giáo án văn 12 tập 2

V NH TỢ Ặ
Kim Lân
A- M C TIÊU BàI H C Ụ Ọ
- Hi u đ c tình c m thê th m c a ng i nông dân n c ta trong n n đói kh ng khi p năm 1945 do th cể ượ ả ả ủ ườ ướ ạ ủ ế ự
dân Pháp và phát xít Nh t gây ra.ậ
- Hi u đ c ni m khát khao h nh phúc gia đình, ni m tin b t di t vào cu c s ng và tình th ng yêu đùmể ượ ề ạ ề ấ ệ ộ ố ươ
b c l n nhau gi a nh ng con ng i lao đ ng ngèo kh ngay trên b v c th m c a cái ch t.ọ ẫ ữ ữ ườ ộ ổ ờ ự ẳ ủ ế
- N m đ c nh ng nét đ c s c v ngh thu t c a thiên truy n: sáng t o tình hu ng, g i không khí, miêuắ ượ ữ ặ ắ ề ệ ậ ủ ệ ạ ố ợ
t tâm lí, d ng đ i tho i. ả ự ố ạ
B- PH NG PHÁP Và PH NG TI N D Y H CƯƠ ƯƠ Ệ Ạ Ọ
1. Ph ng pháp d y h c:ươ ạ ọ
- Ph ng pháp thuy t trình k t h p v i phát v n theo ti n trình quy n p.ươ ế ế ợ ớ ấ ế ạ
- Đ quá trình n m b t thông tin hi u qu GV c n yêu c u HS làm vi c tích c c: t đ c nhà và tóm t tể ắ ắ ệ ả ầ ầ ệ ự ự ọ ở ắ
tr c n i dung bài h c theo yêu c u c a h th ng câu h i h ng d n trong SGK.ướ ộ ọ ầ ủ ệ ố ỏ ướ ẫ
- Có th t ch c cho HS th o lu n trên l p, trao đ i và th ng nh t nh ng n i dung c n n m b t c a văn b n.ể ổ ứ ả ậ ớ ổ ố ấ ữ ộ ầ ắ ắ ủ ả
2. Ph ng ti n d y h c:ươ ệ ạ ọ
SGK, GA, Phi u h c t p ế ọ ậ
C- N I DUNG, TI N TRÌNH LÊN L PỘ Ế Ớ
Ho t đ ng c a th y và tròạ ộ ủ ầ N i dung c n đ tộ ầ ạ
1
Ti n sĩ Nguy n Tr ng Hoàng (ch biên)ế ễ ọ ủ
Ths Lê Minh Khuê- Ths Lê Đăng L - Ths Nguy n Hoài Namộ ễ
THI T K BÀI SO N Ế Ế Ạ
NG VĂN L P 12 Ữ Ớ
T P IIẬ

Ho t đ ng 1: T ch c tìm hi u chungạ ộ ổ ứ ể
GV yêu c u 1 HS đ c ph n ầ ọ ầ Ti u d nể ẫ
(SGK) và nêu nh ng nét chính v :ữ ề
1) Nhà văn Kim Lân.

2) Xu t x truy n ng n ấ ứ ệ ắ V nh tợ ặ 3) B iố
c nh xã h i c a truy n.ả ộ ủ ệ
HS d a vào ph n ự ầ Ti u d nể ẫ và nh ngữ
hi u bi t c a b n thân đ trình bày.ể ế ủ ả ể
GV s u t m thêm m t s t li u, tranhư ầ ộ ố ư ệ
nh đ gi i thi u cho HS hi u thêm vả ể ớ ệ ể ề
b i c nh xã h i Vi t Nam năm 1945.ố ả ộ ệ

I. Tìm hi u chung ể
1. Kim Lân (1920- 2007)
Tên khai sinh: Nguy n Văn Tài.ễ
Quê: làng Phù L u, xã Tân H ng, huy n Tiên S n, t nh B cư ồ ệ ơ ỉ ắ
Ninh.
Gi i th ng H Chí Minh v văn h c ngh thu t năm 2001.ả ưở ồ ề ọ ệ ậ
Tác ph m chính: ẩ Nên v nên ch ngợ ồ (1955), Con chó x u xíấ
(1962).
Lim Lân là cây bút truy n ng n. Th gi i ngh thu t c a ôngệ ắ ế ớ ệ ậ ủ
th ng là khung c nh nông thôn, hình t ng ng i nông dân. Đ cườ ả ượ ườ ặ
bi t ông có nh ng trang vi t đ c s c v phong t c và đ i s ng thônệ ữ ế ặ ắ ề ụ ờ ố
quê. Kim Lân là nhà văn m t lòng m t d đi v v i "đ t", v iộ ộ ạ ề ớ ấ ớ
"ng i", v i "thu n h u nguyên th y" c a cu c s ng nông thôn.ườ ớ ầ ậ ủ ủ ộ ố
2. Xu t x truy n.ấ ứ ệ
V nh tợ ặ là truy n ng n xu t s c in trong t p truy n Con chóệ ắ ấ ắ ậ ệ
x u xí (1962).ấ
3. B i c nh xã h i c a truy n.ố ả ộ ủ ệ
Phát xít Nh t b t nhân dân ta nh lúa tr ng đay nên tháng 3 nămậ ắ ổ ồ
1945, n n đói kh ng khi p đã di n ra. Ch trong vòng vài tháng, tạ ủ ế ễ ỉ ừ
Qu ng Tr đ n B c Kì, h n hai tri u đ ng bào ta ch t đói.ả ị ế ắ ơ ệ ồ ế
Ho t đ ng 2: T ch c đ c- hi u vănạ ộ ổ ứ ọ ể
b nả

1. HS đ c và tóm t t tác ph mọ ắ ẩ
II. Đ C- HI U Ọ Ể
1. Đ c- tóm t t.ọ ắ
+ Đ c di n c m m t s đo n tiêu bi u.ọ ễ ả ộ ố ạ ể
+ Tóm t t di n bi n c t truy n v i nh ng chi ti t chính.ắ ễ ế ố ệ ớ ữ ế
2. D a vào n i dung truy n, hãy gi iự ộ ệ ả
thích nhan đ ề V nh tợ ặ .
GV g i ý. HS th o lu n và trình bày. GVợ ả ậ
nh n xét và nh n m nh m t s ý c b n.ậ ấ ạ ộ ố ơ ả
2. Tìm hi u ý nghĩa nhan đ ể ề V nh tợ ặ .
+ Nhan đ ề V nh tợ ặ thâu tóm giá tr n i dung t t ng tác ph m.ị ộ ư ưở ẩ
"Nh t" đi v i nh ng th không ra gì. Thân ph n con ng i b rặ ớ ữ ứ ậ ườ ị ẻ
rúng nh cái r m, cái rác, có th "nh t" b t kì đâu, b t kì lúc nào.ư ơ ể ặ ở ấ ấ
Ng i ta h i v , c i v , còn đây Tràng "nh t" v . Đó t c ch tườ ỏ ợ ướ ợ ở ặ ợ ự ấ
là s kh n cùng c a hoàn c nh.ự ố ủ ả
+ Nh ng "v " l i là s trân tr ng. Ng i v có v trí trung tâmư ợ ạ ự ọ ườ ợ ị
xây d ng t m. Trong tác ph m, gia đình Tràng t khi có ng i vự ổ ấ ẩ ừ ườ ợ
nh t, m i ng i tr nên g n bó, quây qu n, chăm lo, thu vén cho tặ ọ ườ ở ắ ầ ổ
m c a mình.ấ ủ
+ Nh v y, nhan đ ư ậ ề V nh tợ ặ v a th hi n th m c nh c a ng iừ ể ệ ả ả ủ ườ
dân trong n n đói 1945 v a b c l s c u mang, đùm b c và khátạ ừ ộ ộ ự ư ọ
v ng, s c m nh h ng t i cu c s ng, t m, ni m tin c a conọ ứ ạ ướ ớ ộ ố ổ ấ ề ủ
ng i trong c nh kh n cùng.ườ ả ố
3. GV nêu v n đ : Nhà văn đã xây d ngấ ề ự
tình hu ng truy n nh th nào? Tìnhố ệ ư ế
hu ng đó có nh ng ý nghĩa gì?ố ữ
HS th o lu n và trình bày, b sung. GVả ậ ổ
g i ý, nh n xét và nh n m nh nh ng ýợ ậ ấ ạ ữ
c b n.ơ ả
3. Tìm hi u tình hu ng truy n.ể ố ệ

+ Tràng là m t nhân v t có ngo i hình x u. Đã th còn dộ ậ ạ ấ ế ở
ng i. L i ăn ti ng nói c a Tràng cũng c c c n, thô k ch nhườ ờ ế ủ ộ ằ ệ ư
chính ngo i hình c a anh ta. Gia c nh c a Tràng cũng r t ái ng i.ạ ủ ả ủ ấ ạ
Nguy c " v " đã rõ. Đã v y l i g p năm đói kh ng khi p, cáiơ ế ợ ậ ạ ặ ủ ế
ch t luôn luôn đeo bám. Trong lúc không m t ai (k c Tràng) nghĩế ộ ể ả
đ n chuy n v con c a anh ta thì đ t nhiên Tràng có v . Trong hoànế ệ ợ ủ ộ ợ
c nh đó, Tràng "nh t" đ c v là nh t thêm m t mi ng ăn cũngả ặ ượ ợ ặ ộ ệ
đ ng th i là nh t thêm tai h a cho mình, đ y mình đ n g n h n v iồ ờ ặ ọ ẩ ế ầ ơ ớ
cái ch t. Vì v y, vi c Tràng có v là m t ngh ch c nh éo le, vuiế ậ ệ ợ ộ ị ả
bu n l n l n, c i ra n c m t. ồ ẫ ộ ườ ướ ắ
+ Dân xóm ng c ng c nhiên, cùng bàn tán, phán đoán r i cùngụ ư ạ ồ
nghĩ: "bi t có nuôi n i nhau s ng qua đ c cái thì này không?",ế ổ ố ượ
cùng nín l ng.ặ
+ Bà c T , m Tràng l i càng ng c nhiên h n. Bà lão ch ngụ ứ ẹ ạ ạ ơ ẳ
hi u gì, r i "cúi đ u nín l ng" v i n i lo riêng mà r t chung: "Bi tể ồ ầ ặ ớ ỗ ấ ế
chúng nó có nuôi n i nhau s ng qua đ c c n đói khát này không?"ổ ố ượ ơ
2

+ B n thân Tràng cũng b t ng v i chính h nh phúc c a mình:ả ấ ờ ớ ạ ủ
"Nhìn th ng i ngay gi a nhà đ n bây gi h n v n còn ng ng ".ị ồ ữ ế ờ ắ ẫ ờ ợ
Th m chí sáng hôm sau Tràng v n ch a h t bàng hoàng.ậ ẫ ư ế
+ Tình hu ng truy n mà Kim Lân xây d ng v a b t ng l i v aố ệ ự ừ ấ ờ ạ ừ
h p lí. Qua đó, tác ph m th hi n rõ giá tr hi n th c, giá tr nhânợ ẩ ể ệ ị ệ ự ị
đ o và giá tr ngh thu t.ạ ị ệ ậ
- Giá tr hi n th c: T cáo t i ác th c dân, phát xít qua b c tranhị ệ ự ố ộ ự ứ
xám x t v th m c nh ch t đói. ị ề ả ả ế
Nh t v là cái kh n cùng c a cu c s ng. Cái đói quay qu t d nặ ợ ố ủ ộ ố ắ ồ
đu i đ n m c ng i đàn bà ch đ ng g i ý đòi ăn. Ch vì đói quáổ ế ứ ườ ủ ộ ợ ỉ
mà ng i đàn bà t i nghi p này ăn luôn và "ăn li n m t ch p 4 bátườ ộ ệ ề ộ ặ
bánh đúc". Ch c n vài l i n a đùa n a th t th đã ch p nh n theoỉ ầ ờ ử ử ậ ị ấ ậ

không Tràng. Giá tr con ng i b ph nh n khi ch vì cùng đ ngị ườ ị ủ ậ ỉ ườ
đói khát mà ph i tr nên tr tr n, li u lĩnh, b t ch p c e th n. Cáiả ở ơ ẽ ề ấ ấ ả ẹ
đói đã bóp méo c nhân cách con ng i. ả ườ
- Giá tr nhân đ o: Tình nhân ái, c u mang đùm b c nhau, khátị ạ ư ọ
v ng h ng t i s s ng và h nh phúc.ọ ướ ớ ự ố ạ
Đi u mà Lim Lân mu n nói là: trong b i c nh bi th m, giá trề ố ố ả ả ị
nhân b n không m t đi, con ng i v n c mu n đ c là conả ấ ườ ẫ ứ ố ượ
ng i, mu n đ c nên ng i và mu n cu c đ i th a nh n h nhườ ố ượ ườ ố ộ ờ ừ ậ ọ ư
nh ng con ng i. Tràng l y v là đ ti p t c s s ng, đ sinh conữ ườ ấ ợ ể ế ụ ự ố ể
đ cái, đ h ng đ n t ng lai. Ng i đàn bà đi theo Tràng cũngẻ ể ướ ế ươ ườ
đ ch y tr n cái đói, cái ch t đ h ng đ n s s ng. Bà c T ,ể ạ ố ế ể ướ ế ự ố ụ ứ
m t bà lão nh ng l i luôn nói đ n chuy n t ng lai, chuy n sungộ ư ạ ế ệ ươ ệ
s ng v sau, nhen lên ni m hi v ng cho dâu con. Đó chính là s cướ ề ề ọ ứ
s ng b t di t c a ố ấ ệ ủ V nh tợ ặ .
Đ c bi t tình ng i, lòng nhân ái, s c u mang đùm b c c aặ ệ ườ ự ư ọ ủ
nh ng con ng i nghèo đói là s c m nh đ h v t lên cái ch t. ữ ườ ứ ạ ể ọ ượ ế
- Giá tr ngh thu t: Tình hu ng truy n khi n di n bi n phátị ệ ậ ố ệ ế ễ ế
tri n d dàng và làm n i b t đ c nh ng c nh đ i, nh ng thânể ễ ổ ậ ượ ữ ả ờ ữ
ph n đ ng th i n i b t ch đ t t ng tác ph m.ậ ồ ờ ổ ậ ủ ề ư ưở ẩ
4. GV l n l t nêu các v n đ . Sau m iầ ượ ấ ề ỗ
v n đ , HS suy nghĩ và phát bi u t do,ấ ề ể ự
tranh lu n. GV đ nh h ng, nh n xét vàậ ị ướ ậ
nh n m nh nh ng ý c b n. ấ ạ ữ ơ ả
a) C m nh n c a anh (ch ) v di n bi nả ậ ủ ị ề ễ ế
tâm tr ng c a nhân v t Tràng (lúc quy tạ ủ ậ ế
đ nh đ ng i đàn bà theo v , trênị ể ườ ề
đ ng v xóm ng c , bu i sáng đ uườ ề ụ ư ổ ầ
tiên có v ).ợ
4. Tìm hi u v di n bi n tâm tr ng các nhân v t.ể ề ễ ế ạ ậ
a) Nhân v t Tràng:ậ

+ Tràng là nhân v t có b ngoài thô, x u, thân ph n l i nghèoậ ề ấ ậ ạ
hèn, m c t t hay v a đi v a nói m t mình,…ắ ậ ừ ừ ộ
+ Tràng "nh t" đ c v trong hoàn c nh đói khát. "Ch c, k ",ặ ượ ợ ả ậ ệ
cái t c l i c a Tràng không ph i là s li u lĩnh mà là m t s c uặ ưỡ ủ ả ự ề ộ ự ư
mang, m t t m lòng nhân h u không th ch i t . Quy t đ nh có vộ ấ ậ ể ố ừ ế ị ẻ
gi n đ n nh ng ch a đ ng nhi u tình th ng c a con ng i trongả ơ ư ứ ự ề ươ ủ ườ
c nh kh n cùng.ả ố
+ T t c bi n đ i t giây phút y. Trên đ ng v xóm ng c ,ấ ả ế ổ ừ ấ ườ ề ụ ư
Tràng không cúi xu ng l m lũi nh m i ngày mà "ph n ph ", "vênhố ầ ư ọ ở ơ
vênh ra đi u". Trong phút ch c, Tràng quên t t c tăm t i, "ch cònề ố ấ ả ố ỉ
tình nghĩa v i ng i đàn bà đi bên" và c m giác êm d u c a m t anhớ ườ ả ị ủ ộ
Tràng l n đ u tiên đi c nh cô v m i.ầ ầ ạ ợ ớ
+ Bu i sáng đ u tiên có v , Tràng bi n đ i h n: "H n th y bâyổ ầ ợ ế ổ ẳ ắ ấ
gi h n m i nên ng i". Tràng th y trách nhi m và bi t g n bó v iờ ắ ớ ườ ấ ệ ế ắ ớ
t m c a mình.ổ ấ ủ
b) C m nh n c a anh (ch ) v ng i vả ậ ủ ị ề ườ ợ
nh t (t th , b c đi, ti ng nói, tâmặ ư ế ướ ế
tr ng,…).ạ
b) Ng i v nh t:ườ ợ ặ
+ Th theo Tràng tr c h t là vì mi ng ăn (ch y tr n cái đói).ị ướ ế ế ạ ố
+ Nh ng trên đ ng theo Tràng v , cái v "cong c n" bi n m t,ư ườ ề ẻ ớ ế ấ
ch còn ng i ph n x u h , ng ng ng ng và cũng đ y n tínhỉ ườ ụ ữ ấ ổ ượ ừ ầ ữ
(đi sau Tràng ba b n b c, cái nón rách che nghiêng, ng i m m ố ướ ồ ớ ở
mép gi ng,…). Tâm tr ng lo âu, băn khoăn, h i h p khi b c chânườ ạ ồ ộ ướ
v "làm dâu ngà ng i".ề ườ
3

