BÀI 2 NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1 MỤC TIÊU

BÀI 2
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

Copyright © 2019 - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

1


MỤC TIÊU
Sau khi học, sinh viên cần nắm được:
 Sự ra đời và phát triển của NHTM
 Các khoản mục trong bảng cân đối tài sản của NHTM
 Chức năng của NHTM
 Hoạt động cơ bản của NHTM
 Nguyên tắc chung trong quản lý NHTM
 Nội dung quản lý NHTM: tiền dự trữ, tiền cho vay, nguồn
vốn, rủi ro lãi suất

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

2


Tình huống khởi động: Vay tiền tại ngân hàng thương
mại
Ngày 15/9/2019, chị An có nhu cầu vay số tiền 500
triệu đồng để bổ sung một phần tiền mua một căn hộ
chung cư giá trị là 3,5 tỷ đồng.
.
1. Chị An có thể đến ngân hàng thương mại vay tiền được không?
2. Một số điều kiện cơ bản chị An cần làm rõ để được vay vốn là gì?

3. Một số tác động tích cực của tín dụng ngân hàng đối với nền kinh
tế?

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

3


NỘI DUNG
- Sự ra đời và phát triển của NHTM
- Các khoản mục trong bảng cân đối tài sản của NHTM
- Chức năng của NHTM
- Hoạt động cơ bản của NHTM
- Nguyên tắc chung trong quản lý NHTM
- Nội dung quản lý NHTM: tiền dự trữ, tiền cho vay, nguồn
vốn, rủi ro lãi suất

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

4


1. Khái quát về NHTM
1.1. Sự ra đời của NHTM


Trước Thế kỷ 15
Từ thế kỷ 15-18
Từ cuối thế kỷ 18- 19
Thế kỷ 20- nay

Sự ra đời của Ngân hàng Việt nam?

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

5


1.1. Sự ra đời của NHTM
- Thế kỷ 13: các ngân hàng phục hồi ở Bắc Italy phục vụ người

giàu và hoàng gia châu Âu, Florence - đồng tiền Florin, Genoa hoạt động thanh toán bù trừ;
- Năm 1587, Banco della Piazza di Rialto mở cửa tại Venice ->

sự ra đời của séc;
- 1668: Bank of Sweden – ngân hàng quốc gia đầu tiên; 1694:
Bank of England;
- 1661: Stockhom Banco được phép phát hành giấy tín dụng có
thể trao đổi - hình thức tiền giấy đầu tiên tại châu Âu.

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

6


1.2. Khái niệm
Luật các tổ chức tín dụng 2010
“NHTM là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt
động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định
của luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận”

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

7


1.3. Chức năng của NHTM
-

Chức năng trung gian tài chính

-

Chức năng tạo tiền

-

Chức năng trung gian thanh toán

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

8


1.4. Bảng cân đối tài sản của NHTM
TÀI SẢN

NGUỒN VỐN

Dữ trữ

Tiền gửi thanh toán

Chứng khoán

Tiền gửi tiết kiệm & tiền gửi có kỳ

Tiền gửi ở NHTM khác

hạn

Tiền cho vay

Các khoản tiền vay

Các tài sản khác

Vốn chủ sở hữu

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

9


Bảng CĐTS của tất cả NHTM ở Mỹ, T12/2008

10


2. Hoạt động của NHTM






- Hoạt động huy động vốn
- Hoạt động sử dụng vốn
- Hoạt động cung cấp dịch vụ

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

11


2.1. Hoạt động huy động vốn
•

Huy động từ tiền gửi

•

Huy động từ đi vay

•

Huy động vốn chủ sở hữu

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

12

2.2. Hoạt động sử dụng vốn
•

Hoạt động ngân quỹ

•

Hoạt động cho vay

•

Hoạt động đầu tư

•

Các hoạt động khác

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

13


2.3. Hoạt động cung cấp dịch vụ
• Cung ứng sản phẩm phái sinh
• Chuyển tiền

• Ủy thác
• Thanh tốn

• ...

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

14


3. Mục đích quản lý NHTM
- Đảm bảo khả năng thanh khoản
- Đa dạng hóa tài sản nắm giữ
- Kiểm sốt chi phí huy động vốn của ngân hàng

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

15


4. Nội dung quản lý NHTM
Quản lý thanh khoản
Quản lý TIỀN DỰ TRỮ = Quản lý thanh khoản
Vai trò của TIỀN DỰ TRỮ
(1) Đáp ứng nhu cầu thanh khoản (nhu cầu rút tiền ra của khách
hàng)
(2) Hạn chế chi phí khi có dịng tiền rút ra
(3) Ngăn ngừa vỡ nợ ngân hàng

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

16

4. 4. Nội dung quản lý NHTM
Quản lý tiền cho vay
Các nguyên tắc trong quản lý tiền cho vay
- Tìm khách hàng vay tiền trả lãi cao và ít rủi ro vỡ nợ
- Mua chứng khốn có tỷ suất lợi nhuận cao và rủi ro thấp

