MỘT số BIỆN PHÁP CỦNG cố bài GIẢNG môn SINH học
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (933.96 KB, 31 trang )
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT DIỄN CHÂU 5
----------------------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“ĐỔI MỚI HÌNH THỨC, PHƢƠNG PHÁP TỔ CHỨC HỘI THAO MÔN
GIÁO DỤC QUỐC PHÕNG VÀ AN NINH HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ
THƠNG GĨP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG DẠY VÀ HỌC”
Lĩnh vực: Giáo dục quốc phòng – an ninh
Người thực hiện: Ngơ Trí Hùng; Trần Thanh Nam
Tổ bộ môn
:
Năm thực hiện :
Số điện thoại
:
Xã hội
2022
0972161215 - 0338441113
Diễn Châu, tháng 04 năm 2022
MỤC LỤC
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………...
I. Lý do chọn đề tài……………………………………………………………………
II. Mục đích nghiên cứu………………………………………………………………
III. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………………….
IV. Phạm vi nghiên cứu……………………………………………………………….
V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài…………………………………………..
1. Ý nghĩa khoa học…………………………………………………………………...
2. Thực tiễn của đề tài…………………………………………………………………
VI. Thời gian thực hiện đề tài…………………………………………………………
VII. Nhiệm vụ nghiên cứu…………………………………………………………….
VIII. Phương pháp nghiên cứu ……………………………………………………….
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU……………………………………………….
Chương I: Cơ sở khoa học…………………………………………………………….
I. Cơ sở lý luận ………………………………………………………………………..
1.1. Khái niệm hình thức, phương pháp tổ chức hội thao……………………………..
1.2. Vai trò của hoạt động hội thao GDQP/AN đối với nâng cao chất lượng dạy học
1.3. Những hạn chế trong tổ chức hội thao GDQP/AN cho học sinh hiện nay…..…...
II. Cơ sở thực tiễn …………………………………………………………………….
1. Thực trạng dạy học và tổ chức hội thao GDQP/AN hiện nay……………….……..
2. Thực trạng nhận thức của học sinh về môn học GDQP/AN......................................
III. Số liệu điều tra ban đầu……………………………………………………………
1. Kết quả.......................................................................................................................
2. Nguyên nhân……………………………………………………..………………...
Chương II. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo
dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thơng góp phần nâng cao
chất lượng dạy và học…………………………………………………………………
I. Những thuận lợi…………………………………………………………………….
II. Những hạn chế……………………………………………………………………..
III. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc
phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thơng góp phần nâng cao chất lượng
dạy và học…………………………………………………………………………….
1. Các bước thực hiện giải pháp mới............................................................................................
1.1.GIẢI PHÁP 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hội thao với tư duy mới,cách làm mới…...
1.2. GIẢI PHÁP 2: Xây dựng nội dung, xác định hình thức, phương pháp tổ chức
hội thao GDQP/AN phù hợp với điều kiện nhà trường và khuyến khích đa số học
sinh ở các lớp tham gia……………………………………………………………….
1.3. GIẢI PHÁP 3: Quy trình tổ chức hội thao GDQP/AN cấp trường………………
1.4. GIẢI PHÁP 4: Tổ chức các nội dung giao lưu, biểu diễn, thi đấu trong hội thao..
IV. Áp dụng một số phương pháp cụ thể vào hội thao……………………………….
Chương III: Kết quả thực nghiệm…………………………………………………….
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.....................................................................
I. Ý nghĩa của SKKN.....................................................................................................
II. Bài học kinh nghiệm.................................................................................................
III. Khả năng áp dụng và phát triển của SKKN.............................................................
IV. Một số đề xuất..........................................................................................................
1
1
2
3
3
3
3
3
3
3
4
4
4
4
4
5
5
6
6
7
7
7
8
8
8
9
10
10
10
12
14
15
17
19
21
21
22
22
22
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TT
Từ viết tắt
Nghĩa từ viết tắt
1
GDQP-AN
Giáo dục quốc phịng – an ninh
2
PPCT
Phân phối chương trình
3
CNXH
Chủ Nghĩa Xã Hội
4
THPT
Trung Học Phổ Thông
5
QĐNDVN
Quân Đội Nhân Dân Việt Nam
6
SKKN
Sáng kiến kinh nghiệm
7
HS
Học sinh
8
SGK
Sách giáo khoa
9
SGV
Sách giáo viên
10
CNTT
Công nghệ thông tin
11
CS
Chiến sĩ
12
GV
Giáo viên
13
PPDH
Phương pháp dạy học
14
AK
Súng tiểu liên AK
15
TP vinh
Thành phố vinh
16
BGD& ĐT
Bộ giáo dục và đào tạo
17
SGD-ĐT
Sở giáo dục và đào tạo
18
PPDH
Phân phối dạy học
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
Giáo dục quốc phịng và an ninh (GDQP/AN) là mơn học chính khóa được
dạy trong các trường từ trung học phổ thông (THPT), trung cấp, cao đẳng, đại học
và được lồng ghép trong các chương trình tiểu học, trung học cơ sở. Điều đó cho
thấy mơn học này được xun suốt trong các cấp học và nhằm chuẩn bị cho các em
hồn thiện về tinh thần và thể chất, hình thành kiến thức, kỹ năng về quân sự, an
ninh cho học sinh, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình mới
nhằm góp phần đáp ứng mục tiêu tổng quát về đổi mới giáo dục.
Tầm quan trọng của GDQP/AN trong trường phổ thông thể hiện ở chổ, đây
là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục
toàn diện, tạo cho thế hệ trẻ có điều kiện tu dưỡng phẩm chất, rèn luyện năng lực,
góp phần giáo dục thế hệ tương lai của đất nước có đạo đức trong sáng, có ý chí
kiên cường, có tác dụng rèn luyện tác phong nghiêm túc, tinh thần đoàn kết, ý thức
tổ chức kỷ luật trong học sinh. Các phẩm chất, năng lực này được hình thành trong
quá trình tổ chức hoạt động dạy học, tổ chức hội thao GDQP/AN.
Cùng với quá trình đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức dạy học, việc
đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao GDQP/AN cấp tỉnh Nghệ An
năm học 2019 – 2020 lần thứ nhất diễn ra tại TP Vinh có ý nghĩa rất quan trọng
trong cơng tác GDQP/AN hiện nay nói chung và trong trường THPT nói riêng.
Thấy được tầm quan trọng đó, vì vậy hằng năm nhóm chun mơn đã cho học sinh
trong nhà trường nhận thấy được ý nghĩa rất thiết thực đó, đồng thời vừa có tác
dụng giúp nhà giáo đánh giá được chất lượng việc dạy của giáo viên, việc học của
học sinh để từ đó đưa ra các điều chỉnh phù hợp. Qua tổ chức thành cơng Hội thao
có tác dụng to lớn trong việc củng cố những kiến thức, kỹ năng đã học, giúp học
sinh có lịng tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vào chế độ xã hội chủ nghĩa, phát huy
lịng u nước, sống có ý thức, có kỷ luật, có nề nếp, chấp hành nghiêm pháp luật,
ý thức trách nhiệm với đồng chí, đồng đội, xây dựng tình đồn kết gắn bó trong tập
thể. Rèn luyện cho các em một số kỷ luật trong môi trường quân đội, hướng cho
các em làm việc theo nguyên tắc, kỷ cương; tạo cơ sở cho các em tu dưỡng và
hồn thiện kỹ năng sống của bản thân, góp phần ngăn ngừa và phòng chống tệ nạn
xã hội xâm nhập vào trường học ...
Để nâng cao chất lượng hội thao GDQP/AN trong các nhà trường, bên cạnh
việc thực hiện theo quy định tại Thông tư Số: 23/2018/TT – BGD&ĐT ngày
28/09/2018 của BGD&ĐT ban hành kèm theo Điều lệ Hội thao giáo dục quốc
phòng và an ninh trong trường trung học phổ thơng, thì việc các nhà trường chủ
động đổi mới hình thức, phương pháp cho phù hợp với từng trường là rất cần thiết.
Thời gian qua, ngành giáo dục đã có nhiều đổi mới phương pháp giảng dạy, đầu tư
trang thiết bị, giúp học sinh hứng thú với môn học, tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn.
1
Ngay từ đầu m i năm học, Bộ GD&ĐT đã ban hành văn bản hướng d n các đơn vị
triển khai thực hiện nhiệm vụ giáo dục QP/AN, trong đó khuyến khích các đơn vị
tăng cường tổ chức các hoạt động thực tiễn rèn luyện kỹ năng sống, đẩy mạnh
công tác đổi mới phương pháp dạy học GDQP/AN theo hướng hình thành năng lực
ở học sinh.
