phân tích lý luận về tuần hoàn tư bản và chu chuyển tư bản ý nghĩa của lý luận này đối với nền kinh tế nước ta hiện nay

TRƯỜNG ĐẠI HỌC UEH – TP.HCM. TRƯỜNG
CÔNG NGHỆ VÀ THIẾT KẾ UEH. KHOA CƠNG
NGHỆ THƠNG TIN KINH DOANH

PHÂN TÍCH LÝ LUẬN VỀ TUẦN HOÀN TƯ BẢN VÀ CHU
CHUYỂN TƯ BẢN. Ý NGHĨA CỦA LÝ LUẬN NÀY ĐỐI VỚI
NỀN KINH TẾ NƯỚC TA HIỆN NAY.

Mơn học:

Kinh tế Chính trị Mác – Lênin.

Giáo viên hướng dẫn:

Nguyễn Văn Trọn.

Mã học phần:

22D1POL51002440.

Nhóm thực hiện tiểu luận:

Nhóm 3.

Tp.Hồ Chí Minh, 02/2022

1

download by :

DANH SÁCH, VAI TRÒ CÁC THÀNH VIÊN.
STT
1
2
3
4

Tổ trưởng: Võ Minh Đạt
Tổ phó: Phùng Mai Linh
Mã Thành An
Nguyễn Đào Giang

5

Trương Gia Hào

6

Đặng Châu Kỳ

7

Bùi Minh Khôi Nguyên

8

Nguyễn Thái Thiện Tân

9

Tạ Huyền Trang

10

Phạm Dương Thị Thúy Truyền

TÊN THÀNH VIÊN

MSSV

VAI TRÒ

2

download by :


MỤC LỤC
PHẦN A: LỜI MỞ ĐẦU.................................................................................................... 4
PHẦN B: NỘI DUNG......................................................................................................... 4
I. LÝ LUẬN VỀ TUẦN HOÀN TƯ BẢN................................................................. 4
1. Các giai đoạn của tuần hồn tư bản............................................................ 4
2. Các hình thái của tuần hoàn tư bản............................................................. 6
II. LÝ LUẬN VỀ CHU CHUYỂN TƯ BẢN............................................................ 9
1. Chu chuyển tư bản............................................................................................... 9
2. Thời gian chu chuyển tư bản........................................................................... 9
3. Tốc độ chu chuyển tư bản.............................................................................. 10
III. Ý NGHĨA CỦA LÝ LUẬN ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ VIỆT NAM
HIỆN NAY......................................................................................................................... 13
1. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của tuần hoàn tư bản hàng hóa.........13

2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của tư bản tiền tệ...................................... 13
3. Vận dụng để tăng tốc độ chu chuyển vốn............................................... 14
PHẦN C: KẾT LUẬN....................................................................................................... 15
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................. 15

3

download by :


PHẦN A: LỜI MỞ ĐẦU
Trong thời kỳ đổi mới và phát triển đất nước lên chủ nghĩa xã hội, Đảng và nhà
nước ta đã vẫn luôn áp dụng và tận dụng các lý luận, học thuyết của C.Mác Lênin để có thể
điều hành đất nước đi theo một con đường đúng đắn, để tránh mắc phải sai lầm trong công
cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Đặc biệt là khi thời bình, nước ta phải chú trọng đến
nền kinh tế bởi muốn đất nước trở nên giàu có, phồn thịnh phải có một nền kinh tế vững
mạnh và phát triển. Lý luận của C.Mác và Lênin về tuần hoàn tư bản và chu chuyển tư bản
sẽ giúp ích rất nhiều cho nhà nước và các doanh nghiệp, công ty hoạt động kinh doanh. Với
môi trường kinh tế năng động và rất nhiều cạnh tranh với nhau việc quản lý và điều hành
kinh doanh sẽ trở nên dễ dàng và tạo được nhiều lợi ích cho mỗi doanh nghiệp nếu biết
cách áp dụng các lý luận của tuần hoàn tư bản và chu chuyển tư bản, từ đó có thể giúp các
doanh nghiệp tìm ra các giải pháp tăng tốc độ chu chuyển vốn, tăng tốc độ sản xuất tạo ra
được nhiều lợi nhuận và sẽ có tăng khả năng cạnh tranh với các doanh nghiệp khác trên thị
trường. Với sự phát triển của nhiều doanh nghiệp lớn bé sẽ giúp nền kinh tế của đất nước
trở nên ngày càng vững mạnh, chính vì vậy nhóm em quyết định sẽ tìm hiểu và nghiên cứu
các vấn đề về tuần hoàn tư bản và chu chuyển tư bản đồng thời ý nghĩa của lý luận này đối
với nền kinh tế hiện nay của nước ta.

