(LUẬN văn THẠC sĩ) đánh giá tình hình thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 huyện lục ngạn, tỉnh bắc giang

HỌC VIỆN NƠNG NGHIỆP VIỆT NAM

NGUYỄN TIẾN HỒNG

ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN PHƯƠNG ÁN
QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT ĐẾN NĂM 2020
HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG

Ngành:

Quản lý đất đai

Mã số:

60.85.01.03

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. Nguyễn Hữu Thành

NHÀ XUẤT BẢN HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP - 2018

download by :


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả
nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kì cơng trình
nào khác.
Tơi cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm
ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc./.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Tiến Hoàng

i

download by :


LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành luận văn, tơi được sự giúp đỡ của nhiều tập thể, cá nhân. Qua đây
tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới sự giúp đỡ, đóng góp của các cơ quan,
thầy cơ, bạn bè, gia đình, người thân.
Trước tiên, tơi xin cảm ơn chân thành và sâu sắc tới GS.TS. Nguyễn Hữu Thành,
là người trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài và
hoàn thiện luận văn.
Tơi xin chân thành cảm ơn sự đóng góp ý kiến của các thầy giáo, cô giáo khoa
Quản lý đất đai - Học viện Nông nghiệp Việt Nam.
Tôi trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Phịng Tài nguyên và Môi trường
huyện Lục Ngạn, Chi cục Thống kê huyện Lục Ngạn, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký
Đất đai huyện Lục Ngạn, phịng Nơng nghiệp và PTNT huyện Lục Ngạn, đã tạo điều
kiện giúp đỡ tôi trong thời gian nghiên cứu thực hiện đề tài.
Trân trọng cảm ơn đối tới tất cả tập thể, người thân trong gia đình, bạn bè, đồng
nghiệp đã giúp đỡ tơi trong q trình thực hiện đề tài.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Tiến Hoàng

ii

download by :


MỤC LỤC
Lời cam đoan ..................................................................................................................... i
Lời cảm ơn ........................................................................................................................ ii
Mục lục ........................................................................................................................... iii
Danh mục chữ viết tắt ...................................................................................................... vi
Danh mục bảng ............................................................................................................... vii
Danh mục hình ............................................................................................................... viii
Trích yếu luận văn ........................................................................................................... ix
Thesis abstract.................................................................................................................. xi
Phần 1. Mở đầu ............................................................................................................... 1
1.1.

Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................... 1

1.2.

Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................... 2

1.3.

Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 2

1.4.

Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học và thực tiễn......................................... 3

Phần 2. Tổng quan tài liệu ............................................................................................. 4
2.1.

Cơ sở lý luận và tầm quan trọng của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ............. 4

2.1.1.

Cơ sở lý luận ....................................................................................................... 4

2.1.2.

Ý nghĩa, tầm quan trọng của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ....................... 11

2.2.

Cơ sở lý luận về đánh giá tính khả thi và đánh giá tình hình thực hiện quy
hoạch sử dụng đất ............................................................................................. 11

2.2.1.

Bản chất và phân loại tính khả thi của quy hoạch sử dụng đất ......................... 11

2.2.2.

Bản chất và phân loại hiệu quả của quy hoạch sử dụng đất ............................. 12

2.3.

Quy hoạch, và tình hình quy hoạch sử dụng đất của một số nước trên thế
giới và Việt Nam .............................................................................................. 13

2.3.1.

Quy hoạch, tình hình quy hoạch sử dụng đất một số nước trên thế giới .......... 13

2.3.2.

Quy hoạch và tình hình quy hoạch sử dụng đất của Việt Nam ........................ 16

2.3.3.

Quy hoạch và tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất của tỉnh Bắc
Giang ................................................................................................................ 26

Phần 3. Nội dung và phương pháp nghiên cứu .......................................................... 28
3.1.

Địa điểm nghiên cứu......................................................................................... 28

3.2.

Thời gian nghiên cứu ........................................................................................ 28

iii

download by :


3.3.

Đối tượng nghiên cứu ....................................................................................... 28

3.4.

Nội dung nghiên cứu ........................................................................................ 28

3.4.1.

Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc
Giang ................................................................................................................ 28

3.4.2.

Tình hình quản lý và sử dụng đất huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang giai
đoạn 2011-2016 ................................................................................................ 28

3.4.3.

Đánh giá tình hình thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất đến năm
2020 huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang. ........................................................... 29

3.4.4.

Đề xuất giải pháp thực hiện hiệu quả phương án quy hoạch sử dụng đất
đến năm 2020 huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang .............................................. 29

3.5.

Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 29

3.5.1.

Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp.................................................. 29

3.5.2.

Phương pháp xử lý số liệu tổng hợp ................................................................. 30

3.5.3.

Phương pháp minh họa bằng bản đồ ................................................................ 30

3.5.4.

Phương pháp đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất .................. 30

Phần 4. Kết quả nghiên cứu ......................................................................................... 31
4.1.

Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc

Giang ................................................................................................................ 31

4.1.1.

Điều kiện tự nhiên ............................................................................................ 31

4.1.2.

Thực trạng phát triển kinh tế xã hội.................................................................. 36

4.1.3.

Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội .................................... 43

4.2.

Tình hình quản lý và sử dụng đất đai huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang
giai đoạn 2011-2016 ......................................................................................... 44

4.2.1.

Tình hình thực hiện một số nội dung quản lý Nhà nước về đất đai.................. 44

4.2.2.

Hiện trạng sử dụng đất huyện Lục Ngạn năm 2016 ......................................... 49

4.2.3.

Biến động sử dụng đất ...................................................................................... 52

4.3.

Đánh giá tình hình thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất đến năm
2020 huyện Lục Ngạn....................................................................................... 53

4.3.1.

Khái quát phương án quy hoạch sử dụng đất huyện Lục Ngạn giai đoạn
2010 - 2020 ....................................................................................................... 53

4.3.2.

Đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch sử dụng đất kỳ đầu (2011-2015) ......... 59

4.3.3.

Đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch sử dụng đất năm 2016 huyện Lục
Ngạn, tỉnh Bắc Giang ....................................................................................... 71

iv

download by :


4.3.4.

Tồn tại và nguyên nhân trong thực hiện quy hoạch sử dụng đất giai đoạn
2011-2016 huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ................................................... 79

4.4.

