phát triển hoạt động tư vấn niêm yết tại công ty chứng khoán ngân hàng công thương

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
LỜI MỞ ĐẦU

Thị trường chứng khoán Việt Nam sau hơn 5 năm đi vào hoạt động đã
trải qua nhiều thăng trầm và đã có những bước tiến đáng kể. Trong thời gian
qua cùng với sự phát triển chung của thị trường thì các công ty chứng khoán
cũng thu được nhiều thành công trong việc cung cấp và phát triển các dịch
vụ mới của mình. Tuy nhiên, tốc độ phát triển của thị trường chứng khoán
trong thời gian qua chưa đáp ứng được sự mong đợi của các nhà quản lý thị
trường cũng như nhu cầu của công chúng đầu tư. Tính đến hết quý 1 năm
2006 mới chỉ có 35 doanh nghiệp niêm yết trên trung tâm giao dịch chứng
khoán thành phố Hồ Chí Minh và 10 doanh nghiệp niêm yết trên TTGDCK
Hà Nội. Những con số khiêm tốn trên cho thấy sự thiếu hấp dẫn của thị
trường chứng khoán Việt Nam đối với các doanh nghiệp cũng như các nhà
đầu tư. Cũng vì lý do này mà hoạt động tư vấn niêm yết ở các công ty chứng
khoán tại Việt Nam hiện nay rất không được chú trọng.
Để thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới trở thành một
kênh huy động vốn thực sự đối với các doanh nghiệp và là một sân chơi hấp
dẫn đối với các nhà đầu tư chính phủ đã có một động thái rất đúng đắn đó là
thông qua bản danh sách các DNNN sẽ tiến hành cổ phần hóa và niêm yết
trên các TTGDCK vào giai đoạn cuối năm 2005 và trong năm 2006. Động
thái này của chính phủ không những có thể giải quyết được những mục tiêu
mang tầm vĩ mô trong chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt
Nam mà nó còn tạo điều kiện cho các công ty chứng khoán hoàn thiện một
mảng nghiệp vụ của mình đó là hoạt động tư vấn niêm yết.
Trong quá trình thực tập tại công ty chứng khoán ngân hàng Công
Thương (IBS) em nhận thấy như đa số các công ty chứng khoán của Việt
SV. Vò Trêng Giang
1
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Nam hoạt động tư vấn niêm yết của công ty còn chưa được quan tâm đúng

mức, chưa mang lại doanh thu thường xuyên cho công ty. Với tốc độ phát
triển của thị trường và các động thái tích cực từ phía các nhà quản lý chắc
chắn nhu cầu niêm yết của các công ty sẽ tăng cao, tư vấn niêm yết sẽ trở
thành một mảng hoạt động có vai trò quan trọng mang lại doanh thu đáng kể
cho các công ty chứng khoán. Do đó em chọn đề tài “phát triển hoạt động
tư vấn niêm yết tại công ty chứng khoán ngân hàng công thương.
Kết cấu của chuyên đề bao gồm ba chương sau:
Chương 1: Hoạt động tư vấn niêm yết của công ty chứng khoán
Chương 2: Thực trạng hoạt động tư vấn niêm yết của công ty chứng
khoán ngân hàng Công Thương
Chương 3: Giải pháp phát triển hoạt động tư vấn niêm yết tại công ty
chứng khoán ngân hàng Công Thương.
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo TS Trần Đăng Khâm và các anh chị
phòng tư vấn tài chính doanh nghiệp công ty chứng khoán ngân hàng Công
Thương đã giúp em hoàn thành chuyên đề tôt nghiệp này.
SV. Vò Trêng Giang
2
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
CHƯƠNG 1. HOẠT ĐỘNG TƯ VẤN NIÊM YẾT
CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
1.1.Các hoạt động cơ bản của công ty chứng khoán
1.1.1.Khái niệm, đặc điểm của công ty chứng khoán
Công ty chứng khoán là một tổ chức trung gian tài chính thực hiện các
nghiệp vụ trên thị trường chứng khoán. Công ty chứng khoán có thể là công
ty hợp danh, công ty trách nhiệm hữu hạng hay công ty cổ phần.
Theo Quyết định 04/1998/QĐ-UBCK ngày 13 tháng 10 năm 1998 của
UBCKNN, công ty chứng khoán là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm
hữu hạng được thành lập tại Việt Nam, được UBCKNN cấp giấy phép thực
hiện một hoặc một số loại hình kinh doanh chứng khoán.
Hiện nay các công ty chứng khoán ở các nước được tổ chức theo hai mô

hình phổ biến là công ty chứng khoán đa năng và công ty chứng khoán
chuyên doanh.
• Mô hình công ty chứng khoán đa năng.
Theo mô hình này, kinh doanh chứng khoán chỉ là một mảng hoạt động của
một tổ chức tài chính mà tổ chức này còn thực hiện nhiều hoạt động kinh
doanh khác trên thị trường tài chính như các nghiệp vụ kinh doanh tiền tệ
của ngân hàng thương mại, các nghiệp vụ bảo hiểm của công ty bảo hiểm.
Có hai loại công ty chứng khoán đa năng:
- Công ty chứng khoán đa năng một phần: đây thực chất là các ngân hàng
hay các tổ chức tài chính lớn, việc kinh doanh chứng khoán của họ không
được thực hiện một cách trực tiếp mà thông qua hình thức công ty mẹ, công
ty con. Các công ty con được thành lập để thực hiện việc kinh doanh chứng
khoán và chúng được hạch toán độc lập tách rời với hoạt động kinh doanh
của công ty mẹ.
SV. Vò Trêng Giang
3
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
- Công ty chứng khoán đa năng toàn phần: Đây là hình thức mà các ngân
hàng hay các tổ chức tài chính lớn được phép thực hiện đồng thời nhiều hoạt
động kinh doanh trên thị trường tài chính bao gồm cả việc kinh doanh chứng
khoán.
Ưu điểm của mô hình này là ngân hàng có thể kết hợp được nhiều hình
thức kinh doanh, nhờ đó giảm bớt rủi ro trong hoạt động kinh doanh bằng
việc đa dạng hóa đầu tư. Các ngân hàng có thể tận dụng những ưu thế vốn có
của mình về vôn, cơ sở vật chất, mạng lưới khách hàng...để thực hiện kinh
doanh chứng khoán, mô hình này cũng giúp cho các ngân hàng tăng khả
năng chịu đựng trước những biến động bất thường của thị trường tài chính.
Hạn chế của mô hình là các tổ chức tài chính, ngân hàng đồng thời thực
hiện nhiều nghiệp vụ kinh doanh do đó thiếu khả năng chuyên sâu trong hoạt
động kinh doanh chứng khoán, làm giảm hiệu quả hoạt động trên thị trường

