Tài liệu THỰC TRẠNG ĐẤT ĐAI VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP TRONG SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP HUYỆN PHONG ĐIỀN, THÀNH PHỐ CẦN THƠ pot

Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

40
THỰC TRẠNG ĐẤT ĐAI VÀ ĐỀ XUẤT
GIẢI PHÁP TRONG SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP
HUYỆN PHONG ĐIỀN, THÀNH PHỐ CẦN THƠ
Lê Tấn Lợi
1
, Phạm Thanh Vũ và Nguyễn Văn Thảo
ABSTRACT
This research was aimed to use sustainability of land resources. Based on survey of
current land use, patternts were studied, including: (i) evaluating the current status in
agricultural sector in the Phong Dien district comparing to land use planning the
projected period (2005-2010), (ii) building scenarios and proposing the solutions for
each alternative land use efficiency. Using statistical methods, data analysis and
socioeconomic assessment environment has been gotten the results as follows: the current
land use patterns for agriculture activities in Phong Dien district in 2010 significantly
changed in comparision to 2005. Assessments of physical condition showed 4 suitable
zones were identified with 4 land use types (LUT), including: 3 crops rice, double rice
and upland crops, upland crop and fruit tree. With the households classification based on
the integrated criteria of economic, social and environment setting, two scenarios
proposed
by the adaptation to different solutions.
Keywords: LUT, land evaluation, land unit, land use planning, Scenario
Title: The research of solutions for Agricultural land use planning at Phong Dien
district, Can Tho city
TÓM TẮT
Với mục tiêu sử dụng bền vững nguồn tài nguyên đất đai, nghiên cứu được thực hiện trên
cơ sở khảo sát hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp của toàn huyện, bao gồm: (i) đánh giá
hiện trạng sử dụng đất huyện Phong Điền so với quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2005-
2010, (ii) Xây dựng các phương án và đề xuất giải pháp cho từng phương án sử

dụng đất
nông nghiệp hiệu quả. Qua phương pháp thống kê, phân tích số liệu kinh tế xã hội và môi
trường đã đánh giá được một số kết quả như sau: Hiện trạng sử dụng đất huyện Phong
Điền có sự thay đổi lớn so với năm 2005. Kết quả đánh giá nguồn tài nguyên phân ra
được 4 vùng thích nghi với 4 loại hình sử dụng đất chính như 03 lúa, 02 lúa – màu, cây
ăn trái và chuyên màu trên những nhóm nông hộ theo 02 tiêu chí kinh tế xã hội và môi
trường. Qua kết quả tổng hợp đề xuất được 02 phương án sử dụng đất được phù hợp theo
từng vùng thích nghi với các giải pháp khác nhau. Kết quả của đề tài giúp huyện định
hướng và hoạch định được chính sách về sử dụng đất đai ở nông thôn cho huyện mang
tính bền vững và phù hợp với điều kiện kinh tế- xã hội, môi trường và thực tiễn địa
phương.
Từ khóa: Kiểu sử dụng đất đai, đánh giá đất đai, đơn vị đất đai, quy hoạch sử dụng đất
đai, giải pháp
1 GIỚI THIỆU
Kinh tế ngày càng phát triển, đời sống người dân được nâng cao là mục tiêu phát
triển của Việt Nam nói chung và các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long nói riêng qua
các chính sách như nông nghiệp – nông dân và nông thôn. Đặc biệt là các vùng sản

1
Khoa Môi trường & TNTN, Trường Đại học Cần Thơ
Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

41
xuất nông nghiệp, trong đó Phong Điền là huyện vùng ven của thành phố Cần Thơ,
theo chiến lược phát triển tương lai theo hướng đô thị sinh thái Huyện được quy
hoạch là lá phổi xanh của Thành Phố và phát triển thành Quận nội thành. Trong
tình tình phát triển kinh tế chung trong cả nước, việc thực hiện các quy hoạch diễn
ra thường xuyên, đặc biệt là các kỳ quy hoạch sử dụng đất. Tuy nhiên, trên thực tế
việc sử dụ
ng đất của người dân đã không như mong muốn của Nhà nước cũng như