Đề xuất giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả phương án quy hoạch sử
dụng đất đến năm 2020 huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang ............................... 82

4.4.1.

Giải pháp nâng cao hiệu quả quy hoạch sử dụng đất ....................................... 82

4.4.2.

Giải pháp kinh tế............................................................................................... 82

Phần 5. Kết luận và kiến nghị ...................................................................................... 84
5.1.

Kết luận............................................................................................................. 84

5.2.

Kiến nghị .......................................................................................................... 85

Tài liệu tham khảo .......................................................................................................... 86
Phụ lục .......................................................................................................................... 88

v

download by :

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nghĩa tiếng Việt

BTNMT

Bộ Tài ngun và Mơi trường

CCN

Cụm cơng nghiệp

CSD

Chưa sử dụng

GPMB

Giải phóng mặt bằng

GCNQSDĐ

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

HĐND

Hội đồng nhân dân

KT - XH

Kinh tế xã hội

KH

Kế hoạch

NXB

Nhà xuất bản

PTNT

Phát triển nông thôn

QHSDĐ

Quy hoạch sử dụng đất

SDĐ

Sử dụng đất

TTCN

Tiểu thủ công nghiệp

TW

Trung ương

UBND

Ủy ban nhân dân

vi

download by :


DANH MỤC BẢNG
Bảng 4.1.

Cơ cấu các nhóm đất .................................................................................. 34

Bảng 4.2.

Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất giai đoạn 2001 - 2016 ........................ 36

Bảng 4.3.

Cơ cấu giá trị sản xuất các nhóm ngành .................................................... 37

Bảng 4.4.

Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp huyện Lục Ngạn năm 2016.............. 50

Bảng 4.5.

Hiện trạng đất phi nông nghiệp huyện Lục Ngạn năm 2016 ..................... 51

Bảng 4.6.

Biến động đất đai giai đoạn 2011 - 2016 huyện Lục Ngạn........................ 52

Bảng 4.7.

Hệ thống chỉ tiêu sử dụng đất cấp tỉnh phân bổ trên địa bàn huyện Lục
Ngạn ...........................................................................................................................54

Bảng 4.8.

Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất nông nghiệp kỳ đầu (20112015) .......................................................................................................... 61

Bảng 4.9.

Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất phi nông nghiệp kỳ đầu (20112015) ..........................................................................................................................63

Bảng 4.10.

Kết quả thực hiện các công trình, dự án .................................................................66

Bảng 4.11. Kết quả chuyển mục đích sử dụng đất kỳ đầu (2011-2015) huyện
Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.......................................................................... 70
Bảng 4.12.

Kết quả thực hiện các chỉ tiêu sử dụng đất năm 2016 ..........................................72

Bảng 4.13.

Kết quả thực hiện các cơng trình, dự án trong năm 2016 .....................................76

Bảng 4.14.

Kết quả chuyển mục đích sử dụng đất năm 2016 .................................................78

vii

download by :


DANH MỤC HÌNH
Hình 4.1. Sơ đồ hành chính huyện Lục Ngạn .............................................................. 31
Hình 4.2. Sơ đồ địa hình của huyện Lục Ngạn ............................................................ 32
Hình 4.3. Cơ cấu sử dụng đất huyện Lục Ngạn năm 2016 .......................................... 50

viii

download by :


TRÍCH YẾU LUẬN VĂN
Học viên: Nguyễn Tiến Hồng
Tên luận văn: “Đánh giá tình hình thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất đến
năm 2020 huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang”.
Ngành: Quản lý đất đai;

Mã số: 60 85 01 03

Tên cơ sở đào tạo: Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

Mục đích nghiên cứu
- Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất huyện Lục Ngạn 5 năm kỳ đầu
(2011-2015), Kế hoạch sử dụng đất năm 2016, tìm ra những ưu điểm và nhược điểm
trong quá trình tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được duyệt.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả phương án quy hoạch sử dụng
đất đến năm 2020 của huyện Lục Ngạn tỉnh Bắc Giang.
Phương pháp nghiên cứu
Trong luận văn, sử dụng các phương pháp nghiên cứu là:
- Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu thứ cấp;
- Phương pháp xử lý, thống kê, phân tích, tổng hợp;
- Phương pháp minh họa bằng bản đồ, biểu đồ;
- Phương pháp đánh giá tình hình thực hiện quy hoạch sử dụng đất.
Kết quả chính và kết luận
1. Lục Ngạn là huyện miền núi của Tỉnh Bắc Giang, cách thành phố Bắc Giang 40
km về phía Đơng Bắc. Huyện có tổng diện tích tự nhiên là 103.253,05 ha, dân số
219.022 người với 30 đơn vị hành chính. Thị trấn Chũ là trung tâm văn hóa, kinh tế,
chính trị của huyện. Với truyền thống lịch sử và nguồn tài nguyên thiên nhiên phong
phú, đa dạng, Lục Ngạn có vị trí thuận lợi trong giao lưu kinh tế - văn hoá - xã hội, thu
hút vốn đầu tư, là một trong những địa bàn quan trọng trong chiến lược phát triển kinh
tế xã hội của tỉnh Bắc Giang.
2. Công tác quản lý đất đai được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật về
15 nội dung quản lý Nhà nước về đất đai nhìn chung thời gian qua đã có bước chuyển
biến tích cực, đạt được nhiều thành tựu quan trọng đã góp phần thúc đẩy phát triển kinh
tế - xã hội và ổn định an ninh trật tự trên địa bàn huyện.
3. Kết quả thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất huyện Lục Ngạn cho thấy:
Việc thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất đã xác lập được sự ổn định về mặt
pháp lý trong công tác quản lý Nhà nước về đất đai. Đó là căn cứ để tiến hành giao đất,

ix

download by :


chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo đúng pháp luật hiện hành, giúp các ngành có cơ
sở pháp lý đầu tư phát triển trên địa bàn huyện.
Theo kết quả đánh giá, chỉ tiêu sử dụng đất nông nghiệp thực hiện được 71862,62
ha, đạt 105,87% so với quy hoạch được duyệt; chỉ tiêu sử dụng đất phi nông nghiệp
thực hiện được 25480,54 ha, đạt 91,41% so với quy hoạch được duyệt; chỉ tiêu đất chưa
sử dụng thực hiện được 6097,76 ha, đạt 100,00% so với quy hoạch được duyệt. Trong
đó, một số chỉ tiêu sử dụng đất thực hiện vượt so với quy hoạch được duyệt là đất trồng
cây hàng năm khác (đạt 195,37%); đất trồng cây lâu năm (đạt 144,45%); đất nuôi trồng
thủy sản (đạt 171,43%); một số chỉ tiêu sử dụng đất thực hiện gần sát so với quy hoạch
được duyệt như: Đất quốc phòng (đạt 99,61%); đất cơ sở sản xuất phi nông nghiệp (đạt
94,08%%). Một số chỉ tiêu sử dụng đất chưa được chú trọng quan tâm chuyển đổi kết
quả thực hiện còn thấp so với quy hoạch đề ra như: đất an ninh (đạt 35,42%); đất sử
dụng cho hoạt động khoáng sản (đạt 29,23%); đất bãi thải, xử lý chất thải (đạt
17,85%);... Số lượng công trình thưc hiện được theo phương án quy hoạch sử dụng đất
cịn thấp. Số cơng trình đã thực hiện là 329 với diện tích là 7631,98 ha, đạt 81,03% so
với quy hoạch được duyệt.
Những tồn tại và nguyên nhân chính trong việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất
của huyện: Một số đơn vị thực hiện kế hoạch sử dụng đất chưa sát với kế hoạch được
duyệt, chưa phản ánh đúng nhu cầu sử dụng đất của địa phương, thiếu nguồn vốn để
thực hiện dẫn tới một số hạng mục chậm tiến độ hoặc không thực hiện được. Công tác
quản lý sử dụng đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất ở một số nơi chưa thực hiện
tốt. Một số cán bộ lãnh đạo còn chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm, sự phối hợp giữa
một số cơ quan, đơn vị cịn hạn chế.
4. Quy hoạch có tính định hướng lớn và thời gian dài, quy hoạch cấp huyện cụ thể
hoá những định hướng sử dụng đất của cấp tỉnh. Để thực hiện tốt phương án quy hoạch
sử dụng đất đến 2020 của huyện, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp.

x

download by :


THESIS ABSTRACT
Master candidate: Nguyen Tien Hoang
Thesis title: Assess the implementation of land use planning to 2020 in Luc Ngan
district, Bac Giang province.
Major: Land Management

Code: 60.85.01.03

Educational organization: Vietnam National University of Agriculture (VNUA).
Research objectives
- Evaluate the result of implementing the land use plan of Luc Ngan district in the
first five years (2011-2015), the land use plan of 2016, find out advantages and
disadvantages in the process of organizing implementation approved land use plan.
- Propose some solutions to effectively implement the land use planning to 2020
of Luc Ngan district, Bac Giang province.
Materials and Methods
The following methods were used in the thesis:
- Secondary data and document collection method;
- Method of processing, statistics, analysis, and aggregation;
- Method of illustration by map, chart;
- Method of assessment the status of land use planning implementation.
Main findings and conclusions
Luc Ngan is a mountainous district of Bac Giang province, 40 km northeast of
Bac Giang city. The district has a total natural area of 103,253.05 ha and a population of
219,022 with 30 administrative units. Chu town is a cultural, economic and political

center of the district. With its rich historical tradition and rich natural resources, Luc
Ngan has a favorable location in economic, cultural and social exchanges, attracting
investment capital and is one of the important areas. in the socio-economic development
strategy of Bac Giang province.
2. Land management work is carried out in accordance with the provisions of the law
on the 15 contents of State management of land. In general, there are positive changes in
recent years and achieved many important achievements, contributing to promoting socioeconomic development and stabilizing security and order in the district.
3. Results of implementation of land use planning in Luc Ngan district showed
that the implementation of land use planning has established the legal stability in the
State management of land. It is the basis for conducting land allocation, conversion of
land use purposes in accordance with current law, helping branches have legal basis for
investment, development in the district.

xi

download by :


According to the evaluation results, agricultural land use target were implemented
with 71862.62 ha, reaching 105.87% compared with the approved plan; The nonagricultural land use target achieved 25,480.54 ha, or 91.41% compared to the approved
plan; Unused land target was 6097.76 ha, or 100.00% compared with the approved plan.
Of which, some land use targets exceeded the approved plan as: other annual planting
land (reaching 195.37%); land for perennial trees (reaching 144.45%); land for
aquaculture (reaching 171.43%); Some land use targets were close to the approved plan
such as land for national defense (reached 99.61%); Land for non-agricultural
production (94.08%). Some land use targets have not been paid much attention to
transforming, the results of implementation was still lower than the proposed plan such
as security land (reached 35.42%); land used for mineral activities (reached 29.23%);
land for waste and waste disposal (reached 17.85%) ... The number of works done
following land use planning is low. The number of completed works was 329 with an

area of 7631.98 ha, reached 81.03% compared with the approved plan.
Main shortcomings and causes in the implementation of district land use
planning: Some units implementing land use plans not close to the approved plans and
do not reflect the local land use demands, lack of funds to carry out, leading to some
items being slow or unsuccessful. The land management and land use in accordance
with land use planning and plans in some places have not done well. Some leaders
have not raised the awareness of responsibility, coordination between some agencies
and units is limited.
4. Planning has great and long-term orientation, district level planning specified
the land use orientation of the provincial level. In order to implement well the land use
planning to 2020 of the district, solutions should be done synchronously.

xii

download by :


PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1.1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho
con người. Đất đai là nền tảng để định cư và tổ chức các hoạt động kinh tế xã
hội, nó khơng chỉ là đối tượng lao động mà cịn là tư liệu sản xuất khơng thể thay
thế được, đặc biệt là đối với các hoạt động sản xuất của con người . Việc sử dụng
đất có hiệu quả và bền vững hay khơng đang trở thành vấn đề cấp thiết với mỗi
quốc gia, nhằm duy trì sức sản xuất của đất đai cho hiện tại và cho tương lai.
Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013, chương
III khoản 1 Điều 54 ghi rõ “Đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, nguồn
lực quan trọng phát triển đất nước, được quản lý theo pháp luật”.
Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất là một trong các nội dung quan trọng
quản lý Nhà nước về đất đai đã được quy định trong Luật Đất đai các năm 1988,

năm 1993; Luật Đất đai sửa đổi bổ sung một số điều năm 1998, năm 2001; Luật
Đất đai năm 2003 và Luật Đất đai năm 2013.
Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ
đầu (2011-2015) tỉnh Bắc Giang được Chính phủ xét duyệt, đã góp phần thúc đẩy
phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị đáp ứng u cầu cơng
nghiệp hố và hiện đại hoá, đảm bảo sử dụng đất tiết kiệm, hợp lý, có hiệu quả,
bảo vệ cảnh quan và môi trường sinh thái trong thời gian qua.
Thực hiện Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật, UBND
huyện Lục Ngạn đã được UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt Quy hoạch tổng thể
phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2007-2020 tại Quyết định số 02/QĐ-UBND
ngày 11 tháng 01 năm 2008. Đây chính là cơ sở quan trọng nhằm đẩy mạnh tiến
trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng nghiệp nơng thơn. Tuy nhiên, cho đến
nay các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội cũng như phương hướng mục tiêu phát
triển của một số ngành, lĩnh vực đã thay đổi. Điều này kéo theo những thay đổi
trong cơ cấu sử dụng đất, cũng như nhu cầu sử dụng đất cho các ngành, lĩnh vực.
Vì vậy, cơ cấu đất đai trong phương án điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất của
huyện đã được UBND tỉnh Bắc Giang phê duyệt đến nay khơng cịn phù hợp với
tình hình phát triển kinh tế - xã hội. Để đảm bảo định hướng các yếu tố sử dụng
đất lâu dài, tồn diện, hợp lý, bền vững và có cơ sở pháp lý khi xây dựng các Dự
án trên tất cả các lĩnh kinh tế - xã hội của địa phương thì cơng tác lập quy hoạch,

1

download by :


kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020 là một nhiệm vụ quan trọng trong
công tác quản lý nhà nước về đất đai của huyện.
Nhận rõ tầm quan trọng của công tác quy hoạch sử dụng đất đối với việc
thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội một cách đồng bộ, thống nhất, hài hoà

giữa các lĩnh vực, các ngành nghề khác của địa phương, Uỷ ban nhân dân
huyện Lục Ngạn đã giao cho Phòng Tài nguyên và Mơi trường phối hợp với các
Phịng, ban ngành, các xã, thị trấn trên địa bàn huyện tiến hành lập Quy hoạch
sử dụng đất đến năm 2020, kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu 2011 - 2015
huyện Lục Ngạn.
Tuy vậy trong quá trình quản lý và tổ chức thực hiện quy hoạch vẫn còn
nhiều tồn tại hạn chế như: Việc cơng khai quy hoạch, quản lý quy hoạch cịn chưa
được chú trọng, công tác điều tra cơ bản, công tác dự báo còn hạn chế nên một số
phương án quy hoạch chưa phù hợp, chất lượng thấp. Việc bố trí quỹ đất cho các
thành phần kinh tế khơng sát với nhu cầu, vì vậy dẫn đến tình trạng một số nơi
(quy hoạch không khả thi, quy hoạch treo), một số nơi lại phải điều chỉnh bổ sung
nhiều lần, công tác kiểm tra giám sát có lúc cịn bng lỏng, việc vi phạm quy
hoạch xẩy ra nhiều nơi gây bức xúc trong nhân dân ở một số địa phương.
Xuất phát từ thực tiễn trên, tôi tiến hành nghiên cứu đề tài “Đánh giá tình
hình thực hiện phương án quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 huyện Lục
Ngạn tỉnh Bắc Giang”.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
- Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất huyện Lục Ngạn 5 năm
kỳ đầu (2011-2015), kế hoạch sử dụng đất năm 2016, tìm ra những ưu điểm và
nhược điểm trong quá trình tổ chức thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
đã được duyệt.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm thực hiện hiệu quả phương án quy hoạch
sử dụng đất đến năm 2020 của huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang.
1.3. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
- Phạm vi không gian: Đề tài nghiên cứu trong phạm vi ranh giới hành
chính huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang;
- Phạm vi thời gian: Số liệu thống kê về đất đai, kinh tế xã hội, điều kiện tự
nhiên,… được lấy trong giai đoạn 2011 - 2016; hiện trạng sử dụng đất lấy năm
2016. Kết quả thực hiện phương án QHSDĐ được tính đến 31/12/2016.
2

download by :


1.4. NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI, Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN
- Xác định những nguyên nhân, hạn chế trong việc thực hiện kế hoạch sử
dụng đất kỳ đầu (2011 - 2015), kế hoạch sử dụng đất năm 2016.
- Bổ sung cơ sở khoa học thực hiện hiệu quả phương án quy hoạch sử dụng
đất cấp huyện.
- Góp phần thực hiện hiệu quả phương án quy hoạch sử dụng đất huyện Lục
Ngạn đến năm 2020.

3

download by :


PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ TẦM QUAN TRỌNG CỦA QUY HOẠCH, KẾ
HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT
2.1.1. Cơ sở lý luận
2.1.1.1. Hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của Việt Nam và của
thế giới
Quy hoạch nói chung là một lĩnh vực chun mơn ln biến đổi và có tính
mục đích nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống, hạnh phúc con người và cộng
đồng bằng việc tạo ra khơng gian sống thuận tiện, bình đẳng, tốt cho sức khỏe
hiệu quả, hấp dẫn cho các thế hệ hôm nay và mai sau.
Quy hoạch là công cụ giúp cho các nhà lãnh đạo trong xã hội, các doanh
nhân, công dân trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của con người. Quy
hoạch tốt giúp tạo ra những cộng đồng vĩ đại trong đó mọi người có nhiều

