PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TRUYỀN THÔNG Tên đề tài KOLs trước vấn đề trị - xã hội, ảnh hưởng đến việc định hình sắc cá nhân giới trẻ

HỌC VIỆN NGOẠI GIAO
KHOA TRUYỀN THƠNG VÀ VĂN HĨA ĐỐI NGOẠI

MÔN: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TRUYỀN THÔNG
Tên đề tài: “KOLs trước những vấn đề chính trị - xã hội, sự
ảnh hưởng đến việc định hình bản sắc cá nhân của giới trẻ”

Nhóm sinh viên thực hiện - TT45E:
Dương Thu Uyên
Nguyễn Thị Thu Hiền
Nguyễn Thị Huyền Trang
Nguyễn Thuý Hà
Hoàng Trọng Hiệp
Giảng viên hướng dẫn: TS. Vũ Tuấn Anh

Hà Nội, tháng 12 năm 2019


Mục lục
CHƯƠNG I: CHƯƠNG MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 3
1.

Lý do lựa chọn đề tài .............................................................................................................................. 3

2.

Lịch sử nghiên cứu ................................................................................................................................. 4

3.

4.

2.1.

Tổng quan về những nghiên cứu trước đó ...................................................................................... 4

2.2.

Điểm mới trong nghiên cứu............................................................................................................ 6

Nhiệm vụ, mục tiêu nghiên cứu.............................................................................................................. 6
3.1.

Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................................... 6

3.2.

Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................................... 6

Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .............................................................................................................. 7
4.1.

Khách thể nghiên cứu ..................................................................................................................... 7

4.2.

Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................................................... 7

4.3.

Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................................................ 7

5.

Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................................................ 7

6.

Ý nghĩa lý luận và thực tiễn ................................................................................................................... 7

7.

6.1.

Ý nghĩa lý luận ............................................................................................................................... 7

6.2.

Ý nghĩa thực tiễn ............................................................................................................................ 7

Kết cấu của nghiên cứu .......................................................................................................................... 8

CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................................................................... 9
1.

Quy trình chuẩn bị .................................................................................................................................. 9

2.

Quy trình thực hiện................................................................................................................................. 9
2.1.

Phương pháp quan sát..................................................................................................................... 9

2.2.

Phương pháp phân tích nội dung thơng điệp và kí tự hình ảnh .................................................... 10

CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................................................................................... 12
1.

2.

3.

Vấn đề chính trị .................................................................................................................................... 12
1.1.

Vấn đề Đường lưỡi bò .................................................................................................................. 12

1.2.

Vấn đề HD-981 ............................................................................................................................ 17

Vấn đề xã hội........................................................................................................................................ 22
2.1.

Cháy rừng Amazon....................................................................................................................... 22

2.2.

Vấn đề Xâm hại tình dục trẻ em ................................................................................................... 27

Thảo luận .............................................................................................................................................. 34

CHƯƠNG IV: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................................. 36
1.

Kết luận ................................................................................................................................................ 36

2.

Kiến nghị .............................................................................................................................................. 37

PHỤ LỤC 1. Bài đăng của KOLs .................................................................................................................... 38
1.

Vấn đề về Đường lưỡi bò ..................................................................................................................... 38

2.

Vấn đề hạ đặt trái phép Giàn khoan HD-981 ở Biển Đông .................................................................. 39

3.

Vấn đề Cháy rừng Amazon .................................................................................................................. 40

4.

Vấn đề xâm hại tình dục trẻ em ............................................................................................................ 42

PHỤ LỤC 2. Bảng phân tích dữ liệu ................................................................................................................ 45
PHỤ LỤC 3. Tài liệu tham khảo……………………………………………………………………………...46

2


CHƯƠNG I: CHƯƠNG MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Nhờ sự phát triển của Cách mạng số, ngày nay mạng xã hội đang chiếm lĩnh một
vị trí quan trọng hơn bao giờ hết trong cuộc sống của chúng ta. Chúng ta chia sẻ, trao
đổi, kết nối, thư giãn, học tập, thậm chí là kiếm tiền nhờ vào các trang Facebook,
Instagram, Twitter,... Theo thống kê của Hootsuite và We Are Social, tính đến cuối
tháng 3/2018, số lượng người dùng Facebook Việt Nam đạt 58 triệu người, xếp thứ 7
trên thế giới. Lướt “Phây Búc” dường như trở thành thói quen của đại bộ phận dân số,
đặc biệt là giới trẻ và trung niên. Điều này đã tạo ra những thay đổi trên mọi lĩnh vực
của đời sống xã hội.
Khi mạng xã hội được lan toả vào mọi ngóc ngách của cuộc sống thì cũng là lúc
hàng loạt những khái niệm mới xuất hiện, trong đó nổi bật là thuật ngữ “KOL”, viết tắt
của Key Opinion Leader, thuật ngữ này chỉ những người có “thương hiệu” hoặc là
“người bình thường” mà thơng tin, quan điểm nêu ra có sức thu hút, ảnh hưởng, được
“cư dân mạng” chia sẻ, khuếch tán nhanh trên phạm vi rộng. Họ đến từ mọi vùng miền,
làm việc trong nhiều lĩnh vực khác nhau, nhưng đều có điểm chung là sở hữu những
tài khoản mạng xã hội có hàng triệu, hàng nghìn lượt theo dõi. Việc hợp tác kinh doanh
với các KOLs đang ngày càng trở thành một cơng cụ marketing hiệu quả. Ngồi việc
quảng bá các sản phẩm được các thương hiệu “chọn mặt gửi vàng”, họ cũng có những
chia sẻ mang đậm dấu ấn cá nhân, thể hiện suy nghĩ của họ về các vấn đề trong cuộc
sống xã hội, luôn thu hút được sự tương tác mạnh mẽ từ lượng người theo dõi đông
đảo.
Tháng 07/2016, vào thời điểm xảy ra tranh chấp đặc biệt giữa Trung Quốc và Việt
Nam về chủ quyền 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, nữ ca sĩ Thu Minh đã viết trên

trang chính thức có hơn 2 triệu lượt theo dõi của cô rằng: “Phải Tôn Trọng và Thực Thi
phán quyết của Tòa Án Quốc Tế... Hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa thuộc chủ
quyền nước Việt Nam chúng tơi trước đó - bây giờ và mãi mãi, đừng xâm phạm nữa
anh Trung Quốc ah!!!”. Tại thời điểm đó, các KOLs Việt chung tay khẳng định chủ
quyền nước mình thơng qua việc đăng các bài viết, thay hình ảnh đại diện thể hiện sự
đồng lịng của họ. Bài viết của ca sĩ Thu Minh là một trong những bài đăng thu hút
được lượng tương tác đông đảo với hơn 16000 lượt like, hơn 200 bình luận và 1000
lượt chia sẻ. Như vậy có thể thấy bên cạnh việc chia sẻ những quan điểm về lối sống,
về phong cách thời trang, về ăn uống,… thì các sự kiện chính trị - xã hội nóng hổi cũng
là một chủ đề vơ cùng quan trọng được các cá nhân có tầm ảnh hưởng đề cập và lan
truyền tới những người theo dõi họ. Đặc biệt, mỗi KOL sẽ có một cách riêng để thể
hiện quan điểm của mình, tạo nên những hiệu ứng dư luận khác nhau.
Những chia sẻ của các KOLs về các vấn đề chính trị - xã hội lan truyền với tốc độ
nhanh chóng trên phạm vi rất rộng thông qua mạng xã hội và được công chúng, đặc
biệt là giới trẻ, tiếp nhận, tương tác theo nhiều cách khác nhau. Có thể nói những chia
sẻ của các KOLs đã tạo nên những tác động lớn lao tới suy nghĩ và hành vi của những
3


người tiếp nhận. Bởi vì KOLs chính là những gương mặt được u thích nên cơng
chúng dễ dàng tạo dựng niềm tin, ủng hộ và có những suy nghĩ tương tự, sau đó chia
sẻ những quan điểm đó lên trang cá nhân của mình.
Tuy nhiên, khơng phải mọi quan điểm đều đúng đắn, ngay cả khi nó đến từ các
KOLs. Nhiều bạn trẻ mặc dù có những suy nghĩ khác biệt nhưng bởi vì đó là nhân vật
mà họ u thích nên vẫn dễ dàng bị thuyết phục. Chính từ đó một câu hỏi được đặt ra:
“Liệu giới trẻ hiện nay có đang biết cách thể hiện dấu ấn cá nhân của mình trong việc
sử dụng mạng xã hội hay không?” khi mà dường như những chia sẻ, đặc biệt là về các
vấn đề chính trị -xã hội, lại chủ yếu mang dấu ấn của các KOLs chứ không thực sự là
của bản thân họ.
Xuất phát từ những căn cứ trên, đồng thời với mong muốn làm cho nguồn tư liệu