chính quyền địa phương, nhất là trong việc sử dụng đất nông nghiệp. Vấn đề quan
tâm cần đặt ra là tại sao việc sử dụng đất của người dân chưa thật sự theo đúng quy
hoạch sử dụng đất của chính quyền. Việc nghiên cứu đưa ra các kịch bản chiến
lược sử d
ụng đất trên cơ sở khoa học chứng minh hiệu quả thực hiện theo quy
hoạch kế hoạch sử dụng đất và xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả
sử dụng cũng như những nguyên nhân chính có ảnh hưởng lớn đến kết quả thực
hiện quy hoạch. Góp phần vào sự phát triển kinh tế xã hội của huyện và thành phố
Cần Thơ
trong thời gian tới.
2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

3 KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
3.1 Hiện trạng và sự thay đổi sử dụng đất nông nghiệp của huyện Phong Điền
Trong 5 năm qua từ 2005 đến 2010, do giá lúa không ổn định, người nông dân thu
nhập thấp hơn so với canh tác các loại cây khác, đồng thời do chiến lược phát triển
của Huyện theo hướng du lịch sinh thái miệt vườn, là lá phổi xanh củ
a Thành phố
đã làm cho diện tích đất trồng lúa giảm đáng kể khoảng 420,06 ha sang các loại đất
khác, nhất là chuyển sang đất trồng cây lâu năm với số lượng lớn khoảng 368,42
ha, bằng 87,7 % tổng diện tích đất lúa bị giảm. Với sự thay đổi kiểu sử dụng đất
nêu trên đã làm cho nguồn lao động trồng lúa trở nên dư thừa, cần phân công lại
lực lượng lao động của địa ph
ương, chuyển đổi nghề nghiệp cho phù hợp với thực
trạng sản xuất. Phần lớn lao động nông nghiệp bị dôi dư chuyển sang các loại hình
lao động dịch vụ, xây dựng, du lịch, công nhân cho các làng nghề truyền thống. Sự
Đối chiếu
Phương án
Quy hoạch
sử dụng đất

Giải pháp
Chính sách và kế hoạch
Chất lượng đất đai Yêu cầu sử dụng
đất đai
Thích nghi
Đất đai
Bản đồ đơn vị đất đai Kiểu sử dụng đất đai
Hệ thống các yếu tố kinh tế
xã hội và môi trường
Cải thiện đất đai
Tác động môi trýờng
Phân tích kinh tế xã hội
Mục tiêu ban đầu
Mục tiêu
Giả định
Chọn lựa sddd
Đánh giá hiện trạng sử dụng đất
Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

42
thay đổi này nhằm mục đích chuyển dịch theo hướng phát triển kinh tế xã hội của
huyện và tạo ra được thế mạnh của huyện phù hợp với quy hoạch tổng thể là vùng
sinh thái miệt vườn phấn đấu đến năm 2020. Để có thể đánh giá khoa học về các
kiểu sử dụng đất sản xuất nông nghiệp, cũng như xác định được tiềm năng đất đ
ai
về sản xuất nông nghiệp của huyện Phong Điền, việc quan trọng cần thiết phải
thực hiện là phân vùng thích nghi tự nhiên đất đai cho Huyện.
3.2 Tiềm năng đất đai: trên cơ sở tổng hợp nguồn tài nguyên đất đai có 4 vùng
thích nghi tự nhiên (Hình 1 và Bảng 1).
Hình 1: Bản đồ phân vùng thích nghi đất đai theo điều kiện tự nhiênhuyện Phong Điền,

thành phố Cần Thơ
Bảng 1: Bảng phân vùng thích nghi cho các kiểu sử dụng theo điều kiện tự nhiên của huyện
Phong Điền, thành phố Cần Thơ
Vùng TN LUT Thích nghi
Các yếu tố hạn chế
I Thích nghi cao đến trung bình với LUT
1, 2, 3, 4
Không có yếu tố hạn chế
II


Thích nghi cao với LUT 1
Thích nghi trung bình với LUT 2, 4
Thích nghi kém với LUT 3

Độ sâu ngập khá sâu (ngập từ 0
đến 30 c m)
III

Thích nghi trung bình với LUT 1, 3, 4.
Thích nghi kém với LUT 2.
Độ dày tầng canh tác cạn (nhỏ
hơn 20 cm)
IV


Thích nghi trung bình với LUT 1, 4.
Thích nghi kém với LUT 2, 3.