PHẦN B: NỘI DUNG
I. LÝ LUẬN VỀ TUẦN HỒN TƯ BẢN

Tuần hồn tư bản là một khái niệm của Triết học Kinh tế chính trị Mác –
Lênin, chỉ sự vận động của tư bản trải qua các giai đoạn, lần lượt mang những
hình thái khác nhau, thực hiện các chức năng rồi trở về hình thái ban đầu với
giá trị khơng những được bảo tồn mà cịn tăng lên.
Tuần hồn tư bản chỉ có thể tiến hành bình thường trong điều kiện các giai đoạn
khác nhau của nó không ngừng được chuyển tiếp. Mặt khác, tư bản phải nằm lại ở mỗi
giai đoạn tuần hoàn trong một thời gian nhất định. Vì vậy, sự vận động của tư bản là sự
vận động liên tục không ngừng đồng thời là sự vận động đứt quãng không ngừng.

1. Các giai đoạn của tuần hoàn tư

bản. o Giai đoạn thứ nhất:
4

download by :


Giai đoạn này nhà tư bản sẽ dùng tiền để mua tư liệu sản xuất và sức lao
động. Chức năng giai đoạn này biến tư bản tiền tệ thành hàng hóa dưới dạng tư
liệu sản xuất và sức lao động để đưa vào sản xuất, gọi là tư bản sản xuất.

o Giai đoạn thứ hai:
Nhà tư bản tiêu dùng những hàng hóa đã mua, tức là tiến hành sản xuất. Trong
q trình sản xuất, cơng nhân hao phí sức lao động, tạo ra giá trị mới, còn nguyên liệu
được chế biến, máy móc hao mịn thì giá trị của chúng được bảo tồn và dịch chuyển
vào sản phẩm mới. Quá trình sản xuất kết thúc, lao động của cơng nhân làm thuê đã
tạo ra những hàng hóa mà giá trị của nó lớn hơn giá trị của các yếu tố sản xuất mà nhà
tư bản mua lúc đầu, vì trong đó có giá trị thặng dư do cơng nhân tạo ra. Kết thúc của
giai đoạn thứ hai: Tư bản sản xuất chuyển hóa thành tư bản hàng hóa.

o Giai đoạn thứ ba:
Nhà tư bản trở lại thị trường với tư cách người bán hàng. Hàng hóa của nhà tư
bản được chuyển hóa thành tiền. Kết thúc giai đoạn thứ ba, tư bản hàng hóa chuyển
thành tư bản tiền tệ. Đến đây mục đích của nhà tư bản đã được thực hiện, tư bản quay
trở lại hình thái ban đầu trong tay chủ của nó, nhưng với số lượng lớn hơn trước.

Số tiền bán hàng hóa đó, nhà tư bản lại đem dùng vào việc mua tư liệu và sản
xuất cần thiết để tiếp tục sản xuất và quá trình trên được lặp lại.

5

download by :


2. Các hình thái của tuần hồn tư bản.
Tuần hồn của tư bản là sự vận động của tư bản lần lượt trải qua ba giai
đoạn dưới ba hình thái kế tiếp nhau: tư bản tiền tệ, tư bản sản xuất, tư bản
hàng hoá, thực hiện ba chức năng rồi trở về hình thái ban đầu với giá trị khơng
chỉ được bảo tồn mà cịn tăng lên.
o Tuần hồn tư bản tiền tệ:
C.Mác nói: “Tuần hồn của tư bản tiền tệ là hình thái phiến diện nhất, do đó là
hình thái nổi bật nhất và đặc trưng nhất trong số những hình thái biểu thị tuần hồn của
tư bản cơng nghiệp”. C.Mác nghiên cứu tuần hoàn của tư bản tiền tệ vừa như là tuần
hồn của tư bản nói chung, vừa như một tuần hoàn đặc thù - tuần hoàn của chính tư
bản tiền tệ. Trong tuần hồn của tư bản tiền tệ, sự vận động của tư bản công nghiệp
được biểu hiện thành sự vận động của tiền tệ, tiền “đẻ ra” tiền mới bằng chính sự lưu
thơng của chính nó. Để ra đời dưới hình thức hình thái tiền tệ, trước hết tư bản hồn
thành biến hố hình thái SLĐ, TLSX. Tuần hồn tư bản tiền tệ có các đặc điểm sau:

-

Tiền trong tuần hồn khơng bị tiêu rút đi mà được đưa vào chu chuyển
nhằm mục đích thu lại số tiền lớn hơn

-

Chính vì q trình sản xuất được coi là phương tiện để kiếm tiền nên nó
cũng có biểu hiện ra một cách chân thực.

