trích đoạn SÁCH BÍ KÍP CHINH PHỤC LÝ THUYẾT HÓA TRONG ĐỀ THI ĐẠI HỌC

LOVEBOOK.VN | 1



TRÍCH ĐOẠN SÁCH BÍ KÍP CHINH PHỤC LÝ
THUYẾT HÓA TRONG ĐỀ THI ĐẠI HỌC
Tác giả: GSTT GROUP
Đơn vị phát hành: Công Ty Cổ Phần Giáo Dục Trực Tuyến Việt Nam – Nhà sách LOVEBOOK.VN
Thời gian phát hành dự kiến: 09/03/2014

LOVEBOOK.VN | 2
 bài
Câu 1. Nguyên t n tích ht nhân là 26. Cu hình electron ca X, chu k và nhóm trong h thng tun
hoàn lt là:
A. 











, chu k 3 nhóm VIB.
B. 














, chu k 4 nhóm IIA.
C. 











, chu k 3 nhóm VB.
D. 














, chu k 4 nhóm VIIIB
Câu 2. Có các nhnh sau:
1) Cu hình electron ca ion 

là 1s
2
2s
2
2p
6
3s
2
3p
6
3d
6
. Trong bng tun hoàn các nguyên t hoá hc,
nguyên t X thuc chu kì 4, nhóm VIIIB.
2) Các ion và nguyên t: Ne , 

, 


m chung là có cùng s electron.
t cháy ancol no thì ta có 






.
4) Dãy gm các nguyên t c sp xp theo chiu gim dn bán kính nguyên t t trái sang phi là K,
Mg, Si, N.
Mg(OH)
2
, Al(OH)
3
gim dn.
Cho: N (Z = 7), F (Z=9), Ne (Z=10), Na (Z=11), Mg (Z=12), Al (Z=13), K (Z = 19), Si (Z = 14).
S nh
A. 3. B. 5. C. 4. D. 2.
Câu 78n phân dung dch CaCl
2
c khí nào  catot:
A. Cl
2
B. H
2
C. O
2
D. HCl
Câu 215.  phn ng: K

2
Cr
2
O
7
+ H
2
S + H
2
SO
4

2
SO
4
+ X + Y + H
2
O.
Bit Y là hp cht ca crom. Công thc hóa hc ca X và Y lt là
A. S và Cr
2
(SO
4
)
3
B. S và Cr(OH)
3
C. K
2
S và Cr

2
(SO
4
)
3
D. SO
2
và Cr(OH)
2
Câu 336. Cho a gam Sn vào 
1
lít H
2

0


3

2
lít NO
2

1
và
V
2
là:
A. 





B. 




C. 




D. 




Câu 27. Cho các ankan sau: Metan, propan, isobutan, 2, 2-  - metylbutan, 2,3- 
pentan. Có bao nhiêu annkan khi tham gia phn ng monoclo hóa ch c mt sn phm th?
A. 1 B. 3 C. 4 D. 2
Câu 28. Ch u ch c metan bng mc trc tip?
A. Al
4
C
3
B. CaC
2
C. CH
3

COONa D. C
4
H
10


LOVEBOOK.VN | 3
Li gii
Câu 1
Nht câu hi khá d, các bn ch cn s dt cu hình electron và da
vào c nh v trí ca nguyên t X trong bng tun hoàn.
Chú ý: + Trt t các mng obitan nguyên t:
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p
m, phn son, phn son, phn son, ph
+ Cu hình electron nguyên t biu din s phân b electron trên các phân lp thuc các lp khác
nhau.
c cách vit cu hình electron nguyên t:
_ S th t lc vit bng các ch s 
_ Phân lc kí hiu bng các ch ng (s, p, d, f)
_ S c ghi bng ch s  phía trên, bên phi kí hiu ca phân lp (



