điều kiện và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở trường thpt chuyên huỳnh mẫn đạt tỉnh kiên giang, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục học sinh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH




Nguyễn Nghóa Tiệp



ĐIỀU KIỆN VÀ GIẢI PHÁP
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN Ở TRƯỜNG
THPT CHUYÊN HUỲNH MẪN ĐẠT
TỈNH KIÊN GIANG, GÓP PHẦN NÂNG CAO
CHẤT LƯNG GIÁO DỤC HỌC SINH




Chuyên ngành : Quản lý Giáo dục
Mã số : 60 14 05


TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ GIÁO DỤC HỌC




NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. NGÔ ĐÌNH QUA

Thành phố Hồ Chí Minh - 2006




Lời cảm ơn.

Xín chân thành cảm ơn Lãnh đạo Sở Giáo dục – Đào tạo tỉnh Kiên Giang, BGH
trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt tỉnh Kiên Giang, BGH trường THPT chuyên Thoại
Ngọc Hầu tỉnh An Giang, trường THPT chuyên Tiền Giang, trường THPT chuyên Lý Tự
Trọng thành phố Cần Thơ đã tạo mọi điều kiện tốt đẹp để tôi hoàn thành khoá học và hoàn thành
luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo , q Thầy , Cô trường Đại học Sư Phạm Thành
phố Hồ Chí Minh đã giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt khóa học tại trường.
Xin trân trọng ghi ân Thầy Cố PGS.TS Đào Trọng Hùng, người đầu tiên hướng dẫn
tôi thực hiện luận văn này.
Đặc biệt, tôi xin trân trọng cảm ơn Thầy Tiến sỹ Ngô Đình Qua, người đã có nhiều
công sức, tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.


TP. Hồ Chí Minh, ngày 26 tháng 9 năm 2006
NGUYỄN NGHĨA TIỆP
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài 1

2. Mục đích nghiên cứu 3
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu 3
4. Giả thuyết khoa học 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4
6. Phương pháp nghiên cứu 5
7. Giới hạn đề tài 7
8. Cái mới của đề tài 8
Chương I
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐIỀU KIỆN VÀ GIẢI PHÁP
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
1.1. Lòch sử nghiên cứu vấn đề 9
1.2. Cơ sở lý luận 16
1.2.1. Một số khái niệm 16
1.2.1.1. Điều kiện 16
1.2.1.2. Giải pháp 18
1.2.1.3. Phát triển 18
1.2.1.4. Chất lượng 19
1.2.2. Một số văn bản của lãnh đạo các cấp từ Trung ương đến đòa phương
liên quan đến đề tài 21
1.2.2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh nói về vai trò và nhiệm vụ của giáo viên 21
1.2.2.2. Quan điểm của Đảng và Nhà nước 23
1.2.3. Những vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên 26
1.2.4. Những vấn đề lý luận về chất lượng giáo dục, tầm quan trọng của
chất lượng giáo dục trong nhà trường 34
1.2.5. Những vấn đề lý luận về điều kiện đảm bảo cho phát triển chất
lượng nhà trường 38
Chương II
ĐIỀU KIỆN VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TRƯỜNG THPT CHUYÊN HUỲNH MẪN ĐẠT TỈNH KIÊN GIANG
2.1. Sơ lược về điều kiện và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở một số

trường THPT Chuyên tiêu biểu khu vực ĐBSCL 43
2.1.1. Trường THPT Chuyên Thoại Ngọc Hầu, Tỉnh An Giang 43
2.1.1.1. Vài nét về trường THPT Chuyên Thoại Ngọc Hầu 43
2.1.1.2. Điều kiện về cơ sở vật chất 43
2.1.1.3. Điều kiện đội ngũ cán bộ giáo viên, học sinh nhà trường 43
2.1.1.4. Một số biện pháp về công tác tuyển chọn bố trí sử dụng,
bồi dưỡng đội ngũ giáo viên của nhà trường. 45
2.1.2. Trường THPT Chuyên Tiền Giang, tỉnh Tiền Giang 45
2.1.2.1. Vài nét về trường Chuyên Tiền Giang 45
2.1.2.2. Điều kiện về cơ sở vật chất 46
2.1.2.3. Điều kiện đội ngũ cán bộ giáo viên ,học sinh nhà trường 46
2.1.2.4. Một số biện pháp về công tác tuyển chọn bố trí sử dụng, bồi
dưỡng đội ngũ giáo viên của nhà trường 47
2.1.3. Trường THPT chuyên Lý Tự Trọng, TP Cần Thơ 48
2.1.3.1. Vài nét về trường chuyên Lý Tự Trọng 48
2.1.3.2. Điều kiện về cơ sở vật chất 48
2.1.3.3. Điều kiện đội ngũ cán bộ giáo viên, học sinh nhà trường 48
2.1.3.4. Một số biện pháp về công tác tuyển chọn bố trí sử dụng, bồi
dưỡng đội ngũ giáo viên của nhà trường 50
2.2. Điều kiện và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường THP
chuyên Huỳnh Mẫn Đạt, tỉnh Kiên Giang từ năm học 1998 – 1999 đến
năm học 2004 – 2005 51
2.2.1. Điều kiện 51
2.2.1.1. Điều kiện về kinh tế – xã hội – giáo dục của đòa phương 51
2.2.1.2. Quá trình thành lập trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt 54
2.2.1.3. Điều kiện về cơ sở vật chất từ năm học 1998 – 1999 55
2.2.1.4. Điều kiện về đội ngũ giáo viên 56
2.2.1.5. Điều kiện tuyển chọn giáo viên 57
2.2.1.6. Điều kiện về học sinh 58
2.2.2. Những giải pháp đã thực hiện để phát triển chất lượng đội ngũ

