Phân tích vai trò của triết học mác – lênin trong đời sống xã hội và trong sự nghiệp đổi mới ở việt nam hiện nay

lOMoARcPSD|11572185

TRƯỜNG ĐẠI HỌC PHENIKAA



BÀI TẬP LỚN
ĐỀ TÀI:
Phân tích vai trị của triết học Mác – Lênin trong đời sống xã hội và trong sự
nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay?
Giảng viên hướng dẫn: Đồng Thị Tuyền
Nhóm thực hiện: Nhóm 13 – F3.TMLN.
Tên thành viên nhóm/ Mã sinh viên:
1. Nguyễn Thế Toại (Nhóm trưởng)/ 21012898.
2. Trần Minh Tiến/ 21013123.
3. Đỗ Thế Tồn/ 21012524.
4. Đồn Quốc Trung/ 21011634.
5. Ngơ Quốc Trung/ 21012526.
6. Đoàn Xuân Trường/ 21011227.
7. Nguyễn Anh Tuấn/ 21010626.
8. Nguyễn Minh Tuấn/ 21012903.
9. Phạm Anh Tuấn/ 21011117.
10.Trần Quốc Tuấn/ 21012806.

LỚP : F3.Triết học Mác- Lê-nin

Năm học: 2021-2022

1

lOMoARcPSD|11572185

Mục Lục

1. LỜI MỞ ĐẦU………………………………………………………2
2. NỘI DUNG
2.1: VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN TRONG ĐỜI
SỐNG XÃ HỘI……………………………………………………..3
2.1.1: Triết học Mác-Lê-nin là thế giới quan, là phương pháp
luận khoa học và cách mạng cho con người trong nhận thức và
thực tiễn……………………………………………………………..3
2.1.2: Triết học Mác- Lê-nin là cơ sở thế giới quan, phương pháp
luận khoa học và cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của
xã hội trong điều kiện cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện
đại phát triển mạnh mẽ……………………………………………..6
2.2: VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC-LÊ-NIN TRONG SỰ
NGHIỆP ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM………………………………...8
3. KẾT LUẬN………………………………………………………….12

1


lOMoARcPSD|11572185

LỜI MỞ ĐẦU
Vào những năm 40 của thế kỉ XIX, khi sự phát triển mạnh mẽ của các
cuộc cách mạng công nghiệp, làm cho phương thức sản xuất chủ nghĩa tư bản
được phát triển mạnh mẽ. Sự phát triển mạnh mẽ ấy làm cho mâu thuẫn xã
hội ngày càng tăng cao hơn tạo ra giai cấp vô sản và giai cấp tư sản. Từ đó
xuất hiện các cuộc đấu tranh giai cấp, những cuộc đấu tranh giai cấp đã trở

thành cơ sở chủ yếu nhất của triết học Mác. Triết học Mác đầu tiên được
Mác(Karl Marx) và Ăng-ghen(Friedrich Angles) sáng lập ra, gắn với những
thành tựu khoa học và thực tiễn trong cuộc cách mạng công nhân. Sự ra đời
của triết học Mác- Lê-nin là một thành tựu to lớn trong triết học của loài
người về mặt tư tưởng và triết học. Sau đó V.I.Lê-nin và các nhà mác-xít khác
đã phát triển, bổ sung. Từ đó đến nay, sau bao nhiêu năm triết học Mác- Lênin tiếp tục được Đảng Cộng Sản và công nhân bổ sung, phát triển để ngày
càng hoàn thiện, tiến bộ, phù hợp với thời đại. Hiện nay, ta có thể hiểu khái
niệm triết học Mác-Lê-nin là: “Hệ thống quan điểm duy vật biện chứng về tự
nhiên, xã hội và tư duy- thế giới quan và các phương pháp luận khoa học,
cách mạng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các lực lượng xã hội
tiến bộ trong nhận thức và cải tạo thế giới.”1
Trong thời đại hiện tại, mặc dù sự phát triển như vũ bão của khoa học
kĩ thuật, sự phát triển vẻ mặt vật chất của đời sông xã hội... cũng khơng thể
làm giảm đi tính chất kì bí và vai trò đổi với thực tiền của Triết học, mà vần
đẻ là phải có một tư duy lý luận, đứng đắn để khơng bị “lạc lối” trong sự phát
triển đó, hơn nữa sự phát triển về mặt xã hội của khoa học kĩ thuật... cũng tác
động ngược trở lại khoa học Triết học: chứng minh hay bác bỏ những quan
điểm Triết học, nhận biết được những tư tưởng đúng đắn. Với vai trị to lớn
1 Giáo trình triếết học Mác-Lếnin.
2


lOMoARcPSD|11572185

của Triết học với sự phát triển tư tưởng xã hội và với thực tiễn đời sống xã hội
ta có thể thấy được vai trò Triết học rất lớn đời sông xã hội, đồng thời ở mỗi
giai đoạn phát triển do yêu cầu của lịch sử, đặc điểm vẻ văn hóa, truyền
thống, phong tục, tập quán khác nhau mà mỗi đân tộc trên thẻ giới lựa chọn
mẫu hình hệ tư tưởng phù hợp với điều kiện phát triển. Ở Việt Nam, từ trong
cách mạng giải phóng dân tộc và đặc biệt là công cuộc đổi mới, chủ nghĩa

Mác-Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh khăng định được vai trị là nên tảng tư
tưởng, kim chỉ nam của hành động. Thực tiễn đổi mới của Việt Nam đã chứng
minh triết học Mác-Lê-nin có những vai trị to lớn: là cơ sở lí luận khoa học
của đường lối đổi mới; là cơ sở lí luận khoa học của đổi mới tư duy lí luận; là
cơ sở thế giới quan, phương pháp luận khoa học trong nhận thức và phân tích
xu hướng phát triển của xã hội. Như vậy tiểu luận này chỉ mong tổng hợp lại
một số vai trò đã được thừa nhận của triết học trong đời sống xã hội và sự
nghiệp đổi mới ở Việt Nam hiện nay.

