Bài giảng Kinh tế nguồn nhân lực căn bản - Chương 2: Thị trường lao động

CHƢƠNG 2: THỊ TRƢỜNG LAO ĐỘNG
2.1. Khái niệm, đặc điểm và cơ chế điều chỉnh của thị trƣờng lao
động

2.2. Cầu lao động
2.3. Cung lao động
2.4. Cân bằng thị trƣờng lao động

Kinh tế NNL

33


2.1. Khái niệm, đặc điểm và cơ chế điều chỉnh của thị trƣờng lao động

2.1.1. Khái niệm thị
trƣờng lao động

2.1.2. Đặc điểm của
thị trƣờng lao động

Kinh tế NNL

2.1.3. Cơ chế
điều chỉnh
của thị
trƣờng lao
động

34

2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của thị trƣờng lao động
•

Thị trường lao động là
nơi gặp gỡ giữa cung và

•

Lao động trao đổi trên thị trƣờng là hàng hóa đặc biệt
và ln có sự khác biệt.

•

Hàng hóa lao động ln có biểu hiện dƣ cung (thất
nghiệp).

•

Thị trƣờng lao động chịu sự dẫn xuất của thị trƣờng
hàng hóa, dịch vụ và vận động phụ thuộc vào các thị
trƣờng khác: Vốn, công nghệ, tƣ liệu sản xuất.

•

Thị trƣờng lao động có tính đa dạng và linh hoạt

cầu về lao động tại đó
một mức giá (tiền công)
được xác định gắn với

điều kiện lao động nhất
định

Đặc điểm của TTLĐ
Khái niệm
Kinh tế NNL

35


2.1.2. Các yếu tố cấu thành TTLĐ

Cầu LĐ:

• Là số lƣợng LĐ mà ngƣời sử dụng LĐ chấp nhận thuê với
những ĐK về giá cả và ĐK LĐ nhất định trong một khoảng
thời gian nhất định

Cung LĐ:

• Là số lƣợng LĐ mà ngƣời lao động có thể cung ứng cho
TTLĐ tƣơng ứng với mỗi mức giá – tiền công, trong ĐK LĐ
nhất định và trong khoảng thời gian nhất định

Giá cả LĐ:

• Là biểu hiện bằng tiền của giá trị LĐ đƣợc hình thành trên cơ
sở thoả thuận giữa ngƣời LĐ và ngƣời sử dụng LĐ, dẫn đến
hình thành cung cầu về LĐ, ĐK LĐ và tuân thủ pháp luật nhà
nƣớc

Kinh tế NNL

36


Các loại thị trường lao động
Theo lĩnh vực
hoạt động:

Theo chuyên
môn, nghề
nghiệp

Theo khu vực
địa lý:

Thị trƣờng lao
động
công
nghiệp
Thị trƣờng lao
động
nông
nghiệp

Thị trƣờng lao
động dịch vụ

Theo tính chất

Thị trƣờng lao
động tồn cầu

Thị trƣờng khu
vực thành thị
chính thức

TTLĐ quốc gia

Thị trƣờng khu
vực thành thị
phi chính thức

TTLĐ khu vực

Thị trƣờng lao
động nông
thôn

TTLĐ vùng,
miền
Kinh tế NNL

37


2.1.3. Cơ chế điều chỉnh TTLĐ

Giá cả
LĐ

Cầu
LĐ

Cung LĐ

Kinh tế NNL

38


Giá cả lao
động – tiền
công (P)

Đƣờng cung
lao động

Đƣờng cầu
lao động

P2

D

C

Thất nghiệp

P0
P1

A

B

Thiếu hụt
lao động

LĐ2 cầu

LĐ2 cung
LĐ1 cung

LĐO

LĐ1 cầu

Lao động (LĐ)


2.2. Cầu lao động

2.2.2. Dự báo
cầu lao động

2.2.3. Nhân tố
ảnh
hƣởng
đến cầu lao
động

2.2.1.
Khái
niệm và cơ sở
xác định cầu
lao động
Kinh tế NNL

40


2.2.1. Khái niệm và cơ sở xác định cầu lao động


Là lượng cầu mà người sử dụng lao động

chấp nhận thuê ở các điều kiện nhất
định.


Khái niệm

Tổng cầu lao động của nền kinh tế là
toàn bộ nhu cầu về sức lao động của nền

kinh tế ở một thời kỳ nhất định, trong
những điều kiện nhất định.