giáo viên từ năm học 1998 –1999 đến năm học 2004 –2005 62
2.2.2.1. Giải pháp nâng cao phẩm chất chính trò , tư tưởng 62
2.2.2.2. Giải pháp nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ 69
2.2.2.3. Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý 77
2.2.2.4. Giải pháp nâng cao đời sống vật chất, tinh thần 81
2.2.2.5. Giải pháp đẩy mạnh chủ trương xã hội hoá 85
2.2.3 Hiệu quả của hệ thống các biện pháp phát triển đội ngũ từ năm
học 1998 –1999 đến năm học 2004- 2005. 89
2.2.3.1. Đối với giáo viên 89
2.2.3.2. Đối với học sinh 93
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 97
TÀI LIỆU THAM KHẢO 102
PHỤ LỤC 108




DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT


BGH Ban giám hiệu
BCH Ban chấp hành
CNXH Chủ nghóa xã hội
Hs Học sinh
OECD Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế
THPT Trung học phổ thông
TW Trung ương
UBND y ban nhân dân
XHCN Xã hội chủ nghóa
DANH MỤC CÁC BẢNG

2.1.Kết quả học sinh giỏi của trường THPT chuyên Thoại Ngọc Hầu 44
2.2.Kết quả học sinh giỏi của trường THPT chuyên Tiền Giang 46
2.3.Kết quả học sinh giỏi của trường THPT chuyên Lý Tự Trọng,
TP Cần Thơ 49
2.4.Bảng thống kê lực lượng lao động tỉnh Kiên gaing 52
2.5. Bảng tình hình kinh phí ngân sách cấp cho trường 55
2.6. Bảng trình độ giáo viên năm học 1998 -1999 56
2.7. Tình hình phát triển số lượng đội ngũ giáo viên 57
2.8. Bảng thống kê thâm niên công tác của giáo viên 58
2.9. Thống kê chất lượng văn hoá, hạnh kiểm học sinh khối 11, 12 năm học
1998 -1999 60
2.10. Bảng thống kê tình hình phát triển số lớp, s61 học sinh hàng năm 60
2.11. Bảng thống kê số lượng học sinh trúng tuyển vào lớp 10 hàng năm 61
2.12. Bảng thống kê điểm chuẩn vào lớp 10 hàng năm 61
2.13 Bảng thống kê việc thực hiện các biện pháp nâng cao phẩm chất chính
trò cho giáo viên và mức độ thực hiện của các biện pháp 66
2.14. Bảng thống kê việc thực hiện các biện pháp nâng cao năng lực chuyên
môn nghiệp vụ cho giáo viên và mức độ thực hiện các biện pháp 71
2.15. Bảng thống kê việc thực hiện các biện pháp nâng cao năng lực quản lý
và mức độ thực hiện các biện pháp 79
2.16. Bảng thống kê việc thực hiện các biện pháp nâng cao đời sống vật
chất, tinh thần cho giáo viên và mức độ thực hiện các biện pháp 83
2.17. Bảng thống kê việc thực hiện các biện pháp đẩy mạnh chủ trương xã
hội hóa và mức độ thực hiện các biện pháp 87
2.18. Kết quả sự phát triển số lượng giáoviên và chất lượng qua các năm 89
2.19. Bảng tự đánh giá phẩm chất đạo đức của đội ngũ giáo viên 91
2.20. Bảng tự đáng giá năng lực chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên 92
2.21a. Bảng kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh qua các năm 93
2.21b. Bảng kết quả xếp loại Văn hóa của học sinh qua các năm 94

2.22a. Bảng kết quả tốt nghiệp THPT, đậu đại học, học sinh giỏi các cấp của
nhà trường qua các năm 94
2.22b. Bảng thống kê tốt nghiệp THPT loại khá giỏi quacác năm 95






1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
- Nghò quyết Đại hội IX của Đảng cộng sản Việt Nam khẳng đònh
mục tiêu tổng quát của Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 2001-2010 là:
“Đưa đất nước ta thoát khỏi tình trạng kém phát triển, nâng cao rõ rệt đời
sống vật chất, văn hóa, tinh thần của nhân dân, tạo nền tảng đến năm 2020
nước ta cơ bản thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại hóa… Để
đạt được mục tiêu trên, giáo dục và khoa học - công nghệ có vai trò quyết
đònh, nhu cầu phát triển giáo dục là rất bức thiết”[18].
Cha ông ta thường nói :“ Hiền tài là nguyên khí quốc gia. Nguyên khí
thònh thì thế nước mạnh và hưng thònh. Nguyên khí suy thì thế nước mà thấp
kém”. Đó là muốn nói lên vai trò quan trọng của của hiền tài đối với sự
phát triển của cả dân tộc. Đào tạo nhân tài , trọng dụng nhân tài là truyền
thống q báu của dân tộc Việt Nam. Tại Hội nghò lần thứ 6 Ban Chấp
hành Trung ương khóa IX chỉ rõ nhiệm vụ của giáo dục – đào tạo nhân tài
là : “Nâng cao chất lượng hiệu quả giáo dục và đào tạo nhân tài.… Đặc
biệt chú trọng phát triển nhân tài, tiếp tục hoàn thiện hệ thống cơ chế,
chính sách, tổ chức phát hiện , đào tạo, bồi dưỡng sử dụng nhân tài thu hút
nhân tài tạo môi trường thuận lợi để phát huy nhân tài”[21]. Đào tạo và
bồi dưỡng nhân tài trở thành một nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn

dân, trong đó giáo dục mà trực tiếp là đội ngũ thầy cô giáo đóng vai trò
quyết đònh.
Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2001-2010 đã chỉ ra bảy
nhóm giải pháp cơ bản để thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo trong đó


