Tài liệu Suy tim ở người cao tuổi: Do già hóa? potx

Suy tim ở người cao tuổi:
Do già hóa?

Tuổi càng cao đồng nghĩa với việc chức năng các cơ quan
trong cơ thể ngày một suy giảm, đặc biệt là những cơ
quan phải "làm việc liên tục ngày đêm" như tim, phổi,
thận.


Sự suy giảm chức năng này ngoài nguyên nhân bất khả
kháng do "già hóa" thì cũng còn rất nhiều nguyên nhân ngoại
lai khác gây nên mà dù ít dù nhiều, chúng ta có thể phòng
tránh được.

Một số nguyên nhân chủ yếu

Theo một số thống kê gần đây, nguyên nhân hàng đầu của
suy tim ở người từ 65 tuổi trở lên là do bệnh mạch vành.
Động mạch vành bị xơ vữa, huyết khối làm hẹp, tắc dẫn đến
giảm tưới máu cơ tim. Các bệnh mạch vành gây ra các hiện
tượng thiếu máu, tổn thương cơ tim.

Quá trình này diễn ra mạn tính hoặc cấp tính đều dẫn tới việc
suy giảm chức năng tim, cơ tim phì đại, giãn to các buồng
tim trong khi khả năng co bóp của cơ tim lại giảm dần. Các
yếu tố nguy cơ của bệnh mạch vành ở người cao tuổi gồm
tình trạng xơ vữa mạch, tiền sử hút thuốc lá, nghiện rượu,
mắc các bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn

chuyển hóa mỡ máu, tăng acid uric và không thể không nói
đến sự thoái triển tự nhiên của thành mạch do lão hóa.

Chẩn đoán suy tim ở người cao tuổi do nguyên nhân bệnh
mạch vành dựa vào tiền sử có các yếu tố nguy cơ, làm điện
tim, siêu âm tim và chụp mạch vành để xác định tình trạng
hẹp, tắc.


Xơ vữa động mạch vành gây suy tim ở người cao tuổi

Nguyên nhân hay gặp thứ hai gây suy tim ở người cao tuổi là
nguyên nhân do nhồi máu cơ tim. Khi một động mạch vành
bị hẹp nhưng tắc hẳn, cơ tim sẽ bị tổn thương từ từ và quá
trình suy tim diễn ra chậm hơn. Khi động mạch vành nuôi
tim đã bị hẹp sau đó lại tắc do huyết khối, nhồi máu cơ tim sẽ
xảy ra và tổn thương sẽ phối hợp giữa nhồi máu và cả hoại tử
cơ tim. Nếu vùng tổn thương quá rộng và sâu, hiện tượng suy
tim cấp sẽ xảy ra.

Triệu chứng là những cơn phù phổi nếu suy thất trái cấp và
tụt huyết áp, loạn nhịp, gan to, tĩnh mạch cổ nổi nếu suy thất
phải cấp. Nếu bệnh nhân qua khỏi, các "sẹo" tổn thương cộng
với tình trạng thiếu máu mạn tính do hẹp mạch vành sẽ dẫn
đến "suy yếu" các sợi cơ tim và gây "suy tim sau nhồi máu"
rất hay gặp trên lâm sàng. Việc chẩn đoán suy tim sau nhồi
máu không có gì khó khăn dựa vào tiền sử bệnh nhân có nhồi
máu cơ tim và các bằng chứng hiện tại chứng tỏ còn "dấu
vết" của nhồi máu như sóng Q trên điện tâm đồ, vùng cơ tim
giảm vận động trên siêu âm tim

Bệnh van tim cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến suy tim ở
người già. Các bệnh van tim sẵn có như hẹp, hở van cộng với
hiện tượng xơ, vôi hóa dây chằng, vôi hóa các lá van, buồng
tim to ra trong bệnh tăng huyết áp làm nặng thêm các rối
loạn huyết động do tổn thương van. Hẹp hai lá làm máu ứ lại
ở phổi, hở van hai lá làm dòng máu phụt ngược trở lại tâm
nhĩ trái trong khi tim co bóp khiến cho tim phải làm việc
nhiều hơn để đảm bảo cung cấp máu cho cơ thể dẫn đến suy
tim. Xác định nguyên nhân suy tim do tổn thương van tim
bằng khám lâm sàng và siêu âm tim.
Có tới 50% số người trên 65 tuổi bị tăng huyết áp ở các mức
độ khác nhau và đây là một nguyên nhân hàng đầu gây phì
đại và suy giảm chức năng thất trái. Quá trình này diễn tiến
nhanh hay chậm tùy theo mức độ kiểm soát huyết áp cho
bệnh nhân có tốt hay không. Nếu việc điều trị tăng huyết áp
không tốt, tim phải làm việc nhiều và tình trạng phì dày thành
thất trái cũng như suy tim chắc chắn sẽ xảy ra, đặc biệt là ở
người tuổi cao.
Các bệnh lý như bệnh cơ tim giãn, bệnh cơ tim phì đại cũng
là nguyên nhân gây suy tim ở người cao tuổi với một tỷ lệ
khá cao. Các bệnh lý phổi mạn tính cũng là nguyên nhân của
suy tim phải (bệnh tâm phế mạn) cũng như góp phần vào
việc làm tăng tiến triển của suy tim nói chung do tình trạng
thiếu ôxy mạn tính của bệnh phổi mạn.
Đái tháo đường là nguyên nhân tổn thương mạch máu kèm
theo các rối loạn chuyển hóa mỡ máu nên làm tổn thương
mạch vành, gây suy tim ở người già. Nguy cơ suy tim càng
tăng ở bệnh nhân tuổi cao bị đái tháo đường nếu có tình trạng
béo phì, hút thuốc lá, bệnh gút và tăng huyết áp.
Các biện pháp dự phòng

Nói chung, ngoài việc suy giảm chức năng tim theo tuổi, suy
tim ở người cao tuổi có thể hạn chế được bằng cách điều trị
các yếu tố nguy cơ như kiểm soát tốt huyết áp, điều trị rối
loạn mỡ máu, acid uric máu, theo dõi điều trị các bệnh mạch
vành và nhồi máu cơ tim, điều trị can thiệp sớm các bệnh van
tim trước khi tim bị suy hoặc còn đang suy ở mức độ nhẹ,
điều trị tốt các bệnh phổi mạn tính kèm theo, duy trì một chế
độ ăn khỏe mạnh (nhiều rau tươi, hoa quả, ít thịt, muối và
mỡ), tập luyện hợp lý, giảm cân. Nếu đã có suy tim nên được
theo dõi và điều trị tại một cơ sở chuyên khoa đáng tin cậy để
tránh suy tim tiến triển nặng thêm.