Mục tiêu, chiến lƣợc và kế hoạch phát
triển kinh tế xã hội của đất nƣớc, ngành,
lãnh thổ, địa phƣơng

Mục tiêu, chiến lƣợc và kế hoạch phát
triển của khu vực hành chính sự nghiệp
và kinh tế

Cơ sở xác định
Kinh tế NNL

41


2.2.2. Dự báo cầu lao động
Phƣơng pháp
hồi quy
Phƣơng pháp
tốc độ tăng
giảm bình quân

Phƣơng pháp
khác

Phƣơng
pháp dự báo
cầu LĐ
Kinh tế NNL

42


2.2.3. Nhân tố ảnh hưởng đến cầu lao động

Chính
sách, pháp
luật của
Nhà nước

Chi phí
điều chỉnh
lực lượng
lao động

Cầu sản
phẩm,
dịch vụ
Năng suất
lao động

Cầu lao
động
Sự thay
đổi giá cả
các nguồn
lực
Kinh tế NNL

Tăng
trưởng
kinh tế

Tiền
lương

43


2.3. Cung lao động

2.3.1.
Khái niệm và cơ sở
xác định cung lao
động

2.3.2.
Dự báo cung lao
động

Kinh tế NNL

2.3.3.
Nhân tố ảnh hƣởng
đến cung lao động

44


2.3.1. a, Khái niệm cung lao động

Góc độ cá nhân: Mỗi ngƣời lao
động, ở mỗi thời điểm quyết định
có làm việc hay
Kháikhông

niệm làm việc,
làm việc cho ai và thời gian bao
nhiêu là biểu hiện cung lao động
của cá nhân- Sức lực con ngƣời
đƣợc tạo nên bởi các yếu tố thể lực,
trí lực, tâm lực

Góc độ xã hội: Cung lao động là
khả năng xã hội cung ứng lao động
cho thị trƣờng ứng với mỗi mức giá
lao động - tiền công và điều kiện
lao động trong khoảng thời gian
nhất định

Khái niệm
Kinh tế NNL

45


2.3.1. b, Cơ sở xác định cung lao động
Số lƣợng lao
động
Chất
lƣợng
lao
động

Cơ cấu
lao

động

Thời gian tham
gia lao động

Kinh tế NNL

46


2.3.2. Dự báo cung lao động
Phƣơng pháp dự báo cung LĐ

Phương pháp tỷ lệ

Phương pháp thành phần

Phương pháp khác (thống kê, hồi quy)
Kinh tế NNL

47


2.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến cung lao động
Nhóm nhân tố ảnh hƣởng đến
cung về số lƣợng lao động

Nhóm nhân tố tác động đến
cung thời gian lao động

Nhóm nhân tố tác động đến
chất lƣợng cung lao động

Kinh tế NNL

48


2.4. Cân bằng thị trƣờng lao động

2.4.1.

2.4.2.

Khái niệm cân
bằng TTLĐ

Các chính sách
chủ yếu điều tiết
TTLĐ


2.4.1. Khái niệm cân bằng TTLĐ
•

Cung lao động đáp ứng đƣợc cầu lao động (về số lƣợng, chất lƣợng và
cơ cấu lao động).

•

Về nguyên tắc, khi cung lao động cân bằng thì khơng có thất nghiệp,
song trong thực tế TTLĐ ln có biểu hiện dƣ cung, ngay cả những
nƣớc phát triển, nguồn nhân lực khan hiếm cũng có thất nghiệp

Kinh tế NNL

50


2.4.2. Các chính sách chủ yếu điều tiết TTLĐ
g, Chính sách đào tạo

h, Chính sách sử dụng
lao động

b, Chính sách di dân
tự do

e, Chính sách bảo
hiểm

i, Chính sách xuất
khẩu lao động và tạo
việc làm cho ngƣời
lao động sau khi về
nƣớc

c, Chính sách dân số

d, Chính sách tiền

lƣơng, thu nhập

k, Chính sách phát
triển thị trƣờng lao
động

a, Chính sách đầu tƣ

Kinh tế NNL

51


CÂU HỎI ƠN TẬP
1, Phân tích đặc điểm của thị trường lao động?
2, Nêu cơ chế điều chỉnh của thị trường lao động?
3, Phân tích cơ sở xác định cầu lao động?
4, Dự báo cầu lao động?
5, Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến cầu lao động?
6, Phân tích cơ sở xác định cung lao động?
7, Dự báo cung lao động?
8, Phân tích nhân tố ảnh hưởng đến cung lao động?
9, Các chính sách chủ yếu điều tiết thị trường lao động?