CHƯƠNG 1 đại CƯƠNG về TC và TT

25-Apr-17

TÀI LIỆU THAM KHẢO


TS Sử Đình Thành, Nhập mơn tài chính- tiền tệ,
NXB Thống Kê, 2008

LÝ THUYẾT
TÀI CHÍNH TIỀN TỆ



TS Nguyễn Minh Kiều,Tiền tệ ngân hàng, NXB
Thống kê,2008



TS Nguyễn Minh Kiều, 2007, Bài tập và bài giải
nghiệp vụ ngân hàng, NXB Lao động xã hội

Created by: Ha P. H. Nguyen, MSc.
University of Economics and Finance Ho Chi Minh City

2

Nội dung mơn học
Chương 1: Đại cương về tài chính – tiền tệ
Chương 2: Cung – cầu tiền tệ và lạm phát
Chương 3:Tài chính doanh nghiệp
Chương 4: Thị trường tài chính và tín dụng

Chương 5: Hệ thống ngân hàng trong nền kinh tế

Chương I

Đại cương về Tài chính
và Tiền Tệ

Chương 6: NHTW và chính sách tiền tệ quốc gia
Chương 7: Chính sách tài chính quốc gia
Chương 8: Tài chính cơng và chính sách tài khoá

4

1


25-Apr-17

Vai trò của tiền tệ

Phần 1: Đại cương về tiền tệ

 Sẽ thế nào nếu khơng có tiền tệ?
 Sự phát triển của tiền tệ

Vai trò và chức năng của tiền tệ
Các hình thái tiền tệ

Chế độ sở hữu
tư nhân

Sản xuất phát triển
Các chế độ tiền tệ
Hệ thống tiền tệ quốc tế
Tiền tệ ra đời

Vấn đề thảo luận
Bài tập: Các vấn đề tiền tệ hiện nay
5

6

Bản chất của tiền tệ

Vai trị của tiền tệ
1



Hàng hóa làm tiền tệ: gạo,
vải, chè

3

Tiền giấy bản vị vàng

Là hàng hóa đặc biệt, độc quyền giữ vai trò là vật ngang giá chung để phục vụ
cho q trình trao đổi và lưu thơng hàng hóa


Giá trị : hao phí lao động XH cần thiết kết tinh trong tiền tệ



Giá trị sử dụng: khả năng trao đổi hàng hóa


Tiền tệ phải: có tính ổn định giá trị, dễ phân chia, lâu bền, dễ vận chuyển, thuần nhất

2

Kim loại làm tiền tệ:
 sắt, thiếc, kẽm, đồng
 Bạc và vàng
4

Tiền giấy bất khả hoán
(tiền giấy pháp định)
7

8

2


25-Apr-17

Hình thái tiền tệ




Hình thái tiền tệ

Căn cứ giá trị: tiền thực và dấu hiệu giá trị



Căn cứ giá trị: tiền thực và dấu hiệu giá trị



Tiền thực: lưu thông nhờ giá trị nội tại



Tiền thực: lưu thông nhờ giá trị nội tại



Dấu hiệu giá trị: lưu thông nhờ sự tín nhiệm, quy ước của xã hội



Dấu hiệu giá trị: lưu thơng nhờ sự tín nhiệm, quy ước của xã hội

Căn cứ vào tính vật chất: tiền mặt và bút tệ



Căn cứ vào tính vật chất: tiền mặt và bút tệ



Tiền mặt: tiền vật chất



Tiền mặt: tiền vật chất



Bút tệ: phi vật chất, tiền ghi sổ



Bút tệ: phi vật chất, tiền ghi sổ

9

Chức năng của tiền tệ

10

Chức năng của tiền tệ

- Nhà nước qui định thước đo

- Công thức H-T-H’

- Tiền tệ được xác định: tên gọi, hàm lượng kim loại

- Để thực hiện tốt phải

- Để làm được tốt chức năng phải:

