những vấn đề rút ra từ việc phân tích tài chính của nhà xuất bản bản đồ

Chơng1:
Cơ sở lý luận tổng quát
của phân tích tài chính doanh nghiệp
1.1 Doanh nghiệp và vai trò của quản trị tài chính doanh nghiệp
1.1.1 Doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trờng
Doanh nghiệp đợc hiểu nh sau: là chủ thể kinh tế độc lập, có t cách pháp
nhân, hoạt động kinh doanh trên thị trờng nhằm làm tăng giá trị của chủ sở hữu.
Luật Doanh nghiệp đợc quốc hội nớc ta thông qua ngày 12/ 06/1999 và
chính thức áp dụng vào ngày 1/ 1/ 2000 nêu rõ :Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế
riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, đợc đăng ký kinh doanh theo quy
định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh.
Để tìm hiểu sâu hơn về doanh nghiệp cụ thể là hoạt động trong doanh
nghiệp phải nắm rõ có bao nhiêu loại hình doanh nghiệp đang tồn tại gắn với
nền kinh tế thị trờng, và để đứng vững trong nền kinh tế thị trờng luôn đi kèm với
quy luật đào thải khắc nghiệt thì mỗi doanh nghiệp cần có những phơng hớng gì
khi tiến hành sản xuất kinh doanh.
ở Việt Nam hiện nay theo hình thc pháp lý có các loại hình doanh nghiệp
sau: doanh nghiệp Nhà nớc, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công
ty hợp danh, doanh nghiệp t nhân, hợp tác xã, doanh nghiệp có vốn đầu t nớc
3
ngoài ( gồm doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp có 100% vốn đầu t nớc
ngoài ).
Do không có điều kiện đi sâu tìm hiểu, nên chuyên đề chỉ nêu các phơng
hớng chung nhất cho tất cả các loại hình doanh nghiệp khi muốn tiến hành sản
xuất kinh doanh. Đó là ba câu hỏi mà nhà quản trị doanh nghiệp phải trả lời :
- Một là : Nên đầu t vào sản xuất sản phẩm gì ? Đây chính là chiến lợc đầu
t dài hạn của doanh nghiệp
- Hai là : Sản xuất ra sản phẩm nhằm phục vụ những đối tợng nào ?
- Ba là : Tổ chức quản lý sản xuất nh thế nào để hoạt động trong doanh
nghiệp đi đúng quỹ đạo đã đợc vạch ra ?
Ba câu hỏi trên đều xoay quanh vấn đề là làm sao doanh nghiệp có thể thu

đợc lợi nhuận tối đa trong khi chỉ phải bỏ ra một lợng chi phí tối thiểu.
Muốn vậy doanh nghiệp cần phải tăng cờng quản lý trên tất cả các mặt hoạt
động của mình bởi vì cơ chế quản lý lỏng lẻo, không đồng bộ, không thống nhất
từ trên xuống là tiền đề khiến doanh nghiệp rơi vào tình trạng làm ăn thua lỗ, sản
phẩm của doanh nghiệp thiếu tính cạnh tranh làm cho quá trình tiêu thụ bị đình
trệ nên không thanh toán đợc các khoản nợ, và dẫn tới kết cục tất yếu là phá sản.
Mặc dù hoạt động trong doanh nghiệp rất đa dạng và còn phụ thuộc vào đặc
điểm của từng loại hình sản xuất kinh doanh nhng đều có một điểm chung lớn
trong quá trình hoạt động sản xuất ở tất cả các đơn vị là đều phải diễn ra hoạt
động tài chính và hoạt động này đợc điều khiển trực tiếp bởi bộ phận quản trị tài
chính doanh nghiệp.
4
Vậy khi doanh nghiệp hoạt động trong nền kinh tế thị trờng thì bộ phận này
có chức năng gì, phải thực hiện những nhiệm vụ gì, hiệu quả sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp gắn với công tác này nh thế nào ?
1.1.2 Khái quát về quản trị tài chính doanh nghiệp
Để có hiểu biết khái quát về quản trị tài chính doanh nghiệp phải có đợc
những khái niệm cơ bản theo hệ thống dới đây.
1.1.2.1 Tài chính doanh nghiệp
Tài chính doanh nghiệp là một khâu của hệ thống tài chính trong nền kinh
tế quốc dân, nó là một phạm trù kinh tế khách quan gắn liền với sự ra đời của
nền kinh tế hàng hoá tiền tệ.
Tài chính doanh nghiệp có nhiệm vụ là quá trình tạo lập, phân phối và sử
dụng các quỹ tiền tệ phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp bởi
vì tiền đề cần thiết để mỗi doanh nghiệp có thể tiến hành hoạt động kinh doanh
là phải có một lợng tiền tệ nhất định thì doanh nghiệp mới thực hiện đợc mục
tiêu đã vạch ra. Các hoạt động liên quan đến việc tạo lập, phân phối và sử dụng
các quỹ tiền tệ thuộc các hoạt động tài chính của doanh nghiệp
Các quan hệ kinh tế phát sinh gắn với việc tạo lập, phân phối và sử dụng
các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp nh quan hệ giữa doanh nghiệp với Nhà nớc,

quan hệ giữa doanh nghiệp với các chủ thể kinh tế, quan hệ trong nội bộ doanh
nghiệp hợp thành quan hệ tài chính của doanh nghiệp.
5
1.1.2.2 Quản trị tài chính doanh nghiệp, nội dung và các
nhân tố ảnh hởng đến quản trị doanh nghiệp.

