Hoàng Hạc lâu

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Lý thuyết mơn Ngữ văn 10 bài: Lầu Hồng Hạc
1/ Tìm hiểu chung
a/ Tác giả
- Thơi Hiệu (704 -754), quê ở Biện Châu, phủ Khai Phong, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc,
ông đỗ tiến sĩ năm 723, sau đó làm quan đến chức Tư Huân viên ngoại lang
- Ông sống vào thời Thịnh Đường bắt đầu có mầm mống suy thối, muốn lập cơng danh
nhưng khơng thành đành bỏ đi ngao du sơn thủy
b/ Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác:
+ Tác giả đến thăm Vũ Xương, tỉnh Hồ Bắc và ghé lầu Hoàng Hạc. Cảnh vật xung quanh
khơi gợi trong ơng một nỗi buồn thấm thía mơ hồ thấm vào cõi lịng khiến ơng đã xúc
cảm viết bài thơ này.
+ Quan sở tại đã cho khắc bài thơ lên vách lầu Hồng Hạc. Sau này, tương truyền có lần
thi nhân Lí Bạch đến lầu Hồng Hạc, toan cầm bút đề thơ, nhưng khơng sao viết được vì
đã có bài thơ của Thôi Hiệu
- Thể loại: Thất ngôn bát cú đường luật
- Bố cục:
+ Bốn câu thơ đầu: Hoài niệm quá khứ
+ Bốn câu thơ sau: Sự thất vọng trước hiện tại và nỗi lòng buồn nhớ quê hương.
- Chủ đề: Bài thơ thể hiện tâm trạng u hoài trước thời thế của tác giả.
2/ Đọc - hiểu văn bản
a/ Bốn câu thơ đầu
Tích nhân dĩ thừa hồng hạc khứ,
Thử địa khơng dư Hồng Hạc lâu.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Hồng hạc nhất khứ bất phục phản,
Bạch vân thiên tải không du du.
(Hạc vàng ai cưỡi đi đâu,
Mà đây Hồng Hạc riêng lầu cịn trơ.
Hạc vàng đi mất từ xưa,
Nghìn năm mây trắng bây giờ cịn bay.)
- Những nét đặc sắc về hình thức ở hai câu thơ đầu:
+ Câu thơ đầu tiên là một câu thơ phá luật
+ Chữ thứ 2 lẽ ra phải thanh trắc thì ở đây lại thanh bằng
+ Chữ thứ 8 lẽ ra phải vần với chữ thứ 8 các câu 4,6,8 và có thanh bằng thì ở đây lại thất
vận và dùng thanh trắc.
→ Tất cả những điều đó đã làm cho câu thơ mang nhịp điệu man mác và diễn tả nỗi bàng
hoàng đến ngẩn ngơ trước thực tại: người tiên và hạc vàng cịn đâu nữa
- Nhà thơ khơng tả về cái đang có mà nhớ về một cái đã có và đã mất: Người xưa đã cưỡi
hạc vàng bay đi để nơi đây chỉ còn trơ lại lầu Hồng Hạc mà thơi.
⇒ Sự hụt hẫng, trống vắng, nuối tiếc trong tâm hồn nhà thơ
- Câu thơ thứ 3: có đến 6 thanh trắc. Câu thơ diễn tả sự thật tàn nhẫn, sự bừng tỉnh đến
bàng hoàng nhận ra, và nhân vật trữ tình lại càng thấm thía nỗi mất mát.
- Câu thơ thứ 4: có 5 thanh bằng.
- Ba chữ cuối "không du du": diễn tả đám mây trắng nhẹ nhàng trong không trung, một
đám mây đã trở thành vĩnh hằng, ngàn năm bay mãi, vô tận, muôn đời
→ Bầu trời nhuốm màu tâm trạng của thi nhân, và phải chăng trong cái hiện hữu của đời
người hẳn đã chứa bao cái muôn đời của muôn người.
b/ Bốn câu thơ sau:
Tình xuyên lịch lịch Hán Dương Thụ,
Phương thảo lê thê Anh Vũ châu.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Nhật mộ hương quan hà xứ thị?
Yên ba giang thượng sử nhân sầu.
(Hán Dương sông tạnh cây bày,
Bãi xa Anh Vũ xanh dày cỏ non.
Quê hương khuất bóng hồng hơn,
Trên sơng khói sóng cho buồn lịng ai?)
- Cảnh sắc:
+ Hàng cây Hán Dương
+ Dịng sơng tạnh
+ Cỏ thơm
+ Bãi Anh Vũ.
→ Cảnh đẹp, tươi tắn, bình dị nhưng lại vắng lặng, yên tĩnh như một bức tranh tĩnh vật.
Một nỗi niềm u buồn phảng phất đâu đây.
- Màu xanh thăm thẳm của cỏ non làm nhà thơ nhói đau trong tâm, kéo nhà thơ trở về với
lịng mình và chợt nhận ra mình đang xa cách cố hương.
- Hình ảnh thơ "khói sóng" làm người đọc bâng khng hiểu, đó là sóng trên sơng hay là
sóng lịng, là nỗi niềm tâm can của nhân vật trữ tình → Một nỗi buồn xa xứ, một nỗi nhớ
quê.
- Từ "sầu" kết thúc bài thơ và cũng là từ thể hiện trực tiếp tâm trạng nhân vật trữ tình.
Câu thơ dường như bất tận, bài thơ dường như ngân vang mãi bằng âm điệu gợi lên từ từ
"sầu".
⇒ Một nỗi buồn dày đặc, miên man mãi đến vô cùng, vô tận.
3/ Bài tập minh họa
Đề bài: Phân tích bài thơ Lầu Hồng Hạc của Thơi Hiệu
1/ Mở bài:
- Giới thiệu tác giả
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

