
CC lợi dụng quyền lực, tên tuổi hay
uy tín của đơn vị của họ để gợi ý DN
trả tiền hoặc tặng quà
- 63% DN cho rằng CB, CC cố tình kéo
dài thời gian giải quyết cơng việc
- 58% nói CB, CC khơng hướng dẫn cụ
thể thủ tục nhưng cố tình soi xét,
bắt lỗi để từ chối giải quyết
- 28% DN cho rằng CC bám vào các
quy định không chặt chẽ, không rõ
ràng để bắt bí DN


- 59% DN lựa chọn đưa quà hay tiền
cho CC
có thẩm quyền giải quyết
công việc.
-19% DN cho rằng nếu không có
những khoản chi phí như vậy thì

khơng giải quyết được công việc
-….
(Nguồn:
/>News/NewsDetail.aspx?
co_id=30501&cn_id=555874)


THẢO LUẬN
Các vấn đề xã hội “nóng” cần XHH nghiên cứu tại VN


LƯU Ý
HÃY GHI NHỚ NỘI DUNG MÀ NHÓM VỪA
THẢO LUẬN VÀ SỬ DỤNG CHO BÀI TẬP
TIẾP THEO CỦA NHĨM MÌNH


4.2. NHIỆM VỤ CỦA XÃ HỘI
HỌC
✿ Nghiên cứu lý luận

✿ Nghiên cứu thực nghiệm

✿­Nghiên cứu ứng dụng


II. NHỮNG ĐIỀU KIỆN, TIỀN ĐỀ RA ĐỜI
CỦA XHH
1. Tiền đề về kinh tế, xã hội,
chính trị.

2. Tiền đề tư tưởng và lý
luận khoa học
3. Ý nghĩa của sự ra đời XHH


1. Tiền đề về kinh tế, xã hội, chính trị.
Bối cảnh xã hội Châu Âu cuối thế kỷ
XVIII, đầu thế kỷ XIX
• Cuộc cách mạng cơng nghiệp
• Cuộc cách mạng Tư sản Pháp (1789)


Máy kéo sợi Gienny

Xa quay tay

Máy kéo sợi của Cácraitơ

Máy kéo sợi bằng sức nước