(SKKN 2022) một số giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 1, trường tiểu học minh khai 1, TP thanh hóa

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP THANH HÓA

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC
CHỦ NHIỆM LỚP 1 Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH KHAI 1,
THÀNH PHỐ THANH HÓA.

Người thực hiện: Bùi Thị Thái
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường tiểu học Minh Khai 1.
SKKN thuộc lĩnh vực (mơn): Chủ nhiệm

THANH HĨA, NĂM 2022


MỤC LỤC
TT
1
1.1
1.2
1.3
1.4
2
2.1
2.2

Nội dung
MỞ ĐẦU

Lí do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh

2.3
2.4
3
3.1
3.2

nghiệm
Các giải pháp, biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Kết luận, Kiến nghị.
Kết luận
Kiến nghị.

Trang
1
1
1
2
2
2
2
3

4
14
15
15
16


1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Giáo viên chủ nhiệm ở bậc Tiểu học có một vị trí vơ cùng quan trọng
trong việc hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng
đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản
để học sinh tiếp tục học lên trung học cơ sở.
Ngoài việc tổ chức, hướng dẫn các hoạt động học tập của học sinh, giáo
viên chủ nhiệm lớp còn phải thường xuyên theo dõi các hoạt động trong giờ
chơi, trong các buổi sinh hoạt, giao lưu tập thể,…và cả hoạt động học tập ở nhà
của học sinh.
Mặt khác, tuy giáo viên chủ nhiệm lớp ở Tiểu học dạy được tất cả các lớp
(từ lớp 1 đến lớp 5) nhưng trong thực tế, không phải giáo viên nào cũng theo học
sinh của mình từ lớp này lên lớp khác. Vì vậy, mỗi năm lên lớp, các em lại được
học với một thầy cô khác nhau. Do đó, cơng tác chủ nhiệm lớp phải được thực
hiện đồng bộ từ lớp 1 đến lớp 5. Nề nếp lớp học, phương pháp học tập, đạo đức,
nhân cách và các kĩ năng sống của học sinh phải được giáo viên chủ nhiệm chú
ý xây dựng, rèn giũa ngay từ lớp 1 và phải được duy trì, phát huy thường xuyên
suốt ở các lớp trên.
Bản thân tôi liên tục được nhà trường phân công làm công tác chủ nhiệm
lớp 1. Tôi nhận thấy các em học sinh lớp 1 chuyển từ hoạt động vui chơi là
chính sang hoạt động học tập, sẽ gị bó hơn về thời gian, bị ràng buộc chặt chẽ
bởi các nội quy, quy định của lớp học; đặc biệt các em hoàn toàn lạ lẫm với
trường lớp, bạn bè và thầy cô giáo. Lần đầu tiên cắp sách đến trường với bao bỡ

ngỡ, chắc chắn rằng cả cha mẹ, thầy cơ cũng như chính bản thân các em đều rất
mong mình học được nhiều, biết được nhiều. Hơn ai hết, người Giáo viên chủ
nhiệm phải làm sao cho học sinh lớp 1 được làm quen, yêu thích học tập và hăng
hái tham gia các hoạt động tập thể; làm cho các em cảm thấy trường học là ngơi
nhà thứ hai của mình và mỗi ngày đến trường của các em thực sự là một ngày
vui. Sau nhiều năm làm công tác chủ nhiệm lớp 1, tơi ln trăn trở, suy nghĩ có
các biện pháp để để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, phải làm thế nào
để công tác chủ nhiệm lớp 1 đạt được hiệu quả tốt nhất. Đó cũng là lí do tôi
chọn để viết sáng kiến kinh nghiệm với đề tài : “Một số giải pháp nâng cao
hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 1 ở trường Tiểu học Minh Khai 1, thành
phố Thanh Hóa"
1.2. Mục đích nghiên cứu

1


Qua tìm hiểu thực trạng cơng tác chủ nhiệm lớp 1, đề tài đề xuất các giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp 1 ở trường Tiểu học Minh
Khai 1, thành phố Thanh Hóa trong giai đoạn thực hiện chương trình giáo dục
phổ thơng mới hiện nay.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Các hoạt động liên quan đến công tác chủ nhiệm lớp.
- Một số giải pháp để làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp 1, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp cơ bản sau:
- Phương pháp đọc tài liệu
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm

- Phương pháp phân tích, tổng hợp.
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Giáo dục luôn được Đảng và nhà nước xem là quốc sách hàng đầu, vì đây
là động lực thúc đẩy nó góp phần làm cho nền kinh tế đất nước phát triển không
ngừng về mọi mặt. Đặc biệt những năm gần đây ngành giáo dục luôn được đổi
mới về mục tiêu, nội dung và phương pháp cũng như hình thức tổ chức dạy học
tích cực góp phần nâng cao chất lượng giáo dục.
Giáo dục đạo đức, hình thành nhân cách, phát triển tư duy và nhận thức
của học sinh là mục tiêu và là nhiệm vụ hàng đầu của trường phổ thông. Giáo
dục đạo đức phải làm ngay từ nhỏ, càng sớm càng tốt, nhưng phải phù hợp với
trẻ. Bởi lẽ, tuổi thơ trong trắng dễ hấp thụ cái mới, thích chinh phục những cái
lạ. Những điều răn dạy ban đầu đến với trẻ bao giờ cũng in dấu ấn sâu đậm nhất.
Trong tâm trí trẻ nếu khơng có giáo dục sớm, trẻ cũng tiếp thu một cái gì đó
ngồi dự kiến của chúng ta. Những cái đó nếu là điều sai trái, việc giáo dục lại
sẽ là khó khăn gấp bội.
Trẻ em đến trường là thời điểm đánh dấu một bước ngoặt lớn trong cuộc
sống và đánh dấu sự phát triển tâm lí của các em. So với tuổi mẫu giáo, nội dung
và tính chất hoạt động cũng như mối quan hệ giao tiếp, quan hệ xã hội của học
sinh Tiểu học đã có những thay đổi cơ bản. Học tập trở thành hoạt động chủ đạo.
Trong việc nhận thức thế giới, trẻ em lứa tuổi học sinh Tiểu học chuyển dần từ
tính cụ thể trực quan khi tư duy và tưởng tượng sang tính trừu tượng và khái
2


