Nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực kinh doanh thực phẩm theo pháp luật việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

LẠI MAI PHƯƠNG

NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI
TRONG LĨNH VỰC KINH DOANH THỰC PHẨM
THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI – 2021


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT

LẠI MAI PHƯƠNG

NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI
TRONG LĨNH VỰC KINH DOANH THỰC PHẨM
THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM HIỆN NAY

Chuyên ngành : Luật Kinh tế
Mã số

: 8380101.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: TS. TRẦN TRÍ TRUNG

Hà Nội – 2021


LỜI CAM OAN
v

–

NG

I CAM ĐOAN

L i M i Ph

n


MỤC LỤC
Trang
L i
M

m o n
l

D nh m

k hi u

h vi t t t

MỞ ẦU

................................................................................................. 1

Ch

NHỮNG VẤN

n 1.

Ề LÝ LUẬN PHÁP LUẬT

VỀ

NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC KINH
DOANH THỰC PHẨM .............................................................................. 6
1.1.

Quyền thương mại và bản chất củ nhượng quyền thương mại ......... 6

1.1.1. Kh i qu t về quyền thương mại - Đối tượng củ nhượng quyền
thương mại .................................................................................................... 6
1.1.2. Nhượng quyền thương mại v

ản hất

ủ nhượng quyền

thương mại .................................................................................................... 7
1.2.

Nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực kinh doanh thực phẩm ... 13

1.2.1. Kh i qu t về nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh
o nh thự phẩm ......................................................................................... 13
1.2.2. Đ
1.3.

th

ủ ng nh kinh o nh thự phẩm ....................................... 14

Khung pháp lý về nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực kinh

doanh thực phẩm ......................................................................................... 17
1.3.1. Khái ni m pháp luật về nhượng quyền thương mại trong lĩnh
vực kinh doanh thực phẩm .......................................................................... 17
1.3.2. Phạm vi, nguyên t
1.3.3. Các ch
Ch

n 2.

iều chỉnh ....................................................... 18

ịnh ơ ản ........................................................................ 20

THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ NHƯỢNG QUYỀN

THƯƠNG MẠI TRONG LĨNH VỰC KINH DOANH THỰC
PHẨM TẠI VIỆT NAM GIAI OẠN T

NĂM 2

N NAY ......... 30


2.1.

Quy ịnh về phạm vi, giới hạn nhượng quyền thương mại trong

kinh o nh thự phẩm ................................................................................. 30
2.1.1. Về nội dung của quyền thương mại. ................................................ 30
2.1.2. Về lĩnh vự kinh o nh thự phẩm ................................................. 34
2.2.

Quy ịnh về chủ thể th m gi qu n h nhượng quyền thương

mại trong kinh o nh thự phẩm ................................................................. 36
2.2.1. C

loại hủ thể th m gi k

k t hợp

ng nhượng quyền

thương mại trong lĩnh vực kinh doanh thực phẩm ....................................... 36

2.2.2. Điều ki n về hủ thể th m gi hợp

ng nhượng quyền thương

mại trong lĩnh vực kinh doanh thực phẩm ................................................... 37
2.3.

Quy ịnh về hợp

ng nhượng quyền thương mại trong kinh

o nh thự phẩm ......................................................................................... 51
2.3.1. Định nghĩ về hợp

ng nhượng quyền thương mại trong lĩnh

vực kinh doanh thực phẩm .......................................................................... 51
2.3.2. Về nội ung ủ hợp

ng nhượng quyền thương mại trong lĩnh

vực kinh doanh thực phẩm .......................................................................... 52
2.3.3. Về h nh th

ủ hợp

ng nhượng quyền thương mại trong lĩnh

vực kinh doanh thực phẩm .......................................................................... 61
2.3.4. Về th i hạn v th i iểm

hi u lự

ủ hợp

ng nhượng

quyền thương mại trong lĩnh vực kinh doanh thực phẩm ............................. 63
2.4.

Quy ịnh về giải quy t tranh chấp li n qu n

n nhượng quyền

thương mại trong kinh o nh thự phẩm ..................................................... 64
2.5.

Một số hạn ch , bất cập trong quy ịnh pháp luật Vi t Nam về

nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực kinh doanh thực phẩm ................ 69
Ch

n 3.

NH HƯỚNG GI I PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP

LUẬT VỀ NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI

TRONG LĨNH

VỰC KINH DOANH THỰC PHẨM TẠI VIỆT NAM .......................... 75


3.1.

Định hướng, giải pháp ho n thi n quy phạm ph p luật về

nhượng quyền thương mại trong kinh o nh thự phẩm .............................. 75
3.1.1. Qu n iểm phương hướng ho n thi n ph p luật về nhượng quyền
thương mại trong kinh o nh thự phẩm ..................................................... 75
3.1.2. Giải pháp hoàn thi n quy ịnh ph p luật về nhượng quyền thương
mại trong kinh o nh thự phẩm ................................................................. 76
3.2.