+ Sức mua ổn định or không suy giảm nhiều

+ Có giá trị nội tại, sự tín nhiệm theo quy ước của XH

+ Số lượng tiền tệ phải được cung ứng đủ nhu cầu

+ Sức mua ổn định hoặc ít thay đổi

+ Cơ cấu tiền tệ hợp lý

11

12

3


25-Apr-17

Chức năng của tiền tệ

Chức năng của tiền tệ

Savings=Income-expenses

Ưu điểm của tích lũy bằng tiền so với hiện vật:
dễ cất giữ và bảo quản

Thanh toán các khoản vay ngân hàng
Khoản nợ khách hàng, nhà cung cấp

Gửi vào ngân hàng có sinh lợi

Giảm lưu thơng tiền mặt nếu thanh tốn qua ngân hàng

dễ huy động vào thanh toán

Yêu cầu

13

14

Sức mua ổn định

Chức năng của tiền tệ

Khái niệm tiền tệ
Là hàng hoá có 5 chức năng sau:

1. Đo lường giá trị
2. Trao đổi
3. Thanh tóan

- Thanh tốn giữa các nước

4. Tích lũy

- Di chuyển tài sản từ nước này sang nước khác:

5. Tiền tệ thế giới

viện trợ, cho vay, bồi thường
15

16

4


25-Apr-17

Vai trò của tiền tệ trong nền kinh tế

Vai trò của tiền tệ trong nền kinh tế

1. Thúc đẩy tính hiệu quả
120

70
50
30

-

120

Hạch toán đo lường hiệu quả kinh doanh
Giảm chi phí giao dịch
Chun mơn hóa và phân cơng lao động
Hình thành hoạt động tài chính tín dụng

70
50

2. Cơng cụ tích lũy, tập trung vốn cho
XH:

2007

17

hàng hóa thực hiện
chức năng của tiền tệ
- Hóa tệ khơng phải kim loại
- Hóa tệ kim loại:
+ Bền, dễ bảo quản
+ Chia nhỏ
+ dễ vận chuyển
•

Vàng, bạc được ưu tiên do có giá trị cao, tính19đồng nhất

•

Khơng phù hợp khi mua bán khối lượng lớn, phạm vi mua bán rộng

- Điều hành chính sách kinh tế đối
ngoại
- Đo lường hiệu quả hoạt động: tỷ
giá, tín dụng, đầu tư, thanh tóan
quốc tế

4. Cơng cụ quản lý KT vĩ mơ:

Tiền mặt, bút tệ, cơng cụ tài chính tập
trung vốn cho nền kinh tế

Các hình thái tiền tệ

3. Phát triển các quan hệ kinh tế
quốc tế

- Chính sách kinh tế vĩ mơ : chính
sách tài chính, thu nhập, chính sách
tiền tệ, chính sách kinh tế đối ngoại
- hệ thống chỉ tiêu kiểm sóat về mặt
giá trị
18

Các hình thái tiền tệ
Tiền tệ được lưu thông và
sử dụng nhờ vào sự tín nhiệm
- Tín tệ kim loại:
+ Tiết kiệm vàng bạc

+ Giảm căng thẳng do thiếu vàng bạc
- Tiền giấy:
+ Xuất phát từ giấy chứng nhận ký gửi vàng bạc
+ Tiền giấy khả hốn: có thể đổi lại vàng
20
+ Tiền giấy bất khả hốn: khơng hốn đổi, được sử dụng
từ 1930 đến nay

5


25-Apr-17

Các hình thái tiền tệ

Các chế độ tiền tệ


Hình thức tổ chức lưu thông tiền tệ của một quốc gia được xác định dựa trên
bản vị tiền tệ