quát. Đặc biệt ở lớp 1, hoạt động phân tích tổng hợp về hình thức cũng như nội
dung cịn mang nhiều nét tính tư duy của trẻ mẫu giáo.
Đối với học sinh lớp 1 đây là giai đoạn phát triển mới của tư duy. Nó thường
được gọi là giai đoạn thao tác cụ thể của tư duy hay còn gọi là giai đoạn tư duy
cụ thể. Vì trong một chừng mực nào đó, hành động trên các đồ vật, sự kiện bên

ngồi cịn là chỗ dựa hay điểm xuất phát cho các hành động trong óc. Các thao
tác tư duy đã liên kết với nhau thành tổng thể nhưng sự liên kết đó cịn từng
phần mà chưa hồn tồn tổng quát, Mặc dù vậy, bước đầu chúng đã gắn bó với
nhau bằng tính thuận nghịch. Khả năng biến đổi thuận nghịch này làm nảy sinh
khả năng nhận thức về cái bất biến và hình thành khái niệm bảo tồn. Nhận thức
được cái bất biến và cái bảo toàn tư duy có một bước phát triển rất quan trọng là
phân biệt được phương diện định tính và định lượng. Như vậy, ở lứa tuổi này,
nhận thức đã có nhiều tiến bộ so với lứa tuổi trước nhưng còn hạn chế. Những
tiến bộ này biểu hiện sự hoàn chỉnh dần của tư duy cụ thể. Khắc phục dần những
hạn chế và chuẩn bị cho sự phát triển tư duy lên một bước cao hơn: tư duy chính
thức ở lứa tuổi lớn hơn.
Học sinh lớp 1 còn rất non nớt, các em sống trong những gia đình có hồn
cảnh khác nhau, nếp sống khác nhau nên nhận thức và nếp sống cũng khác nhau.
Đặc biệt tư duy trẻ lớp 1 cũng rất cụ thể cảm tính. Các em rất ham hiểu biết,
thích bắt chước, hiếu động chưa biết tập chung lâu sự chú ý vào một cái gì đó.
Năm đầu tiên của đời học sinh, trẻ rất bỡ ngỡ với việc chuyển hoạt động chủ đạo
từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập, đặc biệt rất dễ xúc động với các
yêu cầu và quy tắc của trường học.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Năm học 2021 - 2022, lớp 1A3 do tơi chủ nhiệm có 44 học sinh.

3


Phần lớn các em cùng độ tuổi đã qua lớp mẫu giáo 5 tuổi nên đa số đã
nhận được mặt chữ cái và chữ số. Song bên cạnh đó vẫn còn một số em tiếp thu
chậm. Các em còn quá nhỏ, mải chơi, nhiều em rất hiếu động chưa ý thức được
việc học tập của mình nên lớp học chưa có nề nếp.
Đối với giáo viên chủ nhiệm: Tơi nhận thấy có một số đồng chí chưa tìm
hiểu và khám phá được điểm mạnh và điểm yếu, điểm còn hạn chế của từng học

sinh trong lớp. Đặc biệt là chưa tìm được giải pháp để phát huy hết khả năng
sáng tạo và phát triển tư duy cho trẻ, chưa tìm được giải pháp khắc phục những
nhược điểm về ý thức và nhận thức của trẻ .
Đối với học sinh: Khả năng giao tiếp giữa học sinh với giáo viên, giữa
học sinh với học sinh cịn nhiều hạn chế, chỉ có một số học sinh khá giỏi mạnh
dạn tham gia còn học sinh nhút nhát thì thu mình ngại tham gia. Học sinh chưa
mạnh dạn tự tin trong việc phân tích, xử lý tình huống ... Do khả năng đánh giá
hành vi của bản thân và xung quanh còn thiên về cảm tính. Xuất phát từ khó
khăn trên mà tơi đã có những giải pháp sau để tháo gỡ khó khăn đó làm cho
cơng tác chủ nhiệm được dễ dàng hơn.
Trước khi áp dụng sáng kiến, tôi đã tổng hợp mức độ đạt được của học
sinh về các môn học và hoạt động giáo dục, năng lực, phẩm chất. Kết quả như
sau:
Tổn
g số
học
sinh

Các mơn học và HĐGD
Hồn
thành
tốt
SL
%

SL

19

20

Năng lực

Phẩm chất

%

Chưa
hồn
thành
SL %

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

Cần
cố
gắng
SL
%

45.2

5

21

47.6

19

43.0

4

9.4

23

53.3

18

40.5

3

Hồn
thành

Tốt

Cần cố
gắng

Đạt

Tốt

Đạt

44
43.0

11.8

4

6.2


Qua bảng tổng hợp trên, tôi nhận thấy số học sinh hồn thành chưa hồn
thành các mơn học chiếm tỉ lệ cao ( 11.8%). Tỉ lệ học sinh đạt năng lực “ tốt”

