Phát triển năng lực nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên trẻ theo hình thức học tập tại chỗ thông qua mạng internet

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP
CHO ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TRẺ THEO HÌNH THỨC
HỌC TẬP TẠI CHỖ THƠNG QUA MẠNG INTERNET
NGUYỄN THỊ KIM DUNG
Viện Nghiên cứu Sư phạm - Đại học Sư phạm Hà Nội
ĐỖ THỊ THUẬN
Trường THPT Hợp Thanh - Huyện Mỹ Đức - Thành phố Hà Nội
Tóm tắt: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng giáo viên trẻ (GVT) - những
người vừa mới bước vào nghề giáo, gặp rất nhiều khó khăn trong việc thích
ứng với các hoạt động thực tiễn ở trường phổ thơng. Có nhiều ngun nhân
của những khó khăn đó, nhưng một trong những nguyên nhân quan trọng là
do năng lực nghề nghiệp của giáo viên còn nhiều hạn chế. Họ rất cần sự hỗ
trợ, chia sẻ, giúp đỡ của đồng nghiệp để phát triển năng lực nghề nghiệp,
trong khi cùng lúc vẫn thực hiện các nhiệm vụ được giao của nhà trường. Và
một trong những giải pháp quan trọng là bồi dưỡng tại chỗ thông qua sử
dụng mạng internet. Nghiên cứu đi sâu phân tích làm rõ lí do vì sao phải
phát triển năng lực nghề nghiệp cho GVT; những ưu điểm, lợi ích của phát
triển năng lực cho GVT tại chỗ thông qua mạng internet; các biện pháp và
điều kiện cụ thể để thực hiện giải pháp.
Từ khóa: phát triển, năng lực nghề nghiệp, giáo viên trẻ, học tập tại chỗ,
internet.

1. MỞ ĐẦU
Giáo viên trẻ là những người vừa mới bước vào nghề, vào thế giới công việc trong
môi trường sư phạm. Đây là bước chuyển đổi phức tạp, có tính chất bước ngoặt trong
cuộc đời của các em, nhất là trong một hai năm đầu. Đó là việc thay đổi các mối quan
hệ xã hội, từ quan hệ bạn bè đơn giản sang các mối quan hệ với nhiều đối tượng khác
nhau, học sinh, đồng nghiệp, cha mẹ học sinh… có tính tế nhị, phức tạp hơn. Đó là sự
thay đổi vị trí, vai trị, chuyển từ là người học sang người dạy, từ việc chỉ chịu trách
nhiệm với việc học của mình sang người chịu trách nhiệm về việc học của nhiều học
sinh, từ chỗ hoạt động chủ yếu là mang tính lý thuyết sang hoạt động thực hành, thực

tiễn đa dạng… Tức là, họ phải chịu trách nhiệm thực hiện các hoạt động sư phạm tại nơi
làm việc, trách nhiệm với chất lượng giáo dục học sinh. Tất cả những điều này gây nên
những khó khăn khơng nhỏ cho giáo viên khi mới bước vào hoạt động nghề nghiệp. Bên
cạnh đó, xu hướng hiện nay cho rằng đào tạo giáo viên trong trường sư phạm chỉ là đào
tạo ban đầu, quá trình đào tạo sẽ tiếp diễn trong suốt cuộc đời người giáo viên. Chính vì
thế, rất cần có một hình thức giúp giáo viên nói chung và giáo viên trẻ nói riêng có thể
học tập suốt đời nhằm nâng cao trình độ chun mơn và phát triển năng lực nghề nghiệp.
Học tập tại chỗ, tại nhà trường phổ thông thông qua mạng internet là một giải pháp đáp
ứng được những yêu cầu bồi dưỡng giáo viên hiện nay một cách hiệu quả nhất.
78


KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA...

