(SKKN 2022) một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kĩ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi tại lớp a1 trường mầm non tam văn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LANG CHÁNH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC
KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI
TẠI LỚP A1 TRƯỜNG MẦM NON TAM VĂN,
HUYỆN LANG CHÁNH, TỈNH THANH HÓA

Người thực hiện: Tống Thị Hằng
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường mầm non Tam Văn
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HOÁ,
MỤC NĂM
LỤC 2022


2

Nội dung
1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng nghiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận.

2.2. Thực trạng
2.3. Các biện pháp thực hiện
2.3.1. Biện pháp 1: Lựa chọn những kỹ năng sống cơ bản, phù hợp
cần dạy tre
2.3.2. Biện pháp 2: Giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt
động trong ngày
2.3.3. Biện pháp 3: Giúp tre phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ
chức hoạt động tham quan, văn nghệ ở các ngày lễ, tết trong năm
2.3.4 Biện pháp 4: Phối hợp với phụ huynh cách rèn luyện kỹ năng
sống cho tre tại gia đình.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị

Trang
1
1
2
2
2
2
2
4
5
5
11
15
16
18

19
19
20

1. Mở đầu.
1.1. Lý do chọn đề tài
Có câu ngạn ngữ nói rằng “Gieo hành động bạn sẽ gặt thói quen, gieo thói
quen bạn sẽ gặt tính cách”.Vâng đúng như vậy, thói quen chính là lối sống biểu
hiện của con người qua hành vi bên ngồi được lặp đi lặp lại, cịn tính cách là
đặc điểm tâm lí ổn định biểu hiện qua hành động hành vi của người đó, vì thế,
để trở thành một người có những kỹ năng và thói quen cũng như những phẩm
chất đạo đức tốt thì ngay từ nhỏ nhất là ở lứa tuổi mầm non khi hành vi và nhận
thức của tre còn đang giống như tờ giấy trắng thì việc dạy cho tre những điều tốt
đẹp nhất, những kỹ năng cần thiết để tre có thể phát triển tồn diện và thích
nghi được với mọi hồn cảnh là vô cùng cần thiết.


3

Các chuyên gia cũng cho rằng bắt đầu từ nhỏ, khi bộ não của tre vẫn còn
đang trong giai đoạn hình thành thì đây là thời điểm tốt nhất để giáo dục các kỹ
năng xã hội, hành vi và cảm xúc mới cho tre. Bắt đầu tại thời điểm này thì khả
năng thành công khi dạy tre sẽ cao hơn gấp nhiều lần so với các thời kỳ sau đó.
Ở độ tuổi 0-6 tuổi được xem là thời điểm vàng cho sự tạo dựng và phát triển kỹ
năng sống cần thiết cho tre. Nếu tre không đạt được sự phát triển về các kỹ năng
sống tối thiểu vào khoảng 6 tuổi, tre có thể gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống
sau này. Phát triển kỹ năng sống có ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách của
tre, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của tre cũng như quá trình học tập
suốt đời, là tiền đề quan trọng cho việc học và phát triển toàn diện của tre. [1]
Trong xã hội hiện nay chúng ta thấy rằng xã hội ngày càng phát triển, cha

mẹ tre phải chạy theo nhịp phát triển của xã hội, nhiều người khơng có nhiều
thời gian để trò chuyện, chơi với con, lắng nghe con... nên có những đứa tre 5-6
tuổi mà vẫn được mẹ làm hộ, bao bọc kể cả từ việc vệ sinh cá nhân, việc mặc
quần áo đến việc xúc cơm cho con ăn. Những việc này vô tình đã làm mất dần
kỹ năng tự phục vụ, tính tự lập, thân thiện, thậm chí là việc quan tâm và chia se
với những người thân tre cũng khơng có cảm xúc. Vì thế bên cạnh việc trang bị
cho tre những vốn kiến thức kỹ năng cơ bản trong học tập, vui chơi thì ở bậc học
mầm non cũng luôn trú trọng đến việc rèn kỹ năng sống cho tre để tre có thêm
vốn kinh nghiệm thích ứng với mơi trường mới, u cầu mới hiện nay.
Thực tế ở trường tơi có rất nhiều cháu thật sự rất thiệt thòi về tình cảm,
thiếu sự chăm sóc dạy bảo của bố mẹ. Do cuộc sống khó khăn bố mẹ tre phải đi
làm xa để các con lại cho ơng bà chăm sóc, có những tre được ơng bà nng
chiều tạo cho tre tính ỷ lại, khơng hay cãi lại, thích cái gì phải địi bằng được; có
những tre ơng bà lại khơng có thời gian quan tâm đến cháu để cho cháu thoải
mái tự do làm điều mình thích, có tre lại trở nên lầm lì, ít nói, khơng muốn tiếp
xúc với ai. Đây cũng là những lí do dẫn đến nhiều tre đến nay vẫn còn hạn chế
các kỹ năng sống cơ bản như: Chào hỏi, cảm ơn hay tre rất sợ sệt mỗi khi có
người lạ đến.
Chính vì vậy, nhiệm vụ của giáo viên cùng với nhà trường, gia đình giúp
tre có được những cảm xúc, tình cảm chuẩn mực đạo đức, biết được những điều
nên làm, khơng nên làm; có được kỹ năng sáng tạo, giao tiếp ứng xử; kỹ năng vệ
sinh, kỹ năng thích nghi với mơi trường sống, kỹ năng xử lý tình huống trong
cuộc sống hàng ngày. Giáo dục cho tre biết cách sống tự lập, tự tin, tích cực, tôn
trọng, hợp tác trong cuộc sống và sống biết yêu thương, biết chia se, biết lắng
nghe người khác nói, đồng thời biết diễn đạt ý của mình, biết đồng cảm. Ngồi
ra cịn xây dựng ở tre lịng tự tin khi tiếp nhận thử thách mới,....vận dụng những
kiến thức, kỹ năng đã học vào giải quyết các vấn đề thực tiễn gần gũi với cuộc
sống hàng ngày của tre.

4

Từ tầm quan trọng và kỹ năng thực tế của tre, bản thân tôi là một giáo
viên đứng lớp tôi ln tìm tịi và suy nghĩ phải làm gì? làm như thế nào? Dùng
những biện pháp giáo dục gì? Để tre có những kỹ năng sống cần thiết cho bản
thân. Vì vậy mà tôi đã quyết định lựa chọn “Một số biện pháp nâng cao chất
lượng giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại lớp A1 trường
mầm non Tam Văn, huyện Lang Chánh, tỉnh Thanh Hóa” với mong muốn
góp một phần nhỏ tri thức của mình trong việc nâng cao chất lượng giáo dục
kỹ năng sống cho tre mẫu giáo 5 - 6 tuổi trong trường mầm non.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Đánh giá thực trạng việc lồng ghép giáo dục và rèn kĩ năng sống cho tre
mẫu giáo 5- 6 tuổi tại lớp A1 trường mầm non Tam Văn, trên cơ sở đó đưa ra
một số biện pháp nâng cao hiệu quả giáo dục và rèn kĩ năng sống cho tre trong
các hoạt động, giúp tre vận dụng những kiến thức, hiểu biết, những gì tre cảm
nhận vào thực tế trong vui chơi và học tập, cách xử lý những tình huống đơn
giản khác nhau xảy ra trong cuộc sống hàng ngày xung quanh tre. Từ đó tìm ra
những biện pháp hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng sống cho
tre mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại lớp A1 trường mầm non Tam Văn
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Tre mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại lớp A1 trường mầm non Tam Văn, huyện Lang
Chánh, tỉnh Thanh Hóa
1.4.Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp trực quan, minh họa
- Phương pháp thực hành
- Phương pháp dùng lời nói
- Phương pháp đánh giá, nêu gương.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp
- Phương pháp thu thập minh chứng, tham khảo tài liệu.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm :

2.1. Cơ sở lý luận:
Kỹ năng sống còn là năng lực cá nhân để thực hiện đầy đủ các chức năng
và tham gia vào cuộc sống hàng ngày hay theo tổ chức y tế thế giới (WHO) "Kỹ
năng sống là những kỹ năng thiết thực mà con người cần để có cuộc sống an
tồn khoe mạnh. Đó là những kỹ năng mang tính tâm lý xã hội và kỹ năng về
giao tiếp được vận dụng trong những tình huống hàng ngày để tương tác một
cách hiệu quả với người khác và giải quyết có hiệu quả những vấn đề, những
tình huống trong cuộc sống hàng ngày"[2].