+ Bu i s m mai, ch ta d y s m, quét t c, d n d p. Đó là hìnhổ ớ ị ậ ớ ướ ọ ẹ
nh c a m t ng i v bi t lo toan, thu vén cho cu c s ng gia đình,ả ủ ộ ườ ợ ế ộ ố
hình nh c a m t ng i "v hi n dâu th o".ả ủ ộ ườ ợ ề ả

Ng i ph n xu t hi n không tên, không tu i, không quê nhườ ụ ữ ấ ệ ổ ư
"r i" vào gi a thiên truy n đ Tràng "nh t" làm v . T ch nhânơ ữ ệ ể ặ ợ ừ ỗ
cách b bóp méo vì cái đói, thiên ch c, b n ph n làm v , làm dâuị ứ ổ ậ ợ
đ c đánh th c khi ng i ph n này quy t đ nh g n sinh m ngượ ứ ườ ụ ữ ế ị ắ ạ
mình v i Tràng. Chính ch cũng đã làm cho ni m hi v ng c a m iớ ị ề ọ ủ ọ
ng i tr i d y khi k chuy n B c Giang, Thái Nguyên ng i taườ ỗ ậ ể ệ ở ắ ườ
đi phá kho thóc Nh t.ậ
c) C m nh n c a anh (ch ) v di n bi nả ậ ủ ị ề ễ ế
tâm tr ng nhân v t bà c T - m Tràngạ ậ ụ ứ ẹ
(lúc m i v , bu i s m mai, b a c m đ uớ ề ổ ớ ữ ơ ầ
tiên).
c) Bà c T :ụ ứ
+ Tâm tr ng bà c T : m ng, vui, xót, t i, "v a ai oán v a xótạ ụ ứ ừ ủ ừ ừ
th ng cho s ki p đ a con mình". Đ i v i ng i đàn bà thì "lòngươ ố ế ứ ố ớ ườ
bà đ y xót th ng". Nén vào lòng t t c , bà dang tay đón ng i đànầ ươ ấ ả ườ
bà xa l làm con dâu mình: " , thôi thì các con ph i duyên, ph i sạ ừ ả ả ố
v i nhau, u cũng m ng lòng".ớ ừ
+ B a c m đ u tiên đón nàng dâu m i, bà c T đã nhenữ ơ ầ ớ ụ ứ
nhóm cho các con ni m tin, ni m hi v ng: "tao tính khi nào có ti nề ề ọ ề
mua l y con gà v nuôi, ch m y mà có đàn gà cho xem".ấ ề ả ấ
Bà c T là hi n thân c a n i kh con ng i. Ng i m y đãụ ứ ệ ủ ỗ ổ ườ ườ ẹ ấ
nhìn cu c hôn nhân éo le c a con thông qua toàn b n i đau kh c aộ ủ ộ ỗ ổ ủ
cu c đ i bà. Bà lo l ng tr c th c t quá nghi t ngã. Bà m ng m tộ ờ ắ ướ ự ế ệ ừ ộ
n i m ng sâu xa. T ng c nhiên đ n xót th ng nh ng trên h tỗ ừ ừ ạ ế ươ ư ế
v n là tình yêu th ng. Cũng chính bà c là ng i nói nhi u nh tẫ ươ ụ ườ ề ấ
v t ng lai, m t t ng lai r t c th thi t th c v i nh ng gà, l n,ề ươ ộ ươ ấ ụ ể ế ự ớ ữ ợ
ru ng, v n,… m t t ng lai khi n các con tin t ng b i nó khôngộ ườ ộ ươ ế ưở ở
quá xa v i. Kim Lân đã khám phá ra m t nét đ c đáo khi đ cho m tờ ộ ộ ể ộ
bà c c p k mi ng l nói nhi u v i đôi tr v ngày mai.ụ ậ ề ệ ỗ ề ớ ẻ ề
5. GV nêu v n đ : Nh n xét v nghấ ề ậ ề ệ

thu t vi t truy n c a Kim Lân (cách kậ ế ệ ủ ể
chuy n, cách d ng c nh, đ i tho i, nghệ ự ả ố ạ ệ
thu t miêu t tâm lí ngân v t, ngôn ng ,ậ ả ậ ữ
…)
HS th o lu n và tr l i theo nh ng g i ý,ả ậ ả ờ ữ ợ
đ nh h ng c a GV.ị ướ ủ
5. Tìm hi u m t s nét đ c s c ngh thu t.ể ộ ố ặ ắ ệ ậ
+ Cách k chuy n t nhiên, lôi cu n, h p d n.ể ệ ự ố ấ ẫ
+ D ng c nh chân th t, gây n t ng: c nh ch t đói, c nh b aự ả ậ ấ ượ ả ế ả ữ
c m ngày đói,…ơ
+ Miêu t tâm lí nhân v t tinh t nh ng b c l t nhiên, chânả ậ ế ư ộ ộ ự
th t.ậ
+ Ngôn ng nông thôn nhu n nh , t nhiên.ữ ầ ị ự
Ho t đ ng 3: T ch c t ng k t ạ ộ ổ ứ ổ ế III. T NG K T Ổ Ế
GV yêu c u HS: Hãy khái quát l i bàiầ ạ
h c và t ng k t trên hai m t: n i dung vàọ ổ ế ặ ộ
hình th c.ứ
GV g i ý. HS suy nghĩ, xem l i toàn bàiợ ạ
và phát bi u t ng k t.ể ổ ế
+ V nh tợ ặ t o đ c m t tình hu ng truy n đ c đáo, cách kạ ượ ộ ố ệ ộ ể
chuy n h p d n, miêu t tâm lí nhân v t tinh t , đ i tho i sinhệ ấ ẫ ả ậ ế ố ạ
đ ng.ộ
+ Truy n th hi n đ c th m c nh c a nhân dân ta trong n nệ ể ệ ượ ả ả ủ ạ
đói năm 1945. Đ c bi t th hi n đ c t m lòng nhân ái, s c s ngặ ệ ể ệ ượ ấ ứ ố
kì di u c a con ng i ngay bên b v c th m c a cái ch t v nệ ủ ườ ờ ự ẳ ủ ế ẫ
h ng v s s ng và khát khao t m gia đình.ướ ề ự ố ổ ấ

TI NG VI T:Ế Ệ
NHÂN V T GIAO TI PẬ Ế
A. M C TIÊU BÀI H C Ụ Ọ

- N m ch c khái ni m nhân v t giao ti p v i nh ng đ c đi m v v th xã h i, quan h thân s c aắ ắ ệ ậ ế ớ ữ ặ ể ề ị ế ộ ệ ơ ủ
h đ i v i nhau, cũng nh ng đ c đi m khác chi ph i n i dung và hình th c l i nói c a các nhân v t trong o tọ ố ớ ữ ặ ể ố ộ ứ ờ ủ ậ ạ
đ ng giao ti p.ộ ế
- Nâng cao năng l c giao ti p c a b n thân và có th xác đ nh đ c chi n l c giao ti p trong nh ngự ế ủ ả ể ị ượ ế ượ ế ữ
ng c nh nh t đ nh.ữ ả ấ ị
B. PH NG TI N TH C HI NƯƠ Ệ Ự Ệ
- SGK, SGV
4

- Thi t k bài h cế ế ọ
C. CÁCH TH C TI N HÀNHỨ Ế
G i ý tr l i câu h i, th o lu n ; h ng d n làm bài t p th c hành.ợ ả ờ ỏ ả ậ ướ ẫ ậ ự
D.TI N TRÌNH D Y H CẾ Ạ Ọ
- Ki m tra bài cũể
- Bài m iớ
Ti t 1ế

Ho t đ ng c a th y và tròạ ộ ủ ầ N i dung c u c n đ tộ ầ ầ ạ
Ho t đ ng 1: Phân tích các ng li uạ ộ ữ ệ
1. GV g i 1 HS đ c ng li u 1 (SGK) vàọ ọ ữ ệ
nêu các yêu c u sau (v i HS c l p):ầ ớ ả ớ
a) Ho t đ ng giao ti p trên có nh ngạ ộ ế ữ
nhân v t giao ti p nào? Nh ng nhân v tậ ế ữ ậ
đó có đ c đi m nh th nào v l a tu i,ặ ể ư ế ề ứ ổ
gi i tính, t ng l p xã h i?ớ ầ ớ ộ
b) Các nhân v t giao ti p chuy n đ i vaiậ ế ể ổ
ng i nói, vai ng i nghe và luân phiênườ ườ
l t l i ra sao? L t l i đ u tiên c aượ ờ ượ ờ ầ ủ
"th " h ng t i ai?ị ướ ớ
c) Các nhân v t giao ti p trên có bìnhậ ế

đ ng v v th xã h i không?ẳ ề ị ế ộ
d) Các nhân v t giao ti p trên có quan hậ ế ệ
xa l hay thân tình khi b t đ u cu c giaoạ ắ ầ ộ
ti p?ế
e) Nh ng đ c đi m v v th xã h i,ữ ặ ể ề ị ế ộ
quan h thân-s , l a tu i, gi i tính, nghệ ơ ứ ổ ớ ề
nghi p,… chi ph i l i nói c a các nhânệ ố ờ ủ
v t nh th nào?ậ ư ế
- GV h ng d n, g i ý và t ch c. ướ ẫ ợ ổ ứ
- HS th o lu n và phát bi u t do. ả ậ ể ự
- GV nh n xét, kh ng đ nh nh ng ý ki nậ ẳ ị ữ ế
đúng và đi u ch nh nh ng ý ki n sai.ề ỉ ữ ế
I. PHÂN TÍCH CÁC NG LI U Ữ Ệ
1. Ng li u 1ữ ệ
a) Ho t đ ng giao ti p trên có nh ng nhân v t giao ti p là:ạ ộ ế ữ ậ ế
Tràng, m y cô gái và "th ". Nh ng nhân v t đó có đ c đi m :ấ ị ữ ậ ặ ể
- V l a tu i : H đ u là nh ng ng i tr tu i.ề ứ ổ ọ ề ữ ườ ẻ ổ
- V gi i tính : Tràng là nam, còn l i là n .ề ớ ạ ữ
- V t ng l p xã h i: H đ u là nh ng ng i dân lao đ ng nghề ầ ớ ộ ọ ề ữ ườ ộ ẹ
đói.
b) Các nhân v t giao ti p chuy n đ i vai ng i nói, vai ng iậ ế ể ổ ườ ườ
nghe và luân phiên l t l i nh sau:ượ ờ ư
- Lúc đ u: H n (Tràng) là ng i nói, m y cô gái là ng i nghe.ầ ắ ườ ấ ườ
- Ti p theo: M y cô gái là ng i nói, Tràng và "th " là ng iế ấ ườ ị ườ
nghe.
- Ti p theo: "Th " là ng i nói, Tràng (là ch y u) và m y cô gáiế ị ườ ủ ế ấ
là ng i nghe.ườ
- Ti p theo: Tràng là ng i nói, "th " là ng i nghe.ế ườ ị ườ
- Cu i cùng: "Th " là ng i nói, Tràng là ng i nghe.ố ị ườ ườ
L t l i đ u tiên c a "th " h ng t i Tràng.ượ ờ ầ ủ ị ướ ớ

c) Các nhân v t giao ti p trên bình đ ng v v th xã h i (hậ ế ẳ ề ị ế ộ ọ
đ u là nh ng ng i dân lao đ ng cùng c nh ng ).ề ữ ườ ộ ả ộ
d) Khi b t đ u cu c giao ti p, các nhân v t giao ti p trên cóắ ầ ộ ế ậ ế
quan h hoàn toàn xa l .ệ ạ
e) Nh ng đ c đi m v v th xã h i, quan h thân-s , l a tu i,ữ ặ ể ề ị ế ộ ệ ơ ứ ổ
gi i tính, ngh nghi p,… chi ph i l i nói c a các nhân v t khi giaoớ ề ệ ố ờ ủ ậ
ti p. Ban đ u ch a quen nên ch là trêu đùa thăm dò. D n d n, khiế ầ ư ỉ ầ ầ
đã quen h m nh d n h n. Vì cùng l a tu i, bình đ ng v v th xãọ ạ ạ ơ ứ ổ ẳ ề ị ế
h i, l i cùng c nh ng nên các nhân v t giao ti p t ra r t su ng sã.ộ ạ ả ộ ậ ế ỏ ấ ồ
2. HS đ c đo n trích và tr l i nh ng câuọ ạ ả ờ ữ
h i (SGK).ỏ
- GV h ng d n, g i ý và t ch c. ướ ẫ ợ ổ ứ
- HS th o lu n và phát bi u t do. ả ậ ể ự
- GV nh n xét, kh ng đ nh nh ng ý ki nậ ẳ ị ữ ế
đúng và đi u ch nh nh ng ý ki n sai.ề ỉ ữ ế
2. Ng li u 2ữ ệ
a) Các nhân v t giao ti p trong đo n văn: Bá Ki n, m y bà vậ ế ạ ế ấ ợ
Bá Ki n, dân làng và Chí Phèo.ế
Bá Ki n nói v i m t ng i nghe trong tr ng h p quay sang nóiế ớ ộ ườ ườ ợ
v i Chí Phèo. Còn l i, khi nói v i m y bà v , v i dân làng, v i Líớ ạ ớ ấ ợ ớ ớ
C ng, Bá Ki n nói cho nhi u ng i nghe (trong đó có c Chíườ ế ề ườ ả
Phèo).
b) V th xã h i c a Bá Ki n v i t ng ng i nghe:ị ế ộ ủ ế ớ ừ ườ
+ V i m y bà v - Bá Ki n là ch ng (ch gia đình) nên "quát".ớ ấ ợ ế ồ ủ
+ V i dân làng- Bá Ki n là "c l n", thu c t ng l p trên, l i nóiớ ế ụ ớ ộ ầ ớ ờ
có v tôn tr ng (các ông, các bà) nh ng th c ch t là đu i (v đi thôiẻ ọ ư ự ấ ổ ề
ch ! Có gì mà xúm l i th này?).ứ ạ ế
+ V i Chí Phèo- Bá Ki n v a là ông ch cũ, v a là k đã đ yớ ế ừ ủ ừ ẻ ẩ
Chí Phèo vào tù, k mà lúc này Chí Phèo đ n "ăn v ". Bá Ki n v aẻ ế ạ ế ừ
thăm dò, v a d dành v a có v đ cao, coi tr ng.ừ ỗ ừ ẻ ề ọ

+ V i Lí C ng- Bá Ki n là cha, c quát con nh ng th c ch tớ ườ ế ụ ư ự ấ
cũng là đ xoa d u Chí Phèo.ể ị
c) Đ i v i Chí Phèo, Bá Ki n th c hi n nhi u chi n l c giaoố ớ ế ự ệ ề ế ượ
ti p:ế
5

