Quản trị hoạt động tổ chuyên môn tại trường THCS bình minh, khoái châu, hưng yên theo hướng nghiên cứu bài học
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (27.38 MB, 116 trang )
ĐẠI HỌC QUOC GIA HA NỌI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
HOÀNG HỮU TOẢN
QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG TÔ CHUYÊN MÔN TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC
co SỞ BÌNH MINH HUYỆN KHỐI CHÂU, TỈNH HƯNG YÊN THEO
HƯỚNG NGHIÊN củư BÀI HỌC
LUẬN VÃN THẠC SỸ QUÁN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản trị trường học
Mã số: Thí điểm
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Xuân Thức
HÀ NÔI - 2021
LỜI CẢM ƠN
Trong suôt thời gian học tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn tơt nghiệp,
tơi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ cùng những lời động viên rất chân tình, qúy
báu của các cấp lãnh đạo, quý thầy cơ, gia đình, bạn bè và anh, chị, em đồng
nghiệp. Tơi xin được bày tở lịng kính trọng, tri ân sâu săc và lời cảm ơn chân thành
đến PGS.TS. Nguyễn Xuân Thức, đã tận tâm giúp đờ, hướng dẫn, dạy bảo và
động viên trong suốt q trình tơi thực hiện và hoàn thành đề tài luận văn “Quản trị
hoạt động tô chuyên môn tại Trường trung học cơ sở Bình Minh Huyện Khối
Châu, Tỉnh Hưng n theo hướng nghiên cứu bài học ",
Quý lãnh đạo các phòng, ban chức năng, Phòng sau đại học và khoa Khoa học
Giáo dục - Trường Đại học giáo dục; thầy, cô đã tận tình dìu dắt, truyền đạt cho tơi
những kiến thức, kinh nghiệm vô cùng quý báu và đã tạo điều kiện thuận lợi trong
st q trình tơi học tập và nghiên cứu.
Quý lãnh đạo phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Khối Châu; Cán bộ quản lí,
các chị, các em và các bạn đông nghiệp tại Trường trung học cơ sở Bình Minh,
huyện Khối Châu, tỉnh Hưng n đã tạo điều kiện giúp đỡ, dành thời gian để hỗ
trợ, cung cấp các thông tin, số liệu cần thiết giúp cho tôi hồn thành luận văn này.
Tuy đã có nhiêu cơ găng trong suôt thời gian thực hiện luận văn tôt nghiệp
nhưng tất nhiên luận vãn sẽ không thể tránh khởi thiếu sót. Tơi rất mong nhận được
sự góp ý của q thầy cô, chị em đồng nghiệp và các bạn.
Hưng Yên, ngày 29 tháng 7 năm 2021
Tác giả luận văn
1
DANH MỤC TỪ’ VIẾT TẮT
Các từ viết tắt
Viết đầy đủ
CBQL
Cán bộ quản lý
CNH-HĐH
Cơng nghiệp hóa - Hiện đại hóa
CNTT
Cơng nghệ thơng tin
ĐNGV
GV
Đội ngũ giáo viên
/^1 • X • /N
Giao viên
HSG
Học sinh giỏi
HS
Hoc
• sinh
QLGD
Quản lý giáo dục
KH
Kế hoach
•
THCS
Trung học cơ sở
NCKH
Nghiên cứu khoa học
11
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Số lượng lớp và người học năm học 2018-2021................................... 35
Bảng 2.2. Mầu khách thể khảo sát.......................................................................... 38
•9
9
Bảng 2.3. Thực trạng chuân bị bài dạy theo hướng nghiên cứu bài học của tô
chuyên môn.............................................................................................................. 38
Bảng 2.4. Thực trạng tiến hành giờ dạy minh họa của tổ chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học.................................................................................................. 40
Bảng 2.5 Thực trạng thảo luận về bài dạy theo hướng nghiên cứu bài học........ 41
Bảng 2.6. Thực trạng áp dụng theo hướng nghiên cứu bài học vào thực tiễn .... 43
Bảng 2.7. Tổng hợp thực trạng hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu
bài học........................................................................................................................ 45
Bảng 2.8. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học................................................................................................ 47
Bảng 2.9. Thực trạng tố chức hoạt động tố chuyên môn theo hướng nghiên cứu
bài học..................................................................................................................... 499
Bảng 2.10. Thực trạng chỉ đạo hoạt động tồ chuyên môn theo hướng nghiên cứu
bài học........................................................................................................................ 51
Bảng 2.11. Thực trạng kiểm tra việc thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên
môn theo hướng nghiên cứu bài học...................................................................... 52
Bảng 2.12. Tổng hợp thực trạng quản trị hoạt động tồ chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học................................................................................................... 54
Bảng 2.13. Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quản trị hoạt động tố chuyên
môn tại trường THCS Bình Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng n theo hướng
nghiên cứu bài học................................................................................................. 567
Bảng 3.1. Cách cho điểm và thang đánh giá mức độ cấp thiết và khả thi của quản
trị hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học............................... 79
Bảng 3.2. Mầu khách thể khảo nghiệm...................................................................79
Bảng 3.3. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp quản trị hoạt
động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học............................................ 79
Bảng 3.4. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp quản trị hoạt động
tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học...................................................... 81
Bảng 3.5. Mơi quan hệ giữa tính cân thiêt và khả thi của các biện pháp quản trị
hoạt động tố chuyên môn theo huớng nghiên cứu bài học.................................... 84
DANH MỤC BIẺU ĐÒ
Biểu đồ 2.1: Tổng hợp thực trạng hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên
cứu bài học ( vẽ theo %)...........................................................................................46
Biểu đồ 2.2. Thực trạng quản trị hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên
cứu bài hoc.................................................................................................................55
iv
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC TỪ VIÉT TẮT.................................................................................... ii
DANH MỤC BẢNG..................................................................................................iii
DANH MỤC BIÉU ĐÒ............................................................................................. Iv
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài....................................................................................................