chứng khoán. Đồng thời do không có sự tách bạch giữa hoạt động của ngân
hàng với hoạt động kinh doanh chứng khoán, trong điều kiện môi trường
pháp luật không lành mạnh, các ngân hàng dễ gây nên tình trạng lũng loạn
thị trường, làm cho các biến động trên thị trường chứng khoán gây những tác
động mạnh tới thị trường tiền tệ có thể gây nên các cuộc khủng hoảng
nghiêm trọng. Việc không tách bạch giữa các nguồn vốn cũng dễ dàng dẫn
tới tình trạng các ngân hàng sử dụng tiền tiết kiệm của dân cư để kinh doanh
chứng khoán, khi thị trường chứng khoán biến động theo chiều hướng xấu
ngân hàng sẽ mất khả năng chi trả và dẫn đến những vụ sụp đổ hàng loạt.
• Mô hình công ty chứng khoán chuyên doanh
Theo mô hình này, thì các hoạt động kinh doanh trên thị trường chứng khoán
được thực hiện bởi các công ty chứng khoán độc lập, có trình độ chuyên
môn sâu trong thị trường chứng khoán. Hoạt động của các công ty chứng
SV. Vò Trêng Giang
4
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
khoán này được tách biệt rõ rang với các hoạt động của ngân hàng và các
trung gian tài chính khác.
Ưu điểm của mô hình này là hạn chế được rủi ro trong hệ thống ngân
hàng, các công ty chứng khoán có điều kiện hơn khi được chuyên môn hóa
trong các lĩnh vực hoạt động, nhờ đó tạo điều kiện tốt cho thị trường phát
triển. Tuy nhiên, các công ty chứng khoán kiểu này thường có một hạn chế
chung là qui mô về vốn thường không lớn, dễ bị chi phối, thâu tóm bởi các
công ty, tập đoàn tài chính lớn.
1.1.2.Các hoạt động cơ bản của công ty chứng khoán
1.1.2.1.Hoạt động môi giới chứng khoán
Môi giới chứng khoán có thể coi là hoạt động phổ biến nhất của các công
ty chứng khoán. Môi giới chứng khoán là hoạt động mà công ty chứng
khoán thay mặt khách hàng thực hiện các giao dịch mua bán chứng khoán để
hưởng hoa hồng. Với hoạt động môi giới công ty môi giới có thể giúp khách

hàng mua bán trên thị trường tập trung hay thị trường OTC nhưng khách
hàng phải chịu trách nhiệm hoàn toàn với kết quả giao dịch của mình.
Ngày nay, khi thị trường chứng khoán ngày càng phát triển thì hoạt động
môi giới không chỉ đơn thuần là việc mua bán hộ khách hàng như trước nữa.
Trong thị trường chứng khoán hiện đại đôi khi người môi giới có vai trò vô
cùng quan trọng đối với sự thành công của khách hàng. Trong nhiều trường
hợp người môi giới có thể trở thành người bạn, chia sẻ bớt những lo âu, căng
thẳng của khách hàng, đồng thời họ cũng phải có những lời khuyên hợp lý,
đúng lúc cho nhà đầu tư, giúp nhà đầu tư luôn có quyết định tỉnh táo.
Từ những đặc điểm trên của hoạt động môi giới cho thấy đây là hoạt
động có vai trò rất quan trọng đối với công ty chứng khoán. Nó đòi hỏi
những người hành nghề môi giới không chỉ đáp ứng được các kỹ năng
SV. Vò Trêng Giang
5
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nghiệp vụ mà những người này cần phải có tư cách đạo đức tốt, có thái độ
công tâm trong công việc nhằm mang lại lợi ích tối đa cho khách hàng và
công ty. Người môi giới tuyệt nhiên không bao giờ được xúi dục khách hàng
mua, bán chứng khoán để kiếm hoa hồng, mà nên đưa ra những lời khuyên
hợp lý nhằm giảm thiệt hại tối đa cho khách hàng.
Để trở thành một người môi giới giỏi cần đáp ứng được các kỹ năng sau:
- Kỹ năng tìm kiếm khách hàng: việc đầu tiên mà một người môi giới phải
làm được là tìm kiếm được những khách hàng tiềm năng, sau đó mới là
việc đáp ứng các nhu cầu của họ
- Kỹ năng truyền đạt thông tin: Người môi giới sẽ phải thường xuyên cung
cấp cho khách hàng tình hình, diễn biến của thị trường. Do đó đòi hỏi
khả năng truyền đạt thông tin của họ phải rất tốt bởi những khách hàng
của họ không phải ai cũng có kiến thức và hiểu biết rõ về thị trường.
- Kỹ năng khai thác thông tin: Đây là khả năng tìm kiếm và sử lý thông tin
của người môi giới để sao cho họ có thể đưa ra những lời khuyên có ích

nhất cho khách hàng của mình.
1.1.2.2.Hoạt động tự doanh chứng khoán
Tự doanh là hoạt động mà công ty chứng khoán dung nguồn vốn tự có
của mình để thực hiện các hoạt động kinh doanh chứng khoán nhằm mục
đích thu lợi. Công ty có thể thực hiện việc mua bán chứng khoán trên thị
trường tập trung hay thị trường OTC. Ngoài các hoạt động giao dịch mua
bán chứng khoán, hoạt động tự doanh của công ty chứng khoán còn bao gồm
các hoạt động như cho vay chứng khoán, repo chứng khoán, mua bán các
công cụ trên thị trường phái sinh…Công ty chứng khoán muốn thực hiện
hoạt động tự doanh phải có nguồn vốn đủ lớn đáp ứng được các yêu cầu của
pháp luật, ngoài ra tự doanh chứng khoán là hoạt động có mức độ rủi ro cao
SV. Vò Trêng Giang
6
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
do đó đội ngũ nhân viên của công ty phải có kinh nghiệm, trình độ chuyên
môn cao, có khả năng phân tích thị trường.
Một công ty chứng khoán đồng thời thực hiện hai hoạt động tự doanh
bằng vốn của mình và đại diện mua bán cho khách hàng rất dễ dấn đến việc
xung đột về lợi ích giữa việc thực hiện giao dịch cho khách hàng và cho bản
thân công ty. Do đó, pháp luật của các nước đều yêu cầu có sự tách biệt rõ
rang giữa hai hoạt động này. Để được phép thực hiện hoạt động tự doanh
chứng khoán công ty chứng khoán phải đáp ứng được các yêu cầu sau:
- Tách biệt quản lý: Các công ty chứng khoán phải có sự tách biệt rõ rang
giữa hai hoạt động tự doanh và môi giới để đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng.
Sự tách biệt này bao gồm tách biệt về: yếu tố con người; quy trình nghiệp
vụ; vốn, tài sản của khách hàng và của công ty.
- Ưu tiên khách hàng: Các công ty chứng khoán luôn phải tuân thủ nguyên
tắc ưu tiên khách hàng khi thực hiện hoạt động tự doanh. Điều đó có nghĩa
là khi thực hiện giao dịch lệnh của khách hàng phải luôn được ưu tiên thực
hiện trước. Nguyên tắc này sẽ đảm bảo sự công bằng cho khách hàng trong

