LẶNG lẽ SA PA ( Nguyễn Thành Long)

LẶNG LẼ SA PA
(Nguyễn Thành Long)
A. GIỚI THIỆU CHUNG:
1. Tác giả: Nguyễn Thành Long (1925-1991) quê ở Quảng Nam. Là cây bút chun về truyện
ngắn và kí.
Ơng tham gia hoạt động văn nghệ trong những năm kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ. Sau
năm 1954, tập kết ra Bắc, công tác ở Hội nhà văn VN.
- Phong cách: Giọng văn trong sáng, giàu chất thơ, nhẹ nhàng, cốt truyện đơn giản nhưng giàu
ý nghĩa khái quát.
- Tác phẩm chính: Bát cơm cụ Hồ (1955), Những tiếng vỗ cánh (1967), Giữa trong xanh (1972)
2. Tác phẩm: .
a. H. cảnh sáng tác: Sáng tác năm 1970, là kết quả của chuyến đi thực tế lên Lào Cai của tác
giả.
b. Xuất xứ: Truyện rút từ tập “Giữa trong xanh” in năm 1972.
c. Chủ đề: Ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và vẻ đẹp của những con người lao động ở Sa Pa. Từ
đó, ta thấy được ý nghĩa cao q của cơng việc thầm lặng để cống hiến cho đất nước
3. Giá trị nội dung:
- Hình ảnh người lao động bình thường mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở
một mình trên núi cao.
- Qua đó, khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
4. Giá trị nghệ thuật:
- Tình huống truyện hợp lí.
- Cách kể chuyện tự nhiên kết hợp với tự sự, trữ tình với bình luận.
- Truyện toát lên chất thơ trong sáng từ phong cảnh thiên nhiên Sa Pa thơ mộng đến hình ảnh
những con người nơi đây.
5. Ý nghĩa nhan đề:
- Đặc biệt: tính từ “lặng lẽ” được đảo lên trước danh từ “Sa Pa”
- Tác dụng: Nhấn mạnh đằng sau khơng khí bên ngoài lặng lẽ với cảnh sắc thiên nhiên thơ
mộng của Sa Pa là một Sa Pa không hề lặng lẽ bởi ở đó có những con người đang ngày đêm lao
động hăng say, miệt mài, âm thầm để cống hiến cho đất nước
- “Lặng lẽ Sa Pa” là nhan đề giàu chất thơ, góp phần thể hiện chủ đề, tư tưởng của tác phẩm : ca

ngợi sự cống hiến lặng lẽ âm thầm của tầng lớp trí thức cách mạng, của những người lao động
mới đang ngày đêm khẩn trương làm việc vì cuộc sống của mọi người và vì lợi ích của Tổ quốc.
6. Ngơi kể: Ngơi thứ 3 điểm nhìn đặt vào nhân vật ơng họa sĩ
- Tác dụng
+ Làm cho câu chuyện có tính khách quan
+ Người kể làm chủ diễn biến câu chuyện và tâm trạng của các nhân vật.
+ Mạch kể dẫn dắt linh hoạt, có thể xen nhận xét, bình luận, bày tỏ cảm xúc qua cách nhìn nhận
của người kể cũng như của mỗi người trong truyện để rồi từ đó nhân vật chính là anh thanh niên
hiện ra rõ nét đáng yêu hơn.
7.Cốt truyện: đơn giản, xoay quanh cuộc gặp gỡ tình cờ mà ngắn ngủi giữa ba nhân vật: anh
thanh niên, ông họa sĩ và cô kĩ sư trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m
8. Tình huống truyện:
- Cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa ba nhân vật: anh thanh niên, ông họa sĩ và cô kĩ sư trên đỉnh Yên
Sơn cao 2600m