2
phát triển đội ngũ nhà giáo là một trong những giải pháp trọng tâm. Bởi vì,
chất lượng giáo dục do nhiều yếu tố tạo thành : giáo viên, học sinh, chương
trình, nội dung kiến thức, phương pháp giảng dạy, cơ sở vật chất, kinh phí,
tổ chức quản lý, môi trường giáo dục … Xét cho cùng chất lượng giáo dục
do đội ngũ nhà giáo quyết đònh. Phát triển đội ngũ giáo viên về phẩm chất
và năng lực ở trường THPT chuyên trở thành một nhiệm vụ cấp bách nhằm
thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quan trọng của giáo giáo dục là “ nâng cao
dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài”.
Đã có nhiều công trình khoa học, bài báo, bài tham luận nghiên cứu
vấn đề phát triển đội ngũ nhà giáo để nâng cao chất lượng giáo dục được
công bố. Song không phải tất cả các công trình đó đều có tính khả thi ởû các
trường THPT trong cả nước. Bởi vì, ở mỗi loại trường, ở từng đòa phương
khác nhau, với điều kiện kinh tế – xã hội khác nhau, điều kiện cơ sở vật
chất, đội ngũ giáo viên, học sinh khác nhau nên giải pháp để nâng cao chất
lượng giáo dục phải có những nét đặc thù.
Làm thế nào để phát triển, nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng
học sinh giỏi ở trường THPT Chuyên của tỉnh Kiên Giang, khi trường từ
một trường THPT bình thường với điều kiện về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo
viên, học sinh còn nhiều yếu kém, bất cập lại được giao nhiệm đào tạo, bồi
dưỡng học sinh giỏi của tỉnh?
Nghiên cứu điều kiện và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở trường
THPT Chuyên tỉnh Kiên Giang, để nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng
nhân tài cho đòa phương trở thành một nhiệm vụ hết sức cấp thiết, có ý nghóa

đặc biệt quan trọng về chính trò và về phát triển nguồn nhân lực của đòa
phương trong thời kỳ thực hiện công nghiệp hóa , hiện đại hóa. Đó là những lý


3
do thôi thúc chúng tôi chọn đề tài: “Điều kiện và giải pháp phát triển đội ngũ
giáo viên ở trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt, tỉnh Kiên Giang góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục học sinh” làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
2.1 Tìm hiểu cơ sở lý luận và thực tiễn của các điều kiện và giải
pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở trường THPT và trường THPT Chuyên.
2.2 Chứng minh ảnh hưởng của các điều kiện và giải pháp phát triển
đội ngũ giáo viên đến chất lượng giáo dục của trường THPT Chuyên tỉnh
Kiên Giang.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là : điều kiện và giải pháp để phát
triển đội ngũ giáo viên trường THPT Chuyên tỉnh Kiên Giang, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục.
3.2 Khách thể nghiên cứu.
- Công tác quản lý ở trường THPT chuyên , đặc biệt là các trường
chuyên ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long.
4. Giả thuyết khoa học
Từ năm học 1998 – 1999 đến năm học 2004 -2005 có thể nhờ những
điều kiện và những giải pháp nâng cao phẩm chất chính trò, tư tưởng; năng
lực chuyên môn, nghiệp vụ, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho giáo
viên; những giải pháp về quản lý; những giải pháp về xã hội hóa… nên đội
ngũ giáo viên đã phát triển, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của
trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt, tỉnh Kiên Giang.

4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1 Tìm hiểu cơ sở lý luận liên quan đến đề tài
5.1.1 Nghiên cứu những lý luận liên quan đến việc nâng cao chất
lượng giáo viên để nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường
5.1.2 Nghiên cứu những cơ sở lý luận về điều kiện và giải pháp để
phát triển chất lượng đội ngũ giáo viên
5.1.3 Nghiên cứu tình hình thực tiễn, điều kiện và giải pháp phát
triển đội ngũ giáo viên ở một số trường THPT chuyên tiêu biểu ở khu vực
đồng bằng sông Cửu Long
5.2 Nghiên cứu thực trạng những điều kiện và giải pháp phát triển đội
ngũ giáo viên trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt tỉnh Kiên Giang từ
năm học 1998 -1999 đến năm học 2004- 2005
5.2.1 Thực trạng những điều kiện của trường THPT chuyên Huỳnh
Mẫn Đạt tỉnh Kiên Giang năm học 1998 -1999
5.2.1.1 Quá trình thành lập trường
5.2.1.2 Điều kiện về cơ sở vật chất
5.2.1.3 Điều kiện về đội ngũ giáo viên
5.2.1.4 Điều kiện về học sinh
5.2.1.5 Điều kiện khác
5.2.2 Những giải pháp đã thực hiện để phát triển chất lượng đội ngũ
giáo viên từ năm học 1998 – 1999 đến năm học 2004 – 2005
5.2.2.1 Cơ sở lý luận để đề ra các giải pháp
5.2.2.2 Nhóm các giải pháp để nâng cao phẩm chất, chính trò tư tưởng
cho giáo viên
5.2.2.3 Nhóm các giải pháp để nâng cao năng lực chuyên môn,
nghiệp vụ cho giáo viên.