- Giới thiệu tác phẩm (Thơi Hiệu sáng tác rất nhiều thơ với những đề tài khác nhau, nổi
tiếng nhất là bài Hoàng Hạc lâu (Lầu Hoàng Hạc) được truyền tụng rộng rãi qua hàng
ngàn năm. Tâm trạng u hoài trước thời thế của tác giả được thể hiện bằng một bài thơ
Đường luật với nghệ thuật tài tình hiếm có.)
2/ Thân bài:
- Hai câu đề:
+ Nhắc lại huyền thoại về nguồn gốc của lầu Hoàng Hạc từ xa xưa, thời tiễn còn ở lẫn với
người.
+ Trải qua bao tang thương dâu bể, giờ đây lầu Hoàng Hạc đứng chơ vơ, cô quạnh bên
bãi vắng sông trôi khiến thi nhân chạnh lòng nhớ cổ thương kim.
- Hai câu thực:
+ Hình ảnh hạc vàng gắn liền với khung cảnh thần tiên. Hạc vàng bay mất không bao giờ
quay trở lại mang theo tất cả những gì là huyền ảo nhất, thơ mộng nhất của lầu Hồng
Hạc.
+ Chỉ cịn mây trắng vẫn bay giống như ngàn năm trước. Khung cảnh được miêu tả bằng
cảm xúc ngậm ngùi, nuối tiếc của nhà thơ. Nhà thơ chìm đắm trong tâm trạng hồi cổ,
giữa khơng gian tịch mịch cơ liêu.
- Hai câu luận:
+ Thiên nhiên đẹp như một bức tranh sơn thủy với đường nét, màu sắc hài hoà: nắng
chiếu trên hàng cây trên bến Hán Dương; màu xanh mướt của thảm cỏ non trên bãi xa
Anh Vũ.
+ Nghệ thuật miêu tả tinh tế, điêu luyện, chỉ vài nét phác họa mà thể hiện được thần thái
của cảnh vật (thi trung hữu họa).
- Hai câu kết:
+ Hình ảnh Trên sơng khói sóng là tác nhân gợi nỗi nhớ đau đáu khôn nguôi trong lịng
nhà thơ. Khung cảnh chập chờn, mơng lung của cảnh vật rất phù hợp với tâm trạng ấy
(xúc cảnh sinh tình).
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

+ Cái hay của hai câu kết tụ lại ở từ sầu là nhãn tự, thần tự của bài thơ.
3/ Kết bài:
+ Nêu cảm nhận, đánh giá chung, khẳng định những nét đẹp của bài thơ
+ Những suy nghĩ riêng của cá nhân, những điều tâm đắc về bài thơ
-----------------------------------Mời bạn đọc tham khảo thêm nhiều tài liệu ôn tập Ngữ văn lớp 10 khác như:
Lý thuyết Ngữ văn 10: />Tác giả - tác phẩm Ngữ văn 10: />
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188