- Tác dụng: Tình huống này là cơ hội để tác giả khắc họa bức chân dung của nhân vật chính –
anh thanh niên - một cách tự nhiên, chân thực và tập trung qua sự cảm nhận của các nhân vật
khác (chủ yếu là ông họa sĩ) và qua chính lời kể và việc làm của anh. Từ đó làm nổi bật chủ đề
của tác phẩm: ca ngợi sự cống hiến lặng lẽ âm thầm của tầng lớp trí thức cách mạng, của những
người lao động mới đang ngày đêm khẩn trương làm việc vì cuộc sống của mọi người và vì lợi
ích của Tổ quốc.
9. Các nhân vật: Đều khơng có tên riêng , đều đặt theo lứa tuổi và nghề nghiệp
Dụng ý:
+ Họ chỉ là một trong số bao con người vô danh đang làm việc âm thầm để cống hiến cho Tổ
quốc, cho nhân dân trên khắp mọi miền Tổ Quốc.
+ Dù không đặt tên riêng nhưng tác giả lại gọi nhân vật theo nghề nghiệp tuổi tác. Điều đó
mang ý nghĩa khái quát; mỗi người đại diện cho một tầng lớp, cho một công việc khác nhau
nhưng đều mang một điểm chung là làm việc hết mình cho q hương đất nước.
10. Khơng gian và thời gian nghệ thuật:

- Không gian: trong một ngôi nhà nhỏ trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 với m một khoảng thời gian
rất ngắn ngủi chỉ vỏn vẹn có 30 phút nhưng cũng đủ để:
+ Đủ để anh thanh niên thể hiện những suy nghĩ tình cảm và quan niệm sống của mình.
+ Đủ để cho ơng họa sĩ định hình rõ hơn chân lí nghệ thuật mà suốt đời ông theo đuổi
+ Đủ để cô kĩ sư tự tin cho việc xây dựng con đường đi đúng đắn trong cuộc đời mình
+ Và đủ để Nguyễn Thành Long hình thành bức tranh về những con người lao động mới những con người âm thầm cống hiến cho đất nước.
11. Tóm tắt:
- Qua sự giới thiệu của bác lái xe, ông họa sĩ và cô kĩ sư đã được làm quen với anh thanh niên
làm cơng tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu sống 1 mình trên đỉnh n Sơn cao 2600m.
- Trong cuộc gặp gỡ ngắn ngủi, anh thanh niên đã kể cho họ nghe về công việc cũng như cuộc
sống của mình. Anh đã bộc lộ những suy nghĩ về công việc và cuộc đời
- Khi ông họa sĩ định vẽ anh, anh đã giới thiệu những người khác mà anh cho rằng đáng vẽ hơn
- Những điều khám phá được từ anh thanh niên đã làm cho ông họa sĩ và cô kĩ sư vô cùng xúc
động
- Trước khi ra về, anh thanh niên còn tặng cơ gái 1 bó hoa và 1 làn trứng để họ ăn đường
B. PHÂN TÍCH:
I. Vẻ đẹp của thiên nhiên Sa Pa
- Vẻ đẹp của những rặng đào, với những đường núi quanh co uấn lượn kề bên con thác trắng
xóa. Đó là vẻ đẹp của những đồng cỏ, với những đàn bị loang cổ có đeo chng trên các đồng
cỏ, dưới các thung lũng bên đường.
- Nắng Sa Pa rực rỡ chan hòa, cái nắng len lỏi như đốt cháy rừng cây, cái nắng mạ bạc con đèo,
cái nắng chiếu vào làm rực rỡ bó hoa trong tay cơ gái trẻ khiến cơ cảm thấy mình rực rỡ theo.
- Mây của Sa Pa được miêu tả thật đẹp, kì lạ: Mây bị nắng xua , cuộn lại thành từng cục, mây
lăn trên những vòm lá ướt sương, mây luồn vào gầm xe và con đường Sa Pa bồng bềnh trong
mây.
- Cây cối sa Pa được miêu tả thật đẹp rực rỡ và ngát hương nào là những cây thông rung tít
trong nắng như những ngón tay bằng bạc, những cây tử kinh nhô cái đầu màu hoa cà lên trên
màu xanh của rừng
=> Cảnh sắc của mây, của nắng, hoa đều đều được nhân hóa, so sánh rất đặc sắc tạo nên vẻ đẹp
độc đáo, nên thơ