Phần 2:Nội Dung
2.1-VAI TRÒ CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN TRONG ĐỜI SỐNG
XÃ HỘI.
2.1.1:Triết học Mác – Lê-nin là thế giới quan, phương pháp luận khoa
học và cách mạng cho con người trong nhận thức và thực tiễn.
Những nguyên lý và quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật, của
chủ nghĩa duy vật lịch sử nói riêng và của triết học Mác – Lê-nin nói chung là
sự phản ánh những mặt, những thuộc tính, những mối liên hệ phổ biến nhất
của hiện thực khách quan. Vì vậy, chúng có giá trị định hướng quan trọng cho
con người trong nhận thức và hoạt động thực tiễn của mình. Giá trị định
3


lOMoARcPSD|11572185

hướng này, về nguyên tắc, không khác với giá trị định hướng của các nguyên
lý và quy luật chung do một bộ môn khoa học chuyên ngành nào đấy nêu lên
về một lĩnh vực nhất định nào đó của hiện thực, chẳng hạn, không khác với
giá trị định hướng của định luật bảo tồn và chuyển hóa năng lượng, của định
luật vạn vật hấp dẫn, của quy luật giá trị, v.v.. Cái khác chỉ là ở chỗ, vì các
nguyên lý và quy luật của phép biện chứng duy vật là sự phản ánh những mặt,

những thuộc tính, những mối liên hệ phổ biến nhất của cảtự nhiên, xã hội và
tư duy cho nên chúng có tác dụng định hướng khơng phải chỉ trong một phạm
vi nhất định nào đấy như đối với các nguyên lý và quy luật do các khoa học
chuyên ngành nêu lên, mà trong tất cả mọi trường hợp. Chúng giúp cho con
người khi bắt tay vào nghiên cứu và hoạt động cải biến sự vật không phải
xuất phát từ một mảnh đất trống không mà bao giờ cũng xuất phát từ một lập
trường nhất định, thấy trước được phương hướng vận động chung của đối
tượng, xác định được sơ bộ các mốc cơ bản mà việc nghiên cứu hay hoạt
động cải biến sự vật phải trải qua, nghĩa là chúng giúp cho con người xác định
được về đại thể con đường cần đi, có được phương hướng đặt vấn đề cũng
như giải quyết vấn đề, tránh được những lầm lạc hay mò mẫm giữa một khối
những mối liên hệ phức tạp mà khơng có tư tưởng dẫn đường.
Triết học với vai trò là thế giới quan và phương pháp luận chung nhất,
nhưng không phải là một cái gì q xa xơi, viển vơng, ngược lại, gắn bó hết
sức mật thiết với cuộc sống, với thực tiễn, là cái định hướng, cái chỉ đạo cho
chúng ta trong hành động. Xuất phát từ một lập trường triết học đúng đắn, cụ
thể là xuất phát từ những quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng, chúng
ta có thể có được những cách giải quyết đúng đắn các vấn đề do cuộc sống đặt
ra. Còn ngược lại, xuất phát từ một lập trường triết học sai lầm, chúng ta
không thể tránh khỏi hành động sai lầm. Chính ở đây thể hiện giá trị định

4


lOMoARcPSD|11572185

hướng - một trong những biểu hiện cụ thể chức năng phương pháp luận của
triết học.
Có thể thấy, những vướng mắc trong việc giải quyết hàng loạt vấn đề
cụ thể bức bách trong những năm đầu thời kỳ đổi mới ở Việt Nam không phải

nằm ở những vấn cụ thể, mà tất cả bắt nguồn từ những quan điểm lớn làm cơ
sở cho việc giải quyết những vấn đề cụ thể lúc bấy giờ chưa hoàn toàn rõ
ràng, nhất quán.
Đây chính là vấn đề của triết học và việc nghiên cứu, giải quyết những
vấn đề về quan điểm sẽ cung cấp cơ sở lý luận đúng đắn định hướng cho việc
giải quyết một cách có hiệu quả tất cả những vấn đề cụ thể. Thiếu cơ sở lý
luận đúng đắn, người ta sẽ ln ln phải hành động trong tình trạng mị mẫm
và các chính sách sẽ khơng tránh khỏi rơi vào tình trạng tùy tiện. Vì vậy, việc
nghiên cứu và giải quyết các vấn đề triết học do thực tiễn cuộc sống đặt ra
không phải là một việc làm vơ ích, mà chính là sự đóng góp thiết thực vào
việc giải quyết những vấn đề rất thiết thực, cụ thể, bức bách của cuộc sống.
Thực tế cho thấy hiệu quả của nghiên cứu triết học chính là ở giá trị định
hướng cho hoạt động thực tiễn vô cùng phong phú và đa dạng của những kết
luận chung, có tính khái qt cao mà nó đạt tới chứ khơng phải và không thể
là những lời giải đáp cụ thể cho từng trường hợp cụ thể. Điều đó cho thấy triết
học đóng vai trị hết sức to lớn trong việc giải quyết những vấn đề rất cụ thể
của cuộc sống.
Tuy nhiên, sẽ là sai lầm nếu từ đó lại đi đến chỗ tuyệt đối hóa vai trị
của triết học, cho rằng chỉ cần nắm được triết học thì lập tức sẽ giải quyết
được tất cả các vấn đề cụ thể của thực tiễn. Quan điểm tuyệt đối hóa vai trị
của triết học đã làm cho một số người ảo tưởng cho rằng, triết học là cái chìa
khóa vạn năng, chỉ cần nắm được nó là tự khắc sẽ giải quyết được mọi vấn
đề. Thiên hướng đó khơng tránh khỏi dẫn đến những sai lầm giáo điều do áp