-

Tuần hồn tư bản tiền tệ cho ta cái nhìn khố để hiểu thêm về tuần hồn
tư bản hàng hóa và tuần hoàn tư bản sản xuất.

-

Trong tuần hoàn tư bản tiền tệ khơng có sự tiêu dùng cá nhân.

o Tuần hồn tư bản sản xuất:
Sau khi nghiên cứu xong tuần hoàn tư bản tiền tệ thì Mác tiếp tục nghiên
cứu đến tuần hoàn của tư bản sản xuất. Tuần hoàn tư bản sản xuất là sự phê phán
tuần hoàn của tư bản tiền tệ. Tuần hồn tư bản sản xuất có các đặc điểm sau:
-

Tuần hoàn tư bản sản xuất quy tiền tệ thành phương tiện lưu thông hoặc phương
tiện thanh toán, thành một cái cần thiết để phục vụ sản xuất và làm cho sản xuất
được đổi mới không ngừng chứ không phải sự tự lớn lên của giá trị. Vì thế, nếu
6

download by :

tuần hoàn của tư bản sản xuất phê phán tuần hồn của tiền tệ thì với
cùng mức độ ấy, tuần hoàn của tư bản tiền tệ phê phán lại tuần hoàn của
tư bản sản xuất. Chúng phủ định lẫn nhau và làm tiền đề cho nhau.
-

Tuần hoàn tư bản sản xuất: SX- …..- SX. Mở đầu và kết thúc quá trình tuần
hồn là sản xuất, vận động của tư bản biểu hiện ra là sự vận động không ngừng
của sản xuất hàng hoá và tiền tệ chỉ là yếu tố trung gian, tồn bộ q trình lưu
thơng H - T - H chỉ là điều kiện cho sản xuất. Tuần hồn của tư bản khơng chỉ
tạo ra giá trị thặng dư, nhưng lại làm rõ được nguồn gốc tư bản. Nguồn gốc đó
là lao động cơng nhân tích lũy lại. Nếu chỉ xét riêng tư bản sản xuất gốc là lao
động cơng nhân tích lũy lại. Nếu chỉ xét riêng tư bản sản xuất ta có thể nhầm lẫn
mục đích của tư bản là sản xuất, trung tâm của vấn đề là sản xuất nhiều và rẻ,
có trao đổi là trao đổi sản phẩm để sản xuất được liên tục.

-

Tuần hồn của tư bản sản xuất cịn bổ sung cho tuần hoàn tư bản tiền tệ.
Mỗi tuần hoàn riêng biệt của tư bản tiền tệ khơng phản ánh tính liên tục
của sản xuất cịn trong tuần hồn của tư bản sản xuất thì lại trực tiếp
phản ánh tính liên tục nói trên, do tuần hồn này bắt đầu sản xuất và kết
thúc bằng sản xuất, quy thành sản xuất.

o Tuần hồn tư bản hàng hố
Tuần hồn tư bản hàng hố là một hình thái vận động đặc biệt của tư bản
công nghiệp. C. Mác nghiên cứu xem các giai đoạn lưu thơng kế tiếp nhau theo một
trình tự như thế nào trong tuần hoàn này, thứ hai là tổng lưu thông và sản xuất nối
tiếp nhau như thế nào, sau đó C. Mác chỉ rõ đặc điểm xuất phát của tuần hồn là tư

bản hàng hố. Do đó, đã vạch ra rõ được tính đặc thù của hình thái vận động này
của tư bản cơng nghiệp. Tuần hồn của tư bản cơng nghiệp cịn biểu hiện sự vận
động của những khối lượng hàng hố. Mặt vận động đó của tư bản cơng nghiệp
thể hiện ở tuần hồn tư bản hàng hố, tức là tuần hồn của tư bản cơng nghiệp
biểu hiện thành tuần hồn của tư bản hàng hố, thành sự vận động của các khối
lượng hàng hoá. Mở đầu và kết thúc giai đoạn là hàng hoá. Vận động của tư bản
biểu hiện ra là sự vận động hàng hố và tính liên tục của lưu thơng. Q trình sản
xuất và lưu thông của tiền tệ chỉ là điều kiện cho lưu thơng hàng hố.

