SKKN Một số biện pháp xây dựng “lớp học thân thiện” tạo môi trường học tập tốt cho học sinh lớp 5A -...

1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn vấn đề nghiên cứu
Sinh thời, Bác Hồ đã dạy: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”.
Mong muốn của Bác là giáo dục nước nhà phải “ươm trồng” nên những thế
hệ con người vừa có tài và có đức, đủ sức lực và trí tuệ để bảo vệ và xây dựng
đất nước Việt Nam ngày càng giàu mạnh; có thể đưa dân tộc Việt Nam “bước
tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu”[ Trích thư Bác Hồ
gửi các cháu Thiếu niên, Nhi đồng ]
Để thực hiện mong ước của Bác, nhiệm vụ của giáo dục nhà trường, việc
dạy dỗ của thầy cô được đề cao hơn bao giờ hết. Bởi vậy, ngành giáo dục đã
khơng ngừng có những đổi mới, những sách lược cải thiện chất lượng Dạy –
Học nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Đặc biệt,
từ năm học 2008 – 2009, ngành giáo dục phát động phong trào thi đua “Xây
dựng trường học thân thiện học sinh tích cực ở Tiểu học” theo Chỉ thị số
40/2008/CT-BGDĐT. Đây là bước chuyển biến khá rõ nét trong giáo dục, không
chỉ riêng ngành giáo dục mà được toàn xã hội quan tâm.
Cùng với các trường phổ thông trong cả nước, Trường Tiểu học Xuân Lâm,
huyện Tĩnh Gia đang là một trong số các trường thực hiện thí điểm mơ hình
trường học mới Việt Nam (VNEN) vì vậy, vấn đề xây dựng trường học thân
thiện càng được quan tâm hơn. Nhà trường đã và đang tích cực thực hiện tốt
phong trào “Xây dựng trường học thân thiện học sinh tích cực”.
Muốn có “trường học thân thiện, học sinh tích cực” thì phải bắt đầu từ
những “lớp học thân thiện, học sinh tích cực”. Mỗi lớp học là một phần tử của
trường học. Tất cả lớp học đều thân thiện thì việc có trường học thân thiện quả
là một lợi thế rất lớn. Vì thế xây dựng các lớp học thân thiện để góp phần xây
dựng trường học thân thiện là một trong các mục tiêu của nhà trường đề ra.
Xây dựng lớp học thân thiện để học sinh có được mơi trường học tập tốt
giúp các em phát triển một cách toàn diện, phát triển hết tiềm năng của mình về
cả thể chất lẫn tinh thần và góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy ngày một
đạt kết quả tốt hơn.

Làm thế nào để xây dựng được “Lớp học thân thiện” ? Nên bắt đầu từ đâu?
Bắt đầu từ những việc gì…Đó là những câu hỏi mà được trả lời qua 2 năm
nghiên cứu và thực hiện tại lớp 5A bản thân đã thu được những kết quả rất khả
quan. Tôi xin được mạnh dạn đưa ra :“ Một số biện pháp xây dựng “lớp học
thân thiện” tạo môi trường học tập tốt cho học sinh lớp 5A -Trường Tiểu học
Xuân Lâm ” nhằm góp phần tạo môi trường cho học sinh học tập tốt nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện cho học sinh. Với mong muốn học sinh biết nhận
thức một cách đúng đắn việc mình làm và sẽ làm; biết chia sẻ công việc lẫn nhau;
biết tôn trọng thầy cô, yêu mến bạn bè; biết xem lớp học là ngôi nhà chung của một
đại gia đình, cùng nhau vui chơi, cùng nhau học tập thật tốt, góp phần thực hiện
thành cơng chủ đề năm học và mục tiêu giáo dục.
1
SangKienKinhNghiem.net


1.2. Mục đích nghiên cứu
- Tìm, chọn và áp dụng những biện pháp xây dựng “lớp học thân thiện”.
- Giúp học sinh xây dựng và giữ gìn lớp học thân thiện.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Các lớp xây dựng lớp học thân thiện.
- Học sinh và lớp 5A, Trường Tiểu học Xuân Lâm, huyện Tĩnh Gia,
năm học 2017 – 2018
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lí luận: Đọc các tài liệu, sách có liên quan đến đề tài.
- Phương pháp khảo sát - quan sát thực tế giáo viên và học sinh.
- Phương pháp vấn đáp - trao đổi cùng đồng nghiệp, phụ huynh và học sinh.
- Phương pháp thực hiện điều tra; phân tích; tổng hợp.
- Phương pháp thực nghiệm.