+ Đu i m i ng i v đ cô l p Chí Phèo.ổ ọ ườ ề ể ậ
+ Dùng l i nói ng t nh t đ vu t ve, m n tr n Chí.ờ ọ ạ ể ố ơ ớ
+ Nâng v th Chí Phèo lên ngang hàng v i mình đ xoa d u Chí.ị ế ớ ể ị
d) V i chi n l c giao ti p nh trên, Bá Ki n đã đ t đ c m cớ ế ượ ế ư ế ạ ượ ụ
đích và hi u qu giao ti p. Nh ng ng i nghe trong cu c h i tho iệ ả ế ữ ườ ộ ộ ạ
v i Bá Ki n đ u răm r p nghe theo l i Bá Ki n. Đ n nh Chíớ ế ề ắ ờ ế ế ư
Phèo, hung hãn là th mà cu i cùng cũng b khu t ph c.ế ố ị ấ ụ
Ho t đ ng 2: T ch c rút ra nh n xétạ ộ ổ ứ ậ II. NH N XÉT V NHÂN V T GIAO TI P TRONG HO TẬ Ề Ậ Ế Ạ
Đ NG GIAO TI P.Ộ Ế
- GV nêu câu h i và g i ý: T vi c tìmỏ ợ ừ ệ
hi u các ng li u trên, anh (ch ) rút raể ữ ệ ị
nh ng nh n xét gì v nhân v t giao ti pữ ậ ề ậ ế
trong ho t đ ng giao ti p?ạ ộ ế
- HS th o lu n và tr l i.ả ậ ả ờ
- GV nh n xét và tóm t t nh ng n i dungậ ắ ữ ộ
c b n.ơ ả
1. Trong ho t đ ng giao ti p b ng ngôn ng , các nhân v t giaoạ ộ ế ằ ữ ậ
ti p xu t hi n trong vai ng i nói ho c ng i nghe. D ng nói, cácế ấ ệ ườ ặ ườ ạ
nhân v t giao ti p th ng đ i vai luân phiên l t l i v i nhau. Vaiậ ế ườ ổ ượ ờ ớ
ng i nghe có th g m nhi u ng i, có tr ng h p ng i ngheườ ể ồ ề ườ ườ ợ ườ
không h i đáp l i ng i nói.ồ ờ ườ
2. Quan h gi a các nhân v t giao ti p cùng v i nh ng đ c đi mệ ữ ậ ế ớ ữ ặ ể
khác bi t (tu i, gi i, ngh ,v n s ng, văn hóa, môi tr ng xã h i,ệ ổ ớ ề ố ố ườ ộ
… ) chi ph i l i nói (n i dung và hình th c ngôn ng ).ố ờ ộ ứ ữ

3. Trong giao ti p, các nhân v t giao ti p tùy ng c nh mà l aế ậ ế ữ ả ự
ch n chi n l c giao ti p phù h p đ đ t m c đích và hi u qu .ọ ế ượ ế ợ ể ạ ụ ệ ả
Ti t 2 ế
Ho t đ ng c a th y và tròạ ộ ủ ầ N i dung c n đ tộ ầ ạ
Ho t đ ng 1: Luy n t pạ ộ ệ ậ I. LUY N T P Ệ Ậ
Bài t p 1:ậ Phân tích s chi ph i c a vự ố ủ ị
th xã h i các nhân v t đ i v i l i nóiế ộ ở ậ ố ớ ờ
c a h trong đo n trích (m c 1- SGK).ủ ọ ạ ụ
- HS đ c đo n trích.ọ ạ
- GV g i ý, h ng d n phân tích.ợ ướ ẫ
- HS th o lu n, trình bày.ả ậ
- GV nh n xét, nh n m nh nh ng đi mậ ấ ạ ữ ể
c b n.ơ ả
Bài t p 1:ậ
Anh M chị Ông Lí
V th xã h iị ế ộ K d i- n n nhânẻ ướ ạ
b b t đi xem đáị ắ
bóng.
B trên- th a l nh quanề ừ ệ
b t ng i đi xem đáắ ườ
bóng.
L i nóiờ
Van xin, nhún
nh ng (g i ông,ườ ọ
l y…)ạ
Hách d ch, quát n tị ạ
(x ng hô mày tao, quát,ư
câu l nh…)ệ
Bài t p 2:ậ Phân tích m i quan h gi aố ệ ữ
đ c đi m v v th xã h i, ngh nghi p,ặ ể ề ị ế ộ ề ệ

gi i tính, văn hóa,… c a các nhân v tớ ủ ậ
giao ti p v i đ c đi m trong l i nói c aế ớ ặ ể ờ ủ
t ng ng i đo n trích (m c 2- SGK).ừ ườ ở ạ ụ
- HS đ c đo n trích.ọ ạ
- GV g i ý, h ng d n phân tích.ợ ướ ẫ
- HS th o lu n, trình bày.ả ậ
- GV nh n xét, nh n m nh nh ng đi mậ ấ ạ ữ ể
c b n.ơ ả
Bài t p 2:ậ
Đo n trích g m các nhân v t giao ti p:ạ ồ ậ ế
- Viên đ i s p Tây.ộ ế
- Đám đông.
- Quan Toàn quy n Pháp.ề
M i quan h gi a đ c đi m v v th xã h i, ngh nghi p, gi iố ệ ữ ặ ể ề ị ế ộ ề ệ ớ
tính, văn hóa,… c a các nhân v t giao ti p v i đ c đi m trong l iủ ậ ế ớ ặ ể ờ
nói c a t ng ng i:ủ ừ ườ
- Chú bé: tr con nên chú ý đ n cái mũ, nói r t ng nghĩnh.ẻ ế ấ ộ
- Ch con gái: ph n nên chú ý đ n cách ăn m c (cái áo dài),ị ụ ữ ế ặ
khen v i v thích thú.ớ ẻ
- Anh sinh viên: đang h c nên chú ý đ n vi c di n thuy t, nóiọ ế ệ ễ ế
nh m t d đoán ch c ch n.ư ộ ự ắ ắ
- Bác cu li xe: chú ý đôi ng.ủ
- Nhà nho: dân lao đ ng nên chú ý đ n t ng m o, nói b ng m tộ ế ướ ạ ằ ộ
6

câu thành ng thâm nho.ữ
K t h p v i ngôn ng là nh ng c ch đi u b , cách nói. Đi mế ợ ớ ữ ữ ử ỉ ệ ộ ể
chung là châm bi m, m a mai.ế ỉ
Bài t p 3:ậ Đ c ng li u (m c 3- SGK),ọ ữ ệ ụ
phân tích theo nh ng yêu c u:ữ ầ

a) Quan h gi a bà lão hàng xóm và chệ ữ ị
d u. Đi u đó chi ph i l i nói và cách nóiậ ề ố ờ
c a 2 ng i ra sao?ủ ườ
b) Phân tích s t ng tác v hành đ ngự ươ ề ộ
nói gi a l t l i c a 2 nhân v t giaoữ ượ ờ ủ ậ
ti p.ế
c) Nh n xét v nét văn hóa đáng trânậ ề
tr ng qua l i nói, cách nói c a các nhânọ ờ ủ
v t.ậ
HS đ c đo n trích. GV g i ý, h ng d nọ ạ ợ ướ ẫ
phân tích. HS th o lu n, trình bày. GVả ậ
nh n xét, nh n m nh nh ng đi m cậ ấ ạ ữ ể ơ
b n.ả
Bài t p 3:ậ
a) Quan h gi a bà lão hàng xóm và ch d u là quan h hàng xómệ ữ ị ậ ệ
láng gi ng thân tình.ề
Đi u đó chi ph i l i nói và cách nói c a 2 ng i- thân m t:ề ố ờ ủ ườ ậ
+ Bà lão: bác trai, anh y,…ấ
+ Ch D u: c m n, nhà cháu, c ,…ị ậ ả ơ ụ
b) S t ng tác v hành đ ng nói gi a l t l i c a 2 nhân v tự ươ ề ộ ữ ượ ờ ủ ậ
giao ti p: Hai nhân v t đ i vai luân phiên nhau.ế ậ ổ
c) Nét văn hóa đáng trân tr ng qua l i nói, cách nói c a các nhânọ ờ ủ
v t: tình làng nghĩa xóm, t i l a t t đèn có nhau.ậ ố ử ắ
Ho t đ ng 2: C ng c lí thuy tạ ộ ủ ố ế II. C NG C LÍ THUY TỦ Ố Ế
C n n m v ng nh ng n i dung sau:ầ ắ ữ ữ ộ
GV c ng c lí thuy t và giao vi c choủ ố ế ệ
HS.
1. Vai trò c a nhân v t giao ti p.ủ ậ ế
2. Quan h xã h i và nh ng đ c đi m c a nhân v t giao ti p chiệ ộ ữ ặ ể ủ ậ ế
ph i l i nói.ố ờ

3. Chi n l c giao ti p phù h p.ế ượ ế ợ

AA
LÀM VĂN:
VI T BÀI LÀM VĂN S 5: NGH LU N VĂN H CẾ Ố Ị Ậ Ọ
A- M C TIÊU BàI H CỤ Ọ
Giúp HS:
- C ng c và nâng cao trình đ làm văn ngh lu n v các m t: xác đ nh đ , l p dàn ý, di n đ t.ủ ố ộ ị ậ ề ặ ị ề ậ ễ ạ
- Vi t đ c bài văn ngh lu n văn h c th hi n ý ki n c a mình m t cách rõ ràng, m ch l c, có s cế ượ ị ậ ọ ể ệ ế ủ ộ ạ ạ ứ
thuy t ph c. ế ụ
B- PH NG PHÁP Và PH NG TI N D Y H CƯƠ ƯƠ Ệ Ạ Ọ
1. Ph ng pháp d y h c:ươ ạ ọ
Bài h c t p trung vào ngh lu n m t v n đ văn h c. => L u ý HS ôn l i nh ng tri th c v ngh lu n, v thaoọ ậ ị ậ ộ ấ ề ọ ư ạ ữ ứ ề ị ậ ề
tác l p lu n, đ HS bi t cách l p lu n m t cách ch t ch , nêu lu n đi m rõ ràng, đ a d n ch ng thuy tậ ậ ể ế ậ ậ ộ ặ ẽ ậ ể ư ẫ ứ ế
ph c,h p d n.ụ ấ ẫ
2. Ph ng ti n d y h c:ươ ệ ạ ọ
SGK, GA,
C- N I DUNG, TI N TRÌNH LÊN L PỘ Ế Ớ
1. n đ nh, ki m tra sĩ s l p.Ổ ị ể ố ớ
2. Ra đ làm văn cho HS: GV có th v n d ng theo đ bài trong SGK ho c t ra đ cho phù v i đ i t ngề ể ậ ụ ề ặ ự ề ớ ố ượ
h c sinh.ọ
Đ 1 SGK:ề
Trong m t b c th lu n v văn ch ng, Nguy n Văn Siêu có vi t: “Văn ch ng ( ) có lo i đáng th . Có lo iộ ứ ư ậ ề ươ ễ ế ươ ạ ờ ạ
không đáng th . Lo i không đáng th là lo i ch chuyên chú văn ch ng. Lo i đáng th là lo i chuyên chú ờ ạ ờ ạ ỉ ở ươ ạ ờ ạ ở
con ng i”. Hãy phát bi u ý ki n v quan ni m trên.ườ ể ế ề ệ
7

3. H ng d n HS xác đ nh đ : Căn c vào SGK và SGV đ h ng d n HS vi t đúng h ng, đúng tr ngướ ẫ ị ề ứ ể ướ ẫ ế ướ ọ
tâm.
G I Ý M T S Đ THAM KH O.Ợ Ộ Ố Ề Ả

Đ 1:ề Anh (ch ) hi u th nào v ý ki n sau c a nhà th Xuân Di u: "Th là hi n th c, th là cu c đ i,ị ể ế ề ế ủ ơ ệ ơ ệ ự ơ ộ ờ
th còn là th n a".ơ ơ ữ
G i ý:ợ
Bài vi t c n có nh ng lu n đi m sau:ế ầ ữ ậ ể
+ Th là hi n th c.ơ ệ ự
+ Th là cu c đ i.ơ ộ ờ
+ M i quan h gi a th v i hi n th c, cu c đ i.ố ệ ữ ơ ớ ệ ự ộ ờ
+ Th còn là th n a. T c là th còn có nh ng đ c tr ng riêng: c m xúc, hình t ng, ngôn ng , nh cơ ơ ữ ứ ơ ữ ặ ư ả ượ ữ ạ
đi u,…ệ
Đ 2:ề Bình lu n ý ki n c a Nam Cao: ậ ế ủ
"M t tác ph m th t có giá tr ph i v t lên trên t t c b cõi, gi i h n, ph i là tác ph m chung cho cộ ẩ ậ ị ả ượ ấ ả ờ ớ ạ ả ẩ ả
loài ng i. Nó ph i ch a đ ng m t cái gì l n lao, m nh m , v a đau đ n l i v a ph n kh i. Nó ca t ng lòngườ ả ứ ự ộ ớ ạ ẽ ừ ớ ạ ừ ấ ở ụ
th ng, tình bác ái, s công bình. Nó làm cho con ng i ngày càng ng i h n"ươ ự ườ ườ ơ
(Nam Cao- Đ i th aờ ừ )
G i ý:ợ
Bài vi t c n có nh ng lu n đi m sau:ế ầ ữ ậ ể
+ "M t tác ph m th t s có giá tr ph i v t lên trên t t c b cõi, gi i h n, ph i là tác ph m chung choộ ẩ ậ ự ị ả ượ ấ ả ờ ớ ạ ả ẩ
c loài ng i". Đó là s c s ng c a tác ph m văn h c. Tác ph m văn h c v t lên gi i h n không gian, th iả ườ ứ ố ủ ẩ ọ ẩ ọ ượ ớ ạ ờ
gian.
+ "M t tác ph m th t có giá tr ph i ch a đ ng m t cái gì l n lao m nh m , v a đau đ n l i v a ph nộ ẩ ậ ị ả ứ ự ộ ớ ạ ẽ ừ ớ ạ ừ ấ
kh i". Đây chính là giá tr n i dung và tác đ ng tinh th n, tác d ng giáo d c c a tác ph m văn h c.ở ị ộ ộ ầ ụ ụ ủ ẩ ọ
- Ph i đ t đ c nh ng v n đ l n lao chính là n i dung ph n ánh hi n th c c a tác ph m và tình c mả ặ ượ ữ ấ ề ớ ộ ả ệ ự ủ ẩ ả
c a nhà văn tr c hi n th c y.ủ ướ ệ ự ấ
- "M nh m , đau đ n, ph n kh i" là s c m nh lay đ ng tâm h n con ng i c a tác ph m văn ch ng.ạ ẽ ớ ấ ở ứ ạ ộ ồ ườ ủ ẩ ươ
+ Đ c bi t m t tác ph m có giá tr ph i "ca t ng lòng th ng, tình bác ái, s công bình. Nó làm cho conặ ệ ộ ẩ ị ả ụ ươ ự
ng i g n ng i h n". Đây là giá tr nhân đ o và ch c năng nhân đ o hóa con ng i c a tác ph m văn h c. Đóườ ầ ườ ơ ị ạ ứ ạ ườ ủ ẩ ọ
là đi u c t lõi, là h t nhân c b n c a m t tác ph m có giá tr .ề ố ạ ơ ả ủ ộ ẩ ị
+ Bình lu n nâng cao v n đ : ậ ấ ề
- Ý ki n c a Nam Cao hoàn toàn đúng, nh ng ch a đ . Tác ph m văn h c th t s có giá tr còn ph iế ủ ư ư ủ ẩ ọ ậ ự ị ả
mang giá tr nhân đ o tích c c, nghĩa là ph i tham gia đ u tranh c i t o xã h i, ph i là m t th vũ khí ch ng b tị ạ ự ả ấ ả ạ ộ ả ộ ứ ố ấ

công, tiêu di t cái ác. Có nh v y m i "ca t ng lòng th n, tình bác ái" m t cách tích c c.ệ ư ậ ớ ụ ườ ộ ự
- Văn h c còn ph i ch p cánh, m đ ng cho con ng i, tìm đ ng đi cho m i s ph n, m i con ng i.ọ ả ắ ở ườ ườ ườ ỗ ố ậ ỗ ườ
Có nh v y tác ph m văn h c m i đ t giá tr nhân đ o tích c c.ư ậ ẩ ọ ớ ạ ị ạ ự
Đ 3:ề Phân tích đo n th sau trong bài ạ ơ Vi t B cệ ắ c a T H u:ủ ố ữ
Nh ng đ ng Vi t B c c a ta,ữ ườ ệ ắ ủ
Đêm đêm r m r p nh là đ t rung.ầ ậ ư ấ
Quân đi đi p đi p trùng trùng,ệ ệ
Ánh sao đ u súng b n cùng mũ nan.ầ ạ
Dân công đ đu c t ng đoàn,ỏ ố ừ
B c chân nát đá muôn tàn l a bay.ướ ử
Nghìn đêm thăm th m s ng dày,ẳ ươ
Đèn pha b t sáng nh ngày mai lên.ậ ư
Tin vui chi n th ng trăm mi n,ế ắ ề
Hòa Bình, Tây B c, Đi n Biên vui v .ắ ệ ề
Vui t Đ ng Tháp, An Khê,ừ ồ
Vui lên Vi t B c, đèo De, núi H ngệ ắ ồ
(Vi t B cệ ắ , NXB Văn h c, Hà N i 1962)ọ ộ
G i ý:ợ
+ Đo n th mang âm h ng s thi, miêu t khí th chi n th ng c a dân t c ta trong kháng chi n ch ngạ ơ ưở ử ả ế ế ắ ủ ộ ế ố
th c dân Pháp.ự
+ Chú ý khai thác các th pháp ngh thu t:ủ ệ ậ
- H th ng t láy: "r m r p", "đi p đi p trùng trùng",… g i t s vô t n c a đoàn quân và c a cáchệ ố ừ ầ ậ ệ ệ ợ ả ự ậ ủ ủ
m ng, s c m nh rung chuy n núi r ng.ạ ứ ạ ể ừ
8

