Phần mềm quản trị thư viện tích hợp mã nguồn mở Koha cho hệ thống thư viện Việt Nam

Nghiïn cûáu - Trao àưíi

PHÊÌN MÏÌM QUẪN TRÕ THÛ VIÏÅN TĐCH HÚÅP MẬ NGÌN MÚÃ KOHA
CHO HÏÅ THƯËNG THÛ VIÏÅN VIÏÅT NAM
TS Nguỵn Huy Chûúng

Trûúâng Àẩi hổc KHXH&NV Hâ Nưåi
Tốm tùỉt: Trong khoẫng 10 nùm qua, hïå thưëng phêìn mïìm quẫn trõ thû viïån tđch húåp
(integrated library system) do cấc cưng ty phêìn mïìm trong vâ ngoâi nûúác cung cêëp (sẫn
phêím thûúng mẩi) àậ àûúåc ûáng dng triïín khai vâ àem lẩi lúåi đch thiïët thûåc cho viïåc quẫn
l tâi ngun, tûå àưång hốa cấc quy trịnh nghiïåp v ca thû viïån tẩi Viïåt Nam. Sûå phất triïín
ca cưng nghïå thưng tin, Internet vâ cấc hịnh thûác trao àưíi thưng tin, liïn lẩc trong thïë giúái
phùèng hiïån nay àậ tẩo àiïìu kiïån mẩnh mệ cho viïåc hịnh thânh vâ phất triïín cấc hïå thưëng
phêìn mïìm quẫn trõ thû viïån tđch húåp mậ ngìn múã, àûúåc àống gốp búãi cưång àưìng thû viïån
vâ cưng nghïå thưng tin trïn toân thïë giúái. Trong sưë àố, Koha lâ phêìn mïìm quẫn trõ thû viïån
mậ ngìn múã àêìu tiïn vâ àang àûúåc sûã dng rưång rậi nhêët trïn thïë giúái. Cấc lúåi thïë vïì tiïu
chín, tđnh nùng, tđnh dïỵ sûã dng/khai thấc, chi phđ triïín khai ca Koha rêët ph húåp vúái
hïå thưëng thû viïån tẩi Viïåt Nam, àiïìu àố mang lẩi cho cấc thû viïån mưåt lûåa chổn khẫ thi
khấc bïn cẩnh cấc phêìn mïìm thûúng mẩi hiïån hânh.
Tûâ khốa: phêìn mïìm thû viïån; phêìn mïìm mậ ngìn múã; phêìn mïìm tđch húåp quẫn trõ thû
viïån mậ ngìn múã; phêìn mïìm Koha; thû viïån àiïån tûã; thû viïån Viïåt Nam.
Koha open source integrated library management software for Vietnam library system
Summary: In recent about 10 years, integrated library systems (trade products),
supplied by domestic and foreign software companies, have been applied and brought
real benefits for resource managemen, automation of library processes in Vietnam. The
development of IT, Internet, information exchange and communication forms in flat world
is creating firm conditions for forming and developing open source integrated library
management systems with the contribution of library and IT communities throughout the
world. Among these systems, Koha is being widely used in the world. Owing to
its advantages in standard, ability, friendliness in use and exploitation, reasonable
expenditure for development in Vietnamese library systems, Koha is a feasible choice

among other commercial softwares.
Keywords: library system; open source software; open source integrated library systems;
Koha software; electronic library; Vietnam library.
1. Phêìn mïìm thû viïån
Hïå thưëng Thû viïån Viïåt Nam àậ vâ àang
phất triïín song song cng vúái sûå phất triïín
ca àêët nûúác cng nhû trong tiïën trịnh hưåi
nhêåp qëc tïë ngây câng chùåt chệ vâ sêu rưång.
12

Tûâ viïåc phất triïín nhanh nhûng thiïëu thưëng
nhêët vïì tưí chûác, vïì vùn bẫn phấp quy, vïì cấc
tiïu chín chun mưn nghiïåp v ca nhûäng
nùm trûúác thïë k 21, ngânh thû viïån Viïåt
Nam cho àïën nay àậ àûa ra vâ thưëng nhêët cấc
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 3/2014


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
u cêìu tiïu chín nghiïåp v dûåa trïn cấc
chín qëc tïë vïì thû viïån nhû khưí mêỵu
MARC21, quy tùỉc biïn mc AACR2, khung
phên loẩi DDC,… [1].
Viïåc ấp dng cấc chín nghiïåp v thû
viïån qëc tïë vâo hïå thưëng thû viïån Viïåt Nam
àậ tẩo tiïìn àïì cho viïåc ûáng duång cöng nghïå
thöng tin (CNTT) trong thû viïån, c thïí lâ
viïåc sûã dng cấc phêìn mïìm thû viïån
(PMTV) trúã nïn thån lúåi vâ dïỵ dâng hún.
Cấc PMTV qëc tïë nhû Virtua (VTLS),