Tuy nhiên, qua thực tế giảng dạy ở đơn vị chúng tôi và tại một số đơn vị
khác tôi thấy rất nhiều học sinh chưa thực sự hứng thú, hiệu quả học tập bộ môn
này chưa cao. Một số giáo viên trong quá trình giảng dạy đang chủ yếu theo lối
truyền thụ kiến thức, sự mạnh dạn trong đổi mới phương pháp dạy chưa nhiều.
Quá trình tổ chức hội thao nhằm đánh giá kết quả dạy và học, rèn luyện các kỹ
năng cho học sinh cịn đơn điệu, rút gọn, thiếu tính “chính quy” thiếu bài bản.
Thậm chí có nơi chưa tổ chức hội thao trong học sinh mà chỉ dựa vào các bài kiểm
tra thường xuyên và định kỳ.
Nhận thức được vấn đề này, trong q trình dạy học tơi ln trăn trở phải
làm thế nào để các em thực sự hứng thú với môn học, phải làm sao tổ chức được
hoạt động hội thao thực sự là ngày hội giáo dục quốc phòng trong nhà trường, từ
đó góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập bộ mơn GDQP/AN. Vì vậy,
hằng năm tơi và các đồng nghiệp trong nhóm Thể dục – GDQP/AN đã mạnh dạn
tham mưu, xin ý kiến chỉ đạo từ Ban Giám hiệu và đưa ra nhiều giải pháp đồng bộ,
đột phá về đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, phương pháp tổ chức hội thao
cấp trường đạt hiệu quả cao. Từ việc tổ chức hội thao, đã cho phép chúng tôi vừa
kiểm tra được kết quả dạy và học của giáo viên và học sinh, đồng thời tạo hứng thú
cho học sinh, qua đó hình thành các phẩm chất, năng lực, nâng cao chất lượng dạy
và học.
Từ những lý do trên, nhóm mạnh dạn chọn đề tài “Đổi mới hình thức,
phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh
trung học phổ thơng góp phần nâng cao chất lượng dạy và học”.
II. Mục đích nghiên cứu
Đưa ra những đổi mới về hình thức, phương pháp trong tổ chức hội thao
mơn giáo dục quốc phòng, an ninh theo từng năm học mà chúng tôi đã thực hiện
nhằm giới thiệu đến bạn đọc, đồng nghiệp kinh nghiệm mới trong tổ chức hội thao,
hướng đến góp phần nâng cao chất lượng dạy và học mơn giáo dục quốc phịng, an
ninh ở cấp trung học phổ thơng. Ngồi ra:
- Phát triển kỹ năng tổ chức thi đấu trong quân sự và kỹ năng đối mặt với
vấn đề.
- Học cách làm việc nhóm, chơi cơng bằng.
- Tính kỷ luật, việc thiết lập mục tiêu và tính kiên trì.
- Đẩy mạnh phong trào xây dựng nền QPTD - ANND trong thời kì mới.
2
III. Đối tƣợng nghiên cứu
- Đề tài nghiên cứu những cơ sở lý luận và thực tiễn của việc đổi mới giáo
dục theo định hướng phát triển phẩm chất năng lực người học nói chung và những
định hướng đổi mới mơn GDQP/AN nói riêng.
- Nghiên cứu q trình tổ chức hội thao tại các nhà trường và những giải
pháp đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động hội thao GDQP/AN trong
trường học hiện nay.
- Đề xuất một số biện pháp nhằm đổi mới hình thức, phương pháp hội thao
GDQP/AN trong nhà trường, cũng như vận dụng ở địa phương thông qua một số
hoạt động quân sự nơi trường đóng.
IV. Phạm vi nghiên cứu
- Đề tài tập trung nghiên cứu một số vấn đề về đổi mới hình thức, phương
pháp tổ chức hội thao GDQP/AN trong nhà trường phổ thơng, góp phần nâng cao
chất lượng dạy và học.
V. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
1. Ý nghĩa khoa học
- Việc tổ chức hội thao sẽ giúp học sinh hình thành kĩ năng, kĩ xảo thực hiện
kỹ thuật động tác tốt hơn.
- Việc tổ chức hội thao sẽ kiểm tra, đánh giá được chất lượng công tác giảng
dạy bộ mơn giáo dục quốc phịng an ninh ở cấp trung học phổ thông .
- Việc tổ chức hội thao sẽ tạo ra tính thi đua giữa các em học sinh cũng như
giữa các lớp với nhau, qua đó sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.
2. Thực tiễn của đề tài
- Đề tài là tài liệu bổ ích giúp giáo viên có tham khảo để tổ chức thành cơng
hội thao cấp trường; có cách nhìn nhận tồn diện về vai trị vị trí và sự cần thiết
phải tổ chức hội thao GDQP/AN cấp trường.
- Đề xuất xây dựng kế hoạch tổ chức hội thao cấp trường với hình thức và
phương pháp đổi mới, góp phần nâng cao chất lượng dạy học, tạo sự hứng thú học
tập cho học sinh.
- Giúp cán bộ quản lý ở các nhà trường quan tâm, có biện pháp chỉ đạo để tổ
chức hội thao cấp trường hằng năm có chất lượng, mang hiệu quả giáo dục cao.
VI. Thời gian thực hiện đề tài
Từ tháng 9 năm 2021 đến tháng 4 năm 2022.
VII. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Đề tài nghiên cứu những cơ sở lý luận và thực tiễn của việc đổi mới hình
thức, phương pháp tổ chức hội thao trong nhà trường, từ đó đề ra một số giải pháp
góp phần nâng cao chất lượng tổ chức hội thao.
3
- Cung cấp các luận cứ làm tài liệu bổ ích để các đồng nghiệp tham khảo
trong quá trình tổ chức hội thao mơn Giáo dục quốc phịng an ninh.
- Giới thiệu một số cách thức thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ hình thức và
phương pháp trong tổ chức hội thao mơn Giáo dục quốc phịng, an ninh theo định
hướng phát triển phẩm chất và năng lực người học góp phần nâng cao chất lượng
dạy và học.
- So sánh phương pháp hội thao mới và phương pháp đánh giá cũ bằng khảo
sát, so sánh số liệu về trình độ thơng qua bài học.
- Phân tích thực trạng của của việc dạy học mơn giáo dục quốc phịng – an
ninh thời gian qua tại trường THPT.
- Trình bày quy trình và hệ thống bài dạy mơn giáo dục quốc phịng – an
ninh trường THPT.
- Trình bày về tính hiệu quả của các giải pháp.
VIII. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu và tổng hợp tài liệu
- Phương pháp điều tra, phỏng vấn
- Phương pháp quan sát sư phạm
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm
- Phương pháp so sánh, đối chiếu
- Phương pháp thống kê toán học
- Phương pháp trực quan
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chƣơng I: Cơ sở khoa học
I. Cơ sở lý luận
1.1. Khái niệm hình thức, phương pháp tổ chức hội thao
Hình thức, phương pháp tổ chức hội thao: là cách tiến hành tổ chức quá
trình đánh giá kết quả học tập của học sinh một cách tập trung, toàn diện, tổng hợp
nhiều nội dung, cách thức như: thi nhận thức, thi tư thế, động tác vận động, điều
lệnh đội ngũ, thi kỹ thuật sử dụng, quản lý vũ khí, kết hợp với các nội dung thể
thao quốc phòng và trò chơi vận động với sự tham gia của nhiều lực lượng phù hợp
với mục đích, nội dung bài học, nhằm thu được kết quả tối ưu.
4
1.2. Vai trò của hoạt động hội thao GDQP/AN đối với nâng cao chất
lượng dạy học
Trước hết chúng ta phải hiểu hoạt động hội thao là bộ phận không thể tách
rời của quá trình dạy học GDQP/AN bởi đối với người giáo viên, khi tiến hành quá
trình dạy học phải xác định rõ mục tiêu của bài học, nội dung và phương pháp
cũng như kỹ thuật tổ chức quá trình dạy học sao cho hiệu quả. Muốn biết có hiệu
quả hay không, người giáo viên phải thu thập thông tin phản hồi từ học sinh để
đánh giá và qua đó điều chỉnh phương pháp dạy, kỹ thuật dạy của mình và giúp
học sinh điều chỉnh các phương pháp học. Như vậy, hội thao là bộ phận không thể
tách rời của q trình dạy học và có thể nói hội thao là động lực để thúc đẩy sự đổi
mới quá trình dạy và học.
