Những mối nguy hại khi trẻ bị "bắt nạt"
Dọa nạt, mắng mỏ, chọc ghẹo, trêu đùa, dè bỉu có thể gây ra những
phản ứng tiêu cực nếu trẻ không được giáo dục về khả năng kiềm chế. Đã
có một học sinh chém bạn chết chỉ vì bị bạn nhại giọng địa phương. Rất
nhiều biểu hiện bạo lực ở học đường đều xuất phát từ nguyên nhân bị bắt
nạt.
Trẻ bị bắt nạt thường xuyên hay bị ức hiếp, hành hạ về thể chất và tinh
thần sẽ dẫn đến bị loạn thần kinh (hoang tưởng, bị ám ảnh ).
Trẻ bị người lớn bắt nạt
Chỉ vì muốn con học giỏi, viết chữ đẹp nên mỗi lần hướng dẫn con học
bài, chị Hà An (ở Bình Dương) lại chuẩn bị sẵn cây roi. Chữ nào viết
không rõ hay bài toán nào sai chị liền vừa mắng vừa đánh vào tay con.
Chị giải thích, làm vậy để cháu nhớ và tập trung học. Chị đã không hiểu,
chính biện pháp bắt nạt, hành hạ đó đã khiến bé càng sao nhãng việc học,
chỉ tập trung xem mẹ có đánh mình hay không.
Không ít ông bố bà mẹ quan niệm như chị Hà An: không dọa nạt, mắng
mỏ thì rất khó giáo dục con cái. Trong một cuộc điều tra với 50 phụ huynh,
100% số người được phỏng vấn đều thừa nhận là đã từng bắt nạt con,
buộc chúng nghe theo mình. Mâu thuẫn là tất cả những người được trao
đổi đều khẳng định trong quá khứ đã từng bị bố mẹ hoặc người lớn mắng
mỏ, hành hạ.
Ai cũng biết bị bắt nạt là rất ức chế và luôn muốn làm điều ngược lại để
chống đối. Tâm lý con trẻ thời nay cũng vậy, các em muốn được nghe
những lời nhắc nhở, dạy bảo dịu dàng, nhẹ nhàng từ người lớn. Đồng
thời, các em cũng muốn được tự lập, khẳng định mình. Không phải cứ bắt
nạt thì trẻ mới thực hiện. Vì vậy, khi người lớn quá lạm dụng biện pháp bắt
nạt để dạy trẻ thì hệ lụy kéo theo sẽ rất lớn.
Ban đầu là bị ức chế, làm vì bị bắt buộc. Dần dần thì trở nên chai lỳ, nếu
bố mẹ không dọa nạt, áp đặt nhiệm vụ thì các em sẽ không tự giác. Tính
tự ti và tự phụ vì thế cũng hình thành ở trẻ một cách tự phát, khi vào đời,
những nét tính cách này sẽ khiến trẻ khó hòa nhập với cộng đồng. Không
chỉ ở gia đình, ở nhà trường đây đó vẫn còn có giáo viên vì muốn đạt
được mục đích trước mắt (giữ lớp trật tự, muốn học sinh răm rắp làm theo
lời thầy cô ) đã xem bắt nạt, dọa dẫm như là biện pháp tối ưu.
Thậm chí, có trường hợp giáo viên đánh đập hoặc bắt học sinh phải thụt
đầu mấy trăm cái chỉ vì không vâng lời mình. Hậu quả là học sinh chỉ
"bằng mặt mà không bằng lòng", các em bị ức chế, nên học tập, rèn luyện
không hiệu quả.
Bạn bè cũng là "thủ phạm"
Trong các mối quan hệ với mọi người, con trẻ quan tâm nhất là quan hệ
với bạn bè. Sự thừa nhận của bạn bè cùng lớp là biểu hiện của sự phát
triển nhân cách bình thường ở trẻ. Vì thế, khi không gia nhập được với
các nhóm bạn, hoặc bị các bạn trêu đùa, bắt nạt, các em thường có
những biểu hiện bị rối nhiễu tâm lý.
Bị bắt nạt bởi bạn bè sẽ khiến trẻ rất tự ti, mặc cảm về nhược điểm của
mình. Hầu hết những em đã và đang chịu sự bắt nạt, dè bỉu của bạn bè
thường có xu hướng rụt rè, nhút nhát hoặc rất bướng bỉnh, có những hành
vi bất thường, tức thời không kiểm soát được, thậm chí có xu hướng bạo
lực để tự vệ. Hiện tượng học sinh đánh nhau cũng xuất phát từ nguyên
nhân không muốn bị bạn bắt nạt, chế giễu.
Làm gì khi trẻ bị bắt nạt?
Phụ huynh cũng như giáo viên nên quan tâm đến sinh hoạt ở trường của
con em, để nhanh chóng phát hiện và ngăn chặn tình trạng con trẻ bị bắt
nạt nhằm tránh hậu quả có thể ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý
sau này của trẻ.
Những bậc phụ huynh đã từng sử dụng biện pháp bắt nạt để dạy dỗ con
cái thì cần suy ngẫm thật kỹ về hậu quả của nó để hạn chế đến mức tối
thiểu. Vẫn biết mọi biện pháp giáo dục con cái mà bố mẹ thực hiện đều
nhằm mục đích cuối cùng là muốn con nên người, nhưng bắt nạt, ép buộc
con trẻ chỉ đem lại kết quả tức thời, mà tác động ngược của nó sẽ để lại
nhiều hậu quả xấu.
Đối với giáo viên, cần phải gần gũi, quan tâm hơn nữa đến học sinh, lắng
nghe những tâm tự nguyện vọng của trẻ, đừng vì lợi ích trước mắt của
bản thân mà bắt nạt, áp đặt trẻ. Giáo viên dạy ở bậc phổ thông có điều
kiện thuận lợi hơn phụ huynh vì được trang bị kiến thức tâm lý lứa tuổi học
sinh. Đó chính là cơ sở để xây dựng những biện pháp giáo dục trẻ vừa
hiệu quả vừa đậm tình người.