(SKKN 2022) Một số biện pháp năng cao hiệu quả giảng dạy môn Hoạt động giáo dục Âm nhạc cho học sinh lớp 3

1
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
Trong nền giáo dục của chúng ta hiện nay: Mục đích là đào tạo những con
người phát triển toàn diện, những con người có đủ năng lực cần thiết, đáp ứng sự
đỏi hỏi của cuộc sống hiện đại. Việc giáo dục một con người tồn diện khơng chỉ
giáo dục cho họ có đạo đức tốt, có trình độ hiểu biết, nắm chắc các kiến thức khoa
học và xã hội, có sức khoẻ, biết lao động, sẵn sàng lao động mà còn phải giáo dục
cho họ biết nhìn nhận, phân biệt, biết thưởng thức cái đẹp và biết làm đẹp cho
cuộc sống nói chung, cuộc sống của mình nói riêng. Chính vì vậy, có thể nói rằng
giáo dục thẩm mỹ cho con người là vô cùng thiết thực và không thể thiếu được.
Một trong những con đường giáo dục thẩm mỹ nhanh và hiệu quả nhất là
giáo dục thông qua các môn học nghệ thuật. Trong đó Âm nhạc có vị trí rất quan
trọng. Trong những năm gần đây, nắm bắt tình hình thực tế những đòi hỏi của sự
phát triển xã hội, Bộ giáo dục và đào tạo đã điều chỉnh nội dung giáo dục nghệ
thuật trong nhà trường và coi đây là môn học bắt buộc. Âm nhạc là phương tiện
hiệu quả nhất trong giáo dục thẩm mỹ. Trong nhà trường phổ thông, đặc biêt là ở
bậc tiểu học, Âm nhạc tuy không đào tạo các em thành những ca sỹ, nhạc sỹ,
nhưng thơng qua mơn học này đã hình thành cho các em những kiến thức ban
đầu, đặc biệt là trang bị cho các em có một thế giới tinh thần thoải mái hơn, giúp
các em phát triển hiền hoà, toàn diện hơn, từ đó giúp các em học tốt các môn học
khác.
Bước đầu rèn luyện một số kỹ năng đơn giàn về ca hát và tập đọc nhạc. Tạo
cho các em hứng thú, giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc kích thích tiềm năng
nghệ thuật làm cho đời sống tinh thần các em ln phong phú. Phát triển trí tuệ
hướng tới tình cảm lành mạnh, giúp các em lĩnh hội và cảm thụ hiểu được cái hay
cái đẹp trong âm nhạc, khích lệ các em thư giãn đầu óc sau các giờ học căng
thẳng.
Muốn đạt được những yêu cầu trên, bản thân người giáo viên dạy bộ môn
năng khiếu nói chung và bộ mơn âm nhạc nói riêng phải cho học sinh hiểu được
khái niệm về âm nhạc. Từ đó giáo viên cho học sinh làm quen với các âm thanh

của các nốt nhạc. Dựa trên những nốt nhạc đó các nhạc sỹ đã sáng tác nên những
giai điệu, đấy chính là những tác phẩm và những tác phẩm yêu cầu học sinh, yêu
cầu chúng ta phải hiểu được nội dung sắc thái tình cảm của bài hát. Căn cứ vào
tình hình thực tiễn của nhà trường, với mong muốn nâng cao hiệu quả giáo dục
học sinh một cách nhẹ nhàng thoải mái và u thích mơn học, tơi xin trao đổi
kinh nghiệm : “ Giải pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Âm nhạc cho học
sinh lớp 5. ”
1.2. Mục đích của nghiên cứu:
Giúp giáo viên có những biện pháp, kinh nghiệm giảng dạy môn Âm nhạc
cho học sinh lớp 5 hiệu quả nhất, phát huy tính sáng tạo của học sinh.
Giúp các em có khả năng tham gia các hoạt động văn nghệ, hội thi, giao lưu
trong và ngoài nhà trường một cách hiệu quả, hứng thú và tích cực.
1.3. Đối tượng nghiên cứu


2
Là học sinh khối lớp 5 ở trường Tiểu học Nga An.
Các vấn đề về dạy môn Âm nhạc cho học sinh khối lớp 5 ở trường Tiểu học
Nga An.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện thành công đề tài này, tôi đã sử dụng kết hợp nhiều phương
pháp khác nhau nhằm nâng cao hiệu quả nghiên cứu như:
Phương pháp trải nghiệm thực tế: Vận dụng những kinh nghiệm của cá nhân
vào các tiết dạy hát dân ca ở trường.
Phương pháp phân tích, tổng hợp: Trao đổi về những kết quả thu được, điều
chỉnh cho phù hợp với thực tế dạy học tại nhà trường.
Phương pháp quan sát sư phạm.
Phương pháp thực hành luyện tập
Phương pháp so sánh
Khảo sát trình độ học sinh