còn thấp ( 47.6%). Tỉ học sinh được xếp loại “ tốt” về phẩm chất thấp ( 53.3%).
Kết quả này cho thấy hiệu quả công tác chủ nhiệm chưa cao.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Giải pháp 1: Tìm hiểu nắm vững tình hình học sinh lớp chủ
nhiệm
Người giáo viên chủ nhiệm muốn nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo
dục của lớp mình thì phải có những biện pháp cụ thể, phù hợp với lứa tuổi, đặc
điểm tâm sinh lý, nhân cách của từng học sinh trong lớp. Do đó, khi nhận lớp,
công việc đầu tiên của giáo viên chủ nhiệm là cố gắng nhớ tên tất cả học sinh
sau đó tiến hành tìm hiểu nắm vững tình hình học sinh. Nghiên cứu hồ sơ học
sinh để biết hồn cảnh gia đình, nghề nghiệp của bố mẹ.
Trao đổi với học sinh để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng, xu hướng, sở
thích thái độ trong quan hệ tập thể lớp.
Trao đổi với các giáo viên khác trong năm học về tình hình chung của lớp
cũng như tình hình học tập và rèn luyện của từng học sinh.
Trao đổi với các tổ chức đoàn thể khác như với Tổng phụ trách Đội, Ban
đại diện cha mẹ học sinh.
Tham gia hoạt động cùng học sinh để tìm hiểu rõ hơn về tinh thần tập thể,
ý thức hợp tác trong công việc chung của những cá nhân học sinh. Trao đổi với
cha mẹ học sinh để có thêm thơng tin về học sinh.
Ngay từ tuần đầu của năm học tơi đã tìm hiểu tỉ mỉ hồn cảnh, cá tính của
từng em. Nắm chắc hồn cảnh, cá tính của từng em thì mới biết được sở thích,
nguyện vọng cá nhân của từng em, từ đó giúp cho việc giáo dục đạo đức, xây
dựng nề nếp, giúp cho việc giảng dạy của giáo viên, học tập của học sinh đạt kết
quả tốt. Khơng chỉ dừng ở việc tìm hiểu học sinh qua xem sơ yếu lí lịch mà tơi
cịn đến thăm gia đình các em nghe ý kiến của cha mẹ các em. Tơi cịn thường
xun gần gũi chuyện trị với học sinh. Chính sự gần gũi của cơ mà các em
khơng cịn cảm thấy sợ và ngần ngại mỗi khi nói chuyện .
Giải pháp 2: Xây dựng cơ cấu tổ chức lớp khoa học
Việc lựa chọn một đội ngũ cán bộ lớp đủ uy tín và có năng lực điều khiển tập

thể lớp là một công việc rất quan trọng. Nếu đội ngũ cán bộ lớp vững mạnh thì
mọi phong trào của lớp chắc chắn sẽ thực hiện tốt. Tôi đã đưa ra tiêu chuẩn để
tập thể lớp tự lựa chọn, bầu ra đội ngũ cán bộ lớp thông qua giới thiệu, biểu
5


quyết (dưới sự định hướng của giáo viên) diễn ra cơng khai, đảm bảo tính dân
chủ khơng áp đặt. Số lượng đội ngũ cán bộ lớp thường có 1 lớp trưởng, 2 lớp
phó và 4 tổ trưởng.
Đầu năm học, tơi cho các em trải nghiệm từ việc làm lớp trưởng đến các tổ
trưởng, đưa ra yêu cầu nếu học sinh nào làm tốt sẽ được lựa chọn làm cán sự lớp
lâu dài. Sau thời gian từ một tuần đến một tháng lại đổi nhiệm vụ một lần. Sau
mỗi lần đảo nhiệm vụ của các em ở các vị trí cán sự lớp khác nhau, giáo viên
cùng cả lớp đánh giá việc thực hiện chức trách nhiệm vụ của từng em và rút kinh
nghiệm. Sau thời gian hai đến ba tháng, giáo viên có thể chọn những em có khả
năng tốt nhất để làm đội ngũ cán sự lớp chính thức trong năm học.
Sau khi đã lựa chọn xong, giáo viên cần tập hợp đội ngũ cán bộ lớp nói rõ
mục đích, ý nghĩa của việc xây dựng tập thể vững mạnh, để từ đó các em thấy
được trách nhiệm, vai trị của mình trong việc xây dựng tập thể lớp. Cần giao
nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ lớp.
Giải pháp 3: Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm
Bất cứ một cơng việc gì muốn có hiệu quả thì phải có kế hoạch cụ thể,
khoa học. Với công tác chủ nhiệm, kế hoạch chủ nhiệm càng cụ thể, khoa học
thì khả năng thực hiện càng cao. Để có một kế hoạch hợp lý khả thi, khoa học
khi xây dựng kế hoạch chủ nhiệm, cần căn cứ vào những vấn đề sau:
Căn cứ vào mục tiêu cấp học và lớp học.
Căn cứ vào nhiệm vụ từng năm học theo định hướng của Bộ Giáo dục và
Đào tạo, chỉ thị năm học của Sở giáo dục và đào tạo, Phòng giáo dục và đào tạo.
Mục tiêu nhiệm vụ kế hoạch giáo dục của trường.
Đặc điểm của học sinh lớp chủ nhiệm.

Căn cứ vào khả năng, điều kiện tham gia của phụ huynh.
Mục tiêu kế hoạch cơng tác của các tổ chức đồn thể trong nhà trường.
Đặc điểm tình hình của địa phương.
Dự báo của giáo viên chủ nhiệm về khả năng phát triển từng mặt của lớp.
Từ việc tìm hiểu đối tượng học sinh, tôi sẽ xây dựng được kế hoạch chủ
nhiệm phù hợp với lớp học. Việc lập kế hoạch xây dựng đội ngũ học sinh đi đơi
với nhau, giúp tơi có tầm nhìn xa, bao qt hơn trong cơng tác chủ nhiệm lớp
vì thế dựa trên sự tìm hiểu và nắm bắt đội ngũ học sinh, dựa vào kế hoạch nhà
trường tôi lập kế hoạch năm, tháng, tuần cụ thể của lớp đồng thời có biện pháp
khắc phục. Tơi theo dõi thường xuyên và chặt chẽ có ghi chép, đánh giá mọi sự
tiến bộ cũng như những tồn tại chưa khắc phục được của từng em để có hướng

