Tư tưởng Hồ Chí Minh xây dựng nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Vận dụng trong xây dựng nhà nước Việt Nam hiện nay

lOMoARcPSD|9242611

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN
MƠN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH - PLT06A

ĐỀ TÀI:

Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước của nhân
dân, do nhân dân, vì nhân dân. Vận dụng trong xây dựng
nhà nước Việt Nam hiện nay.
Giảng viên hướng dẫn
Sinh viên thực hiện
Mã sinh viên
Nhóm lớp
Cán bộ chấm thi

:
:
:
:

TS Nguyễn Văn Nguyên
Đặng Thị Hải Ly
23A4010850
PLT06A02
Điểm

1.

2.

Hà Nội, ngày 08 tháng 04 năm 2022


lOMoARcPSD|9242611

MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ......................................................................................1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................1
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................2
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu..........................................................2
5. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài ................................................................3
NỘI DUNG ................................................................................................................4
Phần I: Lý luận chung ..........................................................................................4
1. Cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của Nhân dân, do Nhân
dân, vì Nhân dân. ................................................................................................4
2. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì
Nhân dân. ............................................................................................................5
Phần II: Liên hệ thực tiễn ....................................................................................7
1. Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước của Nhân dân, do
Nhân dân, vì Nhân dân. .......................................................................................7
2. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng nhà nước Việt Nam hiện nay.
.............................................................................................................................7
3. Trách nhiệm của sinh viên trong việc xây dựng nhà nước Việt Nam hiện nay....
...........................................................................................................................11
KẾT LUẬN ..............................................................................................................13
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................14

lOMoARcPSD|9242611

MỞ ĐẦU
1.

Tính cấp thiết của đề tài

Trong văn kiện Đại hội lần thứ II của Đảng (1951), Đảng ta đã xác định
vai trò, ý nghĩa, giá trị to lớn của đường lối chính trị, tư tưởng, đạo đức,
phong cách Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam. Đại hội VII (1991),
sau 5 năm sự nghiệp đất nước trong quá trình đổi mới đã khẳng định khơng
những chủ nghĩa Mác – Lênin, mà cịn tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành
yếu tố chỉ đạo làm nên thắng lợi cho cách mạng Việt Nam. Khơng những thế,
các Đại hội tồn quốc về sau của Đảng cũng luôn khẳng định tư tưởng, đạo
đức, phong cách Hồ Chí Minh là những nhân tố không thể thiếu trong tư
tưởng và hành động của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân Việt Nam trong sự
nghiệp xây dựng và đổi mới đất nước.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm tồn diện và sâu sắc
về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, kết quả của sự vận dụng và
phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta,
kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh
hoa văn hóa nhân loại; là tài sản tinh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng
và dân tộc ta, mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta
giành thắng lợi.
Tư tưởng và quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Nhà nước của
Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân là vô cùng sâu sắc, là hạt nhân cốt lõi
của tư tưởng Hồ Chí Minh, chứa đựng những giá trị to lớn đối với cách mạng
Việt Nam. Việc nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của dân, do

dân, vì dân giúp chúng ta rút ra được những kinh nghiệm quý báu trong việc
xây dựng và hoàn thiện bộ máy nhà nước, đội ngũ Đảng viên, cán bộ cơng
chức có đủ đức, đủ tài để phục vụ nhân dân và từ đó bảo vệ được các quyền
và lợi ích của nhân dân, từng bước xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam.
Để hiểu rõ về vấn đề này, em đã quyết định chọn đề tài : “Tư tưởng Hồ
Chí Minh về xây dựng Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân
dân. Vận dụng trong nhà nước Việt Nam hiện nay ” có ý nghĩa vô cùng to
lớn đối với sự nghiệp đổi mới đất nước, phát triển nền kinh tế, xây dựng nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam và mở rộng quan hệ ở nước ta
trong giai đoạn hiện nay.
2.

Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1 Mục đích nghiên cứu
1


lOMoARcPSD|9242611

Mục đích của bài luận là dựa trên cơ sở nghiên cứu những nội dung của
tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của dân, do dân, vì dân và nêu lên được
giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của dân, do dân, vì dân để từ
đó vận dụng vào việc xây dựng và từng bước hoàn thiện nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được mục đích trên cần tập trung giải quyết , làm rõ
những nhiệm vụ cụ thể sau đây:
+ Thứ nhất, khái quát cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước
của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân;

+ Thứ hai, phân tích những nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về
Nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân;
+ Thứ ba, làm rõ những giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của
Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân;
+ Thứ tư, làm sáng tỏ sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của
Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân trong giai đoạn hiện nay;
+ Thứ năm, đưa ra quan điểm và giải pháp để tiếp tục xây dựng và hoàn thiện
nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu

Bài luận nghiên cứu về nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước
của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân và vận dụng tư tưởng ấy vào quá
trình xây dựng nhà nước Việt Nam hiện nay.
3.2 Phạm vi nghiên cứu
Bài luận giới hạn phạm vi nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh đối với
cách mạng Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội cho đến nay.
4.

Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1 Cơ sở lý luận

Bài luận được thực hiện dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác –
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam
về nhà nước của dân, do dân, vì dân. Bên cạnh đó, cịn dựa trên những quan
điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước từ quá trình tổng kết lý luận và thực tiễn
đổi mới đất nước.
2

lOMoARcPSD|9242611

4.2 Phương pháp nghiên cứu
Dựa trên nhiều phương pháp nghiên cứu, bao gồm: phương pháp lịch
sử - cụ thể, phương pháp phân tích - tổng hợp, phương pháp hệ thống,
phương pháp so sánh....
5.

Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
5.1 Ý nghĩa lý luận

Bài tiểu luận giúp ta làm rõ nội dung của tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà
nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Từ đó làm nền tảng giúp
Đảng ta tiếp tục phát triển nhận thức về việc xây dựng và hoàn thiện nhà nước
trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
5.2 Ý nghĩa thực tiễn
Thông qua bài tiểu luận sẽ giúp nâng cao hiểu biết về tư tưởng Hồ Chí
Minh về quan điểm Nhà nước của dân, do dân, vì dân từ đó tạo niềm tin vững
chắc của nhân dân vào những đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước
vào cơng cuộc xây dựng và ngày càng hồn thiện nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa Việt Nam.
Do phạm vi của đề tài nghiên cứu rộng lớn cùng hạn chế về trình độ
nhận thức của bản thân nên em nhận thấy việc nghiên cứu đề tài này sẽ khó
tránh khỏi những mặt hạn chế, sơ sài, thiếu sót. Vậy em kính mong thầy, cơ
giáo cho nhận xét, đóng góp ý kiến cho đề tài của em được hồn chỉnh hơn.
Em xin chân thành cảm ơn thầy Nguyễn Văn Ngun – giảng viên bộ
mơn đã giúp đỡ em hồn thành bài tiểu luận này.

3


lOMoARcPSD|9242611

NỘI DUNG
Phần I: Lý luận chung
1.

Cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của Nhân
dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.
1.1 Cơ sở lý luận
1.1.1

Giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam

Lịch sử dựng nước và giữ nước lâu đời đã hình thành nên những giá trị
truyền thống hết sức đặc sắc và cao quý của dân tộc Việt Nam, đó là truyền
thống yêu nước, kiên cường, bất khuất, tinh thần tương thân, tương ái, ý thức
đồn kết cộng đồng, ý chí vươn lên vượt qua mọi khó khăn, gian khổ... đã trở
thành tiền đề tư tưởng lý luận hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong những
giá trị đó, chủ nghĩa u nước là tư tưởng, tình cảm cao quý nhất, thiêng liêng
nhất, là động lực, sức mạnh truyền thống, đạo lý làm người và là nhân tố hàng
đầu trong bảng giá trị tinh thần Việt Nam.
Chính từ sức mạnh của lịng yêu nước đã thúc giục Nguyễn Tất Thành
quyết chí ra đi tìm đường cứu nước. Hồ Chí Minh cũng đã đưa ra một chân
lý: “ Dân ta có một lịng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý báu của
ta....”
1.1.2