5
5.2.2.4 Nhóm các giải pháp về kinh tế
5.2.2.5 Nhóm các giải pháp về cơ chế quản lý
5.2.2.6 Nhóm giải pháp về xã hội hóa
5.2.3 Hiệu quả của hệ thống các điều kiện và giải pháp đã áp dụng từ
năm học 1998 – 1999 đến năm học 2004 -2005
5.2.3.1 Đối với đội ngũ giáo viên
5.2.3.2 Đối với học sinh
5.3.Nêu một số kiến nghò và đề xuất
6 Phương pháp nghiên cứu
6.1 Cơ sở phương pháp luận
- Đề tài được nghiên cứu dựa trên các quan điểm cơ bản sau :
a/ Quan điểm lòch sử
Chúng ta biết rằng mọi sự vật , hiện tượng tồn tại và phát triển đều ở
trong một thời kỳ nhất đònh của tự nhiên và xã hội và chòu sự chi phối của
điều kiện tự nhiên , xã hội ấy. Chính vì vậy, thực hiện nghiên cứu đề tài
trên quan điểm lòch sử tức tìm hiểu, phát hiện sự phát triển của đối tượng
nghiên cứu trong những khoảng thời gian và không gian cụ thể, với những
điều kiện và hoàn cảnh cụ thể để phát hiện ra những quy luật phát triển .
Đề tài của chúng tôi chỉ nghiên cứu điều kiện và giải pháp phát triển đội
ngũ giáo viên ở trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt , tỉnh Kiên Giang từ
năm học 1998 -1999 đến năm học 2004 -2005.
b/ Quan điểm hệ thống – cấu trúc.
Quan điểm hệ thống – cấu trúc là một quan điểm rất quan trọng khi
nghiên cứu một đề tài khoa học. Quan điểm này yêu cầu người nghiên cứu
phải xem xét đối tượng một cách toàn diện , nhiều mặt, nhiều mối quan hệ
giữa các thành tố cấu tạo nên hệ thống trong trạng thái vận động và phát

6
triển không ngừng, trong những điều kiện và hoàn cảnh cụ thể để tìm ra
bản chất các qui luật vận động của đối tượng để đưa ra những kết luận
đúng đắn , khách quan. Vận dụng quan điểm này khi nghiên cứu điều kiện
và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn
Đạt, phải nghiên cứu các điều kiện về cơ sở vật chất, tài chính, đội ngũ
giáo viên , cán bộ quản lý giáo dục, học sinh, điều kiện kinh tế - xã hội
của đòa phương, các chính sách đối với giáo dục nhà trường Nhờ vận dụng
quan điểm hệ thống cấu trúc nên chúng tôi mới chỉ ra hệ thống các giải
pháp phát triển đội ngũ giáo viên như: giải pháp nâng cao phẩm chất chính
trò, tư tưởng; giải pháp nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ; giái pháp
nâng cao năng lực quản lý; giải pháp nâng cao đời sống vật chất, tinh thần
và giải pháp đẩy mạnh chủ trương xã hội hóa.
c/ Quan điểm thực tiễn.
Chúng ta hiểu rằng “ mọi nhận thức của con người đều bắt nguồn từ
thực tiễn”. Nghiên cứu khoa học suy cho cùng là hướng vào khám phá
nghiên cứu những vấn đề của hiện thực khách quan từ đó phát hiện những
qui luật phát triển của thực tiễn tự nhiên – xã hội. Chính vì vậy , mọi đề tài
nghiên cứu khoa học phải có tính thực tiễn cao, có nghóa là phải xuất phát
từ những yêu cầu cấp thiết của thực tiễn . “ Thực tiễn vừa là nguồn gốc,
vừa là động lực, vừa là mục tiêu , vừa là tiêu chuẩn để đánh giá một công
trình khoa học” . Nói một cách tổng quát “thực tiễn là thước đo của chân
lý”. Đề tài của chúng tôi nghiên cứu điều kiện và giải pháp phát triển đội
ngũ giáo viên trường THPT chuyên tỉnh Kiên Giang là nhằm đáp ứng yêu
cầu ngày càng cao của xã hội đối với chất lượng đội ngũ nhà giáo nói
chung , đặc biệt là đội ngũ giáo viên trường THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt
tỉnh Kiên giang, nơi đào tạo bồi dưỡng nhân tài của đòa phương, đáp ứng


7

mục tiêu nhiệm vụ của giáo dục đó là “ nâng cao dân trí, đào tạo nguồn
nhân lực và bồi dưỡng nhân tài”.
6.2 Các phương pháp nghiên cứu cụ thể
+Phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
Thu thập và đọc các tài liệu có liên quan đến đề tài nghiên cứu như:
sách, báo, các tài liệu, các báo cáo của nhà trường, các công trình nghiên
cứu khoa học liên quan đến đề tài, phân tích , tổng hợp, kết luận tài liệu.
+ Phương pháp nghiên cứu thực tiển.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu.
Sử dụng phiếu thăm dò ý kiến cán bộ quản lý, giáo viên của trường
THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt và ba trường THPT chuyên tiêu biểu về các
điều kiện và giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục của nhà trường (đây là phương pháp trọng tâm).
- Phương pháp quan sát
Dự một số giờ giảng dạy, thao giảng bồi dưỡng học sinh giỏi, các
hoạt động của tổ chuyên môn, hoạt động nề nếp của giáo viên, học sinh,
các hoạt động ngoài giờ lên lớp, sinh hoạt đầu tuần …
- Phương pháp phỏng vấn.
Tiến hành gặp gỡ phỏng vấn BGH các trường về vấn đề phát triển,
nâng cao chất lượng đội ngũ của nhà trường.(Sử dụng hệ thống câu hỏi
phỏng vấn và máy ghi âm.)
- Phương pháp toán học : Thống kê, phân tích và xử lý số liệu thu
thập được rút ra kết luận.(Sử dụng phần mềm SPSS để xử lý số liệu)
7. Giới hạn của đề tài
- Đề tài nghiên cứu điều kiện và giải pháp quản lý phát triển đội
ngũ giáo viên trường THPT chuyên Hùynh Mẫn Đạt tỉnh Kiên Giang, kết