5


lOMoARcPSD|11572185

dụng một cách máy móc những nguyên lý, những quy luật chung vào những

trường hợp cụ thể rất khác nhau. Những nguyên lý, những quy luật chung ấy,
nói như V.I. Lenin, đều đã được lịch sử hoàn toàn xác nhận về đại thể, nhưng
trong thực tế cụ thế, sự việc đã diễn ra một cách khác mà chúng ta đã khơng
thể (và bất cứ ai cũng khơng thể) dự đốn được; nó đã diễn ra một cách độc
đáo hơn và phức tạp hơn nhiều. Vì vậy, mỗi nguyên lý chung, theo tinh thần
của chủ nghĩa Mác - Lênin, đều phải được xem xét " (a) theo quan điểm lịch
sử; (b) gắn liền với những nguyên lý khác; (c) gắn liền với kinh nghiệm cụ thể
của lịch sử". Thiếu “kinh nghiệm cụ thể của lịch sử" này, thiếu sự hiểu biết
tình hình thực tế sinh động diễn ra ở từng địa điểm và thời gian nhất định thì
việc vận dụng những nguyên lý chung không những không mang lại hiệu quả
mà trong nhiều trường hợp cịn có thể dẫn đến những sai lầm nghiêm trọng.
Như vậy, để có thể giải quyết một cách có hiệu quả những vấn đề cụ thể hết
sức phức tạp và vô cùng đa dạng của cuộc sống, chúng ta cần tránh cả hai thái
cực sai lầm: xem thường triết học và do đó sẽ sa vào tình trạng mị mẫm, tùy
tiện, dễ bằng lịng với những biện pháp cụ thể nhất thời, đi đến chỗ mất
phương hướng, thiếu nhìn xa trơng rộng, thiếu chủ động và sáng tạo trong
cơng tác; hoặc là tuyệt đối hóa vai trị của triết học và do đó sẽ sa vào chủ
nghĩa giáo điều, áp dụng một cách máy móc những nguyên lý, những quy luật
chung của triết học mà không tính đến tình hình cụ thể do khơng nắm được
tình hình cụ thể đó trong từng trường hợp cụ thể.
Kết hợp chặt chẽ cả hai loại tri thức: tri thức chung (trong đó có tri thức triết
học và tri thức khoa học chuyên ngành) và tri thức thực tiễn (trong đó có sự
hiểu biết tình hình thực tiễn và trình độ tay nghề được biểu hiện qua sự nhạy
cảm thực tiễn), là tiền đề cần thiết đảm bảo thành công trong hoạt động cụ thể
của mình.

6


lOMoARcPSD|11572185

2.1.2: Triết học Mác- Lê-nin là cơ sở thế giới quan, phương pháp luận
khoa học và cách mạng để phân tích xu hướng phát triển của xã hội
trong điều kiện cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại phát
triển mạnh mẽ.
Trong thời đại ngày nay, vai trò của Triết học Mác – Lê-nin ngày càng
được nâng cao, trước hết là do những đặc điểm và xu thế phát triển của thời
đại quy định.
Mục đích của triết học Mác – Lê-nin là nâng cao hiệu quả của quá trình
nhận thức và hoạt động thực tiễn phục vụ lợi ích của con người, Triết học của
Mác – Lê-nin đem lại thế giới quan duy vật biện chứng, là hạt nhân của thế
giới quan cộng sản. Nó giúp cho con người có cơ sở khoa học để đi sâu nhận
thức bản chất của tự nhiên, xã hội và nhận thức được mục đích ý nghĩa cuộc
sống, nâng cao vai trị tích cực, sáng tạo của con người. Thế giới quan đúng
đắn là tiền đề để xác lập nhân sinh quan tích cực.
Với tư cách là một hệ thống nhận thức khoa học có sự thống nhất hữu cơ giữa
lý luận và phương pháp, triết học Mác Lê-nin là cơ sở triết học của một thế
giới quan khoa học, là nhân tố định hướng cho hoạt động nhận thức và hoạt
động thực tiền, là nguyên tắc xuất phát của phương pháp luận. Trong triết học
Mác- Lê-nin, lý luận và phương pháp thống nhất hữu cơ với nhau. Chủ nghĩa
duy vật là chủ nghĩa duy vật biện chứng và phép biện chứng là phép biện
chứng duy vật. Sự thống nhất giữa chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng làm
cho chủ nghĩa duy vật trở nên triệt để, và phép biện chứng trở thành lý luận
khoa học, nhờ đó, tiết học Mác-xít có khả năng nhận thức đúng đần cả giới tự
nhiên cũng như đời sống xã hội và tư duy con người..
Bản chất của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại là sự cải
biến về chất các lực lượng sản xuất trên cơ sở tri thức khoa học ngày càng trở
thành lực lượng sản xuất trực tiếp. Đặc điểm nổi bật là q trình tồn cầu hóa,
7