Millennium (Innovative Interface), Aleph
(Ex Libris) àaä àûúåc sûã dng tẩi cấc thû viïån
úã Viïåt Nam, àiïìu mâ trûúác àêy khưng thïí
thûåc hiïån àûúåc. Ngoâi ra, cấc cưng ty phêìn
mïìm trong nûúác cng àậ xêy dûång hïå thưëng
PMTV mang thûúng hiïåu ca riïng mịnh,
tiïu biïíu lâ Libol (Tinh Vên), iLib (CMC),
Vebrary (Lẩc Viïåt).
Trẫi qua hún 10 nùm kïí tûâ ngây hïå thưëng
PMTV àêìu tiïn àûúåc triïín khai tẩi Viïåt Nam,
cho àïën nay àa phêìn cấc thû viïån cố quy mư
vûâa vâ lúán ca cấc trûúâng àẩi hổc, cao àùèng,
cấc trung têm hổc liïåu vng, cấc thû viïån
cưng cưång, cấc viïån nghiïn cûáu, cú quan nhâ
nûúác àậ àûúåc câi àùåt vâ ûáng dng PMTV úã

cấc mûác àưå khấc nhau. Cấc thû viïån cố quy
mư nhỗ hún nhû cấc thû viïån qån, huån,
cấc thû viïån ca cấc trûúâng phưí thưng trung
hổc, phưí thưng cú súã,… do cấc khố khùn vïì
tâi chđnh, ngìn lûåc chûa triïín khai àûúåc
PMTV.
Chng ta cố thïí khựống ừnh rựỗng PMTV
aọ em laồi caỏc lỳồi ủch thiùởt thûåc, lâm thay àưíi
cú bẫn diïån mẩo hïå thưëng thû viïån tẩi Viïåt
Nam. Thưng qua PMTV, thû viïån àậ tûå àưång
hốa àûúåc quy trịnh nghiïåp v, quẫn l tâi
ngun àïí tùng nùng sët hoẩt àưång vâ nêng
cao chêët lûúång phc v bẩn àổc. PMTV cng
lâ cưng c quan trổng àïí cấc thû viïån thûåc

hânh ấp dng cấc tiïu chín qëc tïë vïì
nghiïåp v thû viïån. Do vêåy, tđnh nùng vâ cêëu
trc dûä liïåu ca PMTV àống vai trô xûúng
sưëng trong viïåc gip thû viïån vêån hânh theo
àng tiïu chín qëc tïë. Tẩi Viïåt Nam,
PMTV cố thïí chia lâm hai loẩi:
- PMTV ca cấc cưng ty PM Viïåt Nam.
- PMTV ca cấc cưng ty PM nûúác ngoâi.
Bẫng 1 àûa ra cấc àấnh giấ tưíng thïí vïì hai
loẩi PM nây:

Bẫng 1. So sấnh PMTV ca cưng ty phêìn mïìm trong nûúác vâ ca cưng ty phêìn mïìm nûúác ngoâi
PMTV ca cấc cưng ty PM
Viïåt Nam
Chng loẩi
PM thûúng mẩi cố bẫn quìn
Phên hïå, tđnh nùng Àêìy à cấc phên hïå, tđnh nùng:
OPAC, Bưí sung, Biïn mc, Lûu
thưng, Quẫn l ÊËn phêím àõnh k,
Bấo cấo thưëng kï
Tiïu chín hưỵ trúå
Hưỵ trúå mưåt phêìn MARC21,
AACR2, DDC vâ cấc tiïu chín
qëc tïë vïì thû viïån
Khẫ nùng hoẩt àưång Chûa àûúåc kiïím chûáng hoẩt àưång
vúái sưë lûúång biïíu tưët vúái thû viïån cố trïn 1 triïåu biïíu
ghi lúán
ghi
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 3/2014

PMTV ca cấc cưng ty PM
nûúác ngoâi
PM thûúng mẩi cố bẫn quìn
Àêìy à cấc phên hïå, tđnh nùng:
OPAC, Bưí sung, Biïn mc, Lûu
thưng, Quẫn l ÊËn phêím àõnh
k, Bấo cấo thưëng kï
Hưỵ trúå hoân toân MARC21,
AACR2, DDC vâ cấc tiïu chín
qëc tïë vïì thû viïån
Àấp ûáng hoẩt àưång cho cấc thû
viïån cố trïn 5 triïåu biïíu ghi

