skkn Bài tập nâng cao hiệu quả phát cầu bằng mu bàn chân (thể dục lớp 4, 5)

1. Tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Bài tập nâng cao hiệu quả phát
cầu bằng mu bàn chân ”.
2. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
3. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục.
4. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử. 09/09/2019.
5. Mơ tả bản chất sáng kiến:
5.1.

Tính mới của sáng kiến:

Tập TDTT là một phương thức để rèn luyện sức khỏe phát triển con người tồn diện,
tập luyện TDTT khơng chỉ phát triển các tố chất thể lực như: sức nhanh, sức mạnh,
sức bền, mềm dẻo khéo léo, thông qua tập luyện TDTT đã rèn luyện cho người tập
những phẩm chất như: lòng dũng cảm, đạo đức, tinh thần đồng đội, sự kiên trì nhẫn
nại, sự can đảm vượt khó .
Trong những năm học vừa qua thì nhà trường ln tạo điều kiện để công tác TDTT
luôn được phát triển trong đó là mơn đá cầu ln đạt được những thành tích tốt từ cấp
thị xã đến cấp tỉnh và trong đó mơn đá cầu ln là thế mạnh trong các kì ĐHTDTT,
HKPĐ… Cơng tác phát hiện nguồn nhân lực mơn đá cầu kế thừa là điều rất quan
trọng và cần thiết, nên công tác phát hiện và đào tạo trẻ ln phải có chiều sâu trong
tồn thị xã nói chung và nhà trường nói riêng.
* Thuận lợi:
- Được sự quan tâm của ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm gia đình học sinh giúp
các em học sinh có tinh thần và trách nhiệm luyện tập, luôn trao dồi kiến thức kĩ
thuật, các em có được nhiều cơ hội cọ sát với bạn bè đồng trang lứa và đạt được nhiều
thành tích từ cấp thị đến cấp tỉnh.
- Học sinh tiểu học được làm quen với trái cầu từ rất sớm. Ngay từ năm lớp 2, học
sinh đã được học tâng cầu, chuyền cầu bằng tay sau đó chuyển sang học tâng cầu,
chuyền cầu bằng chân ở các lớp 4 lớp 5. Đa số học sinh ngoan, chăm học, u thích
mơn học thể dục đặc biết với thể thao tự chọn mơn Đá cầu.
* Khó khăn.

1


- Có nhiều ngun nhân khác xuất phát từ chính gia đình học sinh, khơng tạo điều
kiện cho các em tham gia các buổi hoạt động ngoại khóa rèn luyện thể chất.
- Thời gian học tập chính khóa nhiều đa phần học sinh phải học thêm cộng các môn
học phụ.
- Điều kiện trang thiết bị, sân bãi tập luyện cho học sinh còn chưa đúng quy cách.
5.2. Nội dung sáng kiến:
* Đối với giáo viên.
- Việc tuyển chọn học sinh tập luyện môn đá cầu thường là các em học sinh từ
lớp 4- 5, vì các em đã có ý thức, trách nhiệm sự nhanh nhẹn, linh hoạt khi tập
thì ln có tính kĩ luật tốt trong q trình giảng dạy sẽ luôn cho các em thi đấu
với nhau để chọn lọc ra các em có thành tích tốt để bồi dưỡng nhiều hơn.
- Công tác tập luyện môn đá cầu là điều phải trải qua mọi gian nan vất vả từ
người thầy đến trò được tiến hành trên cơ sở dẫn dắt học sinh để đạt được
thành tích tốt nhất, thực hiện đúng các yêu cầu trong các buổi tập, luyện tính
cách sự nhẫn nại kiên trì tập lun, giúp cho học sinh hiểu và đam mê trái cầu.
- Nên việc tập luyện và bồi dưỡng các em phải trải từng bước với nhiều bài tập
luyện lượng vận động các bài phát triển thể lực phù hợp với các đối tượng nam
nữ, phải tập từ thấp đến cao từ cái đơn giản đến phức tạp, ngồi ra cịn trang bị
một số kiến thức tâm lý kỹ chiến thuật, và tìm tịi thơng qua sách báo xem đài.
- Trong mơn đá cầu, điểm tiếp xúc mà người ta thường dùng là mu bàn chân, má
trong, má ngoài, gan bàn chân, đùi, ngực, đầu, vai...cách sử dụng thì mỗi người
một vẻ. Nhưng cho dù đá theo kiểu nào thì mọi người cũng bắt đầu từ kỹ thuật
cơ bản. Có kỹ thuật cơ bản rồi, có khả năng cầm cầu rồi mới phát huy được
kiểu của mình.
* Đới với học sinh.
- Phải tích cực tập luyện siêng năng cần cù hịa đồng cùng bạn bè, chăm chú lắng
nghe mọi hướng dẫn của giáo viên những gì khơng hiểu có thể hỏi lại giáo viên