Tài liệu tham khảo
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận:
Âm nhạc là một mơn học mang tính nghệ thuật cao, nó khác rất nhiều so với
mơn học khác, tuy nó khơng địi hỏi sự chính xác một cách tuyệt đối nhưng lại
địi hỏi người học phải có sự yêu thích, sự đam mê thậm chí là một chút cái gọi là
“năng khiếu”, điều này không phải học sinh nào cũng có được. Học Âm nhạc
mang đến cho học sinh những phút giây thư giãn, thoải mái, học mà chơi, chơi
mà học. Thông qua những giai điệu, những câu hát, những lời ca, những cử chỉ,
những điệu bộ, Âm nhạc giúp các em nhận thức những hình tượng âm thanh, giai
điệu, kích thích cảm xúc của các em, giúp các em cảm thụ những giai điệu qua
từng bài hát, từng nét nhạc.
Vậy làm thế nào để các em hát đúng giai điệu, đúng tính chất các bài hát.
Trước tiên phải xác định đúng tầm cữ giọng phù hợp lứa tuổi của các em, giúp
các em hiểu và phân biệt được những âm thanh cao, thấp, dài, ngắn với cường độ,
trường độ thể hiện khác nhau để phát triển năng lực nghe nhạc và cảm thụ Âm
nhạc. Ngoài việc xác định tầm cữ giọng phù hợp cho học sinh, để các em có hứng
thú trong học tập, người giáo viên cần tạo cho các em có một tâm thế thoải mái,
một hứng thú tràn đầy khi học âm nhạc. Để làm được việc đó, một trong nhiều
yếu tố quan trọng là người giáo viên phải truyền tải chính xác giai điệu các bài
hát, bài tập đọc nhạc. Phải giúp các em hiểu được ý nghĩa lời ca, cảm nhận được
những tình cảm tươi vui, đằm thắm, nhí nhảnh hay trầm lắng trong giai điệu từng
bài hát.
2.2. Thực trạng:
2.2.1. Thuận lợi:
Năm học 2021-2022 tôi được nhà trường phân công dạy môn Âm nhạc toàn
trường từ khối 1 đến khối 5. Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm, tạo điều
kiện giúp đỡ giáo viên về mọi mặt, mọi nguồn lực thúc đẩy các phong trào văn
hoá văn nghệ ngày càng phát triển hơn.

3
Là giáo viên được đào tạo chuyên ngành sư phạm Âm nhạc cho cấp Tiểu
học, qua thời gian trực tiếp giảng dạy bộ mơn với lịng u nghề, mến trẻ và sự nỗ
lực học hỏi của mình, bản thân ít nhiều đã đúc rút được những kinh nghiệm trong
công tác giảng dạy.
Trong quá trình giảng dạy đã tận dụng triệt để phương tiện dạy học như
tranh ảnh minh hoạ, đồ dùng dạy học cho các tiết dạy được phong phú và hấp dẫn
hơn.
Các em học sinh chủ yếu là con gia đình làm nơng nhưng đa số các bậc phụ
huynh ln quan tâm đến việc tập của con em mình. Đa số các em ln chăm
ngoan, tích cực chủ động học tập. Nhiều học sinh có năng khiếu tiếp thu môn âm
nhạc rất tốt, luôn năng động trong tất cả các hoạt động của Trường, của Đội.
2.2.2. Khó khăn:
Khi nhà trường đã được công nhận trường chuẩn mức độ 2 cơ sở vật của
phịng giáo dục âm nhạc có sự nâng cấp, tuy nhiên qua một thời gian sử dụng một
số đàn phím điện tử đã hư hỏng nặng ko thể sử dụng được. Tranh ảnh các nhạc sĩ
còn thiếu, một số hình ảnh bị ẩm mốc khơng thể sử dụng được. Các trang thiết bị
dạy học như: Máy chiếu đang con thiếu.
Dựa vào cơ sở lý luận đã có cùng với thời gian giảng dạy tại trường, tơi đã
tìm hiểu khả năng học nhạc của học sinh. Bằng việc quan sát thực tế các giờ học,
tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức Âm nhạc và sự yêu thích học tập bộ mơn
chỉ rơi vào một số em gọi là có năng khiếu. Cịn lại các em khác chỉ học theo bản
năng phải học nên ít có sự sáng tạo trong vận dụng kiến thức.
Học sinh ở vùng nơng thơn, gia đình thuần nơng, bố mẹ, người thân là nơng
dân lao động, phương tiện nghe nhìn cịn hạn chế, sau thời gian học ở trường các
em còn phải phụ giúp gia đình các cơng việc khác.
Trong q trình thực hiện giờ học, bài học một số học sinh chưa học bài ở
nhà. Khi trình bày một bài hát vẫn còn một số em chưa thực sự mạnh dạn, tự tin,
chỉ đọc với tính chất thuộc lịng.