về việc thể hiện bản sắc cá nhân thông qua mạng xã hội trở nên phong phú, đa dạng,
đề tài “KOLs trước những vấn đề chính trị - xã hội và những tác động tới việc thể
hiện quan điểm cá nhân của giới trẻ thông qua mạng xã hội” đã được nhóm 4 ở lớp
TT45E lựa chọn để nghiên cứu.
2. Lịch sử nghiên cứu
2.1. Tổng quan về những nghiên cứu trước đó
2.1.1. Nghiên cứu về việc sử dụng phương tiện truyền thơng đối với các vấn
đề chính trị trên thế giới. 1
Nghiên cứu được thực hiện bởi John Street, được công bố vào ngày 1 tháng 11
năm 2004 với tựa đề "Celebrity Politicians: Popular Culture and Political
Representation"; cho rằng việc áp dụng các phương tiện truyền thông để tiếp cận công
chúng đã giúp những người nổi tiếng dễ dàng gây ảnh hưởng hơn trong vấn đề chính
trị. Ảnh hưởng của người nổi tiếng đối với vấn đề chính trị bắt đầu từ sự ra đời của
truyền hình vì truyền hình rất gần gũi và tập trung nhiều vào các khía cạnh con người.
Những người nổi tiếng có thể sử dụng truyền hình để tiếp cận nhiều đối tượng và tạo
sức ảnh hưởng đến sự hiểu biết của người khác về một số chủ đề nhất định. Khi các
phương tiện truyền thông mới và hiện đại hơn xuất hiện, chẳng hạn như mạng xã hội nơi những người nổi tiếng có thể nói lên ý kiến của họ về các chủ đề khác nhau, tầm
ảnh hưởng của họ đã có sức lan tỏa lớn hơn.
2.1.2. Nghiên cứu: “Người nổi tiếng có nên ngừng nói về vấn đề chính trị
hay khơng?” 2
Nghiên cứu được thực hiện bởi DebatingEurope.eu, công bố vào ngày 23 tháng 8
năm 2018, cho rằng mọi người đều có quyền lên tiếng về bất kỳ vấn đề nào, kể cả
những người nổi tiếng; tuy nhiên, điều đó khơng nhất thiết có nghĩa là người khác phải
1

Theo John Street. "Celebrity Politicians: Popular Culture and Political Representation". The British
Journal of Politics and International Relations. 1 tháng 11 năm 2004.
2
Theo Debating Europe. “Should celebrities stop talking about politics?”. 23 tháng 8 năm 2018.
< truy cập

ngày 28 tháng 9 năm 2019.
4


nghe theo những gì họ nói. Việc một người nổi tiếng, chẳng hạn như một diễn viên tại
một lễ trao giải hoặc một vận động viên tại một sự kiện thể thao, sử dụng sự ảnh hưởng
của họ để đưa ra một quan điểm chính trị có thể khiến những người hâm mộ có quan
điểm chính trị khác họ sẽ khơng cịn mến mộ họ nữa.
2.1.3. Các nghiên cứu về những người nổi tiếng có tầm ảnh hưởng về chính
trị.
Nghiên cứu thứ nhất được thực hiện bởi Abhinav Mishra vào năm 2014 mang tên
"National vs. Local Celebrity Endorsement and Politics”, có rất nhiều người nổi tiếng
bao gồm các ngơi sao điện ảnh, vận động viên chuyên nghiệp, nhạc sĩ và ngơi sao
truyền hình thực tế đã đứng lên vận động và chống lại các đảng phái chính trị cũng như
các ứng cử viên và bàn luận về vấn đề chính trị. Các ví dụ bao gồm: Oprah Winfrey và
George Clooney đã bày tỏ sự ủng hộ của mình đối với chiến dịch tranh cử tổng thống
của Barack Obama năm 2008; cũng trong cuộc tranh cử đó, nhạc sĩ người Mỹ Hank
Williams Jr. đã sáng tác một bài hát để bày tỏ sự ủng hộ của mình với chiến dịch của
Thượng nghị sĩ John McCain. Nghiên cứu thứ hai có tựa đề “A Genre Approach to
Celebrity Politics: Global Patterns of Passage from Media to Politics” của Nahuel
Ribke, xuất bản ngày 17 tháng 3 năm 2015, có nhiều trường hợp những người nổi tiếng
đã thể hiện tốt và đã trở thành những nhân vật mang tầm ảnh hưởng về chính trị quan
trọng ở nước họ. Ví dụ như vận động viên thể hình người Mỹ gốc Áo kiêm ngơi sao
điện ảnh - Arnold Schwarzenegger , diễn viên hài người Ý - Capppe Grillo, người dẫn
chương trình truyền hình Israel - Yair Lapid, ca sĩ kiêm nhà soạn nhạc người Brazil Gilberto Gil và ca sĩ diễn viên người Panama - Rubén Blades.3 Cịn theo bảng xếp hạng
của Ranker tính đến năm 2019, những nhân vật có tầm ảnh hưởng về chính trị ở Việt
Nam thường là những người hoạt động trong bộ máy nhà nước, đặc biệt là các lãnh đạo
trong “tứ trụ” tại mỗi nhiệm kỳ mà họ đảm nhiệm như: ông Nguyễn Sinh Hùng, ông
Nguyễn Tấn Dũng, ông Nguyễn Phú Trọng, ông Trương Tấn Sang,... Họ thường xuất
hiện trên các phương tiện truyền thông quốc gia và phát ngôn của họ trong mỗi sự kiện

sẽ được đưa tin lại bởi những cơ quan báo chí chính thống.4
2.1.4. Nghiên cứu “Người nổi tiếng có nên lên tiếng về các vấn đề xã hội?”5
Nghiên cứu của The Perspective, thực hiện bởi Malkie Khutoretsky năm 2018 cho
rằng, có rất nhiều người nổi tiếng đang sử dụng truyền hình để nói lên quan điểm của
mình; họ ảnh hưởng đến cả quan điểm chính trị và xã hội của chúng ta. Ưu điểm trong
việc người nổi tiếng lên tiếng về một vấn đề trên mạng xã hội đó là, nhờ sự nổi tiếng
của họ mà vấn đề hay một chiến dịch có thể được nhiều người biết đến hơn. Người
truyền tải thông điệp càng nổi tiếng thì những người đón nhận được thơng điệp sẽ càng
3

Theo Nahuel Ribke. "A Genre Approach to Celebrity Politics: Global Patterns of Passage from Media to
Politics”. 17 tháng 3 năm 2015.
4
Theo Ranker. “Famous Politicians from Vietnam”. < truy cập ngày 28 tháng 9 năm 2019.
5
Theo The Perspective. “SHOULD CELEBRITIES BE THE VOICE OF SOCIAL CAUSES?”
< truy cập ngày 20 tháng 10
năm 2019.
5


đông đảo. Khi một người nổi tiếng đưa ra sự kiểm chứng của họ đối với một sản phẩm,
họ tạo ra sự công nhận thương hiệu và cảm giác tin tưởng, nhờ đó mà doanh số tăng
theo. Vì sự chứng thực của người nổi tiếng có thể thúc đẩy doanh số sản phẩm, Liên
Hợp Quốc đã sử dụng mơ hình tương tự để tăng trách nhiệm xã hội, đó là sử dụng các
Đại sứ thiện chí làm đại diện trong nhiều thập kỷ. Đại diện cho một tổ chức từ thiện có
nghĩa là sống cuộc sống của bạn theo thơng điệp của họ, mà một số người nổi tiếng sẵn
sàng chấp nhận điều đó. Trong những trường hợp này, các nhà hoạt động nổi tiếng có
thể làm một thế giới tốt đẹp. Bên cạnh đó, việc nêu quan điểm của người nổi tiếng cũng
tồn tại một số bất cập. Chúng ta dành quá nhiều thời gian và giáo dục bản thân chỉ