2

SangKienKinhNghiem.net


2. Nội dung

2.1. Cơ sở lí luận
Mơi trường học tập tốt là yếu tố quan trọng giúp học sinh thoải mái, có
hứng thú để học tập. Vì vậy xây dựng “ Lớp học thân thiện” có ý nghĩa rất thiết
thực.
Trước hết, chúng ta cần hiểu Thế nào là “trường học thân thiện”?
“Thân thiện” là có tình cảm tốt, đối xử tử tế, và thân thiết với nhau. Bản thân
khái niệm “thân thiện” đã hàm chứa sự bình đẳng, dân chủ về pháp lý và sự đùm
bọc, cưu mang đầy tình người về đạo lý. Bởi nếu bất bình đẳng, mất dân chủ, vô
cảm trong quan hệ giữa người với người thì đâu cịn gì mà “thân” với “thiện”.
“Thân thiện” bắt nguồn từ sứ mệnh của nhà trường và thiên chức của nhà giáo đối
với thế hệ trẻ và xã hội, chứ khơng dừng ở thái độ bề ngồi trong quan hệ ứng xử.
“Trường học thân thiện” đương nhiên phải “thân thiện” với địa phương - địa
bàn hoạt động của nhà trường; phải “thân thiện” trong tập thể sư phạm với nhau;
giữa tập thể sư phạm với học sinh; “Trường học thân thiện” phải đảm bảo cơ sở vật
chất phù hợp với yêu cầu giáo dục và thỏa mãn tâm lý người thụ hưởng.
Trường học thân thiện không thể tách rời Lớp học thân thiện.
* Lớp học thân thiện : là lớp học có khơng gian thân thiện, con người thân
thiện, tích cực, có kĩ năng sống, ứng xử, giao tiếp tốt, có hiệu quả cao trong cơng
tác dạy và học, giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh. “Lớp học thân thiện, học
sinh tích cực” là nền tảng vững chắc cho “trường học thân thiện – Học sinh tích
cực”, là khơi nguồn cho mọi hoạt động của lớp, là sức mạnh của sự đồn kết, nhất
trí. Ở nơi đó như là ngôi nhà thứ hai của các em, hằng ngày, các em sống, học tập và
làm việc với nhau như người một nhà. Tình cảm thầy trị, tình cảm giữa các bạn
trong lớp thật sự gắn kết, thương yêu, đùm bọc, giúp đỡ lẫn nhau cùng học tập, rèn
luyện và cùng tiến bộ.

Lớp học thân thiện là lớp học khơng có khoảng cách q lớn giữa thầy và trị.
Người thầy thật sự thương yêu đùm bọc, hiểu và gần gũi, động viên, quan tâm đúng
mực với mọi học sinh. Nơi đó, các em sẵn sàng chia sẻ những khó khăn vướng mắc
trong học tập, là nơi chứa đầy sự ham thích hằng ngày. Lớp học thân thiện có thể
hiểu là một phần trong 5 nội dung “Xây dựng trường học thân thiện- Học sinh tích
cực”.
2.2. Thực trạng
Trường Tiểu học Xuân Lâm, huyện Tĩnh Gia là đơn vị trường thuộc khu vực
2 nông thôn. Hầu hết học sinh lớp 5A điều kiện kinh tế còn nghèo, chủ yếu là con
em các gia đình làm nơng nghiệp hoặc là cơng nhân nhà máy giày ARONA. Cha
mẹ các em là công nhân đều đi làm từ sáng đến tối với về nhà nên khơng có thời
gian để quan tâm đến việc học tập của con em mình, tất cả việc học tập, rèn luyện
đều giao phó cho nhà trường và sự dạy bảo của thầy cơ. Bởi vậy, khi có những
chuyện vui, chuyện buồn ở lớp hoặc cần quan tâm giúp đỡ một bạn có hồn cảnh
khó khăn nào đó các em cần chia sẻ với cha mẹ là một chuyện rất khó… Đa số các
em có hồn cảnh khó khăn từ nhiều mặt như: cuộc sống gia đình, điều kiện đi lại,
môi trường học tập của các em rất thiếu, khả năng ứng xử, giao tiếp… Khi đến lớp
3
SangKienKinhNghiem.net


các em cịn bỡ ngỡ khơng biết mình phải làm gì để học tốt, làm gì để vui chơi lành
mạnh, không biết xưng hô cách nào cho phải. Ngay cả việc khi có lỗi muốn nhận
lỗi mà khơng biết nói bằng cách nào với thầy cô, với bạn bè.
Những năm trước đây nhà trường đã quan tâm đến việc xây dựng trường, lớp
sạch, đẹp nhưng chưa chú trọng nhiều. Mấy năm gần dây Ban giám hiệu và Hội
đồng giáo dục nhà trường đã quan tâm, tham mưu, đề xuất với các tổ chức chính
trị, xã hội ở địa phương cũng như phối hợp với các đoàn thể trong trường nhằm làm
tốt cơng tác Xã hội hóa giáo dục, tăng cường cơ sở vật chất, cải tạo, xây dựng cảnh
quan nhà trường ngày càng khang trang, sạch, đẹp, đáp ứng yêu cầu giáo dục ngày

càng cao của đất nước.
Giáo viên những năm trước đây ít chú ý đến việc trang trí lớp học, chưa thay
đổi tư duy trong dạy học của đội ngũ giáo viên, một số thầy cơ có suy nghĩ cục bộ
cho rằng: việc lên lớp là để cung cấp đủ kiến thức, đảm bảo chương trình, đảm bảo sĩ
số cuối năm, học sinh lên lớp 100% là hoàn thành nhiệm vụ mà quên đi việc cung
cấp những hiểu biết đời thường, những kỹ năng sống có ích cho các em; thiếu theo
dõi các hoạt động xung quanh các em để kịp thời nhắc nhở, sửa chữa, hướng các em
vào những hoạt động đúng đắn và ít để ý đến việc tạo không gian lớp học, thái độ
gần gũi với học sinh. Vì vậy ảnh hưởng khơng ít đến chất lượng học tập.
Những năm gần đây, nhờ phong trào “Xây dựng trường học thân thiệnHọc sinh tích cực”, giáo viên đã quan tâm, giúp học sinh nắm vững kiến thức
cũng như giáo dục các kĩ năng sống cho các em, tạo cho các em có mơi trường
học tập tốt, nhằm đảm bảo các em có nền tảng tri thức vững chắc. Kết quả khảo
sát đầu năm về các mặt hoạt động giáo dục của lớp như sau:
Các môn học và hoạt động giáo dục.
Tổng số
HS
33