03/2017

2. NỘI DUNG
2.1. Sự cần thiết phải phát triển năng lực nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên trẻ
theo hình thức học tập tại chỗ thông qua mạng internet
2.1.1. Thực trạng bồi dưỡng phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên ở
Việt Nam còn nhiều bất cập
Trong những năm qua, việc bồi dưỡng thường xuyên giáo viên phổ thông được tổ
chức định kì với các bước: (1) Tập huấn giáo viên cốt cán tại trung ương; (2) Giáo viên
cốt cán tập huấn đại trà cho giáo viên ở cơ sở. Trong cả hai bước này, hình thức
bồi dưỡng giáo viên tại các lớp tập huấn là hình thức cơ bản. Như vậy, giáo viên trẻ
thường không được tham dự các lớp tập huấn trực tiếp từ các chuyên gia của Bộ mà từ
giáo viên cốt cán tập huấn lại. Rất nhiều nội dung được chuyển tải trong mỗi đợt tập
huấn với thời lượng có hạn nên khó tránh khỏi việc các giáo viên tham dự tập huấn
không lĩnh hội được đầy đủ các nội dung. Và điều này dễ dẫn đến tình trạng “tam sao
thất bản” khi tập huấn lại cho các giáo viên khác, trong đó có giáo viên trẻ và đơi khi

cịn có thể tập huấn khơng chính xác các nội dung mà họ tiếp thu được. Theo đánh giá
của Bộ Giáo dục và Đào tạo, bên cạnh những kết quả đáng khích lệ đã đạt được, cơng
tác bồi dưỡng giáo viên trong các chu kỳ này cũng bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập, nhất
là về chất lượng bồi dưỡng giáo viên từ các lớp tập huấn giáo viên cốt cán ở trung
ương đến các lớp bồi dưỡng đại trà cho giáo viên tại các địa phương [1].
Nội dung bồi dưỡng thường bị áp đặt, định trước mà không xuất phát từ nhu cầu,
điều kiện thực tế của giáo viên nên tính ứng dụng của chương trình đối với giáo viên là
khá hạn chế, đã xảy ra tình trạng một thời gian ngắn sau bồi dưỡng, các kỹ năng, kiến
thức được tập huấn bị rơi vào lãng quên hoặc ít có điều kiện áp dụng [4]. Và đối với giáo
viên trẻ - những người mới bước vào nghề, các nội dung bồi dưỡng đại trà chung cho tất
cả mọi giáo viên sẽ khác xa so với nhu cầu và thực tế những khó khăn mà giáo viên trẻ
gặp phải trong quá trình dạy học - giáo dục ở nhà trường. Chính vì vậy, rất cần những nội
dung bồi dưỡng riêng, chuyên sâu dành cho giáo viên trẻ để giúp họ nhanh chóng thích
nghi với nhà trường phổ thơng và đáp ứng các yêu cầu của thực tiễn giáo dục.
Để khắc phục những thiếu sót, tồn tại trong việc bồi dưỡng phát triển năng lực giáo
viên và với sự phát triển của công nghệ thông tin và internet hiện nay, các trường phổ
thông ở Việt Nam cũng đã được nối mạng đầy đủ thì một giải pháp cần thiết và có tính
khả thi cao là bồi dưỡng giáo viên theo hình thức học tập tại chỗ thơng qua mạng internet.
Điều này khơng phải là mới vì trên thế giới, phương thức này đã được áp dụng từ lâu cả
trong đào tạo và bồi dưỡng giáo viên [8]. Còn ở Việt Nam trong mấy năm gần đây, Bộ
Giáo dục và Đào tạo cũng đã bước đầu đưa hình thức bồi dưỡng này vào triển khai.
2.1.2. Ý nghĩa của việc phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên trẻ theo hình
thức học tập tại chỗ thông qua mạng internet
Nhiều nghiên cứu trên thế giới (Ravenscroft, Schmidt, Cook & Bradley, 2012;
Haythornthwaite, 2009; Cope & Kalantzis, 2009; Meriam, 2001; Lieberman & Mace,
79


