(LUẬN văn THẠC sĩ) tăng cường quản lý cơ sở vật chất của các đơn vị trong đại học thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN THANH VÂN

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT
CỦA CÁC ĐƠN VỊ TRONG ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2019

download by :


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN THANH VÂN

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT
CỦA CÁC ĐƠN VỊ TRONG ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
Ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Anh Tài

THÁI NGUYÊN - 2019

download by :


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là
trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
được cám ơn và các thơng tin trích dẫn trong luận văn này đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 12 năm 2018
Tác giả

Trần Thanh Vân

download by :


ii
LỜI CẢM ƠN
Với lịng biết ơn sâu sắc, tơi xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô
Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh đã mang đến cho tôi vốn
kiến thức quý báu, làm nền tảng để tôi có thể hồn thành luận văn thạc sĩ, tạo
mọi điều thuận lợi giúp đỡ tôi ngay từ khi em bắt đầu thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô Ban giám hiệu, quý Thầy, Cô
kiêm nhiệm phụ trách quản lý cơ sở vật chất thiết bị dạy học, quý Thầy, Cô
các trường Đại học Kỹ Thuật Công nghiệp Thái Nguyên, Đại học Kinh tế và
QTKD Thái Nguyên, Đại học Nông Lâm, Đại học Y dược Thái Ngun đã
nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ tơi trong q trình khảo sát, tìm hiểu thực tế để có

thể hồn thành nội dung của đề tài.
Đặc biệt, tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS Đỗ Anh
Tài, người hướng dẫn khoa học cho đề tài luận văn thạc sĩ của tơi. Trong q
trình thực hiện và hồn thành đề tài khơng tránh khỏi gặp những sai sót, kính
mong q Thầy, Cơ góp ý giúp đề tài được hồn thiện tốt hơn. Cuối cùng, tơi
xin kính chúc quý Thầy, Cô dồi dào sức khỏe và thành công trong sự nghiệp
cao quý.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 12 năm 2018
Tác giả

Trần Thanh Vân

download by :


iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iii
DANH MỤC BẢNG VÀ SƠ ĐỒ ................................................................... vii
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ........................................... 2
4. Ý nghĩa khoa học .......................................................................................... 3
5. Bố cục luận văn ............................................................................................. 3
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CƠ
SỞ VẬT CHẤT TRONG ĐẠI HỌC VÙNG ................................................ 4

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý cơ sở vật chất trong đại học vùng ...................... 4
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về cơ sở vật chất trong đại học vùng.............. 4
1.1.2. Quản lý cơ sở vật chất ............................................................................. 8
1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý cơ sở vật chất................................. 17
1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý cơ sở vật chất trong các trường đại học ........ 19
1.2.1. Kinh nghiệm quản lý cơ sở vật chất tại Trường Đại học Tiền Giang ... 19
1.2.2. Kinh nghiệm quản lý cơ sở vật chất tại trường Đại học Hà Nội .......... 21
1.2.3. Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho công tác quản lý cơ sở vật
chất tại các đơn vị trong đại học Thái Nguyên ............................................... 23
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................. 25
2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 25
2.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 25
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 25
2.2.2.Phương pháp tổng hợp thông tin ............................................................ 27

download by :


iv
2.2.3. Phương pháp phân tích thơng tin .......................................................... 28
2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 31
Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT
CHẤT TẠI CÁC ĐƠN VỊ TRONG ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ............ 32
3.1. Giới thiệu chung về Đại học Thái Nguyên .............................................. 32
3.1.1. Tổng quan .............................................................................................. 32
3.1.2. Cơ cấu tổ chức....................................................................................... 34
3.2. Tình hình quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị trong Đại học Thái
Nguyên giai đoạn 2015-2017 .......................................................................... 36
3.2.1. Hiện trạng cơ sở vật chất tại các đơn vị trong Đại học Thái Nguyên ... 36
3.2.2. Tình hình quản lý cơ sở vật chất trong các đơn vị giáo dục đại học

Thái Nguyên .................................................................................................... 47
3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị của
Đại học Thái Nguyên ...................................................................................... 66
3.3.1. Nhân tố bên ngoài ................................................................................. 66
3.3.2. Nhân tố bên trong .................................................................................. 69
3.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị
của Đại học Thái Nguyên ................................................................................ 71
3.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 71
3.4.2. Hạn chế ................................................................................................... 72
3.4.3. Nguyên nhân ........................................................................................... 74
Chương 4. GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CƠ
SỞ VẬT CHẤT TẠI CÁC ĐƠN VỊ CỦA ĐẠI HỌC THÁI
NGUYÊN TRONG NHỮNG NĂM TỚI .................................................. 76
4.1. Chiến lược phát triển của Đại học Thái Nguyên ..................................... 76
4.1.1. Chiến lược phát triển Đại học Thái Nguyên giai đoạn 2016 - 2020
và tầm nhìn đến năm 2030 .............................................................................. 76

download by :


v
4.1.2. Định hướng, mục tiêu quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị của Đại
học Thái Nguyên ............................................................................................. 77
4.2. Một số giải pháp tăng cường quản lý cơ sở vật chất tại địa bàn nghiên cứu .... 81
4.2.1.Ban hành các văn bản về định mức tiêu chuẩn, quy định, quy chế
quản lý cơ sở vật chất ...................................................................................... 81
4.2.2. Tổ chức công tác đào tạo bồi dưỡng giảng viên, cán bộ phụ trách
các phòng chức năng nhằm nâng cao năng lực sử dụng cơ sở vật chất,
thiết bị dạy học ................................................................................................ 82
4.2.3. Xây dựng các định mức tiêu chí về sử dụng cơ sở vật chất - thiết bị