a. Quản trị tài chính doanh nghiệp là việc lựa chọn và đa ra các quyết
định tài chính, tổ chức thực hiện các quyết định đó nhằm đạt đợc các mục tiêu
hoạt động của doanh nghiệp: tối đa hoá lợi nhuận, không ngừng làm tăng giá trị
của doanh nghiệp và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trờng.
b. Nội dung chủ yếu của quản trị tài chính doanh nghiệp :
- Tham gia đánh giá lựa chọn các dự án đầu t và kết quả kinh doanh.
- Xác định nhu cầu vốn, tổ chức huy động các nguồn vốn để đáp ứng
cho hoạt động của doanh nghiệp.
- Tổ chức sử dụng tốt số vốn hiện có, quản lý chặt chẽ các khoản thu chi,
đảm bảo khả năng thanh toán cuả doanh nghiệp.
- Thực hiện tốt việc phân phối lợi nhuận, trích lập và sử dụng các quỹ của
doanh nghiệp.
- Đảm bảo kiểm tra kiểm soát, thờng xuyên đối với tình hình hoạt động
của doanh nghiệp và thực hiện tốt việc phân tích tài chính.
- Thực hiện tốt việc kế hoạch hoá tài chính.
c. Những nhân tố chủ yếu ảnh hởng đến quản trị tài chính doanh
nghiệp thờng là: hình thức pháp lý của tổ chức doanh nghiệp; đặc điểm kinh tế
kĩ thuật của ngành kinh doanh ( tính chất ngành kinh doanh, thời vụ, chu kỳ sản
xuất ); môi trờng kinh doanh ( sự ổn định của nền kinh tế, ảnh hởng của giá cả thị
trờng, lãi suất và thuế, sự canh tranh trên thị trờng và tiến bộ công nghệ ).
1.1.2.3 Vai trò của quản trị tài chính doanh nghiệp
6
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thành công hay thất bại là do công
tác quản trị tài chính doanh nghiệp bởi vì quản trị tài chính có quan hệ chặt chẽ

với quản trị doanh nghiệp hầu hết mọi quyết định quản trị khác đều đều dựa vào
kết quả rút ra từ đánh giá về mặt tài chính trong quản trị doanh nghiệp.
Vậy vai trò cụ thể của quản trị tài chính trong doanh nghiệp là gì ?
- Xác định đúng đắn nhu cầu vốn cần thiết cho hoạt động của doanh
nghiệp trong từng thời kỳ, lựa chọn các phơng pháp và hình thức thích hợp huy
đọng vốn từ bên trong và bên ngoài đáp ứng kịp thời các nhu cầu vốn cho hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt động nhịp
nhàng với chi phí huy động thấp.
- Tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và hiệu quả để có thể nâng cao hiệu quả
hoạt động kinh doanh nh huy động số vốn tối đa hiện có nhằm giảm bớt và tránh
đợc những thiệt hại do ứ đọng vốn gây ra, đồng thời giảm đợc nhu cầu vay vốn,
giảm đợc khoản tiền tră lãi vay . Ngoài ra hình thành, sử dụng tốt các quỹ , áp
dụng các hình thức thởng phạt vật chất một cách hợp lý sẽ góp phần thúc đẩy cán
bộ công nhân viên gắn bó với doanh nghiệp, nâng cao năng suất lao động, cải
tiến sản xuất kinh doanh nâng cao hiệu quả sử dụng tiền vốn.
- Giám sát, kiểm tra chặt chẽ các mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp để từ đó phát hiện kịp thời những tồn tại vớng mắc trong kinh
doanh và có những quyết định điều chỉnh kịp thời.
Qua các khái niệm đã đợc nhận định ỏ trên ta đã thấy đợc chức năng, nhiệm
vụ, nội dung chủ yếu cũng nh vai trò của quản trị tài chính doanh nghiệp. Đây
không chỉ là một môn khoa học đơn thuần, mà còn là một môn nghệ thuật đòi
hỏi các nhà quản trị tài chính phải nhạy bén với sự vận động của nền kinh tế thị
trờng.
7
Mặt khác, để đáp ứng nhu cầu trên các nhà quản trị tài chính còn phải có kỹ
năng nghiệp vụ đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp trớc trong và sau
mỗi quá trình sản xuất kinh doanh thông qua công tác phân tích hoạt động tài
chính trong doanh nghiệp mà theo Josetle Payrard_ một nhà kinh tế học đã nói
nh sau : Phân tích tài chính có thể đợc định nghĩa nh một tổng thể các phơng
pháp cho phép đánh giá tình hình tài chính trong quá khứ và hiện tại, giúp cho

việc quyết định quản trị và đánh giá doanh nghiệp một cách chính xác.
Vậy tầm quan trọng của phân tích tài chính đến đâu ? để phân tích tài chính
doanh nghiệp cần thực hiện những thao tác gì? các kỹ năng chủ yếu đợc sử dụng
khi tiến hành phân tích là gì ?

1.2 Tầm quan trọng của phân tích tài chính doanh nghiệp
1.2.1 Phân tích tài chính và sự cần thiết của phân tích tài
chính doanh nghiệp
1.2.1.1 Phân tích tài chính
Phân tích tài chính là hoạt động nghiên cứu, đánh giá sự chuyển dịch biến
đổi các luồng tài chính cùng với ảnh hởng của nó tới hoạt động kinh doanh.
Thông qua phân tích tài chính cho phép doanh nghiệp đánh giá đợc toàn bộ tình
hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
1.2.1.2 Sự cần thiết của phân tích tài chính doanh nghiệp
Đối với doanh nghiệp có rất nhiều ngời quan tâm tới tình hình tài chính của
doanh nghiệp. Tuy nhiên, tuỳ theo mục đích khác nhau mà họ quan tâm tới tình
8
hình tài chính ở góc độ khác nhau. Song nhìn chung họ đều quan tâm tới khả
năng tạo ra dòng tiền mặt, khả năng sinh lợi, khả năng thanh toán, mức lợi nhuận
tối đa của doanh nghiệp. Nhng không phải bất cứ ai cần thông tin tài chính là
doanh nghiệp cung cấp đầy đủ cho họ mà phaỉ dựa trên các mối quan hệ với
doanh nghiệp và mục đích của những ngời sử dụng thông tin đó. Vì vậy, vai trò
của phân tích tài chính là rất quan trọng đối với :
Các nhà quản lý
Các nhà quản lý doanh nghiệp rất quan tâm tới tình hình phân tích tài
chính vì phân tích thờng xuyên sẽ :
- Tạo thành chu kỳ đánh giá đều đặn về các hoạt động kinh doanh, tiến
hành cân đối tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, trả nợ, rủi ro, tài
chính doanh nghiệp.
- Định hớng quyết định của ban giám đốc cũng nh giám đốc tài chính:

