TIẾT 87 So sanh tiep theo

Tuần :21-Tiết:84

SO SÁNH

(Tiếp theo)

I.Bài học
1. Các kiểu so sánh:
Xét ví dụ: SGK/41
Tìm những câu thơ có chứa phép so sánh trong khổ thơ sau:

“Những ngơi sao thức ngồi kia
Chẳng bằng mẹ đã thức vì chúng con
Đêm nay con ngủ giấc trịn
Mẹ là ngọn gió của con suốt đời.”
(Trần Quốc Minh)


Vế A

Phương
(sự vật được so diện so
sánh)
sánh

Từ so
sánh

Vế B

Kiểu so

(sự vật dùng sánh
để so sánh)


Vế A

Phương
(sự vật được so diện so
sánh)
sánh
Những ngơi
sao
Mẹ

Từ so
sánh

Thức ngồi chẳng
bằng
kia
là

Vế B

Kiểu so
(sự vật dùng sánh
để so sánh)

mẹ

khơng
ngang
bằng

ngọn gió

ngang
bằng


SO SÁNH
1. Các kiểu so sánh:
Xét ví dụ: SGK/41
So sánh ngang
bằng

Các từ
So sánh khơng
so sánh ngang bằng

(Tiếp theo)

Tìm thêm những
từ ngữ chỉ ý so
Là, như, y như,sánh
giốngngang
như, tựa
như, bao
bằng
nhiêu, bấy nhiêu…

hoặc không ngang
bằng
Hơn, hơn là, kém, không bằng, chưa
bằng, chẳng bằng…

Có 2 kiểu so sánh:
+ So sánh ngang bằng.
+ So sánh khơng ngang bằng.

Từ ví dụ vừa
phân tích, em
hãy cho biết có
mấy kiểu so
sánh?


Bài tập nhanh:
Điền từ chỉ ý so sánh thích hợp vào các câu sau:
1.Đẹp ……. hoa.
2.Nhanh ….. cắt.
3.
Miệng cười …………hoa ngâu.
Cái khăn đội đầu ……….. hoa sen.
4. Công cha …… núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ …….. nước trong nguồn chảy ra.
5. Tốt gỗ ……… tốt nước sơn.
6. Một giọt máu đào …….. ao nước lã.
7. Chết trong ………… sống đục.

Bài tập nhanh: Điền từ chỉ ý so sánh:
1. Đẹp ………hoa.
như
như
2. Nhanh……….cắt.
như thể hoa ngâu.
3. Miệng cười …………
như thể
Cái khăn đội đầu ………………hoa
sen.
4. Công cha như
…….. núi Thái Sơn
như nước trong nguồn chảy ra.
Nghĩa mẹ ……….
hơn
5. Tốt gỗ …….tốt
nước sơn.
hơn
6. Một giọt máu đào ………….
ao nước lã.
còn hơn
7. Chết trong …………….sống
đục.


SO SÁNH

(Tiếp theo)

2. Tác dụng của so sánh:

Xét ví dụ: SGK/42
Tìm phép so sánh trong đoạn văn sau:


SO SÁNH

(Tiếp theo)

2. Tác dụng của so sánh:
Xét đoạn văn:
Thuyền chúng tơi chèo thốt qua kênh Bọ
Mắt, đổ ra con sơng Cửa Lớn, xi về Năm Căn.
Dịng sơng Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra
biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen
trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những
đầu sóng trắng. Thuyền xi giữa dịng con sơng rộng
hơn ngàn thước, trơng hai bên bờ, rừng đước dựng
lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận. Cây
đước mọc dài theo bãi, theo từng lứa trái rụng, ngọn
bằng tăm tắp, lớp này chồng lên lớp kia ơm lấy dịng
sơng, đắp từng bậc màu xanh lá mạ, màu xanh rêu,
màu xanh chai lọ,…lòa nhòa ẩn hiện trong sương mù
và khói sóng ban mai.
(Đồn Giỏi)

Em hãy tìm phép
so sánh trong đoạn
văn trên.
Phép so sánh trong
đoạn văn có tác

-Tác dụng: Gợi
dụng gì trong việc
hình, giàu hình
miêu tả sự vật, sự
ảnh, sinh động.
việc?
Tạo rasolối
nóicógiàu
Phép
sánh
tác
hàm xúcgìbiểuđối
hiệnvới
tư
dụng
tưởng và tình cảm của
việc
thểvớihiện
tư
tác giả đối
sự hùng
tưởng
cảmdịng
của
vĩ, rộngtình
lớn của
người
viết?
sơng Năm
Căn.

SO SÁNH

(Tiếp theo)

2. Tác dụng của so sánh:
So sánh vừa có tác dụng gợi
Từ ví dụ vừa phân
hình, giúp cho việc miêu tả sự vật, tích, theo em so sánh
sự việc được cụ thể, sinh động; vừa có tác dụng gì?
có tác dụng biểu hiện tư tưởng tình
cảm sâu sắc.


SO SÁNH

(Tiếp theo)

II. Luyện tập:
Bài tập 1: Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây.
Cho biết chúng thuộc kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình,
gợi cảm của một phép so sánh mà em thích.