dạy học làm tiêu chuẩn thi đua để đánh giá cán bộ và giảng viên .................. 86
4.2.4. Tăng cường các biện pháp quản lý sử dụng .......................................... 88
4.2.5. Kiểm tra, giám sát, đánh giá và rút kinh nghiệm trong việc quản
lý CSVC .......................................................................................................... 90
4.2.6. Huy động nguồn vốn phục vụ cho đầu tư cơ sở vật chất ........................... 91
4.3. Kiến nghị .................................................................................................. 94
4.3.1. Đối với Giáo dục và Đào tạo................................................................. 94
4.3.2. Đối với Đại học Thái Nguyên ............................................................... 95
4.3.3. Đối với các đơn vị thành viên trong ĐHTN ......................................... 95
KẾT LUẬN .................................................................................................... 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 98
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 100

download by :


vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DẠNG VIẾT TẮT

DẠNG ĐẦY ĐỦ

CBQL

Cán bộ quản lý

CĐ

Cao đẳng

CGCN

Chuyển giao công nghệ

CNTT&TT

Công nghệ Thông tin và Truyền thơng

CP

Chính phủ

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐH

Đại học

ĐHKT & QTKD

Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh

ĐHKTCN

Đại học Kỹ thuật Công nghiệp

ĐHNL

Đại học Nông Lâm

ĐHSP

Đại học Sư phạm

ĐHTN

Đại học Thái Nguyên

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GPMB

Giải phóng mặt bằng

GV

Giảng viên

KT – KT

Kinh tế - Kỹ thuật

KHCN

Khoa học Công nghệ

NCKH&CGCN

Nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ

NSNN

Ngân sách Nhà nước

PTNL

Phát triển nhân lực

QP

Quốc phòng

TBDH

Thiết bị dạy học

TT

Trung tâm

TTB

Trang thiết bị

TTNC

Trung tâm nghiên cứu

XDCB

Xây dựng cơ bản

download by :


vii
DANH MỤC BẢNG VÀ SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Thành tố cấu thành quá trình giáo dục và dạy học .......................... 6
Sơ đồ 3.1. Sơ đồ tổng quan về cơ cấu tổ chức của Đại học Thái Nguyên ...... 34
Bảng 3.1. Các cơng trình do Đại học Thái Ngun xây dựng hoàn thành
trong giai đoạn 2012-2017 ............................................................ 38
Bảng 3.2. Tổng hợp diện tích sàn xây dựng của các đơn vị thành viên giai
đoạn 2012- 2017 ............................................................................ 39
Bảng 3.3. Tình hình đầu tư cơ sở vật chất Đại học Thái Nguyên giai đoạn
2015 - 2017.................................................................................... 40
Bảng 3.4. Nguồn vốn tư cơ sở vật chất giai đoạn 2012- 2017........................ 41
Bảng 3.5. Hiện trạng thiết bị công nghệ thông tin của các đơn vị trong
ĐHTN giai đoạn 2015 – 2017 ....................................................... 43
Bảng 3.6. Hiện trạng thiết bị phục vụ giảng dạy và làm việc ......................... 44
Bảng 3.7. Lưu đồ tổng quát quá trình quản lý tài sản ..................................... 48
Bảng 3.8. Quy trình kiểm kê cơ sở vật chất tại các cơ sở giáo dục của ĐHTN.... 50
Bảng 3.9. Đánh giá công tác lập kế hoạch quản lý cơ sở vật chất của các
đơn vị thành viên Đại học Thái Nguyên ....................................... 54
Bảng 3.10. Trình độ, giới tính, thâm niên cơng tác của cán bộ nhân viên
phòng Quản trị phục vụ trong các đơn vị của ĐHTN giai đoạn
2015 - 2017..................................................................................... 58

Bảng 3.11. Tình hình đào tạo cán bộ, nhân viên phòng Quản trị phục vụ
một số cơ sở giáo dục thuộc đại học Thái Nguyên ....................... 59
Bảng 3.12. Đánh giá về công tác tổ chức quản lý cơ sở vật chất của các
đơn vị trong đại học Thái Nguyên ................................................ 62
Bảng 3.13. Đánh giá công tác kiểm tra giám sát, đánh giá trong việc quản
lý – sử dụng cơ sở vật chất ............................................................ 64

download by :


viii
Bảng 3.14. Dự kiến quy mô đào tạo đại học, cao đẳng, THCN và đào tạo
nghề hệ chính quy giai đoạn 2018– 2020 ..................................... 68
Bảng 3.15. Dự kiến tuyển sinh sau đại học giai đoạn 2018 - 2020 ................ 68
Bảng 4.1. Kế hoạch GPMB đợt 1 giai đoạn 2015 - 2020 ............................... 78
Bảng 4.2. Bảng dự tổng kiến kinh phí chi cho đầu tư phát triển của ĐHTN
giai đoạn 2018 - 2020 .................................................................... 80

download by :