quá trình thực hiện giao dịch chứng khoán bởi các công ty chứng khoán có
tính đặc thù về khả năng tiếp cận thông tin và chủ động trên thị trường
chứng khoán có thể dự đoán trước diễn biến của thị trường và sẽ tranh mua
hoặc bán của khách hàng.
- Góp phần bình ổn thị trường: Trong trường hợp này hoạt động tự doanh
của công ty chứng khoán bị điều chỉnh bởi pháp luật, tùy theo môi trường
kinh doanh của từng nước. Hầu hết luật pháp các nước đều qui định tỷ lệ %
chứng khoán mà các công ty phải nắm giữ để tiến hành giao dịch nhằm mục
đích bình ổn giá cả trên thị trường. Theo đó, các công ty chứng khoán có
nghĩa vụ mua vào khi giá chứng khoán giảm và bán ra khi giá chứng khoán
tăng
SV. Vò Trêng Giang
7
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
- Hoạt động tạo thị trường: Các công ty chứng khoán đóng vai trò là các nhà
tạo lập thị trường cho những chứng khoán mới, được phát hành lần đầu và
chưa có thị trường giao dịch. Để tạo lập thị trường cho các chứng khoán
này, các công ty chứng khoán thực hiện tự doanh thông qua việc mua bán
chứng khoán, tạo tính thanh khoản trên thị trường cấp hai. Trên những thị
trường chứng khoán chưa phát triển, các nhà tạo lập thị trường sử dụng
nghiệp vụ mua bán chứng khoán trên thị trường OTC để tạo thị trường.
Theo đó, họ lien tục có những báo giá để mua bán chứng khoán với các nhà
kinh doanh chứng khoán khác. Như vậy sẽ duy trì một thị trường liên tục
với chứng khoán mà họ kinh doanh.
1.1.2.3.Hoạt động bảo lãnh phát hành
Bảo lãnh phát hành chứng khoán là việc công ty chứng khoán thực hiện
bảo lãnh cho các doanh nghiệp cổ phần hay chính phủ phát hành chứng
khoán ra công chúng. Hoạt động bảo lãnh phát hành chứng khoán bao gồm
ba giai đoạn. Giai đoạn trước khi phát hành, giai đoạn chào bán chứng
khoán ra công chúng và giai đoạn sau khi phát hành.

- Giai đoạn trước khi phát hành: Công ty chứng khoán sẽ tiến hành tư vấn
tài chính cho doanh nghiệp, xác định phương thức phát hành chứng khoán
phù hợp nhất với thực trạng của doanh nghiệp, tiến hành hoàn thiện các thủ
tục pháp lý về phát hành chứng khoán, tìm kiếm các nhà đầu tư tiềm năng…
- Giai đoạn chào bán chứng khoán ra công chúng: Tổ chức bán đấu giá, thực
hiện phân phối chứng khoán một cách hợp lý, đảm bảo chứng khoán phát
hành sẽ được bán hết.
- Giai đoạn sau khi phát hành: công ty chứng khoán sử dụng các kỹ năng
nghiệp vụ để bình ổn giá chứng khoán khi các chứng khoán này đã được
đưa vào giao dịch trên thị trường.
SV. Vò Trêng Giang
8
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Thông thường công ty chứng khoán thường đưa ra các hình thức bảo lãnh
khác nhau để doanh nghiệp có thể lựa chọn, các hình thức bảo lãnh phát
hành gồm:
- Cam kết chắc chắn: Công ty chứng khoán cam kết mua lại toàn bộ số
chứng khoán mà doanh nghiệp được bảo lãnh phát hành sau đó thực hiện
việc bán lại cho các nhà đầu tư. Đây là hình thức bảo lãnh mang tính rủi
ro cao, nếu số chứng khoán phát hành không được bán hết thì công ty
chứng khoán vẫn phải trả đủ số tiền bán chứng khoán cho khách hàng.
- Cố gắng tối đa: đây là hình thức bảo lãnh phát hành ít rủi ro hơn so với
hình thức trên. Công ty chứng khoán đồng ý bán chứng khoán với một
nỗ lực tối đa nhưng không đảm bảo số chứng khoán sẽ được bán hết.
- Bán tất cả hoặc không: Trong hình thức này công ty chứng khoán sẽ
nhận bán cho tổ chức phát hành một số chứng khoán nhất định. Nếu số
chứng khoán không được bán hết sẽ hủy bỏ toàn bộ đợt phát hành.
- Bảo lãnh tối thiểu tối đa: Phương thức phát hành này đòi hỏi công ty
chứng khoán phải cam kết bán tối thiểu một lượng chứng khoán nhất
định nhưng đồng thời có thể tự do chào bán chứng khoán với điều kiện

không vượt quá lượng chứng khoán tối đa qui định. Nếu số lượng chứng
khoán bán ra thấp hơn mức tối thiểu thì toàn bộ đợt phát hành sẽ bị hủy
bỏ.
1.1.2.4.Hoạt động Tư vấn
Hoạt động tư vấn của công ty chứng khoán thường bao gồm hai mảng
chính là hoạt động tư vấn tài chính doanh nghiệp và tư vấn đầu tư chứng
khoán
Tư vấn tài chính doanh nghiệp: hoạt động này được công ty chứng khoán
thực hiện đối với các doanh nghiệp bao gồm tư vấn cổ phần hóa, xác định
giá trị doanh nghiệp, tư vấn niêm yết đăng ký giao dịch, tư vấn thành lập, sáp
SV. Vò Trêng Giang
9
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nhập, giải thể doanh nghiệp. Mỗi nghiệp vụ tư vấn đều được các công ty
chứng khoán thực hiện theo một qui trình nhất định nhằm mang lại hiệu quả
tốt nhất.
Tư vấn đầu tư chứng khoán: Công ty chứng khoán sẽ thực hiện các hoạt
động phân tích trên thị trường chứng khoán bao gồm có phân tích cơ bản và
phân tích kỹ thuật, phân tích tài chính và các phương pháp phân tích khác để
đưa ra những lời tư vấn hợp lý, có giá trị đối với các nhà đầu tư. Trong hoạt
động tư vấn đầu tư chứng khoán đòi hỏi phải tuân thủ một số nguyên tắc cơ
bản sau: thứ nhất không đảm bảo chắc chắn về giá trị chứng khoán vì giá trị
chứng khoán luôn biến động theo những diễn biến của thị trường. thứ hai
người tư vấn luôn nhắc nhở khách hàng rằng những lời tư vấn của mình dựa
trên cơ sở phân tích các yếu tố lý thuyết và những diễn biến trong quá khứ,
có thể những lời tư vấn đó không hoàn toàn chính xác. Khách hàng mới là
người quyết định cuối cùng và nhà tư vấn không phải chụi trách nhiệm
trong trường hợp xảy ra thua lỗ. thứ ba người tư vấn không được phép mời
chào khách hàng mua hay bán bất cứ một loại chứng khoán nào đó.
1.1.2.5.Hoạt động quản lý danh mục đầu tư