quyền lựa chọn tốt nhất cho bản thân. Quy hoạch giúp các thành viên của mỗi
cộng đồng tham gia vào việc định hướng phát triển toàn diện với việc cung
cấp các dịch vụ cơ bản, bảo vệ môi trường và những biến đổi trong khoa học
công nghệ.
Quy hoạch sử dụng đất là quá trình đánh giá tiềm năng đất và nước một
cách có hệ thống phục vụ việc sử dụng đất và kinh tế – xã hội nhằm lựa chọn ra
phương án sử dụng đất tốt nhất. Mục tiêu của quy hoạch sử dụng đất là lựa chọn
và đưa ra phương án đã lựa chọn vào thực tiễn để áp dụng nhu cầu của con người
một cách tốt nhất nhưng vẫn bảo vệ được nguồn tài nguyên cho tương lai. Yêu
cầu cấp thiết phải làm quy hoạch là do nhu cầu của con người và điều kiện thực
tế sử dụng đất thay đổi nên phải nâng cao kỹ năng sử dụng đất.
Quy hoạch sử dụng đất là hệ thống các biện pháp kinh tế, kĩ thuật và pháp
chế của nhà nước về tổ chức sử dụng đất đầy đủ hiệu quả hợp lý có hiệu quả cao
thơng qua việc phân phối quỹ đất của cả nước, tổ chức sử dụng đất như một tư
liệu sản xuất cùng với tư liệu sản xuất khác nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất xã
hội tạo điều kiện bảo vệ đất bảo vệ môi trường (Đồn Cơng Quỳ và cs., 2006).
2.1.1.2. Những đặc điểm của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Quy hoạch sử dụng đất đai thuộc loại quy hoạch có tính lịch sử - xã hội,
tính khống chế vĩ mơ, tính chỉ đạo, tính tổng hợp trung và dài hạn, là bộ phận
hợp thành quan trọng của hệ thống kế hoạch phát triển xã hội và kinh tế quốc
4

download by :


dân. Các đặc điểm của quy hoạch sử dụng đất được thể hiện cụ thể như sau
(Đồn Cơng Quỳ và cs., 2006).
* Tính lịch sử - xã hội:
Lịch sử phát triển của xã hội chính là lịch sử phát triển của quy hoạch sử
dụng đất đai. Mỗi hình thái kinh tế - xã hội đều có một phương thức sản xuất của

xã hội thể hiện theo hai mặt: Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất. Trong quy
hoạch sử dụng đất đai, luôn nẩy sinh quan hệ giữa người với đất đai cũng như
quan hệ giữa người với người về quyền sở hữu và sử dụng đất đai. Quy hoạch sử
dụng đất đai thể hiện đồng thời vừa là yếu tố thúc đẩy phát triển lực lượng sản
xuất, vừa là yếu tố thúc đẩy các mối quan hệ sản xuất, vì vậy nó ln là một bộ
phận của phương thức sản xuất của xã hội.
* Tính tổng hợp:
Tính tổng hợp của quy hoạch sử dụng đất đai biểu hiện chủ yếu ở hai mặt:
Đối tượng của quy hoạch là khai thác, sử dụng, cải tạo, bảo vệ... toàn bộ tài
nguyên đất đai cho nhu cầu nền kinh tế quốc dân; quy hoạch sử dụng đất đai đề
cập đến nhiều lĩnh vực về khoa học, kinh tế và xã hội như khoa học tự nhiên, khoa
học xã hội, dân số và đất đai, sản xuất nông, công nghiệp, môi trường sinh thái...
* Tính dài hạn:
Căn cứ vào các dự báo xu thế biến động dài hạn của những yếu tố kinh tế
xã hội quan trọng, xác định quy hoạch trung và dài hạn về sử dụng đất đai, đề ra
các phương hướng, chính sách và biện pháp có tính chiến lược, tạo căn cứ khoa
học cho việc xây dựng kế hoạch sử dụng đất ngắn hạn.
Quy hoạch dài hạn nhằm đáp ứng nhu cầu đất để thực hiện chiến lược phát
triển kinh tế - xã hội. Cơ cấu và phương thức sử dụng đất được điều chỉnh từng
bước trong thời gian dài cho đến khi đạt được mục tiêu dự kiến. Thời hạn của
quy hoạch sử dụng đất đai thường từ trên 10 năm đến 20 năm hoặc xa hơn.
* Tính chiến lược và chỉ đạo vĩ mơ:
Với đặc tính trung và dài hạn, quy hoạch sử dụng đất đai chỉ dự kiến trước
các xu thế thay đổi phương hướng, mục tiêu, cơ cấu và phân bố sử dụng đất
(mang tính đại thể, khơng dự kiến được các hình thức và nội dung cụ thể, chi tiết
của sự thay đổi). Vì vậy, quy hoạch sử dụng đất đai mang tính chiến lược, các
chỉ tiêu của quy hoạch mang tính chỉ đạo vĩ mơ, tính phương hướng và khái lược
về sử dụng đất.

5

download by :


* Tính chính sách:
Quy hoạch sử dụng đất đai thể hiện rất mạnh đặc tính chính trị và chính
sách xã hội. Khi xây dựng phương án phải quán triệt các chính sách và quy định
có liên quan đến đất đai của Đảng và Nhà nước, đảm bảo thực hiện cụ thể trên
mặt bằng đất đai các mục tiêu phát triển nền kinh tế quốc dân, phát triển ổn định
kế hoạch kinh tế - xã hội; tuân thủ các quy định, các chỉ tiêu khống chế về dân
số, đất đai và mơi trường sinh thái.
* Tính khả biến:
Dưới sự tác động của nhiều nhân tố khó dự đốn trước, theo nhiều phương
diện khác nhau, quy hoạch sử dụng đất đai chỉ là một trong những giải pháp biến
đổi hiện trạng sử dụng đất sang trạng thái mới thích hợp hơn cho việc phát triển
kinh tế trong một giai đoạn nhất định. Khi xã hội phát triển, khoa học kỹ thuật
ngày càng tiến bộ, chính sách và tình hình kinh tế thay đổi, các dự kiến của Quy
hoạch sử dụng đất đai khơng cịn phù hợp. Việc điều chỉnh, bổ sung, hồn thiện
quy hoạch là biện pháp thực hiện và cần thiết. Điều này thể hiện tính khả biến của
quy hoạch, Quy hoạch sử dụng đất đai luôn là quy hoạch động, một quá trình lặp lại
theo chiều xoắn ốc "quy hoạch - thực hiện - quy hoạch lại hoặc chỉnh lý - tiếp tục
thực hiện ... " với chất lượng, mức độ hồn thiện và tính phù hợp ngày càng cao
(Đồn Công Quỳ và cs., 2006).
2.1.1.3. Các bước lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
a. Việc lập quy hoạch sử dụng đất và kế hoạch sử dụng đất kỳ đầu cấp quốc gia
được thực hiện theo trình tự sau
Điều tra, thu thập thơng tin, tài liệu;
Phân tích, đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và môi trường tác
động đến việc sử dụng đất;
Phân tích, đánh giá tình hình quản lý, sử dụng đất, kết quả thực hiện quyh

oạch, kế hoạch sử dụng đất kỳ trước và tiềm năng đất đai;
Xây dựng phương án quy hoạch sử dụng đất;
Lập kế hoạch sử dụng đất kỳ đầu;
Xây dựng báo cáo thuyết minh tổng hợp và các tài liệu có liên quan;
Thẩm định, phê duyệt và cơng bố cơng khai.