4. Câu hỏi nghiên cứu:................................................................................................ 2
5. Giả thuyết khoa học................................................................................................ 2
6. Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................. 3
7. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................. 3
8. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................... 3
9. Cấu trúc luận văn.................................................................................................... 4
CHƯƠNG 1. Cơ SÒ LÝ LUẬN VÈ QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG TĨ CHUN
MƠN TAI TRƯỜNG TRUNG HOC cơ SỞ THEO HƯỚNG NGHIÊN cứu
BÀI HỌC..................................................................................................................... 5
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................... 5
ỉ.1.1. Các nghiên cứu về hoạt động tô chuyên môn và hoạt động tô chuyên môn
theo hướng nghiên cứu bài học tại trường phô thông............................................. 5
1.1.2. Các nghiên cứu về quản trị hoạt động tô chuyên môn theo hướng nghiên
cứu hài học tại trường phô thông............................................................................... 7
1.1.3. Nhận xét các nghiên cứu đi trước và xác định nội dung nghiên cứu của
luận văn..................................................................................................................... 9
1.2. Hoạt động tổ chuyên môn tại trường THCS theo hướng nghiên cứu bài
học............................................................................................................................. 10
1.2.1. Tô chuyên môn và hoạt động của tổ chuyên môn trường THCS................ 10
1.2.2. Hoạt động tô chuyên môn tại trường THCS theo hướng nghiên cứu bài học
.................................................................................................................................... 14
1.3. Quản trị hoạt động tổ chuyên môn tại trường THCS theo hướng nghiên
cứu bài hoc................................................................................................................ 22
V
7
1.3.1. Khái niệm: Quản trị và quản trị hoạt động tô chuyên môn theo hướng nghiên
cứu hài học tại trường THCS..................................................................................... 22
1.3.2. Nội dung quản trị hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu hài
học tại trường THCS................................................................................................ 25
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản trị hoạt động tố chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học tại trường trung học cơ sở..................................................... 28
KÉT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................ 30
CHƯƠNG 2: THỤC TRẠNG QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG TÔ CHUYÊN MÔN
TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ SỞ BÌNH MINH, HUYỆN KHỐI CHÂU,
TỈNH HƯNG YÊN THEO HƯỚNG NGHIÊN cứu BÀI HỌC....................... 32
2.1. Khái quát về địa lý, kinh tế - xã hội, giáo dục của huyện Khối Châu và
trưịng THCS Bình Minh....................................................................................... 32
2.1.1. Khái quảt về huyện Khoái Chầu, tinh Hưng Yên.......................................... 32
2.1.2. Đặc điếm tình hình trường THCS Bình Minh, Khối Châu, Hưng Yên.... 35
9
9
2.2. Tô chức khảo sát thực trạng quản trị hoạt động tô chuyên môn tại trường
trung học cơ sở Bình Minh theo hướng nghiên cứu bài học................................. 37
2.2.1. Mục đích khảo sát........................................................................................... 37
2.2.2. Nội dung khảo sát........................................................................................... 37
2.2.3. Phương pháp khảo sát và chuấn đánh giá................................................... 37
2.2.4. Mau khảo sát và địa bàn khảo sát.................................................................37
2.3. Thực trạng hoạt động tơ chun mơn tại trường THCS Bình Minh,
huyện Khối Châu, tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên cứu bài học............. 38
9
9
2.3.1. Thực trạng chuẩn bị bài dạy theo hướng nghiên cứu bài học của tô chuyên
môn
2.3.2. Thực trạng tiên hành giờ dạy minh họa của tô chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học................................................................................................... 40
2.3.3. Thực trạng thảo luận về bài dạy theo hướng nghiên cứu bài học............ 41
2.3.4. Thực trạng áp dụng theo hướng nghiên cứu bài học vào thực tiễn........... 43
2.4. Thực trạng quản trị hoạt động tô chuyên môn tại trường THCS Bình
Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng n theo hướng nghiên cứu bài 11ỌC..47
vi
2.4.1. Xây dựng kê hoạch hoạt động tô chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài
học..............................................................................................................................47
2.4.2. Tô chức hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu hài học......... 47
2.4.3. Chỉ đạo hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học........... 51
2.4.4. Kiếm tra việc thực hiện kế hoạch hoạt động tô chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học................................................................................................... 52
2.5. Thực trạng các yêu tô ảnh hưởng đên quản trị hoạt động tơ chun mơn
tại trưịng THCS Bình Minh, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên theo
hướng nghiên cứu bài học...................................................................................... 56
2.6. Đánh giá thực trạng quăn trị hoạt động tố chun mơn tại trường
THCS Bình Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên
cứu bài học................................................................................................................ 58
2.6. ỉ.Mặt mạnh và nguyên nhân.............................................................................. 58
2.6.2.Hạn chế và nguyên nhân.................................................................................59
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
TẠI TRƯỜNG TRƯNG HỌC cơ SỞ BÌNH MINH, HUYỆN KHỐI CHÂU,
TỈNH HƯNG YÊN THEO HƯỚNG NGHIÊN cứu BÀI HỌC...................... 61
3.1. Nguyên tăc đê xuât biện pháp quản trị hoạt động tô chuyên mơn tại
trưịng THCS Bình Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng Yên theo hưóng
nghiên cứu bài học................................................................................................... 61
r
ĩ
3.1.1. Nguyên tăc đảm bảo tỉnh kê thừa.................................................................. 61
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tỉnh hệ thống............................................................... 61
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tỉnh phù hợp.................................................................61
3.2. Một số biện pháp quản trị hoạt động tổ chuyên mơn tại trường THCS
Bình Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên cứu bài
học.............................................................................................................................. 62
7
_
\
3.2.1. Tô chức nãng cao nhận thức, tạo động lực và niêm tin cho giảo viên khỉ
tham gia hoạt động nghiên cứu bài học.................................................................. 62
3.2.2. Tô chức bồi dưỡng năng lực quản trị hoạt động tô chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học cho tổ trưởng chuyên môn....................................................... 64
3.2.3. Tô chức bôi dưỡng kiên thức nghiên cứu bài học cho giáo viên của tô
chuyên môn.............................................................................................................. 68
3.2.4. Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn theo hướng
nghiên cứu bài học..................................................................................................... 70
3.2.5. Xây dựng môi trường sư phạm thuận lợi cho hoạt động tổ chuyên môn theo
hướng nghiên cứu bài học......................................................................................... 74
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản trị hoạt động của tố chuyên môn
theo hướng nghiên cứu bài học tại trường THCS Bình Minh huyện Khối
Châu, tình Hưng n.............................................................................................. 77
3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản trị
hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học.............................. 78
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm................................................................................... 78
3.4.2. Tiêu chí và thang đánh giá............................................................................. 79
3.4.3. Mau khảo nghiệm........................................................................................... 79
3.4.4. Kết quả khảo nghiệm biện pháp quản trị hoạt động tồ chun mơn tại
trường THCS Bình Minh, Khoải Châu theo hướng nghiên cứu bài học............... 79
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................... 85
KÉT LUẬN VÀ KHUYÊN NGHỊ..........................................................................86
TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................... 90
PHỤ LỤC.................................................................................................................. 94
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đê tài
Nghị quyết 29-NQ/TW của Đảng nêu rồ:" Đơi mới căn bản tồn diện giáo
dục và đào tạo là đôi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điêm, tư
tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung phương pháp, cơ chế, chính sách, điều
kiện đảm bảo thực hiện, đổi mới từ lãnh đạo của Đảng, sự quản trị của Nhà
nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục - đào tạo và việc tham gia
của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đôi mới ở tất cả các bậc
học, ngành học ".[12]
Trong những năm qua, ngành GD&ĐT luôn nhận được sự quan tâm của
Đảng, Nhà nước và tồn thể xã hội. Ngành GD&ĐT đã có những chiến lược và
các giải pháp đề tăng cường hiệu quả công tác quản trị dạy - học; nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên, Cán bộ quản lí giáo dục. Đối với nhà trường THCS thì
tố chun mơn là đơn vị quản trị trực tiếp triến khai các hoạt động chun mơn.