=> Cảnh được miêu tả chủ yếu qua điểm nhìn của ông họa sĩ nên đẹp đến hai lần: vẻ đep tự thân
của nó và cái đẹp qua tâm hồn một nghệ sĩ. => khơi dậy trong ta tình yêu quê hương đất nước.
=> Thiên nhiên làm tôn lên vẻ đẹp của con người, gợi liên tưởng sâu xa: Những đỉnh núi cao
vòi vọi gợi đến tầm cao của sự cống hiến và hi sinh; cái hừng hực của nắng gợi đến sự nhiệt
huyết hừng hực như cháy của con người; vẻ thơ mộng, trong sáng gợi cái trong sáng, mộng mơ
trong tâm hồn con người. Đây là một trong các yếu tố tạo nên chất thơ cho câu chuyện, góp
phần tạo nên sức hấp dẫn cho thiên truyện.
II. Chất trữ tình trong tác phẩm.
Truyện ngắn LLSP thấm đượm chất trữ tình, chất thơ bàng bạc trong tồn thiên truyện.
- Chất trữ tình tốt lên từ phong cảnh thiên nhiên đẹp , thơ mộng của Sa Pa; được miêu tả
qua cái nhìn của người họa sĩ già. Hình ảnh thiên nhiên Sa Pa mang vẻ đẹp thơ mộng, độc
đáo, kì lạ. Đó là nơi núi cao, thác đổ trắng xóa, với mây, nắng, sương đều rất lạ. Sự bắt
đầu của Sa Pa là những rặng đào ven đường, hay những đàn bị lang cổ có đeo chng ở các
đồng cỏ trong thung lũng hai bên đường, là đặc biệt trong cái hữu hình mn màu, mn vẻ nơi
đây. Hình ảnh rừng cây đầu mùa bao bọc lấy nhau: “Những cây thơng chỉ cao q đầu, rung tít
trong nắng, những ngón tay bằng bạc dưới cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh
thoảng nhô cái đầu đầyhoa cà lên trên màu xanh của rừng”. Nhất là vẻ đẹp của nắng khiến
cảnh sắc thêm lộng lẫy: “Nắng bây giời bắt đầu len tới đốt cháy rừng cây”, “nắng đã mạ bạc cả
con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn. Nắng chiếu làm cho bó hoa thêm
rực rỡ và làm cho cơ gái cảm thấy mình rực rỡ theo”. Người ta cảm thấy như bị cuốn theo nhịp
chày của mây hay đầy xúc cảm trong sự cuốn hút của nắng.
=> Chỉ là những nét phác họa nhưng cảnh thiên nhiên hiện lên đẹp như một bức tranh.
- Thiên nhiên làm tôn lên vẻ đẹp của con người, gợi liên tưởng sâu xa: Những đỉnh núi cao
vòi vọi gợi đến tầm cao của sự cống hiến và hi sinh; cái hứng hực của nắng gợi nhiệt huyết
hừng hực như cháy của con người; vẻ thơ mộng, trong sáng gợi cái trong sáng, mộng mơ trong
tâm hồn con người. Đây là một trong các yêu tố tạo nên chất thơ cho câu chuyện, góp phần tạo
nên sức hấp dẫn cho thiên truyện
- Chất trữ tình chủ yếu tốt lên từ nội dung truyện:

+ Từ cuộc gặp gỡ tình cờ của anh thanh niên, ông họa sĩ và cô gái trẻ. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi
nhưng để lại nhiều dư âm trong lòng mỗi người.
+ Ở những nét đẹp giản dị đáng mến, sự say mê lao động , nghiên cứu khoa học của anh thanh
niên cũng như của những nhân vật khác như bác kĩ sư vườn rau su hào hay anh cán bộ nghiên
cứu bản đồ sét của ông họa sĩ, cô kĩ sư với anh thanh niên
+Và những tình cảm, cảm xúc mới nảy nở của ông họa sĩ, cô kĩ sư với anh thanh niên.
=> Tác dụng:
- Chất trữ tình làm cho LLSP có dáng dấp như một bài thơ.
- Tác giả đã tạo được một khơng khí trữ tình cho tác phẩm, nâng cao ý nghĩa và vẻ đẹp của
những sự việc, con người rất bình dị được miêu tả trong truyện. Nhờ đó mà chủ đề của truyện
được rõ nét và sâu sắc.
III. Nhân vật anh thanh niên: Yêu nghề, yêu cuộc sống, yêu con người, sống chân thành,
giản dị, khiêm tốn.
1. Vị trí của nhân vật trong tác phẩm:
- Anh thanh niên là nhân vật chính, nhân vật này khơng xuất hiện từ đầu tác phẩm mà chỉ hiện
ra trong cuộc gặp gỡ với các nhân vật khác, khi chuyến xe khách tạm dừng để nghỉ ngơi.