8
hợp với việc tìm hiểu những điều kiện và các giải pháp quản lý phát triển

đội ngũ ở một số trường THPT chuyên tiêu biểu khu vực đồng bằng sông
Cửu Long như : Trường THPT chuyên Thọai Ngọc Hầu tỉnh An Giang,
Trường THPT chuyên Tiền Giang của tỉnh Tiền Giang, Trường chuyên Lý
Tự Trọng của thành phố Cần Thơ.
8. Cái mới của đề tài
- Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên để nâng cao chất lượng giáo
dục ở trường phổ thông đã được các nhà giáo dục, nhà khoa học … nghiên
cứu từ lâu. Song ở đòa phương tỉnh Kiên Giang, với điều kiện kinh tế – xã
hội, giáo dục có nhiều nét đặc thù thì việc nghiên cứu để nâng cao chất
lượng giáo dục trong trường THPT Chuyên chưa có ai nghiên cứu một cách
hệ thống.
- Trường THPT Chuyên tỉnh Kiên Giang được thành lập trên cơ sở
một trường THPT bình thường. Tổ chức, quản lý phát triển đội ngũ giáo
viên để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi của
một trường chuyên từ điều kiện một trường THPT bình thường là một vấn
đề mới mẻ.


9
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐIỀU KIỆN VÀ GIẢI PHÁP
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
1.1 Lòch sử nghiên cứu vấn đề
Lòch sử hình thành và phát triển giáo dục gắn liền với lòch sử phát triển
của xã hội loài người. Từ xưa đến nay ít ai coi thường vai trò của giáo dục
đối với sự phát triển của xã hội nói chung , sự phát triển của con người nói
riêng. Bởi vì, giáo dục là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế- xã hội,
đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển bền vững. Quan điểm chỉ
đạo phát triển giáo dục của Đảng ta và chiến lược phát triển kinh tế – xã
hội 2001 – 2010 chỉ rõ : Giáo dục là quốc sách hàng đầu, phát triển giáo

dục là nền tảng nguồn lực chất lượng cao, là một trong những động lực
quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa là yếu tố cơ bản để phát
triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Chính vì vậy , mục
tiêu chiến lược phát triển giáo dục năm 2001 -2010 được xác đònh : trong
giai đoạn 2001 -2010, “tạo chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục theo
hướng tiếp cận với trình độ tiến tiến của thế giới , phù hợp với thực tiễn
Việt Nam, phục vụ thiết thực cho sự phát trển kinh tế – xã hội … Ưu tiên
nâng cao chất lượng đào tạo nhân lực, chú trọng nhân lực khoa học công
nghệ cao, cán bộ quản lý giỏi… Phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu
cầu vừa tăng qui mô vừa nâng cao chất lượng hiệu quả và đổi mới phương
pháp dạy học”. [50]
Nhiệm vụ và mục tiêu của nền giáo dục nước nhà trong giai đoạn hiện
nay là : nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Trong đó,
người thầy giáo đóng vai trò quyết đònh. Lòch sử phát triển của xã hội loài
người cũng như lòch sử phát triển của dân tộc đã khẳng đònh: có thầy giáo


10
giỏi mới có học trò giỏi. Không phải ngẫu nhiên mà từ xưa cho đến ngày
nay, các bậc cha mẹ luôn tìm chọn thầy cho con mình theo học một cách kỹ
lưỡng. Dân tộc ta có những thầy giáo nổi tiếng như thầy Chu Văn An,
Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Q Đôn, Cao Bá Quát… đã có hàng trăm, thậm
chí hàng ngàn học sinh theo học. Các nhà nghiên cứu lý luận và thực tiễn
công tác giáo dục đều khẳng đònh: chất lượng của hoạt động học tập phụ
thuộc một phần vào chất lượng hoạt động dạy của người thầy, vào trình độ
tay nghề của người thầy. Cho nên, chỉ với tay nghề có trình độ cao của giáo
viên thì mới nâng cao chất lượng hoạt động học tập của học sinh.
Đối tượng của nghề dạy học, của người thầy giáo là toàn bộ nhân cách,
tâm hồn và thể chất của thế hệ trẻ . Chính vì vậy, người thầy giáo phải có
trách nhiệm xây dựng, vun đắp, phát triển cho nhân cách đó ngày càng tốt