Độ ngập khá sâu (từ 30–60 cm)

Độ dày tầng canh tác cạn (nhỏ
hơn 20 cm)
Nguồn: số liệu điều tra thực tế, 2009.
Chú thích: LUT 1: 3 Lúa, LUT 2: Chuyên cây ăn trái, LUT 3: Chuyên màu, LUT 4: 2 Lúa – màu.

Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

43
Bảng 2: Bảng phân bố diện tích theo các cấp thích nghi của các kiểu sử dụng đất đai ở
huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ


Đơn vị tính: ha
Cấp TN LUT 1 LUT 2 LUT 3 LUT 4
S1 7.918,85 6.825,39 5.952,10 6.825,39
S2 2.666,43 1.093,46 1.398,32 3.759,89
S3 - 2.666,43 3.234,86 -
N - - - -
Qua bảng 1và 2 cho thấy: trên địa bàn huyện Phong Điền thì hầu hết các đơn vị có
khả năng thích nghi cho các kiểu sử dụng và đây là vùng có tiềm năng đất sản xuất
nông nghiệp. Với 4 vùng thích nghi đất đai về điều kiện tự nhiên được phân định,
cần bố trí các LUT theo vùng để đạt hiệu quả về kinh tế mong muốn. Tuy nhiên,
trong quá trình tổng hợp số liệu điều tra về kinh t
ế, xã hội, môi trường của các kiểu
sử dụng đất trong từng kiểu sử dụng đất cho thấy tuỳ theo tình hình tài chính, kỹ
thuật canh tác, kinh nghiệm sản xuất, khả năng ứng dụng các biện pháp canh tác
của từng nông hộ là khác nhau, từ đó đưa đến cho trong cùng một LUT nhưng hiệu
quả của mô hình về mặt kinh tế có độ chênh lệch so với giá trị trung bình của mô
hình là rất lớn và mức
độ ảnh hưởng đến môi trường cũng khác nhau. Để đảm bảo

việc phát triển bền vững, việc chọn ra kiểu sử dụng có triển vọng là ngoài việc
đánh giá đất đai dựa trên các điều kiện tự nhiên, cần phải tiến hành đánh giá về
điều kiện kinh tế - xã hội và mức độ tác động đến môi trường của các kiểu sử dụng
đất. Do vậy, c
ần phân nhóm nông hộ có cùng kiểu sử đất nhưng do điều kiện kinh
tế, xã hội, và tác động môi trường khác nhau, nên để có thể xác định đúng hiệu quả
của từng nhóm nông hộ là một việc chưa thật sự đạt được. Từ kết quả số liệu điều
tra và phân tích thống kê bằng phần mềm Minitab dựa trên các chỉ tiêu về kinh tế
xã hội đã phân ra được thành 02 nhóm nông hộ, trong đ
ó nhóm 1 có điều kiện kinh
tế xã hội và chỉ số đầu tư kinh tế cao hơn nhóm 2.
3.2 Hiệu quả kinh tế của các mô hình
3.2.1 Hiệu quả của 2 nhóm nông hộ của mô hình 3 lúa
0,1
1,0
10,0
100,0
CP
LN
B/C
TN
Trung bình
Th
ấ
p nh
ấ
t
Cao nh
ấ
t

0,1
1,0
10,0
100,0
CP
LN
B/C
TN
Trung bình
Th
ấ
p nh
ấ
t
Cao nh
ấ
t



(Nguồn: Số liệu điều tra thực tế, 2009.)
Ghi chú: CP: chi phí; LN: Lợi nhuận; B/C: Hiệu quả đồng vốn; TN thi nhập
Hình 2: Hiệu quả kinh tế của nhóm 1 - nông
hộ canh tác mô hình 3 lúa
Hình 3: Hiệu quả kinh tế của nhóm 2 - nông
hộ canh tác mô hình 3 lúa
Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