Đây là nghiệp vụ mà công ty chứng khoán nhận vốn ủy thác của khách
hàng để đầu tư vào chứng khoán theo một danh mục nhằm mục đích sinh lợi
cho khách hàng trên cơ sở tăng lợi nhuận và bảo toàn vốn cho khách hàng.
Ngày nay, đây là hoạt động mang lại phần doanh thu lớn cho các công ty
chứng khoán bởi những người có tiền để đầu tư thì nhiều nhưng đa số họ lại
không có kiến thức và thời gian cho hoạt động đầu tư của mình. Công ty
chứng khoán sẽ căn cứ vào khả năng chịu rủi ro và mức lợi tức yêu cầu của
từng khách hàng để cấu trúc nên những danh mục phù hợp.
Quy trình của nghiệp vụ quản lý danh mục đầu tư bao gồm các bước sau:
SV. Vò Trêng Giang
10
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
- Tìm kiếm khách hàng và nhận vốn ủy thác: công ty chứng khoán và
khách hàng tiếp xúc và tìm hiểu về khả năng tài chính, chuyên môn và
đưa ra yêu cầu về quản lý vốn ủy thác.
- Ký hợp đồng quản lý: Công ty chứng khoán ký hợp đồng quản lý giữa
khách hàng và công ty theo yêu cầu, nội dung về vốn, thời gian ủy thác,
mục tiêu đầu tư, quyền và trách nhiệm của các bên, phí quản lý danh
mục đầu tư.
- Thực hiện hợp đồng quản lý: Công ty chứng khoán thực hiện đầu tư vốn
ủy thác của khách hàng theo các nội dung đã được cam kết và phải đảm
bảo tuân thủ các quy định về quản lý vốn. Phải phân biệt rõ tài sản ủy
thác của khách hàng và tài sản của công ty.
- Kết thúc hợp đồng quản lý: Khách hàng có nghĩa vụ thanh toán các
khoản phí quản lý theo hợp đồng ký kết, nhận lại vốn và lợi nhuận và
công ty chứng khoán hứa trả theo hợp đồng.
1.1.2.6. Các hoạt động khác
Ngoài các hoạt động cơ bản nêu trên tại các công ty chứng khoán còn có
một số nghiệp vụ phụ trợ bao gồm:
- nghiệp vụ lưu ký chứn khoán

- Quản lý thu nhập của khách hàng
- Nghiệp vụ tín dụng
- Nghiệp vụ quản lý quỹ.
1.1.3. Vai trò của hoạt động tư vấn niêm yết đối với công ty chứng
khoán
Tư vấn niêm yết là hoạt động của công ty chứng khoán mà đối tượng của
hoạt động này là các doanh nghiệp có nhu cầu niêm yết chứng khoán của
mình trên thị trường tập trung. Tư vấn niêm yết là một mảng trong hoạt động
SV. Vò Trêng Giang
11
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
tư vấn tài chính doanh nghiệp của công ty chứng khoán bao gồm có tư vấn
cổ phần hóa, tư vấn đấu giá, tư vấn quản trị tài chính doanh nghiệp…Do đó,
phát triển hoạt động tư vấn niêm yết sẽ tạo nên một sự phát triển toàn diện
trong hoạt động tư vấn của công ty chứng khoán.
- Tư vấn niêm yết sẽ làm tăng cường mối quan hệ của công ty chứng khoán
với khách hàng, giúp cho công ty chứng khoán hiểu rõ thực trạng về hoạt
động kinh doanh, tài chính của các doanh nghiệp được tư vấn từ đó tạo điều
kiện thuận lợi cho hoạt động tự doanh, đầu tư chứng khoán nhờ những hiểu
biết này.
- Hoạt động tư vấn niêm yết cũng thúc đẩy hoạt động môi giới của công ty
bởi khi một doanh nghiệp niêm yết thành công thì đương nhiên các cổ đông
trước đây của họ sẽ trở thành khách hàng của công ty chứng khoán, mà
những khách hàng này công ty chứng khoán hoàn toàn không mất thời gian
tìm kiếm bởi họ sẽ phải thực hiện giao dịch cổ phiếu của mình thông qua
công ty.
- Tư vấn niêm yết giúp công ty chứng khoán nâng cao khả năng nghiệp vụ,
đa dạng hóa các lĩnh vực hoạt động. hoạt động tư vấn niêm yết đặc biệt có
vai trò quan trọng khi thị trường chứng khoán ngày càng phát triển, số
lượng các công ty có nhu cầu niêm yết ngày càng nhiều trong khi điều kiện,

thủ tục niêm yết do các trung tâm, sở giao dịch chứng khoán đặt ra ngày
càng khó khăn. Như vậy khi thị trường chứng khoán ngày càng phát triển thì
vai trò của hoạt động tư vấn niêm yết càng lớn, không chỉ do phần doanh
thu mà hoạt động này đóng góp cho công ty mà quan trọng hơn là các thông
tin mà các công ty chứng khoán thu thập được trong quá trình thực hiện tư
vấn.
SV. Vò Trêng Giang
12
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
1.2.Hoạt động tư vấn niêm yết của công ty chứng khoán
1.2.1.Khái niệm về hoạt động tư vấn niêm yết
Để tìm hiểu kỹ về hoạt động tư vấn niêm yết tại các công ty chứng khoán
trước hết cần hiểu rõ một số khái niệm cơ bản sau:
- Khái niệm hoạt động tư vấn: Hoạt động tư vấn là việc người tư vấn sử
dụng kiến thức, đó chính là vốn chất xám mà họ đã bỏ ra để kinh doanh
nhằm đem lại hiệu quả, lợi nhuận cho khách hàng
- Khái niệm về niêm yết chứng khoán:
Ở nước ta, theo điều 3 Nghị định 144/2003/NĐ-CP quy định:
Niêm yết chứng khoán là việc đưa các chứng khoán có đủ tiêu chuẩn
vào đăng ký giao dịch tại thị trường giao dịch tập trung.
Như vậy, niêm yết chứng khoán bao gồm việc niêm yết tên tổ chức phát
hành và giá chứng khoán của nó.
Hoạt động niêm yết đòi hỏi phải đảm bảo sự tin cậy đối với thị trường
cho các nhà đầu tư. Cụ thể, các công ty xin niêm yết phải đáp ứng một cách
đầy đủ các điều kiện về niêm yết. Điều kiện này được quy định cụ thể trong
quy chế về niêm yết chứng khoán do sở giao dịch chứng khoán ban hành.
Để được niêm yết giao dịch chứng khoán thông thường các doanh nghiệp
phải đáp ứng được hai yêu cầu chính là yêu cầu về công bố thông tin và yêu
cầu về tính khả mại của chứng khoán. Công chúng đầu tư phải nắm được
đầy đủ các thông tin và cơ hội nắm bắt thông tin do công ty phát hành công