Hoạt động tổ chun mơn ln có một vai trò quan trọng trong việc nâng cao
chất lượng đội ngũ, chất lượng dạy học trong nhà trường. Đối với giáo viên, tổ
chun mơn là nơi mà họ có thể thực hiện học tập, trao đổi chuyên môn một
cách gần gũi và thiết thực nhất. Hoạt động của tố chuyên mơn hiệu quả thì chất
lượng dạy và học trong nhà trường được nâng cao. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có
những văn bản chỉ đạo và giải pháp trong việc nâng cao chất lượng đội ngũ giáo
viên, cán bộ quản lí thơng qua hoạt động tổ chun mơn: “Tập trung đoi mới
hoạt động chun mơn của tơ, nhóm chun môn thông qua hoạt động nghiên
cứu bài học. Tăng cường hoạt động dự giờ thăm lớp, quan tâm bồi dưỡng giáo
viên mới, bồi dưỡng Cán bộ quản lí, giáo viên kiến thức, kỹ năng về đổi mới
phương pháp dạy học, đổi mới kiêm tra đánh giá ...”. [7]
Thực tế công tác quản trị các hoạt động của tố chuyên môn tại trường THCS
Bình Minh đà được lãnh đạo nhà trường quan tâm, các biện pháp quản trị hoạt động
tổ chuyên mơn đã được thực thi song cịn thiên về thủ tục hành chính, nặng về phổ
biến, thiếu kiểm tra giám sát dẫn đến năng lực dạy học của giáo viên còn hạn chế,
1
phương pháp dạy học chưa đáp ứng được yêu câu đôi mới trong giáo dục, thiêu sự
đồng thuận, ngại chia sẻ kiến thức chuyên môn với đồng nghiệp.
Đe khắc phục những yếu tố đó nhà quản trị nhà trường phải đóng vai trị chủ
đạo, đi đầu trong các phong trào đồi mới, có kế hoạch hướng dẫn cho giáo viên
trong các tổ chuyên môn thực hiện theo hướng đổi mới, tạo điều kiện cho tất cả giáo
viên trong nhà trường nâng cao năng lực chuyên môn, phát huy năng lực tiềm ẩn
của mỗi cá nhân để nâng cao chất lượng giáo dục nhà trường
Từ những vấn đề lý luận và thực tiễn nói trên, tác giả lựa chọn đề tài ‘ Quản
trị hoạt động tổ chuyên môn tại trường THCS Bình Minh, huyện Khối Châu,
tỉnh Hưng n theo hướng nghiên cứu bài học” làm luận văn tốt nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực tiễn quản trị hoạt động tồ chuyên môn
theo hướng nghiên cứu bài học đề xuất các biện pháp quản trị hoạt động tổ chun
mơn tại trường trung học cơ sở Bình Minh, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên theo
hướng nghiên cứu bài học, từ đó nâng cao chất lượng hoạt động dạy học trong nhà
trường đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động tồ chuyên môn tại trường THCS theo hướng nghiên cứu bài học.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Quản trị hoạt động tổ chun mơn tại Trường THCS Bình Minh, Huyện
Khoái Châu, Tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên cứu bài học.
4. Câu hỏi nghiên cứu:
- Quản trị hoạt động tổ chun mơn tại trường THCS Bỉnh Minh, Khối
Châu, Hưng Yên theo hướng nghiên cứu bài học như thế nào?
- Biện pháp quản trị nào để nâng cao hiệu quả hoạt động tố chun mơn tại
trường THCS Bình Minh, Khối Châu, Hưng Yên theo hướng nghiên cứu bài học
5. Giả thuyết khoa học
Quản trị hoạt động tố chuyên môn tại trường THCS Bình Minh trong thời
gian qua đã đạt được kết quả nhất định, nhưng đứng trước yêu cầu đổi mới giáo dục
2
còn bộc lộ các hạn chê trong lập kê hoạch, kiêm tra, đánh giá, ... từ đó hạn chê chât
lượng dạy học. Đề xuất và áp dụng các biện pháp quản trị hoạt động tồ chuyên môn
theo hướng nghiên cứu bài học sẽ nâng cao được chất lượng chuyên môn của tổ
chuyên môn, năng lực nghề nghiệp của giáo viên từ đó nâng cao chất lượng dạy và
học trong nhà trường THCS Bình Minh, Khối Châu, Hưng n.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Nghiên cứu và hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản trị hoạt động tố
chuyên môn tại trường THCS theo hướng nghiên cứu bài học.
6.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản trị hoạt động tổ chuyên mơn tại
trường THCS Bình Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên
cứu bài học.
6.3. Đe xuất, khảo nghiệm một số biện pháp quản trị hoạt động tổ chuyên mơn tại
trường THCS Bình Minh Huyện Khối Châu, Tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên
cứu bài học.
7. Phạm vi nghiên cứu
7.7. Giới hạn chủ thể quản trị: Hiệu trưởng trường THCS, các chủ thể khác
như hiệu phó, lãnh đạo các tố là chủ thể quản trị phối hợp.
7.2. Giới hạn về khách thể khăo sát:
Nhóm 1: Cán bộ quản lí nhà trường (Ban giám hiệu, Tổ trưởng, Tổ phó)
Nhóm 2: Giáo viên thuộc Trường THCS Bình Minh, Khối Châu, Hưng n
7.5. Giới hạn thời gian khảo sát: từ năm học 2020 - 2021
8. Phương pháp nghiên cứu
8.1. Phuong pháp nghiên cứu lý luận
Bao gồm các phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại, hệ thống hoá, khái
quát hoá các tài liệu lý luận, các cơng trình nghiên cứu có liên quan để xây dựng cơ
sở lỷ luận của đổi mới quản trị hoạt động tồ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài
học tại trường THCS.
8.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
3
- Phương pháp điêu tra: Đê thu thập sô liệu và đánh giá thực trạng hoạt động
tổ chuyên môn và quản trị hoạt động tố chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học
tại Trường THCS Bình Minh, Huyện Khối Châu, Tỉnh Hưng Yên .
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Đe tìm hiểu những thành tựu (hiệu
quả) và hạn chế (cái bất ổn) của công tác quản trị hoạt động tổ chuyên môn theo
hướng nghiên cứu bài học tại trường THCS Bình Minh, Huyện Khối Châu, Tỉnh
Hưng n những năm gần đây.
- Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn Cán bộ quản lí, giáo viên trong nhà
trường về các vấn đề hoạt động tồ chuyên môn và quản trị hoạt động tổ chuyên môn
theo hướng nghiên cứu bài học để khẳng định các điều tra bằng phiếu và làm sâu
sắc vấn đề nghiên cứu của luận văn.
8.3. Các phương pháp khác
Sử dụng các cơng thức tốn thống kê như số trung bình cộng, số trung vị, hệ
số tương quan,... để xử lý kết quả điều tra từ đó rút ra các nhận xét khoa học về
quản trị hoạt động tô chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở nhà trường.
9. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Khuyến nghị, Phụ lục và Tài liệu tham
khảo, luận vãn có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản trị hoạt động tố chuyên môn tại trường THCS
theo hướng nghiên cứu bài học.
Chương 2: Thực trạng quản trị hoạt động tổ chun mơn tại trường THCS Bình
Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên cứu bài học
Chương 3: Biện pháp quản trị hoạt động tổ chuyên môn tại trường THCS Bình
Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng n theo hướng nghiên cứu bài học.
4
CHƯƠNG 1. Cơ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG
TỐ CHUYÊN MÔN TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ SỞ THEO HƯỚNG
NGHIÊN CỨU BÀI HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu về hoạt động tổ chuyên môn và hoạt động tổ chuyên môn
theo hướng nghiên cứu bài học tại trường phổ thông
Trong các khoa học giáo dục đã có nhiều nghiên cứu về hoạt động tố chun
mơn và hoạt động tổ chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở trường phổ
thông, sản phẩm là các bài báo, luận văn, luận án, đề tài khoa học,... có thể nêu lên
một số nghiên cứu:
- Catherine c. Lewis [32] Rebecca R. Perry AE Catherine c. Lewis [32] Khi
nghiên cứu về thích ứng thành cơng của nghiên cứu bài học ở Hoa Kỳ đã khẳng
định vai trò quan trọng trong việc đối mới hoạt động chuyên môn trong tổ chuyên
môn ở nhà trường phổ thông, trong việc nâng cao năng lực nghề nghiệp cho người
giáo viên phổ thông.
- Tác giả Vũ Thị Son (2011), trong bài viết “Đôi mới hoạt động chun mơn
theo hướng xây dựng văn hóa ở nhà trường thông qua nghiên cứu hài học” đã
khẳng định Hoạt động chun mơn được xem là một hình thức tự bồi dưỡng, nâng
cao năng lực của đội ngũ giáo viên ở trường, về mặt quản trị, hoạt động chun
mơn có khả năng xây dựng nên bầu khơng khí sư phạm trong đời sống nhà trường.
Điều đó có nghĩa là hoạt động chun mơn được tổ chức tốt có thể mang lại lợi ích
thiết thực cho khơng chỉ người học mà cho cả giáo viên và nhà trường. Tuy nhiên,
chất lượng hoạt động chuyên môn phụ thuộc rất nhiều vào công tác quản trị của nhà
trường, ban giám hiệu có chiến lược tổ chức và quản trị hoạt động chuyên môn
thường xuyên và quán triệt mục tiêu chất lượng giáo dục cũng như quan tâm thức
đẩy động lực học tập phát triển cùa giáo viên hay khơng. Điều này có liên quan rất
nhiều đến sự quyết tâm của tập thể sư phạm nhà trường để cải tạo thực tiễn theo
mục tiêu phát triển chất lượng dạy học”.[33]
Các tác giả Phạm Quang Huân, Trần Thị Hải yến (2012) trong bài viết “ Tơ
chuyên môn trường phổ thông tổ chức hoạt động tự học cho đội ngũ giáo viên cho
5
răng: một trong các hướng đôi mới hoạt động tô chuyên môn là đôi mới công tác tô
chức tự học cho đội ngũ giáo viên trong tổ “Tổ chức hoạt động tự học cho đội ngũ
giáo viên là một nội dung quan trọng của quản trị tố chuyên môn. quăn trị nhà
trường cũng như quản trị tổ chuyên môn suy cho cùng đó là những tác động có ý
thức, có kế hoạch và hướng đích của chủ thể quản trị đến tất cả các mặt đời sống
của nhà trường, của tố chuyên mồn đề đảm bảo sự vận hành tối ưu quá trình dạy
học và giáo dục ” [22].
Xây dựng các tiêu chí đánh giá hoạt động tổ chun mơn đã được các tác giả
Trần Thị Tuyết Mai (2007), Xây dựng tiêu chí đánh giả chất lượng hưởng dẫn sư
phạm của tổ chuyên môn trong trường THPT khẳng định: “Đánh giá chất lượng
hoạt động của tổ chuyên môn là hoạt động được tiến hành có hệ thống nhằm xác
định mức độ đáp ứng các yêu cầu nghề nghiệp sư phạm của tơ chun mơn trong
nhà trường. Nó hao gằm sự mơ tả định tính và định lượng kết quả đạt được thông
qua nhận xét, so sánh với mục tiêu đề ra. Xây dựng tiêu chí đảnh giá là một bước
quan trọng trong quỉ trình đánh giá tạo cơ sớ cho việc thực hiện đánh giá song thực
tế hiện nay trong trường trung học của chủng ta chưa có tiêu chí đảnh giá chất
lượng hoạt động sư phạm của tô chuyên môn ”, [27]
Nguyễn Văn Huấn (2013) trong bài viết “ Hoạt động tô chuyên môn trong
các trường trung học đã nêu rõ ý kiến khoa học của mình về vai trị của tồ chun
mơn, các nội dung hoạt động của tổ chun mơn, hình thức hoạt động cùa tố chun
mơn trong trường phổ thông. [21]
Trần Trung Ninh (2015) với báo cáo khoa học về đôi mới hoạt động chuyên
môn theo hướng nghiên cứu bài học đã trình bày các vấn đề khái niệm, cơ sở lí luận
và thực tiễn của hoạt động chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học và chu trình
của sự đối mới. Tác giả đã nhấn mạnh: “ Thước đo của sự thành, bại của giờ dạy là
thái độ, hành vỉ, phản ứng của người học trong giờ học đó. Đây là nguyên tắc đầu
tiên khi tiến hành nghiên cứu bài học”. [29]
Ngồi ra cịn có các bài viết của các nhà khoa học: Vũ Thị Sơn, Nguyễn
Duân, (2010), “Nghiên cứu bài học”- một cách tiếp cận năng lực nghề nghiệp của
giáo viên [34]; Nguyễn Mậu Đức, Lê Huy Hoàng (2012), Phương pháp Bồi dường
6
chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên, sv Sư phạm thơng qua mơ hình nghiên cứu
bài học [14]; Đặng Thị Hồng Doan (2011), bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo
viên trung học cơ sở qua “nghiên cứu bài học ” [10]; Nguyễn Mậu Đức - Hoàng Thị
Chiên (2012): “ Đổi mới hoạt động chuyên môn theo hướng xây dựng vãn hóa học
tập ở nhà trường qua nghiên cứu bài học”', Vũ Hạnh (2012), hoạt động tô chuyên
môn trong nhà trường phô thông'. Thực trạng và giải pháp, ... [14]
1.1.2. Các nghiên cứu về quản trị hoạt động tắ chuyên môn theo hướng nghiên
cứu bài học tại trường phổ thông
Xuất phát từ tầm quan trọng của quản trị hoạt động tổ chuyên môn theo
hướng nghiên cứu bài học để nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn và chất
lượng đội ngũ giáo viên cho nên trong lĩnh vực quản trị giáo dục cũng có nhiều
cơng trình nghiên cứu theo hướng này. Có thể kể ra một số cơng trình sau:
Các nghiên cứu của các tác giả: Vũ Diệu (2000), Tô chức quản trị hoạt động
sư phạm của tô chuyên môn [9], Trần Văn Quang (2011), Thực trạng và biện pháp
quản trị của hiệu trưởng trường THPT nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tô
chuyên mồn [31]...về nội dung quản trị hoạt động tồ chuyên môn đã đề cập: “Tô
chức quản trị hoạt động sư phạm của tô chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy
học trên lớp, cần có mấy điểm chú ỷ: 1) Ngay từ khâu kế hoạch hóa và chuẩn bị vận
hành một chu trình quản trị trường học, người Cán bộ quản lí ít nhất cũng phải có
trong tay các dữ kiện xác định, kiêm sốt được; 2)Bìện pháp tổ chức quản trị: Cơng
tác tơ chức quản trị quá trình dạy học trong hoạt động sư phạm của tô chuyên môn
cần được xem xét như sự tác động có hệ thống lên tồn bộ các thành tố bên trong
của hệ thống đó (mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp-phương tiện) cùng
mối liên hệ bên trong và bên ngoài của hệ thống”'.