- Nh ng hình nh so sánh, n d kì vĩ, phi th ng: ữ ả ẩ ụ ườ Ánh sao đ u súng, Dân công đ đu c, B c chân nátầ ỏ ố ướ
đá, muôn tàn l a bay, Đèn pha b t sáng nh ngày mai lên,…ử ậ ư
- Ngh thu t li t kê đ a danh g n v i nh ng chi n công: ệ ậ ệ ị ắ ớ ữ ế Hòa Bình, Tây B c, Đi n Biên, Đ ng Tháp, Anắ ệ ồ
Khê, Vi t B c, đèo De, núi H ng, ệ ắ ồ di n t cái náo n c và nh ng chi n th ng d n d p, chi n công n i ti p chi nễ ả ứ ữ ế ắ ồ ậ ế ố ế ế
công, ni m vui n i ti p ni m vui.ề ố ế ề

+ T ng h p khái quát giá tr c a đo n th .ổ ợ ị ủ ạ ơ
Đ C VĂN:Ọ
V CH NG A PHỢ Ồ Ủ
Tô Hoài
A. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
- Hi u đ c cu c s ng c c c, t i tăm c a đ ng bào các dân t c thi u s vùng cao d i ách áp b c kìm k pể ượ ộ ố ơ ự ố ủ ồ ộ ể ố ướ ứ ẹ
c a th c dân và chúa đ t th ng tr ; quá trình ng i dân các dân t c thi u s th c t nh cách m ng và vùng lên tủ ự ấ ố ị ườ ộ ể ố ứ ỉ ạ ự
gi i phóng đ i mình, đi theo ti ng g i c a Đ ng.ả ờ ế ọ ủ ả
- N m đ c nh ng đóng góp riêng c a nhà văn trong ngh thu t kh c ho tính cách các nhân v t, s tinh tắ ượ ữ ủ ệ ậ ắ ạ ậ ự ế
trong di n t cu c s ng n i tâm; S tr ng c a nhà văn trong quan sát nh ng nét l v phong t c, t p quán vàễ ả ộ ố ộ ở ườ ủ ữ ạ ề ụ ậ
cá tính ng i Mông; Ngh thu t tr n thu t linh ho t, l i văn tinh t , mang màu s c dân t c và giàu ch t th .ườ ệ ậ ầ ậ ạ ờ ế ắ ộ ấ ơ
B. PH NGƯƠ TI N TH C HI NỆ Ự Ệ
- Sách giáo khoa, sách giáo viên
- Thi t k bài h c.ế ế ọ
- Tài li u tham kh oệ ả
C. PH NG PHÁP D Y H CƯƠ Ạ Ọ
- G i tìm, phân tích, so sánh, t ng h pợ ổ ợ
D. TI N TRÌNH T CH C D Y H CẾ Ổ Ứ Ạ Ọ
1. Ki m tra bài cũể
2. T ch c bài m iổ ứ ớ
Ho t đ ng c a th y và tròạ ộ ủ ầ N i dung c n đ tộ ầ ạ
Ho t đ ng 1: T ch c tìm hi u chungạ ộ ổ ứ ể
1. HS đ c ph n ọ ầ Ti u d n,ể ẫ d a vào nh ngự ữ
hi u bi t c a b n thân đ trình bàyể ế ủ ả ể
nh ng nét c b n v :ữ ơ ả ề
- Cu c đ i, s nghi p văn h c và phongộ ờ ự ệ ọ
cách sáng tác c a Tô Hoài.ủ
- Xu t x truy n ấ ứ ệ V ch ng A Phợ ồ ủ c aủ
Tô Hoài.
I. TÌM HI U CHUNGỂ

1. Tác giả
Tô Hoài tên khai sinh là Nguy n Sen. Ông sinh năm 1920. Quêễ
n i Thanh Oai, Hà Đông (nay là Hà Tây) nh ng ông sinh ra và l nộ ở ư ớ
lên quê ngo i: làng Nghĩa Đô, huy n T Liêm, ph Hoài Đ c,ở ạ ệ ừ ủ ứ
t nh Hà Đông (nay là ph ng Nghĩa Đô, qu n C u Gi y Hà N i)ỉ ườ ậ ầ ấ ộ
Tô Hoài vi t văn t tr c cách m ng, n i ti ng v i truy n đ ngế ừ ướ ạ ổ ế ớ ệ ồ
tho i ạ D mèn phiêu l u kíế ư . Tô Hoài là m t nhà văn l n sáng tácộ ớ
nhi u th lo i. S l ng tác ph m c a Tô Hoài đ t k l c trongề ể ạ ố ượ ẩ ủ ạ ỉ ụ
n n văn h c Vi t Nam hi n đ i.ề ọ ệ ệ ạ
Năm 1996, Tô Hoài đ c nhà n c t ng gi i th ng H Chíượ ướ ặ ả ưở ồ
Minh v văn h c ngh thu t.ề ọ ệ ậ
L i tr n thu t c a Tô Hoài r t hóm h nh, sinh đ ng. Ông r t cóố ầ ậ ủ ấ ỉ ộ ấ
s tr ng v lo i truy n phong t c và h i kí. M t s tác ph m tiêuở ườ ề ạ ệ ụ ồ ộ ố ẩ
bi u c a Tô Hoài nh : ể ủ ư D mèn phiêu l u kíế ư (1941), O chu tộ (1942),
Nhà nghèo (1944), Truy n Tây B cệ ắ (1953), Mi n Tâyề (1967),…
2. Xu t x tác ph mấ ứ ẩ
V ch ng A Phợ ồ ủ in trong t p truy n ậ ệ Tây B cắ (1954). T p truy nậ ệ
đ c t ng gi i nh t- gi i th ng H i văn ngh Vi t Nam 1954-ượ ặ ả ấ ả ưở ộ ệ ệ
1955
Ho t đ ng 2: Đ c và tóm t t văn b nạ ộ ọ ắ ả
tác ph mẩ
1. GV đ c m u 1 đo n. HS có gi ng đ cọ ẫ ạ ọ ọ
II. Đ C VÀ TÓM T T VĂN B N TÁC PH MỌ Ắ Ả Ẩ
1. Đ cọ
+ Đ c- hi u tr c nhà.ọ ể ướ ở
9

t t đ c n i ti p m t s đo n.ố ọ ố ế ộ ố ạ + Đ c di n c m m t s đo n l p.ọ ễ ả ộ ố ạ ở ớ
2. Trên c s đ c và chu n b bài nhà,ơ ở ọ ẩ ị ở
HS tóm t t tác ph m.ắ ẩ

2. Tóm t tắ
C n đ m b o m t s ý chính:ầ ả ả ộ ố
+ M , m t cô gái xinh đ p, yêu đ i, có khát v ng do, h nhị ộ ẹ ờ ọ ự ạ
phúc b b t v làm con dâu g t n cho nhà Th ng lí Pá Tra.ị ắ ề ạ ợ ố
+ Lúc đ u M ph n kháng nh ng d n d n tr nên tê li t, ch "lùiầ ị ả ư ầ ầ ở ệ ỉ
lũi nh con rùa nuôi trong xó c a".ư ử
+ Đêm tình mùa xuân đ n, M mu n đi ch i nh ng b A Sế ị ố ơ ư ị ử
(ch ng M ) trói đ ng vào c t nhà.ồ ị ứ ộ
+ A Ph vì b t bình tr c A S nên đã đánh nhau và b b t, bủ ấ ướ ử ị ắ ị
ph t v và tr thành k tr n cho nhà Th ng lí.ạ ạ ở ẻ ở ừ ợ ố
+ Không may h v m t 1 con bò, A Ph đã b đánh, b trói đ ngổ ồ ấ ủ ị ị ứ
vào c c đ n g n ch t.ọ ế ầ ế
+ M đã c t dây trói cho A Ph , 2 ng i ch y tr n đ n Phi ngị ắ ủ ườ ạ ố ế ề
Sa.
+ M và A Ph đ c giác ng , tr thành du kích.ị ủ ượ ộ ở
Ho t đ ng 3: T ch c đ c- hi u vănạ ộ ổ ứ ọ ể
b nả
III. Đ C- HI UỌ Ể
1. Tìm hi u nhân v t Mể ậ ị
1. HS đ c đo n đ u văn b n, nh n xétọ ạ ầ ả ậ
cách gi i thi u nhân v t M , c nh ngớ ệ ậ ị ả ộ
c a M , nh ng đày đ a t i c c khi M bủ ị ữ ọ ủ ự ị ị
b t làm con dâu g t n cho nhà Th ng líắ ạ ợ ố
Pá Tra.
- HS th o lu n và phát bi u t do. GVả ậ ể ự
đ nh h ng, nh n xét, nh n m nh nh ngị ướ ậ ấ ạ ữ
ý ki n đúng và đi u ch nh nh ng ý ki nế ề ỉ ữ ế
ch a chính xác.ư
a) M - cách gi i thi u c a tác gi ị ớ ệ ủ ả
"Ai xa v …" ở ề

+ M xu t hi n không ph i phía chân dung ngo i hình mà ị ấ ệ ả ở ạ ở
phía thân ph n- m t thân ph n quá nghi t ngã- m t con ng i bậ ộ ậ ệ ộ ườ ị
x p l n v i nh ng v t vô tri giác (t ng đá, tàu ng a,…)- m t thânế ẫ ớ ữ ậ ả ự ộ
ph n đau kh , éo le.ậ ổ
+ M không nói, ch "lùi lũi nh con rùa nuôi trong xó c a".ị ỉ ư ử
Ng i đàn bà y b c m tù trong ng c th t tinh th n, n i lui vào luiườ ấ ị ầ ụ ấ ầ ơ
ra ch là "m t căn bu ng kín mít ch có m t chi c c a s , m t lỉ ộ ồ ỉ ộ ế ử ổ ộ ỗ
vuông b ng bàn tay" Đã bao năm r i, ng i đàn bà y ch ng bi tằ ồ ườ ấ ẳ ế
đ n mùa xuân, ch ng đi ch i t t…ế ẳ ơ ế
+ "S ng lâu trong cái kh M cũng đã quen r i", "M t ng mìnhố ổ ị ồ ị ưở
cũng là con trâu, mình cũng là con ng a", M ch "cúi m t, khôngự ị ỉ ặ
nghĩ ng i", ch "nh đi nh l i nh ng vi c gi ng nhau". M khôngợ ỉ ớ ớ ạ ữ ệ ố ị
còn ý th c đ c v th i gian, tu i tác và cu c s ng. M s ng nhứ ượ ề ờ ổ ộ ố ị ố ư
m t c máy, m t thói quen vô th c. M vô c m, không tình yêu,ộ ỗ ộ ứ ị ả
không khát v ng, th m chí không còn bi t đ n kh đau. Đi u đó cóọ ậ ế ế ổ ề
s c ám nh đ i v i đ c gi , gieo vào lòng ng i nh ng xótứ ả ố ớ ộ ả ườ ữ
th ng.ươ
2. GV t ch c cho HS tìm nh ng chi ti tổ ứ ữ ế
cho th y s c s ng ti m n trong M vàấ ứ ố ề ẩ ị
nh n xét.ậ
- GV g i ý: Hình nh m t cô M khi cònợ ả ộ ị
nhà? Ph n ng c a M khi v nhàở ả ứ ủ ị ề
Th ng lí?ố
- HS làm vi c cá nhân và phát bi u ýệ ể
ki n.ế
b) M - m t s c s ng ti m n:ị ộ ứ ố ề ẩ
+ Nh ng đâu đó trong cõi sâu tâm h n ng i đàn bà câm l ng vìư ồ ườ ặ
c c c, kh đau y v n ti m n m t cô M ngày x a, m t cô Mơ ự ổ ấ ẫ ề ẩ ộ ị ư ộ ị
tr đ p nh đóa hoa r ng đ y s c s ng, m t ng i con gái trẻ ẹ ư ừ ầ ứ ố ộ ườ ẻ
trung giàu đ c hi u th o. Ngày y, tâm h n yêu đ i c a M g i vàoứ ế ả ấ ồ ờ ủ ị ử

ti ng sáo "M th i sáo gi i, th i lá cũng hay nh th i sáo". ế ị ổ ỏ ổ ư ổ
+ M , khát v ng tình yêu t do luôn luôn mãnh li t. N u khôngỞ ị ọ ự ệ ế
b b t làm con dâu g t n , khát v ng c a M s thành hi n th c b iị ắ ạ ợ ọ ủ ị ẽ ệ ự ở
"trai đ n đ ng nh n c chân vách đ u bu ng M ". M đã t ng h iế ứ ẵ ả ầ ồ ị ị ừ ồ
h p khi nghe ti ng gõ c a c a ng i yêu. M đã b c theo khátộ ế ử ủ ườ ị ướ
v ng c a tình yêu nh ng không ng s m r i vào c m b y.ọ ủ ư ờ ớ ơ ạ ẫ
+ B b t v nhà Th ng lí, M đ nh t t . M tìm đ n cái ch tị ắ ề ố ị ị ự ử ị ế ế
chính là cách ph n kháng duy nh t c a m t con ng i có s c s ngả ấ ủ ộ ườ ứ ố
ti m tàng mà không th làm khác trong hoàn c nh y. "M y thángề ể ả ấ ấ
ròng đêm nào M cũng khóc", M tr n v nhà c m theo m t n m láị ị ố ề ầ ộ ắ
ngón. Chính khát v ng đ c s ng m t cu c s ng đúng nghĩa c a nóọ ượ ố ộ ộ ố ủ
khi n M không mu n ch p nh n cu c s ng b chà đ p, cu c s ngế ị ố ấ ậ ộ ố ị ạ ộ ố
10

l m than, t i c c, b đ i x b t công nh m t con v t. ầ ủ ự ị ố ử ấ ư ộ ậ
+ T t c nh ng ph m ch t trên đây s là ti n đ , là c s choấ ả ữ ẩ ấ ẽ ề ề ơ ở
s tr i d y c a M sau này. Nhà văn miêu t nh ng t ch t này ự ỗ ậ ủ ị ả ữ ố ấ ở
M khi n cho câu chuy n phát tri n theo m t lô gíc t nhiên, h p lí.ị ế ệ ể ộ ự ợ
Ch đ phong ki n nghi t ngã cùng v i t t ng th n quy n cóế ộ ế ệ ớ ư ưở ầ ề
th gi t ch t m i c m , khát v ng, làm tê li t c ý th c l n c mể ế ế ọ ướ ơ ọ ệ ả ứ ẫ ả
xúc con ng i nh ng t trong sâu th m, cái b n ch t ng i v nườ ư ừ ẳ ả ấ ườ ẫ
luôn ti m n và ch c ch n n u có c h i s th c d y, bùng lên.ề ẩ ắ ắ ế ơ ộ ẽ ứ ậ
3. GV t ch c cho HS phát bi u c mổ ứ ể ả
nh n v ngh thu t miêu t nh ng y uậ ề ệ ậ ả ữ ế
t tác đ ng đ n s h i sinh c a M , đ cố ộ ế ự ồ ủ ị ặ
bi t là ti ng sáo và di n bi n tâm tr ngệ ế ễ ế ạ
M trong đêm tình mùa xuân.ị
- HS th o lu n và phát bi u t do. ả ậ ể ự
- GV đ nh h ng, nh n xét, nh n m nhị ướ ậ ấ ạ
nh ng ý ki n đúng và đi u ch nh nh ngữ ế ề ỉ ữ