lOMoARcPSD|11572185

khu vực hóa nền sản xuất vật chất và các lĩnh vực của đời sống xã hội phát
triển mạnh mẽ, tạo thời cơ và thách thức cho các quốc gia, dân tộc trên con
đường phát triển. Do kết quả của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện
đại mà loài người bước vào thế kỷ XXI với những vấn đề nhận thức mới rất
cơ bản và sâu sắc. Trước tình hình đó, triết học Mác – Lê-nin đóng vai trò rất
quan trọng, là cơ sở lý luận, phương pháp luận cho các phát minh khoa học,
cho sự tích hợp và truyền bá tri thức khoa học hiện đại. Dù tự giác hay tự
phát, khoa học hiện đại phát triển phải dựa trên cơ sở thế giới quan và phương
pháp luận duy vật biện chứng. Đồng thời, những vấn đề mới của hệ thống tri
thức khoa học hiện đại cũng đang đặt ra đòi hỏi triết học Mác – Lê-nin phải
có bước phát triển mới.
Ngày nay, xu thế tồn cầu hóa đang tăng lên khơng ngừng. Thực chất
của tồn cầu hóa là q trình tăng lên mạnh mẽ các mối liên hệ, sự ảnh
hưởng, tác động, phụ thuộc lẫn nhau giữa các khu vực, các quốc gia, dân tộc
trên thế giới. Cùng với q trình tồn cầu hóa, xu thế bổ sung và phản ứng lại
là xu thế khu vực hóa. Tồn cầu hóa đem lại sự ra đời của hàng loạt tổ chức
quốc tế và khu vực; là một quá trình xã hội phức tạp, đầy mâu thuẫn, chứa
đựng cả tích cực và tiêu cực, cả thời cơ và thách thức đối với các quốc gia,
dân tộc, đặc biệt là các nước kém phát triển. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực
tư bản chủ nghĩa đang lợi dụng tồn cầu hóa để âm mưu thực hiện tồn cầu
hóa tư bản chủ nghĩa. Chính vì vậy, tồn cầu hóa là một cuộc đấu tranh quyết
liệt giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa đế quốc với các nước đang phát triển,
các dân tộc chậm phát triển. Trong bối cảnh đó, triết học Mác – Lênin là cơ sở
thế giới quan và phương pháp luận khoa học, cách để phân tích xu hướng vận
động, phát triển của xã hội hiện đại.
Chủ nghĩa Mác - Lênin nói chung và triết học Mác - Lênin nói riêng là
lý luận khoa học và cách mạng soi đường cho giai cấp công nhân và nhân dân

8


lOMoARcPSD|11572185

lao động trong cuộc đấu tranh giai cấp và đấu tranh dân tộc đang diễn ra trong
điều kiện mới, dưới hình thức mới.
Cuộc cách mạng khoa học và cơng nghệ hiện đại, xu thế quốc tế hóa,
tồn cầu hóa cùng với những vấn đề tồn cầu đang làm cho tính chỉnh thể của
thế giới tăng lên, hợp tác và đấu tranh trong xu thế cùng tồn tại hịa bình.
Những mâu thuẫn cơ bản của thời đại vẫn tồn tại nhưng đã mang
những đặc điểm mới, hình thức mới. Đồng thời, một loạt các mâu thuẫn khác
mang tính tồn cầu cũng đang nổi lên gay gắt. Thế giới trong thế kỷ XXI vẫn
tồn tại và phát triển trong hệ thống mâu thuẫn đó, trong đó mâu thuẫn chủ yếu
là mâu thuẫn giữa lợi ích của giai cấp tư sản với lợi ích của tuyệt đại đa số
loài người đang hướng đến mục tiêu hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và
tiến bộ xã hội. Để thực hiện mục tiêu cao cả đó, lồi người phải có lý luận
khoa học và cách mạng soi đường. Lý luận đó chính là chủ nghĩa Mác – Lênin nói chung và triết học Mác – Lê-nin nói riêng.
2.2-VAI TRỊ CỦA TRIẾT HỌC MÁC – LÊ-NIN TRONG SỰ NGHIỆP
ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAM.
Trong hàng loạt nhân tố tạo nên sự thành công của sự nghiệp đổi mới ở
Việt Nam hiện nay, triết học Mác Lê-nin có vai trị đặc biệt quan trọng. Trong
điều kiện hiện nay, triết học Mác Lê-nin vẫn giữ được tính khoa học và đúng
đắn , vẫn giữ được nguyên giá trị định hướng cho những người cách mạng, nó
giúp cho đảng Cộng sản và nhân dân Việt Nam nhận thức đúng các vấn đề
của thời đại có liên quan chặt chẽ đến sự nghiệp đổi mới; đồng thời là cơ sở lý
luận và phương pháp tư duy đúng đẳn về con đường phát triển của Việt Nam.
Trên cơ sở đó, nằm vững các vấn đề cơ bản của triết học Mác-xít và không