13


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
Khẫ nùng liïn kïët
qua cưíng Z39.50
Khẫ nùng liïn thû viïån
vúái cấc PMTV khấc
Khẫ nùng ty biïën
cêëu trc, tđnh nùng
ca phêìn mïìm

Hưỵ trúå mưåt phêìn

Hưỵ trúå hoân toân

Khưng hưỵ trúå

Hưỵ trúå

Hưỵ trúå ty biïën theo u cêìu ca thû Khưng cho phếp thay àưíi cêëu
viïån
trc, rêët hẩn chïë thay àưíi tđnh
nùng àïí àẫm bẫo tđnh nhêët quấn,
ưín àõnh ca hïå thưëng
Khẫ nùng àấp ûáng Àấp ûáng
Àấp ûáng
nhu cêìu ca thû viïån
Viïåt Nam hiïån tẩi
Khẫ nùng àấp ûáng Chûa àûúåc kiïím chûáng
Àấp ûáng
nhu cêìu phất triïín
vâ hưåi nhêåp ca thû
viïån Viïåt Nam trong
tûúng lai
Quấ trịnh phất triïín - Khoẫng 10 nùm, dûåa trïn cấc - Trïn 30 nùm, song hânh vúái
u cêìu thûåc tïë ca ngânh thû viïån u cêìu vâ sûå phất triïín ca
Viïåt Nam
ngânh thû viïån thïë giúái.
- Àûúåc phất triïín búãi cấc cưng ty phất - Àûúåc phất triïín búãi cấc cưng ty
triïín PM àa ngânh nghïì Viïåt Nam
PM qëc tïë chun vïì thû viïån
Tđnh cêåp nhêåt cuãa PM khöng àûúåc cêåp nhêåt thûúâng PM àûúåc cêåp nhêåt haâng nùm,
PM
xuyïn, thûúâng ài chêåm hún so vúái song haânh vúái xu thïë cuãa thïë
xu thïë cuãa thïë giúái
giúái

Ngìn nhên lûåc Khưng ưín àõnh do PM khưng phẫi lâ sẫn ƯÍn àõnh do cưng ty chó chun
phất triïín PM
phêím duy nhêët ca cưng ty Viïåt Nam sêu phất triïín phêìn mïìm thû viïån
Giấ thânh triïín khai Khoẫng vâi trùm triïåu àưìng / thû Trïn 2 tó àưìng / thû viïån
ban àêìu
viïån
Chi phđ bẫo hânh Tđnh theo tó lïå phêìn trùm trïn giấ trõ Tđnh theo tó lïå phêìn trùm trïn giấ
bẫo trị hâng nùm
ban àêìu ca sẫn phêím
trõ ban àêìu ca sẫn phêím

Bẫng phên tđch trïn àậ chú ra rựỗng ỷỏng
trùn goỏc ửồ tiùu chuờớn kyọ thuờồt, PMTV do
cấc cưng ty PM nûúác ngoâi àấp ûáng hoân
toân nhu cêìu hiïån tẩi vâ tûúng lai ca thû
viïån Viïåt Nam. Tuy nhiïn, chi phđ àïí triïín
khai vâ duy trị PM cấc phêìn mïìm nây rêët lúán
vâ khưng phẫi thû viïån nâo tẩi Viïåt Nam
cng cố à àiïìu kiïån tâi chđnh àïí thûåc hiïån.

nhûng lẩi gùåp cấc vêën àïì liïn quan àïën tđnh
nùng, tiïu chín nghiïåp v, tđnh bïìn vûäng,
tđnh cêåp nhêåt vúái cấc tiïu chín vâ xu thïë
phất triïín ca ngânh thû viïån trïn thïë giúái
trong tûúng lai gêìn.

2. Phêìn mïìm thû viïån mậ ngìn múã
Cố thïí nối, Viïåt Nam khưng phẫi lâ qëc
gia duy nhêët trïn thïë giúái gùåp phẫi bâi toấn
Ngûúåc lẩi, PMTV do cấc cưng ty PM Viïåt khố trong viïåc lûåa chổn PMTV ph húåp vúái

Nam cung cêëp cố chi phđ thêëp hún (nhûng chđnh sấch, quy mư, chûác nùng, nhiïåm v
vêỵn cao àưëi vúái cấc thû viïån cố quy mư nhỗ) cng nhû khẫ nùng tâi chđnh cho thû viïån ca
14

THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 3/2014


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
mịnh. Cấc qëc gia trïn thïë giúái (kïí cấc cấc
qëc gia phất triïín) cố hïå thưëng thû viïån phất
triïín trûúác chng ta hâng chc nùm àậ nhêån
thêëy àiïìu nây tûâ lêu. Hổ, cng vúái cấc tưí
chûác vâ cưång àưìng thû viïån qëc tïë, cấc
trung têm nghiïn cûáu, cấc nhâ lêåp trịnh viïn
àam mï lơnh vûåc thû viïån,… àậ àûa ra mưåt
hûúáng ài múái: Xêy dûång vâ phất triïín Phêìn
mïìm thû viïån mậ ngìn múã (PMTVMNM).
Mưåt cêu hỗi àûúåc àùåt ra lâ tẩi sao viïåc sûã
dng PMTVMNM lẩi trúã thânh mưåt xu
hûúáng trïn thïë giúái?
Búãi vị PMTVMNM giưëng nhû mưåt mốn
quâ tùång vâ chng ta khưng chó àûúåc miïỵn
phđ vïì giấ mua mâ côn àûúåc miïỵn phđ vïì bẫn
quìn trïn cú súã giêëy phếp mậ ngìn múã.
Chó cêìn cố mậ ngìn ca phêìn mïìm vâ cố
quy àõnh vïì giêëy phếp PM tûå do ngìn múã lâ
ngûúâi sûã dng cố thïí tûå do sûãa àưíi, cẫi tiïën,
nêng cêëp vâ phất triïín chng mâ khưng cêìn
xin phếp ai hay cú quan tưí chûác nâo vïì bẫn
quìn [14]. Àố lâ àiïìu khấc biïåt nưíi bêåt so

vúái cấc phêìn mïìm mậ ngìn àống, hay côn
gổi lâ phêìn mïìm thûúng mẩi cố bẫn quìn.
Chđnh vị vêåy, sûå hịnh thânh vâ phất triïín
ca PMTVMNM àậ vâ àang diïỵn ra mưåt
cấch tûå nhiïn, xët phất tûâ nhu cêìu vâ lúåi đch
ca cưång àưìng thû viïån mâ khưng bõ ẫnh
hûúãng búãi cấc ëu tưë chđnh trõ, thûúng mẩi
nhû cấc sẫn phêím khấc.
3. Phêìn mïìm thû viïån mậ ngìn múã
Koha
Koha lâ PMTVMNM àêìu tiïn trïn thïë
giúái, ban àêìu àûúåc xêy dûång cho Thû viïån
Horowhenua Library Trust (HLT), New
Zealand vâo nùm 2000 [3]. Hiïån nay, Koha
àậ trúã thânh PMTVMNM àûúåc ấp dng rưång
rậi nhêët trïn thïë giúái vúái trïn 1.800 thû viïån
àang sûã duång [15].
Koha àûúåc cöng nhêån lâ PM cố àêìy à
tđnh nùng ca mưåt PMTV hiïån àẩi, liïn tc
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 3/2014

àûúåc cêåp nhêåt theo tiïu chín vâ xu thïë múái
nhêët; nố cố khẫ nùng ty biïën mưåt cấch mïìm
dễo, linh hoẩt. Koha nhêån àûúåc sûå àống gốp
phất triïín, kiïím àõnh vâ kiïím soất chêët lûúång
búãi cưång àưìng Koha trïn toân thïë giúái thưng
qua website chđnh thûác lâ www.koha-community.org. Kola cố mưåt sưë tđnh nùng nưíi bêåt
nhû sau:
3.1. Hưỵ trúå biïn mc theo chín qëc tïë
Chêët lûúång ca cưng tấc biïn mc sệ quët