5

Theo tiến sĩ Nguyễn Thu Cúc, chuyên gia tư vấn cho biết: “Kỹ năng sống
khơng phải là những gì q cao siêu, phức tạp. Việc giáo dục kỹ năng sống cho
trẻ em bao gồm những nội dung hết sức đơn giản, gần gũi với trẻ em, là những
kiến thức tối thiểu để các em có thể tự lập”.
Giáo dục kỹ năng sống là một trong những điều tất yếu để nâng cao chất
lượng giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng. Đây khơng chỉ là
những thúc đẩy cho sự phát triển của cá nhân mà cịn góp phần thúc đẩy cho sự
phát triển của xã hội. [3]
Trong giai đoạn hiện nay, Việt Nam chúng ta đang hội nhập với các nước
trên thế giới từng bước phát triển vươn lên, những mặt tốt của xã hội được phát
triển mạnh song những vấn đề mặt trái của xã hội cũng xuất hiện nhiều ảnh
hưởng đến sự tồn tại, phát triển của mỗi tập thể, cá nhân trong đó có một bộ
phận là tre em. Theo guồng quay của xã hội, một số gia đình bố mẹ chỉ quan
tâm, mải lo đến việc làm kinh tế mà quên mất gia đình là chiếc nôi của tre, quên
đi việc cần tạo một môi trường gia đình đầm ấm, người lớn gương mẫu, quan
tâm, dạy dỗ và chơi cùng với tre. Mặt khác, có một số gia đình hồn tồn phó
mặc việc dạy dỗ con cho cô giáo và nhà trường. Cũng có những gia đình có điều
kiện kinh tế, quá chiều chuộng, bao bọc con dẫn đến tre thiếu sự sáng tạo, phụ

thuộc vào người lớn kể cả việc tự vệ sinh cá nhân, và mỗi khi gặp các tình
huống trong thực tế tre thường lúng túng không biết xử lý thế nào, hạn chế trong
việc tự bảo vệ bản thân mình, hoặc có một số tre được nng chiều chỉ làm theo
ý thích của mình chứ khơng làm theo sự gợi ý của cô giáo và người lớn làm ảnh
hưởng đến nề nếp thói quen của tre.
Có người cho rằng muốn tre học kỹ năng sống chỉ có thể tìm đến với các
chuyên gia, trong các trung tâm đào tạo kỹ năng sống và phải đợi khi tre thật sự
đủ lớn mới cần thiết dạy. Nhưng tôi thấy rằng những giáo viên mầm non, những
người cha, người mẹ họ chính là những chuyên gia rất tuyệt vời của tre bởi ở lứa
tuổi này người mà tre tiếp xúc hàng ngày chủ yếu với tre là cha mẹ và cô giáo vì
vậy cha mẹ, cô giáo hãy là tấm gương sáng để dạy tre những kỹ năng sống phù
hợp. Khi tre có những kỹ năng sống tốt thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho tre
tham gia vào cuộc sống một cách dễ dàng tạo điều kiện thuận lợi cho tre chuẩn
bị tốt cho việc học tập ở trường tiểu học và ở các cấp học sau này.
Trong những năm học vừa qua, mặc dù ngành học đã đưa nội dung giáo
dục kỹ năng sống cho tre mầm non, nhưng trên thực tế kỹ năng sống của tre
cịn có phần hạn chế. Đặc biệt khi tre tham gia vào các hoạt động, tre vẫn chưa
phát huy được tính sáng tạo độc lập chủ động của mình, tre còn thiếu tự tin
trong mọi việc, hạn chế trong hợp tác với tre khác, chưa thực sự có khả năng tự
bảo vệ bản thân. Vì thế mà kỹ năng sống của tre chưa thực sự đạt yêu cầu. Là
giáo viên dạy các con trong độ tuổi 5 – 6 tuổi, tôi đã nhận thức được rõ tầm quan
trọng của việc giáo dục kỹ năng cho tre. Từ đó tơi đã đi sâu vào nghiên cứu tìm
ra một số biện pháp giáo dục giáo dục kỹ năng sống cho tre mầm non.


6

2.2. Thực trạng:
Năm học 2021 - 2022 tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu
giáo 5 - 6 tuổi A1, với tổng số 18 cháu, chủ yếu các cháu đều là người dân tộc

Thái. Sau khi lựa chọn và áp dụng đề tài vào thực tế nghiên cứu, bản thân
nhận thấy có một số thuận lợi và khó khăn như sau:
2.2.1. Thuận lợi:
Số tre trong lớp được phân chia lớp theo đúng độ tuổi. Tre ở cùng một độ
tuổi nên mức độ nhận thức tương đối đồng đều. Phịng học là nhà kiên cố, đẹp,
rộng thống, có đủ diện tích, đủ ánh sáng và có đủ điều kiện cơ sở vật chất đáp
ứng yêu cầu chăm sóc giáo dục.
Đặc biệt, nhà trường luôn được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Phòng
Giáo dục hàng năm đã tổ chức chuyên đề, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho
cán bộ, giáo viên.
Bên cạnh đó, ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, chỉ đạo sát sao và
tạo mọi điều kiện thuận lợi, sự giúp đỡ tận tình của hiệu phó phụ trách chun
mơn giúp giáo viên nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp vụ và giúp giáo viên
tìm tịi thêm tài liệu chun mơn.
Bản thân tơi có tinh thần trách nhiệm cao và có kinh nghiệm trong việc
chăm sóc giáo dục tre. Có ý thức tự giác trong việc tìm tịi, học hỏi để nâng cao
năng lực chun mơn, nghiệp vụ.
Đa số phụ huynh đều tin tưởng cô giáo và nhà trường trong việc chăm sóc
giáo dục tre.
2.2.2. Khó khăn:
Vẫn cịn tre nói ngọng, chưa nói rõ tiếng việt. Có nhiều cháu chưa mạnh
dạn tự tin, rụt rè giao tiếp nên cịn gặp nhiều khó khăn trong trong việc "Giáo
dục và rèn kỹ năng sống" cho tre.
Điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu thốn nên việc dạy tre kỹ
năng sống cho tre qua công nghệ thơng tin cịn hạn chế, chưa thực sự thoả mãn
nhu cầu hoạt động của cô và tre.
Đa số tre trong lớp chưa có kỹ năng tự bảo vệ bản thân.
Đa số phụ huynh công việc không ổn định và đi làm ăn xa lo kinh tế để
con ở lại cho ông bà nên việc phối hợp với giáo viên trong việcgiáo dục kỹ năng
sống cho tre còn hạn chế.

Tre ở nhà được ông bà nuông chiều, chưa cho tre tự lập trong việc ăn
uống, vệ sinh cá nhân ở nhà,đáp ứngbất cứ việc gì kể cả việc ăn, uống, vệ
sinh…. Nên nhiều tre cịn thiếu các kĩ năng cơ bản.
Chính vì vậy, trước khi áp dụng các biện pháp, tôi đã tiến hành khảo sát trên
tre và kết quả qua khảo sát kỹ năng sống của tre ở lớp tôi như sau:


7

Kết quả khảo sát đầu năm (tháng 9 năm 2021)
Kết quả trên trẻ
Đạt
Chưa đạt
Tổng số
STT
Kỹ năng sống
Số trẻ Tỷ lệ Số trẻ Tỷ lệ
trẻ
%
%
1
Kĩ năng tự tin
18
7
39
11
61
2
Kỹ năng Giao tiếp, ứng xử
18