44
Qua Hình 2, 3 cho thấy, trong 2 nhóm nông hộ cùng canh tác mô hình 3 lúa thì

nhóm nông hộ thứ 1 là nhóm canh tác mô hình này đạt hiệu quả cao về các chỉ tiêu
kinh tế - xã hội, nhưng hiệu quả môi trường của nhóm lại thấp hơn so với nhóm
nông hộ thứ 2.
3.2.2 Hiệu quả của 2 nhóm nông hộ của mô hình cây ăn trái
Qua Hình 4 và 5 cho thấy: trong 2 nhóm nông hộ cùng canh tác mô hình cây ăn
trái thì nhóm nông hộ thứ 1 là nhóm canh tác mô hình này đạt hiệu quả cao về các
chỉ tiêu kinh tế, nhưng hiệu quả về xã hội - môi trường c
ủa nhóm lại thấp hơn so
với nhóm nông hộ thứ 2. Do nhóm nông hộ thứ 1 này đã triệt để khai thác hiệu quả
kinh tế của mô hình, làm thiệt hại nghiêm trọng đến chất lượng môi trường đất,
nước, đa dạng sinh học của vùng chuyên canh tác cây ăn trái.
0,1
1,0
10,0
100,0
CP
LN
B/C
TN
Trung bình
Th
ấ
p nh
ấ
t
Cao nh
ấ
t
0,1
1,0

10,0
100,0
CP
LN
B/C
TN
Trung bình
Th
ấ
p nh
ấ
t
Cao nh
ấ
t



Ghi chú: CP: chi phí; LN: Lợi nhuận; B/C: Hiệu quả đồng vốn; TN thu nhập
3.2.3 Hiệu quả của 2 nhóm nông hộ của mô hình chuyên màu và lúa màu
0,1
1,0
10,0
100,0
1000,0
CP
LN
B/C
TN
Trung bình

Th
ấ
p nh
ấ
t
Cao nh
ấ
t
0,1
1,0
10,0
100,0
1000,0
CP
LN
B/C
TN
Trung bình
Th
ấ
p nh
ấ
t
Cao nh
ấ
t



Ghi chú: CP: chi phí; LN: Lợi nhuận; B/C: Hiệu quả đồng vốn; TN thu nhập

Qua số liệu phân nhóm, mức độ ưu tiên của từng nhóm nông hộ của mô hình
chuyên màu đã thể hiện các mức độ ưu tiên từng nhóm khác nhau.
Hình 4: Hiệu quả kinh tế của nhóm nông
hộ 1 - mô hình cây ăn trái
Hình 5: Hiệu quả kinh tế của nhóm nông
hộ 2 - mô hình cây ăn trái
Hình 6: Hiệu quả kinh tế nhóm 1 - nông hộ
canh tác mô hình
chuyên màu
Hình 7: Hiệu quả kinh tế nhóm 2 - nông hộ
canh tác mô hình chuyên màu
Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

45
0,0
0,1
1,0
10,0
100,0
CP
LN
B/C
TN
Trung bình
Th
ấ
p nh
ấ
t
Cao nh

ấ
t
0,1
1,0
10,0
100,0
1000,0
CP
LN
B/C
TN
Trung bình
Th
ấ
p nh
ấ
t
Cao nh
ấ
t


(Nguồn: số liệu điều tra thực tế, 2009.)
Qua Hình 8 và 9 cho thấy, trong canh tác mô hình 2 lúa – màu thì nhóm nông hộ
thứ 2 là nhóm canh tác mô hình này đạt hiệu quả cao hơn về các chỉ tiêu về kinh
tế, xã hội, môi trường.

3.3 Xây dựng phương án sử dụng đất tối ưu cho các chỉ tiêu kinh tế, xã hội,
môi trường dựa trên kết quả phân vùng thích nghi tự nhiên
3.3.1 Cơ sở