bố ngang nhau đảm bảo sự công bằng trong tiếp nhận thông tin, kể cả thông
tin mang tính chất định kỳ hoặc thông tin tức thời có tác động đến giá cả,
khối lượng chứng khoán giao dịch.
- Khái niệm hoạt động tư vấn niêm yết.
Như vậy từ những khái niệm cơ bản nêu trên chúng ta có thể hiểu một
cách khái quát về hoạt động tư vấn niêm yết như sau:
SV. Vò Trêng Giang
13
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Hoạt động tư vấn niêm yết của công ty chứng khoán là việc công ty
chứng khoán dựa vào những kỹ năng chuyên môn, hiểu biết về luật pháp, về
những điều kiện niêm yết, cách thức niêm yết…là vốn chất xám mà họ đã
tích lũy được để giúp các doanh nghiệp có nhu cầu đưa chứng khoán của
mình vào đăng ký giao dịch tại sàn giao dịch tập trung một cách nhanh
chóng và thuận tiện nhất.
1.2.2.Nội dung của hoạt động tư vấn niêm yết.
Đối với các công ty chứng khoán trên thế giới tư vấn niêm yết đã trở
thành một mảng hoạt động quen thuộc bởi bất kỳ một doanh nghiệp nào khi
muốn niêm yết, đăng ký giao dịch trên thị trường tập trung đều cần đến sự
trợ giúp của một công ty chứng khoán. Các công ty chứng khoán sẽ nhanh
chóng giúp doanh nghiệp có nhu cầu niêm yết hoàn thành các thủ tục để
chứng khoán của họ được đưa vào hệ thông giao dịch một cách nhanh
chóng và thuận tiện nhất. Hoạt động tư vấn niêm yết của các công ty chứng
khoán ở các nước về cơ bản là giống nhau, tuy nhiên tùy vào môi trường
kinh tế, pháp luật cũng như điều kiện niêm yết ở các sở, TTGD chứng
khoán ở các nước khác nhau sẽ tạo nên điểm khác nhau nhất định trong hoạt
động tư vấn niêm yết của các công ty chứng khoán. Tại Việt Nam, thị
trường chứng khoán tuy đã đi vào hoạt động hơn 5 năm nhưng nhận thức
của các doanh nghiệp về việc niêm yết còn chưa rõ ràng, họ chưa đánh giá
được một cách khách quan nhất về lợi ích và trách nhiệm khi tham gia niêm

yết. Vì lý do này mà hoạt động tư vấn niêm yết của các công ty chứng
khoán ở Việt Nam sẽ khó khăn hơn cụ thể hoạt động này sẽ bao gồm các
nội dung cơ bản sau:
SV. Vò Trêng Giang
14
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
1.2.2.1. Tư vấn về lợi ích khi niêm yết
Các doanh nghiệp khi chấp nhận việc niêm yết tức là họ đã chấp nhận
bước vào một môi trường kinh doanh hoàn toàn mới. Sẽ có nhiều thuận lợi
khi trở thành một công ty đại chúng nhưng bên cạnh đó họ cũng sẽ phải chíu
sự kiểm soát gắt gao hơn. Công ty chứng khoán khi thực hiện nhiệm vụ tư
vấn phải giúp doanh nghiệp thấy rõ những thuận lợi cũng như khó khăn này
để các doanh nghiệp niêm yết hoạch định chiến lược hoạt động hợp lý. Cụ
thể bao gồm các nội dung sau:
• Thuận lợi
- Công ty sẽ dễ dàng huy động vốn hơn khi niêm yết: Các công ty niêm
yết trên thị trường tập trung có một lợi thế hơn nhiều so với các công
ty khác là họ có thể phát hành chứng khoán (cổ phiếu hoặc trái phiếu)
để huy động vốn khi cần thiết với mức chi phí thấp do các công ty này
được tín nhiệm hơn so với các công ty chưa niêm yết.
- Nâng cao tính thanh khoản của chứng khoán: Chứng khoán của các
công ty niêm yết được mua đi bán lại một cách dễ dàng trên thị trường
thứ cấp. Việc chuyển đổi các chứng khoán này thành tiền cũng rất đơn
giản, do đó chúng có thể được sử dụng làm vật thế chấp phục vụ cho
những mục đích khác nhau của doanh nghiệp niêm yết cũng như của
các nhà đầu tư.
- Các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ
được ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp: Thị trường chứng khoán
Việt Nam đi vào hoạt động chưa lâu, các doanh nghiệp còn dè dặt khi
tham gia niêm yết do chưa quen với việc phải công bố thông tin một

cách thường xuyên và chính xác về mọi hoạt động của doanh nghiệp.
Do đó các nhà quản lý thị trường với chủ trương khuyến khích các
doanh nghiệp lên sàn đã thông qua chính sách miễn thuế thu nhập
SV. Vò Trêng Giang
15
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
doanh nghiệp đối với các doanh nghiệp niêm yết trong một số năm
nhất định. Chính sách này sẽ không còn nữa khi thị trường chứng
khoán đã đi vào hoạt động ổn định.
- Niêm yết chứng khoán trên thị trường tập trung là một hình thức đánh
bóng tên tuổi và sản phẩm của doanh nghiệp: Các doanh nghiệp niêm
yết trên thị trường tập trung là các doanh nghiệp đã trở thành các công
ty đại chúng. Các công ty này chịu sự giám sát chặt chẽ của các cơ
quan quản lý, cũng như sự theo dõi sát sao của các nhà đầu tư nên một
cách ngẫu nhiên doanh nghiệp không cần quảng cáo cũng được rất
nhiều người biết đến.
- Các doanh nghiệp niêm yết có điều kiện hơn trong việc hoàn thiện bộ
máy sản xuất và kinh doanh: Với các tiêu chuẩn cao của việc niêm
yết, trước sự giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước, sự theo dõi
sâu sát của các nhà đầu tư, các chuyên gia, công ty niêm yết có động
lực mạnh mẽ để ngày càng hoàn thiện hơn về tổ chức sản xuất kinh
doanh.
• Hạn chế: Khi tham gia niêm yết trên thị trường doanh nghiệp niêm yết
có nghĩa vụ báo cáo của một công ty đại chúng. Tức là doanh nghiệp
niêm yết phải thường xuyên cung cấp thông tin một cách đầy đủ,
chính xác, kịp thời liên quan đến chiến lược hoạt động, kế hoạch sản
xuất của công ty và một số biến động khác có gây ảnh hưởng đến giá
chứng khoán niêm yết. Nghĩa vụ công bố thông tin này trong một số
trường hợp làm ảnh hưởng đến các bí quyết, kinh doanh của công ty,
làm giảm tính cạnh tranh của công ty.