Đổi mới hình thức, phương pháp hội thao sẽ là động lực thúc đẩy các quá
trình khác như đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới cách thức tổ chức hoạt động
dạy học, đổi mới quản lý… Nếu thực hiện được việc hội thao hướng vào đánh giá
quá trình, giúp phát triển năng lực người học, thì lúc đó q trình dạy học trở nên
tích cực hơn rất nhiều. Q trình đó sẽ nhắm đến mục tiêu xa hơn, đó là ni
dưỡng hứng thú học tập, tạo sự tự giác trong học tập và quan trọng hơn là gieo vào
lòng học sinh sự tự tin, niềm tin “người khác làm được mình cũng sẽ làm được”
Điều này vơ cùng quan trọng để tạo ra mã số thành công của m i học sinh trong
tương lai.
1.3. Những hạn chế trong tổ chức hội thao GDQP/AN cho học sinh hiện nay
Mặc dù có vai trị, vị trí quan trọng như vậy nhưng do nhiều nguyên nhân
khách quan và chủ quan khác nhau, chất lượng hội thao môn GDQP/AN trong nhà
trường THPT thời gian qua cịn có nhiều hạn chế, giáo viên chậm đổi mới hình
thức, phương pháp hội thao, chỉ làm qua loa cho xong chuyện, tạo nên sự khô
cứng, nhằm chán, không tạo hứng thú cho học sinh. Trong nhà trường, hoạt động
hội khỏe phù đổng được tổ chức quy mơ, bài bản thì ngược lại hoạt động hội thao
GDQP/AN được tổ chức đơn điệu, với một số nội dung đơn giản, ở quy mô nhỏ…
Điểm yếu khác trong hội thao hiện tại là đánh giá (chấm điểm) mà khơng có
sự phản hồi cho học sinh. Sau khi học sinh thực hiện xong động tác, thường chỉ
cho điểm mà khơng phân tích điểm mạnh, điểm yếu để cho học sinh biết tại sao
sai, sai như thế nào. Một số GV đánh giá có sự phản hồi nhưng phản hồi khơng đủ,
khơng mang tính xây dựng làm cho người học chán nản… Khi phản hồi của GV
đối với kết quả thực hiện của HS mang sắc thái xúc cảm âm tính, tiêu cực, có thể
làm học sinh xấu hổ, mất tự tin. Một trong những điểm yếu nữa là hiện nay, giáo
viên sử dụng hầu như rất hạn chế các hình thức đánh giá mới, hiện đại, phần lớn
những đánh giá GV đang sử dụng có tính truyền thống là thơng qua động tác, kỹ
thuật, và kết quả về đích mà không đánh giá rộng ra các mặt khác như phong cách,
trang phục, tính nhiệt tình, ham học của học sinh. Khi giáo viên chưa đa dạng hóa
các nội dung hội thao sẽ làm cho hoạt động học tập trở nên nhàm chán, sẽ khó phát
5
triển các năng lực ở người học (như năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tư duy
sáng tạo…). Trong khi đó, yêu cầu của đổi mới kiểm tra đánh giá hiện nay ở hấu
hết các môn học là phải áp dụng đa dạng các hình thức đánh giá: đánh giá bằng
trắc nghiệm, bằng kiểm tra viết kiểu tự luận, vấn đáp, băng thực hành động tác…
đánh giá thông qua sản phẩm, qua hồ sơ học sinh, qua thuyết trình/trình bày, thơng
qua tương tác nhóm, thơng qua các sản phẩm của nhóm…, đánh giá bằng các tình
huống bài tập, các hình thức tiểu luận, …
II. Cơ sở thực tiễn
1. Thực trạng dạy học và tổ chức hội thao GDQP/AN hiện nay
Thời gian qua, mặc dù Bộ, Sở GD-ĐT đã có những giải pháp mạnh mẽ
nhằm tăng cường công tác giáo dục quốc phịng, an ninh trong trường phổ thơng
như: xây dựng chương trình; đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên; chỉ đạo các
trường đầu tư, mua sắm vật chất, thiết bị phục vụ dạy học ; bảo đảm các chế độ
chính sách ưu đãi cho giáo viên; tổ chức các cuộc thi, các đợt tập huấn nhằm nâng
cao chất lượng, hiệu quả dạy và học GDQP/AN. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố khách
quan và chủ quan nên công tác GDQP/AN trong nhà trường phổ thơng cịn gặp
khơng ít khó khăn, tồn tại.
Đội ngũ giáo viên mặc dù được đào tạo, bồi dưỡng kịp thời, đầy đủ về số
lượng, từng bước nâng cao về chất lượng, song số giáo viên dạy kiêm nhiệm cịn
nhiều, một bộ phận khơng nhỏ giáo viên chưa tâm huyết với bộ môn, chưa giành
nhiều thời gian để nghiên cứu, tự học nhằm nâng cao trình độ chun mơn, nghiệp
vụ. Khơng ít giáo viên và học sinh v n quan niệm đây là môn phụ nên chưa tập
trung nhiều cho việc đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học để đạt kết quả cao.
Mặt khác, trong dạy học, do đặc thù của bộ môn GDQP/AN vừa có nội dung lý
thuyết, vừa có nội dung thực hành nên quá trình bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
thường được cử từ nhiều môn khác nhau như Thể dục, Giáo dục công dân, Lịch sử
… giáo viên chuyên trách cịn ít, điều này d n đến việc nhiều giáo viên xuất phát
từ các môn khoa học xã hội (Sử, GDCD) thì rất thuận lợi trong việc dạy lý thuyết
nhưng gặp nhiều khó khăn, hạn chế trong dạy thực hành và ngược lại các giáo viên
Thể dục thuận lợi trong dạy thực hành nhưng còn nhiều hạn chế trong dạy học các
bài có nội dung lý thuyết. Đặc biệt là khi họ dạy các bài về đường lối, chính sách,
pháp luật hoặc các bài về kiến thức lịch sử. Đây là một khó khăn chung mà chúng
ta thường gặp. Chính điều này là trở ngại lớn cho việc đổi mới hình thức, phương
pháp tổ chức hội thao GDQP/AN
Mặt khác, quá trình thực hiện yêu cầu đổi mới căn bản giáo dục và đào tạo,
trong đó, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, đổi mới kiểm tra, đánh giá
học sinh, các giáo viên gặp khơng ít khó khăn như: chưa thành thạo trong đổi mới,
chưa nhuần nhuyễn trong sử dụng các phương pháp nhằm đáp ứng yêu cầu lấy
người học làm trung tâm, hình thành các phầm chất, năng lực cho người học.
6
Từ thực tế trên, d n đến quá trình dạy học cũng như tổ chức hội thao đánh
giá kết quả ở các trường trung học phổ thơng trên tồn tỉnh chưa được triển khai
đồng bộ, chưa thực được chú trọng, chưa có sự đổi mới về nội hình thức cũng như
phương pháp trong tổ chức hội thao. Vì thế, hiệu quả mang lại trong tổ chức hội
thao chưa cao, chưa thu hút được tính tích cực và hứng thú của học sinh nên chất
lượng mơn giáo dục quốc phịng, an ninh chưa được nâng cao.
2. Thực trạng nhận thức của học sinh về môn học GDQP/AN
Thực tế những năm qua, công tác GDQP/AN cho học sinh, đã được triển
khai thực hiện nghiêm túc, ngày càng đi vào chiều sâu và đạt kết quả tích cực. Mơn
học góp phần quan trọng nhằm trang bị cho thế hệ trẻ lòng yêu nước, nâng cao
nhận thức, xác định rõ hơn nghĩa vụ, trách nhiệm trong xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Điều đó tiếp tục khẳng định chủ trương chiến lược đúng đắn của Đảng, Nhà
nước về cơng tác GDQP/AN nói chung, cho HS, SV nói riêng.
Tuy nhiên, qua thực tế cho thấy nhận thức về ý nghĩa, tầm quan trọng môn
học của một bộ phận học sinh còn biểu hiện xem nhẹ, coi đây là mơn phụ. Chương
trình giảng dạy mơn học còn nặng về lý thuyết, thiếu các nội dung thực hành kỹ
năng, cịn mang tính lý luận, giáo điều, thiếu tính thực tiễn hoặc quá trừu tượng.
Phương pháp giảng dạy thiếu sự đổi mới và cịn rập khn, v n cịn theo lối mịn
cũ "thầy đọc-trị chép"… Chính vì những lý do trên đã làm cho môn học trở nên
thiếu hấp d n, khô khan về nội dung, cứng nhắc về hình thức.
III. Số liệu điều tra ban đầu
Để tìm hiểu về thực trạng này, chúng tôi đã tiến hành điều tra khảo sát ban
đầu, khi chưa thực hiện đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao, chưa đổi
mới mạnh mẽ hình thức, phương pháp dạy học đối với học sinh.