7

download by :


Q trình tuần hồn tư bản hàng hố vạch rõ sự lưu thơng hàng hố là
điều kiện thường xun của sản xuất và tái sản xuất, song quá nhấn mạnh vai
trị của lưu thơng hàng hố, mọi yếu tố của q trình sản xuất đều do lưu thơng
hàng hố và chỉ gồm có hàng hố.
Hình thái của tư bản là hàng hố, trong đó chứa đựng giá trị thặng dư. Hàng
hóa được sản xuất trong giai đoạn đó có thể trình bày như sau: H'-T’. Chức năng của
tư bản hàng hố là thơng qua việc bán hàng đã sản xuất ra để. Một là hoàn lại cho nhà
đầu tư. Hai là, thực hiện giá trị thặng dư đã được sáng tạo ra trong q trình sản xuất.

Cơng thức chung của tuần hồn tư bản hàng hố là:
H' - T' - H….SX….H'’

Hàng hoá là điểm mở đầu và kết thúc của tuần hồn tư bản. Nhưng H’, H'’ khơng
phải là hàng hố thơng thường mà nó mang giá trị thặng dư, tức là tức bản hàng hố.
Trong tuần hồn của tư bản hàng hoá, tiền tệ và sản xuất chỉ là điều kiện cần thiết lưu
thơng hàng hố. H'-T’ bao gồm hành vi trao đổi nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng sản xuất,

và hành vi trao đổi nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng sản xuất, và hành vi trao đổi nhằm đáp
ứng nhu cầu tiêu dùng cá nhân. Do đó, tuần hồn của tư bản hàng hố khơng chỉ phản ánh
vận động của tư bản cá biệt mà còn có thể được sử dụng để nghiên cứu vận động của tư
bản xã hội. Tuần hồn tư bản hàng hóa có các đặc điểm sau:

-

Tuần hồn của tư bản hàng hố bắt đầu bằng hai giai đoạn của q trình lưu
thơng. Hai hình thái này của tuần hồn đều chưa hồn thành vì chúng khơng
kết thúc T', nghĩa là bằng một giá trị tư bản đã tăng lên, được chuyển hố trở
lại thành tiền. Vậy cả hai hình thái đều được tiếp tục và chính vì vậy chúng
đã bao hàm tái sản xuất. Tồng tuần hồn trong hình thái III là H'...H'.

-

Trong tuần hồn của tư bản có sự liên tục của lưu thơng. H’ - Điểm bắt đầu tuần
hồn và H" - Điểm kết thúc tuần hoàn biểu hiện một khối lượng giá trị sử dụng được
sản xuất không phải để tự tiêu dùng mà để bán. H' không thể nằm lại trong tay chủ
xí nghiệp đang cần bán nó, nó cần phải bắt đầu một tuần hồn mới. Sự liên tục của
lưu thơng cũng có nghĩa là sự liên tục của mối quan hệ với những
8

download by :


người sản xuất hàng hố khác. Trong tình thái hàng hố của tuần hồn
tư bản, mối quan hệ ấy là bản chất và nội dung cơ bản của hình thái ấy.
Tóm lại: Trong hình thái III, tư bản tăng thêm giá trị thể hiện dưới dạng tổng
sản phẩm hàng hoá cấu thành điểm xuất phát và mang tính thái tư bản đang vận
động, hình thái tư bản hàng hố. Chỉ sau khi nó đã chuyển hố thành tiền, thì sự

vận động này mới tách ra thành vận động của tư bản và vận động của thu nhập.
Trọng hình thái này, sự phân phối đều nằm trong tuần hoàn của tư bản.
AI. LÝ LUẬN VỀ CHU CHUYỂN TƯ BẢN

1. Chu chuyển tư bản.
Chu chuyển tư bản thực chất là tuần hoàn tư bản nếu xét nó là một q
trình định kỳ đổi mới, diễn ra liên tục và lặp đi lặp lại không ngừng. Chu chuyển
tư bản phản ánh khả năng vận động nhanh hay chậm của tư bản.
T – H1 ◦◦◦ SX ◦◦◦ H2 ◦◦◦ T’ – H1 ◦◦◦ SX ◦◦◦ H2 – T” ◦◦◦ T

n’

2. Thời gian chu chuyển tư bản.
Thời gian chu chuyển tư bản (TGα) là khoảng thời gian được tính kể từ
khi tư bản ra đi dưới một hình thái nhất định đến khi trở về hình thái đó nhưng
có thêm giá trị thặng dư (m).
Thời gian chu chuyển (TGα) = thời gian sản xuất + thời gian lưu thơng.