Các em phải học nhiều các môn học nên thời gian chi phối cho nhiều hoạt
động học tập khác.
Tính tự giác ơn bài ở nhà cũng như khả năng mạnh dạn tự nhiên chưa cao.
Kiến thức âm nhạc ở giai đoạn này của các em đang trong quá trình hình
thành nên về kỹ thuật hát cũng như chất giọng còn yếu.
Vậy làm thế nào để học sinh lớp 5 học tốt môn âm nhạc? Điều đó phụ thuộc
rất lớn vào phương pháp, cách tổ chức dạy học của giáo viên. Mỗi chúng ta đều
phải biết vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học và đổi mới phương pháp
thì mới phát huy được hết khả năng của học sinh, tự các em tìm ra kiến thức cho
bản thân mình, đó là cách “hát khơng hay nhưng các em vẫn có thể hát đúng
được”, như vậy giờ dạy hát mới đạt hiệu quả cao
Do đó kết quả đạt được là chưa cao, ít gây hứng thú cho các em trong việc
học tập và tiếp thu kiến thức của bộ mơn. Từ thực tế đó, qua những dịng chữ này,
tơi mạnh dạn đưa ra một vài phương pháp giảng dạy Âm nhạc cho học sinh lớp
lớp 5. Đây là những kinh nghiệm mà tôi đã đúc rút được trong những năm giảng
dạy tại nhà trường Tiểu học Nga An.


4
Bằng việc quan sát thực tế các giờ học qua tìm hiểu khả năng học tập bộ
mơn Âm nhạc của học sinh lớp 5. Tôi nhận thấy việc tiếp thu các kiến thức Âm
nhạc và sự yêu thích học tập bộ mơn chỉ rơi vào một số em có năng khiếu.
Năm học 2021-2022 sau khi nhận lớp và trực tiếp giảng dạy môn Âm nhạc
cho học sinh lớp 5, tôi đã tiến hành khảo sát qua việc trình bày một vài bài hát mà
em đã học với 96 học sinh và thu được kết quả như sau:
Tổng
số HS

Đánh giá hoàn thành các nhận xét
HT tốt

96

Hoàn thành

Chưa HT

SL

TL %

SL

TL %

SL

TL %

34

35.4

49

51

13

13.6

Qua kiểm tra chất lượng cho thấy các em rất thích học bộ mơn, nhưng để học
tốt thì số lượng cịn rất khiêm tốn. Thực tế khi nghe các em thể hiện bài hát, bên
cạnh những em có phong cách trình bày tự nhiên và khá thoải mái, vẫn còn một
số em chưa thực sự mạnh dạn, tự tin, chỉ hát với tính chất thuộc lịng, gần đúng
giai điệu. Việc thể hiện tính chất của bài hát là rất hạn chế.
Từ thực trạng và nguyên nhân trên, tôi đã suy nghĩ để tìm ra một số giải
pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Âm nhạc cho học sinh lớp 5 trường Tiểu
học Nga An cụ thể như sau.
2.3. Các giải pháp thực hiện để nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Âm
nhạc lớp 5:
2.3.1. Thực hiện dạy học đảm bảo về chuẩn kiến thức kỹ năng mơn học.
Có hai khả năng, hát và khả năng phát triển âm nhạc, khi dạy lấy nội dung
hát làm chủ yếu, vì vậy yêu cầu cần đạt là biết hát đúng giai điệu và đúng lời ca.
Khi hát học sinh hát kết hợp với hoạt động vỗ tay, gõ đệm theo bài hát. Có
thể theo phách, theo nhịp, hoặc theo tiết tấu lời ca của bài hát.
Tài liệu hướng dẫn chuẩn kiến thức kỹ năng môn Âm nhạc là cơ sở quản lý
dạy học, đánh giá học tập của học sinh, khuyến khích giáo viên chủ động và sáng
tạo trọng việc thực hiện chương trình sách giáo khoa nhằm đảm bảo chất lượng
và hiệu quả dạy học môn Âm nhạc ở tiểu học.
Rèn kỹ năng tập hát đúng lời, giai điệu, trường độ, cao độ.
Muốn khắc phục tình trạng trên, giáo viên phải xây dựng nề nếp học tập
ngay từ bài học đầu tiên như: xác định thái độ, ý thức học tập đối với môn Âm
nhạc, tư thế ngồi hát, kỹ năng phát âm, quan sát, lắng nghe và cảm nhận âm sắc,
giai điệu. Tăng cường kiểm tra bìa cũ của các em trước khi vào học bài mới, khơi
dậy khả năng tìm tòi của các em trong sách giáo khoa, sách tham khảo, trên vô
tuyến, trên Internet.
Giao nhiệm vụ cho học sinh có năng khiếu trong lớp hướng dẫn và tập luyện
cho các bạn trong nhóm. Khuyến khích sự sáng tạo của nhóm trưởng để hoạt
động học âm nhạc của các em được tốt hơn.