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC HUẾ

2017

2010) đã chỉ ra rằng việc phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên thông qua mạng
internet tạo cơ hội cho người học được chia sẻ kiến thức và học tập lẫn nhau mặc dù họ
ở xa nhau. Việc học tập mang tính mở, linh hoạt, có sự tham gia của người học là chính
giáo viên thơng qua việc sử dụng các phương tiện truyền thơng và internet. Vì thế giáo
viên trở thành những người học tích cực và tự điều khiển, tự quyết định học cái gì phụ
thuộc vào nhu cầu của mình và kết nối với những người có thể giúp họ giải quyết những
vấn đề cụ thể [6].
Phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên trẻ theo hình thức học tập tại chỗ
thơng qua mạng internet đặc biệt có ý nghĩa bởi vì họ có thể tiếp cận trực tiếp với
chuyên gia và tạo ra các tương tác đa chiều, không bị ngăn cách về mặt thời gian và
không gian. Họ được học hỏi đầy đủ và tận gốc những nội dung bồi dưỡng, họ được
trao đổi, chia sẻ về chuyên môn, nghiệp vụ với những giáo viên có kinh nghiệm và với
nhau - những người cùng trải nghiệm những khó khăn, vướng mắc của những năm đầu
đứng lớp. Bên cạnh đó, việc tham gia hàng ngày tại nơi làm việc là nguồn học tập
khơng chính thức rất lớn (informal learning resourses) đối với giáo viên trẻ khi mà họ
nhận được sự hỗ trợ và phản hồi từ các đồng nghiệp giúp họ tự tin hơn, gắn kết với nhà
trường, với nghề nghiệp hơn… Hình thức phát triển nghề nghiệp này vừa đáp ứng được
nhu cầu cá nhân, vừa đáp ứng được nhu cầu tập thể và như vậy giúp cho các giáo viên
trẻ kiến tạo các q trình học tập sao cho thích ứng với những thay đổi xã hội trong bầu
khơng khí cởi mở và cộng tác [6,7].
Đối với giáo viên trẻ, những vấn đề liên quan đến năng lực nghề nghiệp chỉ có thể
phát triển nâng cao thơng qua hình thức học tập tại chỗ, tại lớp học, trường học nơi họ
giảng dạy. Bởi vì, chỉ có những trải nghiệm thực tế với những học sinh đa dạng, với các
điều kiện, môi trường giảng dạy rất khác nhau, giáo viên mới phát hiện ra những vấn đề
của bản thân và từ đó mới có nhu cầu học tập và có điều kiện để áp dụng ngay những
điều học được vào thực tế lớp học. Bên cạnh đó, những vấn đề mà giáo viên trẻ gặp khó
khăn trong những năm đầu đứng lớp thường là những vấn đề chỉ nảy sinh từ chính hoạt
động thực tiễn trong lớp học, ở nhà trường phổ thông [3]. Thơng qua hình thức phát

triển nghề nghiệp này, các giáo viên trẻ sẽ nhận được những chia sẻ kinh nghiệm và
phản hồi từ thực tiễn, hỏi và được nghe các câu trả lời cụ thể, kịp thời và thấy ngay hiệu
quả tác động, cũng như nhận được những động viên, khích lệ tinh thần - điều vơ cùng
quan trọng với những giáo viên mới vào nghề [6].
2.2. Mục đích của giải pháp phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên trẻ tại
chỗ thông qua mạng internet
Phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên trẻ thông qua mạng internet bao
gồm cả học tập chính thức (formal professional development) và khơng chính thức
(informal professional development) nhằm:
- Xây dựng hệ thống bồi dưỡng mở về nội dung và đối tượng tham gia; liên tục về
thời gian và cập nhật những kiến thức chun mơn và nghiệp vụ. Mọi giáo viên có thể
chia sẻ những kinh nghiệm của mình với đồng nghiệp, với giáo viên trẻ;
80


KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA...