1.2.2.2.Tư vấn về thủ tục khi niêm yết
Các công ty chứng khoán căn cứ vào điều kiện pháp luật, các yêu cầu về
niêm yết do các sở, trung tâm giao dịch chứng khoán đặt ra để giúp doanh
SV. Vò Trêng Giang
16
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nghiệp hoàn thành các thủ tục trước và sau khi niêm yết theo đúng qui định.
Công ty tư vấn cũng đưa ra các biện pháp sao cho sau khi niêm yết chứng
khoán của các doanh nghiệp sẽ được giao dịch với mức giá có lợi và ổn định
nhất. Hiện nay ở Việt Nam việc tư vấn hoàn tất thủ tục niêm yết của các
công ty chứng khoán bao gồm những công đoạn cơ bản sau:
 Tư vấn cho khách hàng chuẩn bị đầy đủ các điều kiện cần thiết để tham
gia niêm yết
Công ty chứng khoán cung cấp cho các doanh nghiệp có nhu cầu niêm
yết đầy đủ nội dung những yêu cầu đối với một doanh nghiệp niêm yết theo
đúng qui định của pháp luật. Theo thông tư số 59/2004/TT-BTC bao gồm
các nội dung sau:
• Đối với các công ty xin cấp phép niêm yết cổ phiếu:
- Là công ty cổ phần có vốn điều lệ tại thời điểm xin cấp phép niêm yết tối
thiểu từ 5 tỷ đồng trở lên, tính theo giá trị sổ sách.
- Có tình hình tài chính lành mạnh, không có các khoản nợ phải trả quá hạn
trên một năm; hoàn thành nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước và người lao
động trong công ty. Đối với tổ chức tín dụng và tổ chức tài chính phi ngân
hàng, tình hình tài chính được đánh giá theo các qui định của cơ quan quản
lý chuyên ngành.
- Có lợi nhuận sau thuế trong 2 năm liên tục liền trước năm xin cấp phép
niêm yết là số dương, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến thời điểm xin
cấp phép niêm yết.
- Đối với doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi thành công ty cổ phần, thời
gian 2 năm liên tục có lãi liền trước năm xin niêm yết bao gồm cả thời gian

trước khi chuyển đổi.
SV. Vò Trêng Giang
17
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
- Đối với doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa và niêm yết trên thị trường
chứng khoán trong vòng một năm sau khi chuyển đổi, hoạt động của năm
liền trước năm xin phép phải có lãi.
- Các cổ đông là thành viên Hội đồng quản trị, Ban Giám đốc, Ban Kiểm
soát của công ty phải cam kết nắm giữ ít nhất 50% cổ phiếu do mình sở hữu
trong thời gian 03 năm, kể từ ngày niêm yết, không tính số cổ phiếu thuộc
sở hữu Nhà nước do các cá nhân trên đại diện nắm giữ
- Tối thiểu 20% vốn cổ phần của công ty do ít nhất 50 cổ đông ngoài tổ
chức phát hành nắm giữ. Đối với công ty có vốn cổ phần từ 100 tỷ trở lên
thì tỷ lệ này là tối thiểu 15% vốn cổ phần.
• Đối với các doanh nghiệp xin niêm yết trái phiếu
- Là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạng, doanh nghiệp nhà nước
có vốn điều lệ đã góp tại thời điểm xin cấp phép niêm yết tối thiểu từ 10 tỷ
đồng trở lên, tính theo giá trị sổ sách.
- Hoạt động sản xuất kinh doanh có lãi 2 năm liên tục liền trước năm xin
cấp phép niêm yết. Đối với doanh nghiệp chuyển đổi sang hoạt động theo
hình thức công ty cổ phần, thời gian trên bao gồm cả thời gian chuyển đổi.
- Có tình hình tài chính lành mạnh, không có các khoản nợ phải trả quá hạn
trên một năm; hoang thành nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước. Đối với tổ
chức tín dụng và tổ chức tài chính phi ngân hàng, tình hình tài chính được
đánh giá theo qui định của cơ quan tài chính chuyên ngành.
- Có ít nhất 50 người sở hữu trái phiếu.
 Tư vấn lập hồ sơ xin niêm yết
Trong bước này công ty tư vấn giúp doanh nghiệp có nhu cầu niêm yết
hoàn thiện bộ hồ sơ xin niêm yết để nộp cho ủy ban chứng khoán nhà nước
xin xét duyệt.

SV. Vò Trêng Giang
18
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
- Công ty chứng khoán hướng dẫn doanh nghiệp làm đơn xin cấp phép niêm
yết theo mẫu tại phụ lục 01 kèm theo Thông tư 59/2004/TT-BTC.
- Sau khi doanh nghiệp niêm yết hoàn tất bộ hồ sơ, nhân viên tư vấn cần xem
xét và chỉnh sửa lại (nếu cần) nhằm đảm bảo qui cách củ bộ hồ sơ và quyền
lợi của cổ đông theo đúng qui định của pháp luật.
- Công ty tư vấn xem xét việc hoàn thiện các báo cáo tài chính trong hai năm
gần nhất của doanh nghiệp xin niêm yết, các báo cáo này phải được một đơn
vị kiểm toán được ủy ban chứng khoán chấp nhận kiểm toán.
- Căn cứ vào thực trạng hoạt động cũng như những đánh giá về khả năng
phát triển trong tương lai của doanh nghiệp niêm yết, các nhà tư vấn sẽ đưa
ra mức giá chứng khoán dự kiến của doanh nghiệp niêm yết.
- Một phần việc quan trọng trước khi đưa doanh nghiệp lên niêm yết là các
nhà tư vấn của công ty chứng khoán dựa trên các số liệu thực tế đã nghiên
cứu về doanh nghiệp để xây dựng một bản cáo bạch cho doanh nghiệp niêm
yết theo mẫu tại phụ lục 02 kèm theo Thông tư số 59/2004/TT-BTC. Bản
cáo bạch phải chứa đựng đầy đủ các thông tin về doanh nghiệp niêm yết từ
khi thành lập đến thời điểm xin đăng ký niêm yết.
Sau khi hoàn thành bộ hồ sơ xin đăng ký niêm yết công ty chứng khoán
sẽ đại diện doanh nghiệp xin niêm yết nộp lên ủy ban chứng khoán nhà nước
chờ xét duyệt. Trong quá trình chờ cấp giấy phép niêm yết nếu UBCKNN
yêu cầu chỉnh sửa hoặc làm sáng tỏ các thông tin trong hồ sơ thì công ty
chứng khoán phải thay doanh nghiệp giải thích về những thắc mắc này.
 Tư vấn về công bố niêm yết
Công ty chứng khoán phối hợp với tổ chức niêm yết liên hệ với trung
tâm giao dịch chứng khoán, các báo chí để công bố việc niêm yết của doing
nghiệp. Nội dung của việc công bố gồm:
SV. Vò Trêng Giang