Dựa trên kết quả đánh giá thích nghi tự nhiên, phân vùng thích nghi cho các kiểu
sử dụng đất đai theo điều kiện tự nhiên, kết quả phân nhóm nông hộ của từng kiểu
sử dụng đất về các chỉ tiêu kinh tế, xã hội, môi trường, mứ
c độ ưu tiên các yếu tố;
mục tiêu định hướng phát triển dài hạn của huyện về nông nghiệp, dịch vụ,
thương mại.
3.3.2 Đề xuất các phương án sử dụng đất giai đoạn 2010 -2015
Phương án 1: Khi người dân không có sự giúp đỡ của chính quyền địa phương về
kỹ thuật, vốn, thị trường.
Cơ sở: Qua điều tra thực tế cho thấy
điều kiện của người dân đa số gặp khó khăn ở
đầu vào (kỹ thuật, vốn) cũng như đầu ra (giá cả) nhưng trong tình hình hiện nay
nền kinh tế theo cơ chế thị trường thì người dân gặp rất nhiều khó khăn khi chỉ
canh tác một mô hình nào đó và càng gặp khó khăn hơn khi không được sự hỗ trợ
của chính quyền địa phương. Do đó, yêu cầu của người dân là làm sao
để thu nhập
được ổn định, bảo đảm cuộc sống từ mô hình canh tác khi đây là thu nhập chính.
Vì vậy, khi người dân không được sự giúp đỡ của chính quyền địa phương về kỹ
thuật, vốn, thị trường, cho nên phương án được chọn phải dựa vào điều kiện tự
nhiên từng vùng là chủ yếu cũng như khả năng kinh tế, kinh nghiệm của từng
nhóm nông hộ mà có sự
chọn lựa kiểu sử dụng phù hợp.
Mục tiêu: Các nông hộ canh tác trên từng kiểu sử dụng đất đều mang lại hiệu quả
kinh tế ở mức cao nhất, khai thác tốt lợi thế thích nghi tự nhiên và tiềm năng lao
động, kinh nghiệm sản xuất, khả năng tài chính của từng nông hộ.
Hình 8: Hiệu quả kinh tế của nhóm nông
hộ 1 - mô hình 2 lúa – màu
Hình 9: Hiệu quả kinh tế của nhóm nông
hộ 2 - mô hình 2 lúa – màu
Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

46
Kết quả: Khi người dân không được sự giúp đỡ của chính quyền địa phương về kỹ
thuật, vốn, thị trường. Các kiểu sử dụng đất được đề xuất cho từng vùng: Áp dụng
LUT 2, LUT 3, LUT 4 cho vùng thích nghi tự nhiên I; áp dụng LUT 4 cho vùng
thích nghi tự nhiên II; áp dụng LUT 3, LUT 4 cho vùng thích nghi tự nhiên III; áp
dụng LUT 1, LUT 2, LUT 4 cho vùng thích nghi tự nhiên IV.
Giải pháp thực hiện: Nông hộ tự nhân giống cây ăn trái có hiệu quả ở địa phương,
sản xuất gi
ống lúa chất lượng cao cho nông hộ và cung cấp cho các nông hộ có
nhu cầu về giống, lựa chọn cây màu thị trường đang có nhu cầu cao - thời gian
canh tác hợp lý trên kiểu sử dụng nhưng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Canh tác
xen thêm một số cây màu ngắn ngày trên vườn cây ăn trái mới kiến thiết, cũng như
nuôi thêm một số loại cá, con trong mươn vườn - lấy ngắn nuôi dài. Chủ động liên
kết hoặc thành lập Hợp tác xã s
ản xuất nông nghiệp, hội, nhóm nông dân canh tác
cùng mô hình để có thể: hùng vốn giúp đỡ xoay vòng với nhau về vốn, cây, con
giống, nhân công, quản lý hệ thống thuỷ lợi chung đảm bảo chủ động sản xuất theo
yêu cầu của từng mô hình, kinh nghiệm sản xuất, tiến tới tạo ra lượng lớn sản
phẩm có chất lượng và ổn định để có thể tìm được thị trường tiêu thụ nông sản ổn
đị
nh, giá cao.
Phương án 2: Khi người dân được sự giúp đỡ của chính quyền địa phương về kỹ
thuật, vốn, thị trường.
Cơ sở: Qua kết quả điều tra cho thấy đa số người dân gặp rất nhiều khó khăn trong
quá trình canh tác mô hình của mình, điều quan tâm nhất ở người dân là thị trường
(đầu ra & giá cả) và đặc biệt hơn nữa khi tình hình kinh tế lại biến chuyển theo c
ơ
chế thị trường, điều này càng làm cho người dân gặp nhiều khó khăn hơn khi thị
trường đòi hỏi gắt gao hơn về mặt chất lượng cũng như hình thức của sản phẩm.