Hoàn thành tốt
SL
TL
21.2
7

Về Năng lực, phẩm chất.
Năng lực
Tổng
Tốt
Đạt
số HS

33

Hoàn thành
SL
TL
60.6
20

Tốt

C. C.G

SL

TL

SL

TL

S
L

TL

SL

7

21.2

20

60.6

6

18.2

10

TL

Chưa hoàn thành
SL
TL
18.2
6
Phẩm chất
Đạt
SL

TL

30.3 21 63.6

C. C.G
SL

TL

2

6.1

Việc “Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực” là một việc
làm khá cần thiết, nó đòi hỏi mọi lực lượng xã hội quan tâm và tham gia; đòi hỏi
cơ sở vật chất của nhà trường phục vụ tốt cho việc dạy, học không thể một sớm
một chiều mà nhà trường hoặc địa phương có thể đáp ứng được. Trong khuôn
khổ bài viết này, tôi chỉ đưa ra một vấn đề nhỏ trong phong trào lớn của ngành,
đó là xây dựng “lớp học thân thiện” tạo môi trường học tập tốt cho học sinh của
lớp chủ nhiệm.
2.3. Các giải pháp đã áp dụng để giải quyết vấn đề
2.3.1. Xây dựng không gian lớp học thân thiện
4
SangKienKinhNghiem.net


Để xây dựng lớp học thân thiện đạt hiệu quả, trước hết giáo viên cần giúp
học sinh hiểu rõ một số yêu cầu về xây dựng và giữ gìn trường học xanh – sạch
– đẹp; thực hiện có hiệu quả việc khai thác nội dung kiến thức giáo dục môi
trường thơng qua các mơn học trong chương trình giảng dạy. Ngoài kế hoạch
của trường, giáo viên chủ động thực hiện các hoạt động của lớp phụ trách;
gương mẫu trước học sinh về việc giữ gìn bảo vệ mơi trường.
Do đặc điểm tâm lí lứa tuổi thích sự mới lạ; thích cái đẹp, cái trực quan và
sinh động, giàu hình ảnh, màu sắc. Việc lớp học chỉ được trang trí sơ sài, như
tranh vẽ của các em hay tranh, ảnh sưu tầm… sẽ làm khơng khí học tập của các
em trở nên trầm mặc, khơng thu hút, khơi gợi được lịng hứng khởi của học sinh.
Chính vì vậy, việc trang trí lớp học một cách sáng tạo phù hợp với đặc điểm tâm
lí học sinh sẽ giúp cho các em biết yêu và tạo ra cái đẹp, giúp các em có ý thức

giữ gìn trường lớp của mình. Để làm được như vậy, tôi huy động học sinh cùng
tham gia trang trí lớp, học sinh cùng làm việc và sưu tầm nguyên vật liệu để tạo
ra sản phẩm. Như vậy, các em như được nhìn thấy hình ảnh, cơng sức của mình
cùng các bạn trong lớp, các em có cảm giác mình được sống trong tập thể tràn
đầy tình yêu thương. Qua đó giáo dục học sinh tinh thần trách nhiệm đối với tập
thể lớp cũng như giáo dục các em tinh thần đoàn kết trong tập thể. Ngoài những
quy định trang trí của ngành, tơi cịn sáng tạo một số biểu, bảng để trưng bày sản
phẩm của các em. Cụ thể:
- Các khẩu hiệu: Các khẩu hiệu trong lớp mang mang tính giáo dục cao
như: “Thi đua dạy tốt, học tốt”; “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”; “Năm
điều Bác Hồ dạy”; “Non sơng Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay khơng, dân tộc
Việt Nam có bước tới đài vinh quang đế sánh vai với các cường quốc năm châu
được hay khơng. Đó chính là nhờ một phần lớn công học tập của các em”; Cờ
Tổ quốc, ảnh bác. v.v.. Vì thế giáo viên phải giải thích để học sinh hiểu ý nghĩa
của các khẩu hiệu này. Cờ Việt Nam, di ảnh Bác Hồ được treo nơi trang trọng
nhất, dễ thấy, giáo dục lịng kính u Bác Hồ, yêu đất nước, nhớ ơn các anh
hùng, liệt sĩ đã hi sinh vì nền độc lập của dân tộc.
- Góc học tập: Trong tổ chức lớp học theo mơ hình trường học mới Việt
Nam (VNEN), các góc học tập có vai trị vơ cùng quan trọng. Đây là một trong
những công cụ vô cùng cần thiết hỗ trợ giáo viên và học sinh trong q trình học
tập. Đó là các góc học tập của các mơn: Tốn, Tiếng Việt, Tự nhiên xã hội (với
các lớp 2,3), góc Khoa – Sử - Địa (với các lớp 4,5). Ngồi ra, cịn có một số góc
như: góc sinh nhật, góc cộng đồng, thư viện… Ngay từ đầu năm học tơi tìm
những tài liệu Sách tham khảo một phần do nhà trường hỗ trợ, phần còn lại do
bản thân sưu tầm và do hội cha mẹ học sinh cung cấp. Những loại sách giải trí,
tơi huy động học sinh mang đến lớp để dùng chung. Vì vậy, các em được luân
phiên đọc nhiều cuốn sách thay vì chỉ có một quyển sách của mình.
Bên cạnh đó, tơi thường xun quan sát xem sở thích của học sinh, để bổ
sung thêm các loại sách báo, tài liệu.v.v… vào Tủ sách và Thư viện của lớp
nhằm đáp ứng kịp thời thị hiếu của các em vì nó sẽ giúp các em u thích cơng

5
SangKienKinhNghiem.net


việc mình làm. Đặc biệt là các tài liệu tham khảo cho các mơn học như: Tốn,
Tiếng Việt…