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cơ sở vật chất có vai trị vơ cùng quan trọng làm lên sự thành cơng
trong hoạt động dạy và học. Có thể nói cơ sở vật chất là một bộ phận của nội
dung và phương pháp dạy học, giúp đảm bảo hoạt động dạy và học, đảm bảo
chất lượng kiến thức, thể hiện tường minh phương pháp làm việc, giúp học
sinh rèn luyện các kỹ năng, cho phép đa dạng hoá các loại hình dạy học.
Giáo dục và Đào tạo muốn phát triển tốt thì địi hỏi phải phát triển cơ

sở vật chất cả về chất và lượng. Trong báo cáo của Ban chấp hành Trung
ương Đảng khố VIII được trình bày tại Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ XI có
đoạn: “Tăng cường cơ sở vật chất và từng bước hiện đại hoá nhà trường, lớp
học, sân chơi, bãi tập, máy tính nối mạng internet, thiết bị học tập và giảng
dạy hiện đại, thư viện…” Với tinh thần nghị quyết của Đảng, nhà nước và yêu
cầu cấp bách về chất lượng giáo dục đào tạo khơng cho phép kéo dài tình
trạng CSVC nghèo nàn mà phải bằng mọi cách xây dựng và tăng cường
CSVC trường học trở thành một hệ thống hữu hiệu, phục vụ tốt công tác dạy
và học.
Đại học Thái Nguyên được thành lập theo Nghị định số 31/CP của
Chính Phủ trên cơ sở tổ chức sắp xếp lại các trường đại học trên địa bàn tỉnh
Thái Nguyên [4]. Sau 24 năm xây dựng và phát triển, Đại học Thái Ngun
đã khơng ngừng hồn thiện theo mơ hình một đại học vùng, đa cấp, đa ngành
bao gồm: các đơn vị quản lý, các đơn vị đào tạo, các đơn vị nghiên cứu và các
đơn vị phục vụ đào tạo. Nghị quyết của Đảng bộ Đại học Thái Nguyên cũng
đã chỉ rõ: “Tiếp tục tăng cường CSVC, TBDH, hoàn thiện và đi vào hoạt động
có hiệu quả, phục vụ đắc lực cho công tác dạy và học”. Trong công tác quản
lý cơ sở vật chất trong giai đoạn hiện nay tại các đơn vị trong Đại học Thái
Nguyên, người cán bộ quản trị không chỉ nắm vững pháp luật mà cịn phải có
các kỹ năng quản trị. Nhận thức được vai trò của cơ sở vật chất trong việc
nâng cao chất lượng giáo dục, các đơn vị trong đại học Thái Nguyên đã có

download by :


2
nhiều cố gắng trong việc quản lý cơ sở vật chất đáp ứng được mục tiêu giáo
dục. Tuy vậy, do chưa có biện pháp quản lý hữu hiệu nên hiệu quả công tác
này chưa tương xứng với tiềm năng thực tế, việc quản lý cơ sở vật chất tại các
đơn vị của Đại học Thái Nguyên tuy đã được quan tâm, đầu tư nhưng chưa

đem lại hiệu quả cao. Ban hành các quy định, tiêu chuẩn kỹ thuật của cơ sở
vật chất phù hợp với các đơn vị còn chậm và thiếu tính cập nhật. Chưa xây
dựng tiêu chí thi đua khen thưởng - kỷ luật trong việc sử dụng cơ sở vật chất
gắn với hoàn thành nhiệm vụ của các chủ thể quản lý cơ sở vật chất tại các
đơn vị. Công tác đào tạo cán bộ, nhân viên quản trị phục vụ còn nhiều bất
cập.... Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Tăng cường quản lý cơ
sở vật chất của các đơn vị trong đại học Thái Nguyên” làm luận văn tốt
nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1. Mục tiêu chung
Trên cơ sở hệ thống hóa và vận dụng những vấn đề lý luận và thực tiễn
về quản lý cơ sở vật chất trong đại học vùng, bài luận văn tìm hiểu thực trạng
quản lý CSVC tại địa bàn nghiên cứu, đánh giá thực trạng và đề xuất một số
giải pháp hữu hiệu nhằm quản lý có hiệu quả CSVC tại các đơn vị trong đại
học Thái Nguyên trong thời gian tới.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hoá những vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý cơ sở vật
chất trong đại học vùng;
- Đánh giá thực trạng về quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị trong Đại
học Thái Nguyên trong giai đoạn 2015-2017;
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu nhằm tăng cường quản lý cơ sở vật
chất tại các đơn vị trong Đại học Thái Nguyên.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
3.1. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng: Công tác quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị giáo dục đào
tạo của Đại học Thái Nguyên trong giai đoạn 2015 - 2017.

download by :

3
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nội dung: Nghiên cứu công tác quản lý cơ sở vật chất tại các
đơn vị của Đại học Thái Nguyên
- Không gian: Đề tài được thực hiện tại các đơn vị của Đại học Thái Nguyên.
- Thời gian: Đề tài nghiên cứu công tác quản lý cơ sở vật chất trong giai
đoạn 2015 - 2017.
4. Ý nghĩa khoa học
Đề tài “Tăng cường quản lý cơ sở vật chất của các đơn vị trong đại học
Thái Nguyên” làm rõ và vận dụng những lý luận về cơ sở vật chất tại các đại
học vùng nói riêng và cơ sở giáo dục nói chung, trên cơ sở những lý luận đó
đề tài nghiên cứu thực trạng vấn đề quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị của
Đại học Thái Nguyên, từ đó đề xuất những giải pháp thiết thực nhằm quản lý
cơ sở vật chất tại ĐHTN.
Kết quả nghiên cứu là cơ sở cho các nhà quản lý hoạch định chính sách
về cơ sở vật chất trong của Đại học Thái Nguyên nói chung và của các đơn vị
trong khối đại học Thái Nguyên nói riêng tham khảo để có các định hướng
trong việc giải quyết vấn đề quản lý một cách có hiệu quả. Kết quả nghiên
cứu cũng là tài liệu tham khảo cho những nghiên cứu tiếp theo về cơ sở vật
chất tại các đại học vùng khác.
5. Bố cục luận văn
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, Luận văn gồm có 04 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý cơ sở vật chất trong
đại học vùng.
Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
Chương 3: Thực trạng quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị của Đại học
Thái Nguyên giai đoạn 2015 - 2017
Chương 4: Giải pháp tăng cường quản lý cơ sở vật chất tại các đơn vị của
Đại học Thái Nguyên.