Thời gian chu chuyển tư bản chính là thời gian tư bản hồn thành một
vịng tuần hồn. Tuần hồn tư bản được chia thành 2 q trình khác nhau, gồm
có q trình sản xuất và q trình lưu thơng, do đó thời gian chu chuyển tư bản
cũng có 2 mốc thời gian đó là thời gian sản xuất và thời gian lưu thông:
-

Thời gian sản xuất là thời gian tư bản tồn tại trong lĩnh vực sản xuất bao gồm
thời gian dự trữ sản xuất, thời gian gián đoạn lao động và thời gian lao động:
Thời gian dự trữ sản xuất được quy ước là thời gian các yếu tố sản xuất đã
được mua về, sẵn sàng cung ứng cho quá trình sản xuất, nhưng chưa thực
sự được sử dụng vào q trình sản xuất mà cịn ở dạng dự trữ tạo điều kiện
cho sản xuất diễn ra liên tục. Quy mô dự trữ phụ thuộc vào nhiều yếu tố

9

download by :


như: năng lực tổ chức, quản lý sản xuất, đặc điểm của các ngành
và tình hình thị trường,…
Thời gian sản xuất = thời gian dự trữ sản xuất + thời gian gián đoạn
lao động + thời gian lao động.
Thời gian gián đoạn lao động là thời gian đối tượng lao động ở trạng thái
bán thành phẩm trong lĩnh vực sản xuất, tuy nhiên không chịu ảnh hưởng
trực tiếp từ lao động mà chịu ảnh hưởng của tự nhiên như thời gian để
cây lúa lớn lên, gỗ phơi cho khô hoặc rượu lên men,... Thời kỳ này có thể
xen kẽ với thời kỳ lao động hay cũng có thể phân tách thành một thời kỳ
độc lập có thời gian dài ngắn phụ thuộc vào đặc điểm, tính chất của
ngành sản xuất, sản phẩm, và công nghệ sản xuất.

Thời gian dự trữ sản xuất là thời gian các yếu tố sản xuất đã được
mua về để cung ứng cho quá trình sản xuất, nhưng chưa thực sự
được sử dụng vào quá trình sản xuất mà còn ở dạng dự trữ nhằm
tạo điều kiện cho sản xuất được diễn ra liên tục. Quy mô dự trữ
phụ thuộc vào nhiều điều kiện khác như: năng lực quản lý, tổ chức
sản xuất, tính chất của các ngành và tình hình thị trường,…
Trong thời gian gián đoạn lao động và trong thời gian dự trữ sản xuất đều
không tạo ra giá trị sản phẩm. Tuy không thể tránh khỏi sự tồn tại của hai
thời kỳ này nhưng khi thời gian sản xuất với thời gian lao động càng
chênh lệch nhiều thì khả năng hoạt động của tư bản càng kém. Để nâng
cao hiệu quả sử dụng tư bản, người ta thường rút ngắn thời gian này.

Thời gian lao động là khoảng thời gian người lao động tác động vào

đối tượng lao động để tạo thành sản phẩm. Đây là giai đoạn quan
trọng nhất, chính giai đoạn này hình thành nên giá trị hàng hố.
-

Thời gian lưu thông là thời gian tư bản tồn tại trong lĩnh vực lưu thơng, giai
đoạn này gồm có thời gian mua, thời gian bán, và thời gian vận chuyển.

Thời gian lưu thông = thời gian mua + thời gian bán.
3. Tốc độ chu chuyển tư bản.
Tốc độ chu chuyển tư bản (n) dùng để biểu diễn khả năng vận động nhanh hay
chậm của tư bản ứng trước. Tốc độ chu chuyển tư bản được tính bằng số vịng hoặc số
10

download by :


lần chu chuyển tư bản thực hiện được trong một khoảng thời gian nhất định
trong một năm.

Đặt tốc độ chu chuyển tư bản là N, thời gian tư bản vận động trong một năm
là CH tính bằng 12 tháng hoặc 360 ngày và thời gian chu chuyển tư bản tính theo
đơn vị ngày hoặc tháng là ch, ta có cơng thức tính tốc độ chu chuyển tư bản là:

Trong đó: (n) là số vòng (hay lần) chu chuyển của tư bản: (CH) là thời
gian trong năm: (ch) là thời gian cho 1 vịng chu chuyển của tư bản.
Dựa vào cơng thức trên, ta thấy tốc độ chu chuyển tư bản vận động theo tỉ lệ
nghịch với thời gian chu chuyển tư bản. Thời gian của một vòng chu chuyển
tư bản càng ngắn thì tốc độ chu chuyển tư bản càng nhanh và ngược lại.