Bài tập 1: Chỉ ra các phép so sánh trong những khổ thơ dưới đây. Cho biết chúng
thuộc kiểu so sánh nào. Phân tích tác dụng gợi hình, gợi cảm của một phép so sánh
mà em thích.
a) Q hương tơi có con sơng xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre

Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lịng sơng lấp lống.
(Tế Hanh)
b) Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng mn nỗi tái tê lịng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi .
(Tố Hữu)
c) Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng .
(Minh Huệ)


Bài tập 1: Chỉ ra các phép so sánh và cho biết kiểu so sánh sau đó
phân tích tác dụng của một phép so sánh mà em thích.
a) Quê hương tơi có con sơng xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
 So sánh ngang bằng
Toả nắng xuống lịng sơng lấp lống.
(Tế Hanh)
Tác dụng: cho thấy tâm hồn nhạy cảm, yêu thiên nhiên, yêu quê
hương tha thiết của tác giả.
b) Con đi trăm núi ngàn khe
Chưa bằng mn nỗi tái tê lịng bầm
Con đi đánh giặc mười năm
Chưa bằng khó nhọc đời bầm sáu mươi .
(Tố Hữu)

 So sánh không ngang bằng
Tác dụng: cuộc đời của mẹ đã trải qua biết bao vất vả, cực nhọc , thể
hiện lòng yêu thương của tác giả đối với bầm.


c)

Anh đội viên mơ màng
Như nằm trong giấc mộng(1)
Bóng Bác cao lồng lộng
Ấm hơn ngọn lửa hồng(2).
(Minh Huệ)

 So sánh ngang
bằng
 So sánh khơng ngang
bằng

Tác dụng: cho thấy tình cảm u kính của anh bộ đội nói riêng và
của tất cả người dân Việt Nam nói chung dành cho Bác.


SO SÁNH

(Tiếp theo)

Bài tập 2: Những câu văn có sử dụng phép
so sánh trong bài “Vượt thác”:
- Thuyền rẽ sóng lướt bon bon như đang nhớ núi rừng
phải lướt cho nhanh để về cho kịp.

- Núi cao như đột ngột hiện ra chắn ngang trước mặt.

Hãy nêu những câu văn
có sử dụng phép so sánh
trong bài “Vượt thác”
Em thích hình ảnh so
sánh nào? Vì sao?

- Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như
cắt.

Hình ảnh: Dượng
Hương Thư… hùng vĩ.

- Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các
bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm
bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như
một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ.

(Phép so sánh thể hiện trí
tưởng tượng phong phú
của tác giả. Hình ảnh
nhân vật hiện lên đẹp,
khỏe, hào hùng. Thể hiện
sức mạnh và khát vọng
chinh phục thiên nhiên
của con người)

- Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp
xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu

tiến về phía trước.


Bài tập 3: Dựa theo bài Vượt thác, hãy viết một đoạn văn từ ba đến
năm câu tả dượng Hương Thư đưa thuyền vượt qua thác dữ; trong
đoạn văn có sử dụng cả hai kiểu so sánh đã được giới thiệu.
Nước từ trên cao phóng giữa hai vách đá như một bàn tay
khổng lồ muốn đẩy thuyền lùi lại. Dượng Hương Thư đánh trần đứng
sau lái co người phóng sào chống trả với sức nước để đưa thuyền tiến
lên. Trông dượng Hương Thư khơng kém gì một hiệp sĩ của Trường
Sơn oai linh hùng vĩ: các bắp thịt cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt,
quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa, ghì trên ngọn sào. Đến chiều tối,
thuyền đã vượt qua thác Cổ Cò. Mọi người trên thuyền đều thở phào
nhẹ nhỏm. Ai nấy lại bình thản như chưa có chuyện gì xảy ra.


CỦNG CỐ
Tìm thành ngữ liên quan đến những hình ảnh sau và đặt câu
với những thành ngữ vừa tìm được.

Chậm như rùa
- Cậu làm việc chậm như rùa.

Đẹp / tươi như hoa
- Cô ấy tươi như hoa


KHÁI NIỆM: So sánh là
đối chiếu sự vật, sự việc
KHÁI

NIỆM
này
với sự vật,
sự việc
khác có nét tương đồng.

Có hai kiểu so
sánh:
So sánh
PHÂN
ngang bằng và
so LOẠI
sánh khơng
ngang bằng

So sánh vừa có tác
dụng
gợi hình,
vừa có
TÁC
DỤNG
tác dụng gợi cảm.

SO SÁNH
CẤU TẠO
Vế A

Phương diện so sánh

Từ so sánh

Vế B


Hướng dẫn học ở nhà:
-

Học bài và làm bài tập cịn lại.

-

Tìm thêm ví dụ (tự đặt câu) có sử dụng các kiểu so sánh.

-

Soạn bài mới: Nhân hóa
+ Phân tích ví dụ để tìm hiểu nhân hóa là gì?
+ Tìm các kiểu nhân hóa.
+ Làm các bài tập ở phần luyện tập.