Quyết định đầu t, tài trợ, phân chia lợi tức cổ phần.
- Là cơ sở cho các dự báo tài chính: kế hoạch đầu t, ngân sách tiền mặt.
- Là công cụ để kiểm soát các hoạt động quản lý.
Các nhà đầu t.
Các nhà đầu t bao gồm những ngời có vốn nhng cha đầu t, đang có nhu cầu
sử dụng vốn nh mua cổ phiếu hay trái phiếu công ty, các cá nhân tổ chức, hoặc
các cổ đông hiện tại đang đầu t vốn vào công ty. Thu nhập của cổ đông là thu
nhập cổ phiếu, tiền lợi tức cổ phiếu và giá trị tăng thêm (chênh lệch giá mua -
bán) của vốn đầu t do biến động giá trên thị trờng, hay yếu tố ảnh hởng tới lợi
nhuận kỳ vọng của doanh nghiệp. Trong thực tế các nhà đầu t thờng tiến hàng
đánh giá khả năng sinh lời của công ty, triển vọng của công ty trong tơng lai từ
đó quyết định họ nên mua thêm hay bán cổ phiếu mà họ đang nắm giữ? Để trả
lời đợc câu hỏi trên thì các cổ đông thờng dựa vào kết quả phân tích tài chính của
các chuyên gia phân tích.
9
Ngời cho vay.
Các nhà đầu t tài chính cho doanh nghiệp rất cần nắm bắt đợc tiềm năng của
doanh nghiệp thông qua sự phân tích tài chính cho phép họ trả lời những câu hỏi:
Liệu cho doanh nghiệp vay có những rủi ro gì xảy ra?, Doanh nghiệp có khả
năng trả nợ hay không ? , Thời gian có thể cho doanh nghiệp nợ ? .
- Nếu là khoản cho vay ngắn hạn: ngời cho vay quan tâm đến tài sản thế
chấp và đặc biệt quan tâm đến khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp.
- Nếu khoản vay dài hạn: ngời cho vay đặc biệt quan tâm tới khả năng
thanh toán và khả năng sinh lời của doanh nghiệp mà việc hoàn trả gốc và lãi sẽ
tuỳ thuộc vào khả năng này, bên cạnh những tài sản mà doanh nghiệp thế chấp.
Cán bộ công nhân viên của doanh nghiệp
Khoản tiền lơng nhận dợc từ doanh nghiệp là nguồn thu nhập của những
ngời hởng lơng. Vì vậy, cán bộ công nhân viên cũng rất quan tâm tới triển vọng
phát triển cũng nh khả năng tài chính của doanh nghiệp. Họ cũng muốn biết tới
xu thế phát triển, hiệu quả hoạt động sản xuất của doanh nghiệp để có động lực

thúc đẩy họ làm việc tốt hơn cho doanh nghiệp.
Công ty kiểm toán
Công ty kiểm toán sẽ sử dụng báo cáo tài chính doanh nghiệp và các bằng
chứng khác mà kiểm toán thu đợc để xác định tính hợp lý, trung thực của các số
liệu và phát hiện những gian lận hoặc sai sót của doanh nghiệp.
1.2.2 Mục tiêu, tầm quan trọng của phân tích tài chính
1.2.2.1 Mục tiêu của phân tích tài chính doanh nghiệp
10
Do phân tích tài chính doanh nghiệp là để cung cấp thông tin hữu dụng
trong việc tạo ra các quyết định kinh doanh và kinh tế . Vì vậy, mục tiêu chủ yếu
của phân tích tài chính doanh nghiệp là:
Thứ nhất là : cung cấp đầy đủ các thông tin có ích cho các nhà đầu t và
những ngời sử dụng thông tin tài chính khác nhằm giúp họ có đợc quyết định
đúng đắn khi muốn đầu t, cho vay Ngoài ra, qua thông tin đợc cung cấp ngời sử
dụng thông tin sẽ đánh giá đợc khả năng và tính chắc chắn của các dòng tiền mặt
vào ra, tình hình sử dụng có hiệu quả vốn kinh doanh, tình hình và khả năng
thanh toán của doanh nghiệp.
Thứ hai là: Cung cấp thông tin về nguồn vốn chủ sở hữu, các khoản nợ , kết
quả của quá trình, sự kiện và các tình huống làm biến đổi các nguồn vốn và các
khoản nợ của doanh nghiệp.
Ba là : cung cấp thông tin về việc thực hiện chức năng cơng vị quản lý của
ngời quản lý nh thế nào đối với doanh nghiệp trong việc sử dụng các tiềm năng
của doanh nghiệp đã đợc giao. Chính điều này đòi hỏi trách nhiệm của ngời
quản lý về quản lý, đảm bảo an toàn cho tiềm năng của doanh nghiệp và sử dụng
chúng sao cho có hiệu quả.
1.2.2.2 Tầm quan trọng của phân tích tài chính
Nền kinh tế thị trờng đang diễn ra gay gắt và sôi động buộc các nhà quản
trị doanh nghiệp phải có định hớng chiến lợc mà muốn hoạch định chiến lợc
phải tiến hành phân tích tài chính bởi vì :
Phân tích tài chính doanh nghiệp cho phép nhà quản trị doanh nghiệp đánh