Ví dụ: Một tư bản có thời gian 1 vịng chu chuyển là 6 tháng thì tốc độ

chu chuyển trong năm là: n – 12 tháng/6 tháng = 2 vòng
Như vậy, tốc độ chu chuyển của tư bản tỉ lệ nghịch về thời gian một vòng chu
chuyển của tư bản. Muốn tăng tốc độ chu chuyển của tư bản phải giảm thời gian

sản xuất và thời gian lưu thơng.
Nếu để ý ta có thể nhận ra thời gian chu chuyển tư bản phụ thuộc thời gian sản xuất
và thời gian lưu thông nhanh hay chậm qua công thức tốc độ chu chuyển tư bản. Có thể
hiểu rằng tốc độ chu chuyển tư bản phụ thuộc vào các biện pháp lựa chọn và đẩy mạnh
nhân tố thuận lợi đồng thời ngăn chặn, hạn chế các nhân tố không tốt gây ảnh hưởng đến
thời gian sản xuất và thời gian lưu thơng của một vịng chu chuyển tư bản.
Để xem thời gian sản xuất dài hay ngắn ta phải dựa vào đặc điểm của từng ngành
sản xuất khác nhau, ngồi ra thời gian sản xuất cịn phụ thuộc rất nhiều vào những điều
kiện như trình độ khoa học kỹ thuật công nghệ cũng như là việc áp dụng những yếu tố này
vào trong quá trình sản xuất, trình độ tổ chức phân công lao động và dịch vụ các yếu tố gắn
với đầu vào của sản xuất cũng ảnh hưởng đến thời gian sản xuất. Nhờ có cách mạng khoa
học cơng nghệ mà ta có thể áp dụng các thành tựu khoa học vào trong quá trình sản xuất,
điều này đã giúp ta rút ngắn một phần lớn thời gian sản xuất làm tăng
11

download by :


hiệu quả hoạt động của tư bản. Ví dụ so sánh hai nền kinh tế, một bên sử dụng
nhiều thiết bị máy móc tân tiến và một bên lao động thủ cơng thì bên sử dụng
cơng nghệ máy móc tân tiến lúc nào cũng sẽ cho ra sản phẩm với thời gian sản
xuất ngắn hơn bên lao động thủ công bình thường.
Thời gian lưu thơng dài hay ngắn sẽ do những điều kiện thị trường quyết định
như cung cầu hay giá cả, trình độ phát triển giao thơng vận tải…. Mặc dù thực tế, thời

gian lưu thông là điều tất yếu, khơng thể tránh khỏi lại có vai trị quan trọng đối

với thời gian sản xuất, nhưng việc giảm thời gian lưu thông sẽ làm giảm lượng
tư bản lưu thông đồng thời thúc đẩy nó phát triển, tăng đầu tư vào sản xuất
mang lại nhiều giá trị và giá trị thặng dư, thúc đẩy hiệu quả hoạt động của vốn.
Thời gian chu chuyển của các tư bản đều khác nhau, bởi thời gian chu chuyển
này đều chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố nên khó có sự giống nhau giữa thời gian
chu chuyển của các tư bản hay thậm chí là khơng thể. Vì vậy các nhà tư bản thường
muốn nâng cao tốc độ chu chuyển tư bản để tăng cường bóc lột và tạo ra nhiều giá trị
thặng dư của người cơng nhân dựa vào việc tìm cách khai thác các mặt thuận lợi và
hạn chế mặt không thuận lợi của các nhân tố ở trên để nâng cao hiệu quả sử dụng tư
bản. Xét theo phương thức chu chuyển giá trị của tư bản sản xuất vào giá trị sản phẩm,
tư bản được chia thành các bộ phận là: Tư bản cố định và tư bản lưu động.