5
Giáo viên cần nắm qui trình dạy hát và vận dụng một cách linh động, tự
nhiên, nhẹ nhàng sẽ giúp học sinh yêu thích học hát hơn. Chẳng hạn, giới thiệu
bài hát một cách sinh động, gây sự chú ý, tò mò cho học sinh. Các em được nghe
hát mẫu, đọc lời ca và giải nghĩa những từ khó giúp để hiểu được ý nghĩa của lời
ca.
Ví dụ: Trong bài “Ước mơ” (Nhạc Trung Quốc; Lời: An Hòa). Khi đọc lời
ca phải hướng dẫn các em đọc theo tiết tấu và ngắt ở cụm từ như sau:
Gió vờn cánh hoa bay dưới trời/ đàn bướm xinh dạo chơi/ trên cành cây chim ca
líu lo/ như hát lên bao lời mong chờ.
Để các em đọc đúng tiết tấu, giáo viên chỉ bảng phụ và hướng dẫn các em
đọc câu theo mẫu. Sau khi giúp học sinh đọc đúng lời ca giáo viên phải hướng
dẫn các em khởi động giọng.
Công việc đầu tiên khi hướng dẫn học sinh học một giờ Âm nhạc nói chung
và tập hát bài mới nói riêng là giúp các em thực hiện qua bước khởi động giọng.
Do cao độ, trường độ của các câu hát thường xuyên thay đổi tác động rất lớn đến
thanh quản của các em, để bảo vệ thanh đới, bảo vệ giọng và giúp cho giọng của
các em phát triển bình thường giáo viên phải hướng dẫn các em qua bước khởi
động. Tuy nhiên chỉ cần hướng dẫn các em thực hiện bài tập thay đổi cao độ, tiết
tấu đơn giản, dễ thực hiện.
Mẫu khởi động giọng giáo viên dùng trên đàn Organ.

Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu hát, giáo viên đàn, hát mẫu. Việc
tập hát từng câu và kết nối theo lối móc xích sẽ giúp các em mau nhớ lời ca và hát
chuẩn xác giai điệu hơn. Việc củng cố luyện tập từng đoạn của bài hát giúp các
em cảm nhận giai điệu và lời ca, tự tin. Đặc biệt là giúp các em loại bỏ sự chán
nản khi chưa thực hiện được bài tập. Khi tập hát cần sự đồng đều, hồ giọng
chính xác và diễn cảm với những trạng thái khác nhau.

Việc lấy giọng một bài hát cụ thể, phù hợp đúng tầm cữ chung cho cả lớp
là hết sức quan trọng, điều đó giúp các em dễ dàng điều khiển giọng hát của mình
đúng cao độ của bài.
Để các em cảm nhận giai điệu của từng câu hát, không nhất thiết giáo
viên lúc nào cũng phải hát mẫu, việc hát mẫu tốt nhất là chỉ dùng để trình
bày tồn bài hát vào đầu tiết học giúp các em cảm nhận giai điệu, tiết tấu
của bài hoặc dùng để sửa lỗi từng câu hát cho các em, việc dùng tiếng đàn
(Piano) để đàn lên giai điệu của câu hát đó, các em nghe cảm nhận giai điệu
sau đó tự hát lời ca theo giai điệu đó là tốt nhất.


6

Học sinh khởi động giọng trước khi học hát.
Việc các em thực hiện tự vỡ bài sẽ giúp cho tai nghe của mình phát
triển nhanh hơn. Hơn nữa sự cảm nhận giai điệu và thể hiện giai điệu đó
thành câu hát của chính các em sẽ dễ dàng chuẩn xác hơn. Sau mỗi câu hoặc
mỗi đoạn, giáo viên nên tấu đàn, hát mẫu lại cho các em nghe và kiểm tra so
sánh giai điệu của bài. Việc tập hát từng câu và kết nối theo lối móc xích sẽ
giúp các em mau nhớ lời ca và hát chuẩn xác giai điệu hơn. Việc củng cố
luyện tập từng đoạn của bài hát ngoài việc giúp các em cảm nhận giai điệu
và lời ca ra còn giúp cho các em tự tin hát đúng cao độ, câu hát không rời
rạc, không ê a, phát âm nhả tiếng rõ lời. Đặc biệt là giúp các em loại bỏ sự
chán nản khi chưa thực hiện được bài hát.
Khi các em hát được lời ca và giai điệu của bài, để giúp cho việc
luyện tập củng cố, khắc sâu bài học giáo viên phải giúp các em vừa hát, vừa
gõ đệm nhạc cụ để tạo sự sinh động của bài hát và giúp các em giữ được
nhịp độ của bài mà không bị cuốn nhanh.
2.3.2. Rèn kỹ năng sử dụng và thực hiện đúng các đạo cụ, nhạc cụ âm nhạc,
biểu diễn