19
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
- Giấy phép niêm yết do ủy ban chứng khoán nhà nước cấp
- Ngày chứng khoán chính thức giao dịch trên thị trường
- Nơi cung cấp bản cáo bạch.
 Tư vấn đăng ký niêm yết chứng khoán tại trung tâm giao dịch
Công đoạn cuối cùng của hoạt động tư vấn niêm yết chứng khoán là
công ty chứng khoán giúp doanh nghiệp đăng ký niêm yết chứng khoán của
mình với TTGDCK. Việc đăng ký này sẽ giúp cho chứng khoán của doanh
nghiệp niêm yết được giao dịch trên thị trường tập trung. Thông thường để
thực hiện đăng ký chứng khoán của doanh nghiệp thành công, thuận tiện
công ty chứng khoán sẽ thay tổ chức niêm yết thực hiện các công việc sau.
- Lập hồ sơ đăng ký niêm yết nộp cho trung tâm giao dịch chứng khoán
- Sau khi được trung tâm giao dịch chứng khoán chấp thuận, công ty
chứng khoán phối hợp với phòng lưu ký, phòng giao dịch để tiến hành
các thủ tục cần thiết chuẩn bị cho việc giao dịch chứng khoán.
1.3.Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tư vấn niêm yết của công ty
chứng khoán
1.3.1.Các yếu tố chủ quan
Các yếu tố chủ quan ảnh hưởng tới hoạt động tư vấn niêm yết của công
ty là các yếu tố thuộc về bản thân công ty đó bao gồm các yếu tố như vốn,
nhân sự, công nghệ, định hướng phát triển…Các nhân tố này không chỉ ảnh
hưởng đến riêng hoạt động tư vấn niêm yết của công ty mà nó còn có những
ảnh hưởng mang tầm vĩ mô hơn đối với các hoạt động của công ty. Mỗi nhân
tố đều có thể gây ảnh hưởng tới hoạt động này hay hoạt động khác của công
ty chứng khoán. Trên cơ sở nghiên cứu về hoạt động tư vấn niêm yết của
SV. Vò Trêng Giang
20
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
công ty chứng khoán chúng ta có thể nhận thấy hoạt động này thường bị ảnh

hưởng bởi một số nhân tố chủ yếu sau:
1.3.1.1.Chiến lược và định hướng phát triển của công ty chứng khoán
Các công ty chứng khoán được thành lập đều hoạch định cho mình một
chiến lược phát triển nhất định, phù hợp với từng giai đoạn phát triển của thị
trường. Đối với các nước đã có thị trường chứng khoán phát triển chắc chắn
chiến lược của các công ty chứng khoán sẽ khác đối với các nước có thị
trường chứng khoán mới bắt đầu hình thành. Đặc điểm của thị trường chứng
khoán Việt Nam là một thị trường mới hình thành. Do đó, hoạt động của các
công ty chứng khoán tại Việt Nam tuy đã có đầy đủ nhưng mới chỉ ở giai
đoạn sơ khai. Trong thời điểm ban đầu của thị trường chứng khoán Việt
Nam đa số các công ty chứng khoán tập trung vào khai thác hoạt động môi
giới là chính bởi đây là hoạt động mang lại doanh thu cao cho công ty. Đến
nay các công ty chứng khoán đã bắt đầu khai thác mạnh các hoạt động tự
doanh, tư vấn. Tư vấn niêm yết là một bộ phận trong hoạt động tư vấn của
công ty chứng khoán, việc hoạt động này có được chú trọng hay không hoàn
toàn phụ thuộc vào định hướng chiến lược của công ty. Một công ty có thể
chỉ chuyên sâu về một mảng hoạt động thế mạnh, nhưng một công ty chứng
khoán muốn phát triển một cách toàn diện thì không thể bỏ qua hoạt động tư
vấn, tư vấn niêm yết.
1.3.1.2.Yếu tố về con người
Yếu tố về con người luôn là một trong những yếu tố quan trọng đối với
mọi hoạt động của công ty chứng khoán. Riêng đối với hoạt động tư vấn yếu
tố con người đóng vai trò quyết định bởi khi thực hiện hoạt động tư vấn cái
mà công ty chứng khoán cần bỏ ra không phải là tiền vốn mà là vốn chất
xám của con người. Vì vậy khi thực hiện hoạt động tư vấn nói chung và hoạt
SV. Vò Trêng Giang
21
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
động tư vấn niêm yết nói riêng đòi hỏi các nhân viên tư vấn phải là những
người có kiến thức, trình độ chuyên môn vững, có kinh nghiệm làm việc

đồng thời họ cũng phải rất am hiểu pháp luật về các lĩnh vực tư vấn.
Công ty chứng khoán có những nhân viên tư vấn giỏi sẽ rất thuận lợi cho
việc phát triển hoạt động tư vấn niêm yết vì việc niêm yết của một công ty
đòi hỏi phải được thực hiện một cách khoa học nhằm tiết kiệm thời gian và
chi phí. Làm được những việc này các nhân viên tư vấn sẽ nâng cao uy tín
cho công ty mình và sẽ có được sự tin tưởng của khách hàng tạo điều kiện
cho việc phát triển các hoạt động dịch vụ của mình.
1.3.1.3.Yếu tố về công nghệ
Thị trường chứng khoán lúc ban đầu mới hình thành không chịu sự chi
phối quá lớn của công nghệ, nhưng khi thị trường càng phát triển thì yếu tố
công nghệ càng có vai trò to lớn. Ngày nay ở các nước có thị trường chứng
khoán phát triển thì đa số các hoạt động đều được thực hiện qua hệ thống
máy móc hiện đại. Các công ty chứng khoán là một phần quan trọng của thị
trường chứng khoán muốn có hiệu quả hoạt động tốt cũng cần phải ứng dụng
các công nghệ hiện đại. Điều kiện về cơ sở vật chất cũng có ảnh hưởng rất
lớn đến hoạt động của công ty chứng khoán nói chung và hoạt động tư vấn
niêm yết nói riêng.
Một điều chắc chắn rằng một công ty chứng khoán có cơ sở vật chất hiện
đại hơn sẽ hoạt động tốt hơn so với những công ty chứng khoán khác không
chỉ trong hoạt động tư vấn niêm yết. Ngày nay là thời đại của công nghệ
thông tin và thời gian là vàng. Các công ty chứng khoán có thể tìm kiếm, tư
vấn khách hàng thông qua mạng máy tính, được trang bị công nghệ hiện đại
sẽ giúp các nhân viên tư vấn tìm kiếm được nhiều khách hàng hơn, giải
quyết công việc hiệu quả và nhanh chóng hơn. Bên cạnh đó hoạt động tư vấn
niêm yết có quan hệ mật thiết đối với các hoạt động khác của công ty chứng
SV. Vò Trêng Giang
22
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
khoán. Các hoạt động tư vấn cổ phần hóa, tư vấn đấu giá…có tác dụng tạo ra
những khách hàng tiềm năng cho hoạt động tư vấn niêm yết; bộ phận môi