- Đa dạng hóa danh mục tài sản
- Quản lý thanh khoản và thỏa mãn yêu cầu về dự trữ mà không tốn
quá nhiều chi phí

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

17


4. Nội dung quản lý NHTM
Quản lý tiền cho vay
Hai vấn đề khi NHTM cho khách hàng vay
- Lựa chọn đối nghịch (adverse selection)
- Rủi ro đạo đức (moral hazard)

- Nguyên nhân: Thông tin bất cân xứng (Asymmetric information)
Các nguyên tắc trong quản lý tiền cho vay
(1) Sàng lọc & giám sát
(2) Quan hệ khách hàng lâu dài
(3) Thế chấp tài sản & số dư bù

(4) Hạn chế tín dụng

(5) Vốn ngân hàng và tính tương hợp ý muốn
Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

18


4. Nội dung quản lý NHTM
Quản lý nguồn vốn
 Quản lý nghĩa vụ nợ (liability management)
 Quản lý sự đầy đủ về vốn chủ sở hữu ngân hàng (capital
adequacy management)

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

19


4. Nội dung quản lý NHTM
Quản lý tài sản
 Đa dạng hóa tài sản
 Nắm giữ các chứng khốn có tính thanh khoản
 Đa dạng hóa danh mục đầu tư

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

20


4. Nội dung quản lý NHTM
Quản lý rủi ro lãi suất

Khái niệm: khả năng xảy ra những thay đổi trong lợi nhuận ròng
của NHTM gây nên do sự thay đổi của lãi suất thị trường
Phân tích khoảng cách và khoảng thời gian tồn tại
Khoảng cách = Nguồn vốn nhạy cảm với lãi suất - Tài sản nhạy cảm
với lãi suất
ΔLợi nhuận = Khoảng cách × Δi
Khoảng thời gian tồn tại
Thay đổi tính bằng phần trăm về giá trị thị trường của chứng khoán
≈ - (thay đổi phần trăm về lãi suất) * (khoảng thời gian tồn tại trong
các năm)

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

21


4. Nội dung quản lý NHTM
Quản lý rủi ro lãi suất
Biện pháp quản lý rủi ro lãi suất
-

Điều chỉnh bảng cân đối kế toán

-

Đổi chéo lãi suất

-

Sử dụng các hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai hay

các loại chứng khoán phái sinh để quản lý rủi ro lãi suất

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

22


GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
1.Chị An có thể đến ngân hàng thương mại vay tiền được không?
2.Một số điều kiện cơ bản chị An cần làm rõ để được vay vốn là gì?
3.Một số tác động tích cực của tín dụng ngân hàng đối với nền kinh tế?
Trả lời:
 Chị An có thể đến ngân hàng thương mại vay tiền bởi ngân hàng thương
mại có thực hiện hoạt động cho vay.
 Một số điều kiện cơ bản chị An cần làm rõ để được vay vốn: mục địch
vay, số tiền vay, chứng minh khả năng trả nợ, tài sản đảm bảo cho khoản
vay.
 Một số tác động tích cực của tín dụng ngân hàng đối với nền kinh tế:
giúp quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục, thường
xuyên, thực hiện được các chính sách hỗ trợ vốn cho các đối tượng thuộc
diện chính sách, mở rộng các quan hệ hợp tác quốc tế.

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

23


CÂU HỎI MỞ
Vai trò của ngân hàng thương mại đối với nền kinh tế?

Trả lời:
- Là trung gian tài chính quan trọng của nền kinh tế, cung cấp các
dịch vụ tài chính ngân hàng nhằm hỗ trợ thúc đẩy tăng trưởng và
phát triển kinh tế.
- Đảm bảo khả năng huy động và phân bổ nguồn lực tài chính một
cách có hiệu quả.

- Thúc đẩy sự phát triển của thị trường tài chính.
-….

Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

24


CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM 1
Quản lý tiền cho vay của ngân hàng thương mại phải đảm bảo các
nguyên tắc?
A. Sàng lọc và giám sát
B. Sàng lọc và quan hệ với khách hàng
C. Sàng lọc và thế chấp tài sản và số dư bù
D. Sàng lọc và giám sát; quan hệ với khách hàng; thế chấp tài sản và số dư
bù; hạn chế tín dụng; vốn ngân hàng và tính tương hợp
Trả lời:
 Đán án đúng là: D. Sàng lọc và giám sát; quan hệ với khách hàng; thế
chấp tài sản và số dư bù; hạn chế tín dụng; vốn ngân hàng và tính tương
hợp
 Giải thích: các phuơng án cịn lại không đầy đủ theo nguyên tắc quản lý
tiền cho vay
Copyright @ 2019 Đại học Kinh tế Quốc dân

25