giá thờng xuyên những mặt mạnh yếu về tình hình tài chính cũng nh hoạt động
kinh doanh nh : khả năng thanh toán, tình hình luân chuyển vốn vật t hàng hoá
11
Ngoài ra phân tích tài chính là cơ sở để ra các quyết định tài chính của
doanh nghiệp. Qua các kết quả sau quá trình phân tích nhà quản trị doanh nghiệp
sẽ biết đợc tồn tại, khó khăn đang vớng mắc và tìm cách khắc phục.
Vậy hoạch định chiến lợc và chiến thuật mà các nhà quản trị doanh nghiệp
cần thực hiện phải đợc đa ra sau khi có sự cân nhắc về mặt tài chính. Riêng đối
với nhà quản lý tài chính sau khi phân tích tài chính sẽ đa ra kế hoạch tài chính
khoa học, đảm bảo mọi tài sản tiền vốn đợc sử dụng một cách hiệu quả.
1.3. Nội dung chủ yếu của phân tích tài chính doanh nghiệp
Sau khi đánh giá khái quát tình hình tài chính của doanh nghiệp, bộ phận
quản trị doanh nghiệp thờng tiến hành phân tích theo hớng dới đây :
1.3.1 Phân tích khả năng thanh toán của doanh nghiệp
Để phân tích đánh giá khả năng thanh toán và các khoản nợ ngắn hạn khi
chúng đến hạn thanh toán, ngời ta sử dụng các chỉ tiêu chủ yếu sau
1.3.1.1 Hệ số thanh toán tổng quát
Hệ số này biểu hiện mối quan hệ giữa tổng tài sản của doanh nghiệp đang
quản lý sử dụng với tổng số nợ phải trả.
Hệ số khả năng thanh toán tổng quát = Tổng tài sản /( Nợ ngắn hạn và dài hạn )
12
1.3.1.2 Hệ số khả năng thanh toán hiện thời
Hệ số này đợc tính bằng cách lấy tổng tài sản lu động chia cho số nợ ngắn
hạn của doanh nghiệp. Công thức nh sau
Hệ số khả năng thanh toán hiện thời = Tổng tài sản lu động/ Số nợ ngắn hạn
Hệ số này phản ánh khả năng chuyển đổi tài sản thành tiền để trang trải các
khoản nợ ngắn hạn, vì thế nó cũng thể hiện mức độ đảm bảo thanh toán các
khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp.
1.3.1.3 Hệ số thanh toán nhanh
Hệ số thanh toán nhanh là một chỉ tiêu đánh giá chặt chẽ hơn khả năng

thanh toán của doanh nghiệp, đợc xác định bằng tài sản lu động trừ đi hàng tồn
kho và chia cho số nợ ngắn hạn. ở đây, hàng tồn kho bị loại trừ ra bởi vì trong
tài sản lu động, hàng tồn kho đợc coi là loại tài sản không dễ dàng chuyển đổi
nhanh thành tiền. Hệ số này đợc xác định bằng công thức sau:
Hệ số thanh toán nhanh =( Tổng tài sản lu động- Hàng tồn kho)/( Số nợ ngắn hạn)
1.3.2.4 Hệ số thanh toán tức thời (hệ số vốn bằng tiền)
Đây là hệ số đánh giá đánh giá sát sao hơn khả năng thanh toán của
doanh nghiệp. Công thức :
Hệ số thanh toán tức thời = Tiền và các tài sản tơng đơng tiền / Nợ ngắn hạn
13
1.3.2 Phân tích tình hình nguồn vốn của doanh nghiệp
Phân tích tình hình nguồn vốn của doanh nghiệp đợc bộ phận tài chính
doanh nghiệp phân tích thông qua các hệ số kết cấu tài chính và đầu t.
1.3.2.1 Hệ số kết cấu tài chính
Các hệ số kết cấu tài chính thể hiện mức độ sử dụng nợ của doanh nghiệp
trong việc tổ chức nguồn vốn, đồng thời cũng phản ánh mức độ rủi ro tài chính
mà doanh nghiệp có khả năng gặp phải.
a. Hệ số nợ : Hệ số này thể hiện tỷ lệ nợ trong tổng nguồn vốn và xác định
Hệ số nợ = Nợ phải trả / Tổng nguồn vốn
b. Tỷ suất tự tài trợ : Đợc xác định nh sau:
Tỷ suất tự tài trợ = 1- hệ số nợ
1.3.2.2 Hệ số tình hình đầu t
a. Tỷ suất đầu t :Là tỷ số giữa tài sản cố định (giá trị còn lại) với tổng tài
sản của doanh nghiệp.
b. Tỷ suất tự tài trợ tài sản cố định
Hệ số này cung cấp thông tin cho biết số vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp
dùng để trang bị tài sản là bao nhiêu. Công thức :
Tỷ suất tự tài trợ tài sản cố định = Vốn chủ sở hữu / Giá trị tài sản cố định
14
1.3.3 Phân tích tình hình và hiệu quả sử dụng vốn