9


lOMoARcPSD|11572185

ngừng hồn thiện phương pháp tư duy có ý nghĩa vô cùng to lớn trong đối
mới nhận thức, đổi mới tư duy lý luận.
+Vào cuối những năm 70 đầu những năm 80 của thế kỷ XX, sau khi đã
hoàn thành nhiệm vụ giải phóng dân tộc, đất nước nằm trong thế bị bao vây,
cấm vận của các lực lượng thù địch; sản xuất xã hội chậm phát triển, đời sống
nhân dân rất khó khăn, đây đó đã manh nha xuất hiện dấu hiệu của cuộc
khủng hoảng tồn diện. Lúc đó, tình hình chính trị thế giới có biến động dữ
dội – sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xơ và Đơng Âu, sự thối trào của
phong trào cách mạng thế giới đã tạo nên một cơn động đất chính trị. Dư chấn
của nó, nếu khơng được ngăn chặn, có thể làm cho mọi thành quả của cách
mạng Việt Nam tiêu tan, giống như ở phần đông các nước trong hệ thống xã
hội chủ nghĩa thế giới.
Trong bối cảnh đó đại hội VI của đảng (năm 1986) vẫn kiên định chủ
nghĩa Mác- Lê-nin, với tinh thần nhìn thắng vào sự thật, nói rõ sự thật, đã đề
ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước, đặc biệt nhấn mạnh đổi mới trong tư
duy, trước hết là tư duy kinh tế. Năm 1991, Đại hội VII thông qua cương lĩnh
xây dựng đất nước trong thời kì quá độ lên Chủ Nghĩa xã hội, khẳng định rõ:
“Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư
tưởng, kim chỉ nam cho hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ
chức cơ bản."
Trên cơ sở nền tảng tư tường, kim chỉ nam đó, Đảng ta đã giải quyết
thành công một loạt vấn đề lý luận và thực tiễn mà sự nghiệp đổi mới đặt ra.
Những vấn đề về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên xã hội chủ nghĩa đã
ngày càng rõ hơn. Nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn mới đã nhận thức ngày càng
đúng đắn qua các kì đại hội và vận dụng sáng tạo vào công cuộc đổi mới, thu

được những thành tựu quan trọng, trở thành xương sống lý luận của sự nghiệp
đổi mới. Đó là các vấn đề: kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa;

10


lOMoARcPSD|11572185

chủ động hội nhập quốc tế và giữ vững độc lập, tự chủ; xây dựng nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa, tiến hành cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất
nước; xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong điều kiện mới, phát
huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc; xây dựng Đảng ngang tầm
nhiệm vụ,... Nhờ đó, sự nghiệp đổi mới đất nước của nhân dân ta hai mươi
lăm năm qua đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.
Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử ấy, được mọi người dân Việt
Nam cảm nhận rõ ràng, hưởng thụ thật sự trong cuộc sống hàng ngày, được
thế giới ngưỡng mộ và lạc quan tin tưởng: Việt Nam sẽ trở thành một quốc
gia cường thịnh trong tương lai. Những ngưỡng mộ và ấn tượng sâu sắc ở thế
giới đối với việt Nam đã nói lên một cách rõ ràng khả năng lãnh đạo tinh tế,
xây dựng đất nước của Đảng ta, một Đảng Mác- Lê-nin chân chính.
Những thành tựu trong công cuộc đổi mới công cuộc đổi mới đất nước
của nhân dân ta hai mươi lăm năm qua có được là do sự nghiệp đổi mới được
dẫn dắt và soi sáng bởi chủ nghĩa Mác Lê-nin; là do Đảng ta luôn trung thành
và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác Lê-nin trong thực tiễn cách mạng.
Triết học Mác-Lê-nin có tác dụng to lớn đối với việc nâng cao năng
lực tư duy lý luận cho cán bộ, đảng viên, công chức Nhà nước và các thành
viên, hội viên của xã họi dân sự. Tư duy triết học không chỉ là cơ sở để nâng
cao tư duy lý luận cho cán bộ, đảng, cơng chức nhà nước, mà cịn góp phần
xây dựng các đề án trong xây dựng, chỉnh đống đảng để ngang tầm với nhiệm
vụ lãnh đạo cách mạng Việt Nam trong thời kỳ mới. Q trình hồn thiện lý

luận và thực tiễn xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
khơng thể khơng có sự tham gia của lý luân triết học. Đồng thời, việc phát
triển một xã hội dân sự Việt Nam lành mạnh, hiện đại, giàu bản sắc dân tộc
cũng là trách nhiệm nặng nề của tư duy triết học.