- Anh thanh niên chỉ hiện ra trong chốc lát nhưng đủ để các nhân vật khác kịp ghi nhận một ấn
tượng, một kí họa chân dung về anh để rồi dường như anh lại khuất lấp trong mây mù bạt ngàn
và cái lặng lẽ muôn thủa của núi cao Sa Pa.
- Nhân vật anh thanh niên hiện ra để cho mọi người cảm nhận được rằng : Trong cái lặng im của
Sa Pa, Sa Pa mà chỉ nghe tên người ta đã nghĩ đến sự nghỉ ngơi, có những con người làm việc
và lo nghĩ như vậy cho đất nước.
2. Hoàn cảnh sống và làm việc:
- Anh thanh niên 27 tuổi, làm cơng tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao
2600 m, giữa cỏ cây mây núi Sa Pa, nơi thời tiết hết sức khắc nghiệt.
- Cơng việc của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, góp phần dự
báo thời tiết hàng ngày, phục vụ sản xuất và chiến đấu.
- Cơng việc đó địi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác, ý thức tự giác với tinh thần trách nhiệm cao.

- Nhưng gian khổ nhất là phải vượt qua sự cô đơn, vắng vẻ quanh năm suốt tháng một mình trên
đỉnh núi khơng một bóng người.
=> Anh thanh niên sống và làm việc trong một hoàn cảnh rất đặc biệt.
3. Những vẻ đẹp của anh thanh niên:
a) Vượt lên hồn cảnh sống, những vất vả của cơng việc, anh thanh niên có những suy
nghĩ rất đẹp.
- Anh có suy nghĩ đúng đắn về cơng việc với lịng yêu nghề tha thiết.
+ Trong khi mọi người ái ngại cho cuộc sống ở độ cao 2600m của anh thì anh lại ao ước được
làm việc ở độ cao 3.000 m. Vì anh cho như vậy mới gọi là lí tưởng. Anh thấy được cơng việc
thầm lặng của mình có ích cho mọi người, cho đất nước: “Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu,
mình vì ai mà làm việc, cơng việc của mình gắn bó như thế nào với nhân dân, tổ quốc?”
+ Người thanh niên ấy coi công việc là bạn, là một nhịp cầu để nối anh em đồng chí dưới kia.
Dù sống và làm việc một mình trên đỉnh núi nhưng chưa bao giờ anh thấy cơ đơn vì anh biết
đặt mình trong mối quan hệ với mọi người: “Khi ta làm việc, ta với cơng việc là đơi, sao gọi
là một mình được? Huống hồ công việc của cháu nối với bao anh em đồng chí dưới kia”.
+ Anh cịn coi cơng việc là một niềm vui: “công việc của cháu gian khổ thật đấy nhưng cất nó
đi, cháu buồn đến chết mất”
- Với anh, hạnh phúc là được cống hiến cho đất nước: “Nhờ cháu phát hiện ra đám mây
khô ... dân quân cầu Hàm Rồng bắn rơi máy bay Mỹ. Từ hôm đó, cháu thấy thật hạnh phúc.”
b) Khơng những anh có suy nghĩ đẹp về công việc, hạnh phúc, cuộc sống, ở anh cịn có
những hành động đẹp đẽ biết bao!
- Đó là người thanh niên có ý thức trách nhiệm cao, vượt qua hoàn cảnh sống và làm việc
gian khổ, thiếu thốn về cả vật chất lẫn tinh thần để hồn thành tốt nhiệm vụ.
+ Anh ln đảm bảo giờ “ốp” một cách nghiêm túc và tự giác dù không có ai giám
sát mình. Nửa đêm, dù có mưa tuyết giá lạnh thời tiết khác nghiệt như thế nào anh cũng trở dậy
ra ngoài làm việc. Ngày nào cũng vậy, anh làm việc một cách đều đặn, chính xác đủ bốn lần
trong một ngày vào lúc 4 giờ, 11 h, 7 giờ tối và 1 h sáng.
+ Anh đã vượt qua sự cô đơn, vắng vẻ quanh năm suốt tháng một mình trên đỉnh núi
để sống, làm việc với cây cỏ thiên nhiên Sa Pa.
+Trong anh, ngọn lửa của lòng u nghề, lịng nhiệt huyết tuổi trẻ ln hừng hực cháy.