Phân tích tình hình và hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp thờng thông
qua kết quả biểu hiện của các hệ số hoạt động kinh doanh _ chúng có tác dụng
đo lờng năng lực việc quản lý và sử dụng số vốn hiện có của doanh nghiệp. Các
hệ số đó là:
1.3.3.1 Số vòng quay hàng tồn kho: là số lần hàng hoá tồn kho
bình quân luân chuyển trong kỳ. Công thức xác định:
Số vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn hàng bán / Hàng tồn kho bình quân
1.3.3.2 Số ngày một vòng quay hàng tồn kho Phản ánh số
ngày trung bình của một vòng quay hàng tồn kho. Công thức xác định:
Số ngày một vòng quay hàng tồn kho = 360 ngày/ Số vòng quay hàng tồn kho bình quân
1.3.3.3 Vòng quay các khoản phải thu: Phản ánh tốc độ chuyển
đổi các khoản phải thu thành tiền mặt. Công thức xác định:
Vòng quay các khoản phải thu = Doanh thu thuần/ Số d bình quân các khoản phải thu
1.3.3.4 Kỳ thu tiền trung bình: Phản ánh số ngày cần thiết để thu
các khoản phải thu. Công thức xác định:
Kỳ thu tiền trung bình = 360 ngày/ Vòng quay các khoản phải thu
1.3.3.5 Vòng quay vốn lu động:Phản ánh trong kỳ vốn lu động
quay đợc mấy vòng. Công thức xác định:
Số vòng quay vốn lu động = Doanh thu thuần/ Vốn lu động bình quân
15
1.3.3.6 Số ngày một vòng quay vốn lu động: Phản ánh trung
bình một vòng quay hết bao nhiêu ngày. Công thức xác định:
Số ngày một vòng quay vốn lu động = 360 ngày/ Số vòng quay vốn lu động
1.3.3.7 Hiệu suất sử dụng vốn cố định: Nhằm đo lờng việc sử
dụng vốn cố định đạt hiệu quả nh thế nào. Công thức nh sau:
Hiệu suất sử dụng vốn cố định = Doanh thu thuần/ Vốn cố định bình quân
1.3.3.8 Vòng quay toàn bộ vốn :Phản ánh vốn của doanh nghiệp
trong một kỳ quay đợc bao nhiêu vòng. Công thức:
Vòng quay toàn bộ vốn = Doanh thu thuần/ Vốn sản xuất bình quân

1.3.4 Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn

Bảng phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn là một trong những cơ
sở và công cụ của các nhà quản trị tài chính để hoạch định tài chính cho kỳ tới,
bởi mục đích chính của nó là trả lời cho câu hỏi vốn xuất phát từ đâu và đợc sở
dụng vào việc gì? Thông tin mà bảng kê diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn cho
biết doanh nghiệp đang tiến triển hay gặp khó khăn. Thông tin này rất hữu ích
với nhà đầu t bởi vì họ muốn biết doanh nghiệp đã làm gì với số vốn của họ.
Bảng kê diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn lập theo cách thức sau:
- Tăng các khoản nợ phải trả, tăng vốn của chủ sở hữu, cũng nh làm giảm
tài sản của doanh nghiệp chỉ ra sự diễn biến của nguồn vốn.
- Tăng tài sản của doanh nghiệp, giảm các khoản nợ, và vốn chủ sở hữu đ-
ợc đa vào cột sử dụng vốn. Nguyên tắc lập bảng kê nh sau
16
Bảng cân đối kế toán
Tài sản
Nguồn vốn
Tính toán các thay đổi
Diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn đợc biểu hiện qua bảng :
Diễn biến nguồn vốn Tiền % Sử dụng vốn Tiền %

Tổng
100% 100%
1.3.5 Phân tích khả năng sinh lời của doanh nghiệp
Các chỉ số sinh lời luôn đợc các nhà quản trị tài chính quan tâm. Chúng là
cơ sở để đánh giá kết quả hoạt động kinh doanh trong một kỳ nhất định là đáp số
sau cùng của hiệu quả kinh doanh, và còn là một luận cứ quan trọng để các nhà
hoạch định đa ra các quyết định tài chính trong tơng lai.
1.3.5.1 Tỷ suất doanh lợi doanh thu: thể hiện trong một đồng
doanh thu doanh nghiệp thực hiện trong kỳ có mấy đồng lợi nhuận. Công thức :

Doanh lợi doanh thu = Lợi nhuận thuần / Doanh thu thuần
1.3.5.2 Tỷ suất doanh lợi tổng vốn:là Chỉ tiêu này phản ánh một
đồng vốn bình quân đợc sử dụng trong kỳ tạo ra mấy đồng lợi nhuận. Công
thức:
Doanh lợi tổng vốn = Lợi nhuận thuần/ Vốn sản xuất bình quân
17
Diễn biến nguồn
Tăng nguồn vốn
Giảm tài sản
Sử dụng vốn
Tăng tài sản
Giảm nguồn vốn
1.3.5.3 Doanh lợi vốn chủ sở hữu: Hệ số này đo lờng mức lợi
nhuận thu đợc trên mỗi đồng vốn chủ sở hữu trong kỳ. Công thức nh sau:
Doanh lợi vốn chủ sở hữu = Lợi nhuận sau thuế / Vốn chủ sở hữu bình quân trong kỳ
Thực tế hoạt động phân tích tài chính trong doanh nghiệp không chỉ tiến
hành phân tích trên một số chỉ tiêu nhất định mà còn có sự kết hợp của nhiều kết
quả đạt đợc trong sản xuất kinh doanh, đặc điểm của ngành nghề sản xuất, môi
trờng kinh doanh thì mức độ đánh giá mới cao và chính xác đồng thời tiến hành
phân tích trên một số phơng pháp.
1.4 Tài liệu, phơng pháp phân tích
1.4.1 Tài liệu phân tích
Để tiến hành phân tích tài chính ngời ta thờng thu thập các thông tin phục
vụ cho mục tiêu dự đoán tài chính. Từ những thông tin nội bộ đến những thông
tin bên ngoài, từ những thông tin số lợng đến những thông tin giá trị đều giúp cho
các nhà phân tích có thể đa ra nhận xét, kết luận tinh tế thích đáng. Nhng thông
tin chủ yếu và có ý nghĩa lớn nhất lại nằm trong các tài liệu của doanh nghiệp.
Đó là: Bảng cân đối kế toán, Báo cáo Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh,
Báo cáo lu chuyển tiền tệ, một số tài liệu có liên quan khác nh sổ chi tiết , thẻ
kho