àõnh chêët lûúång CSDL thû mc vâ khẫ nùng
chia sễ thưng tin. Khẫ nùng trao àưíi ngìn tâi
ngun rêët hẩn chïë giûäa cấc hïå thưëng thû viïån
Viïåt Nam hiïån nay xët phất tûâ cưng tấc biïn
mc khưng àưìng nhêët, khưng àấp ûáng hoân
toân tiïu chín qëc tïë. Àiïìu nây khưng hoân
toân do lưỵi ca cấc cấn bưå nghiïåp v mâ lâ vị
hổ khưng àûúåc cung cêëp mưåt cưng c chín
àïí thûåc hiïån àiïìu nây.
Chđnh vị vêåy, àiïím nưíi trưåi àêìu tiïn cêìn
nhêën mẩnh ca Koha chđnh lâ khẫ nùng hưỵ
trúå biïn mc theo tiïu chín qëc tïë. Phên
hïå Biïn mc ca Koha àấp ûáng khùỉt khe cấc
tiïu chín nhû MARC21, AACR2 vâ DDC,
cung cêëp cưng c àïí xêy dûång vâ kiïím soất
chêët lûúång mư tẫ biïíu ghi. Vđ d mưåt sưë tđnh
nùng nưíi bêåt ca phên hïå nây nhû sau:
- Cung cêëp cấc khung mêỵu biïn mc àïí sûã
dng cho nhiïìu loẩi hịnh tâi liïåu khấc nhau
nhû sấch in, tâi liïåu àiïån tûã, êën phêím àõnh k…
- Cung cêëp khẫ nùng tûå xêy dûång biïíu
mêỵu biïn mc theo nhu cêìu sûã dng ca thû
viïån.
- Hoẩt àưång theo mư hịnh tûâ àiïín tham
chiïëu, cho phếp gùỉn kïët cấc vùn bẫn cố liïn
quan hóåc àđnh kêm cấc file ẫnh bịa tâi liïåu.
- Nhêåp, xët tâi liïåu theo lư vúái tïåp tin
theo chín ISO 2709.
- Cố khẫ nùng tịm kiïëm, nhêåp, xët dûä
liïåu qua cưíng Z39.50.

15


Nghiïn cûáu - Trao àưíi
3.2. Giao diïån OPAC dïỵ ty chónh
Àiïím hẩn chïë ca PM thûúng mẩi nhûng
lẩi lâ àiïím mẩnh ca Koha chđnh lâ tđnh linh
hoẩt trong viïåc ty biïën, chónh sûãa giao diïån
OPAC. Vúái PM thûúng mẩi, thû viïån bõ ph
thåc vâo giao diïån OPAC àûúåc cung cêëp
búãi nhâ sẫn xët tûâ mâu sùỉc, bưë cc àïën
thưng tin hiïín thõ. Ngûúåc lẩi, Koha cho phếp
thû viïån tûå cêëu hịnh hiïín thõ thưng tin trïn
OPAC:
- Ty chónh cấc logo, banner;
- Ty chónh kïët cêëu, bưë cc, thưng tin hiïín thõ;
- Ty chónh mâu nïìn; mâu sùỉc, kđch cúä
font chûä;
- Ty chónh thưng tin hiïín thõ trïn trang
ch OPAC.
3.3. Khẫ nùng phên loẩi kïët quẫ tịm kiïëm
Koha cho phếp giúái hẩn lẩi têët cẫ cấc kïët
quẫ tịm theo nhiïìu tiïu chđ khấc nhau. Kïët
quẫ tịm àûúåc phên loẩi theo cấc thưng tin
giúái hẩn gip bẩn àổc dïỵ dâng tịm tâi liïåu
ph húåp vúái nhu cêìu tin ca mịnh. Cấc thưng
tin giúái hẩn nây cố thïí bao gưìm bêët k thåc
tđnh nâo ca biïíu ghi thû mc nhû tấc giẫ,
ch àïì, nùm xët bẫn, võ trđ àõa l hay nhûäng
tâi liïåu sùén sâng cho bẩn àổc mûúån.

3.4. Khẫ nùng tûúng tấc trûåc tuën giûäa
bẩn àổc vâ thû viïån
Koha cố nhiïìu tđnh nùng nưíi bêåt dânh cho
bẩn àổc trong àố khuën khđch sûå tûúng tấc
hai chiïìu giûäa bẩn àổc vâ thû viïån. Sau khi
àùng nhêåp vâo hïå thưëng, bẩn àổc cố thïí:
- Quẫn l thưng tin tâi khoẫn;
- Theo dội lõch sûã mûúån/trẫ;
- Theo dội thưng tin àùåt mûúån, tâi liïåu
mûúån quấ hẩn;
- Bịnh lån vïì tâi liïåu ûa thđch vâ chia sễ
vúái bẩn àổc khấc;
- Tẩo giấ sấch ẫo lûu lẩi cấc tâi liïåu ûa
thđch hóåc quan trổng cêìn ghi nhúá;
16