download by :


4
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CƠ SỞ VẬT CHẤT
TRONG ĐẠI HỌC VÙNG
1.1. Cơ sở lý luận về quản lý cơ sở vật chất trong đại học vùng
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về cơ sở vật chất trong đại học vùng
1.1.1.1. Khái niệm
Cơ sở vật chất - kỹ thuật trường học là những hệ thống các phương tiện
vật chất và kỹ thuật khác nhau được sử dụng để phục vụ việc giáo dục và đào
tạo tồn diện trong nhà trường. Đó là những đồ vật, những của cải vật chất và
khung cảnh tự nhiên xung quanh nhà trường. Có thể hiểu khái niệm trên theo
hai góc độ: [8]
Thứ nhất: Cơ sở vật chất - kỹ thuật của xã hội, được nhà trường sử dụng
vào mục tiêu đào tạo bao gồm: các trang thiết bị và cơng cụ của nhà máy xí
nghiệp, nhà văn hóa, nhà truyền thống, câu lạc bộ, sân bãi thể dục thể thao
của địa phương... Nhà trường không trực tiếp quản lý, nhưng có thể mượn
hoặc thuê để phục vụ cho mục tiêu giáo dục.
Thứ hai: Cơ sở vật chất - kỹ thuật trong các đại học vùng, đó là các khối
cơng trình, nhà cửa, sân chơi, thư viện, thiết bị giáo dục và các trang thiết bị
khác… được trang bị riêng cho trường đại học và chia ra làm 3 bộ phận: trường
sở, thiết bị giáo dục và thư viện của trường đại học. Các bộ phận này nhà trường
trực tiếp quản lý.
Các bộ phận vừa kể trên hình thành nên hệ thống cơ sở vật chất - kỹ
thuật đa dạng về chủng loại và có một số trang thiết bị tương đối phức tạp về
mặt kỹ thuật, ví dụ như: phịng LAB, máy tính, máy projector, hệ thống mạng
internet... Tính năng đa dạng và phong phú của hệ thống cơ sở vật chất - kỹ
thuật trong các đại học vùng tạo ra khơng ít trở ngại trong q trình quản lý.

download by :


5
1.1.1.2. Phân loại cơ sở vật chất trong đại học vùng
Cơ sở vật chất trường học trong đại học vùng là tất cả phương tiện vật
chất được huy động vào việc giảng dạy, học tập và các hoạt động mang
tính chất giáo dục khác nhằm đạt được mục đích giáo dục. Cơ sở vật chất
trong đại học vùng bao gồm hai nhóm: [8]
- Trường sở;
- Thiết bị dạy học; phịng thực hành, thí nghiệm và thư viện
Trong đó,
Nhóm 1: Trường sở bao gồm không gian lớp học, sân chơi, vường
ươm, hội trường,...đảm bảo cho hoạt động học tập và giải trí của giảng viên
và sinh viên.
Nhóm 2: Thiết bị dạy học, phịng thực hành, thí nghiệm và thư viện
trong đại học vùng bao lại gồm ba nhóm chính:
a. Thiết bị cơng nghệ thơng tin
1. Hệ thống máy vi tính
2. Máy in
3. Màn máy chiếu
4. Máy phơ tơ
5. Máy điều hồ nhiệt độ
6. Thiết bị âm thanh
- Đầu vi tính cali
- Âm ly và loa
b. Thiết bị phục vụ giảng dạy và làm việc
* Trang thiết bị làm việc
- Bàn ghế phòng làm việc (Bộ)

- Bàn ghế BGH
- Tủ hồ sơ tài liệu (Cái)
* Trang thiết bị dạy học
- Bàn ghế học sinh (Bộ)
- Bàn ghế giáo viên

download by :


6
- Bảng lớp (cái)
- Đồ dùng dạy học
c. Phịng thí nghiệm, thực hành và thư viện
- Phịng học máy tính
- Phịng học ngoại ngữ
- Phịng thí nghiệm
- Thư viện
- Xưởng thực tập, thực hành
Thiết bị dạy học chính là yếu tố ảnh hưởng nhiều nhất đến nội dung và
việc đổi mới phương pháp dạy học, là công cụ mà giảng viên trực tiếp sử
dụng để thực hiện hoạt động dạy của mình, thơng qua đó, giúp sinh viên
lĩnh hội kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hoàn thiện nhân cách trong suốt q
trình học.
1.1.1.3. Vị trí và vai trị của cơ sở vật chất trong đại học vùng
Quá trình dạy học tại đại học, giáo dục cấu thành bởi nhiều thành tố
có liên quan chặt chẽ và tương tác với nhau.
Các thành tố cơ bản cấu thành quá trình dạy học là: [8] Mục tiêu - Nội
dung - Phương pháp - Giảng viên - Sinh viên - Thiết bị giáo dục. Các yếu
tố cơ bản này giúp thực hiện quá trình dạy học và mối quan hệ giữa chúng.