Tinh hoa văn hóa nhân loại

Cùng với chủ nghĩa yêu nước truyền thống, Hồ Chí Minh cịn chịu ảnh
hưởng của văn hóa phương Đơng và phương Tây. Người đã tiếp thu và kế
thừa, chắt lọc những gì tinh túy nhất của các cuộc cách mạng tư sản ở Pháp và
ở Mỹ; đồng thời là những giá trị tư tưởng của Nho giáo, Lão tử, Mặc tử, Phật
giáo... đã góp phần hình thành nên tư tưởng Hồ Chí Minh về một nhà nước
của dân, do dân, vì dân.
1.1.3

Chủ nghĩa Mác – Lênin

Sự kiện Nguyễn Ái Quốc bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc tế cộng sản
và tham gia thành lập Đảng Cộng sản Pháp tại Đại hội XVIII của Đảng xã hội
Pháp đã đánh dấu bước ngoặt trong đời hoạt động cách mạng của Người khi
chuyển từ chủ nghĩa yêu nước đến chủ nghĩa cộng sản, đứng hẳn về chủ nghĩa
Mác – Lênin và Quốc tế cộng sản.
Chủ nghĩa Mác – Lênin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận của
tư tưởng Hồ Chí Minh. Từ việc tiếp thu và kế thừa chủ nghĩa Mác – Lênin đã
4


lOMoARcPSD|9242611

giúp Hồ Chí Minh tổng kết lý luận và kinh nghiệm thực tiễn để tìm ra con
đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc.
1.2 Cơ sở thực tiễn
1.2.1

Thực tiễn hoạt động cách mạng của Hồ Chí Minh

Suốt chặng đường 30 năm ra đi tìm đường cứu nước, Người đã tích lũy
được những tri thức và kinh nghiệm phong phú, từng bước hình thành tư
tưởng lý luận và phương pháp cách mạng của mình. Thống nhất giữa lý luận
và thực tiễn là nét nổi bật, đặc sắc thuộc về bản chất khoa học của tư tưởng
Hồ Chí Minh.
Mọi luận điểm của Người đều là những khái quát lý luận từ thực tiễn
chính trị - xã hội, được phân tích trên quan điểm lịch sử - cụ thể, quan điểm
toàn diện, hệ thống và phát triển. Hồ Chí Minh viết: “ Thực hành sinh ra hiểu
biết; Hiểu biết tiến lên lý luận; Lý luận lãnh đạo thực hành.” Đó là con đường
của quá trình nhận thức các sự vật, hiện tượng; con đường dẫn đến chân lý
của nhận thức.
1.2.2

Trí tuệ và phẩm chất chính trị của Hồ Chí Minh

Hồ Chí Minh là người có nhân cách, phẩm chất và trí tuệ siêu việt.
Người có lối sống và phong cách giản dị, giàu lịng nhân ái, thơng minh sắc
sảo, nhạy bén về chính trị, có trí tuệ un bác, kiến thức sâu rộng.
Đối với Người, sự nghiệp cách mạng là của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân. Sự ấm no, hạnh phúc của nhân dân là mục đích duy nhất trong mọi
suy nghĩ và hành động của Người. Trong mọi hành động, Người luôn đặt địa
vị và quyền lợi của nhân dân lên trên hết, trước hết. Nét đặc sắc trong phong
cách chính trị của Hồ Chí Minh là ln gần gũi với nhân dân, lắng nghe ý
kiến của quần chúng nhân dân, quan tâm đến mọi tầng lớp nhân dân trong xã
hội.
2.

Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của Nhân dân, do
Nhân dân, vì Nhân dân.

Việc xác định nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của Nhân
dân, do Nhân dân, vì Nhân dân là quá trình tìm tịi và phát triển, việc này có
giá trị to lớn giúp Đảng và Nhà nước ta ngày càng hồn thiện hơn trong q
trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bên cạnh đó
cũng góp phần củng cố, tạo niềm tin dân tộc, khẳng định con đường xây dựng
đất nước là hoàn toàn đúng đắn. Tuy nhiên, theo em, cần nhấn mạnh, làm rõ
những nội dung cơ bản sau:
5