Giải ph p n ng

o hi u quả thự thi ph p luật về nhượng quyền

thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm tại Vi t N m .................. 79
K T LUẬN ............................................................................................... 83
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KH O .................................................. 86


DANH MỤC CÁC K HIỆU CÁC CHỮ VI T TẮT

T

VI T
TẮT
AFTA

APEC

ASEAN
ASEM
IFA

FTC

FCA
WTO

THUẬT NGỮ TI NG VIỆT
Khu vự Mậu ị h Tự o
ASEAN
Diễn

n Hợp t

Kinh t

châu Á – Th i B nh Dương
Hi p hội

Quố gi

Đông N m Á
Diễn

n hợp t

Á – Âu

Hi p hội nhượng quyền quốc t
Hội

ng Thương mại Liên
bang Hoa Kỳ

Ủy

n nhượng quyền
thương mại

Tổ h

Thương mại Th giới

THUẬT NGỮ
TI NG ANH
ASEAN Free Trade Area
Asia-Pacific Economic
Cooperation
Association of South East
Asian Nations
The Asia-Europe Meeting
International Franchise
Association
The US Federal Trade
Commission

Franchise Council of
Australia
World Trade Organization


MỞ ẦU
1. Tính cấp thiết củ đề tài
Nhượng quyền thương mại (franchise) u nhập v o Vi t N m t
nh ng n m

ủ th k XX v ng y

Tại th i iểm
trướ

uối

ng phổ i n tại Vi t N m hi n n y

kh i ni m về nhượng quyền

n kh mới v

hư lư ng

ượ nh ng hậu quả ph p l ph t sinh t hoạt ộng n y V vậy ph p

luật Vi t N m

ti p thu nh ng qu n iểm t nh ng nướ ph t triển, ghi

nhận nhượng quyền thương mại l một trong nh ng nội ung thuộ hoạt ộng
ấp ph p

quyền kinh o nh v

ượ

iều hỉnh

huyển gi o ông ngh tại Thông tư số
Kho họ

ng

quy ịnh về

TT-BKHCNMT ủ Bộ

Công ngh v Môi trư ng. C ng với sự ph t triển ủ hoạt ộng

franchis tại Vi t N m, ph p luật

h nh th

ghi nhận nội ung về nhượng

quyền thương mại tại Luật thương mại số
14/6/2005

QH

hi u lự t ng y

Tại Vi t N m kinh o nh thự phẩm
ông nhất phương th
n m

n h nh ng y

hi u lự

ng l lĩnh vự

p

ng th nh

kinh o nh n y. T nh t th i iểm Luật thương mại
n n y th o thống k

ủ Bộ Công Thương

g n

thương nh n nhượng quyền thương mại t nướ ngo i v o Vi t N m
Trong

lĩnh vự kinh o nh thự phẩm hi m tới hơn

Phương th
phẩm

nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự

thu h t ượ nhiều sự qu n t m ủ

u kho họ ph p l

Đ

vấn ề ph p l

nh l m luật

nhiều ông tr nh nghi n

nhưng hủ y u hỉ ượ nh n nhận ưới g
về

[3].

một số nghi n

u về nội ung n y

ộ kinh t m

u hư

nh nghi n
hư

huy n s u

ập nhật quy ịnh ph p luật

hi n h nh
V vậy t

giả họn ề t i “Nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực

kinh doanh thực phẩm theo pháp luật Việt Nam hiện nay” l m ề t i luận

1


v n thạ sĩ ủ m nh Trong khuôn khổ Luận v n n y t
nghi n

giả s tập trung

u l m r nh ng vấn ề ph p l về nhượng quyền thương mại trong

kinh o nh thự phẩm th o quy ịnh hi n h nh ủ ph p luật Vi t N m Tr n
ơ sở

ề xuất một số giải ph p ki n nghị nh m g p ph n ho n thi n ph p

luật về nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm

2. Tình hình nghiên cứu liên qu n đến đề tài
Tr n th giới nhượng quyền thương mại
nh ng n m

u ủ th k XX n n

nhượng quyền thương mại
nghi n

ng nổ xuất hi n kh sớm v o

rất nhiều ông tr nh nghi n

Vi t N m m

ng

một số ông tr nh

u về ph p luật nhượng quyền Tuy nhi n nh ng nghi n

y u ượ nh n nhận ưới g

ộ kinh t x hội, hư

ph p l v quy ịnh ph p luật
N m

- SCS J ng K P rk (

i s u v o nh ng vấn ề

thể về nhượng quyền thương mại tại Vi t
u ở nướ ngo i:

) “Mô h nh qu n h

n nhượng quyền v

nhận quyền ền v ng: Hướng tới l thuy t nhượng quyền ôi
Tạp h quố t về Quản l kh h sạn số

thảo một h thống nhượng quyền l nh mạnh v x
l i ủ mối qu n h
l ng tin tưởng v
n y T

n nhượng quyền v
m k t)

ng như

o nh

ịnh

ng

u n y ph

th nh ph n ốt

tiền ề v hậu quả ủ mối qu n h

ề xuất một mô h nh ho mối qu n h

- Ro rt H y s (

Nghi n

n

n

n nhận quyền ền v ng (l sự h i

nhận quyền ền v ng hỗ trợ 'l thuy t nhượng quyền
) “Cẩm n ng hướng

n nhượng quyền v
ng

n

lợi'

n nhượng quyền kinh

Nh xuất ản Tổng hợp Th nh phố H Ch Minh Cuốn s h n y

ph n t h v
th

u n y hủ

i t trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm
Một số ông tr nh nghi n

lợi

u về

hỉ r nh ng ưu v nhượ

iểm ủ mô h nh nhượng quyền

x y ựng mô h nh nhượng quyền v

thương hi u

h th

lự

h

huyển nhượng th nh ông một

họn ượ một thương hi u nhượng quyền ph

2


hợp với thị trư ng v m

ti u t i h nh Đ y l

uốn s h

nghĩ

ng

ng ối với ả thương nh n nhượng quyền v thương nh n nhận quyền trong
qu tr nh nhượng quyền thương mại
Đ ng th i

uốn ẩm n ng n y

ng hướng

h nh mô h nh nhượng quyền thương mại
Một số ông tr nh nghi n
- Đỗ Tuy t Nhung (

n

h th

quản l

vận

ng nhiều vấn ề li n qu n kh

u ở Vi t N m:

