Tài liệu Nhu cầu về tâm lý & Xã hội của người nhiễm HIV/AIDS tại Việt Nam pptx

Nhu cầu về tâm lý & Xã hội của
người nhiễm HIV/AIDS tại Việt Nam
by Phi Huynh Do, MD, MPH
VCHAP
Vietnam CDC Harvard Medical School AIDS Partnership
05/2006
2
Nội dung trình bày
•
Xem xét một vài khía cạnh tâm lý xã hội của
HIV/AIDS.
•
Tại sao việc đảm bảo chắc chắn bệnh nhân được
chăm sóc điều trị và chăm sóc tâm lý là quan trọng
•
Bằng cách nào OPC có thể cải thiên hỗ trợ tâm lý xã
hội cho khách hàng
•
Xác định cách quan tâm chăm sóc người có
HIV/AIDS tác động đối với nhân viên y tế.
3
Ai là người có
HIV ở Việt Nam
4
Ở Việt Nam người có HIV
dễ bị gây tổn thương
•
Phần đông người có HIV/AIDS (NCHA) là ngoài rìa
xã hội, khó khăn về tài chính, đối mặt với khó khăn
•
Điều kiện sống và việc làm không ổn định

•
NCHA có gia đình, vợ/chồng, con
•
Cùng mắc bệnh đồng thời sử dụng matuý và hậu quả
là những vẫn đế phức tạp về tâm lý xã hội
•
Khó khăn = ít tiếp cận thông tin, dự phòng và dịch vụ
chăm sóc và điều trị
5
Kỳ thị và phân biệt đối xử
•
Sử dụng matuý và gái mại dâm thường bị gọi là “tệ nạn xã
hội trên các thông tin đại chúng. HIV/AIDS cũng thường qui
ngang hàng
•
Kỳ thị & sự ruồng bỏ của cộng đồng thường tạo ra những
thành kiến và sự thiếu hiểu biết (HIV lây truyền như thế nào)
•
Thông tin đại chúng đóng vai trò trung tâm nhìn nhận về
NCHA
•
Kỳ thị và phân biệt đối xử nguy cơ ngăn mọi người đi xét
nghiệm HIV/AIDS và ngăn họ bộc lộ tình trạng nhiễm HIV
của họ với bạn tình
•
Cũng ngăn các cách tiếp cận dịch vụ dự phòng, chăm sóc
và điều trị
6
Hãy nghĩ về cảm nhận của bạn
•

Bạn cảm thấy không
khoẻ
•
Bị gia đình và cộng
đồng chối bỏ
•
Bị phân biệt trên truyền
thông, xã hội, và tự kỳ
thị
•
Cảm giác tội lỗi và sợ
truyền cho người khác
•
Sợ chết
•
Xấu hổ
•
Cảm giác là gánh
nặng
•
Mất phẩm cách
•
Đau khổ vì mất tất
cả (sức khoẻ, tài
chính, việc làm, bạn
bè, và hỗ trợ của gia
đình)
7
Nhân viên y tế đóng vai trò gì
và tại sao lại là quan trọng?

Xem xét vấn đề tâm lý xã hội là cơ sở của chăm sóc
HIV/AIDS
Tất cả nhân viên y tế cần xem xét khách hàng theo
cách chính thể trong bối cảnh môi trường xã hội của
họ
Khi những khía cạnh tâm lý xã hội được hỗ trợ NCHA
có cải thiện về sức khoẻ - đặc biệt đối với điều trị
ARV
8
Các giai đọan biến chuyển tâm lý sau chẩn
đóan HIV
1. Khủng hỏang ban đầu (shock, chối bỏ, giận dữ)
2. Thóai lui (cảm giác tội lỗi, & biệt lập với XH)
3. Giai đọan chuyển tiếp hay thương lượng (BN có thể thông tin về
chẩn đóan của mình cho 1 số người chọn lọc)
4. Chấp nhận
–
NVYT chăm sóc & điều trị NCHA cần nhận diện các giai đọan biến
chuyển này và dành thời gian với BN
–
NVYT cần theo dõi và hỗ trợ NCHA qua các giai đoạn tâm lý này.
9
Chịu đựng về tâm lý xã hội
•
Thường sợ hãi, xấu hỗ, đau khổ, và không
thừa nhận kết quả chẩn đoán HIV.
•
Hậu quả tinh thần phổ biến lo lắng, phiền
muộn
•

Nổi lên trên hết, người nghiện matúy có thể
xuât hiện hành vi phức tạp
•
Nhân viên y tế bị ảnh hưởng bởi stress khi
chăm sóc cho NCHA và cần phát triển nguồn
lực hỗ trợ về người và nghề nghiệp.
10
Đối với người có thể vào liệu trình điều trị
thuốc kháng virút hiệu quả cao (HAART)
•
HIV là một bệnh mạn tính
•
Phác đồ điều trị với ARV phức tạp với nhiều tác động
không có lợi, tương tác thuốc, cần thiết phải tuân thủ
điều trị lâu dài
•
Tiên lương không ổn định
•
Sợ thuốc sẽ không luôn luôn sẵn có
•
Sợ thất bại điều trị
•
Bệnh nhân phải học cách sống cùng với HIV/AIDS,
thích nghi với thời gian biểu dùng thuốc, quay lại
công việc và cuộc sống bình thường
11
Nghiên cứu trường hợp
•
Ngọc, nữ 24 tuổi, đến khám tại phòng khám
của bạn lần đầu tiên. Bạn hoàn toàn chắc chắn