-

Tư bản cố định là bộ phận tư bản sản xuất tồn tại dưới hình thái tư liệu
lao động tham gia tồn bộ vào q trình sản xuất nhưng giá trị của nó chỉ
chuyển dần dần, từng phần vào giá trị sản phẩm theo mức độ hao mịn.
Ví dụ như các thiết bị máy móc trong cơng xưởng sản xuất cũng thuộc
một phần hình thái của tư bản cố định, các thiết bị này trong q trình
sản xuất góp giá trị vào mỗi sản phẩm từng chút một theo thời gian sử
dụng. Về mức độ hao mịn của tư bản thì bao gồm 2 loại:
Hao mịn hữu hình (sự mất mát về giá trị sử dụng và giá trị) do sử
dụng và tác động của tự nhiên gây ra
Hao mịn vơ hình (sự mất giá thuần túy) do sự tăng lên của năng
suất lao động sản xuất tư liệu lao động và sự xuất hiện của những
thế hệ tư liệu lao động mới có năng suất cao hơn.

12

download by :

-

Tư bản lưu động là bộ phận tư bản sản xuất tồn tại dưới hình thái sức lao
động, nguyên nhiên vật liệu, vật liệu phụ, giá trị của nó được chuyển một
lần, toàn phần vào giá trị sản phẩm khi kết thúc từng quá trình sản xuất.

BI. Ý NGHĨA CỦA LÝ LUẬN ĐỐI VỚI NỀN KINH TẾ VIỆT NAM

HIỆN NAY.
1. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của tuần hoàn tư bản hàng hóa.
-

Chức năng của tư bản hàng hố là thực hiện giá trị: là cái nối tiếp của tư
bản sản xuất và thức hiện giá trị lớn hơn trong tư bản sản xuất.

-

H-T là yếu tố quan trọng, giúp nhà tư bản sản xuất thực hiện giá trị tạo ra.

-

Tuần hồn của tư bản hàng hố phản ánh sự vận động tư bản cá biệt, sự
vận động của tư bản chủ nghĩa là sự thống nhất của 3 hình thái tuần
hồn, nếu xét riêng hình thái tư bản thì chỉ phản ánh phiến diện, nổi mặt
này mà che dấu mặt khác. Chính vì vậy cần xem xét 3 hình thái tuần
hồn để xem xét tồn diện hơn. Vì vậy tuần hồn tư bản hàng hóa mang
lại vị trí quan trọng việc xem xét mối quan hệ biện chứng này.

2. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của tư bản tiền tệ.
Trong giai đoạn H’ - T' giá trị tư bản lại mang hình thái tiền tệ, mà vẫn hình
thái này nó có thể mang một tuần hồn mới. Khi hàng hóa khơng bán được, thì q
trình sản xuất bị ngưng lại và trong trường hợp này “tư bản không làm ra sản
phẩm, cũng không làm ra giá trị". Do đó, tốc độ thực hiện hố thái hình này có tác
dụng to lớn đối với sự hoạt động của tư bản với tư cách là giá trị lớn hơn: H'
chuyển hố thành T' càng nhanh bao nhiêu thì giá trị càng tự lớn lên càng nhanh
bấy nhiêu, mặc dù bản thân quá trình tự lớn lên của giá trị khơng diễn ra lưu thơng.
Chỉ có trong tuần hồn của tư bản tiền tệ, mục đích của sự vận động của tư
bản - làm tăng thêm giá trị ứng trước - bản chất đó mới hồn tồn bốc lộ và phơi
bày ra. Đặc biệt, trong tuần hoàn này nêu rõ ý nghĩa của tiền tệ với tư cách là tư
vật ngang giá chung do đó tiền là hình thái đặc thù của cải trong xã hội tư bản.
Tóm lại: Tuần hoàn của tư bản tiền tệ biểu lộ một cách đầy đủ mục đích của nền sản
xuất tư bản chủ nghĩa và bản chất của tư bản với tư cách là giá trị lớn lên. Cơng thức tuần
hồn tư bản tiền tệ cũng che đậy và giấu đi nguồn gốc thực sự của giá trị thặng dư. Tuần
hoàn tư bản tiền tệ là hình thái chung của tuần hồn tư bản nói chung, là một hình

13

download by :


thái tuần hoàn đặc biệt của tư bản, bên cạnh nó cịn có những hình thái khác
bổ sung cho nó, khắc phục những mặt phiến diện của nó.