1. Kết quả
Bước đầu tôi tiến hành điều tra bằng phiếu trả lời trắc nghiệm với 100 học
sinh ở lớp 10A1, 10A3, 10A8 ở trường tôi thấy kết quả như sau:
Câu hỏi: Anh chị có thực sự hứng thú với bộ mơn giáo dục quốc phịng, an
ninh khơng?
a. Có
b. Khơng
c. Khơng có ý kiến
Lớp
Sĩ số
Có
Khơng khơng ả
yPT Nghèninh
lớp ( 11a1 thú
với bộ mơn giáo
dục quốc phịng,
an ninh
Khơng có ý kiến
7
khơng? học
qua đó sẽ góp
phần nâng cao
chất lượng
10A1
35
10
28,57%
18
51,43%
7
20%
10A3
30
8
26,66%
15
50%
7
23,34%
10A9
35
9
25,71%
17
48,57%
9
25,72%
Từ kết quả trên cho thấy, trên 50% học sinh cho rằng không có hứng thú với
mơn học GDQP/AN.
Tơi kiểm tra kết quả học tập năm học 2020 - 2021 ở ba lớp thu được như
sau:
TT
Lớp
Giỏi
số HS
Khá
Yếu
TB
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
1
10A1
35
0
0
29
82,89
6
17,11
0
0
2
10A3
38
4
10,53
28
73,68
6
15,79
0
0
3
10A8
40
0
0
23
57,5
17
42,5
0
0
Và kết quả kiểm tra, đánh giá cho thấy học sinh nắm kiến thức, thực hiện
động tác chưa chuẩn còn chiếm tỉ lệ lớn.
2. Nguyên nhân
Một bộ phận học sinh chưa nhận thức được tầm quan trọng của môn học, đối
với thực tiễn cuộc sống, cũng như nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chưa
chủ động, chưa tự tìm tịi khám phá trong trong tiếp nhận kiến thức mới, còn thụ
động trong luyện tập để hình thành kĩ năng, kĩ xảo. Cịn suy nghĩ mơn giáo dục
quốc phịng, an ninh là mơn học phụ. Đây chính là những hạn chế d n đến học sinh
khơng thực sự hứng thú khi học tập bộ mơn. Vì vậy việc chủ động đổi mới hình
thức, phương pháp dạy học hay tổ chức hội thao là yêu cầu cấp thiết hiện nay của
m i giáo viên, cũng như của các cơ quan ban ngành liên quan.
Về phía giáo viên, do chậm đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp dạy
học; chậm đổi mới hình thức, phương pháp hội thao GDQP/AN. Chưa nhận thức
đầy đủ tầm quan trọng của hội thao có tác dụng to lớn đối với nâng cao chất lượng
dạy học. Một bộ phận cán bộ quản lý, giáo viên v n cịn coi nhẹ vị trí, vai trị của
mơn học GDQP/AN trong nhà trường, nên cơng tác bố trí đội ngũ, bố trí thời gian
dạy học chưa đảm bảo theo yêu cầu mới.
8
Chƣơng II. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phƣơng pháp tổ chức
hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thơng
góp phần nâng cao chất lƣợng dạy và học
I. Những thuận lợi
Trong những năm qua, bộ môn GDQP - AN nhận được sự quan tâm của các
cấp, các ngành. Bộ GDĐT đang hồn chỉnh và ban hành chương trình SGK mơn
GDQP - AN theo kế hoạch chương trình mới trong năm học 2022 - 2023 của
BGD&ĐT. Hàng năm SGD - ĐT Nghệ An tổ chức các lớp tập huấn cho cán bộ cốt
cán về thực hiện chương trình, đổi mới PPDH, đổi mới phương pháp kiểm tra đánh
giá, ứng dụng CNTT vào dạy học, sử dụng đồ dùng, trang thiết bị dạy học, cập
nhật những sửa đổi bổ sung của Điều lệnh quản lí, Điều lệnh đội ngũ … Đặc biệt,
trong năm học 2021-2022 SGD – ĐT đã phối hợp với các ban ngành tổ chức thành
cơng hội thao quốc phịng cấp tỉnh lần thứ nhất đã tạo điều kiện thuận lợi cho các
trường THPT tham gia học hỏi kinh nghiệm l n nhau trong công tác tổ chức hội
thao các cấp, đánh giá kết quả học sinh thông qua hội thao và từ đó bồi dưỡng học
sinh tham gia thi học sinh giỏi quốc phịng các cấp.
Ban giám hiệu ln dành sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra đối với tổ
chun mơn và GV trong thực hiện chương trình, thực hiện việc đổi mới PPDH,
đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, tổ chức hội thao cấp trường, khuyến khích
và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho GV tham dự các lớp bồi dưỡng chun mơn cấp
Sở (nếu có). Nhà trường đảm bảo về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học, chế
độ trang phục, chế độ bồi dưỡng giờ dạy… giúp GV an tâm công tác.
Bản thân tôi được cử đi làm nhiệm vụ tham gia giám khảo hội thao quốc
phòng cấp tỉnh lần thứ nhất do Sở GD và ĐT Nghệ An tổ chức. Qua đó được học
hỏi kinh nghiệm trong cách thức tổ chức hội thao quốc phòng an ninh, cũng như
nâng cao hơn nữa về bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ trong quá trình giảng dạy
của bản thân. Hiểu được tầm quan trọng trong cơng tác hội thao quốc phịng góp
phần nâng cao chất lượng dạy học bộ mơn. Q trình cơng tác luôn nhận được sự
quan tâm của lãnh đạo, tổ chuyên môn, sự giúp đỡ của đồng nghiệp, sự tin tưởng,
hợp tác của HS. Bản thân tôi cùng đồng nghiệp tâm huyết với bộ mơn, ln nổ lực,
tìm tịi, áp dụng những biện pháp, phương pháp dạy học tích cực để nâng cao chất
lượng bộ mơn, góp phần giáo dục tồn diện cho HS.
II. Những hạn chế
Qua thực tế giảng dạy, dự giờ và tìm hiểu đồng nghiệp bộ mơn GDQP - AN
ở các trường THPT trong Tỉnh, tôi nhận thấy bước đầu GV đã áp dụng một số
PPDH mang tính tích cực vào trong bài giảng nói chung và đổi mới hình thức,
phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh
trung học phổ thơng góp phần nâng cao chất lượng dạy và học nói riêng. Cụ thể,
qua hội thao quốc phịng cấp tỉnh lần thứ nhất hay ở trường THPT Thanh Chương,
THPT Nghi lộc 5 … mà tôi đã được tham dự năm trước đã mang lại hiệu quả và
9
thành công cho công tác hội thao cấp trường. Tuy nhiên, nhìn chung việc thực hiện
đổi mới PPDH theo hướng tích cực, trong đó có hội thao cấp trường cịn chậm
chuyển biến. Việc vận dụng đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao
giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thơng góp phần
nâng cao chất lượng dạy và học còn bị GV và nhiều trường THPT trong tỉnh xem
nhẹ. Một bộ phận HS chưa mạnh dạn, chủ động tham gia vào các hoạt động học
tập cũng như trong công tác tổ chức hội thao ảnh hưởng đến chất lượng bộ mơn,
lâu dần hình thành thói quen trong học tập thụ động.
Nguyên nhân: Một bộ phận GV chưa nhận thức đầy đủ về vai trị, vị trí, tầm
quan trọng của phương pháp vận dụng đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức
hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thơng góp
phần nâng cao chất lượng dạy và học, cịn hạn chế về chun mơn (chỉ qua lớp
đào tạo ngắn hạn sáu tháng), ngại áp dụng các PPDH tích cực vào trong tiết dạy,
hiệu quả từ học tập đổi mới PPDH chưa cao, do nhiều áp lực …
HS có tâm lí coi nhẹ mơn học GDQP - AN do phải tập trung cho các môn thi
tốt nghiệp, các môn thi Đại học, Cao Đẳng … trang thiết bị phục vụ cho dạy học
chưa đáp ứng đủ số lượng, đảm bảo về chất lượng.
Đối với bản thân tôi cùng đồng nghiệp với số năm công tác giảng dạy đôi
khi chưa mạnh dạn lên kế hoạch trình ban giám hiệu về vận dụng các phương pháp
dạy học tích cực vào bài giảng nhiều, nhất là khâu đổi mới hình thức, phương
pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học
phổ thơng góp phần nâng cao chất lượng dạy và học.