)

Luận v n Thạ sĩ Luật họ Kho Luật Đại họ Quố gi H Nội Công
tr nh nghi n

u hoạt ộng nhượng quyền thương mại v ph p luật hợp

ng

nhượng quyền thương mại ph n t h thự trạng ủ ph p luật iều hỉnh hợp
ng nhượng quyền thương mại ở Vi t N m t
g p ph n ho n thi n v n ng

o hi u quả thự thi ph p luật hợp

nhượng quyền thương mại ở Vi t N m Đ y
ti n nghi n

u một

h

ư r một số ki n nghị

thể ượ

oi l

h thống v to n i n về hợp

ng

ông tr nh

u

ng nhượng quyền

thương mại th o ph p luật Vi t N m
- C o Nguy n Th ng (

)
Luận v n Thạ sĩ Luật Kinh t

Họ vi n Kho họ X hội Vi n H n l m Kho họ X hội Vi t N m
Tr n ơ sở t m hiểu v
thấy hư

nh gi

ề t i n o nghi n

ềt i

nghi n

u t

u huy n s u th o hướng ph n t h

giả nhận
nh gi

nh ng quy ịnh ph p luật hi n h nh về hoạt ộng nhượng quyền thương mại
trong ngành thự phẩm tại Vi t N m V vậy vi
n y s không ị tr ng l p

ảm ảo t nh ộ lập v

thự hi n ề t i luận v n
nghĩ l luận v thự

tiễn
3. Mục đích n hiên cứu:
- L m r một số vấn ề l luận về hoạt ộng nhượng quyền thương mại
v nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm.

3


- R so t v nghi n

u

quy ịnh ủ ph p luật Vi t N m về nhượng

quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm
- Đ nh gi thự trạng ph p luật nhượng quyền thương mại trong lĩnh
vự kinh o nh thự phẩm ở Vi t N m hi n n y
- Đề xuất một số giải ph p khuy n nghị nh m ho n thi n ph p luật Vi t
Nam về nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm v
n ng

o hi u quả thự thi ph p luật ở Vi t N m trong lĩnh vự n y

4.

ối t ợng và ph m vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên c u

4.1.
Nghi n

u một số vấn ề l luận v thự tiễn p

ng ph p luật về hoạt

ộng nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm th o
quy ịnh ủ ph p luật Vi t Nam.
4.2.

Phạm vi nghiên c u

Hoạt ộng nhượng quyền thương mại

kinh o nh tuy nhi n ề t i hỉ nghi n

o tr m l n rất nhiều lĩnh vự

u hoạt ộng nhượng quyền thương

mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm tại Vi t N m Luận v n hỉ tập
trung nghiên

u

vấn ề l luận hung v

quy ịnh ph p luật về

nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh doanh thự phẩm tại Vi t N m
gi i oạn t n m
t

n n y T nh ng ánh giá về thự trạng ph p luật

giả ề xuất phương hướng v giải ph p ho n thi n ph p luật về nhượng

quyền thương mại trong lĩnh vự kinh doanh thự phẩm tại Vi t N m.
5. Ph

n pháp n hiên cứu

Để giải quy t nh ng nhi m v nghi n
ph p luận ủ

hủ nghĩ

uy vật i n h ng v

- L -nin luận v n hủ y u s

ng

u

tr
hủ nghĩ

tr n ơ sở phương
uy vật lị h s M

phương ph p nghi n

- Phương ph p ph n t h;
- Phương ph p thống k so s nh;

4

u s u:


- Phương ph p tổng hợp;
- Phương ph p iều tr thu thập t i li u;
C

phương ph p n y ượ s

nh gi một

h to n i n

ng

n x n l n nh u ể

thể x m x t

vấn ề l luận v thự tiễn ph p luật về hoạt

ộng nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm.
6. Kết cấu của luận văn
Ngo i ph n mở
Chương

u v k t luận k t ấu ủ luận v n g m

hương:

Nh ng vấn ề l luận ph p luật về nhượng quyền thương mại

trong kinh o nh thự phẩm
Chương

Thự trạng ph p luật về nhượng quyền thương mại trong lĩnh

vự kinh o nh thự phẩm tại Vi t N m gi i oạn t n m
Chương

nn y

Định hướng giải ph p ho n thi n ph p luật về nhượng quyền

thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm tại Vi t N m

5


Ch

n 1.

NHỮNG VẤN Ề L LUẬN PHÁP LUẬT
VỀ NHƯỢNG QUYỀN THƯƠNG MẠI
TRONG LĨNH VỰC KINH DOANH THỰC PHẨM
Quyền th

1.1.

n m i và bản chất củ nh ợn quyền th

n m i

1.1.1. hái quát về quyền thương mại - Đối tượng của nhượng quyền
thương mại

“

” l kh i ni m kho họ ph p l

nh n tổ h

ượ tự o lự

ng n ản hạn h khả n ng
ng quyền lự

ượ ph p luật ghi nhận v

” l hoạt ộng tr o ổi h ng h
nh n tổ h

thông qu gi

ảh y

Luật thương mại n m
hi n

họn v h nh ộng m không ị ất kỳ i
ảm ảo thự hi n

ủ Nh nướ [43].

