Những vấn đề đạo đức trong chăm sóc người nhiễm HIVHAIVN Chương trình AIDS trường Y khoa Harvard tại Việt Nam

Những vấn đề đạo đức
trong chăm sóc người
nhiễm HIV
HAIVN
Chương trình AIDS trường Y khoa
Harvard tại Việt Nam

1


Mục tiêu học tập
Sau bài giảng này, học viên có thể:
Liệt kê 4 thách thức/nhiệm vụ về đạo
đức thường gặp trong chăm sóc người
nhiễm HIV
Trình bày các lợi ích của phịng ngừa
chuẩn trong bảo vệ bệnh nhân
Giải thích các quyền liên quan tới xét
nghiệm HIV của người bệnh
2


4 nhiệm vụ trong chăm sóc
người bệnh HIV/AIDS







Vượt qua nỗi lo lắng về nguy cơ lây
nhiễm để thực hiện nghĩa vụ chăm
sóc cho người bệnh
Bảo vệ người bệnh và cảnh báo cho
những người khác
Đảm bảo giữ bí mật cho người bệnh
Bảo vệ quyền tự quyết của người
bệnh
3


Nhiệm vụ chăm sóc người bệnh




Mọi người bệnh cần được chăm sóc
tốt nhất có thể
Tất cả quy trình áp dụng trên người
bệnh cần tuân thủ nguyên tắc phòng
ngừa chuẩn khi tiến hành:
• Quy trình chẩn đốn có xâm lấn
• Quy trình điều trị
• Quy trình chăm sóc

4


Nhiệm vụ chăm sóc bệnh nhân:
Thách thức

Khơng đủ nguồn lực:
Thuốc
 Phương tiện
 Dụng cụ


Giường bệnh
 Nhân lực
 …


VD: Người bệnh nào sẽ được uống thuốc trước?
Ai sẽ là người quyết định việc này ?
5


Làm thế nào để giảm lo lắng khi
chăm sóc người nhiễm HIV ?


Cung cấp đủ kiến thức cho nhân viên
y tế về quyền:
• Bảo vệ chính mình
• u cầu được cung cấp đầy đủ thiết bị,
dụng cụ bảo hộ



Thực hành phòng ngừa chuẩn cho tất
cả người bệnh và trong mọi cơ sở y

tế

6


Nhiệm vụ bảo vệ (1)


Bảo vệ nhân viên y tế khỏi các nhiễm
trùng mắc phải trong khi làm việc



Bảo vệ người bệnh tránh mắc các
nhiễm trùng từ nhân viên y tế

7


Nhiệm vụ bảo vệ (2)


Nếu cơ sở y tế có nhân viên y tế
(NVYT) nhiễm HIV, người quản lý cần
cân nhắc các nguy cơ:
• NVYT lây nhiễm cho người bệnh mà họ
chăm sóc hay các NVYT khác
• Người bệnh phơi nhiễm với máu hay
dịch tiết của NVYT



Trong hầu hết các trường hợp, NVYT
khơng bắt buộc phải bộc lộ tình trạng
nhiễm của mình
8


Nhiệm vụ bảo vệ:
Phịng ngừa chuẩn


Khái niệm:
• Xem tất cả máu, dịch cơ thể đều có
nguy cơ lây nhiễm



Lợi ích:
• Khơng chỉ đích danh người bệnh nhiễm
HIV nên giúp giảm kỳ thị
• Giúp bảo vệ tất cả mọi người

Phịng ngừa chuẩn chỉ hiệu quả khi được thực hiện với
mọi người bệnh trong mọi cơ sở y tế

9


Đảm bảo sự bí mật cho

người bệnh (1)




Giữ kín thơng tin người bệnh là một
nhiệm vụ thuộc về đạo đức
Khi thảo luận về người bệnh:
• giới hạn trong phạm vi những người liên
quan trực tiếp
• tiến hành trong khu vực riêng biệt



Khơng đánh dấu bệnh phịng, quần
áo, phương tiện, đồ dùng, bệnh án
lưu trữ… của người nhiễm HIV
10


Đảm bảo giữ bí mật cho
người bệnh (2)


Nhân viên y tế cần:
• đảm bảo giữ bí mật cho người bệnh
• thơng báo cho những người có nguy cơ



Nếu người bệnh có nguy cơ lây nhiễm
HIV cho người khác:
• Động viên người bệnh:



Thơng báo cho những người có nguy cơ lây nhiễm
Thay đổi hành vi

• Giúp người bệnh thơng báo cho những
người khác
• Nếu có thể, thơng tin cho người bị nguy cơ
mà khơng chỉ đích danh người nhiễm
11


Quyền tự chủ của người bệnh
(1)


Người bệnh có quyền:
• Từ chối làm xét nghiệm HIV


trừ một số trường hợp theo quy định BYT

• Biết thơng tin cần thiết để có lựa chọn
điều trị




Kết quả xét nghiệm HIV cần được
thông báo riêng
Thông báo kết quả HIV+ mà không
cung cấp thông tin và sự hỗ trợ về
mặt tinh thần là không đúng đạo lý
12


Quyền tự chủ của người bệnh (2)
Quyết định cuối đời:
Cần tăng cường hay ngừng chăm sóc?
• Ai quyết định việc này: BS? GĐ? BN?

Khi nào ngừng thuốc? thuốc nào cần
tiếp tục?
Có giảm đau phù hợp? Có chăm sóc
phù hợp?
Lựa chọn nơi chết


13


Bổn phận đạo đức của
nhân viên y tế









Cung cấp chăm sóc tốt nhất có thể
cho tất cả mọi NB
Bảo vệ sự riêng tư của NB
Đảm bảo quyền tự chủ của NB
Hỗ trợ tình cảm và cung cấp thơng
tin cho tất cả NB
Tiếp tục chăm sóc NB đến cuối đời

14


Những điểm chính








Tất cả người bệnh cần được nhận
chăm sóc tốt nhất có thể
Phịng ngừa chuẩn cần được áp dụng
cho mọi người bệnh
Không để người bệnh nhận kết quả

xét nghiệm HIV+ mà không đồng thời
nhân được thông tin và hỗ trợ tâm lý
NVYT không bao giờ được bỏ mặc
người bệnh
15


Cảm ơn!
Câu hỏi?

16