lOMoARcPSD|9242611

2.1 Nhà nước của dân
Quan điểm của Hồ Chí Minh là xác lập tất cả mọi quyền lực trong nhà
nước và trong xã hội đều thuộc về nhân dân đã được thể hiện trong các bản
Hiếm pháp năm 1946 và Hiến pháp năm 1959 do người soạn thảo. “Nhà nước
của dân” là nhà nước mà ở trong đó dân là chủ; dân là người có địa vị cao
nhất, có quyền quyết định những vấn đề quan trọng nhất của đất nước. Hồ Chí
Minh ln nhấn mạnh: “ Nước ta là một nước dân chủ, địa vị cao nhất là dân
vì dân là chủ”; “Chế độ ta là chế độ dân chủ, tức là nhân dân là chủ”. Với Hồ
Chí Minh, nhân dân là chủ thể tối cao và duy nhất của quyền lực nhà nước.
Dân là chủ là xác định vị thế của nhân dân, dân làm chủ là xác định
quyền, nghĩa vụ của dân. Trong Nhà nước của dân, với ý nghĩa đó, người dân
được hưởng mọi quyền dân chủ. Bằng thiết chế dân chủ, nhà nước phải có
trách nhiệm bảo đảm quyền làm chủ của dân, để cho nhân dân thực hiện
quyền làm chủ của mình trong hệ thống quyền lực của xã hội. Theo Hồ Chí
Minh, việc đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu, lợi ích của nhân dân là tiêu chí số
một để đánh giá hiệu quả, năng lực hoạt động của nhà nước. Trong tư tưởng
của Người, nhà nước là của dân, do dân lập nên, do dân làm chủ nên nhà nước

hoạt động vì quyền lợi của nhân dân, ngồi ra khơng có mục đích nào khác.
2.2 Nhà nước do dân
“Nhà nước do dân” là nhà nước mà ở đó tầng lớp nhân dân là những
người tổ chức nên các cơ quan nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Toàn
bộ quyền lực nhà nước đều bắt nguồn từ nhân dân, do nhân dân uỷ quyền cho
bộ máy nhà nước thực hiện, nhằm phụng sự lợi ích của nhân dân. Bộ máy nhà
nước được thiết lập là bộ máy theo ý chí, nguyện vọng của nhân dân, do chính
nhân dân lập qua thơng qua chế độ bầu cử dân chủ. Do đó, Hồ Chí Minh
thường nhấn mạnh nhiệm vụ của những người cách mạng là phải làm cho dân
hiểu, cho dân giác ngộ để nâng cao trách nhiệm làm chủ, nâng cao được ý
thức chăm lo xây dựng nhà nước của mình.
Theo Người, nhà nước của dân, do dân là nhà nước luôn đặt dưới sự
kiểm tra, kiểm soát của nhân dân. Sự kiểm tra của nhân dân đối với nhà nước
khơng có nghĩa là bó buộc, là khơng tin tưởng mà là để nhà nước ngày càng
trưởng thành và lớn mạnh hơn, luôn giữ vững được bản chất cách mạng của
mình.
2.3 Nhà nước vì dân

6


lOMoARcPSD|9242611

“Nhà nước vì dân” là nhà nước phục vụ nhân dân, tất cả đều là vì lợi ích
của nhân dân, ngồi ra khơng có bất cứ một lợi ích nào khác. Dân là gốc của
nhà nước. Nhà nước phải biết chăm lo mọi mặt đời sống của nhân dân, trước
hết là thoả mãn các nhu cầu thiết yếu nhất: làm cho dân có ăn, có mặc; làm
cho dân có chỗ ở; làm cho dân được học hành... Nhà nước phải biết kết hợp
giữa lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài, lợi ích của Trung ương và lợi ích của
địa phương, lợi ích của các ban, ngành, các chủ thể xã hội làm sao để bất kỳ

ai cũng thấy được nhà nước là người đại diện cho lợi ích chân chính, hợp
pháp của họ. Như vậy, nhà nước trong tư tưởng Hồ Chí Minh mang tính nhân
văn sâu sắc.
Phần II: Liên hệ thực tiễn
1.

Giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước của Nhân
dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.