ý ki n ch a chính xác.ế ư
c) M - s tr i d y c a lòng ham s ng và khát v ng h nh phúc ị ự ỗ ậ ủ ố ọ ạ
+ Nh ng y u t tác đ ng đ n s h i sinh c a M :ữ ế ố ộ ế ự ồ ủ ị
- "Nh ng chi c váy hoa đã đem ph i trên m m đá, xòe nh conữ ế ơ ỏ ư
b m s c s , hoa thu c phi n v a n tr ng l i đ i ra màu đ hau,ướ ặ ỡ ố ệ ừ ở ắ ạ ổ ỏ
đ th m r i sang màu tím man mác". ỏ ậ ồ
- "Đám tr đ i t t ch i quay c i m trên sân ch i tr c nhà"ẻ ợ ế ơ ườ ầ ơ ướ
cũng có nh ng tác đ ng nh t đ nh đ n tâm lí c a M . ữ ộ ấ ị ế ủ ị
- R u là ch t xúc tác tr c ti p đ tâm h n yêu đ i, khát s ngượ ấ ự ế ể ồ ờ ố
c a M tr i d y. "M đã l y hũ r u u ng ng c t ng bát m t".ủ ị ỗ ậ ị ấ ượ ố ừ ự ừ ộ
M v a nh u ng cho h gi n v a nh u ng h n, nu t h n. H iị ừ ư ố ả ậ ừ ư ố ậ ố ậ ơ
men đã dìu tâm h n M theo ti ng sáo.ồ ị ế
+ Trong đo n di n t tâm tr ng h i sinh c a M , ti ng sáo cóạ ễ ả ạ ồ ủ ị ế
m t vai trò đ c bi t quan tr ng. ộ ặ ệ ọ
- "M nghe ti ng sáo v ng l i, thi t tha, b i h i. M ng i nh mị ế ọ ạ ế ồ ồ ị ồ ẩ
th m bài hát c a ng i đang th i". "Ngày tr c, M th i sáo gi i…ầ ủ ườ ổ ướ ị ổ ỏ
M u n chi c lá trên môi, th i lá cũng hay nh th i sáo. Có bi t baoị ố ế ổ ư ổ ế
nhiêu ng i mê, ngày đêm đã th i sáo đi theo M h t núi này sangườ ổ ị ế
núi khác".
- "Ti ng sáo g i b n c thi t tha, b i h i", "ngoài đ u núi l p lóế ọ ạ ứ ế ồ ồ ầ ấ
đã có ti ng ai th i sáo", "tai M v ng ti ng sáo g i b n đ u làng",ế ổ ị ẳ ế ọ ạ ầ
"mà ti ng sáo g i b n yêu v n l ng l bay ngoài đ ng", "M v nế ọ ạ ẫ ử ơ ườ ị ẫ
nghe ti ng sáo đ a M đi theo nh ng cu c ch i, nh ng đám ch i",ế ư ị ữ ộ ơ ữ ơ
"trong đ u M r p r n ti ng sáo",… ầ ị ậ ờ ế
- Tô Hoài đã miêu t ti ng sáo nh m t d ng ý ngh thu t đả ế ư ộ ụ ệ ậ ể
lay t nh tâm h n M . Ti ng sáo là bi u t ng c a khát v ng tình yêuỉ ồ ị ế ể ượ ủ ọ
t do, đã theo sát di n bi n tâm tr ng M , là ng n gió th i bùng lênự ễ ế ạ ị ọ ổ
đ n l a t ng đã ngu i t t. Tho t tiên, ti ng sáo còn "l p ló",ố ử ưở ộ ắ ạ ế ấ
"l ng l " đ u núi, ngoài đ ng. Sau đó, ti ng sáo đã thâm nh p vàoử ơ ầ ườ ế ậ
th gi i n i tâm c a M và cu i cùng ti ng sáo tr thành l i m iế ớ ộ ủ ị ố ế ở ờ ờ

g i tha thi t đ r i tâm h n M bay theo ti ng sáo. ọ ế ể ồ ồ ị ế
+ Di n bi n tâm tr ng M trong đêm tình mùa xuân:ễ ế ạ ị
- D u hi u đ u tiên c a vi c s ng l i đó là M nh l i quá kh ,ấ ệ ầ ủ ệ ố ạ ị ớ ạ ứ
nh v h nh phúc ng n ng i trong cu c đ i tu i tr c a mình vàớ ề ạ ắ ủ ộ ờ ổ ẻ ủ
ni m ham s ng tr l i "M th y ph i ph i tr l i, lòng đ t nhiênề ố ở ạ ị ấ ơ ớ ở ạ ộ
vui s ng nh nh ng đêm t t ngày tr c". "M còn tr l m. M v nướ ư ữ ế ướ ị ẻ ắ ị ẫ
còn tr l m. M mu n đi ch i". ẻ ắ ị ố ơ
- Ph n ng đ u tiên c a M là: "n u có n m lá ngón rong tay Mả ứ ầ ủ ị ế ắ ị
s ăn cho ch t". M đã ý th c đ c tình c nh đau xót c a mình.ẽ ế ị ứ ượ ả ủ
Nh ng gi t n c m t t ng đã c n ki t vì đau kh đã l i có thữ ọ ướ ắ ưở ạ ệ ổ ạ ể
lăn dài.
- T nh ng sôi s c trong tâm t đã d n M t i hành đ ng "l yừ ữ ụ ư ẫ ị ớ ộ ấ
ng m s n m t mi ng b thêm vào đĩa d u". M mu n th p lênố ỡ ắ ộ ế ỏ ầ ị ố ắ
ánh sáng cho căn phòng b y lâu ch là bóng t i. M mu n th p lênấ ỉ ố ị ố ắ
ánh sáng cho cu c đ i tăm t i c a mình. ộ ờ ố ủ
- Hành đ ng này đ y t i hành đ ng ti p: M "qu n tóc l i, v iộ ẩ ớ ộ ế ị ấ ạ ớ
tay l y cái váy hoa v t phía trong vách".ấ ắ ở
- M quên h n s có m t c a A S , quên h n mình đang b trói,ị ẳ ự ặ ủ ử ẳ ị
11

ti ng sáo v n dìu tâm h n M "đi theo nh ng cu c ch i, nh ng đámế ẫ ồ ị ữ ộ ơ ữ
ch i". ơ
- Tô Hoài đã đ t s h i sinh c a M vào tình hu ng bi k ch: khátặ ự ồ ủ ị ố ị
v ng mãnh li t- hi n th c phũ phàng khi n cho s c s ng M càngọ ệ ệ ự ế ứ ố ở ị
thêm ph n d d i. Qua đây, nhà văn mu n phát bi u m t t t ng:ầ ữ ộ ố ể ộ ư ưở
s c s ng c a con ng i cho dù b gi m đ p. b trói ch t v n khôngứ ố ủ ườ ị ẫ ạ ị ặ ẫ
th ch t mà luôn luôn âm , ch g p d p là bùng lên.ể ế ỉ ỉ ặ ị
4. GV t ch c cho HS phân tích di nổ ứ ễ
bi n tâm tr ng M tr c c nh A Ph bế ạ ị ướ ả ủ ị
trói.

- GV g i ý: lúc đ u? Khi nhìn th y dòngợ ầ ấ
n c m t c a A Ph ? Hành đ ng c tướ ắ ủ ủ ộ ắ
dây trói c a M ?ủ ị
- HS th o lu n và phát bi u t do. ả ậ ể ự
- GV đ nh h ng, nh n xét, nh n m nhị ướ ậ ấ ạ
nh ng ý ki n đúng và đi u ch nh nh ngữ ế ề ỉ ữ
ý ki n ch a chính xác.ế ư
d) M tr c c nh A Ph b tróiị ướ ả ủ ị
+ Tr c c nh A Ph b trói, ban đ u M hoàn toàn vô c m: "Mướ ả ủ ị ầ ị ả ị
v n th n nhiên th i l a h tay". ẫ ả ổ ử ơ
+ Th r i, "M lé m t trông sang th y m t dòng n c m t l pế ồ ị ắ ấ ộ ướ ắ ấ
lánh bò xu ng hai h m má đã xám đen l i c a A Ph ". Gi t n cố ỏ ạ ủ ủ ọ ướ
m t tuy t v ng c a A Ph đã giúp M nh l i mình, nh n ra mình,ắ ệ ọ ủ ủ ị ớ ạ ậ
xót xa cho mình. Th ng ng i và th ng mình đ ng th i nh n raươ ườ ươ ồ ờ ậ
t t c s tàn ác c a nhà Th ng lí, t t c đã khi n cho hành đ ngấ ả ự ủ ố ấ ả ế ộ
c a M mang tính t t y u.ủ ị ấ ế
+ T t nhiên, M cũng r t lo l ng, ho ng s . M s mình b tróiấ ị ấ ắ ả ợ ị ợ ị
thay vào cái c c y, "ph i ch t trên cái c c y". Khi đã ch y theo Aọ ấ ả ế ọ ấ ạ
Ph , cái ý nghĩ y v n còn đu i theo M : " đây thì ch t m t". N iủ ấ ẫ ổ ị ở ế ấ ỗ
lo l ng c a M cũng là m t khía c nh c a lòng ham s ng, nó đã ti pắ ủ ị ộ ạ ủ ố ế
thêm cho M s c m nh vùng thoát kh i s ph n mình.ị ứ ạ ỏ ố ậ
5. Qua t t c nh ng đi u đã tìm hi u, HSấ ả ữ ề ể
rút ra nh n xét t ng quát v nhân v t Mậ ổ ề ậ ị
- HS phát bi u t do. ể ự
- GV nh n xét, đ nh h ng vào m t s ýậ ị ướ ộ ố
chính
e) Tóm l iạ
M là cô gái tr đ p, b đ y vào tình c nh bi đát, tri n miên trongị ẻ ẹ ị ẩ ả ề
ki p s ng nô l , M d n d n b tê li t. Nh ng trong M v n ti mế ố ệ ị ầ ầ ị ệ ư ị ẫ ề
tàng s c s ng. S c s ng y đã tr i d y, cho M s c m nh d n t iứ ố ứ ố ấ ỗ ậ ị ứ ạ ẫ ớ

hành đ ng quy t li t, táo b o. Đi u đó cho th y M là cô gái có đ iộ ế ệ ạ ề ấ ị ờ
s ng n i tâm âm th m mà m nh m . ố ộ ầ ạ ẽ
Nhà văn đã d ng công miêu t di n bi n tâm lí nhân v t M . Quaụ ả ễ ế ậ ị
đó đ th hi n t t ng nhân đ o sâu s c, l n lao.ể ể ệ ư ưở ạ ắ ớ
6. GV t ch c cho HS tìm hi u v nhânổ ứ ể ề
v t A Ph (s xu t hi n, thân ph n, tínhậ ủ ự ấ ệ ậ
cách,…).
- HS th o lu n và phát bi u t do. ả ậ ể ự
- GV đ nh h ng, nh n xét, nh n m nhị ướ ậ ấ ạ
nh ng ý ki n đúng và đi u ch nh nh ngữ ế ề ỉ ữ
ý ki n ch a chính xác.ế ư
2. Tìm hi u nhân v t A Phể ậ ủ
a) S xu t hi n c a A Phự ấ ệ ủ ủ
A Ph xu t hi n trong cu c đ i đ u v i A S : "M t ng i toủ ấ ệ ộ ố ầ ớ ử ộ ườ
l n ch y v t ra vung tay ném con quay r t to vào m t A S . Conớ ạ ụ ấ ặ ử
quay g ngát lăng vào gi a m t. Nó v a k p b ng tay lên, A Ph đãỗ ữ ặ ừ ị ư ủ
x c t i n m cái vòng c , kéo d p đ u xu ng, xé vai áo đánh t iộ ớ ắ ổ ậ ầ ố ớ
t p".ấ
Hàng lo t các đ ng t ch hành đ ng nhanh, m nh, d n d p thạ ộ ừ ỉ ộ ạ ồ ậ ể
hi n m t tính cách m nh m , gan góc, m t khát v ng t do đ cệ ộ ạ ẽ ộ ọ ự ượ
b c l quy t li t.ộ ộ ế ệ
b) Thân ph n c a A Phậ ủ ủ
+ Cha m ch t c trong tr n d ch đ u mùa.ẹ ế ả ậ ị ậ
+ A Ph là m t thanh niên nghèo. ủ ộ
+ Cu c s ng kh c c đã hun đúc A Ph tính cách ham chu ngộ ố ổ ự ở ủ ộ
t do, m t s c s ng m nh m , m t tài năng lao đ ng đáng quý:ự ộ ứ ố ạ ẽ ộ ộ
"bi t đúc l i cày, đ c cu c, cày gi i và đi săn bò tót r t b o". ế ưỡ ụ ố ỏ ấ ạ
+ A Ph là đ a con c a núi r ng, t do, h n nhiên, ch t phác.ủ ứ ủ ừ ự ồ ấ
7. HS phát bi u c m nh n v c nh xể ả ậ ề ả ử
ki n A Ph quái đ n, l lùng trong tácệ ủ ả ạ

ph m.ẩ
- HS phát bi u t do. ể ự
- GV nh n xét, đ nh h ng vào m t s ýậ ị ướ ộ ố
chính
c) C nh x ki n quái đ n, l lùngả ử ệ ả ạ
+ Cu c x ki n di n ra trong khói thu c phi n mù m t tuôn raộ ử ệ ễ ố ệ ị
các l c a s nh khói b p. "Ng i thì đánh, ng i thì quỳ l y, kỗ ử ổ ư ế ườ ườ ạ ể
l , ch i b i. Xong m t l t đánh, k , ch i, l i hút. C th t tr aể ử ớ ộ ượ ể ử ạ ứ ế ừ ư
đ n h t đêm". Còn A Ph gan góc quỳ ch u đòn ch im nh t ngế ế ủ ị ỉ ư ượ
đá.
+ H t c và pháp lu t trong tay b n chúa đ t nên k t qu : A Phủ ụ ậ ọ ấ ế ả ủ
tr thành con tr n đ i đ i ki p ki p cho nhà Th ng lí Pá Tra.ở ở ừ ợ ờ ờ ế ế ố
C nh x ki n quái đ n, l lùng và c nh A Ph b đánh, b tróiả ử ệ ả ạ ả ủ ị ị
12

v a t cáo s tàn b o c a b n chúa đ t v a nói lên tình c nh kh nừ ố ự ạ ủ ọ ấ ừ ả ố
kh c a ng i dân.ổ ủ ườ
8. GV t ch c cho HS rút ra nh ng giá trổ ứ ữ ị
n i dung t t ng c a tác ph m.ộ ư ưở ủ ẩ
- HS th o lu n và phát bi u t do. ả ậ ể ự
- GV đ nh h ng, nh n xét, nh n m nhị ướ ậ ấ ạ
nh ng ý ki n đúng và đi u ch nh nh ngữ ế ề ỉ ữ
ý ki n ch a chính xác.ế ư
3. Giá tr n i dung t t ng tác ph mị ộ ư ưở ẩ
a) Giá tr hi n th cị ệ ự
- B c tranh đ i s ng xã h i c a dân t c mi n núi Tây B c- m tứ ờ ố ộ ủ ộ ề ắ ộ
thành công có ý nghĩa khai phá c a Tô Hoài đ tài mi n núi.ủ ở ề ề
- B m t c a ch đ phong ki n mi n núi: kh c nghi t, tàn ácộ ặ ủ ế ộ ế ề ắ ệ
v i nh ng c nh t ng hãi hùng nh đ a ng c gi a tr n gian.ớ ữ ả ượ ư ị ụ ữ ầ
- Ph i bày t i ác c a b n th c dân Pháp.ơ ộ ủ ọ ự