thông qua hoạt động của những người nổi tiếng, mà đã bỏ quên các chuyên gia đã cống
hiến không ngừng cho sự nghiệp.
2.2. Điểm mới trong nghiên cứu
Nhìn chung, giới nghiên cứu truyền thông trên thế giới đã tiếp cận dưới nhiều góc
độ, nhiều quan điểm và phương pháp nghiên cứu nhưng đều nói lên tầm ảnh hưởng của
các KOLs đối với các vấn đề chính trị và xã hội. Tuy nhiên, hầu như chưa có cơng trình
nghiên cứu nào tiếp cận đến tác động của KOLs trước các vấn đề chính trị - xã hội đến
với việc hình thành bản sắc của giới trẻ. Và ở Việt Nam cũng chưa có cơng trình nghiên
cứu nào đề cập đến việc những “sao Việt” chia sẻ về vấn đề chính trị - xã hội trên
phương tiện truyền thông xã hội và phản ứng của giới trẻ trước điều đó ra sao. Chính
vì vậy, đề tài nghiên cứu của chúng tơi khơng trùng lặp với các cơng trình đã có từ
trước.
Nghiên cứu “KOLs trước những vấn đề chính trị - xã hội, sự ảnh hưởng đến
việc định hình bản sắc cá nhân của giới trẻ” đề cập sâu sắc hơn đến góc nhìn của
những người nổi tiếng tại Việt Nam trong lĩnh vực giải trí về các vấn đề chính trị xã
hội và tầm ảnh hưởng của họ đối với việc hình thành, thể hiện quan điểm cá nhân của
giới trẻ hiện nay.
3. Nhiệm vụ, mục tiêu nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu giới trẻ tiếp nhận như thế nào trước quan điểm của KOLs về các vấn
đề chính trị - xã hội. Thơng qua những phân tích, nghiên cứu có thể đưa ra những đề
xuất, giải pháp.
3.2. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu nhằm mục tiêu trả lời những câu hỏi sau:
- Mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs trước vấn đề chính trị,
xã hội như thế nào?
- Mức độ quan tâm của giới trẻ trước những chia sẻ về vấn đề chính trị, xã hội của
KOLs như thế nào?
- Ảnh hưởng của KOLs đến nhận thức và hành động của giới trẻ về vấn đề chính
trị, xã hội như thế nào?

6


4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Giới trẻ đang sử dụng mạng xã hội và các KOLs nói về vấn đề chính trị, xã hội.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Bản sắc cá nhân của giới trẻ ảnh hưởng qua các quan điểm của KOLs về những vấn
đề chính trị, xã hội trên mạng xã hội.
4.3. Phạm vi nghiên cứu
● Thời gian nghiên cứu: Từ 20/09/2019 đến 20/12/2019
● Khơng gian nghiên cứu: Chủ yếu là Facebook, ngồi ra cịn có Instagram và
Weibo.
5. Phương pháp nghiên cứu
● Phương pháp nghiên cứu định lượng (Quan sát): quan sát các bài đăng của KOLs
trên tài khoản Facebook có nội dung liên quan tới đề tài chính trị và xã hội mà chúng
tơi nghiên cứu: Đường lưỡi bị của Trung Quốc, Hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981,
Cháy rừng Amazon và Xâm hại tình dục trẻ em.
● Phương pháp phân tích nội dung thơng điệp, ký tự hình ảnh: phân tích những
status của KOLs để hiểu rõ hơn cách họ bày tỏ quan điểm cá nhân khi đứng trước một
vấn đề chính trị, xã hội và cách người đọc, đặc biệt là giới trẻ tiếp thu nó thơng qua
cách chia sẻ bài.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Hiện nay với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, việc sử dụng mạng xã hội khơng
cịn là điều mới mẻ với tất cả chúng ta. Việc thể hiện quan điểm cá nhân của các KOLs
trên mạng xã hội trước những vấn đề chính trị, xã hội có sự ảnh hưởng rất lớn đến giới
trẻ. Theo cách tiếp cận liên ngành, đề tài nghiên cứu sẽ góp phần làm phong phú thêm
kho tàng nhận thức về lý luận, nâng cao nhận thức, cách nhìn nhận của giới trẻ về
những vấn đề về chính trị, xã hội mà KOLs đề cập đến. Đồng thời đề tài còn vận dụng

một số lý thuyết phạm trù cơ bản của xã hội học, tâm lý học vào nghiên cứu làm sáng
tỏ một số khía cạnh về tâm lý bị ảnh hưởng của giới trẻ cũng như cách thể hiện bản sắc
cá nhân trước sự kiện chính trị, xã hội của KOLs. Cơng trình nghiên cứu này cũng phần
nào đóng góp vào hệ thống lý luận ngành khoa học truyền thông đại chúng tại Việt
Nam, nhất là mảng nghiên cứu về tác động của truyền thông hiện đại. Đây là mảng
nghiên cứu rất quan trọng, song tới nay vẫn chưa được quan tâm nghiên cứu đúng mức.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Trên cơ sở nghiên cứu, khảo sát về tâm lý, quan điểm, cách nhìn nhận của giới trẻ
trước những thông tin thể hiện bản sắc cá nhân về chính trị của KOLs, bài nghiên cứu
nêu ra một bức tranh toàn cảnh về thực trạng, ảnh hưởng tới giới trẻ khi tiếp nhận những
thông tin chính trị từ KOLs. Kết quả của đề tài sẽ cung cấp những luận cứ khoa học
cần thiết cho các cấp thẩm quyền đưa ra những chính sách phù hợp nhằm xây dựng
7


nhân cách cho giới trẻ để những mặt tiêu cực của “làn sóng” này sẽ khơng gây ảnh
hưởng tới suy nghĩ của họ, tận dụng những ảnh hưởng tích cực, mang lại hiệu quả cho
công việc và học tập, phục vụ công cuộc đổi mới của đất nước. Hơn nữa, giới trẻ sẽ có
một cái nhìn mới hơn về những thơng tin mà KOLs chia sẻ quan điểm về chính trị, xã
hội có sự chọn lựa một cách thơng minh hơn khi đọc và tiếp nhận những thông tin trên
mạng xã hội.
7. Kết cấu của nghiên cứu
Mở đầu, Phương pháp nghiên cứu, Kết quả nghiên cứu, Kết luận và kiến nghị,
Phụ lục.

8


CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đề tài nghiên cứu “KOLs trước những vấn đề chính trị - xã hội, sự ảnh

hưởng đến việc định hình bản sắc cá nhân của giới trẻ” của chúng tôi được tiến
hành nghiên cứu trong tháng 11, 12 năm 2019, chủ yếu sử dụng 2 phương pháp:
- Phương pháp nghiên cứu định lượng (Quan sát)
- Phương pháp phân tích nội dung thơng điệp.
Các quy trình chuẩn bị, trình tự tiến hành, cách thức thu thập, phân tích và xử
lý thơng tin sẽ được trình bày cụ thể sau đây.
1. Quy trình chuẩn bị
Đầu tiên, chúng tơi tiến hành tìm hiểu, xem xét các tài liệu, bài báo, tiểu luận về
các đề tài liên quan mà đã được nghiên cứu trước đó. Sau khi đã xác định được đề tài
nghiên cứu của nhóm là KOLs trước những vấn đề chính trị - xã hội, sự ảnh hưởng đến
việc định hình bản sắc cá nhân của giới trẻ, chúng tôi lên kế hoạch thời gian cụ thể cho
từng bước thực hiện và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên để có thể hồn
thành đề tài nghiên cứu trong thời gian đã đề ra.
Ở bước tiến hành quan sát, quy trình chuẩn bị gồm có: tìm kiếm các bài đăng của
KOLs trên tài khoản Facebook có nội dung liên quan tới đề tài chúng tơi nghiên cứu.
Ở bước tiến hành phân tích nội dung và kí tự hình ảnh, quy trình chuẩn bị gồm có:
tạo nên những q trình suy diễn có cơ sở, sau đó đếm và tiến hành so sánh các tần suất
xuất hiện và số lượng của các tương tác trên những bài đăng có nội dung liên quan tới
đề tài chính trị và xã hội mà chúng tơi nghiên cứu.
Quy trình tiến hành cụ thể sẽ được trình bày chi tiết ở phần tiếp theo.
2. Quy trình thực hiện
2.1. Phương pháp quan sát
Hình thức quan sát:
Chúng tơi quan sát các bài đăng của KOLs trên tài khoản Facebook có nội dung liên
quan tới đề tài chính trị và xã hội mà chúng tơi nghiên cứu: Đường lưỡi bị của Trung
Quốc, Hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981, Cháy rừng Amazon và Xâm hại tình dục
trẻ em.
Nội dung quan sát:
Dựa vào mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài, chúng tơi tìm kiếm các bài đăng
của các KOLs về đề tài Đường lưỡi bò của Trung Quốc, Hạ đặt trái phép giàn khoan

HD-981, Cháy rừng Amazon và Xâm hại tình dục trẻ em qua các bài báo và qua thanh
tìm kiếm từ khóa trên Facebook và tiến hành quan sát. Tiếp theo, chúng tôi lọc ra số
lượng likes, comments, shares trong mỗi bài đăng đã quan sát và tạo bảng phân tích dữ
liệu; sau đó chuyển số liệu về lượng likes, shares, comments (ủng hộ, phản đối, không
liên quan/ không bày tỏ) đã thu thập được sang dạng biểu đồ.
9


Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng hình thức quan sát:
Chúng tơi chọn hình thức quan sát các bài đăng trên mạng xã hội Facebook vì rất nhiều
ưu điểm vượt trội. Trước tiên, hình thức này vơ cùng tiết kiệm, hồn tồn miễn phí,
khơng tốn tiền in ấn. Hơn nữa, với hình thức này, chúng tơi có thể thu thập được những
con số chính xác để dẫn đến kết luận về mức độ ảnh hưởng của các KOLs đối với giới
trẻ. Excel cũng giúp chúng tôi tạo biểu đồ từ số liệu đã thu thập được một cách dễ dàng.
Bên cạnh đó, trong q trình quan sát, chúng tơi cũng gặp một vài khó khăn. Đó chính
là việc quan sát và thu thập mất khá nhiều thời gian do số lượng bài đăng và lượt tương
tác tương đối lớn.
Thời gian quan sát: từ 02/11/2019 đến 23/11/2019.
Nội dung quan sát: các bài đăng có liên quan đến đề tài Đường lưỡi bò của Trung
Quốc, Giàn khoan HD-981, Cháy rừng Amazon và Xâm hại tình dục trẻ em.
Số lượng bài đăng đã quan sát: 36 bài đăng.
Đối tượng quan sát: tài khoản Facebook của Kyo York, MC Phan Anh, NSƯT
Thành Lộc, Nguyễn Thu Minh, Đơng Nhi, Sơn Tùng M-TP, Bình An, Khổng Tú
Quỳnh, Chí Trung, Chiều Xuân, Hương Tràm, Trang Pháp, Minh Hằng, Hương Giang
Idol, Vy Oanh, Châu Bùi, Hoàng Thùy, Tiểu Vy, MC Ốc Thanh Vân, Tăng Thanh Hà,
Hoàng Bách, Á hậu Diễm Trang, Hoa hậu Ngọc Hân, Thuỳ Anh Bộ tứ 10a8, Thùy Anh
Lê - Vợ Đăng Khôi, Lý Hải - Minh Hà, Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung và siêu mẫu Xn
Lan.
2.2. Phương pháp phân tích nội dung thơng điệp và kí tự hình ảnh
Mục đích:

Sau khi có kết quả về việc quan sát các bài đăng, chúng tôi nhận thấy có những nội
dung bài đăng chứa đựng nội dung mà KOLs muốn truyền tải; cần nghiên cứu sự thể
hiện của các thơng điệp đó trên các phương tiện truyền thơng như thế nào. Chính vì
vậy, chúng tơi tiếp tục tiến hành phân tích nội dung để thu thập, bổ sung và làm rõ hơn
những thông tin đã thu được từ việc quan sát.
Hình thức phân tích nội dung:
Chúng tơi tạo nên những q trình suy diễn có cơ sở từ nội dung các bài đăng của các
KOLs, đi sâu phân tích nội dung hàm chứa trong thơng điệp và hình ảnh. Cùng với đó,
chúng tơi phân tích dựa trên tần suất xuất hiện và số lượng của các tương tác trên những
bài đăng có nội dung liên quan tới đề tài chính trị và xã hội mà chúng tơi nghiên cứu:
Đường lưỡi bị của Trung Quốc, Giàn khoan HD-981, Cháy rừng Amazon và Xâm hại
tình dục trẻ em; và tiến hành các so sánh để đưa ra những nhận định khách quan về sự
ảnh hưởng của các KOLs.
Cách thức tiến hành:
Chúng tơi đi sâu phân tích nội dung hàm chứa trong thơng điệp của từng bài đăng và
hình ảnh dựa trên nội dung mà các KOLs đã truyền tải trong các bài đăng đó để cho
thấy rõ hơn ý đồ của các KOLs. Chúng tôi đã sử dụng tool của iclick để đếm số lượng
và lọc ra nội dung của tất cả bình luận dưới dạng file Excel; phân loại nội dung các
10


bình luận thành theo các tiêu chí: ủng hộ, phản đối, khơng liên quan/ khơng bày tỏ và
phân tích dựa trên tần suất xuất hiện và số lượng của các tương tác này để thấy rõ hơn
thái độ của giới trẻ trong việc tiếp cận với các KOLs.
Sau đó, chúng tôi tiến hành so sánh và đưa ra những nhận xét khách quan về mức độ
quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs về vấn đề, mức độ quan tâm của giới
trẻ đối với các bài đăng của KOLs và ảnh hưởng của các bài đăng tới nhận thức và
hành động của giới trẻ.
Ưu điểm và nhược điểm khi sử dụng hình thức phân tích nội dung thơng điệp:
Chúng tơi chọn hình thức phân tích nội dung thơng điệp và hình ảnh trong các bài đăng

trên mạng xã hội Facebook vì rất nhiều ưu điểm vượt trội. Trước tiên, hình thức này
vơ cùng tiết kiệm, hồn tồn miễn phí, khơng tốn tiền in ấn. Hơn nữa, với hình thức
này, chúng tơi có thể thu thập được cả những tài liệu trong quá khứ, không xâm phạm
vào cuộc sống của người khác nên gây ra ít vấn đề về đạo đức và thích hợp với việc
quản lý lượng dữ liệu lớn. Đồng thời, tool của iclick hỗ trợ xử lý thông tin và truy xuất
dưới dạng excel và số liệu một cách rõ ràng, hiệu quả từ đó thuận tiện cho việc phân
tích dữ liệu về nội dung của các bình luận.
Bên cạnh đó, chúng tơi cũng gặp phải một số khó khăn, như là việc đếm số bình luận
và phân loại thành các tiêu chí ủng hộ/ phản đối/ không liên quan/ không bày tỏ. Chúng
tôi đã thực hiện đếm theo phương pháp thủ cơng vì khơng tìm kiếm được công cụ hỗ
trợ trong việc đọc nội dung bình luận để phân tích thái độ của người viết bình luận, mà
chỉ có thể tự đọc các bình luận và tự phân ra. Do đó dẫn đến việc đếm và phân tích nội
dung bình luận mất khá nhiều thời gian. Đồng thời, chúng tơi cũng gặp một số khó
khăn khi sử dụng phương pháp này trong việc diễn giải và thông hiểu thông điệp.

11


CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Hiện nay, KOLs đang ngày càng có xu hướng chia sẻ nhiều hơn về những vấn
đề xung quanh đời sống xã hội của con người cũng như vấn đề chính trị. Ảnh hưởng
của người nổi tiếng trước vấn đề chính trị, xã hội đối với công chúng, đặc biệt là giới
trẻ được thể hiện nhiều nhất qua mạng xã hội, hoặc trên các diễn đàn cơng cộng. Bởi
lẽ, người nổi tiếng có khả năng làm sáng tỏ vấn đề và thuyết phục khán giả. Việc bày
tỏ quan điểm cá nhân về các vấn đề chính trị, xã hội có những tác động nhất định đến
giới trẻ.
Để làm rõ được cách chia sẻ quan điểm của KOLs về vấn đề chính trị, xã hội
trên mạng xã hội và những ảnh hưởng đến nhận thức, hành động của giới trẻ, chúng tôi
đã chọn ra các vấn đề chính trị, xã hội nổi cộm từ phạm vi quốc gia đến thế giới để
phân tích. Với mỗi vấn đề, chúng tơi phân tích theo những phần như sau:

- Tổng quan về vấn đề.
- Mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs trước mỗi vấn
đề.
- Mức độ quan tâm của giới trẻ đối với những chia sẻ của KOLs trước mỗi
vấn đề.
- Những ảnh hưởng tới nhận thức và hành động của giới trẻ.
Kết quả nghiên cứu chi tiết sẽ được trình bày cụ thể sau đây.
1. Vấn đề chính trị
Về vấn đề chính trị, nhóm lựa chọn khai thác hai vấn đề rất thời sự, xoay quanh
câu chuyện bảo vệ vùng lãnh thổ, biên giới nước ta: vấn đề Đường lưỡi bò và sự việc
Trung Quốc hạ đặt giàn khoan HD-981 vào địa phận biển Việt Nam.
1.1. Vấn đề Đường lưỡi bò
1.1.1. Tổng quan vấn đề
Các tình tiết xoay quanh “Đường lưỡi bị” trên biển Đông của Trung Quốc và
hành động đăng ảnh ủng hộ yêu sách này của các sao Hoa ngữ đã trở thành vấn đề
chính trị nóng bỏng, thu hút sự quan tâm đặc biệt của công chúng.
Năm 2016 là một năm đầy biến động đối với Việt Nam, khi chủ quyền biển đảo
nước ta bị xâm phạm một cách nghiêm trọng bởi chính quyền Trung Quốc. Họ tự cơng
nhận một đường biên giới riêng trên biển Đông thuộc chủ quyền nước họ, gọi là
“Đường lưỡi bị”, nằm trong đó có 2 quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa của ta. Ngày 12
tháng 7 năm 2016, tòa án Trọng tài Quốc tế đã ra tuyên bố Trung Quốc thua kiện trong
vấn đề biển Đơng. Ngay sau đó, hàng loạt sao Hoa ngữ đã đăng tải hình ảnh và bài viết
phản đối phán quyết này trên các trang mạng xã hội để ủng hộ Đường lưỡi bị do chính
phủ của họ đặt ra. Đó là những KOLs khơng chỉ có danh tiếng ở Trung Quốc mà cả
trên trường quốc tế như Lục Tiểu Linh Đồng, Phạm Băng Băng, Tống Thiến, Ngơ Diệc
Phàm, nhóm nhạc TF Boys,...
12