rằng chị ấy là một người nghiện trích matuý
bởi vì đồng nghiệp cùng bệnh viện của bạn
biết chồng chị ấy chết vì HIV 4 tháng trước.
Anh ấy cũng bị viêm gan virút C.
•
Hai tuần trước Ngọc đã tới VCT để làm xét
nghiệm HIV lần đầu tiên. Tuần trứơc chị ấy đã
nhận kết quả xét nghiệm. Chị ấy nhiễm HIV +
chị ấy đã rất hoảng sợ và chưa hề nói với bất
kỳ ai về kết quả này. Chị ấy cũng đang có thai.
12
Đánh giá vấn đề tâm lý xã hội
bằng cái gì?
•
Đánh giá bề ngoài của một cá nhân hoặc mong
muốn của gia đình để làm rõ những nhu cầu
không phải y sinh của họ và lựa chọn ưu tiên.
•
sử dụng cách tiếp cận hỗ trợ giúp cho việc
phát hiện tình trạng sức khoẻ của khách hàng,
nguồn căn, hoặc những lo âu
•
Có thể thành viên của đội điều trị đa thần thu
thập tài liệu quan trọng về các vấn đề tâm lý
xã hội
•
Thường kết nối khách hàng với các dịch vụ
địa phương và nguồn lực
13
Những vấn đề gì cần thu thập

trong đánh giá tâm lý xã hội?
•
Thông tin cơ bản về nhân khẩu
•
Thông tin về tiền sử sức khoẻ
•
Tình trạng sống
•
Sức khoẻ tâm thần – lo lắng, phiền muộn
•
Tiền sử dùng matuý và tình trạng sử dụng matuý
hiện nay
•
Tuân thủ
•
Việc làm/đào tạo
14
Những vấn đề gì cần thu thập
trong đánh giá tâm lý xã hội?
•
Sự hiểu biết của khách hàng, thái độ và lòng tin đối với
HIV và sự lan truyền
•
Dinh dưỡng
•
Nguồn lực tài chính
•
Phương tiện đi lại
•
Hỗ trợ xã hội

•
Nuôi dạy/nhu cầu trẻ (gồm cả kế hoạch giám hộ)
•
Hoạt động của cuộc sống hàng ngày
15
Can thiệp
Chăm sóc tâm lý xã hội là một loạt các vấn đề can
thiệp xoay quanh hướng tới những vấn đề xã hội
và tâm lý xã hội nhu cầu của NCHA và những vấn
đề khác có ý nghĩa
Can thiệp có thể hỗ trợ khách hàng:
1. phát triển mạng lưới hỗ trợ
2. kinh nghiệm tự chủ
3. Đạt tới việc kiểm soát được cảm xúc
16
Những can thiệp thực hành có thể
•
Làm việc với khách hàng để xác định và giúp đỡ
với cơ chế và hệ thống hỗ trợ
•
Xác định hỗ trợ toàn diện ( gia đình, bạn bè, cộng
đồng, hỗ trợ trong cùng nhóm, câu lạc bộ bạn giúp
bạn, hội phụ nữ, Đoàn thành niên, hội chữ thập đỏ,
dịch vụ chăm sóc tại nhà, các tổ chức địa phương,
NGO )
•
Cung cấp địa chỉ liên lạc, số điện thoại, thông tin tham
khảo nếu cần thiết cho việc hỗ trợ thực hiện (cung cấp
thức ăn cộng đồng, đào tạo hướng nghiệp, công việc
thời điểm, dự án tài chính nhỏ, hướng dẫn pháp lý)

17
Các yếu tố gây Stress cho NVYT
•
Sự khó khăn và/hoặc kỳ thị vì là người chăm sóc cho
NCHA
•
Trách nhiệm chăm sóc cho ca bệnh nặng hoặc người
sắp chết & GĐ của họ
•
Quản lý những BN khó: người NCMT, người có bệnh
tâm thần…
•
Thương lượng giữa các quyền cá nhân & nhu cầu: BN,
GĐ, bản thân bạn
•
Sự thất bại của hệ thống: thiếu các phương tiện
•
Điều trị thất bại
•
Thuờng xuyên tiếp xúc với cái chết
•
Quá tải công việc, thiếu các hỗ trợ cho người chăm sóc
18
Các chiến lược đối với NVYT
•
Làm việc trong 1 nhóm đa ngành
•
Nói chuyện với đồng nghiệp về các ca bệnh
khó để bạn cảm thấy mình không đơn độc!
•

Các khóa tập huấn có ích cho bạn
•
Chia xẻ kinh nghiệm
•
Hỗ trợ các bạn đồng nghiệp, và họ cũng sẽ
hỗ trợ bạn y như vậy
•
Nhận ra các triệu chứng “hết sức” và kêu gọi
giúp đỡ!
•
Hãy dành thời gian cho chính mình
19
Cách tạo mối quan hệ tốt giữa
NVYT & BN
•
Xây dựng lòng tin
•
Bảo mật
•
Tiếp cận được
•
Tôn trọng BN & tiếp cận không phán xét
•
Truyền thông tốt
•
Chăm sóc & giáo dục BN liên tục, theo dõi và
hỗ trợ
•
Lôi kéo BN vào tiến trình ra quyết định
Cảm ơn!

Câu hỏi?