9
50
9
50
3
Kỹ năng hợp tác, chia se
18
10
55,5
8
44,5
4
Kỹ năng tự bảo vệ
18
9
50
9
50
5
Kỹ năng tự phục vụ
18
9
50
9
50
Từ kết quả bảng khảo sát trên cho thấy tỷ lệ bình quân tre chưa đạt ở các kỹ
năng cịn cao: 51%. Điều đó ln làm tôi suy nghĩ để tìm ra một số biện pháp
giáo dục kỹ năng sống cho tre lớp A1 (5 – 6 tuổi) trường Mầm non Tam Văn.
2.3. Các biện pháp thực hiện:
Trong quá trình nghiên cứu đề tài và qua thực tế giảng dạy trên lớp, tôi đã

thực hiện các biện pháp để giải quyết vấn đề như:
2.3.1. Biện pháp 1: Lựa chọn những kỹ năng sống cơ bản, phù hợp cần dạy trẻ
Đối với tâm sinh lý tre mầm non thì có nhiều kỹ năng quan trọng mà tre
cần phải biết trước khi tập trung vào học văn hoá, và đặc biệt đối với tre lứa tuổi
mẫu giáo.Việc lựa chọn những kỹ năng sống phù hợp để dạy tre có vai trị hết
sức quan trọng trong chương trình chăm sóc giáo dục tre, nó khơng những giúp
tre tiếp xúc từ từ với các kiến thức văn hoá trong suốt năm học mà còn giúp tre
rèn luyện các kỹ năng qua thực tế và học tốt khi có được cách tiếp cận một cách
cân bằng, biết cách phát triển các kỹ năng nhận thức, cảm xúc và xã hội. Việc
xác định được các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo viên lựa
chọn đúng những nội dung trọng tâm để dạy tre .Vì vậy tôi lựa chọn những kỹ
năng sau để đưa vào nội dung giáo dục và rèn luyện cho tre:
* Kỹ năng giao tiếp, hành vi ứng xử
Kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho tre mầm non là việc rất cần thiết và quan
trọng. Giáo viên và các bậc phụ huynh cần chú trọng giúp con hình thành kỹ năng
này từ sớm. Nhờ đó, các bé sẽ có những hành trang vững chắc. Khi biết cách giao
tiếp, tre sẽ biết cách lắng nghe và truyền tải ý kiến của mình tới người khác. Tre
biết cách bày tỏ mong muốn với cha mẹ, cô giáo, ông bà,… Khi biết cách giao tiếp,
tre sẽ dễ dàng kết bạn, có mối quan hệ tốt với mọi người. Khi đó, tre cũng dần phát
triển các kỹ năng khác như làm việc nhóm, tư duy phản hồi. Nếu được rèn luyện
kỹ năng giao tiếp tốt, tre cũng tự tin hơn, nhìn nhận cuộc sống tốt hơn.


8

Để giúp tre có kỹ năng giao tiếp và hành vi ứng xử, trong lớp tôi luôn tạo
môi trường giao tiếp tốt, kích thích khả năng nói cho tre bằng những câu hỏi đơn
giản, hay khuyến khích tre đọc thơ và cách diễn đạt của cơ giáo khi trị chuyện
với tre như: Thường xuyên sử dụng từ “vâng”, “ạ”, nói rõ ràng, tránh nói trống
khơng. Tun dương, tán thưởng tre nhiều hơn. Khi tre mắc lỗi cần nhẹ nhàng

chỉnh sửa lại và khi phạm lỗi cần xin lỗi người khác…
Ví dụ: Khi ăn, cơ có thể hỏi: “Các con thích món nào nhất?”, “Ở nhà các
con thích ăn gì”?. “Hơm nay con đi học có vui khơng?”, “Con thấy các bạn ở
lớp thế nào?”,…
Với tre trong độ tuổi này thường hay bắt chước, tre thấy thích được làm
theo, nói theo, tre chưa hiểu hết thế nào là hành vi đúng, sai, tốt, xấu, tre quen
được mọi người phục vụ, nếu cơ khơng giáo dục đúng mực sẽ dẫn đến những
thói quen, hành vi xấu nhưthiếu lễ phép, trông chờ, ỷ lại...
Ví dụ: Về nhà tre thường hay bắt chước cơ dạy học và tre bắt người thân
đóng giả học sinh cịn tre là cơ giáo và tre thể hiện giống như cô ở lớp. Nếu trong
giờ học cô quát hay la mắng tre thì tre cũng thể hiện giống như thế.
Chính vì thế, tơi ln phải thận trọng khi nói hay khi dạy tre những thói
quen, hành vi tốt từ những việc làm cho đến cách cư xử giao tiếp với cô, với bạn
và mọi người xung quanh, tre hiểu, biết nói lời cảm ơn và xin lỗi khi sai mà
không cần cô nhắc nhở.
* Kỹ năng tự tin
Tre tự tin là tre mạnh dạn, tin tưởng vào những việc mình làm và khả năng
của mình, không ngần ngại, không ỷ lại vào người khác, luôn sẵn sàng trình bày
suy nghĩ và việc làm của mình cho người khác nghe. Tre tự tin thường mạnh dạn
nói lên khả năng của mình bằng những câu như: “Con làm được”; “Con hát
được; “ Con vẽ được”…Cách tốt nhất để giúp tre tự tin là tạo cơ hội cho tre phát
huy khả năng của mình và người lớn thường xuyên khen ngợi, động viên,
khuyến khích tre.
Cách giúp tre tự tin chính là ln để tre biết rằng cô giáo, gia đình luôn yêu
thương và luôn tin tưởng tre. Ở lớp khi tre làm tốt tôi không quên khen ngợi và
dành tặng cho bé những lời khen xứng đáng. Luôn quan tâm vàchơi với tre như
bạn. Nhưng thay vì khen ngợi tre như: “Con q giỏi, con là thiên tài” thì tơi nói
rằng “Con làm rất tốt, cô rất vui về con”. Việc khen ngợi tre quá mức sẽ khiến tre
thay vì tự tin sẽ trở thành tự cao, tự mãn nên tôi cũng ln chú ý.
Ví dụ: Khi tre chơi trị chơi cùng các bạn trong lớp,tre bị thua cuộc tôi

luôn nhẹ nhàng, gần gũi động viên tre, tơi nói với tre: “Cơ tin con đã làm hết
sức, lần sau con cố lên nhé” hay “Cô tin lần sau con sẽ làm lại được”…Những
câu nói như thế tơi thấy tre vui hơn, n tâm hơn và được an ủi và tre có động
lực để tre cố gắng.


9

Ngồi ra ở lớp tơi, có cháu: Cơng Đức, Kim Ngân và cháu Khánh An, các
cháu rất rụt rè, nhút nhát, tre hay lo sợ. Vì vậy tôi thường để cho cháu làm
những việc đơn giản, vừa sức như: Lấy bát, thìa, xếp bàn ăn, lau bàn và cất dọn
đồ chơi, hoặc để rèn tính tự tin cho tre trong những buổi học tôi thường xuyên
chú ý và gọi tre lên để hát,kể chuyện,đọc thơ trước lớp để tre mạnh dạn tự tin
hơn khi tre làm xong tôi khen ngợi, động viên tre kịp thời nếu tre làm tốt và
hướng dẫn, chỉ bảo khi tre làm chưa tốt. Cứ nhiều lần như thế, dần dần tre đã tự
tin, chủ động trong các hoạt động và hàng ngày tre tham gia cùng các bạn một
cách tích cực hơn.

Hình ảnh: Cháu Kim Ngân tự tin kể chuyện theo tranh cho các bạn nghe
* Kỹ năng hợp tác, chia sẻ
Ngay từ khi còn nhỏ, tre cần biết chia se, nhường nhịn và hợp tác với các
bạn trong các hoạt động vui chơi, học tập hàng ngày. Đây là một kỹ năng sống
có nhiều hơn ở tre 5-6 tuổi .Vì ở độ tuổi này tre đã biết thể hiện rõ nét những


10

tình cảm và sự quan tâm lẫn nhau trong bạn bè, tre đã biết thể hiện những mong
muốn và cảm xúc của mình trong công việc. Đối với kỹ năng này tôi chú ý rèn
luyện mọi lúc mọi nơi chẳng hạn như: Khi tre gặp khó khăn trong khi chơi tôi sẽ

gợi mở để tre tìm ra cách chơi như: Nếu con không chở hết được số hàng này
theo cô con nên rủ bạn cùng làm hoặc trong giờ ăn, tre đi lấy đồ cùng cô, cô gợi
ý để tre và các bạn cùng làm thì công việc sẽ nhanh hơn và để rèn luyện được kỹ
năng này tôi luôn tạo điều kiện cho tất cả các bạn cùng được tham gia.
Ví dụ: Trong giờ hoạt động góc tre sẽ cùng hợp tác giữa các bạn chơi và
các góc chơi với nhau như: Ở góc xây dựng tre cùng nhau xây dựng nên một
công trình vườn rau, tôi hướng cho 1 hoặc 2 tre đến góc bán hàng để mua giống
rau đem đến cơng trình vườn rau trồng.
Ví dụ: Trị chơi “Chuyền bóng qua đầu” các bạn trong nhóm phải hợp tác
cùng nhau một cách khéo léo để làm sao khi truyền bóng khơng bị rơi xuống đất
và chuyền một cách nhanh nhất.