)
Cách vit cu hình electron nguyên t:
nh s electron ca nguyên t.
c phân b theo th t n các mng AO, theo các nguyên lí và quy
tc phân b eletron trong nguyên t.
_ Vit cu hình electron theo th t các phân lp trong mt lp và theo th t ca các lp electron.
+ Chu kì là dãy các nguyên t mà nguyên t ca chúng có cùng s lc xp theo chiu

n tích hn.
S th t ca chu kì trùng vi s lp electron ca nguyên t các nguyên t 
+ Nhóm nguyên t là tp hp các nguyên t mà nguyên t có c 
có tính cht hóa hc gn ging vc xp thành mt ct.
Nguyên t các nguyên t trong cùng mt nhóm có s electron hóa tr bng nhau và bng s th t
ca nhóm (tr mt s ngoi l).
Các nhóm A bao gm các nguyên t s và nguyên t p.
Các nhóm B bao gòm các nguyên t d và nguyên t f.
Ví d: Vit cu hình electron ca nguyên t X có s hiu nguyên t là 26.
Ta s phân b lt các electron theo các mn sao cho, khi phân lt
s ng electron ci thì phân lng l tip mn electron, c n
vn electron cui cùng.
S ng electron ta các phân l
_ Phân lp s có t
_ Phân lp p có t
_ Phân lp d có t
_ Phân lp f có t
c cu hình electron vi th t các phân lp theo m
















(Phân lp 3d có mng ca phân lp 4s)
Cu c cn sp xp li v trí các phân lp theo th t các
phân lp trong mt lp và theo th t ca các lp electron:















i li v trí phân lp 3d và 4s)
Vy ca X là 















Sau khi vic cu hình electron cnh v trí ca X trong bng tun hoàn:
+ Vì X có 4 lp electron nên X thuc chu kì 4.
+ Vì X có phân lp d nên X thuc nhóm B, mà cu hình electron ca X kt thúc có dng   




mà    nên X thuc nhóm VIIIB.
n ch yêu cnh cu hình electron ca nguyên t. Tuy nhiên trong
 i hc có th xut hin nhng câu hi phc tu vit cu hình electron ca ion kim
loi ca mt nguyên t thuc nhóm B (có phân lp d, f) 

thì các bn cng, sau khi vit
LOVEBOOK.VN | 4
c cu hình electron ca nguyên t X, t cu hình electron này bc cu hình
electron ca 

u cn chú ý rng electron mt t phân lp ngoài cùng, không nht
thit là phân lp có mng cao nht.
Ví d: Vit cu hình electron ca ion 

ca nguyên t X có 
  trên, ta vic cu hình electron ca X:
















T cu hình electron này, bcc cu hình electron ca 













Vi câu hi này, nhiu bn có th mc mt s sai l

_ Khi b cu hình electron ca X, các bn không bt electron t phân lp ngoài cùng
là 4s mà bt t phân lp electron có mng cao nht là 3p, t c cu hình














_ Mt s bn khác nhn thy rng: X có 26 electron nên 

có    electron, t a vào
s electron này có c



























C hai cc bit cu hình electron (*) chính là c
ca nguyên t có  (lí do ti sao các bn s c tìm hiu trong câu hi tip theo).
Câu 2
Tt c các nh
1) Ion ca X là 

t 2 electron.
u hình electron ca X là 














. Vì X có 4 lp electron nên X thuc chu kì
4. Cu hình electron ca X kt thúc có dng

  





, vì    và X có phân lp d nên X thuc
chu kì VIIIB.
2) Chúng có cùng cu hình electron: 





  d dàng thy nhn thy nh
thy rng:
+ S hiu nguyên t ca Ne là 10 nên Ne có 10 electron.
+ S hiu nguyên t ca Na là 11 nên khi Na m to thành ion 

thì ion 


có
   eletron.
+ S hiu nguyên t ca F là 9 nên khi F nh to thành ion 

thì ion 

có
   eletron.
3) Ancol no có công thc phân t tng quát là 





, 






t cháy 1 mol ancol
c n mol 

và

  

mol 










    