6


giải quyết khắc phục kịp thời. (Việc theo dõi đánh giá này thể hiện qua từng
ngày, từng tuần).
Dựa vào tình hình của lớp, kế hoạch và biện pháp thực hiện cho cả năm học,
tôi xây dựng kỷ cương nề nếp cho học sinh. Giao trách nhiệm cụ thể, rõ ràng tới
từng học sinh, từng ban. Tăng cường công tác tự quản của học sinh, giúp các em
có ý thức tự rèn luyện, tự học. Có quy định về lề lối học tập, rèn luyện quy định
giờ giấc, có sự theo dõi chặt chẽ tránh sự buông lỏng về kỷ cương nề nếp.
Kế hoạch chủ nhiệm được xây dựng theo từng thời gian và từng mặt nội
dung giáo dục. Đầu tiên là kế hoạch năm, rồi tiếp tục cụ thể ra từng tháng, từng
giai đoạn: Nửa đầu học kỳ một, nửa cuối học kỳ một, nửa đầu học kỳ hai, nửa
cuối học kỳ hai. Trong kế hoạch của từng tháng, từng giai đoạn cần đưa ra
những chỉ tiêu phấn đấu, và những biện pháp thực hiện cụ thể. Cuối mỗi giai
đoạn có đánh giá chi tiết những gì đã đạt được để phát huy, những gì cịn tồn tại
để khắc phục. Các nội dung trong kế hoạch chủ nhiệm phải nêu rõ được chỉ tiêu
phấn đấu cụ thể từng mặt hoạt động của lớp như: Thực hiện các nề nếp học tập,

rèn luyện, các phong trào phát động thi đua, các cuộc thi, các u cầu về vệ sinh,
giữ gìn mơi trường, ... trong tuần, tháng yêu cầu học sinh thực hiện. Thông qua
cách làm này, học sinh sẽ tự ý thức cùng phối hợp cùng với giáo viên thực hiện
tốt kế hoạch đề ra.
Giải pháp 4: Chăm sóc, động viên khích lệ học sinh

Sau khi đã tìm hiểu học sinh tồn diện, việc chăm sóc học sinh đã có cơ sở,
tôi thường xuyên theo dõi để uốn nắn, động viên các em kịp thời. Có học sinh
khi đến lớp cổ áo chưa bẻ tôi ân cần bẻ cổ áo cho em.
7


Có em khi mặc áo khơng để ý nên đóng cúc nọ vào khuyết kia tôi nhẹ nhàng
giúp em cài lại cúc áo cho ngay ngắn. Có em chân tay chưa cắt móng, tơi cắt
giúp và nhắc nhở các em khơng nên để móng tay dài
Trong giờ ra chơi, tơi dành thời gian ngồi lại lớp hỏi chuyện cho các em thêm
gần gũi. Có những em tóc rối đầu bù, tôi chải lại giúp em.

Vào những giờ ra chơi tôi dành mười phút đầu vui đùa cùng các em đọc báo cho
các em nghe.

8


Nghe thời tiết biết trời lạnh là tôi lại nhắc nhở các em mặc áo ấm đi tất nhờ đó
tình cảm cơ trị thêm gần gũi và các em cũng khơng cịn ngần ngại để bày tỏ
những vấn đề riêng của mình.
Tơi biết rằng học sinh mới từ mẫu giáo lên rất mải chơi, học không tập
trung. Song nắm được tâm lí trẻ rất thích làm người lớn. Chính vì vậy mà ngay
từ buổi học đầu tiên tôi đã động viên các em: “Từ hôm nay các con đã là học

sinh lớp một rồi, các con đã lớn hơn nhiều, đã được các em mẫu giáo gọi bằng
anh, bằng chị vậy thì chúng mình cần học tập tốt hơn, ngoan hơn để làm gương
cho các em. Nếu bạn nào chưa ngoan, chưa xứng đáng là học sinh lớp một thì
sao? Các bạn có đồng ý để cơ gửi về học lại mẫu giáo không?’ Đương nhiên
chẳng em nào muốn như vậy cả. Thế là buổi học hôm ấy cũng như những buổi
sau nếu có em nào chưa ngoan, tơi cũng khơng cần nhắc tên chỉ cần nói nhẹ:
“Bạn nào muốn về mẫu giáo thì bảo cơ nhé, cơ sẽ đưa con về.” Vậy là học sinh ý
thức được ngay và tiếp tục tập trung vào bài học.

9


T

Trong q trình học, tơi ln nắm vững tâm lí trẻ rất thích khen nên dù em
có tiến bộ chỉ một chút thôi cũng cần tuyên dương, động viên để em cố gắng
hơn nữa. Chẳng hạn lớp tơi có em An luôn đi học muộn. Cô giáo nhắc nhở nhiều
lần mà chưa tiến bộ. Đột nhiên có hơm em đi học đúng giờ, vậy là tôi khen em
trước lớp, được các bạn khích lệ, từ hơm đó, số buổi đi học muộn của em giảm
hẳn và dần dần em đó đã có thói quen đi học đúng giờ. Hay như em Đức Anh
không biết đáp lời cô tôi đã thường xun chơi, nói chuyện, nơ đùa với em, từ
đó em Đức Anh đã biết hướng đúng trọng tâm khi cô hỏi. Em Quyền, em Quân
nhận thức rất chậm nên để theo kịp các bạn thì rất khó khăn. Hai em này đọc
yếu, viết kém, làm tính chậm. Tơi đã giúp đỡ các em bằng cách thường xuyên
kèm cặp thêm. Khi các em đọc bài, viết bài có tiến bộ hơn, tôi gần gũi động
viên, khen các em cố gắng. Không có học sinh dốt, chỉ có các bạn lười học là
dốt thôi. Được cô quan tâm, em Quyền, em Quân đã có tiến bộ hơn nhiều, bước
đầu đã biết làm tính khơng cần sử dụng đến các ngón tay, đọc đã ít phải đánh
vần hơn, chữ viết khơng cịn tình trạng con giun, con rắn như trước nữa.
Một điều quan trọng nữa là người giáo viên chủ nhiệm lớp cũng cần phải