Nguyễn Thanh Cao (2007), Quản trị hoạt động tô chuyên môn của hiệu
trưởng các trường THPT huyện Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên đã đề cập đến các biện
pháp quản trị hoạt động tổ chuyên môn cụ thể theo tiếp cận chức năng quản trị tổ
chuyên môn, đặc biệt nhấn mạnh đến quản trị hoạt động kiểm tra, đánh giá như là con
đường nâng cao chất lượng hoạt động tố chuyên môn, chất lượng giáo dục của nhà
trường phổ thông: “1) Quản trị kế hoạch hoạt động của tổ chuyên môn nhằm mục
7
đích nâng cao khả năng điêu hành quản trị tơ chuyên môn của tô trưởng, huy động
khả năng chuyên môn của mọi thành viên trong tô; 2) Chỉ đạo việc thực hiện đôi mới
nội dung hoạt động chuyên môn theo yêu cầu đôi mới giáo dục phổ thông; 3) Tăng
cường quản trị hoạt động kiểm tra, đánh giá người học của tổ chuyên môn thông qua
quản trị kiểm tra, đánh giả học tập hiệu trưởng biết được tình hình của người học về
ỷ thức và khả năng học tập từ đỏ chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch hồi dưỡng
người học giỏi, phụ đạo người học yếu kém; 4) Tăng cường công tác tự học, tự bồi
dường của giáo viên; 5) Quản trị công tác thiết bị dạy học cùa tô chuyên môn; 6)
Kiêm tra đánh giả việc thực hiện kế hoạch, hoạt động tô chuyên môn ”. [81
Thái Duy Tuyên (2004), trong bài viết Tìm hiểu nội dung quản trị phương
pháp dạy học của hiệu trưởng trường phô thông, khẳng định: “Tơ chuyên môn là tế
bào cơ bản giữ vị trí quan trọng nhất trong việc triển khai công tác quản trị đôi mới
phương pháp dạy học. Nội dung hoạt động tô chuyên môn phải chú ỷ bồi dưỡng giáo
viên về những vấn đề cụ thế, chẳng hạn như trao đơi thảo luận về những nội dung
mói và khó trong sách giáo khoa, đề xuất phương pháp dạy học chủ đạo cho từng
phần, từng bài... Tô chức soạn bài theo nhóm để có sự thống nhất về vấn đề trọng
tâm cơ bản về phương pháp dạy học cho từng loại bài, về hình thức tơ chức dạy học,
về hệ thống câu hỏi, hệ thống phiếu học tập, phiếu kiếm tra cho từng môn học, từng
bài học... ” [37].
- Ngô Thị Phương Thảo (2015), Quản lý hoạt động tô chuyên môn trong bối
cảnh đôi mới giảo dục, Kỷ yếu hội thảo Khoa học quốc gia, Hà Nội đã đề cập: Đối
mới mục tiêu, nội dung giáo dục đã đưa ra một số vấn đề cụ thể trong đổi mới quản
trị hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường trung học trong giai đoạn đổi
mới giáo dục hiện nay. Việc thực hiện các vấn đề đổi mới quản trị hoạt động tổ
chuyên môn sẽ là cơ sở để nâng cao chất lượng hoạt động tố chun mơn, từ đó
nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục
giai đoạn hiện nay. [36]
- Ngồi ra cịn có các luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản trị giáo dục khác
như: Nguyễn Hữu Hòa (2009), Một số biện pháp quản trị hoạt động tô chuyên môn
của hiệu trưởng các trường THPT thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng [18]; Bùi Đức
8
Tấn (2011), Quản trị hoạt động tô chuyên môn của hiệu trưởng các trường THPT
thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai [35]; Nguyễn Minh Đăng (2012), Biện pháp quản
trị tô chuyên môn của hiệu trướng trường THPT huyện Tam Dương tỉnh Vĩnh Phúc
[13]; Các luận văn thạc sĩ chuyên ngành quản trị giáo dục trong nghiên cứu của
mình đều chung logic: Trên cơ sở hệ thống hóa các vấn đề lí luận, khảo sát thực tiễn
vấn đề nghiên cứu tại một địa bàn cụ thế của đất nước từ đó đề xuất các biện pháp
quản trị hoạt động tố chuyên mơn tại địa bàn nghiên cứu như: Nguyền Thị Hồi
Vân (2016) với đề tài: Quán trị hoạt động tô chuyên môn ở trường THCS Nam
Hồng, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội đáp ứng yêu cầu đôi mới giảo dục [38].