“
nhiều

ng ể hỉ khả n ng ủ mỗi

ể nhận lại một gi trị n o
ng h ng h

h i h y

tương ng ( ng tiền

ị h v kh ) [46]. Theo Khoản Điều

, bản hất ủ hoạt ộng thương mại l vi

hoạt ộng tr o ổi mu

ti n thương mại v

ị h v gi

“thự

n h ng h

ung ng ị h v

u tư x

hoạt ộng nh m m

h sinh lợi kh

nh m m

h sinh lợi [32].
Th o g

ộ kinh t “quyền thương mại

thể ượ

oi l một loại t i

sản vô h nh

ượ h nh th nh trong qu tr nh thương nh n thự hi n hoạt ộng

thương mại

o g m một h thống kinh o nh ượ t n tại v ph t triển ự

tr n vi

ng nh n hi u mô h nh kinh o nh

quy t kinh o nh

iểu

tượng kinh o nh khẩu hi u kinh o nh quảng

o, v.v. Xuất ph t t

ản

s

hất quyền thương mại l một loại t i sản n n
hủ sở h u ể thu một khoản lợi nhuận H nh th

thể ượ

huyển gi o ởi

huyển gi o n y ượ gọi

l nhượng quyền thương mại Nhượng quyền thương mại l hoạt ộng thương
mại o thương nh n

quyền sở h u ối với thương hi u thự hi n huyển

6


gi o

quyền thương mại li n qu n

kinh o nh kh

n thương hi u

ho một hủ thể

trong một th i hạn nhất ịnh nh m thu ượ khoản ph

nhượng quyền Quyền thương mại ượ

oi l

ối tượng ủ hoạt ộng

nhượng quyền thương mại
Dưới g

ộ ph p l

nh n tổ h

quyền thương mại

ượ tự o thự hi n

h tạo r lợi nhuận Th o
h nh kinh o nh h ng h
ịnh

ng với

l vi

thể hiểu l khả n ng ủ mỗi

hoạt ộng thương mại nh m m

“quyền thương mại ượ hiểu l quyền ti n
ị h v th o

ượ s

h th

ủ

ng nh n m

kinh o nh khẩu hi u kinh o nh

n nhượng quyền quy

t n thương mại

iểu tượng kinh o nh quảng

quy t
o

ủ

n nhượng quyền Trong qu n h nhượng quyền thương mại nội ung ốt

l i h nh l vi

n nhượng quyền ho ph p

quyền thương mại ủ m nh trong kinh o nh
1.1.2. Nhượng quyền thương mại v

n nhận quyền ượ s

ng

2]

n ch t của nhượng quyền thương

mại
1.1.2.1.
Hi p hội Nhượng quyền thương mại quố
Franchise Association - IFA) ư r

t

(Th

Int rn tion l

ịnh nghĩ về nhượng quyền thương mại

như s u:
Nhượng quyền thương mại l một phương th

ho

ị h v gi

n nhượng quyền v

ph n phối sản phẩm

n nhận quyền Trong

n nhượng quyền l ngư i s ng lập nh n hi u ho

t n thương mại

ủ thương hi u v h thống kinh o nh B n nhận quyền l ngư i
trả tiền ản quyền v thư ng l ph
ưới t n v h thống ủ
ng r ng uộ h i
thuật ng

n

u ho quyền kinh o nh

n nhượng quyền Về m t kỹ thuật hợp
n l “nhượng quyền thương mại

thư ng ề ập

7

nhưng

n hoạt ộng kinh o nh thự t m


n nhận quyền hoạt ộng Hoạt ộng tạo v ph n phối thương hi u
v h thống nhượng quyền thư ng
thương mại

ượ

gọi l nhượng quyền

]

Định nghĩ về nhượng quyền thương mại ủ IFA quy ịnh v i tr
h i

n hủ thể trong hợp

tạo r quyền v

hủ thể nhận quyền

nhận quyền trong vi
Ủy

ng nhượng quyền thương mại

u tư vốn v

n Thương mại Li n

Commission - FTC) [52
“một hợp

ng h y th

quyền ượ

ấp quyền

với m

o g m hủ thể

i t nhấn mạnh tới nghĩ v

ủ

n

iều h nh o nh nghi p
ng Ho

Kỳ (Th US F

r l Tr

ịnh nghĩ thuật ng "nhượng quyền thương mại" l
thuận t nhất l hai

n hủ thể trong

n h y ph n phối sản phẩm

hương tr nh k hoạ h kinh o nh ủ
o nh ủ

ủ

n nhận

ị h v th o

ng một

hủ thương hi u Hoạt ộng kinh

n nhận quyền phải tri t ể tu n th o k hoạ h ti p thị g n liền

ti u ủ

hủ thương hi u B n nhận quyền phải trả ho hủ thương

hi u một khoản ph nhượng quyền [28, tr11]
Tổ h

Li n o n Nhượng quyền Thương mại Ch u Âu (Europ n

Franchise Federation - EFF)
quyền thương mại (Co

ư r Bộ quy t

ng x

ối với nhượng

of Ethi s for Fr n hising) với kh i ni m:

“Nhượng quyền thương mại l một h thống thương mại h
phẩm h ng h

ị h v ho

qu n h hợp t

h t h v li n t

nh u về m t t i h nh v ph p l

ông ngh
gi

ượ x y ựng tr n ơ sở mối

gi

o nh nghi p ộ lập với
n nhượng quyền thương mại v

n nhận quyền ri ng lẻ ủ m nh trong
quyển v

p

t nghĩ v

ho

n nhượng quyền ấp

n nhận quyền ri ng lẻ ủ m nh ể ti n

h nh hoạt ộng kinh o nh ph hợp với nh ng iều ki n
huyển nhượng

sản

23, tr9]