 



  













 sp xc các nguyên t theo chiu gim dn các bán kính nguyên t t trái sang phu
tiên ta nh li mt s quy lut bii bán kính nguyên t trong bng tun hoàn:
+ Trong mt chu kì, theo chin tích hn, bán kính các nguyên t gim dn.
+ Trong mt nhóm A, theo chin tích hn, bán kính nguyên t n.
 càng gi bên trái trong bng tun hoàn càng nh và nguyên t càng gn
góc trên bên phi trong bng tun hoàn thì bán kính nguyên t càng nh.
T  so sánh, sp xp bán kính ca các nguyên t K, Mg, Si và N:
+ So sánh bán kính nguyên t ca K và Mg: S hiu nguyên t ca K và Mg lt là 19 và 
(các bn có th nh hoc vit c suy ra) K thuc chu kì 4, nhóm IA và Mg thuc chu
kì 3, nhóm IIA. Nu không th hình dung v v trí ga các nguyên t, các bn có th
so sánh thông qua nguyên t trung gian là Na (không cn thit phi nh tên nguyên t trung gian, ch
cn chc v a nó) có v trí trong bng tun hoàn là chu kì 3, nhóm IA.
LOVEBOOK.VN | 5
Trong cùng nhóm IA, K có bán kính nguyên t l có s hiu nguyên t nh 
Trong cùng nhóm 3, Na có bán kính nguyên t l có s hiu nguyên t l
Mg.
 l ca Mg.
Ngoài s dng nguyên t  s dng nguyên t trung gian khác là Ca
 nguyên t thuc chu kì 4 và nhóm IIA:
Trong cùng chu kì 4: K có bán kính nguyên t l ca nguyên t có s hiu
nguyên t l
Trong cùng nhóm IIA: Ca có bán kính nguyên t l ca nguyên t có s
hiu nguyên t nh 
 ca K l ca Mg.
+ So sánh bán kính nguyên t ca Si và N: S hiu nguyên t ca Si và N l
thuc chu kì 3, nhóm IVA và N thuc chu kì 2, nhóm VA. So sánh qua nguyên t trung gian là C thuc
chu kì 2, nhóm IV trong bng tun hoàn:
Trong cùng nhóm IVA, Si có bán kính nguyên t l ca C là nguyên t có s

hiu nguyên t nh 
Trong cùng chu kì 2, C có bán kính nguyên t ln kính nguyên t ca nguyên t có s hiu
nguyên t l
 ca Si l ca N.
Ngoài s dng nguyên t n có th s dng nguyên t trung gian khác
 so sánh là P  nguyên t thuc chu kì 3, nhóm VA. Vi, các bn có th
t làm.
Nhn xét: Trong nhng h: Khi so sánh bán kính nguyên t ca nguyên t
X thuc chu kì   , nhóm NA và nguyên t Y thuc chu kì k, nhóm   A thì các bn có th s
dng nguyên t trung gian là mt trong hai nguyên t sau:
_Nguyên t Z thuc chu kì k, nhóm NA.
_Nguyên t T thuc chu kì   , nhóm (N+1)A.
Và kt qu cuc là nguyên t X có bán kính nguyên t l
ca nguyên t Y.
+ So sánh bán kính nguyên t ca hai nguyên t cùng thuc chu kì 3 là Mg và Si: vì Mg thuc chu kì
IIA, Si thuc chu kì IVA nên Mg có s hiu nguyên t l ln
 ca Si.
Vy dãy gm các nguyên t c sp xp theo chiu gim dn bán kính nguyên t t trái sang phi là
K, Mg, Si, N.
5) Trong cùng mt chu kì, theo chin tích hn, tính bazo ca các hidroxit ca
ng ca các nguyên t gim dn.
Na, Mg, Al cùng thuc chu kì 3 và th t này là th t n tích hn nên tính bazo ca
chúng gim dn.
Ngoài cách ghi nh quy lun có th nh n tính bazo c
là nhng gm mc), 




là bazo

yc) và 




 t 
Chú ý: +) Cu hình electron tuân theo nguyên lí vng bn, quy tc Hun và nguyên lí loi tr Pauli.
+) Phân lp