hoặc bạn bè, cùng nhau tập luyện sao cho mỗi buổi tập đạt được kết quả tốt
nhất.
+ Kĩ thuật phát cầu bằng mu bàn chân.
2


Trong phát cầu bằng mu bàn chân thì có 4 kỹ thuật phát cầu đá qua lưới cơ bản:
- Kỹ thuật phát cầu chân thấp chính diện.
- Kỹ thuật phát cầu cao chân chính diện.
- Kỹ thuật phát cầu chân thấp nghiêng người
- Kỹ thuật phát cao chân nghiêng người.
Kĩ thuật phát cầu chân thấp chính diện.
Đây là kĩ thuật thường được sử dụng nhiều trong tập luyện và thi đấu với mục đích
đưa cầu vào cuộc, vừa khai thác điểm yếu của đối phương (thông qua chiến thuật
phát cầu) để giành điểm trực tiếp hoặc đưa đối phương vào thế bị động, lúng túng
để giành điểm.
- TTCB: Khi thực hiện động tác, người chơi đứng chân trước chân sau. Chân phát
cầu để sau, bàn chân trước đặt vng góc với đường biên ngang và mũi bàn chân
cách đường biên ngang khoảng 20 cm, mép ngoài của bàn chân cách đường giới
hạn khu vực phát cầu khoảng 20cm.
Mũi bàn chân sau chống xuống đất và hơi xoay ra ngoài sao cho trục của bàn chân
hợp với nhau thành một góc 45 độ, hai gót chân cách nhau khoảng 30cm- 40cm .
Lúc này trọng tâm cơ thể dồn vào chân trước, thân người hơi khom, tay cùng bên
chân chuẩn bị phát cầu gập khuỷu tay, bàn tay để ngửa trước bụng cầm đế cầu
(ngón tay trỏ và ngón tay giữa để dưới đế cầu, ngón tay cái đặt trên đế cầu).
Tay còn lại để tự nhiên dọc theo thân người. Mắt quan sát đối phương để chọn thời
điểm phát cầu tốt nhất.

3

Kỹ thuật phát cầu thấp chân chính diện trong đá cầu
- Thực hiện kĩ thuật động tác: Khi thực hiện động tác phát cầu, tay cầm cầu tung
nhẹ cầu lên cao ngang tầm mắt hoặc có thể thả cầu từ trên xuống, sao cho điểm rơi
của cầu cách phía trước mu bàn chân đá khoảng 50cm. Khi cầu rơi xuống chân
phía sau lăng về trước duỗi căng chân và bàn chân để mu bàn chân tiếp xúc với cầu
khi cách mặt sân khoảng 20 - 30cm.
Lực tác dụng vào quả cầu mạnh hay nhẹ phụ thuộc vào chiến thuật phát cầu mà
người chơi sử dụng.Người mới tập nên sử dụng một lực vừa phải để quả cầu rơi
vào ô quy định, khi nào thuần thục thì sử dụng chiến thuật phát cầu
- Kết thúc động tác: Khi bàn chân chạm cầu, chân đá dừng lại đột ngột sau đó chân
đá tiếp đất, người chơi di chuyển vào trung tâm sân để chuẩn bị đón đỡ cầu của đối
phương đá sang.