11


lOMoARcPSD|11572185

Đại hội XI của đảng đã rút ra một bài học kinh nghiệm quan trọng:
"Trong bất kỳ điều kiện và tình huống nào, phải kiên trì thực hiện đường lối
và mục tiêu đồng mới, kiến định và vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa
Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và
chủnghĩa xã hội.Khẳng định kinh nghiệm nêu lên trong giai đoạn hiện nay là
vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cấp bách, chẳng những góp phần củng
cố niềm tin vào chủ nghĩa Mác-Lê-nin, vào con đường đi lên xã hội chủ nghĩa
mà còn trực tiếp làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn xuyên tạc, chống phát
chủ nghĩa mác leenin của các thế lực thù địch. Tầm quan trọng của chủ nghĩa
Mác-Lê-nin đối với xã hội Việt Nam được quy định bởi yêu cầu phát triển của
sự nghiệp đối mới và sự vận động của lịch sử cách mạng Việt Nam; bởi yêu
cầu phát triển của sự nghiệp đổi mới và sự vận động của lịch sử cách mạng
Việt Nam; bởi yêu cầu đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc trong thế giới
hiện nay. Vai trò nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam của chủ nghĩa Mác-Lê-nin
đối với sự nghiệp đổi mới đất nước của nhân dân ta là khách quan, vốn có chứ
khơng phải là do chúng ta cố tình gán ghép như sự bịa đặt của một số người.
Vai trị đó khơng phải thể hiện ở câu chữ, ở những mỹ từ mà thể hiện sinh
động trong cuộc sống, thông qua hoạt động thực tiễn của dân tộc và của đảng
cộng sản việt Nam.
Những nguyên lý của chủ nghĩa Mác Lê-nin luôn là ngọn đuốc soi

đường cách mạng Việt Nam. Hơn tám thập kỷ qua, dưới sự lãnh đạo của đảng
cộng sản Việt Nam, do chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, cách
mạng Việt Nam đi từ tháng lợi này đến thẳng lợi khác, hoàn thành cách mạng
dân tộc dân chủ nhân dân, thống nhất Tổ quốc, cả nước đi lên xã hội chủ
nghĩa. Và ngày nay, trước những biến động phức tạp của tình hình thế giới, sự
nghiệp đối mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta
vẫn tiếp tục phát triển và đạt được những thành tựu rất đáng khích lệ trên tất

12

Downloaded by út bé ()


lOMoARcPSD|11572185

cả các lĩnh vực. Thế giới biết đến và ngưỡng mộ Việt Nam khơng phải chỉ vì
sự anh dũng ngoan cường của nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến chống
ngoại xâm mà còn bởi những thành tựu to lớn và tồn diện của nhân dân ta
trong cơng cuộc đổi mới, đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước;
bởi ý chí vươn lên, tinh thần lao động sáng tạo vượt nghèo khó, đưa đất nước
tiến lên trên con đường xã hội chủ nghĩa, phấn đấu vì mục tiêu dân giàu nước
mạnh, dân chủ cơng bằng văn minh. Đó là bằng chứng hùng hồn khẳng định
tính đúng đắn của việc lựa chọn con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, con đường của chủ nghĩa Mác Lê-nin mà Đảng, Bác Hồ và nhân
dân ta đã lựa chọn.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội tiếp
tục khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh
làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của chúng ta không
phải do ý muốn chủ quan mà là tất yếu khách quan, phản ánh quy luật phát
triển của đất nước, của dân tộc Việt Nam trong thời đại mới; là do bản chất

cách mạng khoa học và giá trị to lớn, bền vững của chủ nghĩa Mác-Lê-nin".
Khẳng định điều đó địi hỏi chúng ta càng phải nhận thức đúng bản chất cách
mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác Lê-nin, kiến định và vận dụng sáng tạo
trong sự nghiệp đổi mới, đòi hỏi phải phát triển và đối xử chủ nghĩa đó với tư
cách thực sự là nền tảng, kim chỉ nam cho hành động.
“Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chân
chính nhất, chắc chẳn nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lê-nin". Lời chỉ giáo
của chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc nhở chúng ta phải trung thành, kiên định chủ
nghĩa Mác Lê-nin, với lý tưởng xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đang thực
hiện. Mặc dù có những biến động to lớn của tình hình, sự tiến cơng của các
thế lực thù địch nhưng chủ nghĩa Mác Lê-nin, cùng với tư tưởng Hồ Chí
Minh vẫn là cơ sở, phương pháp luận để giải quyết và soi sáng những vấn đề

13

Downloaded by út bé ()


lOMoARcPSD|11572185

cơ bản của thời đại chúng ta, của sự nghiệp đổi mới ở Việt Nam. Trong giai
đoạn hiện nay, chúng ta cần quán triệt sâu sắc quan điểm của Đại hội XI:
“Đảng phải nằm vững, vận dụng sự sáng tạo của chủ nghĩa Mác-Lê-nin và tư
tưởng Hồ Chí Minh, khơng ngừng làm giàu trí tuệ, nâng cao bản lĩnh chính
trị, phẩm chất, đạo đức và năng lực tổ chức để đủ sức giải quyết các vấn đề do
thực tiễn cách mạng đề ra".
Làm thế nào để phát triển đất nước mà vẫn giữ được mình trong điều
kiện tồn cầu hố và tình hình chính trị, qn sự trên thế giới rất phức tạp như
hiện nay là vấn đề đặc biệt hệ trọng đối với Đảng, nhà nước và nhân dân ta.
Nội dung cơ bản của câu trả lời cho vấn đề nêu trên nằm ở việc chúng ta kiên

định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, trung thành và
vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lê-nin. Dù trong thế kỉ này sẽ có những
biến động bất trắc khó lường nhưng chủ nghĩa Mác-Lê-nin vẫn tiếp tục soi
sáng những vấn đề cơ bản của thời đại và sự nghiệp đổi mới của chúng ta, vẫn
là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng và nhân dân ta;
độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội vẫn là giá trị cơ bản của nhân
loại, là con đường, mục tiêu, lý tưởng mà Đảng và nhân dân ta phấn đấu.