Tư tưởng và quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về nhà nước của
dân, do dân, vì dân vơ cùng sâu sắc và là hạt nhân cốt lõi của tư tưởng Hồ Chí
Minh. Nó chứa đựng những giá trị to lớn về cả phương diện lý luận và thực
tiễn đối với cách mạng nước ta; là cẩm nang để sự nghiệp đổi mới, xây dựng
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và mở rộng quan hệ quốc tế đi tới
thành công.
Việc thấm nhuần sâu sắc và quán triệt đầy đủ tư tưởng Hồ Chí Minh về
nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân có ý nghĩa cực kì quan
trọng trong tổ chức và vận động nhà nước kiến tạo, phục vụ nhân dân, phục
vụ xã hội, góp phần xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam hiện nay.
Những giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay được thể hiện trong việc xây
dựng nhà nước liêm chính, phục vụ, kiến tạo phát triển, nhạy bén trong tư duy
và hành động, chủ động trong điều hành đất nước trên mọi lĩnh vực của đời
sống xã hội là yêu cầu cấp bách và lâu dài trong xây dựng Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Điều này càng có ý nghĩa hơn khi mà bối
cảnh tồn cầu hóa, hội nhập quốc tế, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư
và nhất là đại dịch COVID-19... đang đặt ra những thách thức rất lớn đối với
việc phát triển đất nước. Trong bối cảnh mới này, để thực hiện thắng lợi mục
tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, chúng ta nhất thiết phải xây dựng

Đảng cầm quyền trong sạch, vững mạnh, kiên định về lập trường tư tưởng,
sáng suốt trong đường lối lãnh đạo và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
7


lOMoARcPSD|9242611

phục vụ, kiến tạo phát triển đủ năng lực đưa ra các quyết định chính xác, kịp
thời trong mọi tình huống, giải quyết có hiệu quả những vấn đề nảy sinh trên
mọi lĩnh vực vì lợi ích quốc gia - dân tộc, vì lợi ích của nhân dân trên cơ sở
Hiến pháp và pháp luật, cùng với đó là phát huy cao độ sức mạnh đại đoàn kết
toàn dân tộc.
2.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng nhà nước Việt
Nam hiện nay.

Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là một bước đột phá
trong tư duy về xây dựng nhà nước trong thời kỳ đổi mới của Đảng ta trên
nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh. Đảng và Nhà nước ta luôn nhất quán khẳng
định: chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng của
Đảng, Nhà nước; là kim chỉ nam đưa đường, dẫn lối cho sự nghiệp cách mạng
của nhân dân ta đi đến những thắng lợi vẻ vang; là cơ sở chính trị cho việc
tiếp tục đẩy mạnh việc nghiên cứu về nhà nước pháp quyền và thúc đẩy việc
đổi mới một cách căn bản, có hệ thống tổ chức và phương thức hoạt động của
nhà nước ở Việt Nam hiện nay. Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, khẳng
định: “Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân do Đảng lãnh đạo
là nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới hệ thống chính trị”. Do vậy, việc thực hiện
tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước của dân, do dân, vì dân cần tiếp tục quán

triệt và vận dụng linh hoạt, sáng tạo tư tưởng của Người về xây dựng nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân mang những đặc
trưng riêng, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và mang đậm nét truyền
thống, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc.
Trong 35 năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, vấn đề xây dựng nhà nước
của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân đã đạt được những thành tựu nhất
định, như: xây dựng được bộ máy nhà nước phát triển về cả tổ chức và hoạt
động, theo hướng đảm bảo nhà nước của dân, do dân, vì dân đủ trong sạch,
vững mạnh bảo đảm hoạt động có hiệu quả; xây dựng đội ngũ cán bộ công
chức tahatj sự là công bộc của nhân dân, có đức, có tài.... Đặc biệt trong giai
đoạn dịch bệnh COVID-19 diễn ra khó kiểm sốt thì Đảng, Nhà nước ta với
mục tiêu không ai bị bỏ lại phía sau đã kịp thời có chính sách hỗ trợ cho
những người gặp khó khăn khiến cho người dân hoàn toàn tin tưởng, đặt niềm
tin mãnh liệt vào một nhà nước lấy quyền lợi và hạnh phúc của nhân dân làm
mục đích hàng đầu...Tuy nhiên, vẫn có những hạn chế nhất định trong xây
dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân. Cần có những giải pháp nhất định qua
đó giúp phát huy tối đa hiệu quả của bộ máy nhà nước.
8