Tác giả trong luận vãn đã xác định cơ sở lí luận về quản trị hoạt động tổ chun
mơn ở trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục; khảo sát và đánh giá thực
trạng hoạt động tổ chuyên môn, quản trị hoạt động tổ chuyên môn ở trường THCS
Nam Hồng, huyện Đông Anh, thành phố Hà Nội và đề xuất 6 biện pháp quản trị
mới nhàm nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn đáp ứng yêu cầu đổi mới
giáo dục: tổ chức nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động tồ chuyên
môn trong dạy học và giáo dục toàn diện người học; chỉ đạo đồi mới hoạt động
chuyên môn theo hướng tăng cường đối mới phương pháp dạy học, phát huy năng
lực người học,....
1.1.3. Nhận xét các nghiên cứu đi trước và xác định nội dung nghiên cứu của
luận văn
a) Nhận xét'. Qua phân tích các cơng trình nghiên cứu về tổ chun môn, hoạt
động tổ chuyên môn và quản trị hoạt động tồ chuyên môn của các chủ thể quản trị
trong nhà trường phồ thơng ở các tài liệu lí luận trong và ngồi nước có thể thấy:
Các nghiên cứu về hoạt động tổ chuyên môn, nghiên cứu bài học, hoạt động tổ
chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học được tập trung nghiên cứu nhiều hơn
trong lĩnh vực giáo dục so với các nghiên cứu về quản trị hoạt động tổ chuyên môn
theo hướng nghiên cứu bài học. Đặc biệt nghiên cứu về vấn đề này tại trường THCS
Bình Minh, Khối Châư, Hưng Yên trong bối cảnh đối mới giáo dục hiện nay chưa
được nghiên cứu. Điều này tạo ra điểm mới trong nghiên cứu cùa luận văn.
9
b) Xác định nội dung nghiên cứu của luận văn'. Hệ thơng hóa cơ sở lí luận vê
quản trị hoạt động tố chuyên môn tại trường THCS theo hướng nghiên cứu bài học
{khải niệm, nội dung và các yếu tố ảnh hưởng)\ khảo sát đánh giá thực tiễn thực
trạng quản trị hoạt động tổ chun mơn tại trường THCS Bình Minh, huyện Khoái
Châu, tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên cứu bài học; đề xuất và khẳng định mức
độ cần thiết và khả thi của các biện pháp quản trị hoạt động tố chun mơn tại
trường THCS Bình Minh, huyện Khối Châu, tỉnh Hưng Yên theo hướng nghiên
cứu bài học.
1.2. Hoạt động tổ chuyên môn tại trường THCS theo hướng nghiên cứu bài
học
1.2.1. Tổ chuyên môn và hoạt động của tổ chuyên môn trường THCS
1.2.1.1. Tô chuyên môn
a) Khái niệm'. Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ
GD&ĐT có quy định: “Cán bộ quản lý, giáo viên, viên chức làm công tác thư viện,
thiết bị giáo dục, cán bộ làm công tác tư vấn cho học sinh của nhà trường được tổ
chức thành các tổ chun mơn. Tổ chun mơn có tổ trường, nếu có từ 07 thành
viên trở lên thì có tổ phó. Tổ trưởng, tổ phó tổ chun mơn do hiệu trưởng bổ
nhiệm, chịu sự quản lý, chỉ đạo của hiệu trưởng.”[6]
Tổ chuyên môn là một đơn vị cơ bản, bộ phận cấu thành quan trọng trong bộ
máy tổ chức, quản trị ở trường trung học cơ sở. Trong nhà trường các tổ chun
mơn có mối quan hệ hợp tác với nhau, phối hợp với các bộ phận nghiệp vụ khác và
các tổ chức đoàn thể trong nhà trường nhằm thực hiện chiến lược phát triển nhà
trường, chương trình giáo dục và hoạt động giáo dục để đạt được mục tiêu đặt ra.
Tố chuyên môn là nơi trực tiếp thực hiện mọi chủ trương, đường lối, chính
sách của Đảng, Nhà nước về giáo dục; là nơi trực tiếp thực hiện mọi quá trinh chỉ
đạo đổi mới phương pháp để nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. Tổ
chuyên môn cũng là nơi để các thành viên trong tổ trao đổi các vấn đề về chuyên
môn, nghiệp vụ, tâm tư, tình cảm; là cầu nối giữa các thành viên trong tổ tạo ra sự
gắn kết, sức mạnh của cả một nhóm, một tập thế khơng chỉ trong việc thực hiện
nhiệm vụ chun mơn của mỗi nhà trường. Vì vậy, hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên
10
môn nêu quản trị tôt hoạt động của tô chuyên mơn thì sể nâng cao chât lượng dạy và
học của bộ mơn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện của nhà trường.
Tổ chun mơn là đơn vị quản trị cơ sở, nền tảng để tổ chức triển khai thực
hiện các hoạt động chuyên môn cụ thể và hiệu quả, trực tiếp tổ chức, quản trị hoạt
động đổi mới phương pháp và kiểm tra, đánh giá. Đây cũng là nơi quản trị trực tiếp
bồi dưỡng và phát triến nghề nghiệp cho giáo viên cả về nhận thức, chuyên mơn và
nghiệp vụ sư phạm.
b) VỊ trí tổ chun mơn trong trường THCS
- Trong nhà trường THCS, tổ chuyên môn là tố chức cơ sở của bộ máy chính
quyền nhà trường giúp hiệu trưởng quản trị giáo viên một cách tồn diện về tư
tưởng, chun mơn nghiệp vụ, kế hoạch giáo dục và giảng dạy về hiệu quả đào tạo
thể hiện ở số lượng và chất lượng người học trong phạm vi tổ chuyên môn phụ
trách.
- Tô chuyên môn là nơi triên khai toàn bộ các hoạt động giáo dục chung của
nhà trường đến người học các lớp, tồ chức thực hiện tồn bộ chương trình học theo
nội dung và phương pháp đã được hướng dẫn theo biên chế năm học đã quy định.
- Tố chuyên môn là tập thế sư phạm gần nhất của giáo viên có tác dụng giúp
đỡ nhau bồi dưỡng, nâng cao tay nghề, phát huy những sáng kiến kinh nghiệm
chuyên môn, đánh giá, phân loại giáo viên về nghiệp vụ, là cơ sở đề nghị khen
thưởng, kỷ luật và nâng bậc lương hàng năm đối với giáo viên.
c) Chức năng, nhiệm vụ của tố chuyên môn trong trường THCS.
Theo Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15/9/2020 của Bộ GD&ĐT có
quy định [6], tổ chun mơn trong trường trung học cơ sở có nhiệm vụ:
- Xây dựng kế hoạch chung của tổ, hướng dẫn xây dựng và quản trị kế hoạch
cá nhân cùa tổ viên theo kế hoạch dạy học, phân phối chương trình và các quy định
của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Tổ chức bồi dường chuyên môn, nghiệp vụ, tổ chức kiểm tra, đánh giá chất
lượng thực hiện nhiệm vụ của giáo viên theo kế hoạch của trường.
- Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên.