Việc sử dụng các nhạc cụ để gõ đệm theo khi hát làm cho bài hát sinh
động, gây hứng thú và tránh được sự nhàm chán đơn điệu của tiết học.
Thơng thường, có 3 cách gõ đệm để luyện tập củng cố bài hát đó là: Hát gõ
đệm theo nhịp, hát gõ đệm theo phách và gõ đệm theo tiết tấu lời ca. Tuy
nhiên tuỳ theo từng bài hát cụ thể mà vận dụng cho phù hợp.
Để khích lệ các em trong học tập và tạo điều kiện cho các em chứng
minh khả năng cảm nhận của mình, sau khi nắm được cơ bản giai điệu của
bài hát giáo viên phải tổ chức cho các em thể hiện theo các hình thức đơn
ca, song ca hoặc tốp ca. ở giai đoạn này việc động viên, khuyến khích các


7
em là hết sức quan trọng cho dù các em có thể chưa thể hiện được bài hát
một cách chính xác và tốt nhất.
Giáo viên đàn lại bài hát, yêu cầu học sinh gõ đệm theo nhịp, theo phách
hoặc tiết tấu. Giáo viên yêu cầu học sinh hát câu 1, nhẩm và gõ theo phách câu 2
rồi lại hát câu 3, gõ đệm câu 4... cũng có thể cho nhóm 1, 2 gõ trống và vỗ tay
theo phách mạnh, nhóm 3 và 4 gõ thanh phách, song loan theo phách nhẹ...
Khi các em đã thực hiện chuẩn xác giai điệu, tiết tấu của bài hát rồi, để
khắc sâu, gây ấn tượng trong tâm trí các em. Cũng để cho việc thể hiện bài hát
thêm sinh động, giáo viên phải hướng dẫn các em thực hiện phụ hoạ cho bài hát.
Các động tác phụ hoạ cho bài phải phù hợp với lời ca và giai điệu. Các bước đi
phải ăn khớp với động tác tay và nhịp của bài. Tuy nhiên, do các em còn nhỏ nên
các động tác đưa vào phụ hoạ khơng nên tìm động tác qúa khó, chỉ cần đơn giản
nhưng phủ hợp thì hiệu quả đem lại mới cao.
Thực hiện tốt luyện tập, củng cố bài cũ.
Thông thường, trong chương trình học hát ở Tiểu học, việc dạy một
bài hát từ đầu đến khi hoàn chỉnh phải thơng qua 2 tiết học. Thậm chí có bài
đến 3 tiết học. Trong đó, tiết đầu dạy lời ca mới, tiết 2 củng cố bài luyện
tập. Sau tiết thứ hai, bài hát đó thỉnh thoảng được ơn tập lại kết hợp với nội

dung khác.

Giáo viên cho học sinh sử dụng nhạc cụ trong tiết học
Giáo viên cần đưa ra những yêu cầu, phải nêu rõ những nhiệm vụ mà
các em phải thực hiện khi luyện tập. Việc luyện tập bắt đầu từ từng nhóm
rồi từng bàn thậm chí từng cá nhân.
Giáo viên lắng nghe, chữa từng lỗi sai sót nhỏ của các em, cũng có thể
dùng đàn tấu các câu các em hát chưa đúng đó để các em nghe và tự sửa lỗi
cho mình. Việc luyện tập hay sửa lỗi cho học sinh phải thực hiện một cách
tổng quát, mặc dù ở thời điểm đó có thể chỉ sửa lỗi cho 1 em.


8
Việc củng cố lại bài hát không chỉ ở việc hát lại lời hát mà còn thực hiện
theo một số phương pháp khác, như gõ đệm nhạc cụ nhẩm theo theo tiết tấu, giáo
viên đàn giai điệu, học sinh gõ, nhẩm theo tiết tấu. Nhắc lại tính chất nhạc điệu
của bài. Hát, gõ đệm nhạc cụ theo nhiều âm sắc.
Các hình thức luyện tập này vừa hiệu quả lại vừa thu hút học sinh tham gia.
Yêu cầu là giáo viên phải nêu và giao rõ nhiệm vụ cho các em.
Tóm lại, phương pháp luyện tập củng cố 1 bài hát là hết sức đa dạng, tuỳ
theo từng thời điểm, từng bài mà người giáo viên sử dụng, lựa chọn 1 phương
pháp thích hợp, duy chỉ có 1 điều dù có thực hiện phương pháp nào thì người giáo
viên vẫn phải ln sử dụng nhạc cụ để thực hiện, có như vậy các em mới cảm
nhận thực sự những âm thanh và đặc biệt là gây sự hứng thú cho các em.
2.3.3.Tập trung cải tiến phương pháp và hình thức tổ chức dạy học.
Dạy các dạng bài đúng quy trình và đa dạng các hình thức dạy học.
Thực hiện theo chuẩn kiến thức kết hợp sách giáo viên, theo tổ nhóm,
khuyến khích thảo luận nhóm, giáo viên đưa ra câu hỏi để các nhóm tổ chức thảo
luận và trả lời.
Thực hiện tốt quy trình giảng một tiết dạy Âm nhạc.