Trang trí, sắp xếp các góc học tập của lớp

6
SangKienKinhNghiem.net


Tủ sách dùng chung và thư viện của lớp – nơi lưu giữ tài liệu, sách vở
để các em tham khảo
- Góc cộng đồng: Góc cộng đồng là một bảng thu nhỏ mô tả một cách đơn
giản về mối quan hệ giữa nhà trường và cộng đồng địa phương. Trong đó, ngồi
những tranh ảnh về địa phương bao gồm các thơng tin về vị trí địa lí, các thơng tin
về xã hội, chính trị của huyện, của địa phương, tơi cịn đưa thêm nhiều thơng tin,
sản phẩm mang tính mùa vụ, các nghề thủ công, phong tục, tập quán.. ở địa
phương. Và quan trọng nhất là cách thức đưa những nội dung thơng tin đó vào
hoạt động dạy học trong lớp học một cách hữu ích nhất. Giúp các em áp dụng
kiến thức ở lớp vào thực tiễn cuộc sống ở gia đình và cộng đồng.
Để cho góc cộng đồng đa dạng phong phú, ngay từ hội nghị phụ huynh
đầu năm, tôi trao đổi với đại diện Hội cha mẹ học sinh trong lớp, sưu tầm thiết
kế làm những vật dụng cần thiết như: rổ, giỏ, mẹt, các sản phẩm thủ cơng… Học
sinh sưu tầm, thu, góp các sản phẩm nông nghiệp ở địa phương. Được phụ
huynh, học sinh hưởng ứng, góc cộng đồng của lớp thêm đa dạng, phong phú.
- Bảng thi đua: Mỗi học sinh đựợc các bạn và cơ giáo bình xét thi đua

hàng tháng dựa trên các kết quả về học tập, rèn luyện và tham gia các hoạt động
trong trường, trong lớp. Khi được ghi kết quả hàng tháng như vậy, mỗi em sẽ
biết mình học tập, rèn luyện như thế nào; tổ nhóm và cơ giáo cũng nắm được để
có hướng giúp đỡ các em phấn đấu tốt hơn. Cuối kì, cuối năm sẽ tổng kết số lần
7
SangKienKinhNghiem.net


được bình xét, làm cơ sở giúp cho việc đánh giá sự tiến bộ cũng như nhận xét,
đánh giá mỗi em một cách cơng bằng, chính xác.
- Góc sáng tạo: Ở đây, các em thỏa sức thể hiện việc khéo tay hay bằng
những vật liệu đơn giản, dễ tìm để tạo ra các sản phẩm trưng bày, vừa phát huy
khả năng sáng tạo của các em mà còn rèn luyện các kĩ năng sống có trách nhiệm
trong cơng việc, sự cần mẫn, kiên trì và giáo dục lịng o lao động, biết ơn
những con người đang làm ra các sản phẩm giúp cho đời sống con người và cho
đất nước.

Góc cộng đồng – nơi các em áp
dụng kiến thức ở lớp vào thực tiễn
cuộc sống ở gia đình và cộng đồng

Góc sáng tạo – nơi các em thỏa
sức thể hiện việc khéo tay

- Hộp thư “Điều em muốn nói”: Đây là công cụ giúp học sinh được bày
tỏ ý kiến của mình. Những ý kiến của HS có thể là những tình cảm , mong
muốn, đề nghị hoặc bất cứ điều gì các em muốn nói về thầy, cơ, bạn bè, cha mẹ,
điều kiện học tập - sinh hoạt.. mà các em khơng thể hoặc các em chưa giám nói
trực tiếp. Qua hộp thư này, người lớn, thầy ,cô , cha mẹ sẽ có điều kiện hiểu các
em nhiều hơn, đồng thời điều chỉnh hoạt động giáo dục , sinh hoạt sao cho phù

hợp.
Khi kết thúc chương trình học kì I, tơi đưa ra vấn đề: Trong q trình cơ
giảng dạy trên lớp, các em có hiểu bài khơng?Các em có đề xuất, nhận xét gì về
cơ hoặc cách giảng dạy của cô không?
Em Ngô Thị Thu Hương viết:

8
SangKienKinhNghiem.net


Cịn em Nguyễn Xn Nam “nhút nhát” thì viết:

Ngồi ra xung quanh lớp học tơi cùng các học trị cịn trồng nhiều cây
xanh, cây cảnh tạo sự mát mẻ cho các em khi học tập căng thẳng.
9
SangKienKinhNghiem.net


Tồn cảnh khơng gian lớp học
10
SangKienKinhNghiem.net


2.3.2. Xây dựng mối quan hệ thân thiện giữa thầy cơ với học sinh
Ngồi việc Xây dựng khơng gian lớp học thân thiện, việc xây dựng mối
quan hệ thân thiện giữa thầy cơ với học sinh đóng vai trị quyết định đến thành
công trong việc giáo dục học sinh. Để xây dựng tốt mối quan hệ này thì giáo
viên cần làm tốt một số nội dung sau:
- Sử dụng lời nói, cử chỉ thân thiện:
Lời nói là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của thầy cô giáo đối với

