Marketing nhà hàng - khách sạn Chương II

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH

Giáo trình môn: Sức Bền Vật Liệu 1 ThS. Nguyễn Hồng Phong

Chương 8: Tải trọng động
8.1 PHẦN LÝ THUYẾT
 Tải trọng động là tải trọng gây ra gia tốc (lực quán tính) trên hệ.
 Bậc tự do của hệ là số thông số độ lập cần thiết xác định vị trí của hệ.
 Phân loại tải trọng động
Vì gia tốc là đặc điểm của bài toán động nên bài toán tải trọng động được phân loại theo
gia tốc chuyển động:
 Bài toán chuyển động có gia tốc không đổi (
a
= const) thuộc loại bài toán này
là chuyển động thẳng đứng của thang máy, thiết bị nâng hạ vật nặng, chuyển
động tròn với vận tốc quay bằng hằng số…
 Bài toán chuyển động có gia tốc thay đổi và là hàm xác định theo thời gian.
Thuộc bài toán này là bài toán dao động của các máy công cụ, bàn rung,
khung đặt thiết bị…
 Bài toán trong đó gia tốc biến thiên đột ngột trong một thời gian rất ngắn
(phần trăm hay vài phần ngàn giây). Luật biến thiên gia tốc khó xác định hoặc
khó biểu diễn bằng những hàm giải tích thông thường.Đó là bài toán va chạm.
Thuộc loại này là: dừng , phanh đột ngột các chuyển động, đóng cọc bằng
búa, các vật chuyển động trên sông va vào trụ cầu, sóng đập vào chân đê, đập
chắn…
 Nguyên tắc tính toán
đtđ
đtđ
đtđ
đtđ
kff

k
k
kPP
.
.
.
.







...),,(
đđđ
fl


Bài toán quy về tính hệ số động:
t
đ
t
đ
t
đ
đ
f
f
p

p
P
P
k 
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH

Giáo trình môn: Sức Bền Vật Liệu 1 ThS. Nguyễn Hồng Phong

8.1.1 Chuyển động thẳng đứng với gia tốc không đổi (
a
= const).
Phương gia tốc a trùng với phương gia tốc trọng trường g.

)1(
g
a
k
đ


10 
đ
ka
10 
đ
ka
10 
đ
ka 
bài toán tĩnh.

Quy ước:

 a>0 nếu
a
ngược chiều g


 a<0 nếu
a
cùng chiều g


 a>0 (
a
ngược chiều g

):
là trường hợp trọng lượng P chuyển động hướng lên nhanh dần đều hoặc chuyển
động hướng xuống chậm dần đều.
 a<0 (
a
cùng chiều g

):
là trường hợp trọng lượng P chuyển động hướng lên chậm dần đều hoặc chuyển
động hướng xuống nhanh dần đều.
8.1.2Bài toán dao động
1.Dao động tự do.
 Dao động tự do là dao động không chịu tác dụng của ngoại lực kích thích (là dao
động tắt dần)

 Một số khái niệm
Số dao động thực hiện trong một đơn vị thời gian (thường chọn là 1 giây) gọi là tần
số dao động (tần số vòng của hệ dao động tự do).


2
1

T
f (1/s) gọi là H
z

Trong đó;
f: tần số vòng của hệ dao động.

: là tần số góc của dao động.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH

Giáo trình môn: Sức Bền Vật Liệu 1 ThS. Nguyễn Hồng Phong

+ Thời gian để thực hiện một dao động là một chu kỳ T.
f
T
1


+ Tần số góc

của hệ dao động tự do (còn gọi là tần số dao động riêng) số dao
động thực hiện trong 2


(s)  (6,28s).
T
f


2
2  (Rad/s)
t
g



(Rad/s)
Trong đó:
g-gia tốc trọng trường (g=9,81
2
s
m
)

t
- chuyển vị tĩnh (tính theo tri tuyệt đối)
t
: -Do trọng lượngcủa khối lượng sẵn có trên dầm đặt tĩnh gây ra.
- ở ngay điểm đặt của khối lượng ấy.
- theo phương đặt của khối lượng ấy.