xử lý tốt các tình huống sư phạm. Tình huống sư phạm cần đến trong việc giao
tiếp với học sinh, phụ huynh. Ở đây các em học sinh lớp 1 đang cịn rất bỡ ngỡ
trong trong mói quan hệ thầy cơ, bạn bè và do đó thường có các hành động, thái
độ mà trong công tác chủ nhiệm rất cần giáo viên chủ nhiệm thật gần gũi, thân
thiện cho dạy dỗ, giáo dục các em.
Giải pháp 5: Tổ chức xây dựng các nề nếp học tập cho học sinh:
Ngay từ đầu năm học, giáo viên cần hướng dẫn học sinh học tập nội quy
trường, lớp như: nếp chào hỏi, xếp hàng ra vào lớp, truy bài đầu giờ, ... Giáo
viên nên đưa ra và cùng học sinh trao đổi, thảo luận thống nhất và tổ chức cho
học sinh thực hiện. Tùy thuộc vào học sinh từng khối lớp mà giáo viên xây dựng
nội quy lớp học cho phù hợp. Chẳng hạn, đối với học sinh lớp Một, giáo viên
10


cần đưa ra những yêu cầu đơn giản, dễ hiểu để giúp các em thực hiện tốt nội quy
lớp học như: Đi học đều và đúng giờ, không nghỉ học vơ lí do. Giữ gìn lớp học
sạch sẽ trong suốt buổi học, bàn ghế phải ngay ngắn, không xả rác bừa bãi; Lớp
học được trang trí đẹp, phù hợp, thẩm mĩ và giáo dục cao; Mọi thành viên trong
lớp sử dụng có hiệu quả và bảo quản tốt các thiết bị, đồ dùng dạy học; sử dụng
tiết kiệm điện, nước; Tập thể học sinh thân thiện: khơng nói tục, chửi thề; ln
hịa nhã với bạn bè và giúp đỡ nhau trong học tập. Tích cực tham gia các hoạt
động tập thể, rèn luyện kĩ năng sống, giữ gìn vệ sinh môi trường, cam kết không
vi phạm luật giao thông. Biết chia sẻ với những bạn có hồn cảnh khó khăn.
Đầu năm, giáo viên cũng cần phát thời khóa biểu cho học sinh, hướng dẫn
các em về dán ở góc học tập; Rèn nếp tự học, tự soạn sách vở, cũng như cách
đặt tay khi viết, cách cầm sách vở khi đọc, cách sử dụng đồ dùng học tập, cả tư
thế ngồi học bởi những yếu tố này cũng ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng giáo
dục học sinh. Đối với học sinh lớp 1 có thể nhờ bố mẹ sốt giúp, đồng thời cần
hướng dẫn để giúp các em nhận biết các mơn học qua bìa sách và nội dung của
bài học.

Để tận dụng thời gian trong một tiết học một cách hiệu quả và khoa học,
giáo viên cần rèn cho các em nếp làm việc theo hiệu lệnh; Tạo thói quen giờ nào
việc ấy ngay từ đầu năm học.
Để đảm bảo khơng khí “ Học mà vui, vui mà học”, cần rèn cho các em nếp
giơ tay phát biểu ý kiến xây dựng bài, nếp chăm chú nghe giảng hay ý thức tham
gia trị chơi học tập.
Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm cần tăng cường kiểm tra, đánh giá việc
thực hiện nề nếp của từng em, khi đã thành nếp thì mới giao việc kiểm tra cho
cán bộ lớp.
Giải pháp 6: Liên kết chặt chẽ các hoạt động giáo dục trong
và ngoài nhà trường:
* Phối hợp với Tổng phụ trách Đội:
Trong trường có rất nhiều hoạt động vui chơi giải trí nhằm bổ trợ cho hoạt
động học tập của học sinh. Tổng phụ trách Đội vừa là người tham mưu vừa là
người tổ chức các hoạt động. Chính vì thế giáo viên cần kết hợp với Tổng phụ
trách Đội tổ chức các hoạt động kỷ niệm các ngày lễ lớn trong năm như 20/11,
08/3, ... Đồng thời, thông qua Tổng phụ trách Đội, giáo viên có thể nắm bắt tình
hình của lớp mình và các lớp xung quanh, từ đó có sự điều chỉnh kịp thời đưa
phong trào lớp đi lên. Thực tế cho thấy giáo viên chủ nhiệm nào quan tâm đến

11


công tác Đội và thường xuyên kết hợp với Đội để tổ chức các hoạt động giáo
dục thì hiệu quả của lớp đối với mọi thành viên của sao, được nhân lên gấp bội.
* Phối hợp với giáo viên khác:
Hàng ngày lên lớp, giáo viên chủ nhiệm cần thường xuyên tập hợp và
lắng nghe những ý kiến nhận xét từ Ban Giám hiệu, Tổng phụ trách Đội và đặc
biệt là của giáo viên bộ mơn về tình hình học tập, nề nếp của lớp, để biết rõ hơn
những học sinh nào chưa chăm học, chưa ngoan. Đồng thời, giáo viên chủ