03/2017

- Đáp ứng những nhu cầu bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của mọi giáo viên phổ
thông nhất là đối với giáo viên trẻ - những người đang và sẽ gặp phải nhiều thách thức,
khó khăn trong những năm đầu bước vào nghề, vào môi trường nhà trường phổ thông;
- Tạo môi trường học tập thuận lợi cho giáo viên trẻ khi họ được trực tiếp tham
gia vào chương trình bồi dưỡng, được “gặp” các chuyên gia, những giáo viên có kinh
nghiệm và những giáo viên trẻ khác, được chia sẻ cả những kinh nghiệm, những ý
tưởng, sáng kiến của chính mình;
- Kích thích, khuyến khích các giáo viên trở thành những người học tích cực, chủ
động với q trình phát triển nâng cao năng lực nghề nghiệp của mình.
2.3. Các biện pháp thực hiện
2.3.1. Khai thác, sử dụng mạng “Trường học kết nối” của Bộ Giáo dục và Đào tạo

Bắt đầu từ năm học 2013-2014 Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng trang web
chuyên biệt về đào tạo, bồi dưỡng giáo viên qua mạng với tên gọi là “Trường học kết nối”
tại địa chỉ website . Mục đích của trang web này là [2]:
- Tổ chức và quản lí các hoạt động đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng giáo viên qua
mạng; hỗ trợ và theo dõi hoạt động sinh hoạt tổ/nhóm chun mơn trong các trường phổ
thơng, trung tâm giáo dục thường xuyên (sau đây gọi chung là trường phổ thơng) về đổi
mới chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp, kĩ thuật dạy học và kiểm tra, đánh
giá; tạo môi trường chia sẻ, thảo luận, hỗ trợ lẫn nhau giữa các trường phổ thơng trên
phạm vi tồn quốc; tổ chức các hoạt động học tập và hỗ trợ hoạt động trải nghiệm sáng
tạo của học sinh qua mạng;
- Quá trình tập huấn, bồi dưỡng và sinh hoạt chun mơn của giáo viên qua mạng
được thực hiện thường xuyên, liên tục nhằm hỗ trợ trực tiếp quá trình dạy học của giáo
viên theo tinh thần “bồi dưỡng tại công việc”.
- Hoạt động học tập, bồi dưỡng và sinh hoạt chuyên môn của giáo viên, học sinh
qua mạng phải được tổ chức và quản lí chặt chẽ từ Bộ Giáo dục và Đào tạo - Sở
Giáo dục và Đào tạo - Nhà trường - Tổ/nhóm chun mơn - Giáo viên - Học sinh trên
nguyên tắc quản lí được chất lượng và hiệu quả tập huấn, bồi dưỡng đến từng giáo viên,
học sinh.
Hiện nay, về cơ bản các giáo viên đều có thể sử dụng tài khoản của mạng “Trường
học kết nối” () để cùng sinh hoạt chuyên môn cũng như tổ
chức dạy học. Sau khi đăng nhập vào lớp học với tài khoản của học viên, người học có
thể theo dõi thơng tin và tương tác với khóa học theo các nhóm chức năng sau:
- Nhận thơng báo, tin tức về khóa học;
- Tham gia học tập;
- Tự làm và nộp các bài tập trắc nghiệm liên quan;
- Làm và nộp bài thi cuối khóa ở dạng viết luận;
81


TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC HUẾ

2017

- Tham gia thảo luận, góp ý trên diễn đàn.
Để việc khai thác, sử dụng trang mạng này tại chỗ (tại chính trường phổ thơng nơi
giáo viên giảng dạy) có hiệu quả và thiết thực trong phát triển nghề nghiệp giáo viên nói
chung và giáo viên trẻ thì Ban Giám hiệu Trường Phổ thơng cần có kế hoạch chi tiết
chung cho tồn trường và cho từng tổ bộ môn, từng giáo viên về thời gian, hình thức,
nội dung khai thác và đánh giá; các hoạt động chủ yếu, nhiệm vụ của tổ/nhóm, của từng
cá nhân… Ban Giám hiệu nên cử một Phó Hiệu trưởng phụ trách, có kiểm tra, giám sát,
đánh giá việc thực hiện, động viên, khích lệ giáo viên khai thác, sử dụng, chia sẻ… các
kiến thức, bài học thu được từ trang web này.
2.3.2. Xây dựng chương trình bồi dưỡng mở và liên tục cập nhật, gắn với nhu cầu
thực tế của giáo viên
Trong việc xây dựng chương trình bồi dưỡng để giáo viên có thể học liên tục
trong q trình lao động nghề nghiệp của họ có những nguyên lý cơ bản có thể tóm
tắt như sau:
- Đảm bảo tính liên tục của đào tạo/ bồi dưỡng và kiến thức chuyên môn,
nghiệp vụ được cập nhật;
- Kế hoạch và phương pháp giáo dục, dạy học đáp ứng nhu cầu đổi mới của ngành
giáo dục để giáo viên có thể thích ứng được với mọi sự thay đổi và tiến bộ trong nghề
nghiệp của họ;
- Phát huy tối đa mọi phương tiện, thốt khỏi giới hạn của các hình thức bồi
dưỡng truyền thống cũng như sự hạn hẹp về hình thức tổ chức;
- Thiết lập mối quan hệ chặt chẽ giữa giáo viên, nhà trường và các bên có
liên quan.
Mặc dù có nhiều cách để tiến hành bồi dưỡng theo nhu cầu của mỗi giáo viên và
chúng có những đặc điểm riêng, nhưng các chương trình bồi dưỡng phải tuân theo
những nguyên lý trên. Các khóa học trực tuyến (online) phù hợp với những nguyên lý
trên hơn cả vì tính liên tục, sự tiến bộ của nó, sự chấp nhận của xã hội, huy động được

nhiều phương tiện chuyển tải thông tin và sự kết hợp với nhiều bên liên quan. Tất cả
những điều đó làm cho các khóa học online đóng vai trị quan trọng trong việc thiết
lập một chương trình bồi dưỡng mở và liên tục [4]. Bên cạnh đó, mỗi khóa học cũng có
thể dành riêng cho từng loại đối tượng giáo viên khác nhau nhằm đáp ứng những nhu
cầu cơ bản của từng nhóm giáo viên, ví dụ như khóa học dành cho giáo viên cốt cán,
khóa học dành cho giáo viên tập sự, khóa học dành cho giáo viên trẻ, khóa học dành cho
các giáo viên dạy trẻ em dân tộc thiểu số… Cách làm này đáp ứng được các điều kiện
đặc thù của từng nhóm giáo viên trong việc hỗ trợ họ tự học, tự bồi dưỡng, hỗ trợ họ
tham gia thảo luận trong nhóm giáo viên có cùng nhu cầu và cùng giải quyết những khó
khăn mà họ gặp phải trong thực tế giảng dạy.
82


KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA...

03/2017

Nội dung bồi dưỡng giáo viên phải có tính ứng dụng thực tế, xuất phát từ đề xuất
của người học chứ không phải được xác định trước, bị áp đặt từ trên xuống của các cấp
quản lý, khiến cho công tác bồi dưỡng mang tính hình thức, bắt buộc và kém hiệu quả.
Bên cạnh đó, chương trình bồi dưỡng phải giúp người học có nhiều cơ hội thực hành và
vận dụng tốt những kiến thức đã học vào thực tế giảng dạy, giúp cho việc dạy và học
đạt chất lượng cao hơn. Macia & Gacia (2016) đã tổng quan 99 nghiên cứu có liên quan
đến phát triển nghề nghiệp giáo viên thông qua mạng trực tuyến cho thấy những lĩnh
vực nội dung được nhiều giáo viên thảo luận là: các vấn đề giáo dục chung, giảng dạy
ngôn ngữ, công nghệ trong giáo dục, giảng dạy các môn khoa học, giáo dục tiểu học,
giáo dục trung học và giáo dục học sinh có nhu cầu đặc biệt [6].
Điều này đặc biệt quan trọng đối với giáo viên trẻ nếu họ được tiếp cận với những
nội dung bồi dưỡng đáp ứng nhu cầu thực tế và giải quyết các khó khăn về chun mơn,
nghiệp vụ mà họ gặp phải. Các nghiên cứu về những khó khăn mà giáo viên trẻ gặp phải