Hình ảnh: Trẻ chơi ở góc phân vai
Hay trong hoạt động chơi ngồi trời có 1 tre ngồi một mình không muốn
chơi với các bạn khác, tôi đã khuyến khích tre khác đến bên bạn đó rủ bạn cùng
chơi hay ngồi chơi, nói chuyện với bạn.
Từ đó tre hiểu được phối hợp với nhau là cần thiết. Biết phối hợp với bạn
trong các hoạt động. Biết quan tâm, chia se, giúp đỡ bạn. Biết nhận xét và tỏ thái
độ với những hành động hợp tác chia se đúng sai.
* Kỹ năng tự phục vụ
Tự phục vụ bản thân là một trong những kỹ năng quan trọng thúc đẩy tre
hồn thiện mình một cách tốt nhất. Đây cịn là cơ hội vàng giúp tre nhanh chóng
khơn lớn và trưởng thành trong cuộc sống. Bản chất của tre là thích được người
lớn nuông chiều và hay ỷ lại. Vì vậy người lớn cần giúp tre tự lập càng sớm,


11

càng tốt, không để tre quá phụ thuộc vào người lớn. Tre biết làm mọi việc theo
khả năng riêng của mình, có thể cân nhắc những lựa chọn và tự mình quyết định

mọi việc.
Trước hết, đầu năm học khi tre vào lớp tôi hướng dẫn tre tự cất ba lô vào tủ
cá nhân gọn gàng, đến lớp biết dọn dẹp đồ chơi, tự thay quần áo, tự đánh răng,
tự ăn, tự cất bát, lau mặt, bỏ rác đúng nơi quy định và đặc biệt tơi cịn dạy tre
biết đi vệ sinh đúng cách, tre tự xả nước (tre nam và tre nữ)…việc này tôi luôn
dạy tre thường xuyên, lặp đi lặp lại và kiên nhẫn, nhẹ nhàng hướng dẫn khi tre
làm chưa đúng, nếu cơ q nóng vội, la mắng, chê bai thì tre sẽ mất tự tin và
không thực hiện nữa.
Ví dụ: Cho tre kê bàn ăn, xếp ghế, khăn lau tay, xếp bát thìa vào bàn. Trước
giờ ăn, nhắc tre vệ sinh cá nhân như rửa tay, khi ăn xong tre thu dọn bàn ăn, kê
sạp cùng cô giáo, sau khi ăn tôi nhắc nhở tre đánh răng, đi vệ sinh, tự thay quần
áo và gấp quần áo bỏ vào ba lô của mình, hướng dẫn tre tự lấy gối ra xếp ngay
ngắn. Sau khi tre thức dậy, tôi hướng dẫn tre tự cất gối gọn gàng và tre biết tự vệ
sinh cá nhân từ đó hình thành kỹ năng tự phục vụ cho tre.

Hình ảnh: Trẻ rửa tay và kê bàn ghế trước khi ăn
* Kỹ năng tự bảo vệ bản thân
Dạy tre kỹ năng bảo vệ bản thân là việc làm quan trọng và không thể thiếu
trong q trình ni dạy tre. Trong cuộc sống có rất nhiều điều có thể xảy ra
ngồi ý muốn đối với tre như: Bị bạn bè bắt nạt, bị lạc đường, bị người xấu dụ
dỗ bắt cóc… mà cơ giáo và cha mẹ tre không thể lúc nào cũng ở bên cạnh để
bảo vệ tre bởi vậy việc dạy tre biết cách tự vệ cũng như nhận thức về những mối
nguy hiểm sẽ là hành trang vững chắc để tre có thể thích nghi và ứng biến được
trong cuộc sống là điều hết sức quan trọng.
Để giáo dục kỹ năng này cho tre tôi đã suy nghĩ, trong các hoạt động hàng
ngày ở trường có ít trường hợp xảy ra để tôi rèn kỹ năng tự bảo vệ cho tre chỉ là


12

nhắc nhỡ tre không nên chạy nhảy mạnh khi chơi sẽ dễ bị ngã, hay lồng ghép
vào các hoạt động như giáo dục tre khi tham gia giao thông: Ngồi trên xe không
được đùa nghịch, ngồi trên xe máy phải đội mũ bảo hiểm, đi bộ trên lề đường
không được chạy vào lịng được hay thơng qua một số bài thơ, câu chuyện, bài
hát. Hay tôi lựa chọn những tình huống nguy hiểm thường xảy ra, đưa ra những
tình huống cụ thể bằng cách sử dụng tranh ảnh hoặc dùng lời nói để dạy tre có
kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống khó khăn, biết cách suy nghĩ và giải quyết.
Với cách này tôi thấy kết quả đạt trên tre chưa đạt hiệu quả cao, tre thường
nhanh quên, tre không hiểu nội dung của vấn đề, lúng túng khi giải quyết tình
huống cô đưa ra như những câu hỏi là: Tại sao không nên làm như vậy và nếu
xảy ra thì phải làm thế nào.
Chính vì vây tơi đã cho tre làm quen, thực hành với một số tình huống khác
như: Khi đưa ra tình huống tôi kết hợp cho tre xem trên tivi kết nối với máy tính
những tình huống thường xảy ra trong thực tế. Sau đó tôi cho tre suy nghĩ và tìm
cách giải quyết, tôi gợi ý cho tre bằng các câu hỏi: Theo con làm như vậy có được
khơng? Tại sao? Sau đó, tơi giúp tre rút ra cách xử lí tốt nhất cho tre.
Ví dụ: Cho tre xem đoạn video có người lạ đứng ở cửa nói chú là bạn của
bố con và cho bạn nhỏ một món quà qua cửa cổng và bảo mở cửa. Tôi hỏi tre:
Trong trường hợp này nếu là các con ở nhà một mình thì các con nên làm như
thế nào?
Tơi cho tre nói suy nghĩ, cách giải quyết của mình. Trong khi thảo luận với
tre tôi gợi mở cũng có trường hợp ke xấu có thể gây hại cho tre hoặc lấy trộm đồ
của gia đình cũng có thể là người xấu đóng giả là người giao hàng, người thu
tiền điện, nước hoặc chính là người quen biết với bố mẹ tre để giúp tre suy đốn
tìm cách giải quyết. Sau đó cơ giúp tre đưa ra cách giải quyết trong trường hợp
này là: Các con tuyệt đối khơng được mở cửa, kể cả đó có thể là người quen của
bố mẹ, người thu tiền điện, nước,... Nếu có người lớn ở nhà thì thì các con gọi
người lớn trong nhà ra, cịn nếu như khơng có ai ở nhà thì hẹn họ nhắn lại gì
hoặc tối đến gặp bố mẹ sau.
Hiện nay vấn đề bạo hành tre em xảy ra thường xuyên, có những bố mẹ bạo

hành con mình rất đáng lên án. Chúng ta không thể biết trước được mọi việc xảy
ra, cũng không thể chủ quan mà khơng cần phịng tránh. Nhưng giáo dục kỹ
năng trong trường hợp này là rất khó, rất khó cho việc giúp tre giải quyết. Vì bố
mẹ là người thân gần gũi nhất với tre, có quyền đối với tre. Những tre khi bị bạo
hành, tre thường sống khép kín, gặp trở ngại trong giao tiếp, tre mặc cảm, thiếu
tự tin vào bản thân. Cho nên tôi đã mạnh dạn đưa nội dung này vào việc giáo
dục kỹ năng sống cho tre. Bằng cách tôi cho tre xem video tre bị đánh (ở mức độ
nhẹ như bị người lớn vỗ vào mơng, vì tre cịn nhỏ khơng nên xem hình ảnh quá
bạo lực), yêu cầu tre nói ra suy nghĩ của mình và đưa ra cách giải quyết, sau đó