lOMoARcPSD|9242611

Thứ nhất, nắm vững mục tiêu là tôn trọng, bảo vệ, phát huy quyền làm
chủ của nhân dân, tất cả vì độc lập dân tộc, dân chủ, tự do, hạnh phúc của
nhân dân. Lựa chọn ra và thực thi những cơ chế, hình thức dân chủ hữu hiệu
để nhân dân quyết định những công việc trọng đại của sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, giáo dục
nâng cao ý thức chính trị, ý thức cơng dân của cán bộ, công chức, viên chức
và các tầng lớp nhân dân để họ chủ động tham gia và có tinh thần trách nhiệm
trong việc lựa chọn những đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân có bản lĩnh,

năng lực và phẩm chất đạo đức tốt. Thực tiễn đã chỉ rõ, chừng nào Nhà nước
chưa tạo đủ điều kiện để nhân dân thực hiện phát huy quyền làm chủ của
mình hoặc để xảy ra dân chủ cực đoan, quá trớn, gây trở ngại cho hoạt động
điều hành và quản lý của bộ máy chính quyền cơ sở, thì chừng đó quyền lực
Nhà nước ở địa phương bị suy giảm, cản trở việc thực hiện quyền làm chủ của
nhân dân.
Thứ hai, xây dựng nhà nước ln đi đơi với việc phịng, chống các luận
điệu xuyên tạc, chống phá thành quả dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam. Tuyệt
đối không mơ hồ trước những luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch đối
với các giá trị văn hóa dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đồng thời, kiên quyết chống
luận điệu xuyên tạc, mị dân, núp dưới chiêu bài “tự do”, “dân chủ”, “nhân
quyền” để xuyên tạc những giá trị dân chủ xã hội chủ nghĩa mà Đảng và nhân
dân ta đã xây dựng, vun đắp trong cuộc đấu tranh cách mạng lâu dài, gian khổ
giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Thứ ba, tăng cường, đẩy mạnh xây dựng, hồn thiện pháp luật đi đơi
với đẩy mạnh giáo dục đạo đức. Theo Hồ Chí Minh, để xây dựng Nhà nước
trong sạch, vững mạnh, hiệu quả phải kết hợp chặt chẽ giữa “đức trị” và
“pháp trị”, kết hợp giữa “xây” và “chống”, không được coi nhẹ mặt nào. Thực
tế cho thấy, trong những năm gần đây, một bộ phận khơng nhỏ cán bộ, đảng
viên có biểu hiện suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, cá nhân
chủ nghĩa, sống ích kỷ, thực dụng, cơ hội, vụ lợi, chỉ lo thu vén cá nhân, ganh
ghét, đố kỵ, so bì, tị nạnh, khơng muốn người khác hơn mình; cục bộ, bè phái,
tranh chức, tranh quyền;... Vì vậy, để nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục
đạo đức cho cán bộ, đảng viên, cùng với các giải pháp khác, các cấp ủy, tổ
chức đảng cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, công khai kết quả kiểm
tra, giám sát và thi hành kỷ luật Đảng một cách thật nghiêm minh.
Thứ tư, ln đề phịng và chủ động khắc phục những tiêu cực trong
hoạt động của Nhà nước, kiên quyết chống ba thứ giặc nội xâm là tham ơ,
lãng phí, quan liêu. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong nhà nước kiểu mới,
9