Phương tiện tiền tệ: tiền đúc, tiền giấy, bút tệ



Đơn vị tiền tệ: tiêu chuẩn giá cả của đồng tiền

Số dư tài khoản tiền gửi không kỳ hạn
VD: đơn vị tiền tệ VN: đồng, Mỹ: Dollar

Thẻ tín dụng và thẻ thanh tốn
21

Các chế độ tiền tệ




22

Các chế độ tiền tệ

Chế độ đơn bản vị bạc và vàng



Chế độ bản vị ngoại tệ



Đơn vị tiền tệ theo bạc, vàng



tự do đổi bạc, vàng lấy tiền lưu hành và ngược lại



Bạc vàng tự do lưu thơng trong và ngồi nước



Sử dụng ngoại tệ trong thanh toán quốc tế thay cho vàng



Giá trị ghi trên bề mặt của đồng tiền bằng giá trị kim loại đúc thành tiền



Hình thành các khu vực tiền tệ (để tăng tính cạnh tranh trong thương mại)





Chế độ song bản vị: cả tiền vàng và bạc cùng tồn tại “tiền xấu đuổi tiền tốt ra
khỏi lưu thông”

23

Tiền tệ được định nghĩa theo một ngoại tệ mạnh

dễ dẫn đến kết quả:



Dự trữ ngoại hối của các nước thành viên tập trung vào ngân hàng của nước cầm đầu



Quan hệ theo tỷ giá hối đoái cố định



Thanh toán phần lớn bằng tiền của nước cầm đầu

24

6


25-Apr-17

Các chế độ tiền tệ

Các chế độ tiền tệ


Chế độ bản vị đô la Mỹ





Mỹ tổ chức Hội nghị Bretton Woods(1944):




tỷ giá ổn định, giao động 1%

Ích lợi của EURO:


Giao dịch tài chính đơn giản, dễ dàng, hối đối ổn định



Tiết kiệm thời gian
So sánh dễ dàng giữa các loại hàng hóa
Cung cấp một lựa chọn chắc chắn bên cạnh USD và Yen Nhật



Thành lập IMF





tỷ giá cố định được tính qua bản vị vàng thế giới





Đơ la Mỹ được cơng nhận là phương tiện dự trữ và thanh tốn quốc tế với tiêu chuẩn USD
= 0.888671gr vàng, 35USD=1ounce vàng



Mỹ và IMF cam kết đổi tiền ra vàng cho ngân hàng TW



Mỹ ổn định giá vàng, Mỹ độc quyền phát hành tiền

Bretton Woods sụp đổ 1971

25

Các chế độ tiền tệ ở Việt Nam

Các chế độ tiền tệ


26

Chế độ tiền tệ tập thể


SDR: special drawing right: trao đổi trong IMF, đồng tiền ghi sổ, rổ tiền tệ mạnh



ECU, EURO:


ECU: đồng tiền ghi sổ, xác định tỷ trong cho thành viên dựa vào GNP và thị phần mậu dịch



12/1995 Hội đồng châu Âu nhất trí tên đơn vị tiền tệ là EURO



5/1998 11 nước tham gia khu vực đồng EURO



6/1998 Hệ thống ngân hàng TW châu Âu hình thành



1/1999 Liên minh tiền tệ châu Âu hoạt động



2002 có tiền mặt

Tiền kim
loại
Thời kỳ
phong kiến
27

Giấy bạc
ngân

hàng
Đơng
Dương
Thuộc
địa
Pháp

Tiền tài
chính, tín
phiếu

Từ năm
1945

ngân hàng 2 cấp,
NHNN Việt nam
phát hành tiền tiền
giấy và tiền kim
Đồng
loại, bây giờ là tiền
ngân hàng
polymer và kim loại.
quốc gia
VN
Từ năm 1988
Từ năm
1951
Description of the contents

1945

1951

1988
28

7


25-Apr-17

Bản chất tài chính

Phần 2: Đại cương về tài
chính

-Tài chính biểu hiện là các phương thức chu chuyển tiền tệ giữa cá nhân, doanh
nghiệp và Chính phủ với nhau.
Tài chính được sử dụng bởi các cá nhân: tài chính cá nhân