nhiệm cũng cần trao đổi trực tiếp với đồng nghiệp về những vấn đề cụ thể của
lớp để cùng đưa ra giải pháp giáo dục thống nhất; Đề xuất các ý kiến của tập thể
học sinh về công tác dạy và học với giáo viên có liên quan...
*Phối hợp với cha mẹ học sinh :
Đối với cha mẹ học sinh, giáo viên chủ nhiệm cần thơng báo cụ thể về
tình hình lớp học, những yêu cầu chung của nhà trường đối với cha mẹ học sinh,
về nội dung chương trình của khối lớp mình phụ trách ngay từ đầu năm học, để
từ đó thống nhất với gia đình u cầu nội dung biện pháp, hình thức giáo dục.
Giáo viên chủ nhiệm cần thông báo kết quả học tập, tu dưỡng của học sinh
một cách thường xuyên qua sổ liên lạc nhằm tạo đà cho sự phối hợp giáo dục
toàn diện học sinh. Việc làm này giúp gia đình kịp thời hiểu các em để có tác
động phù hợp, động viên, khuyến khích khi các em đạt kết quả tốt, nhắc nhở kịp
thời khi các em có những biểu hiện cần uốn nắn; Tổ chức đi thăm một số gia
đình học sinh có hồn cảnh khó khăn, những gia đình có học sinh chưa ngoan để
có những thơng tin cụ thể chính xác giúp cho việc giáo dục tồn diện học sinh
được tốt. Việc làm này nhằm thắt chặt tình cảm, sự quan tâm lẫn nhau giữa giáo
viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh. từ đó gia đình và học sinh có thiện chí
với việc làm của giáo viên chủ nhiệm và cùng giúp giáo viên hoàn thành tốt
nhiệm vụ.
* Tăng cường các hoạt động trải nghiệm, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Đối với học sinh lớp 1 của trường tôi là khu vực trung tâm thành phố cho nên
với các hoạt động trải nghiệm sẽ góp phần nâng cao hứng thú học tập, góp phần
tạo sự liên kết gắn bó giữa các thành viên trong lớp. Bên cạnh đó, tổ chức cho
các em tham gia các phong trào Đội. Thông qua các ngày lễ để tổ chức hoạt
động và giáo dục truyền thống, đạo đức. Thường xuyên tổ chức các trò chơi dân
gian. Tổ chức các văn nghệ vào các buổi sinh hoạt tập thể nên các em trở nên rất
tự tin, rất năng động sáng tạo. Đẩy mạnh được hưởng ứng phong trào “Người
dân thành phố nói lời hay, làm việc tốt, hành động thân thiện”.

12

Trong các buổi sinh hoạt tập thể, buổi học ngoại khóa cũng như lồng ghép
vào các tiết học chính khóa, tơi thường trao đổi, trị chuyện với học sinh, từ đó
uốn lời ăn, tiếng nói và cử chỉ giao tiếp cho các em. Đồng thời hướng dẫn cho
các em những kĩ năng cơ bản để các em tự phục vụ bản thân như: chải đầu, buộc
tóc, cắt móng tay, móng chân, đánh răng, rửa mặt, giữ gìn vệ sinh cá nhân.
* Tham mưu cho Ban giám hiệu:
Giáo viên chủ nhiệm là người thay mặt nhà trường để tổ chức, quản lý, giáo
dục học sinh. Để giáo dục học sinh lớp mình phụ trách, giáo viên chủ nhiệm
phải dựa vào kế hoạch chung của nhà trường, đồng thời dựa vào tình hình cụ thể
của lớp để xây dựng kế hoạch, đề ra các biện pháp giáo dục phù hợp; Thường
xuyên báo cáo tình hình của lớp, kết quả giáo dục, ý chí, nguyện vọng của học
sinh lớp ; Đề xuất, xin ý kiến về biện pháp giáo dục và đề nghị nhà trường cùng
phối hợp thống nhất và tác động sư phạm đối với cả lớp hoặc từng học sinh về
các vấn đề như: việc khen thưởng, nội dung, hình thức và tạo điều kiện phương
tiện để thực hiện các nội dung hoạt động trong lớp.
Giải pháp 7: Tự hoàn thiện phẩm chất và năng lực của người
giáo viên chủ nhiệm
Muốn làm tốt cơng tác chủ nhiệm lớp, địi hỏi người giáo viên chủ nhiệm
phải có phẩm chất và năng lực tổng hợp, hiểu biết tồn diện nhiều lĩnh vực, có
phẩm chất của người làm cha, làm mẹ, có năng lực sư phạm riêng, luôn là tấm
gương sáng cho học sinh noi theo; Phải luôn cố gắng phát huy tố chất quan trọng
của giáo viên chủ nhiệm đó là tố chất của một con người hành động. Đặc biệt là
các phẩm chất như: nhiệt tình, sâu sát, cần cù, trí nhớ tốt, quan sát tinh, tâm lý
giỏi, có khả năng xây dựng đội ngũ cán bộ học sinh; Phải vừa là thầy, vừa là bạn
của học trò. Chủ nhiệm lớp phải nghiêm túc và cần một bộ óc kế hoạch hóa.
Mỗi giáo viên phải luôn cố gắng tự học, tự bồi dưỡng thông qua nghiên cứu tài
liệu, tham khảo cách làm của bạn bè đồng nghiệp để hoàn thiện bản thân, hiểu rõ
hơn về cơng tác chủ nhiệm. Từ đó tìm ra những biện pháp thực hiện công tác

chủ nhiệm đạt hiệu quả cao nhất.
Người giáo viên chủ nhiệm lớp phải có lịng u nghề mến trẻ, phải am
hiểu nắm bắt sâu sắc chủ trương đường lối giáo dục của Đảng và Nhà nước
trong thời kì đổi mới, phải có niềm tin ở các em. Chính niềm tin ấy sẽ tiếp thêm
nghị lực để giáo viên hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Giáo viên chủ nhiệm cần nhiều yêu cầu và kỹ năng hơn so với một giáo
viên đứng lớp thông thường. Mà quan trọng nhất là tạo được sợi dây gắn kết với
học sinh để hiểu các em đang nghĩ gì và cần những gì? Vì vậy, mỗi giáo viên
13