trong những năm đầu đứng lớp ở trường phổ thông cho thấy nổi lên là những vấn đề
liên quan đến quản lí lớp học. Đó là: Giải quyết các tình huống sư phạm; xử lí các vấn
đề về kỷ luật học sinh; bao quát lớp; phân bổ và quản lí thời gian, thu hút sự tham gia
của học sinh vào giờ học…[3]. Chính vì vậy, các nội dung bồi dưỡng cần hướng vào
những vấn đề trên nhằm giúp cho giáo viên trẻ nhanh chóng hịa nhập với mơi trường
nhà trường và đáp ứng các yêu cầu về dạy học - giáo dục học sinh…
2.3.3. Đa dạng hóa các hình thức học tập phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo
viên trẻ tại chỗ thông qua mạng internet
Ưu thế nổi bật của giáo viên trẻ là khả năng sử dụng công nghệ thông tin và tiếp
cận, sử dụng các mạng xã hội để trao đổi thơng tin liên lạc với nhau như email,
facebook, twitter… Vì thế, các hình thức học qua mạng thơng tin trực tuyến cần đa
dạng: có thể là những mạng trực tuyến do các cơ quan quản lí thiết kế và xây dựng
chung ở cấp độ quốc gia và địa phương ví dụ như mạng “Trường học kết nối”, có thể là
những hộp thư điện tử, website của trường hoặc sử dụng các trang mạng xã hội như
facebook, twitter… Hay nói cách khác đó là những hình thức học tập chính thức (formal
learning) và học tập khơng chính thức (informal learning) [5]. Macia và Gacia (2016) đã
tổng quan 99 nghiên cứu có liên quan đến phát triển nghề nghiệp giáo viên thông qua
mạng trực tuyến cho thấy các hình thức chủ yếu được giáo viên sử dụng là trang mạng
Wiki1, email nhóm, các trang mạng xã hội và một số phương tiện cơng nghệ truyền
thơng khác.
Mỗi nhà trường có thể sử dụng website của trường để tạo diễn đàn cho giáo viên
trong trường chia sẻ những kinh nghiệm hay trong dạy học - giáo dục hoặc tải các bài
1

Wiki là ứng dụng web cho phép người dùng tự do tạo và chỉnh sửa nội dung bằng trình duyệt web bất
kỳ và khơng cần công cụ đặc biệt nào khác, không cần kiến thức về lập trình hay HTML, nó cho phép
người sử dụng có thể thêm, xóa hoặc bằng cách khác chỉnh sửa, thay đổi phần lớn các nội dung một cách
nhanh chóng và dễ dàng.
83