13

tôi đã giáo dục tre nhẹ nhàng: Khi các con bị đánh các con hãy nghĩ xem mình
đã làm sai điều gì, nếu bố mẹ đánh các con thường xuyên thì hãy nói cho cơ biết,
hoặc có thể các con nói cho ơng bà, các chú, các bác biết. Tuy tre con có thể
chưa dám phản kháng, nhưng ít nhất tre sẽ ý thức được tre khơng có lỗi khi bị
bạo hành và người bạo hành tre là sai.
Tôi giáo dục kỹ năng sống cho tre thông qua các hoạt động hay dạy tre
trong buổi hoạt động chơi theo ý thích.Với những tình huống cụ thểmà rất dễ
xảy ra đối với tre, sau đó cho tre thảo luận, yêu cầu tre suy nghĩ, vận dụng vốn
hiểu biết của mình đã có để tìm cách giải quyết vấn đề. Thơng qua đó cơ giúp tre
tìm ra phương án tối ưu nhất, đó cũng chính là kinh nghiệm cần dạy tre. Qua
hoạt động đó cũng giúp tre có sự tư duy lơgíc, biết cách diễn đạt suy nghĩ của
mình và giúp tre có thêm kinh nghiệm trong cuộc sống.
2.3.2. Biện pháp 2: Giáo dục kỹ năng sống thông qua
các hoạt động trong ngày
Việc hình thành kỹ năng sống cho tre không phải một sớm một chiều mà nó
phải có quá trình, thời gian để rèn luyện. Đó là sự lặp lại một thao tác, một hành
vi nào đó, dần dần nó trở thành kỹ năng đối với tre. Ở trường dưới sự hướng dẫn

của cơ giáo sẽ góp phần khơng nhỏ trong việc hình thành kỹ năng sống cho các
con. Tôi tận dụng các thời điểm trong ngày, bất cứ khi nào có cơ hội và cảm thấy
tre hứng thú.
* Rèn kỹ năng sống cho trẻ qua giờ đón, trả trẻ hàng ngày.
Đây là một trong những giờ quan trọng để rèn kỹ năng sống cho tre, là thời
điểm rèn cho tre một số kỹ năng như: Giao tiếp, tự phục vụ, kỹ năng tự bảo vệ
bản thân. Vào đầu năm học mới tre đến trường còn đang rụt rè, e ngại,tre mới
đến lớp cịn chưa quen cơ giáo nên việc chào hỏi lễ phép tre chưa quen, thường
thì khi đến lớp tre chưa có thói quen chào bố mẹ và cơ giáo mà hay đi luôn vào
lớp, tre không tự cất túi và dép mà có sự trợ giúp của phụ huynh. Hay mỗi khi có
khách vào lớp các cháu thường không chủ động chào mà chỉ nhìn hay chỉ chào
khi người lớn chào trước. Chính vì vậy là một giáo viên đứng lớp tôi lo lắng và
trăn trở làm sao để cho tre có những thói quen trong giao tiếp.
Ví dụ: Ở lớp tơi có cháu Trương cơng Đức đầu năm học khi đến lớp cháu
không biết chào cô giáo, chào bố mẹ, để vào lớp, đến lớp cháu đi vào lớp luôn
mà không biết chào ai.Tôi rất băn khoăn, lo lắng vì tre 5 tuổi rồi nhưng vẫn chưa
hình thành được kỹ năng chào hỏi khi đến lớp. Vì vậy khi cháu đến lớp tôi luôn
chào cháu và phụ huynh trước, tơi phân tích cho tre biết, các bạn đến lớp ai cũng
chào ông bà, bố mẹ và cô giáo rồi vào lớp con thấy các bạn ngoan và giỏi chưa.
Con có muốn giỏi như các bạn ấy và được cô giáo và các bạn khen con, không?
Muốn được như vậy khi đến lớp con hãy chào cô giáo và chào ông bà, bố mẹ


14

nhé. Từ những lời phân tích, động viên đó dần dần cháu đã hình thành được kỹ
năng chào hỏi cô giáo, ông bà, bố mẹ mỗi khi đến lớp và khi tre ra về.
Ngồi ra trong thời gian đón tre việc rèn kỹ năng tự phục vụ gọn gàng ngăn
nắp cũng được tôi chú trọng và quan tâm như: Việc hướng dẫn cho tre để đồ
dùng cá nhân đúng nơi quy định như cất dép, xếp ba lô cá nhân vào đúng nơi

quy định nhưng đa số các cháu vẫn đểchưa gọn gàng và ngăn nắp. Tôi không
chê tre ngay mà đưa tre đến chỗ đựng đồ dùng cá nhân, tôi hướng dẫn tre sắp
xếp gọn gàng lại “Cô sẽ hướng dẫn con cất lại đồ dùng cá nhân của mình nhé!”,
Khi cất cơ giải thích cho tre về tác dụng của việc cất đồ dùng ngăn nắp sẽ làm
cho tủ đồ đẹp và gọn gàng hơn, đồng thời cho tre quan sát những bạn đã cất đồ
dùng ngăn nắp cho tre thấy.
Vì vậy việc rèn kỹ năng sống cho tre trong thời gian đón, trả tre là vơ cùng
quan trọng sau nhiều lần tre được thực hiện cùng với sự động viênvà khen ngợi
tre trước cả lớp tôi thấy tre lớp tơi đã có tiến bộ rõ rệt.

Hình ảnh: Trẻ cất đồ dùng cá nhân khi đến lớp
* Thông qua hoạt động học:
Đối với hoạt động học thì đây là một hoạt động mà việc lồng giáo dục kỹ
năng sống cho tre rất đa dạng và hiệu quả, tùy thuộc vào chủ đề mà tôi lựa chọn
các kỹ năng khác nhau để giáo dục tre, qua hoạt động học không chỉ đưa ra các
phương pháp và hình thức để tre nắm được các nội dung mà còn biết cách đưa
kỹ năng sống vào các hoạt động dạy học như thế nào cho phù hợp. Giúp tre phát
triển đồng đều các lĩnh vực: Thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm- xã hội và
thẩm mỹ. Phát huy tính tích cực của tre, giúp tre hứng thú, chủ động khám phá
tìm tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc giải quyết các tình huống
khác nhau:


15

Ví dụ: Với hoạt động văn học: Được nghe kể chuyện, đọc thơ với tre là
điều vơ cùng thích thú. Những câu chuyện, bài thơ hay, có ý nghĩa truyền tải
những thơng điệp có giá trị, giúp tre có được những kỹ năng quý báu. Ở lớp tôi
luôn lựa chọn các tác phẩm có giá trị, phù hợp với nhận thức của tre để kể cho
tre nghe. Các bài ca dao, tục ngữ cũng là nguồn giá trị để tre nghe thường xuyên.

Thông qua nội dung tre được nghe, được đọc, cùng với sự giảng giải của cô tre
sẽ thấm dần ý nghĩa của từng nội dung câu truyện,bài thơ, từ đó tích lũy cho
mình được những bài học kinh nghiệm trong cuộc sống. Như Câu chuyện: “Gà
cánh tiên” tôi cho tre quan sát hình ảnh chị Rắn để giúp tre nhận ra người lạ mặt,
lén lút xuất hiện, tôi còn thể hiện giọng chị Rắn rất nhẹ nhàng để rủ Gà cánh tiên
đi xa nơi kiếm ăn, xa mẹ và những người bạn tốt... giúp tre nhận ra là biểu hiện
của người có thể gây nguy hiểm cho mình, nhận ra rõ bộ mặt của ke xấu qua lời
nói dối nhẹ nhàng, hành vi vội vã trườn ra “mổ” Gà của con Rắn để tre thấy sự
nguy hiểm khi không nghe lời mẹ, tự ý đi theo người lạ. Khi dạy tre bài thơ
“Làm anh”. Ngoài những hệ thống câu hỏi đàm thoại trong bài thơ, tơi cịn đặt
thêm một số câu hỏi cho tre trải nghiệm như:“ Nếu con là anh thì con sẽ làm gì
khi em của con khóc (ngã), hoặc khi có bánh, có đồ chơi”. Từ câu hỏi đó tre
cũng sẽ nói lên được suy nghĩ của mình về cách chăm sóc em, nhường nhịn em
và ngược lại tôi lại đưa ra một câu hỏi trải nghiệm nữa đó là: “Nếu con là em thì
con sẽ làm gì khi bị ngã, hoặc khi con có bánh, có đồ chơi” từ câu hỏi đó tre
cũng được nói lên suy nghĩ của mình. Và tơi có thể giáo dục tre là khi bị ngã
mình có thể tự đứng dậy, khi có quà bánh, có đồ chơi phải biết chia se cho người
khác đặc biệt là chia phần cho các em nhỏ hơn mình.
Đối với mỗi hoạt động cũng có thể lựa chọn nội dung giáo dục kỹ năng
sống phù hợp, hiệu quả cho tre. Qua mỗi một tình huống, mỗi một câu chuyện
tôi dựa vào nội dung để giáo dục tre cách ứng xử phù hợp. Việc thảo luận các
tình huống như vậy tre ln có ý thức ứng xử phù hợp với con người và môi
trường xung quanh.
* Thơng qua hoạt động chơi ở các góc:
Đây là hoạt động được tre đón nhận một cách hứng thú và tích cực nhất, bởi
nó đáp ứng được nhu cầu của tre, trong thế giới đồ vật tre tha hồ vui chơi và sáng
tạo. Việc tổ chức tốt hoạt động vui chơi không chỉ giúp tre hình thành khả năng mà
còn đặt nền tảng khá vững chắc để phát triển những kỹ năng sống cho tre.
Ví dụ: Trong chủ đề “Giao thơng”, ở góc chơi phân vai khi tre chơi trị chơi
“Bố, mẹ chở con đi học” tơi có thể dạy tre cách đội mũ bảo hiểm sao cho đúng

cách và an tồn từ đó giúp hình thành kỹ năng đội mũ bảo hiểm cho tre.