III. Một số giải pháp đổi mới hình thức, phƣơng pháp tổ chức hội thao giáo
dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thơng góp phần nâng
cao chất lƣợng dạy và học
1. Các bƣớc thực hiện giải pháp mới
1.1. GIẢI PHÁP 1: Xây dựng kế hoạch tổ chức hội thao với tƣ duy mới,
cách làm mới
1.1.1. Xác định mục đích của hội thao
Hội thao GDQPAN được coi là hình thức kiểm tra đánh giá cuối kỳ, cuối
năm học nhưng ở quy mô lớn hơn, được tổ chức theo kế hoạch đã được Ban Giám
hiệu phê duyệt, với sự huy động vật chất, thiết bị và đội ngũ giáo viên tham gia
đông đảo. Để hội thao thực sự là sân chơi bổ ích, hấp d n chúng ta cần có tư duy
mới, cách làm mới. Phải xuất phát từ việc xác định mục tiêu rõ ràng, yêu cầu của
hội thao. Nếu các điều kiện cho phép, chúng ta có thể nâng hoạt động hội thao
thành “ngày hội quốc phòng” trong nhà trường. Với tư duy đó, việc đổi mới hình
thức, phương pháp tổ chức hội thao trong nhà trường sẽ trở nên thuận lợi hơn rất
nhiều.
10
Theo thông tư số 23/2018/TT-BGDĐT ngày 28/09/2018 của Bộ trưởng Bộ
Giáo dục và Đào tạo nêu rõ mục đích của hội thao:
Nâng cao chất lượng môn học GDQP/AN gắn liền học tập với hoạt động
thực tiễn; tổ chức, quản lý thực hiện nội dung chương trình mơn học GDQP/AN
trong các trường trung học phổ thông; đẩy mạnh phong trào thi đua học tập, rèn
luyện giữa nhà trường và các địa phương
Phát hiện cá nhân và tập thể có thành tích cao trong học tập và rèn luyện, từ
đó có kế hoạch nhân rộng điển hình, đề ra những giải pháp thiết thực tiếp tục chỉ
đạo thực hiện tốt nhiệm vụ GDQP/AN những năm tiếp theo.
Từ việc xác định mục tiêu trên chúng ta thấy, hội thao GDQP có các mục
đích đó là: nâng cao chất lượng mơn học GDQP/AN, gắn học tập với hoạt động
thực tiễn; tăng cường công tác quản lý nhà nước của các cấp, các ngành và của ban
giám hiệu nhà trường đối với hoạt động dạy và học; đẩy mạnh phong trào thi đua
học tập và rèn luyện; phát hiện những cá nhân, tập thể có thành tích cao; nhân rộng
các điển hình. Như vậy, hoạt động hội thao GDQP/AN có ý nghĩa khơng chỉ gói
gọn trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập bộ mơn mà cịn có tác dụng đối với các
hoạt động giáo dục khác của nhà trường. Vì vậy, việc xác định mục tiêu của hội
thao để cho phép chúng ta có thể xây dựng kế hoạch hành động được sát hợp với
tình hình hình nhà trường, địa phương nhằm đảm bảo tính khả thi trong thực hiện.
1.1.2. Xây dựng kế hoạch hành động (tác nghiệp) trình Ban Giám hiệu phê duyệt
Kế hoạch tác nghiệp là việc xác định phương hướng, nhiệm vụ, chỉ tiêu, biện
pháp tiến hành một lĩnh vực, một nhiệm vụ cơng tác của Nhà nước nói chung hoặc
của từng ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương nói riêng.
Kế hoạch hội thao GDQP/AN cần được xây dựng vào đầu năm học hoặc đầu
học kỳ trên cơ sở kế hoạch chung của SGD&ĐT Nghệ An và kế hoạch nhà trường.
Trong quá trình xây dựng kế hoạch hội thao phải làm xác định được những
căn cứ pháp lý nào cho phép tổ chức hoạt động hội thao trong nhà trường (Luật
Giáo dục QPAN, Thông tư số 23/2018/TT-BGDĐT, Công văn hướng d n thực
hiện nhiệm vụ của Sở, kế hoạch giáo dục của Ban giám hiệu), mục đích của hoạt
động hội thao là gì? Xác định nội dung chương trình hội thao, thành phần tham gia,
thời gian, địa điểm, hình thức tổ chức, phân công nhiệm vụ cho các tổ chức, cá
nhân, vật chất kinh phí bảo đảm… (có kế hoạch kèm theo ở phụ lục).
Để hội thao thực sự quy mô, trang trọng và hiệu quả cần xác định thêm một
số yếu tố như: về thành phần tham dự hội thao ngoài đại biểu là Ban giám hiệu,
cần mời thêm đại diện lãnh đạo Ban Chỉ huy quân sự, Ban Chỉ huy công an huyện,
thị xã, thành phố; chuyên viên phụ trách bộ môn và lãnh đạo Sở GD&ĐT và đại
diện các đơn vị có liên quan. Về nội dung, bên cạnh những nội dung chính bám sát
chương trình sách giáo khoa, cần bổ sung các nội dung khác nếu điều kiện nhà
11
trường cho phép như: Võ cổ truyền dân tộc; chạy vũ trang – thể thao; các trị chơi
theo nhóm, tập thể; hoạt động văn nghệ, thi đấu thể thao …
Sau khi xây dựng và hồn thiện kế hoạch phải trình kế hoạch lên Ban Giám
hiệu nhà trường để phê duyệt. Đây là khâu rất quan trọng, hoạt động hội thao có
được thực hiện hay khơng, thực hiện ở quy mơ, cấp độ nào… nằm ở khâu phê
duyệt của BGH nhà trường. Khi kế hoạch được phê duyệt đồng nghĩa với việc hoạt
động hội thao sẽ được triển khai.
1.2. GIẢI PHÁP 2: Xây dựng nội dung, xác định hình thức, phƣơng
pháp tổ chức hội thao GDQP/AN phù hợp với điều kiện nhà trƣờng và
khuyến khích đa số học sinh ở các lớp tham gia
1.2.1. Về nội dung
Nội dung chương trình GDQP/AN cấp THPT bao gồm rất nhiều. Tuy nhiên,
để đạt hiệu quả cao, thuận lợi cho học sinh trong ôn tập, luyện tập chúng ta cần
chọn những nội dung cơ bản nhất, phù hợp. Tùy thời lượng để lựa chọn các nội
dung. Để nội dung thêm phần phong phú, cần xác định thành 02 phần thi chính. Đó
là: phần thi chung giữa ba khối 10,11,12 và nội dung thi riêng từng khối để tạo sự
thi đua trong các em học sinh. Cụ thể nội dung mà chúng tôi thực hiện trong những
năm qua như sau:
* Khối 12 (4 nội dung)
- Duyệt đội hình đội ngũ. (Diễu hành qua khán đài). Phần thi chung.
- Kiểm tra nhận thức. Học sinh làm bài thi trắc nghiệm trên giấy.
- Tư thế, động tác vận động trên chiến trường.
+ Đi khom (khom cao; khom thấp).
+ Bò cao (2 chân 1 tay; 2 chân 2 tay).
+ Lê (Lê cao; Lê thấp).
- Kỹ thuật bắn súng tiểu liên AK (tư thế nằm bắn có bệ tì).
* hối 11 (4 nội dung)
- Duyệt đội hình, đội ngũ (diễu hành qua khán đài). Phần thi chung.
- Kiểm tra nhận thức. Học sinh làm bài thi trắc nghiệm trên giấy.
- Tháo, lắp súng AK ban ngày.
- Ném lựu đạn xa trúng đích.
* hối 10 (4 Nội dung)
- Duyệt đội hình, đội ngũ (diễu hành qua khán đài). Phần thi chung.
- Kiểm tra nhận thức. Học sinh làm bài thi trắc nghiệm trên giấy
12
- Đội ngũ từng người khơng có súng và đội ngũ đơn vị.
+ Nghiêm, nghỉ, chào.
+ Quay tại ch .
+ Đi đều đứng lại. Gi m chân tại ch .
+ Đội ngũ đơn vị 1 hàng ngang hoặc 1 hàng dọc.
- Kỹ thuật băng bó cứu thương.
Thơng thường, để tổ chức hội thao các trường, các giáo viên chỉ chọn một số
học sinh tham gia, số còn lại chỉ tham gia cổ vũ. Tuy nhiên, theo chúng tôi hội thao
cấp trường nên tạo điều kiện, khuyến khích để tất cả học sinh đều tham gia. Làm
được như vậy mới tạo được phong trào thi đua ở tất cả các em, biến hội thao thành
ngày hội thực sự. Ví dụ: những em khơng thi thực hành động tác có thể tham gia
thi làm bài kiển tra nhận thức. Để tất cả học sinh trong các lớp đều được tham gia
hội thao, giáo viên cần phân chia lớp ra thành những nhóm nhỏ. M i nhóm đảm
nhiệm một hoặc hai nội dung thi. Riêng phần duyệt đội hình, đội ngũ cả lớp tham
gia.