Bước đầu giúp học sinh làm quen một số kỹ năng đơn giản về ca hát và
thói quen tập hát đúng.
Nghiên cứu kỹ bài dạy, tạo cho học sinh hứng thú niềm vui khi học hát,
giáo dục năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích tiềm năng nghệ thuật làm cho đời
sống tinh thần của học sinh thêm phong phú.
Giáo viên tăng cường làm đồ dùng dạy học, sử dụng thành thạo đồ dùng,
các phương tiện dạy học và hướng dẫn các em thực hiện động tác phụ họa cho bài
hát.
Ngoài các đồ dùng đã có trong phịng thiết bị nhà trường và phịng giáo dục
cấp thì giáo viên nên làm thêm các đồ dùng dạy học phù hợp cho từng loại bài
dạy, như khuông nhạc và nốt nhạc bằng nam châm, sáo bằng nứa, chép bản nhạc,
khuông nhạc bài hát ra giấy Ao. v.v.
Việc sử dụng thành thạo nhạc cụ như đàn Organ, đàn Piano đối với giáo
viên là hết sức quan trọng, tiết dạy có thành cơng hay khơng, có sinh động không,
phụ thuộc vào việc sử dụng và đàn thuần thục bài dạy. Ngoài phần mục tiêu bài
học giáo viên củng cần tìm hiểu thêm tranh ảnh minh hoạ, những bài hát mẫu để
tiết học thêm sinh động và gây sự hứng thú cho học sinh khi học môn Âm nhạc.
Trong q trình giảng dạy với lịng u nghề, tơi đã tìm hiểu và sử dụng
thêm một vài nhạc cụ khác … để thu hút và tạo hứng thú cho học sinh trong giờ
dạy.
Giáo viên nên bắt đầu khuyến khích học sinh thể hiện những động tác phụ
hoạ phù hợp với tính chất bài hát, cuối cùng là các em tự sáng tạo theo múa phụ
hoạ của học sinh.


9

Giáo viên cho học sinh nghe nhạc trong tiết học có phần nghe nhạc
Giáo viên chú trọng nhiều tới việc hướng dẫn các động tác phụ họa cho học
sinh nhằm giúp các em tự tin và hứng thú hơn trong khi biểu diễn bài hát.

Với các hoạt động trên học sinh rất hào hứng bởi các em được làm việc
theo nhóm có sự hợp tác của các bạn, có những đánh giá nhận xét phát hiện đúng
và nhanh các ưu nhược điểm của nhóm. Những em học sinh có năng khiếu thì
khẳng định được mình, những em học sinh khơng có năng khiếu cũng cảm thấy
tự tin khi được biểu diễn cùng các bạn trong lớp.


10

Giáo viên hướng dẫn học sinh thực hiện một số động tác phụ họa cho bài hát
Giáo viên treo tranh minh hoạ giới thiệu nội dung bài hát, tác giả, xuất xứ.
Tranh ảnh minh hoạ là rất cần thiết, giáo viên giới thiệu bài để học sinh hiểu bài
cần phải dùng đến tranh ảnh minh hoạ thực tế.

Giáo viên dùng tranh ảnh để giới thiệu bài hát


11

Giáo viên hướng dẫn học sinh gõ đệm theo phách, theo nhịp và theo tiết tấu
Tổ chức đa dạng các hình thức dạy học.
Tăng cường hoạt động tổ, nhóm, cá nhân để phát huy tính tích cực của học
sinh.
Sử dụng giáo án điện tử Power Point và phần mềm Violet để đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng tích cực phù hợp với xu thế dạy học hiện nay,
tạo đổi mới trong quá trình dạy và học của giáo viên và học sinh. Trong đó phần
soạn bài của giáo viên là vô cùng quan trọng. Giáo viên cần lựa chọn từng nội
dung bài học cho phần bài giảng phù hợp với từng năng lực đối tượng học sinh.
2.3.4. Giáo dục tình cảm đối với mơn học.
Trong khi dạy tơi ln mở rộng hiểu biết xung quanh bài hát như giới thiệu