học sinh. Bởi vậy, giáo viên cần sử dụng lời nói sao cho đạt hiệu quả cao nhất,
khi giao tiếp với học sinh, cần sử dụng ngôn ngữ sao cho các em dễ hiểu nhất,
giàu hình ảnh và thể hiện được tình cảm đối với học sinh. Ngồi giá trị nội dung
của ngơn ngữ, giáo viên cịn phải diễn đạt bằng âm điệu phù hợp. Lời nói của
giáo viên cần phải nhẹ nhàng, ấm áp sao cho học sinh cảm thấy thân thiết, gần
gũi như người mẹ, người chị của các em. Tránh gay gắt ầm ĩ, kể cả khi các em
mắc lỗi.
Ví dụ: Khi giáo viên bước vào lớp học sinh đứng dậy chào, câu nói để các
em ngồi vào vị trí có thể là “ngồi xuống”, cũng có thể là “Tất cả ngồi xuống”
hoặc “cô mời các em ngồi xuống” nhưng cách nói đầy đủ là “Cơ chào các em,
cơ mời các em ngồi xuống!”. Câu nói ấy cùng với nụ cười trên môi hiền hậu và
ánh mắt thân thiện lướt qua toàn lớp học sẽ tạo ra những tình cảm, giúp các em
thoải mái tự tin để bắt đầu tiết học.
Hoặc có học sinh muốn hỏi lại những điều trong bài giảng, tơi ln tận tình
giảng lại cho các em nghe. Tơi cịn khuyến khích các em cứ hỏi vì tục ngữ có
câu “Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học”. Tôi nghĩ, khi các em hỏi tức là
các em đang nhập tâm vào bài, các em đang có nhu cầu cần làm sáng tỏ những
thắc mắc của bản thân, mình cần tơn trọng và gần gũi thì chắc chắn các em sẽ tin
tưởng cởi mở, tự tin mà trao đổi với mình nhiều hơn.
- Hãy khen ngợi ngay khi có thể, đừng chê bai học sinh:
Khen ngợi là việc làm không thể thiếu trong giáo dục, đặc biệt là giáo dục
Tiểu học khi học sinh làm được việc tốt thì tơi khen ngợi ngay để khích lệ, động
viên. Một lời khen có hiệu quả giáo dục gấp nhiều lần so với những lời chì trích,
chê bai. Đặc biệt đối với học sinh cá biệt, khen ngợi như liều thuốc tinh thần
giúp các em thay đổi hành vi theo hướng tích cực. Khen ngợi kịp thời khơng
những làm thay đổi hành vi của học sinh theo hướng tích cực mà cịn là động cơ
thúc đẩy qua trình học tập của các em, giúp các em ham thích và chăm chỉ học
tập.
Trong lớp tơi chủ nhiệm có em Nguyễn Khánh Hịa nghịch ngợm lại cịn
hay nói tục. Để giúp em tự tin để vươn lên, chỉ một tiến bộ nhỏ của em tôi cũng

khen trước lớp, động viên em làm tốt hơn nữa. Điều đó khơng chỉ giúp em thêm
tự tin, thêm chăm ngoan mà còn để các bạn trong lớp bớt định kiến mà gần gũi
em hơn.
Hay em Lê Hữu Vượng cũng là em học sinh có nhiều biểu hiện, hành vi
khiến các bạn không vừa ý, cô giáo phiền lịng. Nhiều lần em mắc lỗi nhưng tơi

11
SangKienKinhNghiem.net


không dùng biện pháp phạt nặng mà chỉ ôn tồn chỉ bảo. Một hôm tôi nhận được
thư của em qua hộp thư “ Điều em muốn nói” lá thư như sau:
“ Cô ơi! Em cảm ơn cô, em hứa với cơ từ nay em khơng nói tục để cơ và
các bạn phải buồn vì em nữa!”
Đọc xong lá thư, tơi thấy việc làm của mình là đúng và từ đó quả thật em
Vượng đã tiến bộ hẳn.
Đối với tập thể lớp, khi học bài tốt, tôi thường thưởng cho các em một câu
chuyện ngắn vào cuối buổi học, điều này được các nhóm trưởng ủng hộ từ đó
các em điều hành các bạn học tập tích cực để được nghe cô giáo kể chuyện.
- Đầu tư cho việc giảng dạy kết hợp rèn luyện kĩ năng sống cho học
sinh: Tập trung đầu tư cho công tác giảng dạy vừa nhằm tích cực hóa hoạt động
dạy học, khuyến khích giáo viên chủ động, sáng tạo, dạy học hướng tập trung vào
học sinh. Dần dần chuyển hướng từ chủ yếu cung cấp những kiến thức sang trang
bị những năng lực cần thiết về kĩ năng sống cho các em. Tạo điều kiện cho học sinh
phát huy mọi năng lực, phát hiện khả năng của mình giúp các em tích cực, chủ
động, tự giác, tự tin, có niềm vui trong học tập, trong lao động và cuộc sống. Hoạt
động học tập trở nên nhẹ nhàng thoải mái, thiết thực, có hiệu quả hơn.
- Quan tâm chia sẻ: Tơi giáo dục học sinh có thói quen biết quan tâm, chia
sẻ, động viên thăm hỏi lẫn nhau trong học tâp cũng như trong cuộc sống cuộc
sống. Giáo viên là người rất gần gũi với học trị vì vậy tơi ln cởi mở làm sao