- Àïì xët thû viïån bưí sung tâi liïåu múái;
- Nhêån cấc thưng bấo, tin nhùỉn tûâ thû viïån.
3.5. Khẫ nùng lûu thưng tâi liïåu trong
mổi tịnh hëng
Phên hïå lûu thưng ca Koha cho phếp cấn
bưå thû viïån cố thïí quẫn l vâ xûã l àûúåc têët
cẫ cấc tịnh hëng trong quấ trịnh lûu thưng
tâi liïåu. Trong quấ trịnh ghi mûúån tâi liïåu
cho bẩn àổc, hïå thưëng sệ tûå àưång hiïín thõ
thưng bấo nïëu nhû bẩn àổc hay tâi liïåu nây
cố vêën àïì cêìn àûúåc xấc minh. Cấc thưng bấo
àố cố thïí lâ bẩn àổc àang núå thû viïån mưåt
khoẫn tiïìn phẩt, bẩn àổc mûúån tâi liïåu khưng
àng chđnh sấch lûu thưng, tâi liïåu bẩn àổc

mûúån àang cho ngûúâi khấc mûúån, tâi liïåu
bẩn àổc mûúån àậ bõ loẩi khỗi chđnh sấch lûu
thưng hay thễ bẩn àổc àang bõ khốa,…
Koha cng hưỵ trúå xûã l cấc tâi liïåu àang
àûúåc àùåt mûúån theo thûá tûå ngûúâi àùåt vâ thúâi
gian àùåt. Thưng thûúâng thû viïån sệ xûã l cấc
u cêìu àùåt mûúån nây theo thûá tûå thúâi gian
àùåt mûúån ca bẩn àổc. Tuy nhiïn trong
trûúâng húåp bẩn àổc lâ cấn bưå, giẫng viïn,
ngûúâi nghiïn cûáu… àùåt mûúån sau nhûng lẩi
cêìn gêëp tâi liïåu nây, thû viïån cng cố thïí linh
àưång vâ thay àưíi thûá tûå ûu tiïn àùåt mûúån cho
hoå trïn giao diïån ngûúâi quẫn trõ. Danh sấch
cấc bẩn àổc àang chúâ mûúån tâi liïåu àûúåc
hiïín thõ trïn mưåt giao diïån vâ cấn bưå thû viïån
cố thïí thay àưíi thûá tûå ûu tiïn mưåt cấch dïỵ
dâng.
3.6. Khẫ nùng àùåt mûúån offline trïn hïå
trịnh duåt web Firefox
Koha cung cêëp tñnh nùng àùåt mûúån offline
trïn Firefox, tđnh nùng lûu thưng offline nây
àûúåc sûã dng trong trûúâng húåp mấy ch hay
àûúâng truìn mẩng ca thû viïån gùåp sûå cưë.
Khi sûå cưë xẫy ra, bẩn àổc vêỵn hoân toân cố
thïí àùåt mûúån àûúåc tâi liïåu. Sau khi sûå cưë
àûúåc khùỉc phc, cấn bưå quẫn trõ thû viïån cố
thïí cêåp nhêåt lẩi lõch sûã lûu thưng ca thû viïån
lc gùåp sûå cưë.
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 3/2014

Nghiïn cûáu - Trao àưíi
3.7. Hïå thưëng bấo cấo àêìy à, chi tiïët vâ
linh hoẩt
Viïåc lêåp bấo cấo vïì hiïån trẩng vâ tịnh
hịnh hoẩt àưång ca thû viïån lâ cưng viïåc hïët
sûác cêìn thiïët, nhêët lâ àưëi vúái cấc cấn bưå lâm
cưng tấc quẫn l. Phên hïå Bấo cấo trong
Koha linh hoẩt vâ chi tiïët túái têët cẫ cấc phên
hïå. Thû viïån cố thïí tûå tẩo vâ xấc àõnh nưåi
dung bấo cấo lâ bêët cûá vêën àïì gị liïn quan
àïën ngên sấch, bưí sung, bẩn àổc hay tâi liïåu.
Cấc bấo cấo thûúâng xun àûúåc sûã dng
trong Koha lâ thưëng kï sưë lûúång bẩn àổc, sưë
lûúång tâi liïåu, tâi liïåu àûúåc mûúån nhiïìu nhêët,
danh sấch bẩn àổc mûúån quấ hẩn. Viïåc lêåp
bấo cấo, thưëng kï trong Koha àûúåc thûåc hiïån
mưåt cấch dïỵ dâng, khưng cêìn sûå can thiïåp
ca cẫn bưå quẫn trõ hay cấc nhâ cung cêëp. Cố
thïí gổi àêy lâ mưåt àiïím mẩnh ca phêìn mïìm
Koha.
3.8. Khẫ nùng tẩo nhận gấy, tẩo mậ vẩch
barcode cho tâi liïåu
Koha cung cêëp tđnh nùng tẩo vâ in nhận
gấy, nhận mậ vẩch cho tâi liïåu. Viïåc tẩo
nhận hïët sûác mïìm dễo, linh hoẩt. Cấn bưå thû
viïån cố thïí ch àưång hoân toân trong viïåc
tẩo nhận. Koha cho phếp ngûúâi sûã dng tûå
xấc àõnh nưåi dung cuóa nhaọn bựỗng caỏch iùỡn
thùm hoựồc lỷồa choồn caỏc thëc tđnh sùén cố ca