Và chính ngọn lửa ấy đã giúp người thanh niên vượt lên chính mình vượt qua thời tiết khắc
nghiệt vượt qua cái lặng im rùng rợn, chiến thắng chính bản thân mình để hồn thành nhiệm vụ.
=> Đó là sự cống hiến âm thầm, lặng lẽ.
c) Ở người thanh niên ấy cịn có phong cách sống đẹp:


- Anh ln tìm cách học hỏi nâng cao trình độ; tổ chức, sắp xếp cuộc sống của mình khoa
học, ngăn nắp, chủ động tốt đẹp hơn. Gian nhà luôn gọn gàng, sạch sẽ; đọc sách để mở mang
kiến thức của mình; ni gà, trồng hoa để cải thiện cuộc sống. Người đọc không khỏi ngạc
nhiên với một vườn hoa ngạt ngào hương sắc trên đỉnh Yên Sơn.
- Anh không khép mình lặng lẽ mà anh rất cởi mở chân thành, hiếu khách, biết quý trọng
tình cảm của mọi người, quan tâm đến mọi người bằng những tình cảm đằm thắm, ấm
áp. Anh biếu gói tam thất cho vợ bác lái xe đang bị ốm. Với các vị khách tùy theo lứa tuổi anh
tặng những món quà phù hợp, tinh tế: tặng hoa cho cô gái, mời khách uống trà còn tặng giỏ
trứng cho họ ăn đường…
- Người thanh niên ấy luôn tôn trọng mọi người làm việc nghiêm túc, đúng giờ. Bác lái xe
cho anh và ông họa sĩ, cô kĩ sư gặp gỡ 30 phút (5 phút hái hoa, 5 phút kể chuyện, 20 phút nghe
chuyện). Dù muốn kéo dài cuộc gặp gỡ vì rất “thèm người” nhưng anh khơng làm thế.
- Anh cịn là người khiêm tốn, giản dị nên anh giới thiệu cơng việc của mình thật đơn giản,
ln cho rằng những đóng góp của mình là nhỏ bé. Khi ông họa sĩ ngỏ ý muốn vẽ chân dung
anh, anh nhiệt tình giới thiệu cho ơng những người khác mà anh cho là xứng đáng hơn. Đó là
ơng kĩ sư vườn rau, anh cán bộ nghiên cứu sét. Nói về họ, anh thốt lên thật chân thành: “ những
người ấy làm cháu thấy cuộc đời đẹp quá!”
- Anh còn để lại ấn tượng cho người đọc bởi sự hồn nhiên, thật thà, bộc trực, có thể nói to
những điều người khác chỉ suy nghĩ: “Trời ơi! Chỉ cịn có 5 phút”, “Cơ để qn chiếc khăn tay
đây này” . Anh lưu luyến với khách khi chia tay, xúc động đến nỗi phải quay mặt đi, ấn vào tay
ông họa sĩ giỏi trứng làm quà, không dám tiễn khách dù chưa dến giờ ốp.
=> Hình ảnh anh thanh niên là bức chân dung điển hình về những người lao động trí thức,
của thế hệ trẻ VN lặng lẽ cống hiến cho đất nước trong những năm xây dựng CNXH ở miền
Bắc đáng ngợi ca, trân trọng.