cũng cần rèn luyện cho mình những kĩ năng cơ bản để làm tốt công tác chủ
nhiệm.
Giải pháp 8: Thực hiện tốt tiết sinh hoạt lớp
Trong giờ sinh hoạt lớp, cần tạo cho các em tâm thế thoải mái, không gây sức
ép nặng nề đối với học sinh bằng những lời trách phạt, phê bình mà giáo viên
tập cho các em biết phê bình và tự phê bình. Trong mỗi tiết sinh hoạt Chủ
nhiệm, giáo viên cho học sinh tự nhận xét ưu, khuyết điểm bằng nhiều hình thức
khác nhau như: Cán bộ lớp nhận xét, cá nhân tự nhận xét. Bên cạnh đó, cũng tạo
điều kiện cho học sinh bày tỏ những suy nghĩ của mình qua một tuần học: những
điều em thích, những điều em chưa thích, mong muốn của em, ... Qua đó, giáo
viên nắm được tâm tư, nguyện vọng của từng học sinh mà có những biện pháp
giáo dục phù hợp.
Cũng trong tiết sinh hoạt lớp, giáo viên đưa ra những yêu cầu, nội dung về
rèn luyện đạo đức, học tập rồi tổ chức cho học sinh thảo luận lập kế hoạch hành
động cụ thể. Giáo viên nhận xét và chọn những hành động thiết thực để các em
thực hiện. Sau mỗi tuần, hoặc thời gian quy định, giáo viên cho học sinh tự nhận
định, đánh giá lại những việc đã làm được và chưa làm được so với kế hoạch, từ
đó rút kinh nghiệm để thực hiện tốt hơn.
Ngoài ra, giáo viên cần lồng ghép một số hoạt động giáo dục về quyền trẻ

em, an tồn giao thơng, giáo dục bảo vệ mơi trường, rèn các kĩ năng sống, tìm
hiểu về truyền thống nhà trường, lịch sử địa phương, rèn luyện cho học sinh một
số hành vi đạo đức, nêu những tấm gương tốt cho học sinh noi theo.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
Sau khi vận dụng các biện pháp trên đây vào thực tế tôi đã thu được kết
quả như sau:
Tổn
g số
học
sinh

Các mơn học và HĐGD
Hồn
thành
tốt
SL
%

SL

19

20

Năng lực

Phẩm chất

%

Chưa
hồn
thành
SL %

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

Cần
cố
gắng
SL
%

45.2

5

21

47.6

19

43.0

4

9.4

23

53.3

18

40.5

3

Hồn
thành

Tốt

Cần cố
gắng

Đạt

Tốt

Đạt

44
43.0

11.8

Số lượng học sinh hoàn thành tốt và hoàn thành thành kiến thức, kĩ năng
các môn học và hoạt động giáo dục đã tăng lên, khơng cịn học sinh cần cố gắng;
Số lượng học sinh tốt và đạt các năng lực, phẩm chất cũng tăng lên, số học sinh
chưa đạt về năng lực phẩm chất đã giảm rất nhiều.
3. Kết luận, kiến nghị
14

6.2


3.1. Kết luận
Trên đây là các giải pháp để nâng cao hiệu quả trong công tác chủ nhiệm
lớp 1 của tơi để giúp học sinh có nhiều niềm vui khi đến trường. Giao tiếp giữa
cơ và trị hồ hợp thân ái, học sinh nhận thấy cơ giáo mình thật gần gũi nhưng

không bao giờ chớt nhả, bỡn cợt với cô. Quan sát các cháu trong giờ chơi tôi
cũng thấy các cháu cư xử với nhau hồ nhã, hiện tượng nói tục, chửi bậy hạn
chế rất nhiều và dường như không có. Các cháu bớt đi những lời nói thơ lỗ, cục
cằn gay gắt. Đôi khi gây lỗi với bạn, các cháu thường xuyên nhận ra và tự giải
quyết một cách nhanh chóng khơng làm phiền lịng cơ như những ngày đầu nhận
lớp. Bằng sự cảm nhận của mình, tơi đã đọc được tình cảm của học sinh dành
cho cơ giáo và qua sự đánh giá, nhận xét tâm lý của phụ huynh về con mình. Tơi
nghĩ những việc làm nho nhỏ của mình đã góp phần tích cực trong giai đoạn đầu
hình thành và phát triển nhân cách của học sinh mình chủ nhiệm trong năm đầu
cấp 1 này. Điều quan trọng tơi đã làm được một việc đó là: Làm cho các cháu
cảm thấy yêu trường. Những dấu ấn của những ngày đầu, năm đầu cắp sách tới
trường sẽ cùng các em đi suốt cuộc đời .
Theo tôi, muốn trở thành một nhà sư phạm, một giáo viên chủ nhiệm lớp
giỏi, khéo léo, tinh tế trong ứng xử và thành cơng trong việc giáo dục học sinh
thì mỗi người giáo viên chủ nhiệm cần phải:
- Tìm hiểu để biết được một cách toàn diện, sâu sắc về từng học sinh.
Hiểu rõ hồn cảnh gia đình, đặc điểm tâm lí, tính cách, sở thích, thói quen,... của
từng học sinh để có biện pháp giáo dục phù hợp.
- Chú trọng xây dựng và bồi dưỡng Ban Cán sự lớp, huấn luyện để các em
trở thành những “người lãnh đạo nhỏ” tài ba.
- Ln giữ được sự bình tĩnh trước lỗi lầm của học sinh, tìm hiểu cặn kẽ
thấu đáo nguyên nhân của mỗi tình huống xảy ra để có cách xử lí đúng đắn, hợp
tình, hợp lí; tránh trách nhầm, trách oan học sinh làm các em hoang mang, thiếu
niềm tin vào người thầy.
- Ln biết khích lệ biểu dương các em kịp thời. Hãy khen ngợi những ưu
điểm sở trường của các em để các em thấy giá trị của mình được nâng cao, có
niềm tin và hứng thú học tập hơn.
- Ln thể hiện cho học sinh thấy tình cảm yêu thương của một người
thầy đối với học sinh. Hãy nhớ rằng lòng nhân ái, bao dung, đức vị tha của
người thầy ln có một sức mạnh to lớn để giáo dục và cảm hóa học sinh.