về tác giả, về nội dung, liên hệ với các lĩnh vực văn học, lịch sử, địa lý, giới thiệu
các bài hát khác viết cùng chủ đề…Đặc biệt tôi luôn chú trọng đến nội dung của
bài hát nhằm liên hệ thực tế để giáo dục tình yêu quê hương, yêu ông bà cha mẹ,
yêu thầy cô, yêu bạn bè, đoàn kết giúp bạn.
Tuyên truyền và phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong và ngoài xã hội
tạo điều kiện cho học sinh phát triển năng khiếu âm nhạc, phát hiện và bồi dưỡng
những học sinh có năng khiếu để hướng cho các em trên con đường nghệ thuật.
Tổ chức các sân chơi Âm nhạc cho học sinh.
Trong năm học có các hoạt động chủ điểm như 20-11; 22-12; 26-3… đây là
dịp để tổ chức cho các em hoạt động thi đua giao lưu văn nghệ giữa các lớp, như
“ Chúng em hát dân ca”; “ Thầy cô và mái trường” Từ các hoạt động đó tạo cho
các em niềm đam mê tính tập thể và thi đua với nhau, giáo viên phát hiện ra
những học sinh có năng khiếu về âm nhạc.
Có thể giao lưu học sinh với các trường trong cụm, thực hiện tốt sinh hoạt
hè ở địa phương bằng hình thức trại hè, nghi thức Đội và giao lưu văn nghệ.


12
Dưới đây là một số hình ảnh hoạt động biểu diễn trong lớp học, biểu diễn
văn nghệ, các hoạt động ngoại khóa của nhà trường.


13
2.4. Kết quả thực hiện
Sau một năm giảng dạy thực tế tại trường tiểu học Nga An - Nga Sơn Thanh Hố tơi đã áp dụng thực hiện giảng dạy môn Âm nhạc với các phương
pháp theo các bước trên và thấy các em học sinh rất say mê, hứng thú học mơn
âm nhạc. Do đó kết quả đã nâng lên một cách rõ rệt. Các đồng nghiệp trong
trường tán thành với nội dung đề tài đưa ra, bản thân tôi tránh được những thắc
mắc, lúng túng, khi giảng dạy môn Âm nhạc. Kết quả tiết dạy đã được nâng lên
một cách rõ rệt.

Học sinh u thích mơn Âm nhạc. Các em đã biết hát kết hợp gõ đệm, phân
biệt các kiểu gõ đệm theo tiết tấu, theo nhịp, theo phách trong cùng một bài hát và
diễn đạt tốt những giai điệu, tình cảm của bài hát một cách thuyết phục. Nhìn
chung các em khơng ngại hát kết hợp gõ đệm như trước nữa. Các em đã có sự
ham mê học hát, cảm nhận được sự tinh tế trong âm nhạc đặc biệt biết rung động
trước cái đẹp của thiên nhiên, cuộc sống thể hiện trong lời ca.
Kết quả kiểm tra cuối năm bộ môn Âm nhạc lớp 5 sau một năm áp dụng
phương pháp mới năm học 2021 - 2022:
Tổng
Đánh giá hoàn thành các nhận xét
số HS
HT tốt

96

Hoàn thành

Chưa HT

SL

TL %

SL

TL %

SL

TL %

52

54,1

47

45.9

0

0

Khi quan sát những con số thu đuợc, ta nhận thấy số học hoàn thành tốt đã
tăng lên rõ rệt. Tuy nhiên, đó mới chỉ phần nào thấy những tiến bộ của các em.
Trong thực tế, các em đã u thích bộ mơn âm nhạc, thích học hát hơn, do đó kỹ
năng ca hát của các em cũng được nâng lên. Các hoạt động, phong trào văn hố
văn nghệ trong và ngồi nhà trường cũng sơi nổi hơn, kết quả thu được cũng khả
quan hơn.
Qua các đợt thi đua sinh hoạt chủ điểm các phong trào văn hoá văn nghệ do
nhà trường tổ chức trong các hoạt động “ Giao lưu văn nghệ 20-11 ” vừa qua, do
có sự chuẩn bị chu đáo cùng với khả năng ca hát vượt trội, khả năng biểu diễn sinh
động của các lớp đều có chất lượng về nghệ thuật củng như khả năng biểu diễn
bài hát được Ban giám hiệu cũng như các cấp các ngành trong Xã, hội đồng Đội
huyện Nga Sơn đánh giá rất cao.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
3.1. KÕt luËn:
Trên cơ sở từ thực tiễn giảng dạy Âm nhạc trong trường Tiểu học nói chung
và cho học sinh lớp 5 nói riêng. Xuất phát từ thực trạng khả năng nhận thức tiếp
thu những kiến thức đặc thù của bộ môn, tôi đã lựa chọn và đưa vào thực tế

những phương pháp giảng dạy của mình trên cơ sở bám sát chương trình hướng
dẫn của Bộ giáo dục đào tạo tôi đã thu được những kết quả đáng kể. Qua quan sát
thực tế nhận thấy các em yêu thích bộ mơn hơn, hào hứng học tập hơn. Đặc biệt