1. Hình ảnh về Đường lưỡi bị kèm dịng chữ “Trung Quốc, một tấc đất cũng không nhường" được

đăng tải trên Instagram của ca sĩ Tống Thiến (Victoria).

1.1.2. Mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs về vấn đề
Trong q trình nghiên cứu, chúng tơi nhận thấy các KOLs Việt Nam rất quan
tâm đến vấn đề này. Chỉ 24 giờ sau khi Toà án quốc tế đưa ra quyết định và các bài viết
của các sao Trung Quốc xuất hiện, số lượng bài đăng thể hiện sự bất bình đến từ các
KOLs Việt đã lên tới con số 50, và vẫn tiếp tục tăng trong các ngày sau đó. Họ đã nhìn
nhận ra tính nghiêm trọng của vấn đề và đồng thời nhận thấy cả trách nhiệm của họ khi
là một công dân Việt Nam và là một Key Opinion Leader. Những KOLs tiên phong
trong việc lên tiếng về vấn đề này gồm có ca sĩ Thu Minh, MC Phan Anh, NSƯT Thành
Lộc,... Tiếp sau đó là những nghệ sĩ trẻ có sức ảnh hưởng như Sơn Tùng M-TP, Đông
Nhi,...
Các KOLs đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm của mình thơng qua việc đăng tải các
bài viết và hình ảnh lên trang Facebook của họ. Để làm rõ điều đó, chúng tơi đã lựa
chọn ra 2 bài viết tiêu biểu của hai KOLs đó là NSƯT Thành Lộc và ca sĩ Kyo York,
rồi phân tích cách bày tỏ quan điểm và mục đích đăng bài của họ. NSƯT Thành Lộc là
một diễn viên gạo cội của nền điện ảnh Việt Nam còn Kyo York là ca sĩ gốc Mỹ đã
sống và làm việc ở Việt Nam từ rất lâu. Cả hai nghệ sĩ đều sở hữu các trang Facebook
cá nhân có hàng triệu lượt theo dõi. Họ đã có những bài viết tâm huyết thể hiện sự bất
bình trước vấn đề này.
Tuy có những cách bày tỏ quan điểm khác nhau, chúng tôi nhận thấy các KOLs
khi đăng bài phản đối hành động sai trái của Trung Quốc đều hướng tới những mục
đích chung: lên án việc Trung Quốc xâm hại chủ quyền biển đảo Việt Nam và việc các
ngôi sao Trung Quốc đăng tải các bài viết và hình ảnh ủng hộ việc làm sai trái của nước
13


họ; chia sẻ sự bất bình và kêu gọi sự đồng lịng phản đối từ cơng chúng; kêu gọi người
theo dõi hành động.
Hai KOLs đã thể hiện quan điểm của mình theo cách khác nhau. Sự bất bình

được NSƯT Thành Lộc bày tỏ rõ ràng: “xin đừng ghép tôi vào cái nhóm văn hóa Trung
Quốc vì tơi khơng muốn trơng thấy hình ảnh chính mình lại khốt bộ trang phục của
họ để cổ súy cho 1 nền văn hoá của 1 quốc gia đang xâm lấn lãnh thổ và làm hại người
dân tơi mỗi ngày trên biển đảo !”. Cịn Kyo York lại dùng cách nói ẩn ý nhưng vẫn
khiến người đọc thấy rõ sự phản đối của anh đối với hành động của Trung Quốc: “Con
bò mệt, bò khát, bị điên... nên cái lưỡi nó dài ngoằn liếm sang các địa phận chẳng
phải quốc gia mình. Đúng là bị điên !”. Đặc biệt, hai nghệ sĩ đều nhắc tới mối quan
hệ giữa nghệ thuật và chính trị. Họ cho rằng khi những người làm nghệ thuật của Trung
Quốc đã lên tiếng xấc xược về chủ quyền như vậy thì ranh giới giữa nghệ thuật và
chính trị đã khơng cịn nữa, những người làm nghệ thuật ở nước ta, và mọi cơng dân
Việt Nam từ mọi lĩnh vực, đều có trách nhiệm tham gia để bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ lẽ
phải.
1.1.3. Mức độ quan tâm của giới trẻ đối với chia sẻ của KOLs về vấn đề
Loạt bài đăng của các KOLs trên mạng xã hội đã nhận được sự quan tâm rất lớn
từ giới trẻ. Theo chúng tôi, mức độ quan tâm của giới trẻ được thể hiện qua lượng tương
tác của họ ở các bài đăng. Nhóm đã lựa chọn nghiên cứu mức độ quan tâm thông qua
7 bài đăng của các nghệ sĩ: Kyo York, MC Phan Anh, NSƯT Thành Lộc, Thu Minh,
Đông Nhi, Sơn Tùng M-TP, và Bình An. Qua việc thu thập số liệu và tính tốn, chúng
tơi đã đưa ra được tổng lượng tương tác cực kì lớn mà các bài đăng này đã đạt được:
883 698 lượt like, 43 355 bình luận và 211 203 lượt share. Trong đó 95% số người
tương tác vào các bài đăng trên là những người dùng mạng trẻ tuổi.

2. Bảng số liệu thống kê lượng tương tác với bài đăng của từng KOL.

Kết quả thu được của việc thu thập lượng tương tác trên các bài đăng cho thấy
bài đăng của ca sĩ Kyo York đã nhận được sự quan tâm nhiều nhất trong số 7 KOLs
14


với 689 970 likes, 37 850 comments và 134 017 lượt share. Lý do mà bài đăng đạt được

những con số đó là vì tuy xuất thân là người Mỹ nhưng Kyo lại có thể lên tiếng đấu
tranh như một công dân Việt Nam, hơn nữa lời văn, cách dùng từ của anh rất độc đáo,
thâm sâu, gây được sự chú ý đặc biệt của công chúng. Với lượng fan và người theo dõi
đông đảo trên mạng xã hội, bài đăng của Sơn Tùng M-TP đã xếp thứ hai về mức độ
quan tâm với 132 533 likes, 2 830 comments và 9 823 lượt shares.
Nói tóm lại, giới trẻ rất quan tâm tới các bài đăng thể hiện quan điểm của KOLs
về vấn đề Đường lưỡi bò. Lý do thứ nhất là do các bài viết đề cập đến vấn đề liên quan
đến chủ quyền biển đảo của đất nước. Lý do thứ hai là tác giả của các bài viết là những
người mà các bạn trẻ yêu mến và theo dõi.
1.1.4. Ảnh hưởng tới nhận thức và hành động của giới trẻ
Để phân tích những ảnh hưởng của các bài viết đối với giới trẻ, chúng tôi đã
nghiên cứu lần lượt từ những tác động đến nhận thức của các bạn trẻ, cho tới những
ảnh hưởng về mặt hành động. Các kết quả đều cho thấy các bài đăng của KOLs đều có
ảnh hưởng rất lớn tới nhận thức và hành động của giới trẻ.
Về mặt nhận thức, các bài đăng phản đối Đường lưỡi bò của KOLs đều có tác
động và có khả năng định hướng suy nghĩ của các bạn trẻ về vấn đề này. Hầu hết các
bạn trẻ có xu hướng ủng hộ quan điểm mà các KOLs đưa ra trong bài viết của họ. Để
làm rõ điều đó chúng tơi đã thống kê và phân loại các bình luận thành 3 xu hướng
chính: ủng hộ, phản đối và không liên quan. Chúng tôi cho rằng bình luận là phương
tiện thể hiện sự nhận thức của các bạn trẻ một cách rõ ràng nhất.