16

Ngồi ra, tơi ln quan sát và tận dụng những tình huống xảy ra trong quá
trình chơi của tre để dạy tre kỹ năng biết hợp tác, chia se cùng bạn. Có những tình
huống tre một mình loay hoay mãi với bộ đồ chơi lắp ráp ô tô, tre cố gắng làm đi
làm lại mà vẫn không làm được, tôi gợi ý để tre rủ thêm bạn cùng chơi.
Trong giờ hoạt động chơi ở các góc, nếu quan sát kĩ chúng ta sẽ thấy vô
vàn những tình huống xảy ra. Vì vậy tôi luôn quan tâm và tìm những biện pháp
kịp thời để xử lý các tình huống, điều chỉnh hành vi cho tre, giúp tre có thói
quen tốt, biết được cái nào nên làm và cái nào không nên làm. Lâu dần những
hành vi, thói quen ấy sẽ được tích lũy và nó trở thành kỹ năng sống đối với tre.
* Thơng qua hoạt động chơi ngồi trời:
Hoạt động ngoài trời là lúc tre cảm thấy dễ chịu thoải mái nhất, khi tham
gia hoạt động này tre được khám phá thế giới bên ngoài từ cỏ, cây, hoa lá đến
các sự vật hiện tượng, đồ vật, được trò chuyện cùng các bạn, qua hoạt động này
phát triển kỹ năng giao tiếp, nhận biết mọi vật xung quanh.
Ví dụ : Qua việc trị chuyện quan sát xích đu ngồi việc cho tre quan sát đặc
điểm của xích đu tơi cịn cho tre nhận biết được một số nguyên nhân gây ngã,
gây tai nạn khi tre chơi và biết cách phòng tránh và cách xử lý khi bị ngã
Qua hoạt động này các kỹ năng tơi dạy được tre đó là: Kỹ năng giao tiếp:
Tre biết lắng nghe cô, bạn, nêu ý kiến, chia se thông tin. Kỹ năng xử lý tình
huống: Khi ngồi trên xích đu khi bị ngã bé cần làm gì? (Nằm yên, chờ Xích đu
dừng hẳn mới ngồi dậy để tránh Xích đu đập vào đầu). Thơng qua các buổi chơi
ngồi trời tơi là người hướng dẫn tre biết cách chơi an toàn, hướng dẫn tre biết
kiên trì chờ đợi đến lượt mình chơi, tuyệt đối không xô đẩy, tranh dành đồ chơi
với em nhỏ và với bạn, mặt khác còn rèn cho tre được kỹ năng bảo vệ môi
trường sạch sẽ.

Đặc biệt xã Tam văn là xã miền núi có rất nhiều ao, sơng, suối, đối với
trường tơi, phía sau có sơng âm nên tơi cho tre quan sát để tre biết về mối nguy
hiểm của nước qua đó giáo dục tre kỹ năng bảo vệ bản thân là tre phải tránh xa
và không được chơi ở gần ao, hồ, sông suối.
Song song với hoạt động quan sát thì việc thường xuyên tổ chức cho tre
tham gia các trò chơi vận động,trò chơi dân gian như: Nhảy bao bố, kéo co, đi cà
kheo…qua hoạt động này cũng giúp tre rèn được các kỹ năng như: Kỹ năng mạnh
dạn tự tin, kỹ năng chia se hợp tác với bạn khi chơi, kỹ năng chơi theo nhóm.
* Thơng qua hoạt động vệ sinh, ăn, ngủ hàng ngày:
Giáo dục cho tre tính tự lập và kỹ năng tự phục vụ phù hợp với lứa tuổi của
tre. Đặc biệt việc giữ gìn vệ sinh các nhân không chỉ giúp tre sạch sẽ, đáng yêu
mà còn tác động trực tiếp đến sức khỏe của tre. Để giúp tre có thói quen và có ý
thức trong việc tự lập trong vệ sinh cá nhân và tự phục vụ bản thân. Tôi lồng
ghép vào hoạt động ăn, tuy nhiên việc này tôi phải dạy tre thường xuyên và liên


17

tục. Trong khi tre thực hiện thì tôi luôn phải nhẹ nhàng, khích lệ và thậm chí với
những tre chậm tơi hướng dẫn từng chút, khơng nóng vội, la mắng tre mà ln
có sự khích lệ để tre thấy tự tin như: Rèn cho tre biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi
ăn, giao cho tre tự bày và thu dọn bàn ăn việc này tre cũng rất thích thú và hào
hứng hơn với bữa ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ dùng,
vật dụng, ăn uống gọn gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn,
trước khi ăn tre biết mời cô giáo và các bạn trong lớp.
Tre thường có xu hướng bắt chước người lớn, đặc biệt là cô giáo và cha
mẹ là người gần gũi nhất với tre. Vì vậy bản thân tôi luôn phối hợp với phụ
huynh luôn làm gương cho tre như: Sau khi tre ăn xong thì dạy tre đánh răng,
tôi thực hiện và dạy tre cách trải răng đúng cách để tre làm theo, với các vật
dụng cá nhân của tre tôi cũng tham mưu với nhà trường và cha mẹ tre nên

trang bị những vật dụng cần thiết cho tre như: Chậu rửa mặt, khăn mặt, bàn
chải đánh răng, lược...nên chọn các đồ vật có hình dáng, màu sắc xinh xắn, ngộ
nghĩnh đáng yêu, điều này cũng tạo thêm sự hứng thú cho tre mỗi khi tre tiến
hành tự vệ sinh các nhân.
* Thông qua hoạt động chơi theo ý thích (hoạt động chiều)
Đây là hoạt động mà tôi củng cố những kỹ năng đã được thực hiện trong
ngày đồng thời cũng là hoạt động cung cấp kỹ năng mới cho tre, những kỹ năng
mà tre chưa làm được như kỹ năng tự phục vụ bản thân như rèn kỹ năng buộc
dây giày, gấp chăn, chiếu, mặc quần áo, gấp quần áo…những kỹ năng tôi dạy
thường cho tre làm từ dễ đến khó.
Ví dụ: Đối với kỹ năng mặc quần áo đầu tuần tôi dạy tre cách mặc áo có
khuy bấm, những ngày tiếp theo tơi dạy tre cách mặc áo có khuy cài hoặc kỹ
năng gấp quần áo tôi dạy cho tre gấp lần lượt từng cái sau đó xếp chồng lên
nhau, lần sau nữa cho tre gấp từng cái thật đẹp mới bỏ vào cặp, tủ, lúc đầu tre
thực hiện rất vụng về lúng túng nhưng luyện tập thường xuyên và có kế hoạch
tre lớp tơi dần dần đã có các thao tác chính xác hơn.
Có thể nói vai trị giáo dục của người lớn đối với tre thơ là rất quan trọng
nhưng quan trọng hơn cả là phải phát huy tính tích cực, chủ động của tre trong
việc tiếp thu các nội dung và vận dụng các kiến thức, kỹ năng học được vào
cuộc sống hàng ngày.Việc giáo dục kỹ năng sống cần kiên trì và tạo điều kiện để
tre được luyện tập trong nhiều tình huống khác nhau
2.3.3. Biện pháp 3: Giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống qua việc tổ
chức hoạt động tham quan, văn nghệ ở các ngày lễ, tết trong năm
Từ ý nghĩa của những ngày lễ, tết trong năm, tôi đã tham mưu với ban giám
hiệu, phối kết hợp với phụ huynh để cùng tổ chức các hoạt động thăm quan, văn
nghệ, xem tranh, xem những đoạn Video clip, đi tham quan... để chào mừng, khi
được ban giám hiệu đồng ý tôi đã chọn thời gian và địa điểm phù hợp để tổ chức
cho tre đi tham quan, dã ngoại. Thông qua việc tham gia vào các hoạt động ngày