- Nh ng trang vi t chân th c v cu c s ng bi th m c a ng iữ ế ự ề ộ ố ả ủ ườ
dân mi n núi.ề
b) Giá tr nhân đ o:ị ạ
- C m thông sâu s c đ i v i ng i dân.ả ắ ố ớ ườ
- Phê phán gay g t b n th ng trắ ọ ố ị
- Ng i ca nh ng gì t t đ p con ng i.ợ ữ ố ẹ ở ườ
- Trân tr ng, đ cao nh ng khát v ng chính đáng c a con ng i.ọ ề ữ ọ ủ ườ
- Ch ra con đ ng gi i phóng ng i lao đ ng có cu c đ i tămỉ ườ ả ườ ộ ộ ờ
t i và s ph n thê th m.ố ố ậ ả
9. GV t ch c cho HS nh n xét v :ổ ứ ậ ề
+ Ngh thu t xây d ng nhân v t, miêu tệ ậ ự ậ ả
tâm lí.
+ Nét đ c đáo v vi c quan sát và miêuộ ề ệ
t n p sinh ho t, phong t c t p quán c aả ế ạ ụ ậ ủ
ng i dân mi n núi.ườ ề
+ Ngh thu t miêu t thiên nhiên.ệ ậ ả
- GV chia nhóm và giao vi c: m i nhómệ ỗ
th o lu n v m t khía c nh.ả ậ ề ộ ạ
- Đ i di n các nhóm trình bày, b sung.ạ ệ ổ
GV đ nh h ng và nh n m nh nh ng ýị ướ ẫ ạ ữ
c b n.ơ ả
4. Tìm hi u nh ng nét đ c s c v ngh thu t c a tác ph mể ữ ặ ắ ề ệ ậ ủ ẩ
a) Ngh thu t xây d ng nhân v t, miêu t tâm lí: nhân v t sinhệ ậ ự ậ ả ậ
đ ng, có cá tính đ m nét (v i M , tác gi ít miêu t hành đ ng, dùngộ ậ ớ ị ả ả ộ
th pháp l p l i có ch ý m t s nét chân dung gây n t ng sâuủ ặ ạ ủ ộ ố ấ ượ
đ m, đ c bi t tác gi miêu t dòng ý nghĩ, tâm t , nhi u khi là ti mậ ặ ệ ả ả ư ề ề
th c ch p ch n,… v i A Ph , tác gi ch y u kh c h a qua hànhứ ậ ờ ớ ủ ả ủ ế ắ ọ
đ ng, công vi c, nh ng đ i tho i gi n đ n)ộ ệ ữ ố ạ ả ơ
b) Ngh thu t miêu t phong t c t p quán c a Tô Hoài r t đ cệ ậ ả ụ ậ ủ ấ ặ
s c v i nh ng nét riêng (c nh x ki n, không khí l h i mùa xuân,ắ ớ ữ ả ử ệ ễ ộ

nh ng trò ch i dân gian, t c c p v , c nh c t máu ăn th ,…ữ ơ ụ ướ ợ ả ắ ề
c) Ngh thu t miêu t thiên nhiên mi n núi v i nh ng chi ti t,ệ ậ ả ề ớ ữ ế
hình nh th m đ m ch t th .ả ấ ượ ấ ơ
d) Ngh thu t k chuy n t nhiên, sinh đ ng, h p d n.ệ ậ ể ệ ự ộ ấ ẫ
e) Ngôn ng tinh t mang đ m màu s c mi n núi.ữ ế ậ ắ ề
Ho t đ ng 4: T ch c t ng k tạ ộ ổ ứ ổ ế
GV t ch c cho HS rút ra nh ng giá trổ ứ ữ ị
c b n c a tác ph m.ơ ả ủ ẩ
- GV đ nh h ng. ị ướ
- HS phát bi u và t vi t ph n t ng k t.ể ự ế ầ ổ ế
IV. T NG K TỔ Ế
Qua vi c miêu t cu c đ i, s ph n c a M và A Ph , nhà vănệ ả ộ ờ ố ậ ủ ị ủ
đã làm s ng l i quãng đ i tăm t i, c c c c a ng i dân mi n núiố ạ ờ ố ơ ự ủ ườ ề
d i ách th ng tr dã man c a b n chúa đ t phong ki n, đ ng th iướ ố ị ủ ọ ấ ế ồ ờ
kh ng đ nh s c s ng ti m tàng, mãnh li t không gì h y di t đ cẳ ị ứ ố ề ệ ủ ệ ượ
c a nh ng ki p nô l , kh ng đ nh ch có s vùng d y c a chínhủ ữ ế ệ ẳ ị ỉ ự ậ ủ
h , đ c ánh sáng cách m ng soi đ ng s d n t i cu c đ i t iọ ượ ạ ườ ẽ ẫ ớ ộ ờ ươ
sáng. Đó chính là giá tr hi n th c sâu s c, giá tr nhân đ o l n lao,ị ệ ự ắ ị ạ ớ
ti n b c a ế ộ ủ V ch ng A Phợ ồ ủ. Nh ng giá tr này đã giúp cho tácữ ị
ph m c a Tô Hoài đ ng v ng tr c th thách c a th i gian vàẩ ủ ứ ữ ướ ử ủ ờ
đ c nhi u th h b n đ c yêu thích.ượ ề ế ệ ạ ọ

LÀM VĂN:
NGH LU N V M T TÁC PH M, M T ĐO N TRÍCH VĂN XUÔIỊ Ậ Ề Ộ Ẩ Ộ Ạ
a. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
- Có kĩ năng v n d ng các thao tác phân tích , bình lu n, ch ng minh, so sánh đ làm văn ngh lu n văn h c.ậ ụ ậ ứ ể ị ậ ọ
- Bi t cách làm bài văn ngh lu n v m t tác ph m m t trích đo n văn xuôi .ế ị ậ ề ộ ẩ ộ ạ
B. PH NG TI N D Y H CƯƠ Ệ Ạ Ọ
- Sách giáo khoa, sách giáo viên
C. PH NG PHÁP D Y H CƯƠ Ạ Ọ

13

G i tìm , Th o lu n ợ ả ậ
D. TI N TRÌNH T CH C D Y H CẾ Ổ Ứ Ạ Ọ
1. Ki m tra bài cũể
2. T ch c bài m i .ổ ứ ớ
Ho t đ ng c a th y và tròạ ộ ủ ầ N i dung c n đ tộ ầ ạ
Ho t đ ng 1: Tìm hi u cách vi t bàiạ ộ ể ế
văn ngh lu n v m t tác ph m, đo nị ậ ề ộ ẩ ạ
trích văn xuôi
1. HS đ c đ 1. GV t ch c cho HS th cọ ề ổ ứ ự
hi n các yêu c u (SGK)ệ ầ
Đ 1:ề Phân tích truy n ng n ệ ắ Tinh th nầ
th d cể ụ c a Nguy n Công Hoan.ủ ễ
- GV nêu yêu c u và g i ý, h ng d n.ầ ợ ướ ẫ
- HS th o lu n v n i dung v n đ nghả ậ ề ộ ấ ề ị
lu n, nêu đ c dàn ý đ i c ng.ậ ượ ạ ươ
I. CÁCH VI T BÀI VĂN NGH LU N V M T TÁC PH M,Ế Ị Ậ Ề Ộ Ẩ
ĐO N TRÍCH VĂN XUÔI Ạ
1. G i ý các b c làm đ 1ợ ướ ề
a) Tìm hi u đ , đ nh h ng bài vi t:ể ề ị ướ ế
+ Phân tích truy n ng n ệ ắ Tinh th n th d cầ ể ụ c a Nguy n Côngủ ễ
Hoan t c là phân tích ngh thu t đ c s c làm n i b t n i dung c aứ ệ ậ ặ ắ ổ ậ ộ ủ
truy n.ệ
+ Cách d ng truy n đ c bi t: sau t trát c a quan trên là cácự ệ ặ ệ ờ ủ
c nh b t b .ả ắ ớ
+ Đ c s c k t c u c a truy n là s gi ng nhau và khác nhau c aặ ắ ế ấ ủ ệ ự ố ủ
các s vi c trong truy n.ự ệ ệ
+ Mâu thu n trào phúng c b n: tinh th n th d c và cu c s ngẫ ơ ả ầ ể ụ ộ ố
kh n kh , đói rách c a nhân dân.ố ổ ủ

2. Qua vi c nh n th c đ và l p ý choệ ậ ứ ề ậ
đ trên, GV yêu c u HS rút ra k t l n về ầ ế ậ ề
cách làm ngh lu n m t tác ph m vănị ậ ộ ẩ
h c.ọ
- HS th o lu n và phát bi u.ả ậ ể
b) Cách làm ngh lu n m t tác ph m văn h cị ậ ộ ẩ ọ
+ Đ c, tìm hi u, khám phá n i dung, ngh thu t c a tác ph m.ọ ể ộ ệ ậ ủ ẩ
+ Đánh giá đ c giá tr c a tác ph m.ượ ị ủ ẩ
3. GV t ch c cho HS nh n xét v nghổ ứ ậ ề ệ
thu t s d ng ngôn t trong ậ ử ụ ừ Ch ng iữ ườ
t tùử c a Nguy n Tuân (có so sánh v iủ ễ ớ
ch ng ươ H nh phúc m t tang giaạ ộ - Trích
S đố ỏ c a Vũ Tr ng Ph ng).ủ ọ ụ
- GV nêu yêu c u và g i ý.ầ ợ
- HS th o lu n và trình bày.ả ậ
2. G i ý các b c làm đ 2ợ ướ ề
Tìm hi u đ , đ nh h ng bài vi t:ể ề ị ướ ế
+ Đ yêu c u ngh lu n v m t kía c nh c a tác ph m: nghề ầ ị ậ ề ộ ạ ủ ẩ ệ
thu t s d ng ngôn t .ậ ử ụ ừ
+ Các ý c n có:ầ
- Gi i thi u truy n ng n ớ ệ ệ ắ Ch ng i t tùữ ườ ử , n i dung và đ c s cộ ặ ắ
ngh thu t, ch đ t t ng c a truy n.ệ ậ ủ ề ư ưở ủ ệ
- Tài năng ngh thu t trong vi c s d ng ngôn ng đ d ng l iệ ậ ệ ử ụ ữ ể ự ạ
m t v đ p x a- m t con ng i tài hoa, khí phách, thiên l ng nênộ ẻ ẹ ư ộ ườ ươ
ngôn ng trang tr ng (d n ch ng ngôn ng Nguy n Tuân khi kh cữ ọ ẫ ứ ữ ễ ắ
h a hình t ng Hu n Cao, đo n ông Hu n Cao khuyên qu n ng c).ọ ượ ấ ạ ấ ả ụ
- So sánh v i ngôn ng trào phúng c a Vũ Tr ng Ph ng trongớ ữ ủ ọ ụ
H nh phúc c a m t tang giaạ ủ ộ đ làm n i b t ngôn ng Nguy nể ổ ậ ữ ễ
Tuân.
4. Qua vi c nh n th c đ và l p ý choệ ậ ứ ề ậ

đ trên, GV yêu c u HS rút ra k t l n về ầ ế ậ ề
cách làm ngh lu n m t tác ph m vănị ậ ộ ẩ
h c.ọ
- HS th o lu n và phát bi u.ả ậ ể
b) Cách làm ngh lu n m t khía c nh c a tác ph m văn h cị ậ ộ ạ ủ ẩ ọ
+ C n đ c kĩ và nh n th c đ c kía c nh mà đ yêu c u.ầ ọ ậ ứ ượ ạ ề ầ
+ Tìm và phân tích nh ng chi ti t phù h p v i khía c nh mà đữ ế ợ ớ ạ ề
yâu c u.ầ
5. T hai bài t p trên, GV t ch c cho HSừ ậ ổ ứ
rút ra cách làm bài văn ngh lu n v m tị ậ ề ộ
tác ph m, m t đo n trích văn xuôi.ẩ ộ ạ
- HS phát bi u. GV nh n xét, nh n m nhể ậ ấ ạ
nh ng ý c b n.ữ ơ ả
3. Cách làm bài văn ngh lu n v m t tác ph m, m t đo nị ậ ề ộ ẩ ộ ạ
trích văn xuôi
+ Có đ nêu yêu c u c th , bài làm c n t p trung đáp ng cácề ầ ụ ể ầ ậ ứ
yêu c u đó.ầ
+ Có đ đ HS t ch n n i dung vi t. C n ph i kh o sát vàề ể ự ọ ộ ế ầ ả ả
nh n xét toàn truy n. Sau đó ch n ra 2, 3 đi m n i b t nh t, s pậ ệ ọ ể ổ ậ ấ ắ
x p theo th t h p lí đ trình bày. Các ph n khác nói l t qua.ế ứ ự ợ ể ầ ướ
Nh th bài làm s n i b t tr ng tâm, không lan man, v n v t.ư ế ẽ ổ ậ ọ ụ ặ
Ho t đ ng 2: Luy n t pạ ộ ệ ậ II. LUY N T PỆ Ậ
1. Đ :ề Đòn châm bi m, đ kích trongế ả 1. Nh n th c đậ ứ ề
14

truy n ng n ệ ắ Vi hành c a Nguy n áiủ ễ
Qu c.ố
- GV g i ý, h ng d n.ợ ướ ẫ
- HS tham kh o các bài t p trong ph nả ậ ầ
trên và ti n hàng tu n t theo các b c.ế ầ ự ướ

Yêu c u ngh lu n m t khía c nh c a tác ph m: đòn châm bi m,ầ ị ậ ộ ạ ủ ẩ ế
đ kích trong truy n ng n ả ệ ắ Vi hành c a Nguy n ái Qu c.ủ ễ ố
2. Các ý c n có:ầ
+ Sáng t o tình hu ng: nh m l n.ạ ố ầ ẫ
+ Tác d ng c a tình hu ng: miêu t chân dung Kh i Đ nh khôngụ ủ ố ả ả ị
c n y xu t hi n, t đó mà làm rõ th c ch t nh ng ngày trên đ tầ ấ ệ ừ ự ấ ữ ấ
Pháp c a v vua An Nam này đ ng th i t cáo cái g i là "văn minh",ủ ị ồ ờ ố ọ
"khai hóa" c a th c dân Pháp.ủ ự

Đ C VĂN:Ọ
R NG XÀ NUỪ
Nguy n Trung Thànhễ
A. M C TIÊU BÀI H CỤ Ọ
- N m v ng đ tài, c t truy n , các chi ti t s vi c tiêu bi u và hình t ng nhân v t chính ; trên c s đó , nhânắ ữ ề ố ệ ế ự ệ ể ượ ậ ơ ở
rõ ch đ cùng ý nghĩa đ p đ , l n lao c a truy n ng n đ i v i th i đ i b y gi và đ i v i th i đ i ngày nay .ủ ề ẹ ẽ ớ ủ ệ ắ ố ớ ờ ạ ấ ờ ố ớ ờ ạ
- Th y đ c tài năng c a Nguy n Trung Thành trong vi c t o d ng cho tác ph m m t không khí đ m đàấ ượ ủ ễ ệ ạ ự ẩ ộ ậ
h ng s c Tây Nguyên , m t ch t s thi bi tráng và m t ngôn ng ngh thu t đ c chau chu t kĩ càng .ươ ắ ộ ấ ử ộ ữ ệ ậ ượ ố
- Thành th c h n trong công vi c v n d ng các kĩ năng phân tích tác ph m văn ch ng t s . ụ ơ ệ ậ ụ ẩ ươ ự ự
B. PH NGƯƠ TI N D Y H C Ệ Ạ Ọ
- Sách giáo khoa, sách giáo viên
- Tài li u tham kh oệ ả
- Thi t k bài h cế ế ọ
C. PH NG PHÁP D Y H CƯƠ Ạ Ọ
- Giáo viên t ch c gi h c theo cách ph i h p đ c di n c m , đ c hi u , nêu v n đ , trao đ i, th o lu n .ổ ứ ờ ọ ố ợ ọ ễ ả ọ ể ấ ề ổ ả ậ
D. TI N TRÌNH T CH C D Y H CẾ Ổ Ứ Ạ Ọ
1. Ki m tra bài cũể
Tóm t t truy n ng n ’’V ch ng A Ph ” c a Tô Hoài . Trình bày ch đ t t ng c a tác ph m ?ắ ệ ắ ợ ồ ủ ủ ủ ề ư ưở ủ ẩ
2. T ch c bài m iổ ứ ớ
Ho t đ ng c a th y và tròạ ộ ủ ầ N i dung c n đ tộ ầ ạ
Ho t đ ng 1: T ch c tìm hi u chungạ ộ ổ ứ ể I. TÌM HI U CHUNGỂ

15

1. HS đ c ph n ọ ầ Ti u d nể ẫ (SGK) k t h pế ợ
v i nh ng hi u bi t cá nhân đ gi iớ ữ ể ế ể ớ
thi u v nhà văn Nguy n Trung Thànhệ ề ễ
(cu c đ i, s nghi p, đ c đi m sáng tác,ộ ờ ự ệ ặ ể
…) và cho bi t xu t x c a truy n ng nế ấ ứ ủ ệ ắ
R ng xà nuừ .
1. Tác giả
+ Tên khai sinh c a Nguy n Trung Thành (Nguyên Ng c) làủ ễ ọ
Nguy n Ng c Báu. Ông sinh năm 1932, quê Thăng Bình, Qu ngễ ọ ở ả
Nam.
+ Nguy n Trung Thành là bút danh đ c nhà văn Nguyên Ng cễ ượ ọ
dùng trong th i gian ho t đ ng chi n tr ng mi n Nam th iờ ạ ộ ở ế ườ ề ờ
ch ng Mĩ.ố
+ Năm 1950, ông vào b đ i, sau đó làm phóng viên báo quân đ iộ ộ ộ
nhân dân liên khu V. Năm 1962, ông tình nguy n tr v chi nệ ở ề ế
tr ng mi n Nam.ườ ề
+ Tác ph m: ẩ Đ t n c đ ng lênấ ướ ứ - gi i nh t, gi i th ng H i vănả ấ ả ưở ộ
ngh Vi t Nam năm 1954- 1955; ệ ệ Trên quê h ng nh ng anh hùngươ ữ
Đi n Ng cệ ọ (1969); Đ t Qu ngấ ả (1971- 1974);…
+ Năm 2000, ông đ c t ng gi i th ng Nhà n c v văn h cượ ặ ả ưở ướ ề ọ
ngh thu t.ệ ậ
R ng xà nuừ (1965) ra m t l n đ u tiên trên ắ ầ ầ T p chí văn nghạ ệ
quân gi i phóng mi n Trung Trung bả ề ộ (s 2- 1965), sau đó đ c inố ượ
trong t p ậ Trên quê h ng nh ng anh hùng Đi n Ng c.ươ ữ ệ ọ
2. Hoàn c nh ra đ i tác ph m.ả ờ ẩ
2. HS b ng vi c tham kh o tài li u vàằ ệ ả ệ
hi u bi t l ch s , cho bi t hoàn c nh raể ế ị ử ế ả
đ i c a truy n ng n ờ ủ ệ ắ R ng xà nuừ .