IV. Một số nhân vật gián tiếp qua lời kể của anh thanh niên: Ta còn bắt gặp ở Sa Pa những
con người ngày đêm miệt mài lao động, nghiên cứu khoa học trong âm thầm lặng lẽ nhưng
cũng rất khẩn trương vì lợi ích của đất nước, vì cuộc sống của con người.
- Đó là Ơng kĩ sư vườn rau ngày này này qua ngày khác ngồi trong vườn, chăm chú rình xem
cách lấy mật của ong để rồi tự tay thụ phấn cho hàng vạn cây su hào , để su hào trên toàn miền
Bắc ta ăn được to hơn ngọt hơn trước
- Đó là Anh cán bộ nghiên cứu bản đồ sét đã “ 11 năm không một ngày xa cơ quan” luôn “
trong tư thế sẵn sàng, suốt ngày chờ sét” để lập ra bản đồ tìm ra tài ngun trong lịng đất.
- Anh bạn làm cơng tác khí tượng trên đỉnh Phan-xi-păng cao 3142 m.
=> Những con người lao động mới trong truyện ngắn “ LLSP” có thể khác nhau về tuổi tác,
nghề nghiệt nhưng họ giống nhau ở chỗ miệt mài lao động lặng lẽ mà khẩn trương vì lợi ích
của đất nước. Họ đã dệt lên bài ca của lòng yêu nước. Những con người với lí tưởng sống cao
đẹp ấy làm cho anh thanh niên thấy “cuộc đời đẹp quá” “đâu còn buồn tẻ” “cô độc nhất thế
gian”.
=> Đúng như tác giả viết: “Trong cái lặng im của Sa Pa dưới những dinh thự cũ kĩ của Sa Pa,
Sa Pa mà chỉ nghe tên người ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người làm việc và
lo nghĩ như vậy cho đất nước”.
=> Họ góp phần thể hiện chủ đề của truyện, tập trung làm sáng đẹp và hồn thiện hình
tượng anh thanh niên để người đọc thấy rằng anh thanh niên là một nhân vật đặc biệt
nhưng không phải là cá biệt, không phải là quá hiếm hoi trên mảnh đất Sa Pa này.
- Nhân vật anh thanh niên, ông kĩ sư vườn rau, anh cán bộ nghiên cứu sét giúp ta hiểu
thêm ý nghĩa của công việc thầm lặng:


+ Sống cống hiến cho dân tộc, cho nhân dân, sống có ý nghĩa sẽ mang đến cho con người
niềm vui và hạnh phúc.
+ Cuộc sống lao động giản dị nhưng cao đẹp làm nên vẻ đẹp đích thực cho mỗi con người, có
sức thuyết phục và lan tỏa đến mọi người xung quanh.
V. Các nhân vật phụ - Những con người đi qua mảnh đất Sa Pa.
* Vai trò của các nhân vật này:

Ba nhân vật bác lái xe, ông họa sĩ và cô kĩ sư – những người đến Sa Pa xuất hiện trực tiếp
trong cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với anh thanh niên. Thông qua những cảm xúc, suy nghĩ, thái độ
của các nhân vật này, hình ảnh anh thanh niên được hiện lên càng rõ nét hơn, đẹp đẽ hơn, chủ đề
tác phẩm được mở rộng thêm, gợi ra nhiều ý nghĩa ; giống như là được lọc qua thứ ánh sáng
tâm hồn trong trẻo khiến hình ảnh anh thanh niên hiện ra rạng rỡ, ngời sáng hơn. Đây là một thủ
pháp nghệ thuật tác giả đã sử dụng thành công trong việc xây dựng nhân vật chính của truyện.
1. Nhân vật ơng họa sĩ
a) Vị trí của nhân vật ơng họa sĩ trong tác phẩm: Ơng họa sĩ khơng phải là nhân vật chính
song lại được tác giả gửi gắm nhiều suy nghĩ về con người và nghệ thuật, người kể chuyện đã
nhập vào cái nhìn và suy nghĩ của ơng họa sĩ để quan sát, miêu tả từ cảnh thiên nhiên đến đến
nhân vật chính trong truyện- anh thanh niên.
b. Giới thiệu chung về ơng họa sĩ
- Đó là người nghệ sĩ chân chính, từng trải, có lịng u nghề tha thiết, có một tâm hồn hết sức
nhạy cảm và một cái nhìn bao dung cảm mến đối với lớp trẻ
- Suốt đời ông chỉ đi và vẽ, ơng khao khát nghệ thuật, ví thế ông thêm yêu cuộc sống và con
người. Lúc nào ông cũng trăn trở phải vẽ một cái gì mà suốt đời mình thích.
c. Cảm xúc của ơng trước nhân vật anh thanh niên:
- Ngay sau khi nghe lời giới thiệu của bác lái xe về một trong những người cô độc nhất thế gian
và bất chợt nhận thấy một người thanh niên tầm vóc bé nhỏ đang chạy lại chỗ xe đỗ, người họa
sĩ già đã xúc động mạnh.
- Sau khi được nghe những lời tâm sự, chuyện trò của anh thanh niên về cuộc sống, về công
việc, ông họa sĩ cảm giác mình bối rối. Bởi vì bằng sự từng trải nghề nghiệp, và niềm khát
khao của người nghệ sĩ đi tìm đối tượng của nghệ thuật, ơng đã nhận ra vẻ đẹp từ tâm hồn anh
thanh niên “bắt gặp một điều thực ra ông vẫn ao ước được biết”. Những nét đẹp trong suy nghĩ
và tâm hồn của anh thanh niên đã khơi gợi một ý sáng tác, làm nên giá trị của một chuyến đi
dài.
+ Ông bối rối còn bởi nguyên mẫu quá đẹp, làm thế nào để vẽ được bức chân dung về anh
với những điều anh suy nghĩ và những điều người khác suy nghĩ về anh. Làm thế nào để bức
chân dung của anh gần gũi chứ không phải là một ngôi sao xa, và quan trọng nhất là đặt được
tấm lòng của người nghệ sĩ và giữa bức tranh.