tâi liïåu. Thåc tđnh àố cố thïí lâ: nhan àïì, tïn
tấc giẫ, k hiïåu phên loẩi, mậ vẩch, sưë
ISBN…
4. Hiïån trẩng sûã dng phêìn mïìm thû
viïån mậ ngìn múã Koha trïn thïë giúái vâ
tẩi Viïåt Nam
4.1. Trïn thïë giúái
Koha àậ àûúåc ấp dng vâ triïín khai thânh
cưng cho mổi loẩi hịnh thû viïån nhû thû viïån
cưng cưång, thû viïån ca cấc cú súã giấo dc (cấc
trûúâng phưí thưng, cao àùèng, àẩi hổc), thû viïån
ca cấc viïån nghiïn cûáu, cú quan, tưí chûác chđnh
ph, tû nhên,… Theo librarytechnology.org,
àậ cố trïn 1.800 thû viïån xấc nhêån àang sûã
THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 3/2014

dng Koha rẫi àïìu cấc úã têët cẫ cấc chêu lc
trïn thïë giúái [13, 15].
Cố thïí nhùỉc àïën mưåt sưë thû viïån sûã dng
Koha tiïu biïíu nhû Thû viïån Trung têm lûu
trûä qëc gia Anh (The National Archive);
Thû viïån Dûúåc Hoâng gia ca Vûúng qëc
Anh (Royal Pharmaceutical Society of Great
Britain); Thû viïån ngưn ngûä vâ cấc nïìn vùn
minh - Bibliothêque des langues et civilizations
(Phấp); Thû viïån cöng cöång Santa Cruz
(California, Hoa Kyâ) [2, 4, 5, 7].
Riïng tẩi khu vûåc Àưng Nam Ấ àậ cố trïn
100 thû viïån sûã dng Koha, trong àố têåp
trung nhiïìu tẩi Philipin núi tiïëng Anh àûúåc

sûã dng phưí biïën [13]. Cấc thû viïån tiïu biïíu
sûã dng gưìm cố Thû viïån Cc phất
triïín khoa hổc vâ cưng nghïå qëc gia
Thấi Lan (NSTDA Online Library @STKS);
Thû viïån Viïån nghiïn cûáu àẩo Hưìi cao cêëp
(International Institute of Advance Islamic
Studies - Malaysia); Thû viïån phaáp låt - Hẩ
viïån Philipin [3].
Triïín khai Koha trïn diïån rưång úã têìm
qëc gia cố Thưí Nhơ K. Tẩi àêy, dûå ấn triïín
khai Koha àûúåc khúãi xûúáng búãi Bưå Vùn hốa
vâ Du lõch Thưí Nhơ K vúái mc tiïu ấp dng
Koha cho 1.112 thû viïån, vúái hún 800.000
bẩn àổc vâ hún 8 triïåu biïíu ghi [12].
4.2. Tẩi Viïåt Nam
Tẩi Viïåt Nam, tuy sưë lûúång thû viïån sûã
dng Koha côn đt (Thû viïån Àẩi hổc Tâi
chđnh vâ Ngên hâng Hâ Nưåi) nhûng Koha àậ
nhêån àûúåc sûå quan têm vâ ng hưå ca nhiïìu
cú quan, àún võ, tưí chûác cng nhû cấc cấ
nhên trong vâ ngoâi ngânh. Àiïìu àố àûúåc thïí
hiïån qua Thưng tû sưë 08/2010/TT-BGDÀT
do Bưå Giấo dc vâ Àâo tẩo ban hânh ngây
01/3/2010, trong àố Koha lâ mưåt trong
nhûäng PMTV àûúåc khuën khđch sûã dng
trong ngânh giấo dc [9].
Cëi thấng 11 nùm 2013, khốa têåp hën
hûúáng dêỵn câi àùåt vâ sûã duång PMTVMNM
17