  

 có mc  c phân b vào
phân lc, phân lp

  

 sau. Khi phân l electron (2e) s xut
hiy gia hai electron này làm cho electron trong phân lp ns có mng cao


  

d. Vic phân b electron vào phân lp

  

 u ng chc ch
phân lp ns li càng có m

  


 t ra khi nguyên t
  bt lt t phân l n phân lp

  


LOVEBOOK.VN | 6
+) Sai lm ca các bn hc sinh là vi nguyên t có , khi vit cng ch
n th t mng theo nguyên lí vng bn, t u hình electron và xác
nh sai v trí trong bng tun hoàn.
+) Vi các nguyên t khi vit cu hình electron theo các nguyên tng cho ta cu hình
electron hai phân lp ngoài cùng có dng

  





hoc

  





thì 1e thuc phân lp ns s
chuyn v phân lp


  

  to thành cu hình bn vng ng vi trng thái bão hòa hoc bán
bão hòa ca phân lp

  

u hình electron ca hai phân lp ngoài cùng là

  






hoc

  






nh v trí nhóm B trong bng tun hoàn ca các nguyên t nguyên t X có cu hình
electron hai phân lp ngoài cùng dng

  






 Xét tng   
Nu  thì X thuc nhóm TB.
Nu  thì X thuc nhóm VIIIB.
Nu  thì X thuc nhóm IB.
Nu  thì X thuc nhóm IIB.
Câu 78
+ S n phân là quá trình oxi hóa  kh xy ra  b mn cn mt chi
qua chn li nóng chy hoc dung dch chn li.
+ S n phân gn phân nóng chn phân dung dch.


 


 














 

 


Chú ý: 
 







 
















  




 
    

 




 

 


























 






 




 


  


 






 
hân có










 



  


 

















LOVEBOOK.VN | 7












 







  







  

 





  


 









  

 


 








 


 
Câu 215
Ching suy lun: Trong hp cht 





s oxi hóa ct c
trình 






là cht oxi hóa, th hin  s gim s oxi hóa c oxi
hóa ca crom trong sn phm Y là +2 hoc +3. Tuy nhiên cng phn ng là axit
(



) nên hp cht ca crom không th tn ti dng hidroxit mà phi là mui. Loi tr các
c Y là 







S oxi hóa cnh trong hp cht 

 là  là s oxi hóa nh nht c


 là cht kh th hin  s  oxi hóa c
C  i s oxi hóa cnh (

n ph
s  oxi hóa cnh t  lên 0.
V

Chú ý: Cách làm trên giúp các bn suy lung hp không nc quy lut ca mt s
cht oxi hóa. Tuy nhiên, các bn có th ghi nh mt s quy lui s oxi hóa ca mt s cht
oxi hóa và cht kh ng phn 




















































































































































































 








































































































 có tính kh mnh.
LOVEBOOK.VN | 8
Câu này thc cht ch là quá trình tính toán thành phn % theo khng ca Fe trong các hp cht.
Các bn có th tính l







  










  











  











  










  














  








  


T c sp xp theo chiu gim dng st là:
FeO, Fe
3
O
4
, Fe
2
O
3
,FeS, FeS
2
, FeSO
4
, Fe
2
(SO
4
)
3

Nhn xét: Tuy nhiên nu tinh ý các bn vn có th loi tr  n tính
toán.
C th quá trình suy lu
+ Trong dãy các cht có FeO và 