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC HUẾ

2017

viết theo chun đề của các tác giả có uy tín, các nhà nghiên cứu về giáo dục…; hoặc
xây dựng chung một hộp thư điện tử cho các giáo viên trong toàn trường hoặc theo tổ
chuyên môn, hoặc riêng cho giáo viên trẻ với Ban giám hiệu… nhằm khuyến khích, tạo
điều kiện để họ trao đổi, chia sẻ trực tiếp những vấn đề mà họ đang gặp khó khăn,
những sáng kiến hay, những ý tưởng mới, những sưu tầm họ thu thập được bằng hình
ảnh (video) hoặc những bài viết… Bên cạnh đó, các trường cũng cần xây dựng những
nhóm giáo viên có kinh nghiệm (GV cốt cán) ở từng lĩnh vực khác nhau để hỗ trợ giáo
viên trẻ thông qua mạng thông tin trực tuyến…
2.4. Các điều kiện thực hiện giải pháp
2.4.1. Các điều kiện chủ quan
(i) Nhu cầu, động cơ phát triển năng lực nghề nghiệp của các giáo viên trẻ
Giáo viên nói chung và giáo viên trẻ có vai trò quyết định trong việc phát triển
năng lực nghề nghiệp của mình. Nghiên cứu của Hodkinson và Hodkinson (2004) đã chỉ
ra rằng ngay cùng chính sách và cùng hình thức, nội dung bồi dưỡng cho giáo viên
trong một trường nhưng mỗi giáo viên lại tiếp nhận nó khác nhau và tác động đến việc
phát triển nghề nghiệp cũng khác nhau. Nghiên cứu của Fuller và đồng nghiệp (2006)
cũng cho thấy niềm tin, sự hiểu biết, các kĩ năng và thái độ với cuộc sống, với công việc
cũng như nhu cầu và quan niệm về việc học của giáo viên tác động đến việc học tập của
họ [5]. Cùng một cơ hội, môi trường học tập như nhau nhưng giáo viên có thể tích cực,
tận dụng các cơ hội học tập nhưng có giáo viên lại thờ ơ, bỏ qua. Điều này phụ thuộc
vào nhu cầu, thái độ của mỗi giáo viên.
(ii) Năng lực sử dụng công nghệ thông tin, mạng xã hội của giáo viên
Phát triển năng lực nghề nghiệp của giáo viên thơng qua mạng internet có hiệu quả
địi hỏi mỗi giáo viên phải có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào việc khai
thác, quản lý, xử lý và sử dụng có trách nhiệm, hiệu quả các nguồn tài ngun thơng tin,

phù hợp với q trình dạy và học, với nhu cầu học tập của bản thân. Đó là: Năng lực sử
dụng máy tính và các phần mềm thông dụng; Năng lực khai thác, tra cứu, sử dụng các
nguồn tài nguyên thông tin; Năng lực dạy học trên diễn đàn, chia sẻ tài nguyên, bài
giảng lên website…
2.4.2. Các điều kiện khách quan
(i) Nhận thức của cán bộ quản lí các cấp về sự cần thiết phải phát triển năng lực
nghề nghiệp cho giáo viên trẻ
Giáo viên trẻ là những người vừa mới bước vào nghề, vào môi trường giảng dạy
là trường phổ thông với rất nhiều những khó khăn, trở ngại trong việc đáp ứng các yêu
cầu của thực tiễn giáo dục. Họ rất cần sự quan tâm, chỉ đạo, tạo điều kiện hỗ trợ từ các
cấp quản lí về thời gian, về chun mơn nghiệp vụ… bằng những chính sách cụ thể,
bằng các hoạt động bồi dưỡng chuyên biệt, dành riêng cho giáo viên trẻ đáp ứng nhu
cầu và giải quyết những khó khăn thực tế mà họ gặp phải.
84


KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC QUỐC GIA...

03/2017

(ii) Văn hóa học tập, chia sẻ trong mỗi nhà trường (bao gồm cả sự khích lệ, động
viên, tạo điều kiện của ban giám hiệu)
Nghiên cứu của Hodkinson và Hodkinson (2004) đã chỉ ra rằng nhà trường có ảnh
hưởng rất lớn đến việc học tập của giáo viên nhất là giáo viên trẻ [5]. Các mối quan hệ
hợp tác và hỗ trợ lẫn nhau là yếu tố ảnh hưởng đến việc thúc đẩy các cơ hội học tập cho
giáo viên. Bên cạnh đó, các yếu tố khác như văn hóa học tập, sự sẵn sàng chia sẻ cũng
có ảnh hưởng rất lớn đến việc học tập của giáo viên nói chung và giáo viên trẻ.
Nghiên cứu của Elliot (2007) cho thấy một môi trường nhà trường tích cực, trong
đó các thành viên ln hỗ trợ, cộng tác cùng nhau, Ban Giám hiệu tạo điều kiện,
động viên, khích lệ giáo viên học tập nâng cao trình độ ngay tại trường hoặc ngồi