3. Biểu đồ thể hiện tỉ lệ các xu hướng bình luận trong bài đăng của ca sĩ Kyo York.

Trước tiên chúng tôi xét tỉ lệ các bình luận phân theo xu hướng trong bài đăng
của Kyo York làm ví dụ. Kết quả trong biểu đồ cho thấy cách thể hiện quan điểm của
Kyo đã có tác động tới nhận thức của hầu hết các bạn trẻ theo dõi bài đăng của anh.
15


Điều đó được thể hiện ở việc lượng bình luận ủng hộ chiếm tới 94% tổng số comments.

Bên cạnh đó vẫn có 1% bình luận của các bạn trẻ khơng bị tác động bởi bài đăng của
Kyo mà họ đưa ra ý kiến riêng của mình.

KOLs

Ủng hộ

Phản đối

Khơng liên
quan

MC Phan Anh

1471

20

9

1500

NSƯT Thành Lộc

131

0

5

136

Thu Minh

161

1

4

166

Đơng Nhi

511

1

3

515

Sơn Tùng M-TP

2260

101

469

2830

Bình An

326

14

18

358

Tổng

Bảng số liệu các bình luận phân theo xu hướng trong các bài đăng cịn lại.

Xét tỉ lệ bình luận trong các bài đăng cịn lại, chúng tơi vẫn nhận được kết quả
tương tự. Nhận thức của hầu hết các bạn trẻ khi theo dõi các bài đăng đều có sự ảnh
hưởng từ quan điểm của KOLs, thể hiện ở việc lượng bình luận hưởng ứng theo những
quan điểm đó đều chiếm tỉ lệ rất cao, từ 80% tổng số comments trở lên. Trong đó bài
viết của Sơn Tùng M-TP có lượng bình luận ủng hộ cao nhất, 2260 bình luận, đứng thứ
hai là bài viết của MC Phan Anh với 1471 bình luận. Các bạn đọc đã tích cực hưởng
ứng quan điểm của các KOLs thơng qua các bình luận như: “Đúng...Hồng Sa Trường
Sa là của VN”, “Anh Tùng nói đúng đấy!”, “Hoan hơ Phan Anh.. cố lên anh,ae ln
đồng lịng ủng hộ những nghệ sĩ chân chính,đứng về chính nghĩa,dám nói,dám làm như
anh....chúc a sức khỏe....”Có thể thấy các KOLs đã khẳng định vai trị của mình trong
việc định hướng quan điểm của các bạn trẻ khi lượng bình luận ủng hộ chiếm tỉ lệ cao
như vậy.
Đối với những ảnh hưởng về mặt hành động, chúng tôi nghiên cứu dựa trên số
lượt chia sẻ của các bài đăng và số lượng bình luận của các bạn trẻ liên quan đến việc

hành động để hưởng ứng quan điểm của KOLs. Kết quả cho thấy các bài đăng đã thúc
đẩy các bạn trẻ hành động. Họ đã rất tích cực share các bài đăng này lên trang Facebook
của mình cũng như các trang hội, nhóm khác. Bảng số liệu thống kê lượng tương tác
cho thấy bài viết của Kyo York đứng đầu về lượt chia sẻ với 134 017 lượt. Bài viết của
NSƯT Thành Lộc nhận được 52 692 lượt chia sẻ, xếp thứ hai. Lượng chia sẻ các bài
viết vẫn tiếp tục tăng mỗi khi vấn đề Đường lưỡi bị nóng trở lại. Bên cạnh đó, nhờ có
sự kêu gọi của các KOLs mà các bạn trẻ đã cam kết hành động và kêu gọi những người
khác cùng tham gia, thể hiện ở các bình luận của họ: “Mọi người thay avatar đi!!!”,
“Chúng ta cùng để ảnh đại diện hình này nè các bạn trẻ ơi”,... Họ đã tham gia vào các
phong trào, nhiều nhất là thay ảnh đại diện phản đối Đường lưỡi bò, bởi đây là hành
động đơn giản và nhanh chóng nhất, khơng tốn kém thời gian, tiền bạc.
16


1.2. Vấn đề HD-981
1.2.1. Tổng quan vấn đề
Vụ hạ giàn khoan Hải Dương-981 (HD-981) là sự việc Cộng hòa Nhân dân
Trung Hoa (Trung Quốc) đưa giàn khoan Hải Dương 981 cùng 3 tàu dịch vụ di chuyển
từ Tây Bắc đảo Tri Tơn thuộc quần đảo Hồng Sa của Việt Nam xuống phía nam nhằm
hạ đặt khoan thăm dị vào ngày 1 tháng 5 năm 2014, dẫn tới việc nhà nước Cộng hòa
Xã hội chủ nghĩa Việt Nam ra tuyên bố phản đối, đồng thời tàu thuyền của hai quốc
gia đã có một số va chạm. Đây là sự xâm phạm trắng trợn của Trung Quốc đối với
quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam tại vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục
địa Việt Nam, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, đe dọa an ninh và an toàn hàng
hải.
1.2.2. Mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs về vấn đề
Sự việc này đã khiến người dân và dư luận không chỉ trong nước mà cả quốc tế
hết sức bất bình. Nhiều cuộc biểu tình diễn ra nhằm lên án hành động sai trái của Trung
Quốc trong vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam. Trong số đó, khơng ít những
người nghệ sĩ, KOLs thuộc nhiều lĩnh vực đã lên án mạnh mẽ việc hạ đặt giàn khoan

trái phép của Trung Quốc cùng với đó là những hình ảnh, dự án thể hiện tình yêu quê
hương đất nước, một lòng hướng về biển đảo xa xôi.
Trong số hàng triệu KOLs đưa ra quan điểm của mình thơng qua các dịng trạng
thái và hình ảnh trên các trang mạng xã hội, Vy Oanh và Hương Giang Idol là 2 người
nhận được rất nhiều những phản hồi của cộng đồng mạng. Cũng với việc lên án mạnh
mẽ hành động sai trái của Trung Quốc, hai KOLs này đã có cách thể hiện quan điểm
khác nhau.
Vy Oanh là một nữ ca sĩ, nhạc sĩ kiêm diễn viên điện ảnh người Việt Nam, một
trong những KOLs thu hút nhiều sự quan tâm của khán giả nhất là giới trẻ với hơn
230K người theo dõi trên trang cá nhân, fanpage 18000 likes cùng với lượng tương tác
rất cao. Còn Hương Giang Idol là Hoa hậu cuộc thi Hoa hậu Chuyển giới Quốc tế, sở
hữu một lượng fans khủng với hơn 1 triệu lượt theo dõi trên trang cá nhân cùng fanpage
có hơn 814000 likes.
Cách dẫn dắt vào vấn đề độc đáo là một trong những lí do khiến bài viết của các
KOLs luôn nhận được sự tương tác cực cao. Giữa trung tâm của các cuộc biểu tình diễn
ra ngày càng thường xuyên không chỉ trên khắp dọc miền của đất nước, ở trên thế giới,
nhất là lúc sự việc trở nên phức tạp hơn khi một số thành phần xấu kích động cơng
nhân tại Bình Dương và Hà Tĩnh phá hoại các nhà máy đang hoạt động tại Việt Nam,
Vy Oanh đã lên tiếng kêu gọi người dân yêu nước đúng cách trong vụ giàn khoan HD981. Cụ thể: “ Một mặt phải xua đuổi giàn khoan trái phép của TQ, mặt khác khơng
làm phức tạp tình hình, khơng để rơi vào bẫy của TQ là muốn VN sử dụng quân sự để
có cớ tiến tới”. Việc người dân Việt cần làm là kêu gọi kiều bào Việt ở nước ngồi gửi
thư có các thơng điệp đến các Đại sứ quán TQ ở khắp nơi trên toàn thế giới, vận động
bạn bè quốc tế lên tiếng góp phần ngăn chặn hành vi quá khích của TQ để kêu gọi sự
lên tiếng của cộng đồng quốc tế. Dân Việt chúng ta cần phải theo dõi tin tức để hiểu
17


rõ vấn đề, để đồn kết đồng lịng với nhau thì sức mạnh dân tộc sẽ tăng lên rất nhiều.”
Ngược lại, Hương Giang Idol đã thể hiện quan điểm yêu nước của mình ở một cái nhìn
khác. Cụ thể: “Tỉ dụ mà chiến tranh thật ý mà,các ca sĩ cũng vẫn cứ là lao ra trận