GV đi u ch nh, nh n xét và cho nh ngề ỉ ậ ữ
HS khác phát bi u b sung.ể ổ
+ Sau chi n th ng Đi n Biên Ph , hi p đ nh Gi -ne-v đ c kíế ắ ệ ủ ệ ị ơ ơ ượ
k t, đ t n c chia làm hai mi n. K thù phá ho i hi p đ nh, kh ngế ấ ướ ề ẻ ạ ệ ị ủ
b , th m sát, lê máy chém đi kh p mi n Nam. Cách m ng r i vàoố ả ắ ề ạ ơ
th i kì đen t i. ờ ố
+ Đ u năm 1965, Mĩ đ quân t vào mi n Nam và ti n hànhầ ổ ồ ạ ề ế
đánh phá ác li t ra mi n B c. Nguy n Trung Thành và các nhà vănệ ề ắ ễ
mi n Nam lúc đó mu n vi t "h ch th i đánh Mĩ". R ng xà nu đ cề ố ế ị ờ ừ ượ
vi t vào đúng th i đi m mà c n c ta trong không khí s c sôi đánhế ờ ể ả ướ ụ
Mĩ. Tác ph m đ c hoàn thành khu căn c c a chi n tr ngẩ ượ ở ứ ủ ế ườ
mi n Trung Trung b .ề ộ
+ M c dù R ng xà nu vi t v s ki n n i d y c a buôn làngặ ừ ế ề ự ệ ổ ậ ủ
Tây Nguyên trong th i kì đ ng kh i tr c 1960 nh ng ch đ tờ ồ ở ướ ư ủ ề ư
t ng c a tác ph m v n có quan h m t thi t v i tình hình th i sưở ủ ẩ ẫ ệ ậ ế ớ ờ ự
c a cu c kháng chi n lúc tác ph m ra đ i.ủ ộ ế ẩ ờ
Ho t đ ng 2: T ch c đ c- hi u vănạ ộ ổ ứ ọ ể
b n tác ph m.ả ẩ
1. GV đ c đo n m đ u. HS đ c ti pọ ạ ở ầ ọ ế
m t s đo n và tóm t t toàn b tácộ ố ạ ắ ộ
ph m.ẩ
II. Đ C- HI U Ọ Ể
1. Đ c- tóm t tọ ắ
+ Đ c v i gi ng hào s ng th hi n âm h ng s thi và c mọ ớ ọ ả ể ệ ưở ử ả
h ng lãng m n c a tác ph m.ứ ạ ủ ẩ
+ Tóm t t tác ph m c n đ m b o nh ng chi ti t chính:ắ ẩ ầ ả ả ữ ế
- R ng xà nu- hình t ng m đ u và k t thúc.ừ ượ ở ầ ế
- Tnú ngh phép v thăm làng.ỉ ề
- C M t k cho dân làng nghe v cu c đ i Tnú và l ch s làngụ ế ể ề ộ ờ ị ử
Xô Man t nh ng năm đau th ng đ n đ ng kh i n i d y.ừ ữ ươ ế ồ ở ổ ậ

2. Qua vi c đ c và chu n b nhà, HSệ ọ ẩ ị ở
nh n xét v c t truy n và cách t ch cậ ề ố ệ ổ ứ
b c c tác ph m (HS th o lu n và phátố ụ ẩ ả ậ
bi u t do). GV đ nh h ng, nh n xét vàể ự ị ướ ậ
đi u ch nh, nh n m nh nh ng ý c b n.ề ỉ ấ ạ ữ ơ ả
2. C t truy n và cách t ch c b c c tác ph mố ệ ổ ứ ố ụ ẩ
+ R ng xà nuừ đ c k theo m t l n v thăm làng c a Tnú sau 3ượ ể ộ ầ ề ủ
năm đi b đ i. Đêm y, dân làng quây qu n bên b p l a nhà rôngộ ộ ấ ầ ế ử
nghe c M t k l i câu chuy n bi tráng v cu c đ i Tnú và cu cụ ế ể ạ ệ ề ộ ờ ộ
đ i làng Xô Man.ờ
+ R ng xà nuừ là s l ng quy n hai cu c đ i: cu c đ i Tnú vàự ồ ệ ộ ờ ộ ờ
16

cu c đ i làng Xô Man. Hai cu c đ i y đ u đi t bóng t i đauộ ờ ộ ờ ấ ề ừ ố
th ng ra ánh sáng c a chi n đ u và chi n th ng, đi t hai bàn tayươ ủ ế ấ ế ắ ừ
không đ n hai bàn tay c m vũ khí đ ng lên dùng b o l c cách m ngế ầ ứ ạ ự ạ
ch ng l i b o l c ph n cách m ng.ố ạ ạ ự ả ạ
+ C t truy n ố ệ R ng xà nuừ căng ra trong xung đ t quy t li t m tộ ế ệ ộ
m t m t còn gi a m t bên là nhân dân, m t bên là k thù Mĩ- Di m.ấ ộ ữ ộ ộ ẻ ệ
Xung đ t y đi theo tình th đ o ng c mà th i đi m đánh d u làộ ấ ế ả ượ ờ ể ấ
lúc ng n l a c a lòng căm thù ngùn ng t cháy trên 10 đ u ngón tayọ ử ủ ụ ầ
Tnú.
3. HS phát bi u c m nh n v nhan đ tácể ả ậ ề ề
ph m (th o lu n và phát bi u t do). GVẩ ả ậ ể ự
đ nh h ng, nh n xét và đi u ch nh,ị ướ ậ ề ỉ
nh n m nh ý c b n.ấ ạ ơ ả
3. Nhan đ tác ph mề ẩ
+ Nhà văn có th đ t tên cho tác ph m c a mình là "làng Xôể ặ ẩ ủ
Man" hay đ n gi n h n là "Tnú"- nhân v t chính c a truy n. Nh ngơ ả ơ ậ ủ ệ ư
n u nh v y tác ph m s m t đi s c khái quát và s g i m . ế ư ậ ẩ ẽ ấ ứ ự ợ ở

+ Đ t tên cho tác ph m là ặ ẩ R ng xà nuừ d ng nh đã ch a đ ngườ ư ứ ự
đ c c m xúc c a nhà văn và linh h n t t ng ch đ tác ph m. ượ ả ủ ồ ư ưở ủ ề ẩ
+ H n n a, ơ ữ R ng xà nuừ còn n ch a cái khí v khó quên c a đ tẩ ứ ị ủ ấ
r ng Tây Nguyên, g i lên v đ p hùng tráng, man d i- m t s cừ ợ ẻ ẹ ạ ộ ứ
s ng b t di t c a cây và tinh th n b t khu t c a ng i. ố ấ ệ ủ ầ ấ ấ ủ ườ
+ B i v y, ở ậ R ng xà nuừ mang nhi u t ng nghĩa bao g m c ýề ầ ồ ả
nghĩa t th c l n ý nghĩa t ng tr ng. Hai l p ý nghĩa này xuyênả ự ẫ ượ ư ớ
th m vào nhau toát lên hình t ng sinh đ ng c a xà nu, đ a l iấ ượ ộ ủ ư ạ
không khí Tây Nguyên r t đ m đà cho tác ph m.ấ ậ ẩ
4. GV t ch c cho HS tìm hi u v hìnhổ ứ ể ề
t ng r ng xà nu theo các yêu c u sauượ ừ ầ
đây:
- Hình t ng r ng xà nu d i t m đ iượ ừ ướ ầ ạ
bác.
- Tìm các chi ti t miêu t cánh r ng xà nuế ả ừ
đau th ng và phát bi u c m nh n vươ ể ả ậ ề
các chi ti t y.ế ấ
- S c s ng man d i, mãnh li t c a r ngứ ố ạ ệ ủ ừ
xà nu mang ý nghĩa bi u t ng nh thể ượ ư ế
nào?
- Hình nh cánh r ng xà nu tr i ra hútả ừ ả
t m m t ch y tít đ n t n chân tr i xu tầ ắ ạ ế ậ ờ ấ
hi n đ u và cu i tác ph m g i cho anhệ ở ầ ố ẩ ợ
(ch ) n t ng gì?ị ấ ượ
- HS th o lu n theo nhóm, c đ i di nả ậ ử ạ ệ
trình bày và tranh lu n v i các nhómậ ớ
khác.
- GV đ nh h ng, nh n xét và đi uị ướ ậ ề
ch nh, nh n m nh ý c b n.ỉ ấ ạ ơ ả
4. Hình t ng r ng xà nuượ ừ

+ M đ u tác ph m, nhà văn t p trung gi i thi u v r ng xà nu,ở ầ ẩ ậ ớ ệ ề ừ
m t r ng xà nu c th đ c xác đ nh rõ: "n m trong t m đ i bácộ ừ ụ ể ượ ị ằ ầ ạ
c a đ n gi c", n m trong s h y di t b o tàn: "H u h t đ n đ iủ ồ ặ ằ ự ủ ệ ạ ầ ế ạ ạ
bác đ u r i vào đ i xà nu c nh con n c l n".ề ơ ồ ạ ướ ớ
Truy n m ra m t cu c đ ng đ l ch s quy t li t gi a làng Xôệ ở ộ ộ ụ ộ ị ử ế ệ ữ
Man v i b n Mĩ- Di m. R ng xà nu cũng n m trong cu c đ ng đớ ọ ệ ừ ằ ộ ụ ộ
y. T ch t th c, r t t nhiên hình nh xà nu đã tr thành m tấ ừ ỗ ả ự ấ ự ả ở ộ
bi u t ng. Xà nu hi n ra v i t th c a s s ng đang đ i di n v iể ượ ệ ớ ư ế ủ ự ố ố ệ ớ
cái ch t, s sinh t n đ i di n v i s h y di t. Cách m c a câuế ự ồ ố ệ ớ ự ủ ệ ở ủ
chuy n th t g n gàng, cô đúc mà v n đ y uy nghi t m vóc.ệ ậ ọ ẫ ầ ầ
+ V i kĩ thu t quay toàn c nh, Nguy n Trung Thành đã phátớ ậ ả ễ
hi n ra: "c r ng xà nu hàng v n cây không cây nào là không bệ ả ừ ạ ị
th ng". Tác gi đã ch ng ki n n i đau c a xà nu: "có nh ng câyươ ả ứ ế ỗ ủ ữ
b ch t đ t ngang n a thân mình đ ào ào nh m t tr n bão". R iị ặ ứ ử ổ ư ộ ậ ồ
"có nh ng cây con v a l n ngang t m ng c ng i b đ n đ i bácữ ừ ớ ầ ự ườ ị ạ ạ
ch t đ t làm đôi. nh ng cây đó, nh a còn trong, ch t d u cònặ ứ Ở ữ ự ấ ầ
loãng, v t th ng không lành đ c c loét mãi ra, năm m i hômế ươ ượ ứ ườ
sau thì cây ch t". Các t ng : ế ừ ữ v t th ng, c c máu l n, loét mãi ra,ế ươ ụ ớ
ch tế ,… là nh ng t ng di n t n i đau c a con ng i. Nhà văn đãữ ừ ữ ễ ả ỗ ủ ườ
mang n i đau c a con ng i đ bi u đ t cho n i đau c a cây. Doỗ ủ ườ ể ể ạ ỗ ủ
v y, n i đau c a cây tác đ ng đ n da th t con ng i g i lên c mậ ỗ ủ ộ ế ị ườ ợ ả
giác đau đ n. ớ
+ Nh ng tác gi đã phát hi n đ c s c s ng mãnh li t c a câyư ả ệ ượ ứ ố ệ ủ
xà nu: "trong r ng ít có lo i cây sinh sôi n y n kh e nh v y". Đâyừ ạ ả ở ỏ ư ậ
là y u t c b n đ xà nu v t qua gi i h n c a s s ng và cáiế ố ơ ả ể ượ ớ ạ ủ ự ố
ch t. S s ng t n t i ngay trong s h y di t: "C nh m t cây xà nuế ự ố ồ ạ ự ủ ệ ạ ộ
m i ngã g c đã có b n năm cây con m c lên". Tác gi s d ng cáchớ ụ ố ọ ả ử ụ
nói đ i l p (ố ậ ngã g c- m c lên; m t- b n nămụ ọ ộ ố ) đ kh ng đ nh m tể ẳ ị ộ
khát v ng th t c a s s ng. Cây xà nu đã t đ ng lên b ng s cọ ậ ủ ự ố ự ứ ằ ứ
s ng mãnh li t c a mình: "…cây con m c lên, hình nh n mũi tên laoố ệ ủ ọ ọ

th ng lên b u tr i". Xà nu đ p m t v đ p hùng tráng, man d iẳ ầ ờ ẹ ộ ẻ ẹ ạ
đ m t ch t núi r ng. ẫ ố ấ ừ
17

Xà nu không nh ng t bi t b o v mình mà còn b o v s s ng,ữ ự ế ả ệ ả ệ ự ố
b o v làng Xô Man: "C th hai ba năm nay, r ng xà nu n t mả ệ ứ ế ừ ưỡ ấ
ng c l n ra che ch cho làng". Hình t ng xà nu ch a đ ng tinhự ớ ở ượ ứ ự
th n qu c m, m t s kiêu hãnh c a v trí đ ng đ u trong bão tápầ ả ả ộ ự ủ ị ứ ầ
chi n tranh. ế
+ Trong quá trình miêu t r ng xà nu, cây xà nu, nhà văn đã sả ừ ử
d ng nhân hóa nh m t phép tu t ch đ o. Ông luôn l y n i đauụ ư ộ ừ ủ ạ ấ ỗ
và v đ p c a con ng i làm chu n m c đ nói v xà nu khi n xàẻ ẹ ủ ườ ẩ ự ể ề ế
nu tr thành m t n d cho con ng i, m t bi u t ng c a Tâyở ộ ẩ ụ ườ ộ ể ượ ủ
Nguyên b t khu t, kiên c ng. ấ ấ ườ
Các th h con ng i làng Xô Man cũng t ng ng v i các thế ệ ườ ươ ứ ớ ế
h cây xà nu. C M t có b ng c "căng nh m t cây xà nu l n", tayệ ụ ế ộ ự ư ộ ớ
"s n sùi nh v cây xà nu". C M t chính là cây xà nu c th h i tầ ư ỏ ụ ế ổ ụ ộ ụ
t t c s c m nh c a r ng xà nu. Tnú c ng tráng nh m t cây xàấ ả ứ ạ ủ ừ ườ ư ộ
nu đ c tôi luy n trong đau th ng đã tr ng thành mà không đ iượ ệ ươ ưở ạ
bác nào gi t n i. Dít tr ng thành trong th thách v i b n lĩnh vàế ổ ưở ử ớ ả
ngh l c phi th ng cũng gi ng nh xà nu phóng lên r t nhanh ti pị ự ườ ố ư ấ ế
l y ánh m t tr i. C u bé Heng là m m xà nu đang đ c các th hấ ặ ờ ậ ầ ượ ế ệ
xà nu trao cho nh ng t ch t c n thi t đ s n sàng thay th trongữ ố ấ ầ ế ể ẵ ế
cu c chi n cam go còn có th ph i kéo dài "năm năm, m i nămộ ế ể ả ườ
ho c lâu h n n a". ặ ơ ữ
+ Câu văn m đ u đ c l p l i cu i tác ph m (đở ầ ượ ặ ạ ở ố ẩ ng trên đ iứ ồ
xà nu y trông ra xa đ n h t t m m t cũng không th y gì khácấ ế ế ầ ắ ấ
ngoài nh ng đ i xà nu n i ti p t i chân tr iữ ồ ố ế ớ ờ ) g i ra c nh r ng xà nuợ ả ừ
hùng tráng, kiêu dũng và b t di t, g i ra s b t di t, kiêu dũng vàấ ệ ợ ự ấ ệ
hùng tráng c a con ng i Tây Nguyên nói riêng và con ng i Vi tủ ườ ườ ệ