trường… có mối quan hệ chặt chẽ với kết quả học tập phát triển năng lực nghề nghiệp
của giáo viên [5].
(iii) Hạ tầng công nghệ thông tin, mạng internet
Đây là điều kiện tiên quyết tác động đến việc phát triển năng lực nghề nghiệp cho
giáo viên tại chỗ thông qua mạng internet. Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin không tốt,
mạng internet kém sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả quá trình học tập của giáo
viên thơng qua mạng trực tuyến.
3. KẾT LUẬN
Giáo viên trẻ khi tham gia vào hoạt động nghề nghiệp là nhà trường phổ thông với
tư cách là những nhà giáo phải thực hiện đầy đủ các vai trò, nhiệm vụ, chức năng như các
giáo viên khác. Họ gặp rất nhiều khó khăn và rất cần sự hỗ trợ, giúp đỡ, chia sẻ của đồng
nghiệp để giúp họ nhanh chóng hịa nhập với nhà trường phổ thơng, với các hoạt động
nghề nghiệp đa dạng và phong phú. Những hoạt động chia sẻ, giúp đỡ đó cần được chính
thức hóa và phải trở thành hoạt động thường xuyên với sự tận dụng tối đa của công nghệ
thông tin và internet để giáo viên trẻ có thể học hỏi mọi nơi, mọi lúc. Điều này rất cần sự
ủng hộ, sự quản lí, chỉ đạo của các cấp quản lí và của chính các giáo viên.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Báo cáo tổng kết bồi dưỡng thường xuyên giáo viên
mầm non, phổ thông chu kỳ II, III, Kỷ yếu Hội thảo tổng kết công tác bồi dưỡng thường
xuyên giáo viên mầm non, phổ thông.
[2] Bộ Giáo dục và Đào tạo (2012), Tài liệu tập huấn qua mạng.
[3] Nguyễn Thị Kim Dung (2016), Thực trạng năng lực sư phạm của đội ngũ giáo viên trẻ
trong bối cảnh đổi mới giáo dục phổ thông, Kỷ yếu Hội thảo quốc tế “Phát triển đội
ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông”, Hà Nội ngày 9 tháng 12
năm 2016.
[4] Nguyễn Thị Thu Thủy (2009), Một số vấn đề về phương thức bồi dưỡng thường
xuyên giáo viên phổ thông, Kỷ yếu Hội thảo Tổng kết công tác bồi dưỡng thường xuyên
giáo viên mầm non, phổ thông.
85

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC HUẾ

2017

[5] Atwal, K. (2013), Theories of workplace learning in relation to teacher professional
learning in UK primary schools, Research in Teacher Education, 3,(2), October, 22-27.
[6] Macià, M. & Gacia, I. (2016). Informal online communities and networks as a source of
teacher professional development: A review. Teaching and Teacher Education, 55, 291-307.
[7] Hrastinski, S. (2008), What is online learner participation? A literature review.
Computer & Education, 51(4), 1755-1765.
[8] Tang, S.Y.F. & Choi, P.L. (2009). Teachers’ professional lives and continuing
professional development in changing times. Educational Review, 61(1), 1-18.

Title: DEVELOPING PROFESSIONAL COMPETENCE FOR YOUNG TEACHERS
THROUGH LEARNING ON THE SPOT METHOD VIA INTERNET

Abstract: Many researches have shown that young teachers, who have just begin their carreer,
face many challenges in adapting to the practical activities in school. There are many causes of
these challenges, but one important reason is the limitations of their professional competency.
They need the support, share and help from colleagues to develop professional competency,
while at the same time still carry out their tasks assigned by school. And one of the main
solutions is developing competency on the spot through using the internet. The article is indepth analysed to clarify the need to develop professional competency for young teachers; the
advantages of professional competency development on the spot through internet; the specific
methods and conditions to implement this solution.
Keywords: Development, professional competency, young teacher, learning on the spot,
internet.

TS. NGUYỄN THỊ KIM DUNG
Viện Nghiên cứu Sư phạm - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội

Tầng 7 - Nhà V - 136 Xuân Thủy - Cầu Giấy - Hà Nội
ĐT: 0904431158, Email:

86