Sơ đồ 1.1: Thành tố cấu thành quá trình giáo dục và dạy học
(Nguồn: [8] trang 2)

download by :


7
Mối quan hệ giữa các thành tố cấu thành quá trình giáo dục và dạy học
trong đó cơ sở vật chất - kỹ thuật là một thành tố không thể tách rời được
Theo sơ đồ trên, các cặp thành tố tương ứng đều có mối quan hệ tương hỗ hai
chiều. Việc điều khiển tối ưu các mối quan hệ của các thành tố có thể được
coi là một nghệ thuật về mặt quản lý và mặt sư phạm.
Cơ sở vật chất - kỹ thuật có mặt trong q trình nêu trên có vai trị và vị
trí như các thành tố khác và không thể thiếu một thành tố nào. Như vậy, cơ sở
vật chất - kỹ thuật là một bộ phận, một thành tố khơng thể thiếu được trong
q trình giáo dục và dạy học.
Trường sở là một trong các yếu tố cấu thành nên cơ sở vật chất - kỹ
thuật, là điều kiện đầu tiên để hình thành một nhà trường, trường sở là trung
tâm văn hóa, khoa học và kỹ thuật của một địa phương. Trường sở là nơi
tuyên truyền nếp sống văn hóa mới, phổ biến các thông tin khoa học kỹ thuật
ở địa phương. Trường sở là hình ảnh đẹp, là niềm tự hào của mọi người, là sự
thể hiện cho truyền thống cần cù, chăm chỉ, hiếu học của bao thế hệ tại địa
phương. Điều 2 của Luật Giáo dục [12], [13] đã khẳng định: “Mục tiêu giáo
dục là đào tạo con người mới Việt Nam phát triển tồn diện, có đạo đức, tri
thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp, trung thành với lý tưởng độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội, hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và
năng lực công dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ tổ quốc”. Đáp ứng
mục tiêu trên, mỗi trường học cần phải có một mơi trường tương ứng bao
gồm các yếu tố có tác dụng giáo dục trực tiếp đến học sinh.
Thiết bị giáo dục là một trong những điều kiện vật chất của nhà trường.

Thiết bị giáo dục có ý nghĩa to lớn trong việc thực hiện mục tiêu, nguyên lý
giáo dục của Đảng và Nhà nước: “Học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với
lao động sản xuất, nhà trường gắn liền với xã hội”. Thiết bị giáo dục đã được
nêu trong Nghị quyết hội nghị Ban chấp hành Trung ương lần 2 – Khóa VIII:
“…Tất cả các trường phổ thơng đều có …các trang thiết bị tối thiểu để thực

download by :


8
hiện các thí nghiệm trong chương trình. Sớm chấm dứt tình trạng dạy chay ”
để nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Thiết bị giáo dục là công cụ lao
động của giáo viên, là phương tiện giúp học sinh dể hiểu các khái niệm, dể
lĩnh hội kiến thức, giúp học sinh hình thành những kỹ năng thói quen cần
thiết, bước đầu luyện tập thực hành, lao động, ứng dụng trong đời sống.
Mặt khác, các nhà kinh tế giáo dục học đã chứng minh hiệu quả của việc
giáo dục và đào tạo phụ thuộc một phần quan trọng vào trình độ cơ sở vật
chất - kỹ thuật của lao động sư phạm. Hai nhân tố hết sức quan trọng tác động
mạnh mẽ đến hiệu quả của giáo dục và đào tạo là trình độ, năng lực của giáo
viên và trình độ của cơ sở vật chất - kỹ thuật của nhà trường.
Họ đã lập ra một hàm Cobb- Douglass: Y = F (L.K)
(Trong đó Y là hiệu quả của giáo dục và đào tạo; L là trình độ và năng
lực của giáo viên; K là trình độ của cơ sở vật chất - kỹ thuật của nhà trường)
1.1.2. Quản lý cơ sở vật chất
1.1.2.1. Khái niệm về quản lý và quản lý cơ sở vật chất trong các đơn vị giáo dục
Cho tới nay có khá nhiều khái niệm về quản lí do bản thân khái niệm
quản lý có tính đa nghĩa nên có sự khác biệt về nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Hơn
nữa, do sự khác biệt về thời đại, xã hội, chế độ, nghề nghiệp nên quản lí cũng
có nhiều giải thích, lý giải khác nhau. Cùng với sự phát triển của phương thức
xã hội hoá sản xuất và sự mở rộng trong nhận thức của con người thì sự khác

biệt về nhận thức của con người thì sự khác biệt về nhận thức và lý giải khái
niệm quản lý càng trở nên rõ rệt. Do vậy khái niệm về quản lý rất phong phú
và đa dạng, sau đây là một số khái niệm chủ yếu:
Theo Koontz, H.; Odonnell, C. và Weihrich, H.; (1998) [9] : “Quản lý là
xây dựng và duy trì một mơi trường tốt giúp con người hoàn thành một cách
hiệu quả mục tiêu đã định” Quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý lên đối
tượng quản lý nhằm đạt được những mục tiêu nhất định trong điều kiện biến
động của môi trường. Chủ thể quản lý là tác nhân tạo ra các tác động quản lý

download by :