14

Downloaded by út bé ()


lOMoARcPSD|11572185

PHẦN 3:KẾT LUẬN
Thấm nhuần lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Chúng ta phải
nâng cao sự tu dưỡng về chủ nghĩa Mác – Lê-nin để dùng lập trường, quan
điểm, phương pháp chủ nghĩa Mác - Lênin mà tổng kết những kinh nghiệm
của Đảng ta, phân tích một cách đúng đắn những đặc điểm của nước ta. Có
như thế, chúng ta mới có thể dần dần hiểu được quy luật phát triển của cách
mạng Việt Nam, định ra được những đường lối, phương châm, bước đi cụ thể
của cách mạng xã hội chủ nghĩa thích hợp với tình hình nước ta”, từ việc
khẳng định chủ nghĩa Mác - Lênin là “cái cốt của Đảng”, “cái gốc của Đảng”
trở thành “nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng”,
đến khẳng định: “Đảng lấy chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh
làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”. Đây là bước phát triển
quan trọng trong tư duy lý luận của Đảng, làm cho chủ nghĩa Mác – Lê-nin,
tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vai trị chủ đạo trong đời sống xã hội.
Từ khi ra đời đến nay, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn là đội tiên phong

và là đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động
và của cả dân tộc Việt Nam; đồng thời, góp phần thúc đẩy phong trào cách
mạng và tiến bộ trên thế giới. Đây cũng chính là mục tiêu cốt lõi được thể
hiện trong chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh mà Người đã
nhiều lần khẳng định: “Về phần chúng tơi, chính là do cố gắng vận dụng
những lời dạy của Lê-nin, nhưng vận dụng một cách sáng tạo, phù hợp với
thực tế Việt Nam ngày nay, mà chúng tôi đã chiến đấu và giành được những
thắng lợi to lớn… chúng tôi giành được những thắng lợi đó trước hết là nhờ
cái vũ khí khơng gì thay thế được là chủ nghĩa Mác – Lê-nin”. Dưới ánh sáng
của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, dân tộc ta đã giành được
độc lập, thống nhất đất nước và tiến hành công cuộc đổi mới, thu được những

15

Downloaded by út bé ()


lOMoARcPSD|11572185

thành tựu làm thay đổi căn bản đời sống xã hội, được nhân dân và bạn bè
quốc tế ghi nhận, đánh giá cao.
Từ thực tiễn thế giới và những thành tựu, kinh nghiệm lịch sử của các nước
xã hội chủ nghĩa trong thế kỷ XX, có thể thấy cuộc cách mạng khoa học và
công nghệ hiện đại với kinh tế tri thức chi phối không làm thay đổi giá trị vĩ
đại mà chủ nghĩa xã hội hiện thực đem lại cho con người. Nhờ có chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng có được cơng cụ khách quan và
khoa học để phân tích, đánh giá và giải quyết đúng đắn những vấn đề đặt ra
trong thời đại mới. Đảng yêu cầu toàn Đảng và mỗi cán bộ, đảng viên phải:
“Kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, vận dụng sáng tạo
và phát triển phù hợp với thực tiễn Việt Nam” 2. Trên phương diện lý luận,

công cuộc đổi mới ở nước ta là sự kế thừa và phát triển sáng tạo bản chất tư
tưởng cách mạng và khoa học của Mác, Lênin và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc
biệt là hệ thống quan điểm lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ
lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; tư duy trong xây dựng và hoàn thiện thể chế
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đại đoàn kết toàn dân tộc; xây
dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa... Nhờ có đổi mới mà nền kinh tế
đất nước phát triển năng động với mức tăng trưởng khá; mơi trường chính trị,
văn hóa, xã hội ổn định và phát triển; quốc phòng, an ninh được giữ vững và
tăng cường; quan hệ đối ngoại ngày càng mở rộng… Đó là những minh
chứng sinh động, khẳng định sự kiên định và phát triển sáng tạo chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nhân tố quyết định mọi thắng lợi của
cách mạng Việt Nam.
Trước bối cảnh trong nước và quốc tế có những diễn biến phức tạp khó
lường, các thế lực thù địch, phản động đang ra sức tấn công nền tảng tư tưởng
của Đảng trên mọi phương diện và bằng nhiều biện pháp, đã đặt ra cho Đảng,
2 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốếc lầần th ứ XII, Văn phòng Trung ương
Đảng, Hà Nội, 2016, tr. 199.
16