1.2.2. Về cách tính thành tích và trao thưởng
Cách tính thành tích áp dụng theo Thơng tư số 23/2018/TT- BGD&ĐT ngày
28/9/2018 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hội thao cấp trường, để phù hợp với điều
kiện đại trà của học sinh có thể hạ thấp một số chỉ tiêu để học sinh có thể dễ đạt
đến.
Sau hội thao, bên cạnh lấy kết quả để đánh giá, xếp loại học sinh, cần có các
phần thưởng trao cho các tập thể lớp, các cá nhân có thành tích tốt nhất.
1.2.3. Hình thức. phương pháp tổ chức hội thao
- Tổ chức hội thao cấp lớp. Quá trình dạy học, giáo viên nên giành thời gian
tổ chức hội thao cấp lớp với nội dung, hình thức và phương pháp đơn giản hơn,
tinh gọn.
- Tổ chức hội thao cấp trường:
Hội thao cấp trường được tổ chức ở quy mơ. Vì vậy, cần phải thành lập các
ban để tổ chức thực hiện gồm:
+ Ban Tổ chức hội thao: do hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng phụ trách làm
trưởng ban.
+ Ban giám khảo: Ban giám khảo gồm các giáo viên giảng dạy GDQP/AN
đã qua đào tạo, nếu có đủ điều kiện có thể mời giám khảo đến từ Ban Chỉ huy quân
sự huyện, thị xã, thành phố. Đối với tổ giám khảo coi và chấm thi nội dung nhận
thức (hiểu biết chung) có thể sử dụng đội ngũ giáo viên dạy lý thuyết (sử, địa,
GDCD…)
13
Để kịp thời gian tổ chức hội thao trong một buổi hoặc một ngày, ban giám
khảo cần chia thành nhiều tiểu ban. M i tiểu ban chấm thi một nội dung độc lập
với nhau. Trưởng tiểu ban phải là người đã được đào tạo hoặc từng là cựu quân
nhân.
Trước khi ban giám khảo thực hiện các nội dung, trưởng ban cần phải hội ý
toàn ban để thống nhất các nội dung, hình thức đánh giá và cách cho điểm. Giám
khảo cần giành một thời lượng nhất định để có những nhật xét, đánh giá kết quả
thực hiện của các em.
Kết thúc hội thao cần tổ chức tổng kết, đánh giá và trao thưởng.
1.3. GIẢI PHÁP 3: Quy trình tổ chức hội thao GDQP/AN cấp trƣờng
Bước 1: Xây dựng kế hoạch
Kế hoạch được xây dựng dựa trên các văn bản chỉ đạo của cấp trên và sự
thảo luận thống nhất ý kiến của tồn thể các thành viên trong tổ/nhóm chun mơn.
Bước 2: Trình thơng qua kế hoạch và phê duyệt kế hoạch
Kế hoạch được trình lên cấp ủy, ban giám hiệu để xin ý kiến lãnh đạo, chỉ
đạo và phê duyệt thực hiện từ ban giám hiệu nhà trường. Bước này cần được thực
hiện sớm từ đầu năm học hoặc đầu học kỳ để hiệu trưởng đưa vào kế hoạch tài
chính của nhà trường và giáo viên có thời gian luyện tập cho học sinh.
Bước 3: Triển khai thực hiện kế hoạch, thành lập Ban Tổ chức, Ban giám khảo
- Sau khi kế hoạch được thông qua, tiến hành tổ chức thực hiện hội thao.
Thành lập Ban tổ chức, Ban giám khảo.
- Ban tổ chức, ban giám khảo do hiệu trưởng ra quyết định thành lập trên cơ
sở sự tham mưu nhân sự của tổ trưởng chuyên môn. Để Ban giám khảo làm việc
chuyên nghiệp, hiệu quả cần có phương án chuẩn bị kỹ về con người và số lượng,
làm sao cùng một thời điểm học sinh có thể tham gia thi ở nhiều nội dung để thời
gian hội thao khơng bị kéo dài. Ở nội dung nào cũng có những người giám khảo
nắm chắc nội dung, kỹ thuật, chiến thuật, điều lệnh…
- Làm giấy mời đại biểu (nếu có)
- In ấn hệ thống bảng biểu, bảng điểm gửi các tiểu ban giám khảo.
Trong quá trình triển khai kế hoạch chúng tơi đã có sự phân cơng rõ ràng đối
với giáo viên và học sinh.
Bước 4: Phân công nhiệm vụ cho các bộ phận
Đối với giáo viên: Giao nhiệm vụ cho các giáo viên trong tổ phụ trách các
nội dung Hội thao và chịu trách nhiệm ở các khối lớp mà mình giảng dạy.
Đối với học sinh:
14
- Họp với các giáo viên chủ nhiệm, lớp trưởng thông qua kế hoạch, thống
nhất các nội dung hội thao và các yêu cầu khác.
- Xây dựng thời khoá biểu, tổ chức luyện tập các nội dung tham gia hội thao.
Trước khi tổ chức hội thao một ngày, Trưởng ban tổ chức, Tổ trưởng chun
mơn cần có sự rà sốt kỹ lượng các công việc, các bộ phận đã phân cơng để kiểm
tra, kịp thời bổ cứu những thiếu, sót trước khi hội thao diễn ra.
Bước 5: Khai mạc hội thao và tổ chức thi ở các nội dung đã xác định
Khai mạc hội thao QPAN là một nội dung rất quan trọng và có tính đặc thù
cao. Khác với khai mạc các hội thi khác, khai mạc hội thao vừa tổ chức long trọng
phần lễ hội vừa phải đảm bảo thực hiện đúng nội dung đã học như: các tư thế, động
tác của điều lệnh đội ngũ (gi m chân, đi đều, đứng lại, quay tại ch , và động tác
chào khi qua khán đài, khi nhận cờ lưu niệm).
Giáo viên, học sinh tham dự khai mạc phải có trang phục chỉnh tề, đúng quy
định. Các vật chất chuẩn bị phải có tính thống nhất, đồng bộ cao.
Q trình chứng kiến lễ khai mạc, các giám khảo có thể đánh giá nội dung
diễu hành giữa các lớp để cho điểm thi đua.
Để phần diễu hành thêm long trọng, cần có người d n chương trình để giới
thiệu về các lớp khi diễu hành qua lễ đài.
*Yêu cầu về diễu hành qua lễ đài.
+ M i lớp chuẩn bị nội dung thuyết trình về lớp mình gửi trước cho người
d n chương trình về các nội dung: đặc điểm lớp, thành tích đạt được trong năm học
trước, giới hạn chỉ 4-5 dịng trên giấy A4 để khi lớp mình đi qua MC sẽ thuyết
minh.
+ Các thành viên tham gia diễu hành có thể cả lớp hoặc 21 người thành 3
hàng dọc. Trong đó chọn 1 học sinh làm trưởng khối, 01 học sinh cầm biển lớp.
- Ban giám khảo sẽ chấm điểm cho các lớp với thang điểm 20.
Bước 6: Bế mạc hội thao và trao thưởng
Đây là bước rất được học sinh chờ đợi, vì vậy cần tổ chức trang trọng, có
báo cáo đánh giá ưu điểm, hạn chế; có tuyên dương, khen thưởng để kịp thời động
viên, khuyến khích học sinh.
1.4. GIẢI PHÁP 4: Tổ chức các nội dung giao lƣu, biểu diễn, thi đấu
trong hội thao
Để hội thao GDQP/AN không chỉ là các nội dung quân sự, quốc phòng mà
cần tổ chức đồng thời các nội dung khác để phát huy các thế mạnh trong học sinh,
làm phong phú thêm nội dung hội thao, kích sự hứng thú và hình thành các năng
lực khác.
15
Một số nội dung được chúng tôi áp dụng thành cơng trong những năm học
vừa qua đó là:
1.4.1. Đồng diễn võ cổ truyền
Xuất phát từ Câu lạc bộ võ thuật trường THPT Diễn Châu 5, để đồng diễn
võ cổ truyền tồn khối được chúng tơi chọn ra khoảng 30 – 40 em trong Câu lạc bộ
và biểu diễn võ cổ truyền trên sân khấu, hoặc giữa sân trường. Nội dung biểu diễn
tùy theo khối, nhưng tập trung vào các nội dung Võ cổ truyền Bình Định,
Vovinam, karatedo. Nội dung này khơng tính điểm hội thao, nhưng được trao giải
nhất, nhì, ba ở lễ tổng kết.