1.4.2 Phơng pháp phân tích
1.4.2.1 Phơng pháp so sánh
Là phơng pháp đợc sử dụng phổ biến trong phân tích tài chính. Khi sử
dụng phơng pháp này ta cần quán triệt 2 nguyên tắc cơ bản
18
- Gốc để so sánh: là số liệu của kỳ trớc, số liệu, mức trung bình ngành,
- Các chỉ tiêu sử dụng:
+ So sánh bằng số liệu tuyệt đối: để thấy đợc sự biến động về khối lợng,
quy mô của các hạng mục qua các thời kỳ.
+ So sánh bằng số tơng đối: để thấy đợc tốc độ phát triển về mặt qui mô
qua các thời kỳ, các giai đoạn khác nhau.
+ So sánh theo chiều dọc: Nhằm xác định tỷ lệ tơng quan giữa các chỉ tiêu
trong một kỳ của từng báo cáo tài chính so với các kỳ khác.
+ So sánh theo chiều ngang: đánh giá chiều hớng biến động của từng chỉ
tiêu qua các kỳ.
1.4.2.2 Phơng pháp hệ số
Hệ số tài chính đợc tính bằng cách đem so trực tiếp (chia) một chỉ tiêu này
với một chỉ tiêu khác để thấy đợc mức độ ảnh hởng, vai trò của các yếu tố, chỉ
tiêu này đối với chỉ tiêu, yếu tố khác.
1.4.2.3 Phơng pháp phân tích mối quan hệ tơng tác giữa
các hệ số tài chính
Mức sinh lời của vốn chủ sở hữu của một doanh nghiệp là kết quả tổng hợp
của hàng loạt các biện pháp và quyết định quản lý của doanh nghiệp, để thấy đ-
ợc sự tác động của mối quan hệ giữa việc tổ chức , sử dụng vốn và tổ chức tiêu
thụ sản phẩm tới mức sinh lời của doanh nghiệp ngời ta đã xây dựng hệ thống
chỉ tiêu để phân tích sự tác động đó. DU PONT là công ty đầu tiên ở Mỹ đã
thiết lập và phân tích mối quan hệ tơng tác giữa các hệ số tài chính. Phơng pháp
này có ý nghĩa áp dụng trong thực tế rất cao.
Nó biểu hiện bởi:
19

- Mối quan hệ tơng tác giữa tỷ suất lợi nhuận ròng của vốn kinh
doanh với hiệu suất sử dụng toàn bộ vốn và tỷ suất lợi nhuận doanh thu.
- Các mối quan hệ tơng tác với tỷ suất lợi nhuận ròng vốn chủ sở hữu
* Ngoài ra ngời ta còn sử dụng một số phơng pháp khác nh: phơng pháp
liên hoàn, phơng pháp biểu đồ, đồ thị, phơng pháp hồi quy tơng quan nhng trong
đề tài chỉ tập trung phân tích tình hình tài chính dựa trên phơng pháp so sánh và
phơng pháp tỷ lệ. Sự kết hợp của cả hai phơng pháp cho phép thấy rõ đợc thực
chất hoạt động tài chính cũng nh xu hớng biến động của các chỉ tiêu tài chính
trong doanh nghiệp qua các giai đoạn khác nhau.
Kết luận chơng :
Chỉ trong giới hạn một chuyên đề tốt nghiệp, đề tài không thể nêu đợc hết
những lý luận về phân tích tài chính doanh nghiệp mà chỉ nêu lên những nhận
định chung nhất là cơ sở làm sáng tỏ vấn đề : Tầm quan trọng của phân tích
tài chính doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trờng nói chung, và ý nghĩa
của phân tích tài chính với việc nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh
nghiệp nói riêng.
Hơn nữa, đi sâu nghiên cứu những hoạt động của phân tích tài chính
doanh nghiệp, chuyên đề đã đa ra những phơng pháp, nội dung phân tích thích
hợp áp dụng chung cho mọi loại hình doanh nghiệp.
Nhng để hiểu bản chất về phân tích tài chính doanh nghiệp chơng sau của
đề tài sẽ nghiên cứu trực tiếp thực tế tình hình tài chính của Nhà xuất bản Bản
20
đồ- một doanh nghiệp Nhà nớc trong thời kỳ 1999_2000 thông qua nội dung
phân tích và phơng pháp phân tích đã thống nhất ở trên.
Chơng 2:
Phân tích thực trạng tình hình tài chính
tại Nhà xuất bản Bản đồ
21
Giới thiệu chung về Nhà xuất bản Bản đồ
Tên giao dịch quốc tế CARTOGRAPHIC PUBLISHING HOUSE