Vậy, với tình hình đó cần có sự giúp đỡ hay phối hợp giữa chính quyền địa
phương và người dân mới đáp ứng được thị trường hiện tạ
i và tương lai, từ đó
cũng từng bước nâng cao đời sống của người dân…Sau đây là một số các kiểu sử
dụng đất được đề xuất ở các vùng đã được phân vùng thích nghi khi được sự giúp
đỡ của chính quyền địa phương.
Mục tiêu: Giúp người dân ổn định sản xuất theo định hướng của chính quyền, phát
huy tốt lợi thế thích nghi về tự nhiên, tạo ra những sả
n phẩm nông nghiệp đặc thù,
giải quyết bài toán lao động nhàn rỗi của địa phương. Ứng dụng các tiến bộ khoa
học trong sản xuất nông nghiệp, tiến tới xây dựng một nền nông nghiệp xanh,
sạch, thân thiện môi trường. Góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương
theo hướng “Thương mại - dịch vụ, du lịch; Nông nghiệp sinh thái chất lượng cao;
Công nghiệp - tiểu thủ
công nghiệp”.
Kết quả: Khi người dân được sự giúp đỡ của chính quyền địa phương về kỹ thuật,
vốn, thị trường. Các kiểu sử dụng đất được đề xuất phù hợp cho từng vùng: Áp
dụng LUT 1, LUT 2, LUT 3, LUT 4 cho vùng thích nghi tự nhiên I; áp dụng LUT
1, LUT 4 cho vùng thích nghi tự nhiên II; áp dụng LUT 2, LUT 3, LUT 4 cho
vùng thích nghi tự nhiên III; áp dụng LUT 1, LUT 2, LUT 3, LUT 4 cho vùng
thích nghi tự nhiên IV.
Giải pháp thực hiện: Chính quyền chủ động thực hiện tốt chương trình liên kết 4
"nhà" trong sản xuất - chế biến - tiêu thụ (nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp,
nông dân) để tạo niềm tin cho nông hộ sản xuất theo định hướng của địa phương
Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

47
do nông sản sản xuất ra được hỗ trợ tiêu thụ và thị trường ổn định, tăng sức cạnh
tranh của hàng hóa. Đồng thời, nên có cơ chế hỗ trợ vốn thiết thực theo từng kiểu
sử dụng đất như: lãi suất thấp, hoặc lãi suất bằng 0%, thời gian vay phải đáp ứng

theo thời gian canh tác của từng kiểu sử dụng từ 1 đến 5 hoặc 10 nă
m. Chính
quyền hỗ trợ người sản xuất đăng ký thương hiệu sản phẩm để có thể đạt hiệu quả
về kinh tế, xã hội, môi trường. Bên cạnh, cần hoàn chỉnh hệ thống giao thông nông
thôn, đê bao, thủy lợi để toàn diện tích sản xuất nông nghiệp của huyện để người
dân được thuận lợi hơn trong khâu vận chuyển hàng hóa, chủ động hơn cho từng
mô hình canh tác trong từ
ng mùa vụ.
Bảng 3: Bảng chọn lọc các kiểu sử dụng đất theo điều kiện của nông hộ giữa các vùng đã
phân vùng thích nghi theo 02 phương án
Vùng
thích nghi
Phương án 1: Không hỗ trợ Phương án 2: Hỗ trợ
I LUT 2, LUT 3, LUT 4. LUT 1, LUT 2, LUT 3, LUT 4.
II LUT 4. LUT 1, LUT 4.
III LUT 3, LUT 4. LUT 2, LUT 3, LUT 4.
IV LUT 1, LUT 2, LUT 4. LUT 1, LUT 2, LUT 3, LUT 4.
Chú thích: LUT 1: 3 Lúa, LUT 2: Chuyên cây ăn trái, LUT 3: Chuyên màu, LUT 4: 2 Lúa – màu.
Nhận xét chung về 2 phương án
Nhìn chung cả 2 phương án đều đảm bảo việc canh tác của các nông hộ, đều thích
nghi với điều kiện tự nhiên, phù hợp với khả năng từng nông hộ cũng như giữ
vững mục tiêu an ninh an toàn lương thực, phù hợp với định hướng phát triển nông
nghiệp của địa phương theo định hướng nông nghiệp sinh thái chất lượng cao.
Nếu chọn ph
ương án 1 thì ở cả 4 vùng thích nghi đều phù hợp với nhiều kiểu sử
dụng đất như mô hình canh tác 3 lúa, 2 lúa - màu, cây ăn trái cho thu nhập và hiệu
quả kinh tế cao, đáp ứng được định hướng phát triển chuyển đổi cơ cấu cây trồng
và du lịch sinh thái, đồng thời môi trường ít bị ô nhiễm do có quá trình luân canh.
Tuy nhiên, phương án này không hoàn toàn bảo đảm vấn đề an toàn lương thực
của huyện do diện tích lúa bị giảm.