3. Vận dụng để tăng tốc độ chu chuyển vốn.
Để tăng tốc độ chu chuyển vốn các doanh nghiệp cần đưa ra những giải
pháp nhằm rút ngắn thời gian sản xuất và thời gian lưu thơng, vì đó chính là
thành phần quyết định tốc độ chu chuyển vốn. Dưới đây là một số giải pháp
nhằm rút ngắn thời gian sản xuất và thời gian lưu thông:

-

Rút ngắn thời gian sản xuất:
Vận dụng sự phát triển và tiến bộ của khoa học kỹ thuật: Để tăng năng
suất lao động, rút ngắn thời gian sản xuất thì việc ứng dụng khoa học kỹ
thuật vào sản xuất là điều rất cần thiết. Các doanh nghiệp cần có những
kế hoạch chuyển giao các cơng nghệ tiên tiến.
Cải tiến bộ máy sản xuất và quản lý lao động: các doanh nghiệp cần đưa ra những
kế hoạch ngắn hạn, dài hạn cho các mục tiêu, thúc đẩy nỗ lực làm việc, sắp xếp,

phân chia nguồn nhân lực hợp lý, phối hợp kiểm soát các hoạt động.
-

Rút ngắn thời gian lưu thơng:
Nâng cao chất lượng hàng hóa, nghiên cứu thị trường để đưa ra những
hàng hóa đa dạng, phong phú phù hợp với nhiều đối tượng, nhiều độ
tuổi, giới tính khác nhau, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng.

Chú trọng khâu marketing, dịch vụ chăm sóc khách hang
4.Vận dụng tuần hoàn và chu chuyển để hạn chế rủi ro kinh doanh.
Với thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt như hiện nay thì việc rủi ro là
điều khơng tránh khỏi của các doanh nghiệp. Vì thế các doanh nghiệp cần nắm bắt
và vận dụng các quy luật tuần hồn và chu chuyển để có thể tận dụng, nắm bắt
được các cơ hội cũng như là hạn chế được các rủi ro trong kinh doanh.
5. Ví dụ về thực tế về doanh nghiệp đưa tuần hoàn tư bản, chu chuyển

tư bản vào sản xuất.
Để minh chứng, ta sẽ xét tới một doanh nghiệp lớn ở Việt Nam, đó là doanh
nghiệp Acecook trong dây truyền sản xuất và đóng gói mì Hảo Hảo. Theo lý thuyết
về tuần hồn tư bản, quy trình sản xuất của Acecook cũng sẽ đi qua 3 giai đoạn:

Xuất phát từ tư bản tiền tệ, doanh nghiệp Acecook có vốn điều lệ lên tới 298 tỉ đồng
Từ đó Acecook có thể chuyển hóa tư bản tiền tệ thành tư bản sản xuất, tức có thể
14

download by :


mua được tư liệu sản xuất như máy móc, nguyên liệu, thuê được lượng sức
lao động phù hợp với quy mơ nhà máy.
Thơng qua 11 quy trình phức tạp kết hợp sức lao động với tư liệu sản
xuất, doanh nghiệp đã biến các ngun liệu thơ thành những thùng mì sẵn sàng
để bày bán. Giờ đây, thùng mì đã giá trị mới là H= Tư bản bất biến (c) + Tư bản
khả biến (v) + Giá trị thặng dư tạo ra trong quá trình sản xuất (m). Tư bản sản
xuất đã chuyển hóa thành tư bản hàng hóa.
Đưa các gói mì/ thùng mì Hảo Hảo bày bán trên thị trường, tư bản hàng
hóa đã trở lại thành tư bản tiền tệ, hồn thành một vịng tuần hồn tư bản. Chỉ
có điều, giờ đây tư bản tiền tệ ở cuối vòng mang giá trị lớn hơn lúc đầu (T’ >T)
do T’ mang trong mình giá trị thặng dư được tạo ra nhờ tư bản khả biến.
Doanh nghiệp Acecook sẽ không dừng lại sau 1 vịng tuần hồn như vậy
mà họ sẽ tiếp tục thực hiện các vòng tiếp theo với vốn vòng sau nhiều hơn
vòng trước tạo ra chu chuyển tư bản.

PHẦN C: KẾT LUẬN
Hiểu rõ và áp dụng được lý luận về tuần hoàn tư bản và chu chuyển tư
bản là điều kiện cần có để các doanh nghiệp cũng như là nền kinh tế nước ta
phát triển. Tuy áp dụng lý thuyết này ra thực tế còn nhiều vấn đề nhưng miễn là
tất cả chịu nghiên cứu, chịu tìm tịi ra các phương pháp thì càng ngày nước ta
càng rút ngắn được khoảng cách với nền kinh tế phát triển của thế giới.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

/>
/> />Giáo trình Kinh tế chính trị Mác – Lênin, Chủ tịch hội đồng biên soạn PGS.TS Ngô

Tuấn Nghĩa.
/>15

download by :