- Tổ chuyên môn hoạt động hai tuần một lần.
11
- Tơ chun mơn có chức năng quản trị giáo viên trong tô: thực hiện tôt kê
hoạch giảng dạy và giáo dục một cách đồng bộ đó là chức năng chun mơn nghiệp
vụ. Để làm trịn chức năng này, tổ trưởng chun mơn cần phối hợp với tổ trưởng
Cơng đồn để chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho giáo viên trong tổ, ổn định tư
tưởng cho Đoàn viên và động viên thi đua dạy tốt.
- Tố chuyên môn là bộ phận trong cơ cấu bộ máy nhà trường vì vậy hoạt
động của tố khơng thể tách rời các hoạt động chung của nhà trường. Tố chun mơn
có nhiệm vụ phải chăm lo về nhiều mặt, chủ yếu là việc dạy tốt học tốt theo đúng
nội dung, phương pháp và các quy chế chuyên môn, các nề nếp, phong cách thầy và
trò, các điều kiện về cơ sở vật chất và trang thiết bị cần thiết để dạy tốt và học tốt.
Trong nhà trường THCS tổ chuyên môn là một tổ chức cơ sở, là bộ máy của
chính quyền nhà trường, không những quản trị giáo viên về chuyên môn nghiệp vụ,
kế hoạch giảng dạy, chất lượng giáo dục mà còn quản trị hiệu quả đào tạo, được thể
hiện trong hoạt động nhà trường và phạm vi ngoài nhà trường, nó biếu hiện ở số
lượng lẫn chất lượng người học trong phạm vi tồ chuyên môn phụ trách.
1.2.1.2. Hoạt động tô chuyên môn ở trường THCS
a) Khái niệm: Hoạt động của tố chun mơn là q trình giáo viên trong tố
chuyên môn, dưới sự điều hành của tổ trường chuyên môn tiến hành thực hiện các
nhiệm vụ của tổ chuyên môn theo quy định tại Điều lệ trường học, bao gồm các
hoạt động xây dựng kế hoạch giáo dục của tổ, tổ chức hoạt động giảng dạy cùa giáo
viên trong tổ theo kế hoạch, tổ chức bồi dường chuyên môn cho giáo viên, tham gia
đánh giá, xếp loại giáo viên và thực hiện các nhiệm vụ khác do Hiệu trưởng phân
công. [6]
h) Các hoạt động của tô chuyên môn của trường THCS: Căn cứ vào chức
năng, nhiệm vụ của tổ chuyên môn trong trường trung học cơ sở [6] thi hoạt động
của tổ chuyên môn bao gồm nhiều hoạt động nhưng với nội dung nghiên cứu quản
trị hoạt động tố chun mơn theo hướng nghiên cứu bài học thì trong luận văn chỉ
giới hạn về các hoạt động chuyên môn của tô chuyên môn. Hoạt động chuyên môn
của tổ chuyên môn bao gồm:
12
- Hoạt động giảng dạy của từng giáo viên và của cả tồ. Ke hoạch thực hiện
đổi mới giáo dục phổ thông, đổi mới nội dung và phương pháp dạy học.
- Hoạt động xây dựng phân phối chương trình mơn học theo hướng dẫn, quy
định của Phòng Giáo dục và Đào tạo; lập kế hoạch và tổ chức triển khai thực hiện
hoạt động giảng dạy của giáo viên ở trên lớp theo phân phối chương trinh môn học
đã được phê duyệt. Tổ chức hoạt động dạy học phân hóa cho người học.
- Hoạt động bôi dường và tự bôi dường cho giáo viên nhăm nãm vừng và
hiểu rõ mục đích, u cầu nội dung mơn học mà mình phụ trách theo chuẩn kiến
thức kỹ năng môn học quy định, đồng thời từng bước đáp ứng các yêu cầu đổi mới
giáo dục;
- Hoạt động bồi dưỡng nâng cao năng lực học tập của người học khá, giỏi và
phụ đạo ngưòi học yếu kém theo qui định của Phòng Giáo dục và Đào tạo và của
trường.
- Tổ chức các chuyên đề, nâng cao năng lực chuyên môn, năng lực sư phạm
cho các thành viên trong tổ; tổ chức thao giảng, thi giáo viên dạy giỏi, thi triển lãm
thiết bị và đồ dùng dạy học tự làm... nhằm nâng cao trình độ nghiệp vụ cho giáo
viên trong tổ.
- Hoạt động kiểm tra, đánh giá: Các thành viên trong tố thực hiện kiểm tra,
giám sát lẫn nhau trong việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn như: việc quản trị và
sử dụng thiết bị, đồ dùng dạy học, việc soạn giảng, chuẩn bi bài dạy, ra đề kiểm tra,
đánh giá người học theo quy định.... Đánh giá giáo viên của tổ bộ môn theo chuẩn
nghề nghiệp của Bộ Giáo dục và Đào tạo
- Hoạt động đổi mới phương pháp dạy học để nâng cao chất lượng dạy và
học trong nhà trường.
- Hoạt động sử dụng, bảo quản, bố sung cơ sở vật chất, thiết bị dạy học cùa
bộ môn.
- Hoạt động nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh nghiệm, triển khai áp
dụng kết quả nghiên cứu khoa học và sáng kiến kinh nghiệm trong giáo dục và dạy
học nhằm đẩy mạnh phong trào thi đua hai tốt trong nhà trường;
13
Hoạt động chuyên môn là hoạt động được thực hiện thường xuyên theo định
kỳ nhằm bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, năng lực sư phạm cho giáo viên theo
chuẩn nghề nghiệp
1.2.2. Hoạt động tổ chuyên môn tại trường THCS theo hướng nghiên cứu bài học
1.2.2.1. Khảỉ niệm hoạt động tô chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học
a) Khái niệm nghiên cừu bài học: Thuật ngữ “nghiên cứu bài học” (tiếng
Anh là Lesson Study hoặc Lesson Research) được chuyển từ nguyên nghĩa tiếng
Nhật (jugyou kenkyuu) dùng để chỉ một quá trình nghiên cứu, học hỏi từ thực tế của
một nhóm hay nhiều giáo viên trong một nhà trường nhằm đáp ứng tốt nhất việc
học có chất lượng của từng người học. nghiên cứu bài học có trọng tâm là nghiên
cứu việc học của người học thông qua từng chủ đề, bài học, mơn học, lớp học cụ
thể. Đe tìm hiểu người học học như thế nào? giáo viên cần phải làm gì để người học
học tập thực sự và có hiệu quả; được xem như mơ hình và cách tiếp cận nghề
nghiệp của giáo viên, dùng để chỉ một quá trình nghiên cứu, học hỏi từ thực tế của
một nhóm hay nhiều giáo viên của một nhà trường nhằm đáp ứng tốt nhất việc học
tập có chất lượng của người học. Nghiên cứu bài học có trọng tâm là nghiên cứu
việc học của người học thông qua từng chủ đề, bài học, môn học, lớp học cụ thể.