. Nhn thy ng s
1 nguyên t O s có 1 nguyên t Fe, còn trong 1 phân t 




thì 4 nguyên t O ch có 3 nguyên t
Fe (4 nguyên t O cn 4 nguyên t ng Fe m
à C.
 n thng Fe trong 



ng st trong 



, do

+ Ngoài cách lo ng st trong FeO và FeS. Nhn
thy khng nguyên t ca S lng nguyên t cng st trong FeO
ng st trong FeS. T 
+ Ngoài nhng cách suy lun có th suy lu da vào các cp cht có s
.
B
Vì khng Sn  ng h ng hc s dng vi cùng s mol.
Chn s mol Sn  mng hp là x mol.
Chú ý 1: Các bn c tính cht hóa hc cu:
+ Trong không khí  nhi ng, Sn không b oxi hóa;  nhi cao, Sn b oxi hóa thành 


+ Thic tác dng chm vi các dung dch HCl, 




loãng to thành mui 

và 

. Vi dung dch


loãng to mui 

i phóng khí 

. Vi dung dch 



, 

c to ra
hp cht 

.
+ Thic b hòa tan trong dung dch kic (NaOH, KOH). Trong t nhiên, thic bo v bng
i bn v mt hóa hc, b m.
ng hp ta có phn ng hóa hc x
 

 


 



 





 

 













Nhc này, có th rt nhiu b ng hu kin v nhi
và áp sut không ging nhau nên nhanh cho rng t l v th tích  l s mol. T 
bn ch
Tuy nhiên các bn cn nh rng   t là 1 atm.


LOVEBOOK.VN | 9
 ng hp th nht:

















 ng hp th hai:
























Chú ý 2: Các công thc s dc suy ra t ng th
Vi cùng mt s u kin khác nhau v nhi và áp sut, ta có:















 

và 

 nhi là K (nhi K b C cng 273).
Mt khác, khi bic s mol khí, vi kin thc ca môn hóa hc, ta d c th tích khí
 u kin tiêu chun (gi s là 

) theo công thc: 


 mol khí.
Thay các giá tr v th tích khí và nhi, áp sut  u kin tiêu chuc:






















u kin v nhi và áp sut c th u kin tiêu chun) thì:
+ Nu cho bit th tích và cn tính s mol khí thì:




+ Nu cho bit s mol và cn tính th tích thì:




Câu 27: 
c ht, vi câu hi này, chúng ta cc công thc cu to ca cht t tên gi ca nó:
Metan: CH
4
, propan: CH
3
CH
2
CH
3
, isobutan: CH
3
CH(CH
3
)CH

3
, 2,2- 
3
C(CH
3
)
2
CH
3
,
2,3- 
3
CH(CH
3
)CH(CH
3
)CH
2
CH
3
.
Phn ng th monoclo
ca ankan, tc là phn ng th mt (mono) nguyên t clo vào phân t ankan.
 sn phm th có th c tng vi s v trí có th thay th H bng Cl, hay chính
là s gc ankyl có th to thành(xem gii thích k  i).
Các sn phm th monoclo có th to thành là:
Metan: CH
3
Cl, 1 sn phm.
Propan: CH

2
ClCH
2
CH
3
, CH
3
CHClCH
3
, 2 sn phm.
Isobutan: CH
2
ClCH(CH
3
)CH
3
, CH
3
C(Cl)(CH
3
)CH
3
, 2 sn phm.
2,2- 
2
ClC(CH
3
)2CH
3
, 1 sn phm.