Nếu chọn phương án 2, được ưu thế là 3/4 vùng thích nghi tự nhiên đều canh tác
mô hình 3 lúa với diện tích lớn, như vậy đảm bảo được chỉ tiêu an ninh lương thực,
nhưng ngược lại, do độc canh cây lúa thì đạt hiệu quả kinh tế không cao, môi
trường có cơ hội bị ô nhiễm nhiều.

Hình 10: Bản đồ theo phương án 1 Hình 10: Bản đồ theo phương án 2
Tạp chí Khoa học 2012:22a 40-48 Trường Đại học Cần Thơ

48
4 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
4.1 Kết luận
Hiện trạng sử dụng đất sản xuất nông nghiệp của huyện Phong Điền trong 5 năm
(2005 – 2010) đã có sự thay đổi lớn, diện tích đất trồng lúa giảm đáng kể do
chuyển sang các loại đất khác. Diện tích đất trồng cây lâu năm có xu hướng tăng
dần qua từng năm phù hợp với mục tiêu chung theo quy hoạch sử
dụng đến năm
2020 của huyện.
Kết quả đánh giá thích nghi theo điều kiện tự nhiên đã lập ra được 4 kiểu sử dụng
đất đai có triển vọng của huyện Phong Điền và 4 vùng thích nghi tự nhiên. Đề xuất
được 2 phương án cho phát triển.
Đối với huyện Phong Điền thì kết quả nghiên cứu là nền tảng cơ bản cho các nhà
hoạch định chính sách quyết định trong sử
dụng bền vững tài nguyên đất đai phục
vụ vùng nông thôn mới với các điều kiện kinh tế xã hội và môi trường gắn liền với
thực tiễn địa phương.
4.2 Đề xuất
Nên áp dụng phương án 2 trong thời gian tới để bổ trợ cùng lúc được hai mục đích
chuyển đổi cơ cấu cây trồng, có hiệu quả kinh tế từng bước nâng cao đời sống
ngườ
i dân với vị thế là vùng sinh thái miệt vườn đồng thời bảo đảm được an ninh

lương thực.
Chính quyền nên quan tâm hỗ trợ thêm vốn và khoa học kỹ thuật cho người dân để
đáp ứng yêu cầu sản xuất và phát triển kinh tế xã hội của huyện.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
FAO, 1976. A Framework for land evaluation, Soil Bulletin 32, Rome.
FAO, 1985. Guidelines: Land evaluation for irrigate agricultural. FAO Soil Bulletin 55. FAO,
Rome.
FAO, 1995. Planning of sustainable use of land resources. Land and water bulletin. FAO,
Rome. 60p.
Fresco L.O, H.G.J. Huizing, H.Van Kuelen, H.A.Luing and R.A. Schipper, 1993. Land
evaluation and farming system analysis for land use planning.
Driessen, P.M. and Konijn, N.T., 1992. Land use system analysis. Wageningen Agricultural
University. INRES. Book 230p.
Lê Quang Trí và ctv, 2006. Báo cáo khoa học “Đánh giá sự thay đổi sử dụng đất vùng ven
biển tỉnh Sóc Trăng”.
Trần Hữu Trí, 2009. Đánh giá tình hình sử dụng đất giai đoạn 2007-2009 và mô hình phát
triển bền vững trên địa bàn huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.