Nghiên cứu việc học để chỉ những hoạt động trọng tâm, cụ thể của của giáo viên
trong quá trình nghiên cứu bài học gồm: thiết kế và tiến hành bài học - quan sát -
suy ngẫm và chia sẻ về thực tế việc học của học sinh trong bài học đó để tìm hiểu
học sinh học như thế nào? giáo viên cần phải làm gì để học sinh học tập thực sự và
có hiệu quả? Ở Việt Nam, nghiên cứu bài học đã được áp dụng và đã chứng minh
được tính khả thi của nó trong việc bồi dưỡng và phát triển năng lực chuyên môn
của giáo viên.
Fernandez and Yoshida (2004) mô tả NCBH là một quá trình bao gồm các
bước sau: (1) cùng nhau lập kế hoạch, (2) quan sát việc tiến hành bài học, (3) thảo
luận về bài học, (4) sửa lại kế hoạch bài học (không bắt buộc), (5) tiến hành bài dạy
sau khi đã sửa (không bắt buộc), và (6) chia sẻ ý kiến và quan điếm về bài dạy sau
khi đã sửa.
14
Tác giả Vũ Thị Sơn & Nguyễn Duân (2010) cho rằng, NCBH là một biện
pháp để nâng cao năng lực nghề nghiệp của giáo viên thông qua nghiên cứu cải tiến
các hoạt động dạy học các bài học cụ thề [34].
Hiện nay, nghiên cứu bài học vỉ “cộng đồng học tập” đang được coi là có ưu
thế, phù hợp và hiệu quả hơn ở các nhà trường phổ thông. Bởi vì, việc phát triển
chun mơn của giáo viên có hiệu quả bền vững và lý tưởng nhất là được đặt trong
một cộng đồng ủng hộ việc học tập. Nghiên cứu bài học vì cộng đồng học tập cũng
chỉ ra rằng cần phải làm cho việc phát triển chuyên môn của giáo viên gắn với việc
học tập của học sinh và đổi mới chương trình, nó phải được gắn chặt vào cuộc sống
hàng ngày của trường học. Như vậy, nghiên cứu bài học cộng đồng học tập hướng
đến cả việc học của giáo viên và học sinh, thông qua nghiên cứu việc học của học
sinh, giáo viên cùng học hỏi và phát triển chun mơn của mình.
Như vậy, nghiên cứu bài học là quá trình giáo viên cùng nhau nghiên cứu,
học hỏi từ thực tế. Hoạt động này có kế hoạch, thực hiện thường xuyên, thông qua
những bài học, môn học tại trường, lớp mình nhằm nâng cao năng lực chuyên môn
nghiệp vụ gắn với đảm bảo cơ hội học tập và nâng cao chất lượng, hiệu quả việc
học của từng người học.
Qua việc nghiên cứu bài học chúng ta có thể nhận ra tính ưu việt của nghiên
cứu bài học với các hình thức bồi dưỡng nghiệp vụ khác. Nghiên cứu bài học xuất
phát từ thực tiễn cần giải quyết những khó khăn thực tiễn trong lớp học của giáo
viên. Thông qua nghiên cứu bài học giáo viên được hợp tác cùng nhau, làm việc
cùng nhau để xây dựng một kế hoạch bài học hoàn chỉnh. Trong nghiên cứu bài
học, các giáo viên được thẳng thắn trình bày ý kiến của mình về bài học trên cơ sở
tơn trọng lẫn nhau chứ không phải là để phê phán; được cùng nhau chia sẻ và học
tập những kinh nghiệm tốt của nhau, khơng phân biệt người nhiều kinh nghiệm hay
ít kinh nghiệm, giáo viên đứng lóp lâu năm hay giáo viên mới ra trường. Tất cả tập
hợp trong một nhóm nghiên cứu khoa học cùng bổ sung và đóng góp cho nhau
những thiểu sót, giải quyết những khó khăn trong quá trình giảng dạy với tinh thần
bình đẳng, thân ái, hợp tác, đoàn kết, học hởi lẫn nhau. Các giáo viên đứng lóp cũng
khơng phải lo lắng về sự chú ý của những giáo viên khác bởi sự quan sát trong
15
nghiên cứu bài học là hướng vào các người học, cách người học phản ứng với bài
học. Từ đó có thề khẳng định nghiên cứu bài học là một hình thức bồi dưỡng
chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên đạt hiệu quả và hồn tồn có thể áp dụng trong
các nhà trường.
b) Khái niệm hoạt động tô chuyên môn theo hướng nghiên cứu hài học: Hoạt
động tồ chuyên môn theo nghiên cứu bài học là hoạt động GV cùng nhau học tập từ
thực tế việc học của HS. Ớ đó, GV cùng nhau thiết kế kế hoạch bài học, cùng dự giờ,
quan sát, suy ngẫm và chia sẻ. [4]
Hoạt động tố chun mơn theo hướng nghiên cứu bài học có vai trò to lớn
trong việc phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên: tạo cơ hội cho tất cả giáo
viên nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng sư phạm và phát huy khả năng sáng
tạo trong việc áp dụng các phương pháp dạy học thông qua việc dự giờ, trao đối,
thảo luận, chia sẻ sau khi dự giờ, giúp giáo viên chú động điều chỉnh nội dung, tim
phương pháp dạy học phù hợp tạo cơ hội cho mọi người học tham gia vào quá trình
học tập để nâng cao chất lượng dạy học góp phần làm thay đổi văn hóa ứng xử
trong nhà trường.
Đáp ứng những nhu cầu này không chỉ là vấn đề kĩ thuật dạy mà phải là sự
thay đổi từ bên trong, mỗi người giáo viên phải là những người chuyên nghiệp tự
chủ, nỗ lực hết sức mình để tối đa hóa việc học của người học trong mỗi bài học.
Trong quá trình học tập đó, giáo viên sè học được nhiều điều để phát triển năng lực
chun mơn, nghiệp vụ mới. Vì vậy có thể nói việc thực hiện nghiên cứu bài học
thực sự có vai trị quan trọng trong phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên.
1.2.2.2. Nội dung hoạt động tô chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học
Hoạt động tổ chuyên môn gồm nhiều các hoạt động chuyên môn khác nhau
được tổ chức theo hướng nghiên cứu bài học bao gồm các nội dung (các bước) của
nghiên cứu bài học như sau: [5]
a) Chuấn bị bài dạy trong tố chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học: Xác
định mục tiêu thiết kế bài giáng
1) Lựa chọn bài dạy theo hướng nghiên cứu bài học
2) Thảo luận tìm nội dung, kỹ năng, thái độ cần đạt của bài dạy
16