8

tr

ủ

n

Như vậy t một số qu n iểm ủ

tổ h

mại tr n th giới nhượng quyền thương mại

nhượng quyền thương

thể ượ

ịnh nghĩ như s u:

Nhượng quyền thương mại l một hoạt ộng thương mại gi
quyền l

hủ sở h u ủ thương hi u

ho ph p

kinh o nh th o mô h nh v phương th
tượng sở h u tr tu
soát v hỗ trợ

ủ m nh

n nhượng

n nhận quyền ượ quyền

kinh o nh g n liền với

n nhượng quyền

ối

quyền v nghĩ v kiểm

n nhận quyền trong suốt qu tr nh h i

n ti n h nh nhượng

quyền thương mại
1.1.2.2.
Nhượng quyền thương mại ượ ph n loại ự tr n nhiều ti u h
C n

v o phạm vi l nh thổ nhượng quyền thương mại ượ

hi th nh

h i loại [24, tr15-16]:
- Nhượng quyền thương mại trong nướ l nhượng quyền thương mại
trong phạm vi một quố gi ;
- Nhượng quyền thương mại quố t l nhượng quyền thương mại trong
phạm vi t quố gi n y
nhượng quyền n y

n quố gi kh

thể ượ

Đối với Vi t N m h nh th

hi nh th m th nh h i loại: nhượng quyền

thương mại t nướ ngo i v o Vi t N m v nhượng quyền t Vi t N m r
nướ ngo i
C n
mại ượ

v o phạm vi nhượng quyền thương mại nhượng quyền thương
hi th nh ốn loại

]:

- Nhượng quyền ri ng lẻ (singl -unit fr n his ): l phương th
quyền thương mại m qu
quyền kinh o nh tại một ị
quyền th o phương th
kh

n nhận quyền ượ

nhượng

n nhượng quyền ấp

iểm trong một th i hạn nhất ịnh B n nhận

n y không ượ quyền nhượng quyền lại ho ngư i

ng như không ượ tự

mở th m một

hi u nhượng quyền

9

h ng m ng

ng thương


- Nhượng quyền

ơ sở (multi-unit franchis ): l phương th

quyền thương mại m qu

n nhận quyền ượ

nhượng

n nhượng quyền ấp

quyền mở nhiều hơn một ơ sở nhượng quyền trong một th i hạn nhất ịnh
- Nhượng quyền ph t triển khu vự ( r

phương th

nhượng quyền thương mại m

v lopm nt fr n his ): l
n nhận quyền ượ

ộ quyền kinh o nh trong một phạm vi khu vự

ấp quyền

ị l trong một th i gi n

nhất ịnh v không ượ ph p nhượng quyền lại ho ất kỳ i
- Nhượng quyền ộ quyền (m st r fr n his ): l phương th
quyền thương mại m

hủ sở h u ủ thương hi u ấp ho

nhượng

n nhận quyền

ngo i quyền mở v vận h nh nhiều hơn một ơ sở nhượng quyền trong một
phạm vi l nh thổ nhất ịnh
thương mại ho

n th

n nhận quyền

ưới h nh th

quyền huyển gi o quyền

nhượng quyền ri ng lẻ h y nhượng

quyền ph t triển khu vự
C n

v o ối tượng ủ nhượng quyền thương mại nhượng quyền

thương mại ượ

hi th nh ốn loại [25, tr17-19]:

- Nhượng quyền ph n phối sản phẩm (pro u t istri ution franchise):
n nhận quyền thư ng không nhận ượ sự hỗ trợ
nhượng quyền ngoại tr vi

ượ ph p s

ng kể n o t

n

ng t n nh n hi u thương hi u

iểu tượng khẩu hi u v ph n phối sản phẩm h y ị h v

ủ

hủ thương

hi u trong một phạm vi khu vự v th i gi n nhất ịnh
- Nhượng quyền mô h nh kinh o nh m u ( usin ss form t fr n his )
h y

n gọi l Nhượng quyền ông th

quyền thương mại m th o
huyển gi o quy tr nh kinh o nh
k hoạ h hi n lượ
hướng

kinh o nh: l phương th

n nhận quyền ượ
quy t kinh o nh

ti p thị quảng

n nhượng quyền
og m

o tạo lập

o sản xuất, v.v th o ti u huẩn v

n kiểm so t hất lượng ủ m nh Đ y l h nh th

10

nhượng

nhượng quyền


thương mại phổ i n nhất hi n n y Tại Ho Kỳ h nh th
tổng số

n y hi m g n ¾

h ng ượ nhượng quyền

- Nhượng quyền sản xuất (m nuf turing or pro ssing rr ng m nt):
n nhượng quyền ung ấp ho
ể sản xuất một sản phẩm
phẩm

n nhận quyền th nh ph n ho

ông th

n nhận quyền phải tự sản xuất v ph n phối sản

ph hợp với ti u huẩn ủ

n nhượng quyền

- Nhượng quyền ơ hội kinh o nh ( usin ss opportunity v ntur or joint

v ntur fr n hising):
v ho

n nhận quyền ượ quyền mu v

một số ông vi

kinh o nh kh

nhượng quyền s p x p ị
n nhận quyền th
thương mại ho

ủ

n h ng h

n nhượng quyền B n

iểm kinh o nh t m ông vi

ấp thậm h

ị h

kinh o nh ho

n ung ấp nh n vi n kỹ thuật ho

n nhận quyền

1.1.2.3. B
Về ản hất nhượng quyền thương mại
huyển gi o quyền kh i th
hủ thể kh

nh m m

thể ượ hiểu l h nh vi

ối với một thương hi u ủ

hủ sở h u ho một

h sinh lợi Dự tr n ịnh nghĩ

r t r ở tr n

nhượng quyền thương mại l hoạt ộng tạo r quyền v nghĩ v
hủ thể nhượng quyền v nhận quyền Th o qu n iểm
nhượng quyền thương mại l hợp
Thuật ng