4


Kỹ thuật phát cầu cao chân chính diện.
- TTCB: Khi thực hiện động tác, người chơi đứng chân trước chân sau. Chân phát
cầu để sau, bàn chân trước đặt vuông góc với đường biên ngang, mũi bàn chân
cách đường biên ngang khoảng 20cm và mép ngoài của bàn chân cách đường giới
hạn khu vực phát cầu khoảng 20cm.
Mũi bàn chân sau chống xuống đất và hơi xoay ra phía ngồi, sao cho trục của hai
bàn chân hợp với nhau thành một góc 45 độ, hai gót chân cách nhau khoảng 35cm 45cm lúc này trọng tâm cơ thể dồn vào chân trước, thân người hơi khom. Tay cùng
bên chân chuẩn bị phát cầu gập khuỷu tay, bàn tay để ngửa trước bụng cầm đế cầu
(ngón tay trỏ và ngón tay giữa để dưới đế cầu, ngón tay trái đặt trên đế cầu).Tay
còn lại để tự nhiên dọc theo thân người. Mắt quan sát đối phương để chọn thời
điểm phát cầu tốt nhất.
- Thực hiện kĩ thuật động tác: Khi thực hiện kĩ thuật động tác phát cầu cao chân
chính diện, gần giống như phát cầu thấp chân chính diện. Nhưng chỉ khác là khi

lăng chân về phía trước thì đùi được nâng lên cao hơn và mu bàn chân tiếp xúc với
cầu khi cầu cách mặt sân khoảng 60cm- 70cm
- Kết thúc động tác: Sau khi tiếp xúc với cầu, người chơi nhanh chóng di chuyển
vào trung tâm sân để đỡ đường cầu của đối phương đá sang

5


Phát cầu chân thấp nghiêng người.
- TTCB: Gần giống với tư thế phát cầu thấp chân chính diện. Nhưng bàn chân
trước hợp với đường biên ngang một góc 40 độ - 45 độ và mũi bàn chân cách
đường giới hạn phát cầu khoảng 30cm - 40cm . Thân trên xoay sang phải (nếu chân
phát cầu là chân phải ) sao cho trục vai gần như vng góc với đường biên ngang.
- Thực hiện kĩ thuật động tác: Tay phải cầm cầu, tung cầu nhẹ lên cao ngang tầm
vai chếch ra phía trước, sang phải về phía chân đá sao cho điểm rơi của cầu cách
mu bàn chân đá 60cm - 80cm. Lúc cầu rơi xuống , thân trên hơi xoay sang phải,
chân đá quét ngang theo đường vòng cung từ sau ra trước để mu bàn chân tiếp xúc
với cầu cách mặt sân khoảng 20cm- 30cm.
- Kết thúc động tác: Sau khi tiếp xúc với cầu, người chơi nhanh chóng di chuyển
vào trung tâm sân để đón - đỡ đường cầu đối phương đá sang.

6


Kỹ thuật phát cao chân nghiêng người.
- TTCB: Gần giống với tư thế phát cầu thấp chân nghiêng mình. Nhưng bàn
chân trước hợp với đường biên ngang một góc 35 độ - 45 độ và mũi bàn chân
cách đường giới hạn phát cầu khoảng 40cm - 50cm.
- Thân trên xoay sang phải (nếu chân phát cầu là chân phải) sao cho trục vai
gần như vng góc với đường biên ngang.

-

Thực hiện kĩ thuật động tác: Giống như động tác phát cầu thấp chân
nghiêng mình nhưng chỉ khác là khi thực hiện thì cầu được tung cao hơn đầu
chếch ra trước về phía chân đá và cách người khoảng 1m.

- Khi cầu rơi xuống, thân trên nghiêng nhiều hơn để cho mu bàn chân tiếp xúc
với cầu khi cầu rơi cách mặt sân khoảng 70cm- 90cm.

7


- Những người có trình độ vận động tốt, chân sẽ tiếp xúc với cầu khi cầu rơi
cách mặt sân 1m- 1,2m (đối với nam) cịn đối với nữ thì thấp hơn.