các em ln tin tưởng ở cơ, tơi xác định mình vừa là cô vừa là bạn của các em
để các em có thể tâm sự những điều mà các em cần chia sẻ vì vậy tơi ln rút
ngắn khoảng cách giữa thầy và trò, được lắng nghe những chia sẻ, mong muốn
của các em từ đó có những điều chỉnh kịp thời, hợp lí. Bản thân ln cố gắng
thấy những ưu điểm trong mỗi học sinh, chính các em cũng khơng biết mình có
ưu điểm đó vì vậy tơi làm cho các em nhận ra ưu điểm của mình và phát triển
chúng thêm. Tơi ln sống hết mình với các em, trong q trình giảng dạy tơi ít
khi nói nặng tới các em, nhìn nhận, đánh giá các em với tình thương u, cơng
bằng, kiên trì và độ lượng.
2.3.3. Xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiện
Khi nhận lớp tôi bắt đầu tìm hiểu lý lịch, kiến thức-kĩ năng; năng lực, phẩm
chất của từng học sinh. Nhận xét mối quan hệ giữa các em trong lớp với nhau.
Từ đó có những chuẩn bị cho kế hoạch phân chia các đối tượng vào các nhóm,
tổ với nhau (có học sinh Hồn thành tốt, có em chưa hồn thành; có em có hồn
cảnh khó khăn, có em hồn cảnh tốt …). Từ chỗ chia tổ nhóm với nhau sẽ tạo
mối ràng buộc lẫn nhau. Vì vậy mà các em sẽ quan tâm và giúp đỡ lẫn nhau hơn
và thực hiện tốt các yêu cầu mà giáo viên chủ nhiệm đề ra.
- Xây dựng nội quy lớp hoc: Đầu năm học, tôi cho họp bầu Hội đồng tự
quản của lớp và tổ chức họp cán sự lớp để phổ biến kế hoạch, thông báo cho học
sinh nội dung chính của năm học, nhắc lại nhiệm vụ của học sinh trong Điều lệ
trường Tiểu học. Sau đó cho Chủ tịch hội đồng tự quản họp lớp, cho các nhóm
thảo luận, chia sẻ ý kiến. Giáo viên và cả lớp xem xét tìm ra những ý kiến chung
của tất cả học sinh, thống nhất và xây dựng thành nội quy lớp như sau:
12
SangKienKinhNghiem.net


Bảng nội quy tôi chọn đặt ở nơi mọi người dễ dàng nhìn thấy, khơng q cao
vì học sinh khơng đọc được, cũng khơng q thấp vì dễ bị hư hỏng do va chạm.
Xây dựng nội quy lớp học là việc làm hết sức có ý nghĩa vì: học sinh được

tham gia, được cung cấp thông tin, được bày tỏ ý kiến. Từ đó giúp học sinh hiểu,
tơn trọng và thực hiện tốt nội quy do chính các em đề ra. Các em còn được rèn
kĩ năng giao tiếp trước đám đơng cũng có thể bày tỏ ý kiến và tham gia q trình
ra quyết định, phát huy tính tập thể, nâng cao tinh thần trách nhiệm cho mỗi em.
- Chia sẻ Hộp thư vui: Giáo viên và học sinh trong lớp tôi đều làm hộp
thư. Hằng ngày, ghi những lời khen ngợi động viên… dành cho người mà mình
yêu mến. Cuối tuần, vào tiết sinh hoạt tập thể, tất cả lớp có thể mở thư ra xem và
đọc cho cả lớp cùng nghe. Việc làm này giúp học sinh hướng tới những ý nghĩ,
tư tưởng lạc quan, tích cực trong cuộc sống ngay cả khi gặp khó khăn, chán nản
trong cuộc sống, tạo điều kiện cho những em ngại giao tiểp trước đám đơng
cũng có thể bày tỏ ý kiến của mình.

13
SangKienKinhNghiem.net


Qua hộp thư vui tạo cơ hội cho giáo viên và học sinh trong lớp chia sẻ
những cảm xúc, suy nghĩ; hình thành cho các em thói quen quan tâm, chia sẻ với
mọi người; rèn luyện học sinh biết tôn trọng riêng tư của bạn, góp phần nâng
cao sử dụng Tiếng việt của các em. Cơng cụ này cịn là cách để giáo viên động
viên, khích lệ học sinh và hiểu các em hơn. Trong các buổi sinh hoạt tập thể tôi
dành thời gian để viết thư cho nhau, đặc biệt là vào những ngày sinh nhật, ngày
mùng 8/3…. Qua cách làm này, tơi thấy rất thiết thực vì giáo dục được kĩ năng
sống cho các em biết quan tâm, chia sẻ với bạn bè trong lớp, với mọi người.
Tôi xin đơn cử một trường hợp trong lớp có em Nguyễn Thị Phương Thảo
bị đau mắt nghỉ một tuần, tôi và cán sự lớp đi thăm (vì nhà em ở xa trường), các
em ở lại viết thư cho bạn, khi đi học trở lại túi thư của em căng đầy. Tơi xin
trích một bức thư như sau:
Mình thương Phương Thảo q mà khơng đi thăm được. Mình trơng cho
Thảo mau khỏi để đi học cùng các bạn, mấy hôm nay lúc nào cơ cũng nhắc bạn

đấy!
Bạn
Nguyễn Quỳnh Anh
- Góc sinh nhật: Tôi trao đổi với các em trong Hội đồng tự quản của lớp
để xây dựng cây sinh nhật gồm 12 bông hoa ứng với 12 tháng trong năm, Từ đó
gắn tên các bạn sinh cùng tháng vào các bơng hoa. Góc sinh nhật tạo sự vui tươi
14
SangKienKinhNghiem.net


trong lớp. Giúp cho các em biết cách quan tâm đến bạn bè, biết cách tổ chức
những buổi kỉ niệm nho nhỏ, tạo sự gắn kết của các thành viên trong lớp.
Hàng tháng tôi thường tổ chức sinh nhật cho các em vào cuối tháng, chuẩn
bị của giáo viên là bánh kẹo, những món quà nhỏ, đối với địa bàn xã Xuân Lâm,
huyện Tĩnh Gia là một xã thuần nông, phần lớn các em là con em gia đình nơng
nghiệp, vì vậy vào những tháng rét tơi thường mua tất, găng tay, khi thì những
quyển truyện tranh… để động viên các em trong học tập. Điều này giúp các em
thấy được sự quan tâm của cô giáo và các bạn trong lớp. Từ đó giúp các em tự
tin hơn trong học tập.