đẹp hơn. Công cụ lao động của người thầy lại là toàn bộ nhân cách của
chính bản thân mình và phương pháp giáo dục quan trọng nhất của người
thầy là phương pháp nêu gương. Vì vậy, người thầy giáo với một đạo đức
trong sáng, một năng lực trí tuệ dồi dào, một tinh thần trách nhiệm cao cả,
một tình thương yêu con người rộng lớn thì mới làm tròn được trách nhiệm
của chính mình.
Điều 15 Luật giáo dục xác đònh vai trò và trách nhiệm của nhà giáo như sau:
“- Nhà giáo giữ vai trò quyết đònh trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục.
- Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện nêu gương tốt cho người
học.”[46]
Chính việc xác đònh vai trò quan trọng của nhà giáo trong công tác giáo
dục thế hệ trẻ mà Đảng, Nhà nước , nhân dân luôn luôn quan tâm đến việc
phát triển đội ngũ nhà giáo một cách toàn diện. Đặc biệt, trong giai đoạn
hiện nay, khi đất nước thực hiện công cuộc đổi mới, xây dựng nền công


11
nghiệp hóa, hiện đại hóa, phát triển nền kinh tế tri thức, cần thiết phải có
một nguồn nhân lực có trình độ cao. Nguồn nhân lực đó chỉ có được thông
qua giáo dục. Nâng cao chất lượng của đội ngũ thầy giáo trong giai đoạn
hiện nay trở thành một yêu cầu cấp thiết của toàn xã hội, là một trong
những nhiệm vụ quan trọng của ngành giáo dục nói chung, của mỗi trường
học nói riêng.
Đầu tư cho giáo dục về tài chính, cơ sở vật chất, con người mà đặc
biệt là phát triển đội ngũ nhà giáo để nâng cao chất lượng giáo dục trở
thành đề tài nghiên cứu sâu rộng của các cấp, các ngành liên quan đến
công tác giáo dục, từ Trung ương, đến các cơ sở trường học. Giáo dục theo
quan điểm duy vật lòch sử luôn luôn biến đổi và phát triển không ngừng. Do
vậy, các điều kiện và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên trong từng giai
đọan lòch sử cụ thể, trong các đòa phương, các trường học cũng sẽ luôn luôn

phát triển, biến đổi. Vì vậy, việc nghiên cứu điều kiện và giải pháp phát
triển đội ngũ nhà giáo để nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường là
một đề tài luôn mới mẻ và mang tính thực tiễn cao.
Qua tìm hiểu nghiên cứu tài liệu, chúng tôi được đọc một số tài liệu,
luận văn thạc sỹ, một số bài báo trên tạp chí Giáo dục, tạp chí phát triển
Giáo dục, tạp chí nghiên cứu Giáo dục, và một số bài báo…. liên quan tới
đề tài như sau:
Các tác giả : P.V.Zimin, M.I .Kôndakốp, N.I .Saxerđôlốp trong cuốn
“Những vấn đề quản lý trường học” viết : Kết quả toàn bộ hoạt động quản lý
của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý hoạt
động dạy của đội ngũ giáo viên. Các tác giả đã đi sâu nghiên cứu lãnh đạo công
tác giảng dạy , giáo dục trong nhà trường và xem đây là một khâu quan trọng
then chốt trong toàn bộ hoạt động quản lý của người hiệu trưởng.


12
- Luận văn thạc sỹ của Đỗ Ngọc Mỹ (2002), “Một số giải pháp phát
triển đội ngũ giáo viên trường Trung học Kỹ thuật Lý Tự Trọng TP Hồ Chí
Minh”, nêu lên 6 giải pháp phát triển đội ngũ ở một trường Trung học kỹ
thuật mà mục tiêu của nhà trường là đào tạo kỹ thuật viên, công nhân kỹ
thuật bậc cao và bồi dưỡng cán bộ kỹ thuật. Luận văn xác đònh rõ đội ngũ
giáo viên là người thực hiện mục tiêu đào tạo và quyết đònh đến chất lượng
đào tạo của nhà trường. Sáu giải pháp mà luận văn nêu ra phù hợp với yêu
cầu nhiệm vụ của loại hình trường Trung học Kỹ thuật, nơi mà mục tiêu
đào tạo nghề cho học sinh là nhiệm vụ trọng tâm của nhà trường.
- Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thò Thu Thuỷ(2003), “Một số giải
pháp xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường Đại học
bán công Tôn Đức Thắng”. Luận văn được nghiên cứu ở một trường đại
học bán công, song mục tiêu nghiên cứu của đề tài đề cập tới vấn đề nâng
cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đó cũng là mục tiêu đề tài chúng tôi

nghiên cứu. Tuy hai đề tài ở hai bậc giáo dục khác nhau, nhưng sẽ có
những nét tương đồng trong các giải pháp để nâng cao chất lượng. Nội dung
đề tài đã đề cập đến một số giải pháp, trong đó giải pháp chuẩn hóa đội
ngũ giáo viên đại học về phẩm chất chính trò và chuyên môn và giải pháp
đẩy mạnh nghiên cứu khoa học trong nhà trường là hai giải pháp trọng tâm.
Đề tài chủ yếu đề cập tới các tiêu chí chuẩn hóa trình độ chuyên môn của
đội ngũ giáo viên cơ hữu của trường theo các tiêu chuẩn của Bộ Giáo dục
đào tạo.
- Tác giả Hoàng Tuấn Rư (2003)với đề tài luận văn thạc sỹ : “Một số
giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học ở tỉnh Bình
Thuận”, đã nghiên cứu các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
tiểu học ở một tỉnh khu vực Nam trung bộ. Tác giả đã chỉ ra 5 giải pháp