Hợp

ng “ ontr tus

ng trong

ph p luật ông nhận v

về hợp

n hủ thể
ượ

nghĩ l “r ng uộ

v n ản ph p l

n o

ịnh nghĩ “l một th

ản hất ủ
ngu n gố l t
Thuật ng Hợp

qu n h hợp

ng l sự th

thuận gi

n th o

huyển gi o một vật l m ho

Th o T

ng ượ

n sự ủ Ph p ghi nhận ịnh nghĩ

m k t với nh u về vi

l m một ông vi

ủ L M

ảo v Bộ luật

ng như s u: “Hợp

n

ng

“contrahere trong ti ng L -tinh
ng ượ s

ủ

không

iển Luật họ Bl k s L w hợp

thuận gi

11

ng

h i h y nhiều ngư i tạo lập một


nghĩ v l m ho

không l m một ông vi

n sự Vi t N m n m
thuận gi

thể

ịnh nghĩ về hợp

n về vi

x

49 Điều

ng “Hợp

lập th y ổi ho

hấm

Bộ Luật

ng l sự th

t quyền nghĩ v

n sự [37].
Th o Quy t

thương mại về nhượng quyền thương mại ủ U

Thương mại Li n

ng Ho Kỳ (Th US F

r l Tr

n

Commission s Tr

Regulation Rule on franchising - The FTC Rule):
Hợp

ng nhượng quyền thương mại l một th

gi

n nhượng quyền v

n i ho

v n ản trong

- B n nhận quyền s
ượ x
ho

n nhận quyền

ượ x

iều khoản ủ hợp

li n k t với nh n hi u ủ

n ho
ịnh ho

ph n phối h ng h
li n k t với nh n hi u ủ

ng kể ối với phương th
- Như một iều ki n ể
quyền thương mại

Th o ịnh nghĩ n y hợp
huyển gi o s ng h

n nhượng quyền
h ng h

n nhượng quyền;

t

ộ

n nhận quyền;

u hoạt ộng ủ nhượng

m k t thự hi n một khoản th nh to n

iểm ủ

kinh o nh

n nhận quyền thự hi n một khoản th nh to n

n nhượng quyền ho
nhiều

ng n u r :

n nhận quyền ho

hoạt ộng ủ

ượ ho

ng l i

quyền kiểm so t m

hoạt ộng ủ

ng kể trong phương th

t uộ ho

lập

ị h v ho

- B n nhượng quyền s kiểm so t ho
hỗ trợ

ượ x

quyền iều h nh một ông vi

ịnh ho

h o

thuận thương mại

hi nh nh ủ n

t uộ

52].

ng nhượng quyền thương mại

loại hợp

ng kh

nh n hi u h ng h

ho

nh u như hợp

o h m

ng li-x ng

quy t kinh o nh C thể n i

Ho Kỳ oi nhượng quyền thương mại l một nội ung ủ hoạt ộng huyển
gi o ông ngh
v

h ng h

Hơn n

n m ng

ng ấp ủ hợp

ại l [29, tr10].

12

ng ung ng ị h


Hoạt ộng nhượng quyền thương mại xuất ph t t nhu
h nh kinh o nh ủ
Đối với
không

n nhượng quyền m không

th m vốn ể

n nhận quyền nhượng quyền l một phương th
n

trưng ủ nhượng quyền thương mại n m ở

ng ộ

h ng nhượng quyền ủ một thương hi u T nh

ng ộ trong nhượng quyền thương mại ượ thể hi n ở vi
ịnh h nh h nh ảnh
ng như không gi n ủ

ng nhất với ơ sở ủ
y u tố tr n ủ
ng nhất ủ

thống nhất v

ơ sở nhượng quyền trong t m tr ngư i ti u

ởi mô h nh v phương th

ủ

kinh o nh

ng ộ ủ h thống nhượng quyền Nhượng quyền thương mại l sự

ph t triển

sự

u tư

u tư ngu n vốn lớn nhưng v n ượ hưởng lợi t uy t n ủ

thương hi u nhượng quyền Đ
t nh

n

u mở rộng mô

kinh o nh nh n hi u khẩu hi u
ơ sở nhượng quyền phải

h ph

n nhượng quyền thương mại Sự th y ổi một trong
h ng nhận nhượng quyền s tạo r sự

t g y ph v

ả h thống nhượng quyền v ảnh hưởng tới ả thương hi u

h ng ủ

một ản s o ủ

n nhượng quyền. Bởi

ng ộ trong h thống nhượng quyền

lớn tới uy t n

nh n ản vô

ơ sở nhận quyền phải l

h ng nhượng quyền [27] T nh

nhạy ảm ủ h thống nhượng quyền thương mại

mất t nh

v

ng nhất với nh u v

n nhượng quyền C thể n i Fr n his l một h nh th

t nh

ng

ng ộ ượ
hỉ
ng

oi l

iểm

n vi phạm nh g y
thể g y ảnh hưởng

nh ti ng v sự ph t triển ủ thương hi u nhượng quyền H

quả xấu nhất l h thống nhượng quyền s s p ổ
1.2.