15


- Duy trì và sáng tạo trong cơng tác xây dựng “lớp học thân thiện học sinh
tích cực”, làm sao để tất cả các em luôn cảm thấy “mỗi ngày đến trường là một
niểm vui.”
- Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh; kiên trì vận động phụ huynh
tích cực tham gia vào công tác giáo dục học sinh.
Bằng tất cả sự nỗ lực của bản thân tôi cùng với sự quan tâm của BGH,
hội đồng Đội và tất cả các thầy cô trong nhà trường cũng như sự cộng tác nhịp
nhàng ăn ý của PHHS. Tôi đã đạt được kết quả khả quan, học sinh biết vâng lời
và yêu quý thầy cô giáo, biết xác định động cơ học tập đúng đắn, tập thể học
sinh biết thương yêu đoàn kết và giúp đỡ lẫn nhau cùng tiến bộ. Tôi rút ra được
các kinh nghiệm sau:
Giáo viên chủ nhiệm cần có lịng nhiệt tình, năng động sáng tạo nhất là
thực sự yêu mến quan tâm đến học sinh như chính con em mình. Đúng như ơng
cha ta đã nói: “Trồng cây gì thu được quả đó.” Người giáo viên cần phải nắm và
am hiểu sự phát triển tâm sinh lí của học sinh để có biện pháp giáo dục khơng
phải là khn mẫu, mỗi con người đều có hồn cảnh, có tâm sự, có tình cảm,
tính tình khác nhau cho nên việc am hiểu các em và tìm biện pháp giáo dục thích
hợp quả là khơng đơn giản.
Giáo viên cần phải không ngừng học tập, trau dồi chuyên môn. Đây chính
là yếu tố quyết định sự thành cơng của cơng tác chủ nhiệm vì: “Để cung cấp cho
người học một hạt nhỏ hào quang kiến thức thì người thầy giáo phải cố gắng
một biển cả ánh sáng.”
Tóm lại những biện pháp nêu trên, chúng ta nhận thấy nó khơng quá nặng
nề đối với các em. Giáo viên chúng ta cần thưòng xuyên theo dõi, nhắc nhở, làm
gương nhằm giúp các em hình thành thói quen hành vi văn minh trong cuộc
sống. Nếu bản thân giáo viên xem nhẹ những việc làm trên thì nề nếp kỉ cương

khó mà hình thành trong đầu các em. Mỗi giáo viên thật tâm huyết với nghề,
thương yêu học sinh như con thì chắc rằng tất cả những học sinh sẽ trở thành
những người có ích cho xã hội, thành những người chủ tương lai của đất nước
3.2. Kiến nghị.
Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp, nhất là đối với lớp 1, tôi đề xuất:
- Đối với PGD&ĐT: Cần tổ chức Hội thảo, chuyên đề về công tác chủ
nhiệm lớp hoặc phổ biến các chuyên đề, sáng kiến kinh nghiệm hay để giáo viên
các trường tham khảo, học hỏi và linh hoạt trong vận dụng ở trường, ở lớp chủ
nhiệm.

16


- Đối với nhà trường: Tham mưu với các cấp chính quyền bổ sung CSVC
đáp ứng các hoạt động giáo dục trong công tác chủ nhiệm của giáo viên. Khen
thưởng, động viên kịp thời những giáo viên làm công tác chủ nhiệm tốt. Tổ chức
các buổi sinh hoạt chuyên môn cấp Tổ, cấp trường trao đổi kinh nghiệm về công
tác chủ nhiệm lớp.
- Đối với đội ngũ thầy cô giáo chủ nhiệm: cần tỉ mỉ - quan tâm hơn nữa
để xây dựng những quy định – nội quy cho lớp mình phụ trách với tất cả trách
nhiệm và tình thương đối với học sinh, để công tác chủ nhiệm lớp đạt hiệu quả
cao, góp phần đưa chất lượng giảng dạy – học tập của trường ngày một cao hơn.
Trong việc giáo dục nề nếp cho học sinh hiện nay, ngoài việc giáo viên cần làm
gương tốt : ‘‘Mỗi thầy cô là một tấm gương sáng về đạo đức cho học sinh noi
theo’’ thì việc nêu gương – khen thưởng những học sinh thực hiện tốt nề nếp là
rất cần thiết.
- Đối với cha mẹ học sinh: Cần quan tâm hơn nữa tới việc tự học, tự rèn
và thái độ đạo đức của các em ở nhà nhiều hơn nữa. Ngoài ra cần phải kiểm tra
sát sao việc tự học, tự rèn ở nhà của các em. Luôn báo với giáo viên chủ nhiệm
những sai sót ở gia đình để cùng giáo viên uốn nắn, giáo dục.

Tuy nhiên trong quá trình thực hiện và trình bày sáng kiến kinh nghiệm
mình tơi khơng thể tránh khỏi những hạn chế thiếu sót. Tơi rất mong nhận được
sự đóng góp ý kiến của Hội đồng khoa học các cấp và đồng nghiệp để tôi có thể
hồn thiện hơn.
TP. Thanh Hóa, ngày 24 tháng 3 năm 2022
Xác nhận của Hiệu trưởng
Tôi cam đoan: Đây là SKKN của
Hiệu trưởng
mình viết và khơng sao chép của
người khác.
Tác giả

Bùi Thị Thái

17


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN

Họ và tên tác giả: Bùi Thị Thái
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường Tiểu học Minh Khai 1.

TT

1

2

3

Tên đề tài SKKN
Kinh nghiệm hướng dẫn học
sinh giải toán về “ tỉ số phần
trăm” ở lớp 5 năm học 20122013
Kinh nghiệm hướng dẫn học
sinh lớp 5 cách nhận dạng để so
sánh phân số ( 2013-2014)
Kinh nghiệm “Luyện đọc cho
học sinh lớp 1”

Cấp đánh
giá xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh...)

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B,
hoặc C)

Năm học đánh
giá xếp loại

PGD&ĐT

A

2012-2013

PGD&ĐT

A

2013-2014

Sở GD&ĐT

C

2014-2015

18