Nam nói chung trong cu c kháng chi n ch ng Mĩ c u n c vĩ đ i.ộ ế ố ứ ướ ạ
n t ng đ ng l i trong kí c ng i đ c mãi mãi chính là cái bátẤ ượ ọ ạ ứ ườ ọ
ngát c a cánh r ng xà nu kiêu dũng đó.ủ ừ
5. GV t ch c cho HS tìm hi u v cu cổ ứ ể ề ộ
đ i Tnú và cu c n i d y c a dân làng Xôờ ộ ổ ậ ủ
Man theo các n i dung sau:ộ
- Ph m ch t c a ng i anh hùng Tnú.ẩ ấ ủ ườ
- Vì sao trong câu chuy n bi tráng vệ ề
cu c đ i Tnú, c M t 4 l n nh c t i ý:ộ ờ ụ ế ầ ắ ớ
"Tnú không c u đ c v con" đ r i ghiứ ượ ợ ể ồ
t c vào tâm trí ng i nghe câu nói:ạ ườ
"Chúng nó đã c m súng, mình ph i c mầ ả ầ
giáo".
- C m nh n v cu c đ i Tnú và cu cả ậ ề ộ ờ ộ
n i d y c a dân làng Xô Man.ổ ậ ủ
- HS th o lu n theo nhóm, c đ i di nả ậ ử ạ ệ
trình bày và tranh lu n v i các nhómậ ớ
khác.
- GV đ nh h ng, nh n xét và đi uị ướ ậ ề
ch nh, nh n m nh ý c b n.ỉ ấ ạ ơ ả
5. Cu c đ i Tnú và cu c n i d y c a dân làng Xô Manộ ờ ộ ổ ậ ủ
Cu c đ i Tnú g n li n v i cu c đ i làng Xô Man. Âm h ng sộ ờ ắ ề ớ ộ ờ ưở ử
thi chi ph i tác gi trong khi xây d ng nhân v t này. Tnú có cu cố ả ự ậ ộ
đ i t nh ng không đ c quan sát t cái nhìn đ i t . Tác gi xu tờ ư ư ượ ừ ờ ư ả ấ
phát t v n đ c ng đ ng đ ph n ánh đ i t c a Tnú.ừ ấ ề ộ ồ ể ả ờ ư ủ
+ Ph m ch t, tính cách c a ng i anh hùng:ẩ ấ ủ ườ
- Gan góc, táo b o, dũng c m, trung th c (khi còn nh cùng Maiạ ả ự ỏ
vào r ng ti p t cho anh Quy t).ừ ế ế ế
- Lòng trung thành v i cách m ng đ c b c l qua th thách (bớ ạ ượ ộ ộ ử ị
gi c b t, tra t n, l ng Tnú ngang d c v t dao chém c a k thùặ ắ ấ ư ọ ế ủ ẻ

nh ng anh v n gan góc, trung thành).ư ẫ
- S ph n đau th ng: không c u đ c v con, b n thân b b t,ố ậ ươ ứ ượ ợ ả ị ắ
b tra t n (b đ t 10 đ u ngón tay).ị ấ ị ố ầ
- Qu t kh i đ ng d y c m vũ khí tiêu di t b n ác ôn.ậ ở ứ ậ ầ ệ ọ
+ "Tnú không c u đ c v con"- c M t nh c t i 4 l n đ nh nứ ượ ợ ụ ế ắ ớ ầ ể ấ
m nh: khi ch a c m vũ khí, Tnú ch có hai bàn tay không thì ngayạ ư ầ ỉ
c nh ng ng i th ng yêu nh t Tnú cũng không c u đ c. Câuả ữ ườ ươ ấ ứ ượ
nói đó c a c M t đã kh c sâu m t chân lí: ch có c m vũ khí đ ngủ ụ ế ắ ộ ỉ ầ ứ
lên m i là con đ ng s ng duy nh t, m i b o v đ c nh ng gìớ ườ ố ấ ớ ả ệ ượ ữ
thân yêu, thiêng liêng nh t. Chân lí cách m ng đi ra t chính th c tấ ạ ừ ự ế
máu x ng, tính m ng c a dân t c, c a nh ng ng i th ng yêuươ ạ ủ ộ ủ ữ ườ ươ
nên chân lí y ph i ghi t c vào x ng c t, tâm kh m và truy n l iấ ả ạ ươ ố ả ề ạ
cho các th h ti p n i. ế ệ ế ố
+ S ph n c a ng i anh hùng g n li n v i s ph n c ng đ ng.ố ậ ủ ườ ắ ề ớ ố ậ ộ ồ
Cu c đ i Tnú đi t đau th ng đ n c m vũ khí thì cu c đ i c aộ ờ ừ ươ ế ầ ộ ờ ủ
làng Xô Man cũng v y.ậ
18

- Khi ch a c m vũ khí, làng Xô Man cũng đ y đau th ng: B nư ầ ầ ươ ọ
gi c đi lùng nh hùm beo, ti ng c i "s ng s c" c a nh ng th ngặ ư ế ườ ằ ặ ủ ữ ằ
ác ôn, ti ng g y s t n n "hù h " xu ng thân ng i. Anh Xút b treoế ậ ắ ệ ự ố ườ ị
c . Bà Nhan b ch t đ u. M con Mai b ch t r t th m. Tnú b đ tổ ị ặ ầ ẹ ị ế ấ ả ị ố
10 đ u ngón tay.ầ
- Cu c s ng ng t ng t dòn nén đau th ng, căm thù. Đên Tnú bộ ố ộ ạ ươ ị
đ t 10 đ u ngón tay, làng Xô Man đã n i d y "ào ào rung đ ng",ố ầ ổ ậ ộ
"xác m i tên gi c ng n ngang", ti ng c M t nh m nh l nhườ ặ ổ ế ụ ế ư ệ ệ
chi n đ u: "Th là b t đ u r i, đ t l a lên!" ế ấ ế ắ ầ ồ ố ử
Đó là s n i d y đ ng kh i làm rung chuy n núi r ng. Câuự ổ ậ ồ ở ể ừ
chuy n v cu c đ i m t con ng i tr thành câu chuy n m t th i,ệ ề ộ ờ ộ ườ ở ệ ộ ờ
m t n c. Nh v y, câu chuy n v cu c đ i Tnú đã mang ý nghĩaộ ướ ư ậ ệ ề ộ ờ

cu c đ i m t dân t c. Nhân v t s thi c a Nguy n Trung Thànhộ ờ ộ ộ ậ ử ủ ễ
gánh trên vai s m nh l ch s to l n.ứ ệ ị ử ớ
6. HS nh n xét v các nhân v t: c M t,ậ ề ậ ụ ế
Mai, Dít, Heng (GV g i ý: Các nhân v tợ ậ
này có đóng góp gì cho vi c kh c h aệ ắ ọ
nhân v t chính và làm n i b t t t ngậ ổ ậ ư ưở
c b n c a tác ph m?).ơ ả ủ ẩ
6. Vai trò c a các nhân v t: c M t, Mai, Dít, Heng.ủ ậ ụ ế
+ C M t, Mai, Dít, bé Heng là s ti p n i các th h làm n iụ ế ự ế ố ế ệ ổ
b t tinh th n b t khu t c a làng Xô Man nói riêng, c a Tây Nguyênậ ầ ấ ấ ủ ủ
nói chung.
+ C M t "qu c th c nh m t cây xà nu l n" là hi n thân choụ ế ắ ướ ư ộ ớ ệ
truy n th ng thiêng liêng, bi u t ng cho s c m nh t p h p đ n iề ố ể ượ ứ ạ ậ ợ ể ổ
d y đ ng kh i. ậ ồ ở
+ Mai, Dít là th h hi n t i. Trong Dít có Mai c a th i tr c vàế ệ ệ ạ ủ ờ ướ
có Dít c a hôm nay. V đ p c a Dít là v đ p c a s kiên đ nh,ủ ẻ ẹ ủ ẻ ẹ ủ ự ị
v ng vàng trong bão táp chi n tranh.ữ ế
+ Bé Heng là th h ti p n i, k t c cha anh đ đ a cu c chi nế ệ ế ố ế ụ ể ư ộ ế
t i th ng l i cu i cùng.ớ ắ ợ ố
D ng nh cu c chi n kh c li t này đòi h i m i ng i Vi tườ ư ộ ế ố ệ ỏ ỗ ườ ệ
Nam ph i có s c tr i d y c a m t Phù Đ ng Thiên V ng.ả ứ ỗ ậ ủ ộ ổ ươ
7. Qua nh ng phân tích trên, HS phátữ
bi u ch đ c a truy n. ể ủ ề ủ ệ
GV đi u ch nh và nh n m nh.ề ỉ ấ ạ
7. Ch đ tác ph mủ ề ẩ
Ch đ tác ph m đ c phát bi u tr c ti p qua l i củ ề ẩ ượ ể ự ế ờ ụ
M t:Chúng nó đã c m súng, mình ph i c m giáo!", t c là ph i dùngế ầ ả ầ ứ ả
b o l c cách m ng ch ng l i b o l c ph n cách m ng. Đó là conạ ự ạ ố ạ ạ ự ả ạ
đ ng gi i phóng dân t c c a th i đ i cách m ng.ườ ả ộ ủ ờ ạ ạ
8. GV nêu v n đ đ HS tìm hi u vấ ề ể ể ẻ

đ p ngh thu t c a tác ph mẹ ệ ậ ủ ẩ
8. V đ p ngh thu t c a tác ph mẻ ẹ ệ ậ ủ ẩ
+ Khuynh h ng s thi th hi n đ m nét t t c các ph ngướ ử ể ệ ậ ở ấ ả ươ
di n: đ tài, ch đ , hình t ng, h th ng nhân v t, gi ng đi u,…ệ ề ủ ề ượ ệ ố ậ ọ ệ
+ Cách th c tr n thu t: k theo h i t ng qua l i k c a cứ ầ ậ ể ồ ưở ờ ể ủ ụ
M t (già làng), k bên b p l a g i nh l i k " khan" s thi c a cácế ể ế ử ợ ớ ố ể ử ủ
dân t c Tây Nguyên, nh ng bài "khan" đ c k nh nh ng bài hátộ ữ ượ ể ư ữ
dài hát su t đêm.ố
+ C m h ng lãng m n: tính lãng m n th hi n c m xúc c aả ứ ạ ạ ể ệ ở ả ủ
tác gi b c l trong l i tr n thu t, th hi n vi c đ cao v đ pả ộ ộ ờ ầ ậ ể ệ ở ệ ề ẻ ẹ
c a thiên nhiên và con ng i trong s đ i l p v i s tàn b o c aủ ườ ự ố ậ ớ ự ạ ủ
k thù.ẻ
Ho t đ ng 3: T ch c t ng k tạ ộ ổ ứ ổ ế
Qua truy n ng n ệ ắ R ng xà nuừ , HS nh nậ
xét v phong cách Nguy n Trung Thành.ề ễ
IV. T NG K TỔ Ế
+ Qua truy n g n ệ ắ R ng xà nuừ , ta nh n th y đ c đi m phongậ ấ ặ ể
cách s thi Nguy n Trung Thành: h ng vào nh ng v n đ tr ngử ễ ướ ữ ấ ề ọ
đ i c a đ i s ng dân t c v i cái nhìn l ch s và quan đi m c ngạ ủ ờ ố ộ ớ ị ử ể ộ
đ ng.ộ
+ R ng xà nuừ là thiên s thi c a th i đ i m i. Tác ph m đã đ tử ủ ờ ạ ớ ẩ ặ
ra v n đ có ý nghĩa l n lao c a dân t c và th i đ i: ph i c m vũấ ề ớ ủ ộ ờ ạ ả ầ
khí đ ng lên tiêu di t k thù b o tàn đ b o v s s ng c a đ tứ ệ ẻ ạ ể ả ệ ự ố ủ ấ
n c, nhân dân.ướ

Đ C THÊM:Ọ
19

B T S U R NG U MINH HẮ Ấ Ừ Ạ
(Trích H ng r ng Cà Mauươ ừ )

S n Namơ
I. M C TIÊU C N Đ TỤ Ầ Ạ
H ng d n HS:ướ ẫ
- C m nh n nh ng nét riêng c a thiên nhiên và con ng i vùng U Minh H .ả ậ ữ ủ ườ ạ
- Phân tích tính cách, tài ngh c a nhân v t Năm Hên.ệ ủ ậ
- Chú ý nh ng đ c đi m k chuy n, s d ng ngôn ng đ m màu s c Nam b c a S n Nam.ữ ặ ể ể ệ ử ụ ữ ậ ắ ộ ủ ơ
II- CHU N BẨ Ị
- HS đ c và tóm t t truy n, tr l i nh ng câu h i ph n H ng d n h c bài ( nhà).ọ ắ ệ ả ờ ữ ỏ ầ ướ ẫ ọ ở
- HS tìm hi u thêm v nhà văn S n Nam và H ng r ng Cà Mau.ể ề ơ ươ ừ
III- TI N TRÌNH LÊN L PẾ Ớ
- Ki m tra bài cũ:ể
- Bài m i:ớ
H ng d n cho HS đ c hi u nh ng n i dung sau : ướ ẫ ọ ể ữ ộ
Ho t đ ng c a th y và tròạ ộ ủ ầ N i dung c n đ tộ ầ ạ
Ho t đ ng 1: T ch c tìm hi u chungạ ộ ổ ứ ể I. TÌM HI U CHUNGỂ
HS đ c ph n ọ ầ Ti u d nể ẫ trong SGK, nêu
nh ng nét chính v nhà văn S n Nam vàữ ề ơ
t p truy n ậ ệ H ng r ng Cà Mauươ ừ
GV nh n xét, l t qua nh ng nét chính.ậ ướ ữ
1. Nhà văn S n Namơ
- Tên bút danh, năm sinh, quê quán.
- Quá trình sáng tác.
- Các tác ph m tiêu bi u.ẩ ể
- Đ c đi m sáng tác.ặ ể
2. T p truy n ậ ệ H ng r ng Cà Mauươ ừ .
- N i dung: vi t v thiên nhiên và con ng i vùng r ng U Minhộ ế ề ườ ừ
v i nh ng ng i lao đ ng có s c s ng mãnh li t, sâu đ m ân nghĩaớ ữ ườ ộ ứ ố ệ ậ
và tài ba can tr ng.ườ
- Ngh thu t: D ng truy n li kì, chi ti t g i c m, nhân v t vàệ ậ ự ệ ế ợ ả ậ
ngôn ng đ m màu s c Nam B .ữ ậ ắ ộ

Ho t đ ng 2: T ch c h ng d nạ ộ ổ ứ ướ ẫ
đ c- hi u văn b n đo n trích. ọ ể ả ạ
II. H NG D N Đ C- HI U ƯỚ Ẫ Ọ Ể
1. GV nêu v n đ : Qua đo n trích, anhấ ề ạ
(ch ) nh n th y thiên nhiên và con ng iị ậ ấ ườ
vùng U Minh H có nh ng đ c đi m n iạ ữ ặ ể ổ
b t nào?ậ
- HS đ c đo n trích, chú ý nh ng chi ti tọ ạ ữ ế
v thiên nhiên, con ng i, t đó đ a raề ườ ừ ư
nh ng nh n xét.ữ ậ
- GV h ng d n đ c, tìm hi u, th oướ ẫ ọ ể ả
lu n.ậ
1. Thiên nhiên và con ng i U Minh Hườ ạ
a) Thiên nhiên
Thiên nhiên vùng U Minh H là m t th gi i bao la, lì thú:ạ ộ ế ớ
+ "U Minh đ ngòmỏ
R ng tràm xanh bi c"ừ ế
+ "S u l i t ng đàn", "nh ng ao s u", "Mi n R ch Giá, Cà Mauấ ộ ừ ữ ấ ề ạ
có nh ng con l ch ngã ba mang tên Đ u S u, L ng S u, Bàu S u".ữ ạ ầ ấ ư ấ ấ
Đó là nh ng n i ghê g m.ữ ơ ớ
b) Con ng iườ
+ Con ng i vùng U Minh H là nh ng ng i lao đ ng có s cườ ạ ữ ườ ộ ứ
s ng mãnh li t, đ m sâu ân nghĩa và cũng đ y tài ba trí dũng, ganố ệ ậ ầ
góc can tr ng. ườ
+ T t c nh ng đi u đó t p trung hình nh ông Năm Hên, m tấ ả ữ ề ậ ở ả ộ
con ng i s ng phóng khoáng gi a thiên nhiên bao la kì thú. Tàiườ ố ữ
năng đ c bi t c a ông là b t s u. S xu t hi n c a ông Năm cùngặ ệ ủ ắ ấ ự ấ ệ ủ
m t con xu ng, l n nhang tr n và m t hũ r u, v a b i xu ng màộ ồ ọ ầ ộ ượ ừ ơ ồ
hát: "H n đâu đây. H n i! H n h i!" v a huy n bí v a mangồ ở ồ ơ ồ ỡ ừ ề ừ
đ m d u n con ng i đ t r ng ph ng Nam.ậ ấ ấ ườ ấ ừ ươ

2. GV t ch c cho HS phân tích tính cách,ổ ứ
tài ngh c a nhân v t ông Năm Hên.ệ ủ ậ
2. Nhân v t ông Năm Hênậ
Tính cách, tài ngh c a ông Năm Hên tiêu bi u cho tính cách conệ ủ ể
20