luôn cùng các chiến sĩ nhé,khơng đánh đc thì đi theo hát cổ vũ vậy. Cơ mà mình có 1
câu hỏi nho nhỏ là người Việt mình thì như kiểu sơi sục ra trận được đến nơi rồi, chứ
TQ đang bận dắt bắp cải đi dạo thì ai ra trận nhỉ :(” Cách dẫn dắt vào vấn đề của
Hương Giang thật đặc biệt. Từ một hiện tượng kỳ lạ xuất hiện ở Trung Quốc cùng thời
điểm với việc họ hạ đặt trái phép giàn khoan HD-981 ở vùng biển nước ta, hiện tượng
“giới trẻ Trung Quốc dắt bắp cải đi dạo.”, cơ đã xốy sâu vào tinh thần yêu nước của
người Trung Quốc một cách hài hước : “Trong khi người Việt ai cũng quyết tâm một
lịng vì Tổ Quốc quyết tâm ra trận thì giới trẻ Trung Quốc đang bận dẫn bắp cải đi dạo
thì ai ra trận được?” Chính câu nói này của cơ đã khiến cho cộng đồng mạng cảm thấy
thích thú với sự so sánh. Hiện tượng “dắt bắp cải đi dạo” là hiện tượng giới trẻ Trung
Quốc coi bắp cải như là thú cưng và “xích” chúng lại và “dắt” đi ngồi đường phố để
“đối phó” với sự suy thối và cô đơn ở tuổi trẻ”. Cách so sánh với một hiện tượng quái
đản này khiến người đọc dễ dàng có thể thấy chắc chắn phần thắng sẽ thuộc về Việt
Nam nếu xảy ra chiến tranh vì Việt Nam sở hữu số lượng người có một lịng u nước
cực kì lớn. Có lẽ bài viết của Hương Giang Idol khơng chỉ mang tới cho người đọc cảm
giác thích thú khi có sự so sánh hài hước mà sâu xa hơn, cơ đã khích lệ và củng cố
được tinh thần u nước trong mỗi người Việt Nam.
Khi viết những bài viết này, cả Hương Giang Idol và Vy Oanh đều muốn thể
hiện việc lên án hành động sai trái của Trung Quốc và bày tỏ lịng u nước của mình.
Ngồi ra, trong khi Hương Giang còn đưa ra những câu thể hiện sự kêu gọi mọi người
hãy cùng đoàn kết, vững vàng lý tưởng yêu nước, luôn sẵn sàng khi Tổ Quốc cần thì
Vy Oanh cịn muốn nhấn mạnh sâu hơn đến nhận thức, hành động của những người
dân Việt trước những thơng tin sai lệch nhằm chia rẽ tình đồn kết dân tộc.
1.2.3. Mức độ quan tâm của giới trẻ
Những bài viết lên tiếng ủng hộ Việt Nam, phản đối Trung Quốc về việc hạ đặt
giàn khoan trái phép trên vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam thu hút được rất
nhiều sự quan tâm chú ý của cộng đồng mạng, tạo ra một làn sóng yêu nước mạnh mẽ.

18

4. Bảng số liệu thống kê lượng tương tác với bài đăng của từng KOL.

Có thể thấy, số liệu trên đã thể hiện sự việc hạ đặt trái phép HD-981 của Trung
Quốc được lan truyền một cách mạnh mẽ thông qua những bài viết chia sẻ trên mạng
xã hội của các KOLs.
Với 353000 likes, 36290 comments, 48000 shares, bài viết của Minh Hằng thu
hút lượng người tương tác cao nhất trong số 5 KOLs mà chúng tôi đưa ra phân tích.
Tiếp đến là bài viết của Hương Giang Idol ở vị trí số hai đạt 16200 likes, 470 comments
và hơn 50 lượt shares.
1.2.4. Ảnh hưởng tới nhận thức, hành động của giới trẻ
Nhờ vào các bài đăng chủ đề này của các KOLs, nhận thức và hành động của các
bạn trẻ - những người trực tiếp “tiêu thụ” các bài viết này - có bị ảnh hưởng ít nhiều.
Về nhận thức, trong cùng một thời điểm, sau khi đọc hàng loạt các bài viết về đề tài
này, hầu hết các bạn trẻ đều sẽ “vơ tình” được khẳng định, nhấn mạnh lại một lần nữa
tình yêu quê hương đất nước, chủ quyền biển đảo trong nhận thức. Đó chính là một
trong những kết quả rất tích cực, định hướng được nhận thức của một bộ phận giới trẻ
trước vấn đề nhức nhối này.

19


5. Biểu đồ thể hiện tỉ lệ các xu hướng bình luận trong bài đăng của Minh Hằng

6. Biểu đồ thể hiện tỉ lệ các xu hướng bình luận trong bài đăng của Hương Giang Idol

Hơn 85% trong số comments là đồng tình với ý kiến của bài viết. Chỉ với dòng
tus rất đơn giản là câu khẳng định chủ quyền “Trường Sa, Hoàng Sa là của Việt Nam”
cùng với hình ảnh “Hướng về biển đơng”, cộng đồng mạng hầu hết đều đồng tình với
quan điểm của Minh Hằng và họ cho rằng sẽ làm bất cứ việc gì để có thể bảo vệ được

chủ quyền, biển đảo của đất nước.

20


7. Những comments ủng hộ trong bài viết của Minh Hằng

Khơng kém cạnh, bài viết có cách dẫn dắt vào vấn đề khá thú vị của Hương
Giang Idol (đã phân tích ở trên) cũng nhận được rất nhiều comments ủng hộ.

8. Những comments ủng hộ trong bài viết của Hương Giang Idol

Hơn nữa, Hương Giang Idol cũng tương tác lại với những người bình luận vào
bài viết của mình. Khơng chỉ khẳng định lại quan điểm yêu nước của mình, Hương
Giang còn đưa ra những lập luận bác bỏ các ý kiến được cho là phản động. Bên cạnh
đó những lời nói khích lệ lịng u nước dành cho các bạn trẻ cũng đã được Hương
Giang nêu ra.

21


9. Những comments tương tác của Hương Giang Idol

Tuy nhiên, cả hai bài vẫn có hơn 6% lượng comments phản đối. Cụ thể, trong bài
viết của Minh Hằng có bạn có nick fb là Hưng Trọc chia sẻ: “Hướng ra đâu được nữa
khi người Việt Nam đã bán gần hết đất đai và lãnh thổ rồi” hay như nick Gia Hân Gia
Huy bình luận “Minh Hằng ơi, Trường sa, Hồng Sa Việt Nam đã bán sang Trung
Quốc mất rồi còn gì”. Hay những comments phản đối trong bài viết của Hương Giang
đều có xu hướng nêu ra câu hỏi “Liệu có thật khi chiến tranh ca sĩ sẽ xung phong ra
trận khơng hay chỉ là lời nói?” hoặc là có phần lo sợ về việc “chắc gì” Việt Nam sẽ

thắng Trung Quốc nếu xảy ra chiến tranh”. Đây là vài trong số rất nhiều bình luận hết
sức tiêu cực và đã đi ngược lại so với tinh thần của bài viết được chia sẻ. Còn lại, đối
với các bài viết này, những comments không liên quan chủ yếu là việc thể hiện cảm
xúc bằng sticker hay là những lời quảng cáo dạo.
Về hành động, khơng ít bạn trẻ sau khi đọc xong các bài viết của KOLs đã ngay
lập tức chia sẻ bài viết về trang cá nhân của mình cùng với một dịng bình luận ngắn.
Ví dụ như: “Quyết giữ Biển Đông”, “Hãy hành động!”, “Cả nhà ơi, hãy cùng giữ
Biển Đơng nhé”,... Ngồi ra, sau khi đọc bài những bài kêu gọi thay avatar để lan tỏa
tình yêu với Tổ Quốc của các KOLs, nhiều bạn trẻ cũng đã thay avatar với nội dung
khẳng định lại chủ quyền biển đảo của Việt Nam.
Tiểu kết vấn đề chính trị
Sau khi nghiên cứu vấn đề Đường lưỡi bò và vấn đề giàn khoan HD-981, chúng
tôi nhận thấy cả hai vấn đề đều nhận được mức quan tâm từ cao đến rất cao từ các
KOLs. Các bài đăng xoay quanh hai vấn đề cũng được các bạn trẻ đặc biệt quan tâm,
trong đó các bài đăng về vấn đề Đường lưỡi bò nhận được mức độ quan tâm cao hơn,
thể hiện ở lượng tương tác khổng lồ. Các bài đăng xoay quanh cả hai vấn đề đều có
những ảnh hưởng nhất định tới nhận thức và hành động của giới trẻ. Quan điểm của
phần lớn các bạn trẻ đều chịu tác động bởi quan điểm của các KOLs, thể hiện ở lượng
bình luận ủng hộ các quan điểm đó ln chiếm trên 80% tổng số bình luận. Cịn về
mặt hành động thì hầu hết các bạn trẻ sau khi đọc xong các bài đăng sẽ chia sẻ lại,
ngoài ra họ đã có các hành động như kêu gọi và tham gia phong trào thay ảnh đại
diện,...
2. Vấn đề xã hội
Các vấn đề xã hội được nhóm lựa chọn để nghiên cứu bao gồm hai vấn đề đó là
vụ cháy rừng ở Amazon và vấn đề xâm hại tình dục trẻ em. Điểm chung của hai vấn
đề này đó là đều là những đề tài rất nóng, được cả xã hội quan tâm.
2.1. Cháy rừng Amazon
22