2,3-   
2
ClCH(CH
3
)CH(CH
3
)CH
2
CH
3
, CH
3
C(Cl)(CH
3
)CH(CH
3
)CH
2
CH
3
,
CH
3
CH(CH
3
)C(Cl)(CH
3
)CH
2
CH

3
, CH
3
CH(CH
3
)CH(CH
2
Cl)CH
2
CH
3
, CH
3
CH(CH
3
)CH(CH
3
)CH(Cl)CH
3
,
CH
3
CH(CH
3
)CH(CH
3
)CH
2
CH
2

Cl, 6 sn phm.
T t (metan và 2,2- 
Chú ý:
Dng câu h    ng câu h   nh s ng phân ancol, andehit, acid
cacboxu có chung bn chc s gc ankyl ca chc ankyl là gc
to thành khi ankan b mt nguyên t H, và v trí này trng, cn kt hp vi các nguyên t hay
LOVEBOOK.VN | 10
nhóm nguyên t  to thành phân t hoàn chnh. Chng hn 
4
to ra 1 gc ankyl là
.
Ví d, có 4 câu hi vinh s ng phân ca C
4
H
9
Cl, C
4
H
9
OH, C
4
H
9
COOH,
C
4
H
9
CHO, thc cht ta cnh xem gc ankyl C
4

H
9
- ng phân. Ti sao vy? Hãy
chú ý rng, các thành phn to ra s khác bit gia 4 cht trên là Cl-, -OH, -COOH, -m
u gn vào v trí liên k trng ca gc ankyl. Có bao nhiêu dng phân ankyl
thì có by nhiêu v trí trng khác nhau, và mi v trí trng y khi gn vi các gc s tng
ng.
C th, có 4 gc ankyl C
4
H
9
- . Vic còn li là gn các gc
Cl-, - trí trng, ta s t qu u là 4.
Qua ví d trên, có th rút ra cách làm chung cho các bài toán ving phân có mt nhóm th, nhóm
chc 
1. Tách riêng các nhóm th nhóm chc và x lí trên gc hidrocacbon còn li. (VD tách riêng C
4
H
9
- và 
CHO)
nh s ng phân có th to ra t gc hidrocacbon y (VD C
4
H
9
- ng phân).
S ng phân trên chính là kt qu phi tìm.
ng phân thì tt nht ch vit mch C ), và b qua các nguyên t  tránh
m rà, gây ri mt. M ru gc không no, ta v.
VD vi 2,3-  , có 6 v trí. (Mt v trí trng trong

mng hp).
Các bn hãy th luyn tp cách làm này vi các cht trong câu hi 27. Và tt nht, hãy ghi nh s gc
ankyl ca C
2
H
5
-, C
3
H
7
-, C
4
H
9
-u này có giúp ta có th c s ng phân ca mt s cht
mà không cn vit ra.
Câu 28: 
Al
4
C
3
+12H
2
OAl(OH)
3
+3CH
4

CaC
2

+2H
2
OCa(OH)
2
+C
2
H
2

CH
3
COONa+NaOH













CH
4
+Na
2
CO

3
.
C
4
H
10








CH
4
+C
3
H
6
.
Nhn xét:
Vi hai chng gây nhm ln do chúng có dng công thc gii
 nhm (Al
4
C3 là nhôm cacbua, còn CaC
2
phi là canxi axetilua, ch không phi là canxi cacbua
u tác dng vc và axit, to thành hidroxit hoc mung và gii
phóng khí.

Chng hn: Al
4
C
3
+12HCl4AlCl
3
+3CH
4

Phn ng th 3 là phn u ch ankan trong PTN (phn  ca phn ng
này, là thay th phn COONa bng 1 nguyên t H. Tng quát:
R(COONa)
n
+nNaOH













RH
n
+nNa

2
CO
3
.
Mn, khi vt phn ng vôi tôi xút, chúng ta s thay các nhóm COONa bc, ri
u chnh l có cht hoàn chnh. VD: CH
2
=CHCOONa s thành CH
2
=CHH, tc là CH
2
=CH
2
. Mt VD
khác: NaOOCCH
2
COONa s thành HCH
2
H, tc là CH
4
.
Khi yêu ciu ch hidrocacbon t mui ci phn ng vôi tôi xút.
Vi phn ng th 4, hu ch 1 ankan t ankan khác có mch C l
phn ng cracking.