13
phát triển chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học của một tỉnh. Với đặc thù
của công tác đào tạo giáo viên bậc tiểu học do các trường sư phạm đòa
phương đảm nhiệm , nên đề tài chú trọng giải pháp đào tạo, bồi dưỡng lại
đội ngũ giáo viên tiểu học cũ của cả tỉnh , đồng thời đổi mới phương thức
đào tạo đội ngũ giáo viên tiểu học trong giai đoạn phát triển mới của đất
nước nói chung , của tỉnh Bình thuận nói riêng.
- Luận văn thạc sỹ của Đoàn Thò Bảy(2003), “Quản lý hoạt động dạy
học của hiệu trưởng trường THPT thành phố Cà Mau”. Luận văn chỉ rõ
thực chất quản lý hoạt động dạy học là quản lý việc thực hiện nhiệm vụ
dạy học của từng giáo viên và đội ngũ giáo viên nhằm nâng cao chất lượng
giảng dạy. Luận văn đã nói rõ các nội dung quản lý hoạt động giảng dạy
của hiệu trưởng và đề xuất các nhóm giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
của công tác quản lý hoạt động dạy học ở các trường THPT trên đòa bàn
thành phố Cà Mau , góp phần nâng cao chất lượng dạy học của nhà trường.
- Tác giả Lê Phương Hồng trong bài “ Một số giải pháp phát triển đội

ngũ giáo viên trung học phổ thông tỉnh Hải Dương giai đoạn 2005 – 2510”,
đăng trên Tạp chí Giáo dục số 132, tháng 2 năm 2006, đã đề cập tới các
giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên trung học phổ thông trên toàn tỉnh.
Các giải pháp nêu ra ở tầm vó mô, chưa đưa ra các giải pháp cụ thể cho một
trường THPT hay trường chuyên. Tuy nhiên, các giải pháp vó mô của tỉnh là
cơ sở để các trường vận dụng vào tình hình cụ thể của nhà trường. Tỉnh Hải
Dương là một tỉnh mà tình trạng thiếu giáo viên cơ bản đã được giải quyết.
Do đó, vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ là vấn đề trọng tâm hàng đầu
của tỉnh. Theo bài báo, chúng tôi được biết UBND tỉnh Hải Dương cho
phép hiệu trưởng các trường THPT được quyền chủ động và chòu trách
nhiệm trong việc tuyển dụng , bố trí, sắp xếp sử dụng , đãi ngộ giáo viên


14
theo hướng khuyến khích người giỏi, sàng lọc người yếu…. Song không nói
rõ các chế độ chính sách đi kèm , nhất là vấn đề tự chủ về tài chính.
- Tác giả Đậu Văn Đình có bài: “Nghệ An với việc nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên”, đăng trên tạp chí Giáo dục, số 128, tháng 12 năm
2005. Tác giả Đinh Thò Lệ Thanh với bài viết “Nghệ An với việc nâng cao
trình độ đội ngũ giáo viên thực hiện đổi mới giáo dục” đăng trên tạp chí
Giáo dục, số 124 tháng 10 năm 2005. Hai bài viết này đều nói lên các giải
pháp lớn của Tỉnh Uỷ, UBND tỉnh Nghệ An với việc nâng cao chất lïng
đội ngũ giáo viên các cấp học ( từ mẫu giáo đến bậc THPT trong toàn tỉnh).
Tỉnh Uỷ, UBND tỉnh Nghệ An khẳng đònh : “ Muốn ra khỏi tỉnh nghèo phải
bắt đầu từ giáo dục”, “ chất lượng giáo dục do đội ngũ giáo viên quyết
đònh”. Chính từ tư tưởng chỉ đạo đó , toàn tỉnh Nghệ An đã làm cuộc cách
mạng về nâng cao chất lượng đội ngũ. Trong 6 giải pháp có tính vó mô cho
cả tỉnh, Nghệ An đẩy mạnh giải pháp đánh giá, phân loại giáo viên các
cấp. Đây là một giải pháp rất phức tạp vì liên quan trực tiếp tới đội ngũ 50
000 giáo viên của cả tỉnh . Từ năm học 2002-2003 đến năm học 2004 -

2005, với 117.298 lượt người được đánh giá xếp loại, có 4956 người không
đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, chiếm gần 10% tổng số giáo viên. Có thể nói,
ngành giáo dục tỉnh Nghệ An đã thực hiện thành công giải pháp này khi có
được sự thống nhất cao của lãnh đạo các cấp , đặc biệt là sự ủng hộ mạnh
mẽ của toàn nhân dân. Mục tiêu chính của phân loại giáo viên không phải
là đưa giáo viên không đạt tiêu chuẩn ra khỏi bục giảng mà nhằm mục đích
để từng giáo viên thấy được mình đang ở mức nào đối với yêu cầu nhiệm
vụ để phấn đấu. Cái được lớn nhất của giải pháp trên là hơn 100 000 học
sinh Nghệ An được học với những thầy cô giáo có chất lượng.