6

download by :


b. Việc điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất và lập kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối
cấp quốc gia được thực hiện theo trình tự sau
Điều tra, thu thập bổ sung các thơng tin, tài liệu; phân tích, đánh giá bổ
sung điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và mơi trường; tình hình quản lý, sử dụng
đất; kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất kỳ trước;
Xây dựng phương án điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất;
Lập kế hoạch sử dụng đất kỳ cuối;
Xây dựng báo cáo thuyết minh tổng hợp và các tài liệu có liên quan;
Thẩm định, phê duyệt và cơng bố cơng khai.
2.1.1.4. Những nguyên tắc cơ bản của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Theo Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Luật đất
đai 2013 thì QHSDĐ có những nguyên tắc cơ bản sau:
- Phù hợp với chiến lược, quy hoạch tổng thể, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh.
- Được lập từ tổng thể đến chi tiết; quy hoạch sử dụng đất của cấp dưới
phải phù hợp với quy hoạch sử dụng đất của cấp trên; kế hoạch sử dụng đất phải
phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền
phê duyệt. Quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia phải bảo đảm tính đặc thù, liên
kết của các vùng kinh tế - xã hội; quy hoạch sử dụng đất cấp huyện phải thể hiện
nội dung sử dụng đất của cấp xã.

- Sử dụng đất tiết kiệm và có hiệu quả.
- Khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường; thích ứng
với biến đổi khí hậu.
- Bảo vệ, tơn tạo di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh.
- Dân chủ và công khai.
- Bảo đảm ưu tiên quỹ đất cho mục đích quốc phịng, an ninh, phục vụ lợi
ích quốc gia, cơng cộng, an ninh lương thực và bảo vệ môi trường.
- Quy hoạch, kế hoạch của ngành, lĩnh vực, địa phương có sử dụng đất phải
bảo đảm phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được cơ quan nhà
nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt.

7

download by :


2.1.1.5. Mối quan hệ giữa quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất với các loại quy
hoạch chuyên ngành khác
a. Quan hệ giữa các loại hình quy hoạch sử dụng đất
QHSDĐĐ cả nước và QHSDĐĐ các cấp lãnh thổ hành chính địa phương
cùng hợp thành hệ thống QHSDĐĐ hoàn chỉnh. Quy hoạch của cấp trên là cơ sở
và chỗ dựa cho quy hoạch sử dụng đất đai của cấp dưới; quy hoạch của cấp dưới
là phần tiếp theo, cụ thể hoá quy hoạch của cấp trên và là căn cứ để điều chỉnh
các quy hoạch vĩ mơ.
QHSDĐĐ tồn quốc và quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh là quy hoạch chiến
lược, dùng để khống chế vĩ mô và quản lý kế hoạch sử dụng đất. Quy hoạch cấp
huyện phải phù hợp và hài hoà với quy hoạch cấp tỉnh. Quy hoạch cấp huyện là
giao điểm giữa quy hoạch quản lý vĩ mô và vi mô, quy hoạch cấp xã là quy
hoạch vi mô và làm cơ sở để thực hiện quy hoạch thiết kế chi tiết.
b. Quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất với dự báo chiến lược dài hạn sử dụng

tài nguyên đất
Để xây dựng phương án QHSDĐĐ các cấp vi mô (xã, huyện) cho một thời
gian, trước hết phải xác định được định hướng và nhu cầu sử dụng đất dài hạn
(dự báo cho 15 - 20 năm) trên phạm vi lãnh thổ lớn hơn (vĩ mô: tỉnh, vùng, cả
nước). Khi lập dự báo có thể sử dụng các phương án có độ chính xác khơng cao,
kết quả được thể hiện ở dạng khái lược (sơ đồ). Việc thống nhất quản lý Nhà
nước về đất đai được thực hiện trên cơ sở thống kê đầy đủ và chính xác đất đai về
mặt số lượng và chất lượng. Dựa vào các số liệu thống kê đất đai và nhu cầu sử
dụng đất của các ngành sẽ lập dự báo sử dụng đất, sau đó sẽ xây dựng phương án
quy hoạch, kế hoạch phân bổ, sử dụng và bảo vệ quỹ đất cho thời gian trước mắt
cũng như lâu dài trên phạm vi cả nước, theo đối tượng và mục đích sử dụng đất
(Nguyễn Đình Bồng, 2002).
Dự báo cơ cấu đất đai (cho lâu dài) liên quan chặt chẽ với chiến lược sử
dụng tài nguyên đất đai, với dự báo sử dụng tài nguyên nước, rừng, dự báo phát
triển các cơng trình thuỷ lợi, thuỷ nơng, cơ sở hạ tầng,... Chính vì vậy việc dự báo
sử dụng đất với mục tiêu cơ bản là xác định tiềm năng để mở rộng diện tích và cải
tạo đất nơng - lâm nghiệp, xác định định hướng sử dụng đất cho các mục đích
chuyên dùng khác phải được xem xét một cách tổng hợp cùng với các dự báo về
phát triển khoa học kỹ thuật, dân số, xã hội... trong cùng một hệ thống thống nhất
về dự báo phát triển kinh tế - xã hội của cả nước (Nguyễn Quang Học, 2006).
8

download by :