c. Suy nghĩ của ông về nghệ thuật, con người và cuộc sống:
- Câu chuyện về anh thanh niên còn gợi cho người họa sĩ già những suy tư sâu sắc về nghề
nghiệp, cuộc sống con người; về sức mạnh và cả sự bất lực của nghệ thuật trước cuộc sống; về
những khó khăn nhọc nhằn của người nghệ sĩ: “người con trai ấy đáng yêu thật nhưng làm cho
ông nhọc quá. Với những điều làm cho người ta suy nghĩ về anh. Và về những điều anh
nghĩ…”. Từ những suy nghĩ đó, người họa sĩ càng thêm yêu cuộc sống
- Ông họa sĩ đã cảm nhận rất rõ nét đáng yêu đáng mến ở những con người trên mảnh đất Sa Pa,
đó là vẻ đẹp của những hi sinh, cống hiến lặng thầm cho đất nước. Họ chính là đối tượng của
nghệ thuật chân chính


- Những điều này cịn thơi thúc ơng nghĩ về quan niệm định dành những năm tháng cuối đời đến
nghỉ ngơi ở vùng núi cao Sa Pa lặng lẽ, nên thơ này.
=> Như vậy qua những cảm xúc của ông về nhân vật anh thanh niên, qua những suy nghĩ của
ông về nghệ thuật, con người và cuộc sống, ta thấy ơng là người từng trải, có lịng u nghề
tha thiết, có một tâm hồn hết sức nhạy cảm, ln khao khát tìm cái đẹp của cuộc sống làm đối
tượng cho nghệ thuật.
=>Những xúc cảm và suy tư của nhân vật ông họa sĩ về anh thanh niên, về nghệ thuật, về mảnh
đất Sa Pa đã làm cho chân dung nhân vật trở lên sáng đẹp và chứa đựng chiều sâu tư tưởng:
“Trong cái im lặng của Sa Pa, dưới những dinh thự cũ kĩ của Sa Pa mà chỉ nghe tên người
ta đã nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi, có những con người làm việc và lo nghĩ như vậy cho đất
nước.” => Ca ngợi anh thanh niên và những con người đang lặng lẽ cống hiến cho đất nước
và ý nghĩa của những công việc thầm lặng.
2. Cô kĩ sư: Là một nhân vật góp phần làm cho câu chuyện thêm hấp dẫn, và làm nổi bật
tính cách anh thanh niên. Cô đã điểm thêm một nét vẽ nhẹ nhàng, duyên dáng vào câu
chuyện.
- Trước hết đó là một cơ gái sống có lí tưởng, vừa bước ra khỏi giảng đường đại học đã dám rời
xa Hà Nội đến với núi rừng Tây Bắc bạt ngàn để nhận công tác. Cơ bỏ lại sau lưng mối tình
nhạt nhẽo để đến với niềm háo hức được lao động và cống hiến sức lực của tuổi trẻ cho đất
nước

- Cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh thanh niên, những điều anh nói, câu chuyện mà anh kể và những
điều cơ khám phá thấy trên trang sách khiến cơ “bàng hồng”
+ Vì cơ hiểu thêm về cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt đẹp của người thanh niên, về cái thế
giới những con người như anh mà anh kể, về con đường cơ đang đi tới.
+ Cơ gái có cảm giác “bàng hồng” cịn bởi từ cuộc sống một mình dũng cảm của anh thanh
niên mà cô hiểu rằng con đường cô đang đi tới là hồn tồn đúng đắn. Cơ n tâm hơn với
quyết định của mình, từ bỏ mối tình nhạt nhẽo vô vị để đến với miền núi cao Tây Bắc xa xôi để
lao động và cống hiến.
- Cũng trong sự bàng hồng ấy, có một ấn tượng hàm ơn khó tả dạt lên trong lịng cơ gái,
khơng chỉ vì một bó hoa rực rỡ có thật mà anh thanh niên trao tặng cho cơ mà cịn vì trong cuộc
gặp gỡ ngắn ngủi này, anh đã tặng cho cô một bó hoa của những háo hức, mơ mộng, của khát
vọng tuổi trẻ và tình yêu cuộc sống – đây là bó hoa mang ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng, là bó
hoa của tâm hồn đẹp đẽ.
=> Có thể thấy khoảnh khắc cơ gái cảm thấy bàng hồng chính là lúc trong cơ bừng dậy những
tình cảm lớn lao, cao đẹp khi cô bắt gặp được những ánh sáng đẹp đẽ tỏa ra từ cuộc sống, từ
tâm hồn người khác. Cuộc gặp gỡ đã khơi lên trong tâm hồn cô gái trẻ những tình cảm và suy
nghĩ mới mẻ, cao đẹp về con người, về cuộc sống.
=> Qua tâm tư của cô gái, ta nhận ra vẻ đẹp và sức ảnh hưởng của nhân vật anh thanh
niên. Vẻ đẹp trong tâm hồn anh có sức lan tỏa, lay động đối với những người khác dù chỉ
một lần gặp gỡ.
3. Bác lái xe: tốt bụng, vui tính, yêu nghề, biết quan tâm đến mọi người. Bác đóng vai trị như
một người dẫn chuyện. Bác đã giới thiệu về anh thanh niên, kích thích sự tị mị của ơng họa sĩ
và cơ kĩ sư về anh: “ Tôi sắp giới thiệu với bác về mọt người cô độc nhất thế gian. Thế nào bác
cũng thích hắn.”
=> Qua lời giới thiệu của bác lái xe, hình ảnh anh thanh niên rõ ràng, đẹp đẽ hơn, chủ đề
truyện cũng được rộng mở hơn, nhiều ý nghĩa hơn
C. MỘT SỐ CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP:


1. Liệt kê 5 nhân vật trong truyện ngắn “Lạng lẽ Sa Pa”. Cách gọi tên nhân vật của tác giả có gì

đặc biệt? Vì sao tác giả lại đặt tên cho các nhân vật của mình như thế?
Gợi ý:
- Tên các nhân vật: anh thanh niên, ông họa sĩ, cô kĩ sư, anh cán bộ nghiên cứu sét, bác lái xe...
- Cách gọi tên nhân vật của tác giả đặc biệt ở chỗ: họ khơng có tên riêng cụ thể mà được gọi tên
bằng các danh từ chung.
- Bằng cách gọi tên như thế, nhà văn muốn nhấn mạnh vẻ đẹp khiêm nhường của những con
người đang thầm lặng góp phần mình để xây dựng q hương, đất nước. Họ có mặt ở khắp mọi
nơi và ngay giữa cuộc đời thường nhật.
2. Phân tích nhân vật anh thanh niên (Phần phân tích)
3. Trình bày suy nghĩ của em về vai trị của ơng họa sĩ trong truyện.
Gợi ý:
- Ơng họa sĩ khơng phải là nhân vật chính song lại được tác giả gửi gắm nhiều suy nghĩ về con
người và nghệ thuật.
- Những suy nghĩ của ông họa sĩ thể hiện những trăn trở, suy tư của tác giả về nghệ thuật, con
người và cuộc sống.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------


KẾT QUẢ KIỂM TRA
Nội dung KT
Tác giả
Hoàn cảnh sáng tác
Nội dung và NT chính
Tình huống truyện
Ý nghĩa nhan đề
Chủ đề
Ngơi kể
Các nhân vật
Phân tích mục I.
Phân tích mục II

Phân tích mục III
Phân tích mục IV
Phân tích mục V

Lần 1
Ngày…..

Lần 2
Ngày…..

Lần 3
Ngày…..

Lần 4
Ngày…..

Lần 5
Ngày…..