9
nhằm dẫn dắt đối tượng quản lý đi đến mục tiêu. Chủ thể có thể là một người,
một bộ máy quản lý gồm nhiều người, một thiết bị. Đối tượng quản lý tiếp
nhận các tác động của chủ thể quản lý. Như vậy, quản lý là sự tác động có tổ
chức, có hướng đích của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý và khách thể
quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng, cơ hội của tổ chức để
đạt được những mục tiêu đã đặt ra trong điều kiện biến động của môi trường.
Quản lý là một chức năng lao động xã hội bắt nguồn từ tính chất xã hội
của lao động. Theo nghĩa rộng, quản lý là hoạt động có mục đích của con
người. Về cơ bản, mọi người đều cho rằng quản lý chính là các hoạt động do
một hoặc nhiều người điều phối hành động của những người khác nhằm thu
được kết quả như mong muốn.
Theo tác giả Nguyễn Minh Đạo (1997) [5]: "Quản lý là sự tác động chỉ
huy, điều khiển, hướng dẫn các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con
người nhằm đạt tới mục tiêu đã đề ra"
Theo tác giả Hồ Văn Vĩnh (2005), NXB chính trị Quốc gia Hà Nội [19]:
Quản lý là sự tác động có tổ chức, hướng tới đích của chủ thể quản lý nhằm đạt
được mục tiêu đã đề ra. Theo định nghĩa trên, hoạt động quản lý có một số đặc

trưng sau:
- Quản lý ln là tác động hướng đích, có mục tiêu;
- Quản lý thể hiện mối quan hệ giữa hai bộ phận, gồm chủ thể quản lí
(Cá nhân hoặc tổ chức làm nhiệm vụ quản lý, điều khiển) và đối tượng quản
lý (bộ phận chịu sự quản lí), đây là quan hệ ra lệnh – phục tùng, không đồng
cấp và có tính bắt buộc .
- Quản lý bao giờ cũng có quản lý con người;
- Quản lý là sự tác động mang tính chủ quan, nhưng phải phù hợp với
quy luật khách quan;
- Quản lý về công nghệ là sự vận động của thông tin.

download by :


10
Chủ thể thông qua các cơ chế quản lý (nguyên tắc, phương pháp, công
cụ) tác động vào đối tượng quản lí nhằm đạt được các mục tiêu xác định. Mối
quan hệ tác động qua lại giữa chủ thể và đối tượng quản lí tạo thành hệ thống
quản lý
Tóm lại, có thể hiểu quản lý là sự tác động chủ quan có tổ chức, có
hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu
đã đề ra với hiệu quả cao nhất. Quản lý cơ sở vật chất và thiết bị dạy học là
tác động có mục đích của người quản lý nhằm xây dựng, phát triển và sử
dụng có hiệu quả hệ thống cơ sở vật chất và thiết bị dạy học phục vụ đắc lực
cho công tác giáo dục và đào tạo.
Quản lý cơ sở vật chất trong các đơn vị giáo dục có thể hiểu là sự tác
động chủ quan của các đại học vùng, có hướng đích của chủ thể quản lý tới
đối tượng quản lý nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra với hiệu quả cao nhất.
Quản lý cơ sở vật chất và thiết bị dạy học là tác động có mục đích của người
quản lý nhằm xây dựng, phát triển và sử dụng có hiệu quả hệ thống cơ sở vật

chất và thiết bị dạy học phục vụ đắc lực cho công tác giáo dục và đào tạo.
1.1.2.2. Sự cần thiết phải quản lý cơ sở vật chất tại các đại học vùng
Nội dung cơ sở vật chất mở rộng đến đâu thì tầm quản lý cũng phải
rộng và sâu đến đấy. Kinh nghiệm thực tiễn đã chỉ rõ: cơ sở vật chất chỉ phát
huy được tác dụng tốt trong việc giáo dục và đào tạo trong đó có việc đào tạo
tại các trường đại học khi được quản lý tốt. Chính vì vậy cho nên đi đơi với
việc đầu tư CSVC, điều quan trọng hơn hết là phải chú trọng đến việc quản lý
cơ sở vật chất trong nhà trường. Vì cơ sở vật chất là một lĩnh vực vừa mang
tính kinh tế - giáo dục lại vừa mang tính khoa học - giáo dục, cho nên việc quản
lý một mặt phải tuân thủ theo các yêu cầu chung về quản lý kinh tế và quản lý
khoa học. Mặt khác, cần phải tuân thủ theo các yêu cầu quản lý chuyên ngành
giáo dục. Có thể nói, quản lý cơ sở vật chất là một trong những công việc của
người cán bộ quản lý, chính là đối tượng quản lý trong nhà trường.

download by :


11
Sự khẳng định vai trị quan trọng của cơng tác quản lý hiện nay, trong
việc chỉ đạo hoạt động giáo dục và đào tạo, Đảng, Nhà nước và Bộ GD&ĐT
đã coi việc đổi mới quản lý trường học trong đó có đổi mới phương thức quản
lý CSVC là một trong những biện pháp cơ bản để nhằm nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo.
1.1.2.3. Nguyên tắc quản lý cơ sở vật chất tại các đại học vùng
Với đặc điểm chung là phong phú về chủng loại, có tính năng, công
dụng khác nhau, được giao cho các đơn vị, cá nhân trực tiếp sử dụng phục vụ
cho các hoạt động học tập, nghiên cứu và giảng dạy. Do đó, việc quản lý
CSVC phải được tổ chức thực hiện theo những nguyên lý cơ bản sau:
Thứ nhất; thống nhất về cơ chế, chính sách, chế độ quản lý; đồng thời
phải có cơ chế, chính sách, chế độ quản lý, sử dụng đối với những CSVC tính