Downloaded by út bé ()


lOMoARcPSD|11572185

Nhà nước những yêu cầu, nhiệm vụ bức thiết cần phải tiếp tục khẳng định,
bảo vệ, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh trong tình hình mới. Muốn vậy, cần nhận thức đúng và chú trọng
một số vấn đề cụ thể sau:
Một là, tiếp tục nâng cao nhận thức, ý thức và trách nhiệm của các cấp
ủy đảng, chính quyền, của tồn Đảng, tồn qn và tồn dân về vai trị của

chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong công cuộc đổi mới đất
nước hiện nay. Quán triệt và thực hiện tốt Chỉ thị số 23-CT/TW, ngày
09/02/2018 của Ban Bí thư về tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả
học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Kiên định và phát triển chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trên cơ sở trung thành với nguyên tắc
cách mạng, khoa học và nhân văn, đồng thời vận dụng sáng tạo, phát triển
phù hợp lý luận mác xít với thực tiễn cách mạng Việt Nam và xu thế của thời
đại. Đây là đòi hỏi khách quan, là u cầu có tính ngun tắc, giữ vai trò nền
tảng, then chốt đối với sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay.
Hai là, tăng cường nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn để vận dụng
phù hợp vào tình hình thực tiễn đất nước. Tiếp tục nghiên cứu các học thuyết
xã hội hiện đại, những vấn đề lý luận và thực tiễn mới của thời đại để tiếp thu
tinh hoa văn hóa, trí tuệ của nhân loại, bổ sung và làm giàu thêm hệ giá trị của
chủ nghĩa Mác - Lênin; đồng thời, đấu tranh không khoan nhượng với mọi
quan điểm thù địch, bảo vệ bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn của
chủ nghĩa Mác - Lênin, góp phần thúc đẩy khoa học và thực tiễn phát triển
đúng hướng.
Bên cạnh đó, cần nhận thức một cách tồn diện, sâu sắc về q trình xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; phân tích, đánh giá, tăng cường các hoạt

17

Downloaded by út bé ()


lOMoARcPSD|11572185

động trao đổi cả về mặt lý luận và thực tiễn với các đảng cộng sản và công

nhân trên thế giới, kịp thời dự báo xu hướng vận động của xã hội xã hội chủ
nghĩa trong tình hình mới nhằm rút ra những bài học thực tiễn, tránh sai lầm
trong chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Tăng cường nhận thức về cuộc cách mạng
khoa học - công nghệ hiện đại và q trình tồn cầu hóa hiện nay nhằm đánh
giá, nhận định đúng tình hình, đưa ra những giải pháp phù hợp đổi mới và
phát triển đất nước.
Ba là, đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục lý
luận chính trị trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân, nhất là đối với thế hệ trẻ.
Cần làm cho chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối,
quan điểm của Đảng giữ vai trò chủ đạo trong đời sống xã hội, bảo đảm thế
hệ trẻ Việt Nam luôn trung thành với mục tiêu, lý tưởng của Đảng và với chế
độ. Việc học tập lý luận chính trị phải được tiến hành thường xuyên, trở thành
nhu cầu, nguyện vọng của mỗi cán bộ, đảng viên trong q trình cơng tác.
Bốn là, tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo, kiên quyết đấu tranh phòng,
chống âm mưu “diễn biến hịa bình” và các quan điểm sai trái, thù địch nhằm
bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng. Cần phát huy sức mạnh tổng
hợp của cả hệ thống chính trị, bằng nhiều hình thức và biện pháp phù hợp,
sáng tạo; đấu tranh trên cơ sở bảo đảm tính khoa học, tính lý luận và giàu sức
thuyết phục. Muốn vậy, phải đào tạo, rèn luyện đội ngũ chun gia, cán bộ có
năng lực, trình độ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ đặt ra.
Chủ nghĩa Mác - Lênin là học thuyết phát triển, do đó cần có sự đổi mới
và sáng tạo liên tục để phù hợp với sự phát triển của thực tiễn đời sống xã hội.
Ph. Ăngghen đã chỉ rõ: “Lý luận của chúng tôi là lý luận của sự phát triển,
chứ không phải là một giáo điều mà người ta phải học thuộc lịng và lắp lại
một cách máy móc”3. Sau này, Lênin cũng khẳng định và nhấn mạnh: “Chúng
3 C. Mác và Ph. Ăngghen: Tồn tập, Nxb. Chính tr ị quốếc gia S ự th ật, Hà N ội, 1996, t.36, tr. 796
18

Downloaded by út bé ()

lOMoARcPSD|11572185

ta không hề coi lý luận của Mác như là một cái gì đã xong xi hẳn và bất khả
xâm phạm; trái lại, chúng ta tin rằng lý luận đó chỉ đặt nền móng cho mơn
khoa học mà những người xã hội chủ nghĩa cần phải phát triển hơn nữa về
mọi mặt, nếu họ không muốn trở thành lạc hậu đối với cuộc sống” 4. Điều này
rất đúng và phù hợp với tư duy đổi mới mà Đảng đã khởi xướng và lãnh đạo
cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Nhiệm kỳ Đại hội XIII đang tới gần, để thực hiện thắng lợi các mục tiêu,
nhiệm vụ, giải pháp nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đã đề ra, hơn lúc nào hết,
toàn Đảng, toàn dân ta cần kiên định mục tiêu, nền tảng tư tưởng, đồng thời
vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
trong q trình tổ chức thực hiện đường lối đổi mới đáp ứng yêu cầu của thời
đại.

4.Tài liệu tham khảo:
1: Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật
2: Giáo trình triết học Mác-Lê-nin: Dành cho bậc đại học không chuyên về lý
luận chính trị, Nxb, Chính trị quốc gia Sự thật
4 V.I. Lếnin: Tồn tập, Nxb. Chính trị quốếc gia S ự th ật, Hà N ội, 2005, t. 4, tr. 232.

19

Downloaded by út bé ()


lOMoARcPSD|11572185

3: V.I. Lênin: Tồn tập, Nxb, Chính trị quốc gia Sự thật.

20

Downloaded by út bé ()