Một buổi sinh nhật chung của lớp
Bạn bè trong lớp tặng sinh nhật bạn mình là những bưu thiếp mà các em tự
làm, những cây bút bi, quyển vở có khi tơi cịn thấy cả hộp sữa tươi được gói rất
cẩn thận để tặng các bạn.
Việc tổ chức sinh nhật hàng tháng cho học sinh cũng gây tốn kém cho giáo
viên ít nhiều, nhưng tơi hồn tồn vui vẻ vì qua việc làm này tơi giáo dục được
kĩ năng sống cho các em rất nhiều từ giao tiếp với người lớn, bạn bè, thầy cô hay
biểu diễn các tiết mục văn nghệ cũng như ăn uống nơi đông người… Các em rất
hồn nhiên thể hiện tình cảm với bạn trong ngày sinh nhật. Học sinh được mừng
sinh nhật nói về bản thân, về những thay đổi khi một tuổi đến với em.

- Đôi bạn cùng tiến: Trong lớp bao giờ cũng có nhiều đối tượng học sinh,
ngồi những học sinh xếp loại học lực Hồn thành tốt cịn có em xếp loại Chưa
15
SangKienKinhNghiem.net


hồn thành, để các em Chưa hồn thành khơng bị tự ti, mặc cảm và thụ động
trong học tập. Tôi xây dựng các mơ hình học tập như “Đơi bạn cùng tiến”; “Đôi
bạn điểm 10” để cho các em kèm cặp nhau.
- “Học mà chơi – chơi mà học”: Nắm được tâm lí của học sinh Tiểu học
rất thích tham gia các trị chơi. Chính vì vậy việc tổ chức cho các em tham gia
vào các trò chơi là một việc làm hết sức cần thiết. Khi tham gia trò chơi giúp các
em rèn luyện thể chất, sự khéo léo, nhanh nhẹn, hoạt bát, tạo sự hịa đồng, thân
thiện, đồn kết… Cho nên sau mỗi tiết học tôi thường tổ chức cho các em chơi
những trò chơi như: Thỏ ăn cỏ; Trời nắng trời mưa… Những phút vui chơi thoải
mái, lành mạnh sẽ giúp các em thêm hào hứng để học tập và sống hồn nhiên
hơn. Hơn nữa việc vui chơi lành mạnh cịn tạo ra nhiều đức tính tốt đẹp, hạn chế
những tật xấu, đồng thời rèn luyện thể chất và tâm hồn các em theo chiều hướng
tốt hơn.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến
Sự thành công của việc xây dựng lớp học thân thiện địi hỏi giáo viên phải
ln kiên trì, bền bỉ để giúp đỡ các em góp phần cùng nhà trường hoàn thành tốt
nhiệm vụ được giao trong năm học.
Sau một năm thực hiện xây dựng lớp học thân thiện thì thấy các hoạt động
của lớp thay đổi hẳn, các em biết quan tâm lẫn nhau hơn, khơng cịn vị kỷ với
nhau nữa mà cùng giúp đỡ lẫn nhau trong học tập cũng như trong vui chơi. Từ đó
làm cho lớp trở thành khối đồn kết thống nhất và hoàn thành tốt các nhiệm vụ mà
giáo viên giao cho. Trong năm học 2017 -2018, việc xây dựng thành công “Lớp
học thân thiện đã tạo được môi trường học tập tốt cho học sinh. Kết quả đạt như
sau:

- Học sinh tiến bộ rõ rệt: Các em tự tin hơn trong giao tiếp, sáng tạo trong
học tập, cởi mở tôn trọng lẫn nhau, chủ động hỗ trợ bạn bè khi gặp khó khăn,
biết phịng những việc làm có thể khơng an tồn và tránh nơi nguy hiểm.
- Đi đầu trong các phong trào thi đua của trường. Trang trí lớp học lớp đạt
giải Nhất.
- Đi đầu trong các phong trào vận động quyên góp như: Giúp đỡ đồng bào
bị lũ lụt, thiên tai; giúp bạn vượt khó…
- Hầu hết các em đều biết tham gia các hoạt động sinh hoạt vui chơi, biết
một số trò chơi dân gian như: trò chơi “Rồng rắn lên mây”; “Bịt mắt bắt dê”;
“Trốn tìm”;....mà lâu nay các em cịn bỡ ngỡ.
- Tất cả học sinh ở lớp đều hiểu được cách ứng xử với bạn bè, với thầy cô,
với người lớn. Biết chào lễ phép mỗi khi có thầy cơ giáo ở Sở hay Phòng Giáo
dục và Đào tạo đến thăm hoặc thầy cô nơi khác đến. Trong lớp, các em tự làm
cho mình góc trưng bày và chia sẽ đồ chơi với nhau. Góc thư viện hoạt động hiệu
quả, mỗi học sinh có 8 đầu sách thiếu nhi, các em rất tích cực mỗi khi tham gia đọc
sách tại đây.
- Lớp học luôn sạch sẽ, không bám bụi, không vẽ bẩn. Tài sản của lớp quản
lí ln ngun vẹn và an tồn.
16
SangKienKinhNghiem.net


- Cuối tháng 4, năm học 2017 – 2018, kết quả các môn học và hoạt động giáo
dục cùng năng lực, phẩm chất của lớp 5A do tôi phụ trách đạt kết quả như sau:
Các môn học và hoạt động giáo dục
Tổng số
HS

Hoàn thành tốt
SL

TL
17

33

Hoàn thành
SL
TL

51.5

16

Chưa hoàn thành
SL
TL

48.5

0

0

Về Năng lực, phẩm chất
Tổng số
HS
33

Năng lực
Tốt

SL

TL

Đạt
SL

TL

17 51.5 16 48.5

Phẩm chất
Tốt

C. C.G
SL

TL

0

0

SL

TL

20 60.6

Đạt

C. C.G

SL

TL

SL

TL

13

39.4

0

0

17
SangKienKinhNghiem.net


3. Kết luận, kiến nghị

3.1. Kết luận
Từ thực tiễn “Xây dựng lớp học thân thiện” giúp học sinh có mơi trường
học tập tốt thơng qua việc trang trí lớp học, thay đổi cách ứng xử của giáo viên,
tăng cường sự tham gia của học sinh, tôi rút ra một số kết luận như sau:
- Xây dựng lớp học thân thiện, có nhiều tác dụng trong q trình dạy học.