đặc thù riêng, đối với từng đơn vị giáo dục, sử dụng tài sản phục vụ cho các
hoạt động có tính đặc thù riêng. Thống nhất quản lý trên cơ sở để đảm bảo cơ
chế, chính sách, chế độ quản lý CSVC phù hợp với đặc điểm CSVC. Nội
dung của thống nhất quản lý là Quốc hội, Chính phủ quy định cơ chế, chính
sách, chế độ CSVC đối với các đơn vị hành chính sự nghiệp áp dụng chung
cho CSVC, Đại học vùng và các đơn vị thành viên quy định cơ chế, chính
sách, chế độ CSVC phù hợp với đơn vị của mình.
Thứ hai; thực hiện quản lý CSVC theo tiêu chuẩn, định mức.
Quản lý CSVC theo tiêu chuẩn định mức để công tác quản lý thống nhất,
đồng thời áp dụng tiêu chuẩn định mức sử dụng từng loại CSVC cho từng đối
tượng sử dụng, tránh hiện tượng mạnh ai người đó trang bị tuỳ tiện theo ý
muốn củamình, tuỳ thuộc vào khả năng kinh phí của đơn vị; tiêu chuẩn, định
mức sử dụng CSVC còn là thước đo đánh giá mức độ sử dụng tiết kiệm và
hiệu quả CSVC của từng đơn vị; mặt khác, tiêu chuẩn, định mức sử dụng
CSVC là cơ sở để thực hiện công tác quản lý, thực hiện sự kiểm tra, kiểm sốt
của Nhà nước. Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng đối với

download by :


12
những CSVC có giá trị lớn được sử dụng phổ biến ở các đơn vị hành chính sự
nghiệp. Trên cơ sở tiêu chuẩn, định mức sử dụng CSVC, các trường đại học
vùng quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng đối với những CSVC sử dụng có
tính đặc thù.
Thứ ba; thực hiện phân cấp quản lý CSVC. Phân cấp quản lý CSVC để
đảm bảo việc quản lý CSVC phù hợp, xuất phát từ phân cấp trách nhiệm, quyền
hạn quản lý trong việc việc xây dựng cơ chế, chính sách, chế độ quản lý CSVC;
về xây dựng và ban hành định mức, tiêu chuẩn sử dụng CSVC; về quản lý
CSVC …của các cấp quản lý trong quản lý CSVC của các đại học vùng.

Thứ tư; quản lý CSVC phải gắn với quản lý ngân sách nhà nước. Xuất
phát từ CSVC cũng là những tài sản được hình thành từ nguồn ngân sách nhà
nước… do đó, việc quản lý CSVC phải gắn với quản lý ngân sách nhà nước,
có nghĩa là mọi cơ chế, chính sách, chế độ quản lý CSVC, định mức, tiêu
chuẩn sử dụng CSVC phải phù hợp với quy định về quản lý ngân sách nhà
nước, việc trang bị CSVC cho các đơn vị hành chính sự nghiệp, phải phù hợp
với khả năng của ngân sách nhà nước và được lập dự toán, chấp hành dự toán
theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước
1.1.2.4. Nội dung quản lý cơ sở vật chất tại các đại học vùng
A. Lập kế hoạch quản lý cơ sở vật chất
Xây dựng kế hoạch là thời điểm khởi đầu của một chu trình quản lý mà
đại học vùng phải thực hiện. Quản lý cơ sở vật chất phải được bắt đầu từ việc
xây dựng kế hoạch, kế hoạch quản lý cơ sở vật chất phải được đưa vào kế
hoạch chung của nhà trường, phải được cả tập thể nhà trường trao đổi bàn bạc
và thông qua vào đầu mỗi năm học. Nhằm vào các mục tiêu xây dựng hệ
thống cơ sở vật chất đáp ứng các yêu cầu chung và riêng theo những văn bản
của Nhà nước quy định, đồng thời thiết thực góp phần trong việc thực hiện
mục tiêu của giáo dục đại học. Để đạt mục tiêu trên, tùy theo hoàn cảnh và
điều kiện hiện trạng của nhà trường, hiệu trưởng có thể lập các loại kế hoạch
sau: [8]

download by :


13
- Lập kế hoạch hiện trạng cơ sở vật chất
- Lập kế hoạch xây dựng các cơng trình mới, nâng cấp, cải tạo
- Lập kế hoạch bảo quản, bảo vệ cơ sở vật chất
a) Lập quy hoạch hiện trạng trường sở
Mục đích là nhằm phản ánh được tình hình trường sở hiện có, chỉ ra

được ưu và nhược điểm của tồn bộ hệ thống, vị trí các khối cơng trình hiện
hữu, lập ra được bản vẽ các cơng trình hiện có của nhà trường, đồng thời có
bản thuyết minh một cách cụ thể nêu rõ các khía cạnh sau:
-Diện tích đất đai trường đang quản lý
-Diện tích đất đã xây dựng
- Địa giới của trường
- Số lượng các cơng trình, các loại phòng
-Thời gian đã sử dụng
- Hệ thống tường rào và cổng trường
- Những vấn đề có liên quan khác…
Cuối cùng là so sánh với các yêu cầu chuẩn và đánh giá chung về chất
lượng các cơng trình, khả năng đáp ứng nhiệm vụ hiện nay của nhà trường
b) Lập kế hoạch nâng cấp, cải tạo cơ sở vật chất
Do nhiều cơ sở xây dựng đã lâu, kỹ thuật xây dựng không đảm bảo nên
đã xuống cấp nghiêm trọng (móng nền sụt lở, tường nứt, gổ bị mối mục, mái
lợp bị dột…) nên việc cải tạo, nâng cấp phải thực hiện ngay tránh những tai
họa có thể xảy ra bất kỳ lúc nào.
c) Lập kế hoạch sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất
Mục tiêu là sử dụng và bảo quản an tồn trường sở 24/24 giờ: khơng để
tình trạng thất thốt, khơng có hiện tượng cố ý làm hư hỏng, khi có sự cố phải
có biện pháp khắc phục sửa chữa ngay. Nghiêm túc tuân thủ nguyên tắc sử
dụng 3Đ: đúng lúc, đúng chỗ và đủ cường độ.
- Tóm lại, khi xây dựng hồn chỉnh các kế hoạch quản lý cơ sở vật chất
sẽ giúp hiệu trưởng có tầm nhìn bao qt về tình hình cơng tác xây dựng, phát

download by :