18

hội ngày lễ tre được ôn luyện củng cố kiến thức, kỹ năng đã học, ngoài ra tre
được rèn luyện các kỹ năng về sự hợp tác, chia se, giao tiếp, tự tin… cùng bạn bè.
Ví dụ: Với chủ đề "nghề nghiệp" tôi cho tre đi thăm quan trạm y tế xã,
trước khi đi tre chuẩn bị quần áo gọn gàng, sạch sẽ, đi dép, đội mũ. Trước khi
cho tre đến nơi thăm quan, tôi giáo dục tre: Khi đi các con đi thành hai hàng
dọc, đi vào lề đường và đi vào bên phía phải, khi đi khơng xơ đẩy nhau. Khi đến
trạm y tế, các con biết lễ phép chào hỏi các cô, các bác sỹ, không tự ý chạy,
nhảy và nhận quà của người lạ khi không được sự cho phép của cô giáo….Tới
địa điểm tham quan cô đàm thoại với tre: Các con quan sát xem trạm y tế có gì
nào? Ở trạm y tế có ai? Các Bác sĩ, Y tá thường sử dụng những dụng cụ gì để
khám bệnh...
Qua các buổi tham quan như vậy tre rất phấn khởi vì được tham quan dạo
chơi bên ngoài phạm vi trường mầm non. Trên đường đi tre biết đi theo hàng lối
và đi sát lề đường bên phải để bảo vệ an toàn cho bản thân, biết chào hỏi mọi
người tre gặp. Được đi nhiều lần tre trở nên mạnh dạn, tự tin hơn. Tre được
luyện kỹ năng giao tiếp xã hội, chào hỏi lễ phép, được rèn khả năng quan sát
nhận biết các sự vật hiện tượng ở trên đường đi và ở nơi mà tre đến tham quan.
Qua đó kiến thức mà tre thu được về chủ đề sẽ được mở rộng và khắc sâu hơn.
Hoặc trong chủ đề nghề nghiệp có ngày thành lập quân đội nhân dân Việt
Nam, nhà trường đã mời các ơng, các chú bộ đội về trị chuyện để tre hiểu biết
về ngày này tôi luôn đưa ra những câu hỏi gợi mở phát huy tính tích cực của tre
để nhằm mở rộng mối quan hệ và hiểu biết, tạo sự tự tin, đồn kết, đồng thời ơn
lại truyền thống của dân tộc để giáo dục tre lòng tự hào dân tộc, biết kính trọng
những người đã hy sinh cho lợi ích dân tộc, lợi ích trồng người. Nhằm hình
thành cho tre lịng tự hào, kính u đối với người lớn tuổi, thơng qua đó khuyến
khích tre học tập và phấn đấu thành con người có ích cho xã hội.
Bên cạnh đó, tơi cịn tổ chức các hoạt động tập thể như: Chơi trò chơi dân
gian, giao lưu hỏi đáp về nội dung các câu chuyện đã được làm quen và bồi dưỡng,

tham gia hội thi cấp trường đạt kết quả cao như: Hội thi “Bé với làn điệu dân ca”
qua hội thi đã giúp tre mạnh dạn, tự tin hơn trước nơi đơng người.
Chính trong q trình tham gia vào các ngày lễ, hội các hoạt động tập thể mà
dần dần tre trở nên nhanh nhẹn, hoạt bát, tự tin trong giao tiếp và ứng xử trước các
tình huống, các mối quan hệ một cách linh hoạt, phù hợp, tự tin, tự lực tham gia
vào các hoạt động trải nghiệm.
2.3.4. Biện pháp 4: Phối hợp với phụ huynh cách rèn luyện kỹ năng
sống cho trẻ tại gia đình.
Bố mẹ là những người làm gương quan trọng nhất của con cái. Tre ở
trường tôi đa số Bố mẹ vì cuộc sống mưu sinh nên đã để lại con cho ông bà
chăm sóc, mặt khác tre sống ở vùng có điều kiện kinh tế khó khăn, bản thân tre


19

là con em dân tộc thái nên việc được tiếp xúc với môi trường thuận lợi để hình
thành cho tre những kỹ năng còn rất nhiều hạn chế, vì vậy để tre có được
những kỹ năng cần thiết thì việc phối kết hợp giữa nhà trường và gia đình là rất
quan trọng, nắm bắt được điều đó trong các buổi trong các cuộc họp phụ
huynh, haytrong giờ đón, trả tre, tôi trao đổi những nội dung ngắn gọn, dễ hiểu,
dễ thực hiện và mang tính thuyết phục cao. Có thể kể những mẩu chuyện vui,
hấp dẫn, nhẹ nhàng chứa đựng những bài học bổ ích về cách ni dạy tre. Tôi
cũng thường xuyên sưu tầm các câu chuyện, bài thơ để gửi vào nhóm zalo cho
phụ huynh đọc cho con ở nhà, hay treo ở góc trao đổi phụ huynh ngồi cửa lớp,
lựa chọn những hình ảnh có tính giáo dục về vệ sinh cá nhân hay tuyên truyền
về dịch bệnh...
Bên cạnh việc dạy tre ở trường, tôi cũng chú trọng đến việc trao đổi với
phụ huynh để cùng phối hợp dạy kỹ năng sống cho tre ở nhà. Tuyên truyền cho
phụ huynh hiểu không nên làm hộ con, phải dạy tre tính tự lập từ bé: Như dạy
tre biết tự chải tóc, mặc quần áo, gấp quần áo...Dạy tre biết đánh răng khi thức

dậy buổi sáng, sau khi ăn, trước khi đi ngủ. Nhắc tre rửa tay bằng xà phòng
trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, mỗi khi tay bẩn.
Tôi cũng thường xuyên trao đổi và thống nhất với phụ huynh để rèn kỹ
năng sống cho tre trong cuộc sống hàng ngày, dạy tre nhớ số điện thoại của bố
mẹ, địa chỉ gia đình, cách xử lý những tình huống bất trắc mà tre có thể gặp phải
dưới hình thức trò chuyện, tạo tình huống, gợi mở giúp tre tìm ra cách giải
quyết. Khơng áp đặt, cấm đốn tre. Thay vì "Con không được làm thế này, thế
kia" thì ta nên đưa ra các tình huống cụ thể thông qua thực tế giúp tre hiểu tại
sao không được làm như thế, nếu xảy ra thì sẽ phải làm như thế nào? Tin tưởng
vào tre và năng lực của tre; Tôn trọng ý kiến của tre, không áp đặt ý kiến của
mình; Khơng nói dài và nói nhiều, khơng đưa lời giải đáp có sẵn mà hãy đưa câu
hỏi để tre tự tìm tịi; Khơng vội vàng phê phán đúng sai mà kiên trì giúp tre biết
tranh luận và có thể đưa ra kết luận của mình.
Đặc biệt vấn đề dạy tre có kỹ năng tự bảo vệ bản thân: Thường thì bố mẹ
tre không hay rèn tre về kỹ năng tránh đuối nước, tránh bị xâm hại đối với
những phụ huynh có con gái, vấn đề này có nhiều phụ huynh ngại giáo dục tre vì
nghĩ rằng không hợp với tre mầm non hoặc chưa thấy cần thiết. Mặc dù vậy tôi
vẫn mạnh dạn trao đổi, thuyết phục phụ huynh bằng cách đưa ra những minh
chứng xác thực đã xảy ra với những tre nhỏ để cho phụ huynh thấy được sự
nguy hiểm và tầm quan trọng trong việc giáo dục tre và hướng dẫn phụ huynh
cách giáo dục cho tre như thế nào. Đối với tránh đuối nước, ngồi việc dạy tre
tránh xa ao, hồ, sơng, suối cịn có thể cho tre đi học bơi. Cịn đối với việc tránh
bị xâm hại phụ huynh thường xuyên giáo dục, nhắc nhở tre một cách tinh tế mà
không bị thơ tục như: Khơng cho ai chạm vào vùng kín của mình cũng như


20

khơng chạm vào vùng kín của bất cứ ai (có thể dạy tre khi tắm rửa cho con),
khuyến khích tre kể về hoạt động hàng ngày của chúng, thường xuyên tâm sự

với tre về những hoạt dộng hàng ngày của con. Tạo thói quen giúp tre có thể
thoải mái chia se bất kỳ chủ đề nào với bố mẹ, nên chú ý đến biểu hiện của tre,
ví dụ như đột nhiên hoảng sợ khi ai đó chạm vào người, khơng thích tiếp xúc
hay tránh xa những người mà trước đây bé rất quý mến,…chú ý đến hành vi sẽ
giúp bố mẹ và nhà trường nhanh chóng phát hiện ra tình huống mà tre gặp phải.
Được sự phối kết hợp nhiệt tình của phụ huynh, qua thời gian ngắn tre lớp
tôi tiến bộ rõ rệt như xưng hô lễ phép, lịch sự trong giao tiếp, biết giúp đỡ mọi
người, nhường nhịn, biết cất đồ dùng, đồ chơi gọn gàng năn nắp, tre tự tin hơn
về mọi mặt, biết quan tâm, chia se và tự làm được một số công việc vừa sức mà
khơng cần sự giúp đỡ của người khác.