Chuyển vị được hiểu là chuyển vị của trọng tâm.
Lưu ý:

Trọng lượng của khối lượng sẵn trên dầm đặt tĩnh gây ra chuyển vị tĩnh 
t
ở điểm đặt của
khối lượng ấy
Lực ly tâm (ngọai lực kích thích)gây ra ứng suất tĩnh và biến dạng tĩnh ở các điểm khác
nhau trên dầm

2 Dao động cưỡng bức (Dao động không tắt dần).
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH

Giáo trình môn: Sức Bền Vật Liệu 1 ThS. Nguyễn Hồng Phong

- Là dao động của hệ đàn hồi dưới tác dụng của ngoại lực kích thích biến đổi theo thời
gian.
Bài toán dao động xét ở đây là bài toán về sự quay có khối lượng lệch tâm chịu tác động
của ngoai lực kích thích biến đổi theo thời gian. Ngoại lực kích thích chính là lực ly tâm
biến đổi tuần hoàn theo thời gian với quy luật:
 
tPP
t
 sin.
Trong đó: P: biên độ của ngoại lực kích thích (P=P
lt
)
+ Ngoại lực kích thích (lực ly tâm)biến đổi theo thời gian cả về trị số lẫn chiều.( Hoặc trị
số, hoặc chiều).
2
2
1
1





đ
k
: Tần số vòng ngoại lực kích thích (Vận tốc góc khối lượng lệch tâm).

: Tần số dao động của hệ.
Trong đó:
t
g
n





30
.

Đơn vị đo  (Rad/s),  là vận tốc góc của khối lượng lệch tâm quay (Rad/s).

là tấn số dao động riêng của hệ đàn hồi.
 là tần số vòng ngoại lực kích thích, chính là vận tốc góc của khối lượng lệch tâm.

Tại thời điểm t có góc quay t  có
2
. meP
lt

tPP
ltd
 sin. - tạo dao động uốn.
TRƯỜNG ĐẠI HỌC LẠC HỒNG KHOA KỸ THUẬT CÔNG TRÌNH

Giáo trình môn: Sức Bền Vật Liệu 1 ThS. Nguyễn Hồng Phong

tPP
ltny
 cos. - Tạo dao động kéo nén. (Thường bỏ qua).
P – biên độ ngoại lực kích thích;
2
. mePP
lt
.
Lưu ý:
+
t
: (Chuyển vị tĩnh- tính theo giá trị tuyệt đối) do trọng lượng sẵn có trên dầm đặt tĩnh
gây ra tại điểm đặt của khối lượng ấy, theo phương đặt của khối lượng ấy.
+ Lực ly tâm gây ra biến dạng tĩnh
t
f và ứng suất tĩnh
t

ở các điểm khác nhau trên dầm

M- Khối lượng Stato.
m- Khối lượng rotoquay.

đ
I
t
I
đ
đ
I
t
I
đ
đ
t
k
đ
k
đ
t
k
đ
k
k
kff
k
kff
.
.
.
.








d

- Do lực động
đđtđ
kmekPP ...
2
 gây ra.
t

- Do biên độ ngoại lực kích thích
 
2
.me tác động tĩnh gây ra.
+ Khi 1


, nghĩa là khi tần số ngoại lực kích thích trùng với tần số dao động riêng của
hệ thì 
đ
k . Lúc này ứng suất và biến dạng rất lớn. Đó là hiện tượng cộng hưởng(
trường hợp rất nguy hiểm của hệ dao động).
8.1.3 Bài toán va chạm:
1 Va chạm đứng (va chạm theo phương thẳng đứng).

M- rơi với vận tốc v đập vào m

M- khối lượng gây ra va chạm.
m- khối lượng bị va chạm.
v- Vận tốc ngay trước khi M đập vào m.