Nh ợn quyền th

n m i tron lĩnh vực kinh do nh thực phẩm

1.2.1. hái quát về nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực kinh doanh
thực phẩm

13


“Thự phẩm hiểu ơn giản l th
m

n

ượ

on ngư i s

h nạp hất inh ư ng nh m nuôi ư ng ơ thể ho

ng nh m

nh m th

m n

vị gi
Tr n ơ sở kh i ni m v
ph n t h ở m
thự phẩm

iểm ủ nhượng quyền thương mại

nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh

thể ượ

ịnh nghĩ như s u: Nhượng quyền thương mại trong

lĩnh vự kinh o nh thự phẩm l hoạt ộng thương mại th o
quyền ho ph p v y u
h ng h
o

v

u

n nhận quyền ộ lập ti n h nh vi

ung ng ị h v thự phẩm th o

n nhượng quyền quy ịnh v

( o g m nh n hi u h ng h
kinh o nh
trong vi

t n thương mại

n nhượng quyền

iều h nh ông vi

h th

ượ g n với

tổ h

mu

n

kinh o nh

ối tượng sở h u tr tu
quy t kinh o nh khẩu hi u

iểu tượng kinh o nh v quảng

h u th o

n nhượng

o) o

n nhượng quyền sở

quyền kiểm so t v hỗ trợ

n nhận quyền

kinh o nh xuy n suốt th i gi n h i

n ti n

h nh nhượng quyền thương mại
1.2.2. Đ c th của ng nh kinh doanh thực phẩm
Kinh o nh thự phẩm tại Vi t N m
ông nhất phương th

nh tn m

ng th nh

hi m tới hơn

hỉ ri ng trong lĩnh vự kinh
tổng số thương nh n nhượng quyền

thương mại tại thị trư ng Vi t N m trong số hơn
ng phương th

p

kinh o nh nhượng quyền thương mại Th o thống k

ủ Bộ Công Thương t nh
o nh thự phẩm

ng l lĩnh vự

lĩnh vự kh

nh u p

kinh o nh n y V vậy nhượng quyền thương mại trong

lĩnh vự kinh o nh thự phẩm m ng

y ủ

nhượng quyền thương mại n i hung Tuy nhi n

iểm ủ hoạt ộng
o nh ng

th ri ng ủ

ngành, hoạt ộng nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự kinh o nh thự
phẩm

nh ng

iểm ri ng i t so với

14

ng nh kh

ẩ
Lĩnh vự kinh o nh thự phẩm
kinh o nh n y M
lớn tố

nhiều iểm ph hợp với phương th

kinh doanh thự phẩm không

ộ qu y v ng vốn nh nh n n ễ

i h i số vốn

ng thu h t

u tư v o mô h nh n y Hai là, n v uống l nhu

thương nh n

u ơ ản v

n thi t ủ

on ngư i n n thị trư ng v lượng kh h h ng ễ t m ki m
o nh thự phẩm

thể ượ nh n rộng tối

tiềm n ng thị trư ng trong phạm vi l nh thổ
trưng không hỉ gi

ng

ph

v nhu

nh ng n t ộ

v nh

ủ

on ngư i vi
n th

on ngư i Cả

kinh o nh thự phẩm n thự sự m ng
ởi m

h ủ vi

nh nh với số vốn nh v
hấp

n với

v ng miền ủ một quố

o không ễ nh m l n V vậy

u thi t y u ủ

t y th o

. Ba là, ẩm thự l n t v n h

quố gi m gi

trưng ủ v ng miền kh
thưởng th

h ng kinh

thể ượ mở g n nh u trong một phạm vi nhất ịnh nh

h thống kinh o nh nhượng quyền

gi

u tư

n ạnh vi

kinh o nh thự phẩm m ng

m n nhu

u hiểu i t nhu

y u tố n y l

u

trưng ủ ng nh

nghĩ qu n trọng v quy t ịnh

kinh o nh l tạo r lợi nhuận vi

thể thu l i

thị trư ng ti u th tiềm n ng l một “l i m i gọi

thương nh n B

nhượng quyền thương mại trong kinh

o nh thự phẩm thuận lợi hơn nhượng quyền thương mại

ng nh kh

Nhượng quyền thương mại trong kinh o nh thự phẩm ễ

ng ượ thự

hi n hỉ ởi vi

hi sẻ ông th

v

quy t kinh o nh ủ

n nhượng

quyền
ẩ
Đ y l ng nh kinh o nh m
ns

kh

ngư i ti u

ẩ
sản phẩm ủ n ảnh hưởng trự ti p

ng n n hoạt ộng kinh o nh thự phẩm

15

nh ng


th ri ng so với hoạt ộng kinh o nh thương mại ở

lĩnh vự kh

vậy nhượng quyền thương mại trong kinh o nh thự phẩm trướ h t

ng

ti u huẩn

nh gi

thể v lợi nhuận m

ng s

kh

ủ ngư i ti u

ủ th k XX l

nh mỳ

ng nổ

o một ngư i ti u

o ph tại Mỹ xuất hi n tr n tr ng nhất tạp h M n s h lth về vi

giảm tới

nv

uy tr s

nh mỳ ủ Su w y trong

kh

khi tập luy n thư ng xuy n v

th ng 47 Su w y

n nh nh nhưng l nh mạnh không g y
Fr sh Thương hi u pizz P p John
B tt r Pizz

hỉ n

trở th nh thương hi u

o ph với

u khẩu hi u “E t

u khẩu hi u l “B tt r Ingr i nts

- mang ý nghĩ “nguy n li u tốt hơn pizz ngon hơn . C

hi u n y l sự
ng Ngo i r

m k t ủ Su w y v P p John ối với s
tr n thự

kh

khẩu

ngư i ti u

ơn ủ nhiều thương hi u huỗi nh h ng

ạnh t n v h nh ảnh sự h th h nguy n li u ủ m n n tr n thự
nh gi l một y u tố qu n trọng nh m th