Viết tắt CPH
Trụ sở chính 73 Nguyễn Chí Thanh Quận Đống Đa Hà Nội Việt Nam
Điện thoại (84-4) 8344610, 8343912, 7734371
Fax ( 84-4) 8344610
E- mail
Ngày thành lập 26 /12/1996
2.1 Khái quát tình hình hoạt động của công ty
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển
Nhà xuất bản Bản đồ là một doanh nghiệp Nhà nớc trực thuộc Tổng cục
Địa chính, hoạt động trên lĩnh vực văn hoá t tởng thông qua việc sản xuất bản
phẩm đến nhiều ngời, không phải là đơn vị hoạt động kinh doanh đơn thuần. Nhà
xuất bản Bản đồ là một doanh nghiệp công ích hạch toán kinh tế độc lập.
Tiền thân của Nhà xuất bản Bản đồ là Xí nghiệp Bản đồ_ Cục Đo đạc và
Bản đồ Nhà nớc đợc thành lập theo quyết định số 640/QĐ ban hành ngày
19/11/1977 của Cục trởng cục Đo đạc và Bản đồ Nhà nớc trên cơ sở sáp nhập 3
đơn vị: Ban biên tập, Xởng Biên vẽ Bản đồ, Xí nghiệp in Bản Đồ.
_ Tháng 4/1994: chính phủ hợp nhất Cục Đo đạc và Bản đồ Nhà nớc và
Tổng cục Quản lí Ruộng đất thành Tổng cục Điạ chính.
_ Ngày 28/01/1995: Căn cứ vào quyết định số 72 ngày 16/01/1995 của Bộ
trởng Bộ Văn hoá _ Thông tin cho phép thành lập Nhà xuất bản Bản đồ, Tổng
cục trởng Tổng cục địa chính đă ra quyết định số 18/QĐ_ĐC thành lập Nhà
xuất bản Bản đồ .
22
_ Tháng 12/1996: Trong công cuộc đổi mới, sắp xếp lại doanh nghiệp ,
ngày 21/12/1996 Tổng Cục Địa chính đã ra quyết định số 678/QĐ_TCCB :
Sáp nhập Xí nghiệp Bản đồ, Xí nghiệp In vào Nhà xuất bản Bản đồ
Nhà xuất bản Bản đồ mới từ đầu năm 1997 đã chính thức đi vào hoạt động.
Đây là một xí nghiệp sản xuất kinh doanh lĩnh vực bản đồ lớn nhất Việt
Nam cả về số lợng lao động, công nghệ và quy mô sản xuất.
Nhà xuất bản Bản đồ có những chức năng, nhiệm vụ sau:

_ Xuất bản, in, phát hành bản đồ, tập bản đồ chuyên đề các thể loại : tờ
rời Atlas, quả địa cầu, bản đồ số Các tài liệu thuộc ngành Địa chính và các
ngành có liên quan đến ngành Địa chính.
_ Thực hiện các công trình hiện chỉnh, thành lập và chế in bản đồ địa
chính, địa hình, và các sản phẩm bản đồ quốc gia khác.
_ Xuất bản , in các loại tạp chí sách báo, lịch, sản phẩm quảng cáo và các
loại văn hoá phẩm khác .
_ Kinh doanh sản phẩm vật t chuyên ngành và thực hiện các dịch vụ t liệu,
kĩ thuật công nghệ về xuất bản, in ấn và quảng cáo trong lĩnh vực bản đồ.
Sau 4 năm đợc tổ chức lại( tính từ tháng 1/1997) , Nhà xuất bản Bản đồ đã
có đội ngũ cán bộ kĩ thuật có trình độ cao, có độ ngũ công nhân kĩ thuật lành
nghề; hệ thống thiết bị công nghệ tin học, hệ thống máy móc chế bản và in
không ngừng đợc đầu t, mở rộng, có khả năng tạo ra những sản phẩm bản đồ,
Atlas, các sản phẩm in khác: sách báo tạp chí, quảng cáo với chất lợng cao.
2.1.2 Đặc điểm cơ bản liên quan đến quá trình phân tích
2.1.2.1 Đặc điểm tổ chức quản lý sản xuất của Nhà xuất bản
Bản đồ.
23
Sơ đồ 1 : Sơ đồ tổ chức Nhà xuất bản Bản đồ
Cơ cấu này đảm bảo tính thống nhất trong quản lý, đảm bảo chế độ một thủ
trởng và trách nhiệm trong quản lý. Do chức năng quản lý đợc chuyên môn hóa
nên nó có điều kiện đi sâu thực hiện từng chức năng, tận dụng đợc năng lực của
đội ngũ chuyên gia, đội ngũ những ngời làm công tác tham mu giảm bớt đợc
công việc cho ngời lãnh đạo. Theo quy chế tổ chức các chức năng nhiệm vụ của
bộ máy quản lý Nhà xuất bản đợc quy định nh sau:
Ban giám đốc : gồm 1 giám đốc và 3 phó giám đốc.
Trong đó giám đốc là ngời đứng đầu, lãnh đạo Nhà xuất bản và chịu trách
nhiệm chỉ huy toàn bộ các bộ phận chức năng và các xí nghiệp kinh doanh đồng
thời là ngời chịu trách nhiệm với cơ quan chủ quản, với Nhà nớc. Phó giám đốc
có trách nhiệm giúp việc cho giám đốc và chỉ đạo các bộ phận do giám đốc uỷ

quyền.
Các đơn vị sản xuất thành lập các ban , các tổ sản xuất phù hợp với các
khâu sản xuất trong dây chuyền sản xuất của đơn vị. Các phòng chức năng
không quản lí trực tiếp các tổ, các ban. Tuy nhiên, một số nhiệm vụ về kế hoạch
kĩ thuật đợc tổ chức quản lí kiểm tra định kì .
24
Ban giám đốc
Phòng
Kế hoạch
Phòng
Kế toán
Phòng
Biên tập
Phòng thị
trờng
Phòng
qlý XB
Văn
phòng
XN
In
số 1
XN
In
Số 2
XN
biên
vẽ CB
TT
Biên tập

CN cao
TT
Phát
hành
TT
Tin
học
CN
T Phố
HCM
2.1.2.2 Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán

Công tác kế toán của Nhà xuất bản Bản đồ đợc thực hiện tại phòng kế toán
thống kê. Bộ phận kế toán đợc tổ chức theo mô hình tập trung. Phòng kế toán
thống kê đợc biên chế 7 ngời dới sự lãnh đạo của giám đốc Nhà xuất bản, và
chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Kế toán trởng.
Kế toán tr ởng : là ngời phụ trách chung về công tác kế toán, thay mặt cho
Nhà xuất bản quan hệ với các đơn vị khác về tài chính. Theo dõi tình hình thực
hiện nghĩa vụ của Nhà xuất bản với Nhà nớc, cấp trên và đối với công nhân
viên, là ngời tham mu cho giám đốc về tình hình tài chính của Nhà xuất bản,
làm kiểm soát viên kinh tế tài chính của Nhà nớc tại Nhà xuất bản.
D ới kế toán tr ởng là : Kế toán tài sản cố định và công cụ dụng cụ, kế toán
tiền lơng , kế toán thanh toán, thủ quỹ kiêm kế toán tiền gửi ngân hàng, và hai kế
toán viên quản lý các đơn vị sản xuất.
Ngoài ra ở dới các đơn vị sản xuất, mỗi đơn vị đều có kế toán riêng trực
tiếp quản lí sản xuất hàng tháng, kế toán của các đơn vị đều phải báo cáo, và thu
thập các loại chứng từ nộp cho phòng kế toán và Nhà xuất bản.
2.1.2.3 Đặc điểm về sản phẩm Nhà xuất bản Bản đồ
Nhà xuất bản Bản đồ sản xuất và kinh doanh đa dạng với các sản phẩm sau:
a. Xuất bản , in và phát hành bản đồ dới mọi hình thức tờ rời, Atlas, địa