14
là kết quả học tập cũng như chất lượng của cơng tác phong trào văn hố, văn nghệ
đã nâng lên rõ rệt, các em mạnh dạn hơn, tự tin hơn trong khi thực hiện.
Từ kinh nghiệm thực tế, tôi đã tránh được tình trạng dạy chay ở các tiết âm
nhạc, thu hút các em tham gia hoạt động học tích cực, giúp các em mạnh dạn hơn,
tự tin hơn, có kĩ năng hát kết hợp gõ đệm tốt hơn, góp phần mang lại hiệu quả cao
trong mỗi giờ lên lớp.
Với khả năng nhận thức của con người nói chung, của học sinh Tiểu học nói
riêng là rất lớn và sẵn có. Cho nên người giáo viên trong cơng tác giảng dạy phải
nắm được đối tượng, tìm hiểu cụ thể những sở thích của các em để tìm ra phương
pháp giáo dục, giảng dạy thích hợp nhất giúp các em tiếp thu kiến thức một cách
dễ dàng và tạo sự say mê trong việc vận dụng các kiến thức đã học vào thực tế
cuộc sống.
Âm nhạc là một môn học mang tính nghệ thuật, việc giảng dạy cho học sinh
cấp tiểu học địi hỏi phải có những phương pháp đặc thù riêng. Hơn nữa người
giáo viên còn phải biết lưa chọn và áp dụng các phương pháp sao cho phù hợp
với từng đối tượng học sinh. Về phía bản thân, với một số phương pháp nêu trên,
qua thực tế giảng dạy tại trường, tôi nhận thấy hiệu quả của các phương pháp này
là khá cao. Điều đó được thể hiện rõ qua thực tế kiểm tra chất lượng bộ môn cuối
năm cùng với các phong trào văn hoá văn nghệ ngày càng phát triển và thu được
kết quả cao. Tuy nhiên, khi vận dụng những phương pháp này, các đồng chí có
thể tuỳ cơ ứng biến sao cho phù hợp với từng hoàn cảnh, từng đối tượng cụ thể để
thu được kết quả tốt nhất. Và điều quan trọng là chúng ta cùng nhau xây dựng nên
những phương pháp giảng dạy hay nhất, phù hợp nhất đối với bộ môn Âm nhạc.
3.2.Kiến nghị:

Trên cơ sở áp dụng các giải pháp thể hiện trong đề tài đạt hiệu quả, để việc
thực hiện “ Một số giải pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Âm nhạc cho
học sinh lớp 5” được áp dụng rộng rãi và thuận lợi, tơi có một số kiến nghị sau:
Về phía giáo viên:
Dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh. Rèn luyện cho học sinh đứng
và ngồi đúng tư thế khi ca hát, cách cầm nhạc cụ gõ. Giáo viên phải thường
xuyên nghiên cứu, tự học, tự bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ. Vận dụng
công nghệ thông tin trong dạy học.
Sử dụng thành thạo đồ dùng dạy học sẵn có đồng thời biết tự làm và sử dụng
bộ nốt nhạc bằng nam châm và các nhạc cụ gõ đệm của môn hoạt động giáo dục
âm nhạc. Tăng cường chỉ đạo công tác phong trào văn hoá văn nghệ hơn nữa, tạo
cơ hội để các em có thêm điều kiện giao lưu, học hỏi thể hiện mình trong lĩnh vực
nghệ thuật.
Về phía nhà trường: - Trang bị tài liệu tham khảo, máy nghe nhạc, máy
chiếu, đàn phím điện tử, tranh ảnh các nhạc sĩ để phục vụ cho việc giảng dạy bộ
môn.
Tăng cường các hoạt động ngồi giờ lên lớp thơng qua mơn Âm nhạc.
Về phía Phịng GD&ĐT: - Tổ chức lớp chun đề về bộ môn Hoạt động
giáo dục Âm nhạc để giáo viên có điều kiện học hỏi, giao lưu, trao đổi kinh
nghiệm và phương pháp giảng dạy.


15
Trên đây là một số kinh nghiệm tôi đã rút ra trong quá trình thực hiện để
“Nâng cao hiệu quả giảng dạy môn Âm nhạc cho học sinh lớp 5”.
Qua đề tài này tơi rất mong được sự góp ý trao đổi kinh nghiệm của các bạn
đồng nghiệp cũng như các cấp lãnh đạo, để đưa ra được những phương pháp tối
ưu nhất nhằm giúp học sinh có hứng thú và ham mê học âm nhạc, từ đó giáo dục
óc thẩm mĩ cho các em, giúp các em hiểu được cái hay, cái đẹp có tình u q
hương đất nước, tình yêu con người hướng tới những điều tốt đẹp trong cuộc sống

và cùng với giáo dục các môn học khác sẽ lập nên một nền giáo dục toàn diện để
đào tạo một thế hệ trẻ đủ năng lực, đầy tự tin trở thành người chủ tương lai của
đất nước.
XÁC NHẬN CỦA THỦ
TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Hiệu Trưởng

Nga Sơn, ngày 10 tháng 4 năm 2022
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến
kinh nghiệm của mình viết, khơng sao
chép nội dung của người khác.
Người thực hiện

Trịnh Xuân Hiệu

Phạm Văn Thế


16