1.4.2. Tổ chức trị chơi tìm hiểu kiến thức
- Trong phần thi này, m i khối sẽ lập thành một đội chơi. Đặt tên cho m i đội (Đội
Tùng chi, Đội Kiến Huy, Đội Trúc Nhân), tùy vào m i phần chơi mà quy định số
người cụ thể.
- Nội dung thi được chia thành 5 phần
+ Phần thi Tìm hiểu kiến thức:
M i đội chơi có 3 người tham gia; Sẽ có 10 câu hỏi dành 3 đội chơi; MC sẽ
đọc 10 câu hỏi và các đội lựa chọn đáp án đúng trả lời vào bảng, m i câu hỏi có
10s để suy nghĩ và m i câu hỏi đúng sẽ được 10 điểm.
+ Phần thi cặp đơi hồn hảo:
M i đội chơi gồm 2 người chơi (1nam và 1 nữ). Nội dung: Đoán chữ qua
gợi ý. Hình thức:
+ Bạn nữ bốc thăm trong đó có 10 từ và dùng các gợi ý cho bạn nam đốn ra
từ đó theo thứ tự trên xuống trong vịng 6 phút
+ Bạn nam cịn lại vừa hít đất (nếu hít mệt q thì cho phép chống 2 tay để
trả lời) vừa đọc các đáp án theo các gợi ý. Nếu phạm luật ở từ nào thì từ đó khơng
tính.
Cách tính điểm: M i từ đúng sẽ được 5 điểm
1.4.3. Phần thi Hiểu ý đồng đội
- Thể lệ: M i đội chơi có 5 người tham gia: 2 người lên bốc thăm các tình
huống đã ghi sẵn trong giấy (m i thăm sẽ có 5 tình huống) và diễn các tình huống
đó bằng các cử chỉ và hành động (khơng được dùng lời), 3 thành viên còn lại phải
đọc ra được các tình huống đó. Thời gian dành cho các tình huống là 90 giây. M i
tình huống đúng 10 điểm.
1.4.4. Thi dựng biểu tượng về Anh Bộ đội Cụ Hồ
16
- Thể lệ: M i đội chơi có từ 5 đến 15 người mặc trang phục bộ đội (có thể sử
dụng các đạo cụ và trang phục khác: súng AK, lựu đạn, gươm, giáo, gậy, áo baba
…), thực hiện xây dựng về biểu tượng Anh Bộ đội Cụ Hồ và thuyết minh về biểu
tượng đó;
- Thời gian xây dựng biểu tượng và thuyết minh không quá 7 phút
- Điểm thi tối đa cho phần này là 30 điểm
1.4.5. Thi về vượt chướng ngại vật
- Thể lệ: M i đội chơi có 6 người (3 nam và 3 nữ) mặc trang phục
GDQP/AN, đeo súng, đeo bao xe có lựu đạn và ôm bộc phá vượt (trườn, bò …)
qua chướng ngại vật (hàng rào thép gai). Đội nào mang được nhiều bộc phá đội đó
sẽ thắng cuộc.
- Thời gian dành cho phần thi này là 3 phút.
- Cách tính điểm: Đội nhất được 30 điểm, đội nhì được 25 điểm, đội 3 được
20 điểm.
Tùy vào thời gian của hội thao, Ban tổ chức có thể xen vào một vài trị chơi,
hoặc hoạt động biểu diễn võ thuật, hoạt động thi đấu thể thao để làm phong phú
chương trình.
IV. Áp dụng một số phƣơng pháp cụ thể vào hội thao
Thi một số hiểu biết chung về quốc phòng- an ninh
1. Điều kiện
Căn cứ vào số lượng thí sinh để bố trí. Tuỳ theo điều kiện của từng địa
phương có thể làm đề thi trắc nghiệm khách quan, tự luận hoặc trả lời trực tiếp.
2. Quy tắc
- Thi trắc nghiệm khách quan, tự luận hoặc trả lời trực tiếp (tuỳ theo tính
chất của đề thi)
- Học sinh m i khối thi chung một đề, nội dung thi là kiến thức trong sách
giáo khoa (Tính đến PPCT đã học của thời điểm thi) GDQP/AN của Bộ Giáo dục
và Đào tạo.
- Tổ chức đánh số báo danh, rọc phách trước khi chấm bài theo quy định;
hoặc tính điểm thi trực tiếp.
Ví dụ 1(Cho phần thi lí thuyết khối 11): Bài 3 Bảo vệ chủ quyền và biên
giới quốc gia (GDQP - AN lớp 11), để củng cố nội dung trọng tâm của bài “Một
số quan điểm của Đảng và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về bảo
vệ biên giới quốc gia”, nhóm sử dụng phương pháp “Trị chơi ơ chữ”. Cách thức
tiến hành cụ thể như sau:
17
* Công tác chuẩn bị: Dựa vào chuẩn kiến thức, kĩ năng của toàn bài và nội
dung trọng tâm của tiết 10, thiết kế bài thi trên Powerpiont. Phần củng cố bài nhóm
thiết kế “Trị chơi ơ chữ” với 7 ô hàng ngang, ô chữ đặc biệt có 7 chữ cái (Mẫu
1b). Biên soạn câu hỏi, gợi ý cho m i ơ hàng ngang. Chuẩn bị khung Trị chơi ơ
chữ biên soạn trên Word, in thành một số bảng (Mẫu 1a) để phát cho HS.
* Cơng tác tổ chức: Nhóm chia khối thành 12 đội, chọn đội trưởng. Chọn
người phụ trách trợ giúp. Phát m u ô chữ cho các đội. Phổ biến luật chơi: GV đọc
câu hỏi và gợi ý, trong thời gian 15 giây toàn đội suy nghĩ. HS trả lời bằng giấy
hoặc giành quyền trả lời bằng cách giơ tay (có thể sử dụng cờ), m i câu trả lời
đúng sẽ có một từ khóa in đậm xuất hiện. Các từ khóa xuất hiện khơng theo thứ tự.
Đội trả lời đúng được 10 điểm. Trả lời sai mất quyền ưu tiên cho các đội còn lại.
Trả lời xong 7 ô hàng ngang mới được giải ô chữ đặc biệt. Ơ chữ đặc biệt có 7 chữ
cái (viết hoa không dấu). Phần thưởng được tổng hợp cho phần thi lí thuyết cho
m i đội thơng qua kết quả.
* Tiến hành trò chơi trong 5-7 phút. Kết thúc trò chơi GV tổng kết, nhận xét,
qua đó hệ thống lại các nội dung trọng tâm.
Mẫu 1a. Khung Trị chơi ơ chữ
Câu hỏi gợi ý cho các ô hàng ngang như sau:
1. Hàng ngang số 1 có 7 chữ cái: Đảng và Nhà nước ta chủ trương thực hiện
biện pháp này trong giải quyết phân định biên giới?
2. Hàng ngang số 2 có 5 chữ cái: “……… xây Trường Sa” là tên một phong
trào do Báo Tuổi trẻ và Trung ương đoàn phát động”.
18
3. Hàng ngang số 3 có 9 chữ cái: “Bộ đội ……. là lực lượng nịng cốt trong
quản lí, bảo vệ biên giới quốc gia”.
4. Hàng ngang số 4 có 8 chữ cái: “Sẵn sàng….” là yêu cầu xây dựng lực
lượng vũ trang chuyên trách trong quản lí bảo vệ biên giới quốc gia”. Đây còn là
biện pháp bất khả kháng để bảo vệ biên giới quốc gia.
5. Hàng ngang số 5 có 7 chữ cái: Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta:
“Xây dựng, quản lí, bảo vệ biên giới quốc gia là trách nhiệm của…”
6. Hàng ngang số 6 có 7 chữ cái: Đây là lực lượng nịng cốt trong bảo vệ
biển đảo của Tổ quốc.
7. Hàng ngang số 7 có 7 chữ cái: Đây là quan điểm của Đảng, Nhà nước và
là mong muốn của nhân dân ta trong xây dựng biên giới với các nước láng giềng?
Cũng là tên của một cửa khẩu Quốc tế giữa Việt Nam và Trung Quốc, trước đây
cịn có tên gọi là Ải Nam Quan?
* Ơ chữ đặc biệt có 7 chữ cái (không dấu): Đây là quan điểm của Đảng và
Nhà nước ta trong xây dựng biên giới, giải quyết các vấn đề về biên giới?