cầu, bản đồ số bao gồm: bản đồ địa hình, bản đồ địa chính các tỉ lệ, bản, bản đồ
chuyên đề các mảng đề tài , Atlas, quả địa cầu bản đồ nổi; bản đồ số .
b. Xuất bản các loại báo , tạp chí: sách hớng đẫn thực hiện về pháp luật,
chế độ chính sách, giáo trình giảng dạy; tài liệu tham khảo tra cứu.
25
c. Xuất bản các loại văn hoá phẩm, biểu mẫu, nhãn, bao bì hàng hoá, sản
phẩm quảng cáo theo luật định
d. Kinh doanh các sản phẩm vật t chuyên ngành.
e. Thực hiện các dịch vụ về t vấn: về t liệu kĩ thuật, công nghệ trong lĩnh
vực bản đồ, đo đạc, đất đai, chế bản, in ấn, xuất bản
2.1.2.4 Đặc điểm về thị trờng
Thị trờng sản xuất, kinh doanh của Nhà xuất bản Bản đồ bao gồm :
_ Thị trờng trong nớc đợc phân ra:
+ Thị trờng do Nhà nớc quy định: đây là mảng thị trờng duy nhất trong cả
nớc do Nhà xuất bản sản xuất, đồng thời hàng năm Nhà nớc cấp cho một lợng
vốn nhất định để đặt hàng chiếm khoảng 30% doanh thu.
+ Thị trờng tự do: là mảng thị trờng mà sản phẩm tự cân đối trong sản
xuất, kinh doanh chiếm 70% doanh thu.
_ Thị trờng ngoài nớc: đó là việc hợp tác xuất nhập khẩu các ấn phẩm về
bản đồ, vật t, t liệu ứng dụng khoa học kĩ thuật. Ngoài ra hiện nay Nhà xuất bản
đang thực hiện hợp đồng gia công các công đoạn sản xuất của một số loại bản
đồ với Canada, Australia, Thuỵ Điển
2.1.3 Tình hình và kết quả hoạt động kinh doanh
2.1.3.1 Nguyên tắc tổ chức kinh doanh
Do đặc điểm sản phẩm của nhà xuất bản là đa dạng, song sản phẩm chính
là bản đồ, chu kì sản xuất phải qua nhiều công đoạn. Sản phẩm của mỗi công
đoạn là bán sản phẩm, đợc kiểm tra nghiệm thu chặt chẽ, tạo sản phẩm cuối
cùng đạt chất lợng. Vì vậy, nguyên tắc cơ bản của tổ chức là chuyên môn hoá,
nhằm phân công lao động cho các đơn vị sản xuất phải chế tạo hoàn thành đúng
tiến độ của bản sản phẩm. Việc sản xuất bản đồ theo quy trình, quy phạm, quy

26
định của Nhà nớc, tuân theo chuẩn mực quy định của kí hiệu bản đồ về độ lớn
nét vẽ, độ lớn của chữ, kiểu chữ và màu sắc vẽ ,in.
Quy trình sản xuất bản đồ bao gồm các bớc sau:
+ Bớc 1: Thu thập t liệu bản đồ
+ Bớc 2: Biên tập bản đồ
+ Bớc 3: Biên vẽ, thanh vẽ bản đồ
+ Bớc 4: Chế bản
+ Bớc 5: In thử
+ Bớc 6: In bản đồ
+ Bớc 7: Nghiệm thu
+ Bớc 8: Phát hành
Trên nét tổng thể đó, việc tổ chức sản xuất của Nhà xuất bản Bản đồ đạt đợc
các nguyên tắc; chuyên môn hoá cân đối nhịp nhàng và liên tục nhằm thực hiện
đúng các hợp đồng kinh tế đã kí kết với khách hàng .
2.1.3.2 Những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động kinh
doanh
a. Thuận lợi :
Thứ nhất: Nhà xuất bản Bản đồ luôn đợc sự quan tâm lãnh đạo của Tổng
Cục Địa chính, sự chỉ đạo sâu sắc của các Vụ chức năng và của các cơ quan quản
lý Nhà nớc về mọi mặt, nhất là trong kế hoạch bản đồ Nhà nớc giao, đầu t trang
thiết bị, xây dựng cơ bản tạo điều kiện phát triển Nhà xuất bản Bản đồ lớn mạnh
và thực hiện chiến lợc phát triển ngành địa chính từ nay đến năm 2010.
Thứ hai: Là một doanh nghiệp Nhà nớc hoạt động công ích trực thuộc
ngành Địa chính, bên cạnh lĩnh vực chuyên môn, khoa học kỹ thuật đo đạc bản
đồ, Nhà xuất bản có đặc thù là một doanh nghiệp nhà nớc chuyên ngành, hoạt
động trong lĩnh vực văn hoá t tởng, tuyên truyền nâng cao dân trí. Do đó, Nhà
xuất bản Bản đồ luôn đợc sự quan tâm chỉ đạo của Ban T tởng Văn hoá Trung -
27