15
- Tác giả Nguyễn Thanh Hoàn có bài “Chất lượng giáo viên và
những chính sách cải thiện chất lượng giáo viên”,đăng trên tạp chí Phát
triển Giáo dục, số 2 tháng 2 năm 2003. Bài viết của Nguyễn Thanh Hoàn
không đề cập đến các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ nhưng đề cập
đến những phẩm chất về chất lượng đội ngũ và 22 năng lực cụ thể đặc
trưng cho một giáo viên có năng lực. Vấn đề chúng tôi quan tâm là làm thế
nào để đội ngũ giáo viên có được 22 năng lực cụ thể như báo đã nêu ? Đó
chính là những giải pháp mà bài báo đã không đề cập đến.
Các tác giả: Nguyễn Ngọc Hợi, Phạm Minh Hùng, Thái Văn Thành
có bài: “Một số biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của
giáo viên”, đăng trên Tạp chí Giáo dục”, số 133 tháng 3 năm 2006. Bài viết
khẳng đònh : quản lý hoạt động chuyên môn nghiệp vụ(CMNV) là một nội
dung quan trọng nhất trong công tác quản lý của người hiệu trưởng nhằm
góp phần xây dựng và nâng cao chất lượng nhà giáo. Bài viết nêu ra 4 biện
pháp quản lý hoạt động chuyên môn nghiệp vụ giáo viên. Có thể nói bài
viết chủ yếu nghiên cứu đi sâu vào xây dựng, đề xuất qui trình đánh giá
xếp loại giáo viên của nhà trường.
Điều kiện và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên thực sự là một

vấn đề bức xúc đã được quan tâm nghiên cứu từ lâu và cho đến tận ngày
nay . Nó được nghiên cứu ở tất cả các bậc học trong hệ thống giáo dục
nước ta. Chúng tôi chưa tìm được một luận văn, hay một bài tham luận
nghiên cứu về các điều kiện và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên trong
hệ thống các trường THPT chuyên, đặc biệt là các trường ở khu vực đồng
bằng sông Cửu Long , nơi mà theo đánh giá của các nhà khoa học là trình
độ mặt bằng dân trí thấp nhất cả nước, nơi các trường THPT chuyên ra đời
còn rất non trẻ so với các khu vực khác. Đề tài chúng tôi nghiên cứu điều


16
kiện và giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở trường THPT chuyên HMĐ
tỉnh Kiên Giang, một trường chuyên được thành lập trên cơ sở một trường
THPT bình thường ở một tỉnh biên giới phía Tây nam của tổ quốc.
1.2 Cơ sở lý luận
1.2.1- Một số khái niệm
1.2.1.1 Điều kiện
Theo Từ điển tiếng Việt: “Điều kiện là cái cần phải có để cho một
cái khác có thể có hoặc có thể xẩy ra. Sản xuất có phát triển mới có điều
kiện nâng cao đời sống. Theo một nghóa khác : Điều kiện là điều nêu ra
như một đòi hỏi trước khi thực hiện một việc nào đó. Nói tổng quát: Điều
kiện là những gì có thể tác động đến tính chất , sự tồn tại hoặc sự xẩy ra
của một cái gì đó”.[58]
Như vậy chúng ta hiểu: Điều kiện lao động là tổng thể các yếu tố tự
nhiên, xã hội , kinh tế , kỹ thuật được thể hiện bằng các công cụ , phương
tiện lao động; đối tượng lao động; môi trường lao động. Quá trình công
nghệ ở trong một không gian nhất đònh và việc bố trí sắp xếp , tác động qua
lại giữa các yếu tố đó đối với con người, tạo nên một điều kiện nhất đònh
cho con người trong quá trình lao động .
- Điều kiện cần : là điều kiện mà nó không được thực hiện thì điều

khẳng đònh đã cho chắc chắn là không đúng.
- Điều kiện đủ : là điều kiện mà từ đó có thể suy ra điều khẳng đònh
đã cho.
Điều kiện để thành lập nhà trường là:
- Có đội ngũ cán bộ quản lý và nhà giáo đủ về số lượng và đồng bộ
về cơ cấu, đạt tiêu chuẩn về phẩm chất và trình độ đào tạo, bảo đảm thực
hiện mục tiêu chương trình giáo dục;


17
- Có trường sở, thiết bò và tài chính bảo đảm yêu cầu hoạt động của
nhà trường. [46].
Luật Giáo dục qui đònh cụ thể điều kiện để một người là nhà giáo
phải có đủ các tiêu chuẩn sau:
a) Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt.
b) Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ;
c) Có đủ sức khỏe theo yêu cầu của nghề nghiệp.
d) Lý lòch bản thân rõ ràng.[46]
Như vậy, đối với giáo viên THPT điều kiện về tiêu chuẩn chuyên
môn của giáo viên trường THPT là tốt nghiệp đại học sư phạm hoặc các
đại học chuyên ngành nhưng phải có chứng chỉ về nghiệp vụ sư phạm do
các trường Đại học Sư phạm cấp. Đối với giáo viên trường THPT chuyên
theo Qui chế trường THPT chuyên do Bộ Giáo dục – Đào tạo ban hành thì
ngoài những yêu cầu về tiêu chuẩn nêu trên, giáo viên trường THPT
chuyên phải là giáo viên có năng lực chuyên môn khá, giỏi và nghiệp vụ sư
phạm vững vàng.
Các tiêu chuẩn trên là điều kiện bảo đảm để một người nào đó thực
hiện được chức năng nhiệm vụ của nhà giáo. Nếu thiếu một trong các tiêu
chuẩn trên đều không thể trở thành nhà giáo được.
Điều kiện sử dụng trong luận văn này chúng tôi muốn nói là những

điều hiện có của nhà trường về cơ sở vật chất, trang thiết bò trường học, tài
chánh, đội ngũ giáo viên, học sinh … của nhà trường khi thành lập trường
THPT chuyên Huỳnh Mẫn Đạt từ năm học 1998 -1999 so với những điều
kiện để thành lập trường THPT chuyên của Luật Giáo dục. Từ những điều
kiện đó nhà trường đã có những giải pháp như thế nào để phát triển đội