lOMoARcPSD|9242611

thanh tra, kiểm tra, giám sát là các biện pháp hữu ích giúp phát hiện, ngân
chặn, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí và các hiện tượng tiêu cực khác.
Trên thực tế, trong cuộc chiến chống COVID-19, vẫn có những vụ việc ở
những mức độ khác nhau nhưng đều gây bức xúc cho nhân dân, tiêu biểu như:
mua bán, đấu thầu trang thiết bị phòng bệnh ở CDC Hà Nội, Bệnh viện Bạch
Mai trong thời gian qua...Vì vậy, phải ln nêu cao cảnh giác với những biểu
hiện tha hóa, biến chất của đội ngũ cán bộ, công chức, giữ cho Nhà nước luôn
trong sạch, vững mạnh, bảo đảm mọi vi phạm hoặc lạm dụng quyền lực để
trục lợi đều có khả năng phát hiện và khi phát hiện phải có chế tài xử lý
nghiêm minh mới bảo đảm hiệu lực, hiệu quả của cơ chế kiểm soát quyền lực
nhà nước.
Thứ năm, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức,
viên chức trong các cơ quan quyền lực của Nhà nước về phẩm chất chính trị,
đạo đức, phong cách, năng lực lãnh đạo, quản lý để họ thực sự là “người đầy
tớ thật trung thành của nhân dân”, tồn tâm, tồn ý phục vụ lợi ích của nhân
dân. Hồ Chí Minh đã đề ra những yêu cầu đối với cán bộ, cơng chức, đó là:
“Những người tỏ ra rất trung thành và hăng hái trong công việc, trong đấu
tranh; những người liên lạc trực tiếp với dân chúng, hiểu biết dân chúng, ln
ln chú ý đến lợi ích của dân chúng...” Người luôn đề cập đến vấn đề cần,
kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư của đội ngũ cán bộ, cơng chức. Cùng với
nâng cao bản lĩnh chính trị, giáo dục đạo đức cách mạng, phải đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ cơng chức nhà nước có đủ tri thức về chính trị học, xã hội học,
hệ thống chính trị, pháp luật, quản lý hành chính nhà nước,...để chủ động tạo
nguồn, có cơ chế, chính sách phát hiện, tuyển dụng nhân tài cho đất nước.
Thứ sáu, tăng cường vai trò lãnh đạo và đổi mới phương thức cầm
quyền, lãnh đạo của Đảng đối với nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì

dân, đáp ứng địi hỏi của sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội
chủ nghĩa thời kỳ mới. Bởi, thực tiễn đã chỉ rõ: sự lãnh đạo của Đảng đối với
Nhà nước và xã hội là nhân tố quyết định để bảo đảm Nhà nước pháp quyền
xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà nước của dân, do dân, vì dân, bảo đảm cho
hệ thống chính trị có đủ khả năng đưa đất nước ta từng bước vượt qua nguy
cơ, thách thức, vững vàng đi theo con đường cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh trách nhiệm pháp lý của Đảng, Nhà nước
và cán bộ đảng viên nếu khơng làm tốt chức năng nhiệm vụ, quyền hạn của
mình: “Nếu dân đói, Đảng và Chính phủ có lỗi; nếu dân rét là Đảng và Chính
phủ có lỗi; nếu dân dốt là Đảng và Chính phủ có lỗi; nếu dân ốm là Đảng và
Chính phủ có lỗi”.
10

Downloaded by tran quang ()


lOMoARcPSD|9242611

Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do
dân và vì dân vẫn mãi có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn sâu sắc. Có thể khẳng
định tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng nhà nước pháp quyền của nhân dân,
do nhân dân, vì nhân dân đã phát triển đến một đỉnh cao, phản ánh sự hoàn
thiện của tư duy, vừa tiến bộ vừa nhân văn, hướng tới xây dựng một nhà nước
chứa đựng đầy đủ những giá trị cao quý nhất. Ngày nay, trước yêu cầu của sự
nghiệp đổi mới và hội nhập, Đảng ta tiếp tục kế thừa tư tưởng của Người để
xây dựng Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân là
điều vơ cùng cần thiết và đúng đắn.
3.

Trách nhiệm của sinh viên trong việc xây dựng nhà nước Việt Nam

hiện nay.