giới góp phần vào việc chuyển nhượng, phân phối chứng khoán cho tổ chức
niêm yết…Vì vậy trong công ty chứng khoán cần có các trang thiết bị để liên
kết các bộ phận với nhau, việc này không chỉ có tác dụng tích cực đối với
hoạt động tư vấn niêm yết mà còn góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động
chung của toàn công ty chứng khoán.
1.3.2.Các yếu tố khách quan
Hoạt động tư vấn niêm yết của công ty chứng khoán không chỉ phụ thuộc
vào các nhân tố nội tại của công ty mà hoạt động này còn chịu ảnh hưởng rất
lớn của các nhân tố bên ngoài tác động vào. Có thể bao gồm một số nhân tố
chủ yếu sau:
1.3.2.1.Chính sách của nhà nước
Có thể khẳng định rằng chính sách của nhà nước không chỉ gây ảnh
hưởng đối với hoạt động tư vấn niêm yết hay các hoạt động của công ty
chứng khoán nói chung mà nó có tác động to lớn đối với tất cả các ngành,
các lĩnh vực trong nền kinh tế. Thị trường chứng khoán Việt Nam đi vào
hoạt động chưa lâu nhưng về cơ bản là các chính sách của nhà nước đều cố
gắng tạo điều kiện thuận lợi cho thị trường phát triển. Trong thời gian đầu
của thị trường chứng khoán Việt Nam số lượng hàng hóa trên thị trường còn
hạn chế, các công ty chứng khoán thường chỉ tập trung vào phát triển các
hoạt động môi giới, tự doanh, tư vấn đầu tư chứng khoán còn hoạt động tư
vấn niêm yết rất ít được quan tâm. Đến nay, công chúng đầu tư ngày càng
quan tâm nhiều hơn đến thị trường chứng khoán và với số lượng ít ỏi các
công ty chứng khoán niêm yết trên thị trường tập trung đã dẫn tới hiện tượng
thiếu hàng trên thị trường. Do đó các chính sách của nhà nước trong giai
đoạn gần đây chủ yếu tập trung vào mục tiêu tăng hàng hóa cho thị trường.
SV. Vò Trêng Giang
23
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
Ở Việt Nam nhà nước có nhiều chủ trương để khuyến khích doanh nghiệp
lên sàn giao dịch, tạo điều kiện cho hoạt động tư vấn niêm yết ở các công ty

chứng khoán phát triển theo.
Chỉ đánh giá riêng tình hình thị trường chứng khoán Việt Nam cũng đủ
cho chúng ta thấy sự ảnh hưởng mang tầm vĩ mô của các chính sách nhà
nước tới những hoạt động cụ thể của các công ty chứng khoán. Do hoạt động
tư vấn niêm yết là một khâu quan trọng trong công tác tạo hàng hóa cho thị
trường chứng khoán vì vậy nó sẽ có điều kiện phát triển mạnh khi công tác
tạo hàng cho thị trường của nhà nước diễn ra mạnh.
1.3.2.2.Môi trường pháp luật
Trong điều kiện nền kinh tế, chính trị của bất cứ quốc gia nào, tác động
của thị trường chứng khoán luôn có tính hai mặt. Tuy nhiên, việc tác động
tích cực hay tiêu cực của thị trường chứng khoán tới nền kinh tế tùy thuộc
vào sự quản lý của nhà nước. Nhà nước quản lý thị trường thông qua hệ
thống pháp luật nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của thị trường chứng
khoán. Nếu không có sự quản lý bằng pháp luật của nhà nước trên thị trường
sẽ không có sự kiểm soát đối với các hành vi đầu cơ, mua bán nội gián…có
thể gây lên sự biến động mạnh trong giá cổ phiếu, gây thiệt hại cho các nhà
đầu tư cũng như các doanh nghiệp niêm yết. Với tình trạng như vậy chắc
chắn sẽ không có doanh nghiệp nào muốn tham gia niêm yết trên thị trường
chứng khoán và vì vậy nghiệp vụ tư vấn niêm yết của các công ty chứng
khoán cũng không được sử dụng nữa.
Các công ty đã được niêm yết trên thị trường tập trung luôn có nhiều lợi
thế hơn so với các công ty khác. Vì vậy, để thị trường chứng khoán hoạt
động hiệu quả thì các công ty niêm yết phải là những công ty đáp ứng đủ các
điều kiện về quy mô vốn, tình hình hoạt động…do sở giao dịch chứng khoán
đặt ra. Những tiêu chuẩn này cần phải được lựa chọn phù hợp với thực trạng
SV. Vò Trêng Giang
24
Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp
nền kinh tế của từng nước. Nếu các điều kiện đặt ra quá lỏng lẻo sẽ dẫn đến
việc các doanh nghiệp niêm yết không đáp ứng được các yêu cầu, khi tham

gia thị trường tập trung sẽ gây ảnh hưởng tới sự phát triển của thị trường.
Nếu các điều kiện quá khắt khe thì số lượng các công ty tham gia niêm yết
lại quá ít. Cả hai trường hợp trên đều cho thấy sự ảnh hưởng của các qui định
pháp luật về điều kiện niêm yết tới hoạt động tư vấn niêm yết của công ty
chứng khoán.
Không chỉ riêng các chính sách pháp luật điều chỉnh hoạt động của thị
trường chứng khoán gây ảnh hưởng đến hoạt động tư vấn niêm yết của công
ty chứng khoán mà môi trường pháp luật của một quốc gia cũng có thể gây
ra những ảnh hưởng lớn tới hoạt động này. Bởi khi luật pháp của một quốc
gia không chặt chẽ, tính cưỡng chế không cao là cơ hội để các công ty có
những hành vi tiêu cực như lách luật để trốn thuế, thực hiện các hoạt động
kinh tế ngầm, làm báo cáo sai sự thật…với tình trạng như vậy sẽ không
khuyến khích được các doanh nghiệp tham gia niêm yết và kéo theo là hoạt
động tư vấn niêm yết cũng không thể phát triển.
1.3.2.3.Cạnh tranh
Trước đây, nền kinh tế của nước ta là nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung,
Nhà nước đóng vai trò trung tâm trong tất cả các hoạt động kinh tế xã hội.
Nhưng kể từ khi đổi mới đến nay nền kinh tế nước ta đã chuyển theo hướng
của một nền kinh tế thị trường. Trong nền kinh tế thị trường này yếu tố cạnh
tranh giữa các công ty chứng khoán là không thể tránh khỏi. Việc cạnh tranh
gay gắt giữa các công ty sẽ góp phần thúc đẩy các công ty này ngày càng
hoàn thiện hơn trong việc cung cấp các sản phẩm dịch vụ của mình.
Ở thị trường chứng khoán Việt Nam, số lượng các công ty tham gia niêm
yết trên hai trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội và Thành phố Hồ Chí
Minh còn rất hạn chế. Hơn nữa, hiện nay các cơ quan quản lý thị trường
SV. Vò Trêng Giang
25