2.1.1. Tổng quan về vấn đề
Hiện nay, vấn đề môi trường, biến đổi khí hậu là một trong những mối lo ngại lớn
nhất được cả thế giới quan tâm, đặc biệt sau các cuộc cách mạng công nghiệp, tốc độ
tăng trưởng kinh tế của nhiều nước tăng mạnh. Theo kết quả từ báo cáo của IPCC và
nhiều trung tâm nghiên cứu có uy tín hàng đầu trên thế giới, nhiệt độ trung bình trên
bề mặt địa cầu ấm lên gần 1°C trong vòng 80 năm (từ 1920 đến 2005) và tăng rất nhanh
trong khoảng 25 năm (từ 1980 đến 2005). Theo “Báo cáo Stern” do các nhà khoa học
Anh xây dựng, được chính phủ Anh cơng bố về vấn đề biến đổi khí hậu tồn cầu, cho
rằng nếu khơng thực hiện được chương trình hành động giảm khí thải gây hiệu ứng nhà
kính theo Nghị định thư Kyoto, đến năm 2035 nhiệt độ bề mặt địa cầu sẽ tăng thêm
2°C. Về lâu dài, có hơn 50% khả năng nhiệt độ tăng thêm 5°C.
Năm 2019, thảm họa cháy rừng diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới. Theo ghi nhận
có đến 79000 vụ cháy rừng ở Brazil, cao nhất kể từ năm 2013, trong đó một nửa xảy
ra tại rừng Amazon - “lá phổi xanh” của trái đất. Điều này gây ảnh hưởng đến cuộc
sống của hàng chục triệu dân khu vực và lân cận cũng như ảnh hưởng trầm trọng đến
hành tinh của chúng ta. Tính riêng ngày 23 và 24/08, đã có hơn 1600 đám cháy bùng
phát tại Amazon.
2.1.2. Mức độ quan tâm và cách thể hiện quan điểm của KOLs trước vấn đề
Đứng trước tình trạng này, người dân trên tồn thế giới nói chung, người nổi tiếng
nói riêng đều quan tâm và lên tiếng về vụ việc. Trong đó, các KOLs tại Việt Nam cũng
có sự quan tâm nhưng không nhiều, chúng tôi đã chọn ra bài đăng của một số KOLs
nổi tiếng để phân tích như nghệ sĩ Châu Bùi, á hậu Hoàng Thùy, diễn viên Tăng Thanh
Hà, hoa hậu Tiểu Vy, MC Ốc Thanh Vân. Mỗi bài đăng đều cách thể hiện khác nhau
nhưng nhìn chung đều bày tỏ quan điểm xót xa, phẫn nộ trước thực trạng nguy cấp này
và kêu gọi mọi người ý thức, có trách nhiệm và cùng chung tay bảo vệ Mơi trường vì
một “hành tinh xanh”.
Nhằm thay đổi nhận thức về tình trạng nguy cấp của rừng Amazon tại Brazil cũng
như những ảnh hưởng trầm trọng đến hành tinh chúng ta, Châu Bùi, cái tên sở hữu
trang Facebook với hơn 400000 người thích và hơn 1,7 triệu người theo dõi trên
Instagram, là nghệ sĩ được đông đảo giới trẻ yêu thích, đã lọt top 10 nhân vật truyền

cảm hứng của Wechoice Awards, đăng tải một bài viết kèm chuỗi hình ảnh trước và
sau thảm họa cháy rừng. Dịng trạng thái đưa ra con số 9500 đám cháy trong vòng 1
tuần ở Brazil, đặc biệt là ở Amazon. Cách truyền tải như vậy sẽ khiến công chúng nhận
thức được sự nghiêm trọng của sự việc cũng như cảm thấy xót xa, lo lắng cho tình trạng
của Amazon. Với Tiểu Vy - hoa hậu Việt Nam năm 2018, cô lại thông báo tình trạng
các đám cháy “lớn đến mức có thể nhìn thấy chúng từ khơng gian”. Bên cạnh đó, diễn
viên Tăng Thanh Hà cũng chia sẻ một bài viết của trang “Hạnh Phúc Xanh” kèm dòng
trạng thái: “Cháy rừng tồi tệ thế nào?”. Bài viết này đã nêu ra những số liệu chính xác
về tình trạng cháy rừng Amazon, hậu quả từ sự việc này kèm ba hình ảnh minh chứng,
thơng tin đáng tin cậy, được trích từ trang báo BBC của Mỹ.
23


Đứng trước sự việc, nguyên nhân chính là do con người, để bày tỏ quan điểm phản
đối, chỉ trích hành động sai trái, Châu Bùi đã đặt ra câu hỏi nhằm nhắc nhở mỗi chúng
ta cần xem lại chính mình cũng như ý thức được hành động của mỗi người: “Chắc hẳn
ai cũng day dứt tự hỏi: Chúng ta đã và đang làm gì với chính nơi cho mình nguồn sống
thế này? Phải chăng con người đã sống quá vô tâm, ích kỷ?”. Với MC Ốc Thanh Vân,
bằng việc kể cuộc trò chuyện với con trai, đã nhấn mạnh rằng trẻ con cũng đã nhận
thức được việc phải bảo vệ mơi trường mà chính người lớn lại đang phá hủy hành tinh
này, hơn nữa cơ cịn phản đối hành động sử dụng rác thải nhựa, không phân loại rác,...
Rừng Amazon cháy liên tục trong 1 tuần, không chỉ là vấn đề khu vực mà của cả
thế giới, chính vì vậy các KOLs đều đưa ra các lời kêu gọi giải cứu rừng cũng như
nhằm thay đổi hành động của mỗi cá nhân trong việc bảo vệ môi trường. Châu Bùi
nhấn mạnh: “HÃY HÀNH ĐỘNG TRƯỚC KHI QUÁ MUỘN”, kêu gọi mọi người thay
đổi từ việc nhỏ nhất, chung mục đích bảo vệ hành tinh xanh. Hoa hậu Tiểu Vy đã đính
kèm một bài báo của trang điện tử Kenh14.vn, chia sẻ 5 cách để giải cứu rừng Amazon
từ Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên WWF. Á hậu Hoàn Vũ Việt Nam Hoàng Thùy đã
chia sẻ đường link từ diễn viên Leonardo DiCaprio nhằm kêu gọi mọi người quyên góp
cứu trợ hậu quả sau cháy rừng Amazon.

24


Kèm theo sự việc cháy rừng Amazon là những hashtag được các KOLs, báo chí
sử dụng như #saveAmazon #savethenature #protectourfuture #prayforAmazon nhằm
lan tỏa thông điệp rộng rãi đến công chúng qua phương tiện truyền thông xã hội.
2.1.3. Mức độ quan tâm của giới trẻ đối với chia sẻ của KOLs về vấn đề
Những bài chia sẻ của các KOLs đã nhận được nhiều sự quan tâm từ công chúng,
đặc biệt là giới trẻ. Điều này thể hiện qua lượng tương tác như nghìn lượt thích, bình
luận và hàng trăm lượt chia sẻ. Điển hình, bài viết của Châu Bùi nhận được khoảng
1600 lượt thích, khoảng 350 lượt chia sẻ,...
Cháy rừng tuy không phải là một sự việc mới lạ nhưng nhờ các bài đăng của KOLs
mà cháy rừng Amazon-lá phổi xanh của trái đất, xảy ra trên một đất nước cách xa Việt
Nam nửa vịng trái đất lại có độ phủ sóng, tương tác của cộng đồng mạng, đặc biệt là
các bạn trẻ, rất lớn.

10. Bảng số liệu thống kê lượng tương tác với bài đăng của từng KOL.

2.1.4. Ảnh hưởng đến nhận thức và hành động của giới trẻ
Những chia sẻ của các KOLs có tác động lớn đến nhận thức của công chúng, tạo
cơ hội để người đọc có thể bày tỏ quan điểm về vấn đề mơi trường nói chung, cháy
rừng nói riêng trên các phương tiện truyền thông xã hội.

25