Định hướng sử dụng đất đai được đề cập trong nhiều tài liệu dự báo khoa
học kỹ thuật thuộc các cấp và lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, việc xây dựng quy
hoạch tổng thể sử dụng đất đai có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, mang tính chất
tổng hợp, dựa trên cơ sở của các tài liệu khảo sát chuyên ngành, đưa ra định
hướng phân bố và tạo điều kiện thuận lợi về mặt không gian để thực hiện các

quyết định về sử dụng đất trong giai đoạn trước mắt, hoàn thiện về các chỉ tiêu
kỹ thuật và tạo cơ sở pháp lý cho việc sử dụng đất (Nguyễn Dũng Tiến, 2005).
c. Mối quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất với các loại quy hoạch chuyên ngành khác
* Quan hệ giữa Quy hoạch sử dụng đất đai với quy hoạch phát triển
nông nghiệp
Quy hoạch phát triển nông nghiệp xuất phát từ nhu cầu phát triển kinh tế xã hội đối với sản xuất nông nghiệp để xác định hướng đầu tư, biện pháp, bước
đi về nhân tài, vật lực đảm bảo cho các ngành trong nông nghiệp phát triển đạt
tới quy mô các chỉ tiêu về đất đai, lao động, sản phẩm hàng hoá, giá trị sản
phẩm... trong một thời gian dài với tốc độ và tỷ lệ nhất định.
Quy hoạch phát triển nông nghiệp là một trong những căn cứ chủ yếu của
quy hoạch sử dụng đất đai. Quy hoạch sử dụng đất đai tuy dựa trên quy hoạch và
dự báo yêu cầu sử dụng đất của các ngành trong nơng nghiệp, nhưng chỉ có tác
dụng chỉ đạo vĩ mơ, khống chế và điều hồ quy hoạch phát triển nơng nghiệp.
Hai loại quy hoạch này có mối quan hệ qua lại vô cùng mật thiết và không thể
thay thế lẫn nhau.
* Quan hệ giữa Quy hoạch sử dụng đất đai với quy hoạch đô thị
Căn cứ vào yêu cầu của kế hoạch dài hạn phát triển kinh tế - xã hội và phát
triển của đô thị, quy hoạch đơ thị sẽ định ra tính chất, quy mơ, phương châm xây
dựng đô thị, các bộ phận hợp thành của đơ thị, sắp xếp một cách hợp lý tồn diện,
bảo đảm cho sự phát triển đơ thị được hài hồ và có trật tự, tạo ra những điều kiện
có lợi cho cuộc sống và sản xuất. Tuy nhiên, trong quy hoạch đơ thị cùng với việc
bố trí cụ thể khoảnh đất dùng cho các dự án, sẽ giải quyết cả vấn đề tổ chức và sắp
xếp các nội dung xây dựng. Quy hoạch sử dụng đất đai được tiến hành nhằm xác
định chiến lược dài hạn về vị trí, quy mơ và cơ cấu sử dụng tồn bộ đất đai cũng
như bố cục không gian (hệ thống đô thị) trong khu vực quy hoạch đô thị.
Quy hoạch đô thị và quy hoạch sử dụng đất cơng nghiệp có mối quan hệ
diện và điểm, cục bộ và toàn bộ. Sự bố cục, quy mô sử dụng đất, các chỉ tiêu

9

download by :


chiếm đất xây dựng... trong quy hoạch đô thị sẽ được điều hoà với quy hoạch sử
dụng đất đai. Quy hoạch sử dụng đất đai sẽ tạo những điều kiện tốt cho xây dựng
và phát triển đô thị.
* Quan hệ giữa Quy hoạch sử dụng đất đai với quy hoạch các ngành sử
dụng đất phi nông nghiệp khác
Quan hệ giữa quy hoạch sử dụng đất đai với quy hoạch các ngành là quan hệ
tương hỗ vừa phát triển vừa hạn chế lẫn nhau. Quy hoạch các ngành là cơ sở và bộ
phận hợp thành của quy hoạch sử dụng đất đai, nhưng lại chịu sự chỉ đạo và khống
chế của quy hoạch sử dụng đất đai. Quan hệ giữa chúng là quan hệ cá thể và tổng
thể, cục bộ và tồn bộ, khơng có sự sai khác về quy hoạch theo không gian và thời
gian ở cùng một khu vực cụ thể (có cả quy hoạch ngắn hạn và dài hạn). Tuy nhiên
chúng có sự khác nhau rất rõ về tư tưởng chỉ đạo và nội dung: Một bên là sự sắp
xếp chiến thuật, cụ thể, cục bộ (quy hoạch ngành); Một bên là sự định hướng chiến
lược có tính toàn diện và toàn cục (quy hoạch sử dụng đất đai).
* Quan hệ giữa Quy hoạch sử dụng đất đai với quy hoạch tổng thể phát
triển kinh tế - xã hội
Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội là tài liệu mang tính khoa
học, sau khi được phê duyệt sẽ mang tính chiến lược chỉ đạo vĩ mô sự phát triển
kinh tế - xã hội, được luận chứng bằng nhiều phương án kinh tế - xã hội về phát
triển và phân bố lực lượng sản xuất theo khơng gian (lãnh thổ) có tính đến
chun mơn hố và phát triển tổng hợp sản xuất của các vùng và các đơn vị
lãnh thổ cấp dưới.
Quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội là một trong những tài liệu
tiền kế hoạch cung cấp căn cứ khoa học cho việc xây dựng các kế hoạch phát
triển kinh tế - xã hội. Trong đó, có đề cập đến dự kiến sử dụng đất đai ở mức độ
phương hướng với một số nhiệm vụ chủ yếu. Còn đối tượng của quy hoạch sử
dụng đất đai là tài nguyên đất. Nhiệm vụ chủ yếu của nó là căn cứ vào yêu cầu

của phát triển kinh tế và các điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội điều chỉnh cơ cấu
và phương hướng sử dụng đất; Xây dựng phương án quy hoạch phân phối sử
dụng đất đai thống nhất và hợp lý. Như vậy, quy hoạch sử dụng đất đai là quy
hoạch tổng hợp chuyên ngành, cụ thể hoá quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế xã hội, nhưng nội dung của nó phải được điều hồ thống nhất với quy hoạch tổng
thể phát triển kinh tế - xã hội (QHSDĐ).