Trang trí lớp tạo ra khơng khí thoải mái, vui tươi, sinh động trong mỗi giờ học.
- Tạo không gian lớp học tích cực khơng chỉ làm đẹp hơn mà cịn tạo cho
các em hứng thú trong học tập, giúp các em tự tin hơn, có được cơ hội khẳng
định mình và tự đánh giá nhau trong học tập.
Tuy nhiên lớp học không nên quá màu mè, rườm rà, dẫn đến phản tác dụng.
Do vậy nhà trường cần có kế hoạch tổ chức, hướng dẫn các lớp trang trí hợp lí
và đồng bộ, phát huy tối đa vai trò của học sinh.
- Sắp xếp bàn ghế theo nhóm phải đảm bảo tính khoa học, đảm bảo thuận
lợi cho việc dạy và học. Hướng tập trung không nhất thiết phải là bảng lớp.
- Tăng cường sự tham gia của học sinh giúp học sinh phát triển sự tự giác,
biết gọi “ bạn” xưng “tơi”, biết nói lời “cảm ơn, xin lỗi”. Chủ động khi tham gia
các hoạt động của lớp. Tạo cơ hội cho học sinh cảm nhận được mình là một
phần của tập thể và có trách nhiệm để tập thể đó hoạt động và phát triển tốt .
Phát huy sự sáng tạo và để các em có điều kiện hỗ trợ lẫn nhau trong học tập
cũng như trong đời sống hằng ngày.
Vậy: Việc tổ chức “Xây dựng lớp học thân thiện”, không phải xây dựng
trường lớp cho to, cho đẹp mà là xây dựng một mối quan hệ tốt đẹp, gần gũi
thầy với trị, trị với trị. Khi thầy cơ gần gũi, tơn trọng và am hiểu tâm lí học
sinh thì chắc chắn các em sẽ tin tưởng, tâm sự về những khó khăn của mình với
thầy cơ, từ đó, thầy cơ có cách giáo dục phù hợp hơn đối với từng em, các em
học tập sẽ một ngày tiến bộ hơn.
Trên đây là một số kinh nghiệm được rút ra từ quá trình thực hiện biện
pháp xây dựng “lớp học thân thiện” tạo môi trường học tập tốt cho học sinh
thông qua các hoạt động ở lớp 5A do tôi chủ nhiệm. Tuy nhiên sự suy nghĩ và
khả năng tìm hiểu cũng như trình bày tơi cịn hạn chế, vì vậy tơi rất mong được
sự góp ý của những nhà sư phạm, của bạn đồng nghiệp để đề tài này được áo
dụng vào các nhà trường được tốt hơn.
3.2. Kiến nghị: Khơng
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
XÁC NHẬN

Thanh Hóa, ngày16 tháng 4 năm 2018

Tơi xin cam đoan đây là SKKN của mình,
khơng sao chép nội dung của người khác.
Người viết

Lê Thị Hiền
18
SangKienKinhNghiem.net


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Các văn bản của Bộ Giáo dục và Đào tạo:
- Chỉ thị số 40/2008/CT-BGDĐT- Về việc phát động phong trào thi đua “
Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường phổ thông
giai đoạn 2008-2013.
- Kế hoạch 307/KH-BGD-ĐT ngày 22/7/2008 của Bộ Giáo dục và Đào tạo
về việc triển khai phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh
tích cực” trong các trường phổ thông năm học 2008-2009 và giai đoạn 20082013.
- Kế hoạch liên ngành 7575/KHLN/BGD-ĐT – BVHTTDL/TƯDDTN
ngày 19/8/2008 giữa Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch,
Trung ương Đồn TNCSHCM về triển khai phong trào thi đua “ Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực”.
- Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học cấp Tiểu học của Bộ Giáo dục và
Đào tạo năm học 2017-2018.
2. Cẩm nang “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” của các
tác giả PGS,TS Đặng Quốc Bảo, TS Nguyễn Thị Bẩy, ThS Bùi Ngọc Điệp, ThS
Bùi Đức Thiệp, TS Ngô Thị Tuyên – Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam năm
2009.

19
SangKienKinhNghiem.net


MỤC LỤC
TT

NỘI DUNG

TRANG

1

MỞ ĐẦU

1

1.1.
1.2
1.3
1.4
2

Lí do chọn vấn đề nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
NỘI DUNG

1
2
2
2
3

2.1
2.2
2.3

Cơ sở lí luận
Thực trạng
Các giải pháp đã áp dụng để giải quyết vấn

3
3
5

Xây dựng không gian lớp học thân thiện
Xây dựng mối quan hệ thân thiện giữa thầy cô
với học sinh
2.3.3
Xây dựng mối quan hệ bạn bè thân thiện
2.4
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm

5
11

đề

2.3.1
2.3.2

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

3
3.1
3.2

Kết luận
Kiến nghị

12
16
19
19
19

Tài liệu tham khảo

20
SangKienKinhNghiem.net