Bản chất của tài chính

Tài chính được sử dụng bởi các doanh nghiệp: tài chính doanh nghiệp
Tài chính được sử dụng bởi Chính phủ: tài chính cơng

Chức năng của tài chính

Hệ thống tài chính

30

29

Bản chất tài chính

Chức năng của tài chính

-Khối tiền tệ để thực hiện một giao dịch tài chính:
nguồn tài chính



Huy động nguồn tài chính
Thể hiện khả năng tổ chức, khai thác các nguồn tài chính nhằm tạo lập nguồn lực, đáp
ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế

Nghĩa hẹp
Là khối lượng tiền tệ có tính lỏng cao

Nghĩa rộng
Là khối lượng tiền tệ có tính lỏng cao và tính lỏng thấp
32

31

8


25-Apr-17

Chức năng của tài chính

Chức năng của tài chính

Phân bổ nguồn tài chính
Biểu hiện thơng qua thiết lập kế hoạch sử dụng nguồn lực sẵn có để đạt được các mục
tiêu phát triển trong ngắn hạn và dài hạn của các chủ thể kinh tế xã hội

Chủ thể
cần vốn

Yếu
tố

Môi trường
Tài chính
và kinh tế

Các nhà
đầu tư

Hệ thống
tài chính
33

34

Khái niệm & cơ cấu hệ thống tài chính

Chức năng của tài chính

Kiểm tra tài chính
Phản ánh hoạt động thu nhập và đánh giá những bằng chứng về thơng tin liên quan đến
q trình huy động và phân bổ các nguồn tài chính với mục đích đảm bảo tính đúng
đắn, hiệu quả và hiệu lực của việc tạo lập, sử dụng các quỹ tiền tệ

Thị trường
tài chính

Cơ sở
hạ tầng
tài chính

Các chủ thể
tài chính

Là 1 hệ thống gồm có thị trường và
các chủ thể tài chính thực hiện chức
năng gắn kết cung – cầu về vốn lại
với nhau

35

36

[Image Info] www.wizdata.co.kr

- Note to customers : This image has been licensed to be used within this PowerPoint template only. You may not extract the image for any other use.

9

25-Apr-17

Thị trường tài chính

Hệ thống tài chính
Cá nhân,
Hộ gia
đình

Doanh
nghiệp

Các chủ
thể thừa
vốn

Cá nhân,
Hộ gia
đình

Vốn
Thị
Các định
trường
chế tài
tài chính
chính

Chính

phủ

Các chủ
thể thiếu
vốn
Chính
phủ

Vốn
37

Hệ thống tài chính

Doanh
nghiệp

Hệ thống thị
trường tài
chính

Thị trường
tiền tệ

“ThemeGallery is a Design Digital Content & Contents mall developed by
38
Guild Design Inc.”

Các thành phần của cơ sở hạ tầng
A

Hệ thống luật pháp & quản lý nhà nước

Tài chính cá
nhân, hộ gia
đình

Tài chính
cơng

Hệ thống thơng tin
Hệ thống giám sát

Các định chế
tài chính

Thị trường
vốn

Tài chính
doanh nghiệp

Hệ thống thanh toán
Hệ thống dịch vụ chứng khoán

39

Nguồn nhân lực

Cơ sở
hạ tầng

B
C
D
E
F

40

10


25-Apr-17

Câu hỏi thảo luận

Hệ thống tài chính
Cơ sở hạ tầng tài chính

1

Là những nền tảng để qua đó các doanh nghiệp, nhà

Tại sao trong lịch sử phát triển của tiền tệ,
vàng đã từng được coi là hàng hóa lý tưởng
phù hợp với vai trò tiền tệ?

đầu tư, cá nhân lập kế hoạch và thực hiện các giao dịch
tài chính với các định chế tài chính và thị trường tài
chính

2

.

Vai trị của tiền tệ đối với nền kinh tế?

41

42

11