14
triển và sử dụng cơ sở vật chất, có sự phân phối nguồn lực và phân công các

bộ phận và cá nhân hợp lý để họ có tâm thế chuẩn bị chủ động cơng tác ngay
từ đầu năm học. Có xây dựng hoàn chỉnh kế hoạch quản lý về cơ sở vật chất
sẽ đảm bảo được tính ổn định tương đối, tính hệ thống và tính hướng tới mục
tiêu, sẽ loại trừ những hiện tượng lộn xộn và tùy tiện trong mọi hoạt động có
liên quan đến cơ sở vật chất của nhà trường.
B. Tổ chức quản lý cơ sở vật chất trong các đại học vùng
a. Tổ chức hệ thống bộ máy chuyên trách và cơ chế phối hợp
Công tác tổ chức nói chung và tổ chức quản lý cơ sở vật chất nói riêng
thực chất là việc tích hợp các hoạt động cần thiết để đạt được các mục tiêu, đó
là việc phân cơng giao trách nhiệm và quyền hạn cho cá nhân, một bộ phận
hay một nhóm người quản lý; đó là việc tạo điều kiện cho sự hợp tác liên kết
của họ trong quá trình quản lý với mục đích cao nhất là phát huy cao độ sức
mạnh tổng hợp trong công tác quản lý. [8]
Đối với một bộ máy tổ chức quản lý cơ sở vật chất của một trường đại
học, nhất thiết phải phân chia tổ chức ra thành các cấp độ quản lý và trên cơ
sở của từng cấp độ quản lý để phân chia phạm vi quản lý, quyền hạn quản lý
và xác định rõ biên chế quản lý.
- Phân chia phạm vi quản lý có nghĩa là phải xác định rõ ranh giới về
quyền hạn được quản lý: quản lý ai? Quản lý trong thời gian nào? Quản lý
đến đâu? - Phân chia trách nhiệm quản lý có nghĩa là phải xác định ranh giới
về trách nhiệm trong công tác quản lý: quản lý cái gì? Quản lý như thế nào?
- Xác định biên chế quản lý thực chất là việc sắp xếp con người vào các
vị trí trong cơ cấu tổ chức.
- Khi xác định biên chế cần làm rõ yêu cầu về lực lượng cần có; những người
cần sử dụng, tuyển mộ, lựa chọn; sắp xếp; đào tạo, bồi dưỡng, đề bạt… Trong
việc xác định biên chế quản lý việc chọn lựa cán bộ là khâu quan trọng nhất.

download by :

15
b. Tổ chức công tác đào tạo bồi dưỡng giáo viên, cán bộ phụ trách các
phòng chức năng nhằm nâng cao năng lực sử dụng cơ sở vật chất
Sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất là một hoạt động cần thiết hữu ích của
mọi chủ thể trực tiếp là các giáo viên, các cán bộ phụ trách các phòng chức
năng và khách thể là các yếu tố vật chất: trường lớp, phịng thí nghiệm thực
hành, thiết bị giáo dục, thư viện với sách và các tài liệu phục vụ cho công tác
dạy – học…
Để nâng cao năng lực và tạo động lực trong việc sử dụng cơ sở vật chất,
ngoài các biện pháp tăng cường cải tạo cơ sở vật chất cần đặc biệt quan tâm
đến yếu tố con người, đó là: kiến thức, phẩm chất tâm lý nhân cách, kỹ năng,
kỹ xảo, lịng nhiệt tình đối với việc sử dụng cơ sở vật chất.
c. Ban hành các văn bản về định mức tiêu chuẩn, quy định, quy chế quản
lý cơ sở vật chất
Quản lý cơ sở vật chất trường học nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng là
một cơng việc cần phải được thể chế hóa bằng các văn bản. Chính vì vậy,
người hiệu trưởng phải biết dựa vào các văn bản pháp quy: quyết định, quy
chế, quy định… để bắt buộc mọi thành viên trong nhà trường phải tuân thủ
theo ý đồ quản lý của mình.
Trong phạm vi trường đại học, để công tác quản lý cơ sở vật chất đạt
hiệu quả, ngoài các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước như luật, văn
bản dưới luật…và các văn bản pháp quy của ngành kể cả các văn bản pháp
quy của các ngành có liên quan khác, hiệu trưởng cần phải xây dựng và ban
hành các quy định, quy chế, nội quy về quản lý cơ sở vật chất mang tính đặc
thù riêng của nhà trường.
d. Xây dựng các định mức tiêu chí về sử dụng cơ sở vật chất làm tiêu
chuẩn thi đua để đánh giá cán bộ và giáo viên
Tiêu chuẩn và định mức về cơ sở vật chất đối với trường đại học trong
giai đoạn hiện nay có ý nghĩa hết sức quan trọng vì đó là cơ sở để xây dựng kế

download by :