m n nhu

u ượ

ph n inh ư ng ủ kh h h ng kh h h ng

ng

thể tr nh vi

ng

p

ng

y u tố khi n Su w y - một thương hi u

tại thị trư ng Mỹ v o uối nh ng n m

ng

n

hất lượng về v sinh n to n thự phẩm không

nh ổi

Một trong

V

n

ơn ượ
i t th nh
không

như ị ng thự phẩm
ặ
V kinh o nh thự phẩm l ng nh kinh o nh

iều ki n th o ph p

luật Vi t N m n n thương nh n nhượng quyền v thương nh n nhận quyền
phải

p ng

iều ki n ể ượ

kinh o nh thự phẩm So với
bên nhượng quyền phải th o
hất lượng sản phẩm
kh

ho ngư i ti u

ấp giấy ph p kinh o nh trong lĩnh vự
ng nh kh

i v kiểm so t

ng như hất lượng ph
ng

16

kinh o nh thự phẩm

ih i

n nhận quyền s t s o hơn ể
v luôn tối ưu v

ảm ảo s


1.3.

Khun pháp lý về nh ợn quyền th

n m i tron lĩnh vực kinh

do nh thực phẩm
1.3.1. hái niệm pháp luật về nhượng quyền thương mại trong lĩnh vực
kinh doanh thực phẩm
Với ưu iểm v v i tr th
kinh o nh ủ

quố gi tr n th giới Nhượng quyền thương mại

ựng nhiều qu n h ph

tạp tiềm ẩn nhiều khả n ng g y r tr nh hấp

thương mại không hỉ gi
tr nh hấp gi

n nhượng quyền v

n nhận quyền ủ

tr

ể iều hỉnh

qu n h

quản l x hội ủ Nh nướ

i tl

tr nh hấp trong khi ph p luật

n nhận quyền m

n

ng một thương hi u Th m n

khi một qu n h x hội mới xuất hi n luôn
Nh nướ

khuy n kh h hoạt ộng

thương nh n nh lẻ nhượng quyền thương mại ượ qu n

t m ph t triển ở h u h t
h

ẩy nền kinh t

n

quy phạm ph p luật o

nh m ảm ảo ượ
ể tr nh tạo r

h

n ng

n l khi xảy r

n nhiều lỗ hổng trong iều hỉnh

qu n h x hội
Xuất ph t t

y u

u

n y v o khuôn khổ ph p l

ih i

nh lập ph p phải

t hoạt ộng

Ph p luật về nhượng quyền thương mại r

i

ự tr n sự t n tại v ph t triển ủ hoạt ộng nhượng quyền thương mại
Ph p luật iều hỉnh hoạt ộng nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự
kinh o nh thự phẩm l tổng hợp

h nh ho

th

trong qu tr nh

quy phạm ph p luật o Nh nướ

nhận nh m iều hỉnh trự ti p

n

qu n h x hội ph t sinh

thương nh n ti n h nh hoạt ộng nhượng quyền thương

mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm
Ph p luật iều hỉnh hợp
kinh o nh thự phẩm kh ph
luật kh

nh u

ng nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự
tạp hịu sự iều ti t ởi nhiều h thống ph p

iển h nh phải kể

n: ph p luật thương mại ph p luật

17

n sự


ph p luật quố t

ph p luật ạnh tr nh

v

mối qu n h mật thi t với

ph p luật sở h u tr tu v ph p luật v sinh n to n thự phẩm
C

n hủ thể ủ nhượng quyền thương mại r ng uộ với nh u về

quyền v nghĩ v thông qu hợp
tượng l quyền thương mại
thương hi u g p th h th

ng B n ạnh

o g m mô h nh v

vi

huyển gi o ối

quy t kinh o nh ủ một

lớn về vấn ề ạnh tr nh không l nh mạnh tr n thị

trư ng khi m thương nh n nhượng quyền

thể ị lộ

mô h nh kinh

doanh, bí quy t kinh o nh trong qu tr nh nhượng quyền thương mại
Vi

x

ịnh ượ

h nh x

qu n trọng tạo h nh l ng ph p l

h thống ph p luật

ng v i tr rất

iều ti t hoạt ộng nhượng quyền thương

mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm v thuận lợi hơn trong vi

Nh

nướ quản l hoạt ộng thương mại
1.3.2. Phạm vi, nguyên tắc điều chỉnh
1.3.2.1
Ph p luật iều hỉnh hoạt ộng nhượng quyền thương mại trong lĩnh vự
kinh o nh thự phẩm l tổng hợp
h nh ho

th

quy phạm ph p luật o Nh nướ

nhận nh m iều hỉnh trự ti p

trong qu tr nh

n

qu n h x hội ph t sinh

thương nh n ti n h nh hoạt ộng nhượng quyền thương

mại trong lĩnh vự kinh o nh thự phẩm Đ y l qu n h x hội kh ph
tạp

hịu sự iều ti t ởi nhiều h thống ph p luật kh

thương mại ph p luật

n sự ph p luật quố t

nh u như: ph p luật

ph p luật ạnh tr nh pháp

luật sở h u tr tu , v.v v ph p luật v sinh n to n thự phẩm
1.3.2.2
Nguy n t
ộ ho

l h thống

qu n iểm t tưởng hủ ạo xuy n suốt to n

một gi i oạn nhất ịnh

th o Đ y l

ih i

tổ h

v

nh n phải tu n

ơ sở ể iều hỉnh tạo tiền ề ho hoạt ộng nhượng quyền

18