Hình ảnh:Phối hợp với phụ huynh dạy và rèn kỹ năng sống cho trẻ tại nhà
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:


21

Sau một năm thực hiện áp dụng các biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho
tre mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại lớp, tôi đã thu được kết quả như sau:
* Về phía trẻ:
STT

Kỹ năng sống

Tổng

Đạt

Chưa đạt

số trẻ Số trẻ Tỷ lệ % Số trẻ Tỷ lệ %
1
Kĩ năng tự tin
18
16
88,8
2
11,2
2
Kỹ năng Giao tiếp, ứng xử
18
17
94,4
1
5,6
3
Kỹ năng hợp tác, chia se
18
18
100
0
0
4
Kỹ năng tự bảo vệ
18
17
100
1
5,6
5

Kỹ năng tự phục vụ
18
18
100
0
0
Nhìn vào kết quả chúng ta thấy: Tỷ lệ bình quân tre đạt ở các kỹ năng:
95,5% tăng 46,5% so với đầu năm. Điều đó chứng tỏ qua một năm áp dụng các
biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho tre đã đạt hiệu quả cao.
Tre nhận thức rất nhanh và biết ứng dụng trong cuộc sống thông qua việc
tre được trải nghiệm trong hoạt động vui chơi. Từ đó, tạo cho tre sự mạnh dạn,
tự tin. Thông qua việc tre được thảo luận, suy nghĩ tìm ra cách giải quyết đã giúp
tre phát triển ở nhiều mặt: Tre phát triển được các kỹ năng phán đoán, suy luận,
biết đưa ra quyết định của mình. Và cộng với những tình huống đưa ra khơng
chỉ giúp tre có kỹ năng ứng biến khi gặp tình huống tương tự mà còn giúp tre có
kỹ năng biết cách suy luận, suy đốn tìm ra cách giải quyết ở các tình huống
khác và hình thành cho tre kỹ năng sau này.
Về phía phụ huynh:
Qua trao đổi với phụ huynh, nhiều phụ huynh cũng nhận thấy rằng có rất
nhiều điều con mình có thể làm được nhưng trước đó phụ huynh nghĩ con mình
cịn bé và luôn làm hộ tre.
Phụ huynh thay đổi trong cách rèn kỹ năng cho tre, phân việc cho tre,
không chiều chuộng, không làm hộ tre.
Phụ huynh tin tưởng và phối hợp chặt chẽ với nhà trường, cơ giáo trong
việc chăm sóc giáo dục tre, thường xun có sự trao đổi thơng tin 2 chiều giữa
phụ huynh và giáo viên.
Về phía giáo viên, nhà trường:
Trong năm học nhà trường đã tổ chức nhiều phong trào, hội thi, như phong
trào: “Xây dựng môi trường lấy tre làm trung tâm”; “Bé với làn điệu dân ca” đã
gặt hái được kết quả rất cao. Tre tham gia hội thi rất mạnh dạn, tự tin, hào hứng

thể hiện tài năng của mình.
Kết quả qua các lần tổ chức, phát động phong trào, nhà trường đã nhận
được sự tham gia đông đảo và ủng hộ nhiệt tình của các bậc phụ huynh cùng
chung tay tổ chức với nhà trường.
3. Kết luận, kiến nghị:
3.1. Kết luận:


22

Giáo dục kỹ năng sống cho tre em 5 - 6 tuổi là một nhiệm vụ quan trọng và
lâu dài; có tính chất quyết định đến chất lượng chăm sóc giáo dục của nhà
trường Vì thế, cần có sự chung tay góp sức của tất cả mọi lực lượng xã hội tham
gia vào công tác này nhằm tạo nền tảng vững chắc để phát triển nguồn nhân lực
chất lượng cao, góp phần thực hiện thành cơng một trong ba khâu đột phá trong
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Chăm lo giáo dục cho toàn dân, xây dựng
xã hội học tập là nhiệm vụ của các cấp, các ngành, các đoàn thể, của mọi gia
đình và toàn xã hội. Tiếp tục đẩy mạnh huy động mọi nguồn lực cho giáo dục,
trong đó Nhà nước đóng vai trị chủ đạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực,
mở rộng giáo dục mầm non, hoàn thành mục tiêu cho tre 5 tuổi, nhằm đáp ứng
yêu cầu phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đất nước.
Là giáo viên mầm non, để giúp tre có những kỹ năng sống thì cần lựa chọn
những kỹ năng sống cơ bản, phù hợp cần dạy tre đó là: Kỹ năng giao tiếp, hành
vi ứng xử, kỹ năng tự tin, hợp tác, chia se, kỹ năng tự bảo vệ bản thân, tự phục
vụ. Giáo dục kỹ năng sống thông qua các hoạt động trong ngày. Phát triển các
kỹ năng sống qua tổ chức hoạt động tham quan, văn nghệ ở các ngày lễ, tết trong
năm và phối hợp với phụ huynh các rèn luyện kỹ năng sống cho tre tại gia đình
Ngoài ra giáo viên phải nhiệt tình, chịu thương, chịu khó tìm tòi, tham khảo
tài liệu, học hỏi đồng nghiệp, tìm ra các phương pháp dạy sáng tạo, phù hợp
mang lại hiệu quả cao. Lắng nghe ý kiến của tre khơng gị bó áp đặt tre. Cơ ln

là người chỉ dẫn, chuyền cho tre những kinh nghiệm sống đã được đúc kết từ
lâu. Cần tích cực đổi mới phương pháp dạy nhằm khuyến khích sự tích cực ở
tre. Khai thác tiểm năng sáng tạo ở mỗi tre. Giáo dục tre như thế nào để tre cảm
thấy thoải mái trong mọi tình huống của cuộc sống. Luôn tạo cho tre cơ hội để
tre được thể hiện mình, được bộc lộ bản thân mình trước mọi người.Cần thường
xuyên tổ chức các hoạt động giáo dục phát huy tính tích cực ở tre, giúp tre hứng
thú chủ động khám phá, tìm tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kỹ năng vào việc
giải quyết các tình huống khác nhau. Phải biết xử lý các tình huống sư phạm,
luôn tìm cách tạo tình huống cho tre, để cho tre có cơ hội bộc lộ năng khiếu tạo
cơ hội để tre thực hiện sở thích của mình.
2. Kiến nghị:
Qua thực tế giảng dạy và sau khi áp dụng một số biện pháp giáo dục kỹ
năng sống cho tre. Tôi xin đề xuất một số ý kiến như sau:
* Đối với phòng giáo dục:
Xây dựng thêm các tiết dạy thực hành có lồng ghép các chuyên đề để cho
tất cả các giáo viên được dự và tham gia góp ý kiến đặc biệt là hoạt động
giáo dục kỹ năng sống cho tre.
* Đối với nhà trường:
Thường xuyên tổ chức các buổi tham quan, trải nghiệm hơn nữa để tre
được giao lưu cọ sát, thể hiện khả năng của mình trước đám đông, giúp tre tự tin
hơn trong giao tiếp ứng xử.


23

Trên đây là: “Một số biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tại lớp A1 trường mầm non Tam Văn” Rất
mong được sự đóng góp ý kiến HĐKH các cấp để sáng kiến kinh nghiệm của tơi
hồn thiện hơn./.
XÁC NHẬN CỦA

Tam Văn, ngày 20 tháng 3 năm 2022
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết không sao chép của người khác.
Người viết sáng kiến

Tống Thị Hằng
XÁC NHẬN CỦA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Tạp chí giáo dục mầm non.
[2]. Giáo trình rèn kỹ năng sống cho tre.
[3]. Giáo trình rèn kỹ năng sống cho tre.
- Bồi dưỡng thường xuyên: Mô đun: 39
- Các tài liệu sách báo, tập san.


24