10

download by :


2.1.2. Ý nghĩa, tầm quan trọng của quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Quy hoạch sử dụng đất là công tác có ý nghĩa quan trọng trong việc quản lý
và sử dụng đất đai. Đây là công cụ hữu hiệu tạo ra những điều kiện lãnh thổ cần
thiết để tổ chức sử dụng đất có hiệu quả cao. Ở Việt Nam, QHSDĐ được hiểu là
hệ thống các biện pháp của Nhà nước về tổ chức, quản lý nhằm sử dụng hiệu quả
tối đa tài nguyên đất trong mối tương quan với các tài nguyên thiên nhiên khác
gắn với bảo vệ môi trường để phát triển bền vững trên cơ sở phân bố quỹ đất vào
các mục đích sử dụng đất ở nhiều phạm vi khác nhau. QHSDĐ mang tính dự
báo, phải thể hiện được những mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế- xã hội. Sau
khi được phê duyệt, QHSDĐ trở thành công cụ quản lý Nhà nước về đất đai để
các cấp, các ngành quản lý, điều chỉnh việc khai thác sử dụng đất phù hợp với
yêu cầu của từng giai đoạn phát triển, xử lý các vấn đề còn bất cập và các vi
phạm pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai.
Trong hệ thống quy hoạch sử dụng đất ở nước ta theo Luật Đất đai 2013 thì quy
định chia theo 3 cấp hành chính trong đó có quy hoạch sử dụng đất cấp quốc gia, cấp
tỉnh và cấp huyện trong đó quy hoạch cấp tỉnh và cấp huyện là 2 bộ phận quan trọng:
Quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh vị trí trung tâm, tạo khung sườn trung gian
giữa tổng thể và cụ thể, giữa Trung ương và địa phương. Nó có tác dụng trực tiếp
tới việc sử dụng đất của các Bộ, ngành, Vùng, các huyện, các dự án; đồng thời

cũng có vai trị cụ thể hóa, bổ sung, hồn thiện quy hoạch sử dụng đất cả nước.
Quy hoạch sử dụng đất cấp huyện là cơ sở để cụ thể hóa quy hoạch sử dụng
đất cấp tỉnh và cả nước trực tiếp chỉ đạo và khống chế quy hoạch sử dụng đất của
nội bộ các ngành, các xí nghiệp, kế thừa quy hoạch cấp trên.
2.2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÁNH GIÁ TÍNH KHẢ THI VÀ ĐÁNH GIÁ
TÌNH HÌNH THỰC HIỆN QUY HOẠCH SỬ DỤNG ĐẤT
2.2.1. Bản chất và phân loại tính khả thi của quy hoạch sử dụng đất
Bản chất của tính khả thi là sự biểu thị khả năng thực hiện của phương án
QHSDĐ khi hội tụ đủ một số điều kiện hoặc yếu tố nhất định cả về phương diện
tính tốn và thực tiễn. Do vậy, để nhìn nhận một cách đầy đủ về lý luận, tính khả
thi của phương án QHSDĐ bao hàm : (i) “Tính khả thi lý thuyết”- được xác định
và tính tốn thơng qua các tiêu chí với những chỉ tiêu phù hợp ngay trong quá
trình xây dựng và thẩm định phương án QHSDĐ; (ii) “Tính khả thi thực tế” chỉ
có thể xác định dựa trên việc điều tra, đánh giá kết quả thực tế đã đạt được khi
triển khai thực hiện phương án QHSDĐ trong thực tiễn.
11

download by :


Trong điều kiện bình thường, khi triển khai thực hiện phương án QHSDĐ
sự khác biệt giữa “Tính khả thi lý thuyết’ và “Tính khả thi thực tế” thường khơng
nhiều. Tuy nhiên, thực tế ln có những vấn đề phát sinh trong quá trình triển
khai thực hiện phương án QHSDĐ do tác động của nhiều yếu tố khách quan như:
tính kịp thời về hiệu lực thực thi của phương án quy hoạch; nhận thức và tính
nghiêm minh trong thực thi QHSDĐ; các sự cố về khí hậu và thiên tai; những đột
biến về mục tiêu phát triển KT-XH; khả năng về các nguồn lực; áp lực mới về
các vấn đề xã hội, thị trường, an ninh quốc phòng; tác động của nền kinh tế quốc
tế... (Võ Tử Can, 2006).
2.2.2. Bản chất và phân loại hiệu quả của quy hoạch sử dụng đất

Hiệu quả là tổng hồ các lợi ích về KT-XH và mơi trường mà QHSDĐ sẽ
đem lại khi có thể triển khai thực hiện phương án trong thực tiễn (với phương án
đã được đảm bảo bởi các yếu tố khả thi).
QHSDĐ là một bộ phận hợp thành trong hệ thống kinh tế của xã hội. Quá
trình lập phương án QHSDĐ khá phức tạp, liên quan đến nhiều vấn đề và chịu
tác động của nhiều yếu tố khác nhau như các mối quan hệ sản xuất; hình thức sở
hữu đất đai và các tư liệu sản xuất khác. Với cách tiếp cận như trên, cần phải lưu
ý một số vấn đề khi xem xét hiệu quả QHSDĐ như:
- Hiệu quả của QHSDĐ phải được đánh giá trên cơ sở hệ thống các mối
quan hệ về kinh tế và sử dụng các chỉ tiêu đánh giá phù hợp;
- Khi xác định hiệu quả của QHSDĐ cần xem đồng thời giữa lợi ích của
những người sử dụng đất với lợi ích của tồn xã hội;
- Đất đai là yếu tố của môi trường tự nhiên, vì vậy cần phải chú ý đến các
yêu cầu bảo vệ và nâng cao độ phì nhiêu của đất, cũng như giữ gìn các đặc điểm
sinh thái của đất đai;
- Khi tính tốn các chỉ tiêu hiệu quả cần tách bạch rõ phần hiệu quả đem lại
của QHSDĐ thông qua các chỉ tiêu đồng nhất về chất lượng và có thể so sánh được
về mặt số lượng (cần xác định hiệu quả theo từng nội dung của phương án QHSDĐ
và từng đối tượng sử dụng đất);
- Phương án QHSDĐ là cơ sở để thực hiện các biện pháp như chuyển đổi
cơ cấu sử dụng đất, cải tạo và bảo vệ đất, xây dựng các cơng trình phục vụ sản
xuất, kinh doanh... Vì vậy, cần tính đến hiệu quả của tất cả các biện pháp có liên
quan được thực hiện cho đến khi định hình phương án QHSDĐ.

12

download by :