+ Ưu điểm của kỹ thuật đá cầu bằng mu bàn chân.
- Kỹ thuật này được áp dụng trong các pha chuyền cầu ngắn và trung bình.
- Các vận động viên cũng có thể áp dụng kỹ thuật đá cầu này để thực hiện tấn
công.
- Các vận động viên có thể đảm bảo “hãm” cầu, điều chỉnh lại hướng đi của cầu
cho chuẩn, đỡ cầu bằng mu bàn chân là động tác khá an toàn giúp người chơi
thực hiện động tác được chuẩn hơn.
+ Quá trình tập luyện bổ trợ cho môn đá cầu.
-

Phát triển sức nhanh: Tập cứu cầu ở trước mặt hoặc ở 2 bên cách người 1-2m,
chạy từ 10- 20m tư thế ban đầu luôn khác nhau đỡ được trái cầu nào thì phải
quay sang tư thế phòng thủ.

- Bài tập phát triển sức mạnh: Nhảy lò cò từng chân trên các đoạn 20-30m, nhảy

dây tư thế nâng cao đùi trong vòng 30s.
- Tập sức bền: Tập di chuyển trên sân từ phải sang trái hoặc trên xuống dưới mỗi
hiệp 10-20 lần, thi đấu đối kháng trong nhiều hiệp.
- Tập khéo léo: tập tâng cầu bằng nhiều kỹ thuật, tâng cầu lên cao và hãm cầu.
8


5.3. Khả năng áp dụng của sáng kiến:
- Sáng kiến được áp dụng tại Trường Tiểu học Thanh Bình với sự tham gia của học
sinh khối 4,5 và đã đạt được những kết quả cao, tạo nền tảng vững chắc cho công tác
phát hiện nguồn nhân lực kế thừa là điều rất quan trọng và cần thiết, nên công tác phát
hiện và đào tạo trẻ ln phải có chiều sâu trong tồn thị xã nói chung và nhà trường
nói riêng.
- Sáng kiến có thể áp dụng rộng rãi cho học sinh trong trường và học sinh trường
khác
6. Những thông tin cần được bảo mật: Không.
7. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến:
+ Sân trường thoáng mát, sạch sẽ.
+ Đồ dùng dạy học, dụng cụ tranh ảnh đầy đủ cho bài tập.
+ Giáo viên là tấm gương để học sinh noi theo, thân thiện, hịa đồng, kiên trì.
+ Phối hợp với giáo viên chủ nhiệm cùng phụ huynh học sinh nhắc nhở cho các
em tập luyện thêm ở nhà.
8. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
theo ý kiến của tác giả:
+ Học sinh tham gia tập luyên tích cực, hứng thú, siêng năng và tự tin, năng
động sáng tạo hơn, tâm lý của các em thoải mái và tự tin hơn.
+ Qua những tiết học và các buổi tập ngoại khóa đã giúp các em rất hăng say
tập luyện với các bạn, sáng tạo và tiến bộ hơn rất nhiều.
+ Giúp học sinh phát triển các tố chất về năng khiếu TDTT, và tăng cường sức
khỏe chống chọi bệnh tật tốt hơn so với những em không tập.

+ Giúp tôi nâng cao thêm được nghiệp vụ chuyên môn, đem lại những kết quả
cao trong công tác giảng dạy và huấn luyện.
- Phát triển năng lực: Tự quản, hợp tác, tự học và giải quyết vấn đề.
+ Lợi ích của sáng kiến được thể hiện thông qua kết quả thi các phong trò
TDTT từ cấp thị đến cấp tỉnh như sau.
9


Nơi diễn
Năm học

ra

Nội dung
Đơn Đơn Đôi Đôi

Đôi

nam

nam

nữ

nam nữ

Tổng

nữ
Cấp thi

2

1

1

1

1

xa

4 giải nhất
1 giải nhì

2019-2020
Cấp tỉnh

1

1

3

1

3 Giải nhất
1 giải 3

9. Đánh giá lợi ích thu được hoặc dự kiến có thể thu được do áp dụng sáng kiến
của tổ chức, cá nhân đa tham gia áp dụng sáng liến lần đầu, kể cả áp dụng thử:
Không.
+ Đánh giá của tổ khối 4.5 Trường Tiểu học Thanh Bình:
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
................

10


XÁC NHẬN CỦA TỔ KHỐI
TRƯỞNG

+ Đánh giá của Trường Tiểu học Thanh Bình.
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
................

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
................

11