Mẫu 1b. Khung Trò chơi ô chữ thiết kế trên Powerpiont
Thi một số động tác về quốc phịng- an ninh
Ví dụ 2 (Cho phần thi thực hành khối 12): Bài 6 Các tƣ thế, động tác vận
động trên chiến trƣờng
1. Điều kiện
a) Thí sinh tham gia được trang bị súng tiểu liên AK (súng tập).
b) Bãi tập có chiều rộng khoảng 5 mét, chiều dài lớn hơn 80 mét (xem sơ đồ
vận động trong phụ lục), thứ tự bố trí các mơ hình và phương tiện như sau:
- Cầu hẹp: Dùng 10 viên gạch chỉ xếp nằm dọc theo đường thẳng, m i viên
cách nhau 1,2m chơn chìm xuống đất 2/3 và nổi 1/3 viên;
- Khoảng cách cho các động tác vận động đi khom, lê cao, trườn ở địa hình
bằng phẳng là 25m;
- Hào chữ chi: Dùng 6 đôi cọc cắm so le nhau tạo thành đoạn hào chữ chi
rộng 0,6m, dài 20m, khoảng cách giữa các cọc liền kề là 4m, chiều cao của cọc là
0,7m tính từ mặt đất. Dưới dất dùng vôi trắng nối các chân cọc, khoảng giữa các
cọc và đầu các cọc được nối với nhau bằng dây thừng.
2. Quy tắc
Thí sinh vào vị trí xuất phát, khi có lệnh của trọng tài: “Tiến”, thí sinh thực
hiện thứ tự các động tác sau:
- Chạy qua cầu hẹp 12m;
19
- Vận động 5m sau đó thực hiện động tác đi khom 5m, lê cao 5m, trườn ở
địa hình bằng phẳng 5m;
- Vận động tiếp 5m rồi chạy qua hào chữ chi;
- Vận động về đích.
Tổng chiều dài vận động (từ điểm xuất phát qua cầu hẹp đến đích) là 70m.
Chƣơng III: Kết quả thực nghiệm
Sau những trăn trở, suy nghĩ để tìm ra các giải pháp khắc phục những tồn tại
trong học tập bộ môn và hội thao môn GDQP trong thời qua, cá nhân tôi cùng các
đồng nghiệp đã mạnh dạn đổi mới nội dung và phương pháp dạy học, đổi mới hình
thức, phương pháp tổ chức hội thao GDQP/ANvà thu được những chuyển biến rất
tích cực cho trong nhận thức và hành động của giáo viên và học sinh.
1. Về mặt định tính
Kết quả của đổi mới tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng – an ninh đã
mang lại hiệu ứng tích cực như:
- Vừa giúp nhà trường thực hiện kiểm tra đánh giá học sinh một cách trung
thực, khách quan và chất lượng. Đồng thời tạo sân chơi bổ ích để các em giao lưu,
học hỏi l n nhau.
- Qua hội thao, các phẩm chất về trung thực, trách nhiệm, yêu nước, chăm
chỉ đã được các em thể hiện trong luyện tập, thi đấu và trong quá trình tham gia hội
thao.
- Giúp các em rèn luyện các năng lực chung như: giao tiếp và hợp tác, năng
lực thể chất, năng lực giải quyết vấn đề sáng tạo và các năng lực đặc thù như: năng
động, nhanh nhẹn, nâng cao thể lực thơng qua trị chơi vận động vượt chướng ngại
vật được hình thành ở các em.
- Các em được rèn luyện thử thách, bản lĩnh thông qua phần thi biểu diễn võ
thuật và phần thi đội ngũ đơn vị.
- Giúp các hiểu thêm về lịch sử đấu tranh dựng nước, giữ nước của dân tộc;
giáo dục lý tưởng cách mạng, truyền thống yêu nước, lòng tự hào, tự tơn dân tộc,
tinh thần đại đồn kết tồn dân tộc thơng qua phần diễu hành.
- Củng cố được kiến thức, kĩ thuật, động tác mà các em đã được học thông
qua phần thi kiến thức và phần thực hành.
Từ những hiệu quả mang lại trong quá trình tham gia hội thao giúp các em
thay đổi nhận thức và hứng thú hơn trong học tập môn giáo giáo dục quốc phịng,
an ninh.
Vì vậy, chất lượng mơn học giáo dục quốc phịng, an ninh được nâng lên rõ
rệt thơng qua kết quả học tập của các em qua từng năm học.
20
2. Về mặt định lượng
Sau khi tiến hành, đổi mới hình thức, phương pháp hội thao, tơi tiếp tục tiến
hành điều tra với 100 học sinh ở lớp(11A1, 11A3, 11A8) ở trường THPT nơi tôi
công tác thu được kết quả như sau:
Câu hỏi: Anh chị có thực sự hứng thú với bộ mơn giáo dục quốc phịng, an
ninh khơng?
a. Có
b. Khơng
c. Khơng có ý kiến
Lớp
Sĩ số
Khơng khơng ả
yPT Nghèninh
lớp ( 11a1 thú
với bộ mơn giáo
dục quốc phịng,
an ninh
khơng? học
qua đó sẽ góp
phần nâng cao
chất lượng
11A1
35
26
74,29%
5
14,29%
4
11,42%
11A3
30
23
76,66%
4
13,33%
3
10,01%
11A8
35
24
68,57%
6
17,14
5
14,29%
Có
Khơng có ý kiến
Tơi kiểm tra kết quả học tập năm học 2020 - 2021 ở 4 lớp thu được như sau:
TT
Lớp
Giỏi
số HS
Khá
Yếu
TB
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
1
11A3
35
8
22,86
27
77,14
0
0
0
0
2
11A4
38
12
31,58
26
68,42
0
0
0
0
3
11A6
39
9
23,07
30
76,92
0
0
0
0
4
11A8
40
8
20
27
67,5
5
12,5
0
0
- Giỏi: 37 học sinh chiếm tỉ lệ 24,34%
- Khá: 110 học sinh chiếm tỉ lệ 72,37%
21
- Trung bình: 5 học sinh chiếm tỉ lệ 3,39%
- Yếu: 0 học sinh chiếm 0%
Như vậy, quá trình áp dụng kiến thức và kĩ thuật động tác vào trong tổ chức
hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh đã mang lại tín hiệu tích cực, khi số
lượng học sinh hứng thú với học tập bộ môn đã tăng lên rõ rệt và kết quả học tập
năm học sau cao hơn năm học trước, tỉ lệ học sinh khá, giỏi được nâng lên, tỉ lệ
trung bình, yếu giảm xuống. Từ kết quả trên đã chứng tỏ được rằng việc sáng kiến
nhóm áp dụng đã mang lại hiệu quả tích cực đối với học sinh, góp phần nâng cao
chất lượng dạy và học bộ mơn giáo dục quốc phịng, an ninh của nhà trường.
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Ý nghĩa của SKKN
- Đổi mới nội dung chương trình; đổi mới hình thức, phương pháp dạy và
học, đổi mới kiểm tra đánh giá đang là các bước đi cụ thể, thiết thực trong đổi mới
giáo dục và đào tạo hiện nay ở nước ta theo tinh thần Nghị quyết số 29-NQ/TW
(Khóa XI) của Ban Chấp hành Trung Ương. Việc lựa chọn đề tài “Đổi mới hình
thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục quốc phòng và an ninh cho học
sinh trung học phổ thơng góp phần nâng cao chất lượng dạy và học” đã góp
phần nâng cao chất lượng học tập mơn giáo dục quốc phịng và an ninh và tích cực
hóa hoạt động dạy và học hiện nay là bước đi phù hợp trong xu thế chung đó.
Biện pháp đổi mới hình thức tổ chức hội thao giáo dục quốc phịng và an
ninh vừa góp phần nâng cao hứng thú và phát triển các phẩm chất, năng lực, kĩ
năng thực hành cho học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học
bộ môn hiện nay.
II. Bài học kinh nghiệm
Qua thực tiễn dạy học, tìm hiểu qua các nguồn tài liệu, internet, tôi áp dụng
các phương pháp “Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo dục
quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thơng góp phần nâng cao
chất lượng dạy và học” trên đã góp phần thu hút HS tham gia vào tiết học, HS tích
cực hơn trong nhận thức, quan tâm, hứng thú hơn đối với môn học. Đương nhiên
GV sẽ phải mất nhiều thời gian tốn nhiều tâm lực, sức lực để đạt được kết quả
mong muốn. Trong khi “Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hội thao giáo
dục quốc phòng và an ninh cho học sinh trung học phổ thơng góp phần nâng
cao chất lượng dạy và học”, GV cần căn cứ vào nội dung, mức độ cần đạt về mục
tiêu dạy học, thời gian thực hiện và đối tượng HS để có thể lựa chọn phương pháp
trò chơi phù hợp. GV cần vận dụng tổng hợp và sáng tạo các phương pháp trò chơi
quân sự mới lạ, hấp d n, đồng thời ứng dụng CNTT vào phần thi lí thuyết sẽ tăng
hiệu quả của các phương pháp, lơi cuốn sự tham gia tích cực của HS. Ví dụ: Đối
22