Suốt 75 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ kính u, tổ
chức Đồn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và lớp lớp thế hệ thanh niên
Việt Nam đã trưởng thành và lớn mạnh không ngừng, trở thành lực lượng có
khả năng cách mạng to lớn, xung kích đi đầu trong mọi nhiệm vụ khó khăn,
gian khổ nhất. Đảng ta khẳng định: Sự nghiệp đổi mới có thành cơng hay
khơng, đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế
giới hay khơng, cách mạng Việt nam có vững bước trên con đường XHCN
hay không, phần lớn phụ thuộc vào lực lượng thanh niên, vào việc bồi dưỡng,
rèn luyện thế hệ thanh niên... Là một sinh viên, một công dân tương lai của
đất nước, em tự nhận thấy bản thân mình cần phấn đấu trở thành tấm gương
tốt trong việc rèn luyện đạo đức và học tập tư tưởng, phong cách, đạo đức Hồ
Chí Minh, giữ vững truyền thống tốt đẹp của dân tộc để góp phần xây dựng
và phát triển nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Thứ nhất, cần chăm chỉ, sáng tạo, học tập, lao động; có mục đích, động
cơ học tập đúng đắn, học tập để mai sau xây dựng đất nước, hiểu học tập tốt
là yêu nước. Tích cực rèn luyện đạo đức, tác phong; lối sống trong sáng, lành
mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội; biết đấu tranh chống các biểu hiện của lối
sống thực dụng, xa rời các giá trị văn hoá- đạo đức truyền thống của dân tộc.
Thứ hai, phải biết quan tâm đến đời sống chính trị- xã hội của địa
phương, đất nước, đồng thời thực hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của
Đảng và pháp luật của Nhà nước; đồng thời vận động mọi người xung quanh
cùng thực hiện theo đúng quy định của pháp luật.
Thứ ba, phải tích cực tham gia góp phần xây dựng quê hương bằng
những việc làm thiết thực, phù hợp khả năng như: tham gia bảo vệ mơi
trường, phịng chống tệ nạn xã hội, chống tiêu cực, tham nhũng, tham gia
những hoạt động mang tính xã hội như hiến máu tình nguyện, làm tình
11

Downloaded by tran quang ()


lOMoARcPSD|9242611

nguyện viên…Đồng thời, bản thân phải biết phê phán, đấu tranh với những
hành vi đi ngược lại lợi ích quốc gia, dân tộc.
Thứ tư, phải biết trung thành với Tổ quốc, với chế độ xã hội chủ nghĩa,
cảnh giác trước âm mưu chia rẽ, xuyên tạc của các thế lực thù địch; phê phán,
đấu tranh với những thái độ, việc làm gây tổn hại đến an ninh quốc gia, xâm
phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

12

Downloaded by tran quang ()


lOMoARcPSD|9242611

KẾT LUẬN
Quan điểm nhà nước của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân trong tư
tưởng Hồ Chí Minh là một nhà nước do nhân dân lập nên, là nhà nước mà
mọi quyền lực đều bắt nguồn từ nhân dân, do nhân dân ủy thác, là một nhà
nước lấy quyền lợi của nhân dân, sự tự do, hạnh phúc của nhân dân làm
nhiệm vụ hoạt động, mục đích tồn tại của mình. Nhà nước theo quan điểm của
Người khơng có mục đích tự thân nào cả mà chỉ là cơng cụ phục vụ cho nhân
dân, cho yêu cầu phát triển của xã hội. Nhà nước chỉ là công cụ phục vụ nhân
dân, nếu như làm hại đến nhân dân thì nhân dân có quyền thay đổi hoặc loại
bỏ.
Có thể khẳng định, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước của

Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân có giá trị soi đường, chỉ lối cho cách
mạng Việt Nam từng bước tiến đến thắng lợi. Tư tưởng đó được Đảng và Nhà
nước ta vận dụng, phát triển trong từng giai đoạn một cách hợp lý. Mặc dù đạt
được những thành tựu nhất định những bên cạnh đó vẫn cịn những thách thức
rất lớn, ngày càng khắc nghiệt hơn vẫn đang xảy ra hàng ngày. Chính vì vậy,
Đảng và Nhà nước cần phải luôn vận động và phát triển để đấu tranh, loại trừ
những thói hư, tật xấu dẫn đến suy thoái bản chất của Nhà nước Việt Nam,
từng bước xây dựng một nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa phát triển
mạnh mẽ hơn nữa.

13

Downloaded by tran quang ()


lOMoARcPSD|9242611

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh dành cho hệ khơng chun, Hà Nội,
2019

2.

Bài tập mơn Tư tưởng Hồ Chí Minh – Khoa Lý luận chính trị, Học viện
Ngân hàng

3.

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
II, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội

4.

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VII, NXB Sự thật, Hà Nội

5.

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XIII, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội

6.

Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã
hội
chủ
nghĩa
Việt
Nam
hiện
nay:
/>
7.

Hồ Chí Minh, tồn tập, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội 1994, tập 5

8.

Phát sinh tội phạm tham nhũng liên quan đến chống dịch COVID-19:
/>
14

Downloaded by tran quang ()