Nghiïn cûáu - Trao àưíi
Koha àậ lêìn àêìu tiïn àûúåc tưí chûác tẩi Hâ
Nưåi. Khốa têåp hën do Liïn hiïåp thû viïån àẩi
hổc khu vûåc phđa Bùỉc àûáng ra tưí chûác vâ àậ
thu ht sûå tham gia ca hún 60 cấn bưå àïën tûâ
hún 30 thû viïån thânh viïn [11]. Kïët quẫ
khẫo sất cho thêëy phêìn lúán cấc thû viïån tham
gia têåp hën àïìu àấnh giấ Koha cố àêìy à
cấc tđnh nùng cêìn thiïët vâ ph húåp vúái hïå
thưëng thû viïån úã Viïåt Nam.
5. Kïët lån
PMTVMNM Koha àậ cố nïìn mống phất
triïín vûäng chùỉc trïn thïë giúái, àưìng thúâi àậ
àûúåc kiïím chûáng vïì tđnh nùng, chêët lûúång,
àưå ưín àõnh vâ an toân thưng tin. Cng giưëng
nhû cấc PM khấc, àïí Koha àûúåc ấp dng vâ
triïín khai mưåt cấch hiïåu quẫ cho hïå thưëng
thû viïån Viïåt Nam thị trûúác tiïn cêìn phẫi cố
sûå ng hưå vïì mùåt ch trûúng vâ chđnh sấch
ca cấc cêëp ban, ngânh quẫn l, c thïí lâ Bưå
Giấo dc vâ Àâo tẩo, Bưå Vùn hốa Thïí Thao
vâ Du lõch, Bưå Khoa hổc vâ Cưng nghïå. u
cêìu thûá hai lâ Viïåt Nam phẫi xêy dûång àûúåc

cưång àưìng ngûúâi sûã dng vâ phất triïín Koha
giưëng nhû mư hịnh phất triïín Koha ca cấc
nûúác trïn thïë giúái. u cêìu thûá ba lâ phẫi cố
đt nhêët mưåt tưí chûác àûáng ra chõu trấch nhiïåm
tû vêën, hưỵ trúå, hûúáng dêỵn triïín khai, hûúáng

dêỵn àâo tẩo khi cấc thû viïån cố nhu cêìu.
Vïì cú bẫn, Viïåt Nam hiïån nay àậ cố thïí
àấp ûáng àûúåc cẫ ba u cêìu trïn àïí àûa
Koha vâo ấp dng tẩi cấc thû viïån chûa cố
àiïìu kiïån sûã dng PMTV, àùåc biïåt lâ cấc
thû viïån cưng cưång ca tónh, huån; thû
viïån ca cấc trûúâng phưí thưng; trung têm
thưng tin thåc cấc súã khoa hổc cưng nghïå
cấc àõa phûúng. Tuy nhiïn, àïí viïåc phưí
biïën vâ ûáng dng phêìn mïìm nây àẩt àûúåc
hiïåu quẫ thûåc sûå àưëi vúái hïå thưëng thû viïån
úã Viïåt Nam thị Koha cêìn tiïëp tc nhêån
àûúåc sûå quan têm, hưỵ trúå phưëi húåp chùåt chệ
hún nûäa tûâ phđa cấc bưå, ban, ngânh, cấc tưí
chûác, liïn hiïåp, doanh nghiïåp, cấ nhên
trong vâ ngoâi cưång àưìng cng nhû nhûäng
ngûúâi u thđch thû viïån.

Tâi liïåu tham khẫo
1. Quët àõnh ban hânh ngây 7/5/2007 ca Bưå
trûúãng Bưå Vùn hốa - Thưng tin vïì viïåc ấp dng cấc
chín nghiïåp v qëc tïë trong lơnh vûåc Thưng tin Thû viïån.
2. Thû viïån cưng cưång Santa Cruz (California,
Hoa K):
3. Thû viïån Cc phất triïín khoa hổc vâ cưng nghïå
qëc gia Thấi Lan (NSTDA Online Library @STKS):

4. Thû viïån dûúåc hoaâng gia cuãa Vûúng quöëc Anh
(Royal Pharmaceutical Society of Great Britain)
/>5. Thû viïån ngön ngûä vâ cấc nïn vùn minh – Bibliothêque des langues et civilizations (BULAC):

/>6. Thû viïån phấp låt - Hẩ viïån Philipin:


7. Thû viïån Trung têm lûu trûä quöëc gia Anh (The
National Archive):
8. Thû viïån Viïån nghiïn cûáu àẩo Hưìi cao cêëp
(International Institute of Advance Islamic Studies –
Malaysia): />9. Thöng tû sưë 08/2010/TT-BGDÀT, ngây
01/03/2010 ca Bưå Giấo dc àâo tẩo
10. />11. />12. />13.
/>Users_Worldwide
14.
15. />
(Ngây Tôa soẩn nhêån àûúåc bâi: 15-3-2014; Ngây phẫn biïån
àấnh giấ: 16-4-2014; Ngây chêëp nhêån àùng: 06-5-2014).
18

THƯNG TIN vâ TÛ LIÏÅU - 3/2014